Stichting Adoptievoorzieningen. Visie op adoptie. Missie

Transcriptie

1 2016 Jaarverslag

2 Stichting Adoptievoorzieningen Stichting Adoptievoorzieningen is de landelijke organisatie die voorlichting, voorbereiding en nazorg op het gebied van adoptie aanbiedt. Algemene informatie over adoptie en de adoptieprocedure is onder meer beschikbaar via de telefonische informatielijn en de website. In opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie verzorgt de Stichting voorlichtingsbijeenkomsten die deel uitmaken van de adoptieprocedure. Daarnaast geeft de Stichting (opvoedings)ondersteuning aan adoptieouders en geadopteerden. Hulpverleners en andere professionals kunnen bij ons terecht voor consultatie en deskundigheidsbevordering. Visie op adoptie Stichting Adoptievoorzieningen ziet adoptie als jeugdhulpverlening door middel van gezinsvorming. Adoptie betreft drie partijen: de afstandsouders, de geadopteerde en de adoptieouders. De kracht van adoptie is het onderbrengen van een kind in een gezin. Bij adoptie moet onderscheid gemaakt worden tussen het belang van het kind en de wensen van (aspirant-)adoptieouders. Zonder de wens van volwassenen om een kind op te voeden, heeft adoptie geen kans van slagen. Adoptie is er echter in eerste instantie voor de kinderen. Het belang van het kind staat voorop, dat gaat voor de wensen van de aspirant-adoptieouders. Missie Afstand en adoptie hebben een leven lang invloed op biologische ouders, geadopteerden en adoptieouders. Nazorg is daarom net zo belangrijk als voorlichting en voorbereiding. Stichting Adoptievoorzieningen vindt dat adoptieouders een beroep moeten kunnen doen op adoptiespecifieke ondersteuning en begeleiding na de komst van hun adoptiekind(eren) en heeft daarin ook een aanbod. Wij maken ons daarnaast sterk voor laagdrempelige adoptiespecifieke nazorg in het hele land. De Stichting streeft naar een realistisch beeld van adoptie, met respect voor de adoptiedriehoek (biologische ouders, geadopteerden en adoptieouders). We hebben adoptiekennis en expertise in huis die we graag met hulpverleners, leerkrachten en anderen die bij adoptie betrokken zijn, willen delen.

3 Inhoud Voorwoord 5 Aanvragen en plaatsingen 6 Aanvragen (bijna) stabiel 7 Fors minder adopties 7 Profiel kinderen 8 Special needs eenduidige indeling 8 Voorbereiding aspirant-adoptieouders 9 Voorlichtingsbijeenkomsten 10 Verdiepen in special needs 10 Interview: Welkomsttelefoontje- Heel prettig om ons verhaal te kunnen vertellen 11 Voorlichting, ook aan de omgeving 12 Klaar voor de start 12 Nazorg 13 Actieve benadering nieuwe gezinnen werkt 14 Informatie en advies via telefoon en 14 Ondersteuning gezinnen 14 Cursussen en trainingen 15 Kleine kinderen worden groot: pubercursus 15 Adoptieoudersonline en forum 16 Presentaties en workshops 16 Brochures 16 Interview: Cursus Adoptiepubers - Wij als ouders moeten het doen 17 Deskundigheidsbevordering professionals 18 Collegiale consultatie 19 Eendaagse training Gehechtheid in de praktijk 19 Kennismiddag over ontwikkeling op school 19 Project Pleegzorg in beeld 20 Werk- en methodiekontwikkeling VIB-G 20 Nieuwsbrief AdoptieAlert 20 interview: Eendaagse training gehechtheid in de praktijk - We zijn nog niet klaar met het thema gehechtheid 21 Voorlichting en communicatie 22 Telefonische informatie en website 23 Mediacontacten 23 Adoptiemagazine van offline naar online 23 Internationale contacten jaarverslag 3

4 Personeel en organisatie 24 Formatie 24 Verhuizing 24 Wijziging financieringssystematiek nazorg 25 Deskundigheid medewerkers 25 Financiën 25 Ondernemingsraad 26 Adviesraad 26 Klachten 26

5 Voorwoord Het aantal adopties krimpt nog steeds: in 2016 werden er 214 adoptiekinderen bij gezinnen in Nederland geplaatst. De redenen voor Stichting Adoptievoorzieningen om een samenwerkingspartner te zoeken, zijn hierdoor nog urgenter geworden. De eind 2015 ingeslagen koers om samen te gaan met een jeugdzorgorganisatie werd in 2016 geïntensiveerd. De beoogde datum voor samengaan 1 januari 2017 werd niet gehaald omdat de Vereniging Nederlandse Gemeenten op het laatste moment met een ander voorlopig financieringsarrangement voor adoptienazorg naar buiten kwam. Hierdoor ontstond er onzekerheid over de financiering van nazorg vanaf Duidelijkheid hierover is noodzakelijk om het proces van samengaan succesvol te laten verlopen. In overleg met de ministeries van VWS en V&J wordt hiervoor naar een oplossing gezocht. De onzekerheid over de toekomst van de organisatie heeft natuurlijk ook zijn weerslag op de medewerkers. Hier is een woord van lof op zijn plaats: medewerkers blijven zich met hart en ziel inzetten voor onze doelgroepen. De vertraging die het proces van samengaan opliep, maakte het noodzakelijk om op korte termijn op zoek te gaan naar andere kantoorruimte. Het pand in Utrecht was te ruim en ook erg duur. Gelukkig vonden we in De Bouw 93 in Houten een goed en goedkoper alternatief. De krimp in adoptie heeft uiteraard gevolgen voor de hele adoptieketen. Om die reden gaf staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie eind 2015 het adviesbureau AEF de opdracht scenario s te ontwikkelen voor een toekomstbestendige adoptieketen. AEF organiseerde hiervoor o.a. een aantal werkconferenties met partijen uit de adoptieketen. Hieraan nam Stichting Adoptievoorzieningen ook deel. In april 2016 presenteerde AEF vier scenario s aan de staatssecretaris. Alvorens hierop te reageren vroeg de staatssecretaris hierover ook nog advies aan de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming. De Raad nam hiervoor ruim de tijd en presenteerde in het najaar een advies dat opmerkelijk genoeg veel verder ging dan een advies over de vier scenario s: de Raad adviseerde helemaal te stoppen met adoptie. Inmiddels weten we dat de staatssecretaris dit advies niet gaat opvolgen. Wel zag de Tweede Kamer hierin aanleiding om een hoorzitting over adoptie te gaan organiseren. Deze zal in de loop van 2017 plaatsvinden. Peter Benders Directeur/bestuurder Stichting Adoptievoorzieningen Utrecht, maart jaarverslag jaarverslag

6 Aanvragen en plaatsingen Een kind adopteren begint met het aanvragen van een beginseltoestemming bij Stichting Adoptievoorzieningen. Wij toetsen of de aanvrager voldoet aan de wettelijke voorwaarden. De laatste jaren schommelt het aantal aanvragen rond de 700 per jaar. Het aantal adopties daalde in 2016 met 30% flink ten opzichte van jaarverslag jaarverslag 2016

7 Aanvragen (bijna) stabiel In 2016 werd 717 keer een beginseltoestemming aangevraagd. Een lichte stijging ten opzichte van het jaar daarvoor, toen er 631 aanvragen werden ingediend. In ongeveer 20% van de gevallen ging het om adoptieouders die een tweede of volgend kind wilden adopteren. Vooral in de maanden waarin het tv-programma Met open armen werd uitgezonden, kwamen er meer aanvragen binnen. Dat was ook al het geval in Fors minder adopties In 2016 kwamen er 214 adoptiekinderen uit het buitenland naar Nederland. In 2015 waren dat er nog 304. Een daling van 30%. Vooral het aantal kinderen uit China nam enorm af, van 100 in 2015 naar 58 in Sinds kort zien we dat kinderen met een operabele aandoening steeds vaker in China zelf geopereerd worden. Daarna zijn ze gemakkelijker te plaatsen in een pleegof adoptiegezin in het binnenland. De verwachting is dat adoptie uit China volgend jaar nog verder zal dalen. AANVRAGEN beginseltoestemming 488 ADOPTIES TOP 5 ADOPTIELANDEN China 58 VS 20 Taiwan 19 Hongarije 15 Zuid-Afrika jaarverslag jaarverslag

8 Profiel kinderen In 2016 was 63% van de kinderen bij de adoptie twee jaar of ouder en had meer dan 80% een special need. Dat wil zeggen dat er op het moment van voorstel sprake was van een medische aandoening, een verhoogd risico op een medische of andere beperking of een combinatie daarvan. Een minderheid was bij voorstel Adoptiegezond. Er was geen sprake van een extra zorgbehoefte maar mogelijk wél van een aantal relatief kleine en goed behandelbare aandoeningen, zoals parasieten of bloedarmoede. Voor alle adoptiekinderen geldt een zeker niet in te schatten risico. Adoptieouders moeten flexibel genoeg zijn om met deze onzekerheid om te kunnen gaan. 144 jongens 70 meisjes Special needs eenduidige indeling Aangezien de overgrote meerderheid van de adoptiekinderen een special need heeft, is het belangrijk dat aspirantadoptieouders goed nadenken over hun draagkracht en grenzen. Om de kwaliteit van de matching tussen ouders en kind te verhogen, werken alle organisaties sinds april 2016 uit de adoptieketen bij wijze van pilot met dezelfde indeling van special needs. Deze zijn ingedeeld in zeven hoofdcategorieën. Nieuw is dat per categorie benoemd wordt wat adoptieouders in huis moeten hebben om goed voor een kind met een bepaalde aandoening te kunnen zorgen. Dit wordt getoetst door de Raad voor de Kinderbescherming. De indeling kwam tot stand na overleg tussen het ministerie van Veiligheid en Justitie, de Raad voor de Kinderbescherming, de vergunninghouders en Stichting Adoptievoorzieningen. Ook is er afstemming geweest met de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde. 8 jaarverslag jaarverslag 2016

9 Voorbereiding aspirant-adoptieouders Adoptiekinderen zijn kwetsbare kinderen. Ze hebben in hun jonge leven al veel meegemaakt, gemist en verloren. Dit maakt dat adoptieouders voor een pittige opgave staan in de opvoeding. Al sinds 1989 zet Stichting Adoptievoorzieningen zich in om aspirant-adoptieouders zo goed mogelijk voor te lichten over adoptie en ze voor te bereiden op alles wat er bij de zorg voor een adoptiekind komt kijken jaarverslag jaarverslag

10 Voorlichtingsbijeenkomsten Aspirant-adoptieouders volgen een verplicht voorbereidingsprogramma. Hierin besteden we vanuit allerlei invalshoeken aandacht aan onderwerpen die een grote rol spelen in het leven van geadopteerden: de biologische ouders, de voorgeschiedenis, omgaan met verlies en rouw, hechting, identiteit en loyaliteit. Dat doen we aan de hand van inlevingsoefeningen, gesprekken, video- en fotomateriaal en verhalen van ervaringsdeskundigen. Er is ook plek voor vragen en discussie, bijvoorbeeld naar aanleiding van de actualiteit of tv-programma s als Spoorloos en Met open armen. In het in 2016 geactualiseerde hand- en procedureboek kunnen aspirant-ouders veel informatie nog eens nalezen. Verdiepen in special needs Goed bezocht en gewaardeerd worden de themabijeenkomsten over special needs. Een kinderarts gaat in op de medische kant van de in Nederland meest voorkomende aandoeningen bij adoptiekinderen. Adoptieouders vertellen over de impact die de aandoening heeft op het dagelijkse leven. Aan de hand van foto s en filmpjes krijgen de deelnemers een beeld van het kind achter de aandoening. Naast een themabijeenkomst over veelvoorkomende special needs in het algemeen, is ook een themabijeenkomst speciaal gewijd aan de infectieziekten hiv en hepatitis. 16 informatie bijeenkomsten + 5 Engelstalige 236aspirantgezinnen voorgelicht (1 of 2 personen) 10 jaarverslag jaarverslag 2016

11 Heel prettig om ons verhaal te kunnen vertellen Welkomsttelefoontje Ons gezin bestaat naast mijzelf uit Sjef, Jun Dou en Enne, onze hond. Jun Dou verrijkt ons gezin sinds maart Een paar maanden nadat Jun Dou was aangekomen, werden we gebeld. We hadden net het gevoel dat we de eerste hectiek achter ons hadden gelaten en het opvoeden een beetje in de vingers kregen. We stelden het telefoontje erg op prijs. We vonden het fijn dat Stichting Adoptievoorzieningen interesse toonde in het verloop van ons traject. De medewerkster vroeg ons hoe het ging, hoe wij de adoptie hadden ervaren en wat ons mee en wat ons tegen was gevallen. Het was een erg open gesprek. Het was heel prettig om ons verhaal te kunnen vertellen. Door alles nog eens terug te halen, realiseerden we ons wat we allemaal al hadden meegemaakt en bereikt. Het gewenningsproces van Jun Dou verliep voorspoedig, maar dat was soms ook een valkuil. Het ging zo goed, dat we ongemerkt grenzen gingen verleggen. Dat is niet altijd wenselijk. De medewerkster van Stichting Adoptievoorzieningen raadde ons een consult aan huis aan. Daar hebben we gebruik van gemaakt. Tijdens het consult hebben we waardevolle informatie en tips gekregen die we nog dagelijks toepassen. Wat ons vooral is bijgebleven van het gesprek met de orthopedagoog, is het verhaal over de hoeveelheid prikkels die Jun Dou, maar in feite ieder mens, aankan. En wat er gebeurt als de grens van wat je nog kan verwerken, wordt overschreden. We herkennen de signalen van spanning nu beter en kunnen ons handelen daarop afstemmen. We weten wat we moeten zeggen om hem kalm te krijgen, maar weten ook wanneer praten geen zin meer heeft. Jun Dou heeft sindsdien veel minder boze buien. Patricia de Wit Adoptiemoeder 2016 jaarverslag 11

12 Voorlichting, ook aan de omgeving Steeds meer familieleden en vrienden van aspirant-adoptieouders zijn benieuwd naar wat er bij de opvoeding van adoptiekinderen komt kijken. En wat zij kunnen doen om de ouders te helpen. Voor aspirant-adoptieouders is het heel prettig als hun naasten zich wat meer hebben verdiept in adoptie. De voorlichtingsbijeenkomsten voor familie en vrienden voorzien duidelijk in een behoefte. Wij organiseren deze bijeenkomsten zo n vier keer per jaar. Klaar voor de start Tussen de verplichte voorlichting en de daadwerkelijk match met een kind kan een aantal jaren zitten. Voor bijna- ouders die op het punt staan om af te reizen om hun kind af te halen, organiseren we Klaar voor de start. In een middag wordt de kennis over wennen en hechten opgefrist. Ook krijgen de deelnemers tips voor het moment van overdracht, de eerste tijd samen en het opbouwen van een band met elkaar. Themabijeenkomsten 699 deelnemers 43 deelnemers Klaar voor de start 12 jaarverslag 2016

13 Nazorg Adoptieouders bereiden zich erg goed voor op de komst van hun kind. Dat neemt niet weg dat ze als hun kind eenmaal bij hen thuis is, tegen veel vragen aanlopen. Adoptiekinderen zijn vanwege hun achtergrond extra kwetsbaar en hebben vaak een andere aanpak nodig. Stichting Adoptievoorzieningen heeft veel expertise in huis en biedt verschillende vormen van ondersteuning. Hiermee kunnen we ouders op maat bedienen. jaarverslag jaarverslag 13

14 181 welkomst telefoontjes Actieve benadering nieuwe gezinnen werkt De laatste jaren is Stichting Adoptievoorzieningen extra gaan inzetten op hulp in de eerste jaren na aankomst. Want door op tijd in te spelen op vragen en mogelijke risico s, zijn problemen op een later moment vaak te voorkomen. In de Handreiking Adoptienazorg is hiervoor een actieve rol weggelegd voor Stichting Adoptievoorzieningen. Alle nieuwe adoptiegezinnen ontvangen sinds 2014 een welkomstdoos. Deze bevat enkele kleine attenties én informatie die direct na aankomst van pas kan komen. Sinds eind 2015 nemen we ook telefonisch contact op om te vragen hoe het gaat. Hiermee willen we de drempel naar opvoedingsondersteuning nog verder verlagen. En dat werkt. In 2016 hebben we bijna alle nieuwe gezinnen kunnen bereiken. Het initiatief werd door de meeste ouders heel erg gewaardeerd. Zij grijpen dit moment aan om hun verhaal te vertellen, om vragen te stellen of om bevestiging te krijgen. Bijna dertig procent van de adoptiegezinnen maakte in het eerste jaar na aankomst van hun kind gebruik van een consult aan huis, video-interactiebegeleiding of nam deel aan de cursus Goede start. 190 welkomstdozen Informatie en advies via telefoon en In 2016 kwamen ruim 800 vragen om informatie of advies binnen via de telefoon en . Niet alleen van adoptieouders, ook steeds vaker van volwassen geadopteerden. Meestal zijn een of twee gesprekken voldoende om de bellers weer op weg te helpen. Soms verwijzen we naar ons eigen ondersteuningsaanbod als dat goed aansluit bij de vraag. Zo nodig verwijzen we door naar andere organisaties, bijvoorbeeld voor nadere diagnostiek, andere begeleiding of intensievere hulp. Stichting Adoptievoorzieningen beschikt over een actuele sociale kaart van meer dan 250 hulpverleningspraktijken en organisaties met kennis en ervaring rond adoptie. 628 telefonische adviezen Ondersteuning gezinnen 194 e-hulp De Stichting Adoptievoorzieningen heeft een breed ondersteuningsaanbod voor gezinnen. Een van de oudste vormen van ondersteuning is video-interactiebegeleiding gericht op gehechtheid. Stichting Adoptievoorzieningen biedt deze 14 jaarverslag jaarverslag 2016

15 100 vib-trajecten vorm van begeleiding al meer dan twintig jaar aan. Adoptieouders krijgen aan de hand van een serie video-opnamen en nabesprekingen concrete adviezen om een veilige gehechtheidsrelatie met hun kind op te bouwen. In meer dan de helft van de gevallen worden ook bewegingsoefeningen gedaan volgens de Sherborne Samenspelmethodiek. Deze helpen om het vertrouwen van het kind in zichzelf én in zijn ouders te vergroten. Ouders die met concrete vragen rond de ontwikkeling of opvoeding van hun kind zitten, kunnen gebruik maken van een consult aan huis. Omdat het consult thuis plaatsvindt, kan het kind ook even worden gezien. Dat maakt dat ouders gericht tips kunnen krijgen. Bij vragen of problemen rond school of kinderdagverblijf, is een schoolconsult een goede manier om te kijken wat er aan de hand is. Leerkrachten krijgen handelingsadviezen die zijn afgestemd op de sociale en emotionele ontwikkeling van het kind. Het aantal gezinnen dat in 2016 gebruik maakte van dit ondersteuningsaanbod, is redelijk stabiel gebleven. De waardering blijft onverminderd hoog. Cursussen en trainingen Nogal wat adoptieouders stuiten op onbegrip en onkunde in hun directe omgeving. Het uitwisselen van ervaringen met andere ouders kan veel herkenning en steun geven. In de cursussen van Stichting Adoptievoorzieningen is voldoende tijd ingeruimd om dit mogelijk te maken. Complimenten over de kwaliteit. Ik heb de cursus als zeer nuttig ervaren, aldus een adoptieouder over Goede start. Deze cursus is voor adoptieouders van kinderen die nog geen drie jaar deel uitmaken van het gezin. Zij krijgen informatie over wennen en hechten en opvoedtips. De cursus Zorgen voor getraumatiseerde kinderen is na een succesvolle pilot in 2015, in 2016 twee keer aangeboden. Bedoeld voor ouders van kinderen die langdurig last hebben van bijvoorbeeld extreme slaapproblemen, driftbuien, wisselende stemmingen en onbegrepen lichamelijke klachten. In vier avonden bieden we de deelnemers een mix van theoretische onderbouwing, praktische tips, oefeningen en uitwisseling. 136 huis- en school consulten Kleine kinderen worden groot: pubercursus Veel adoptiekinderen zitten nu in de puberteit. En dat merken we. Steeds meer ouders bellen ons met vragen over hoe ze hun kind zo goed mogelijk door deze 2016 jaarverslag jaarverslag

16 42 gezinnen naar cursus lastige fase heen kunnen helpen. Om aan de groeiende behoefte aan informatie en tips tegemoet te komen, hebben we in 2015 een cursus ontwikkeld over geadopteerde pubers. In samenwerking met Horizon Jeugdzorg en Onderwijs is deze vier keer aangeboden in de regio van Horizon. In 2016 hebben we een nieuwe samenwerkingspartner gevonden in het adoptieteam van Pactum Jeugd- en Opvoedhulp. De cursus is op basis van evaluaties uitgebreid met onderdelen van opvoedmethodes zoals geweldloos verzet. Bij wijze van pilot is een selectie adoptieouders in het werkgebied van Pactum uitgenodigd om deel te nemen. In oktober is de cursus gegeven in Deventer. De waardering was hoog, een dikke acht. In 2017 zetten we de samenwerking met Pactum voort. Ook willen we de cursus in eigen huis gaan aanbieden. Adoptieoudersonline en forum Sinds september 2015 zijn de website adoptieoudersonline.nl en een forum voor adoptieouders in de lucht. Op het forum wisselen adoptieouders in een besloten omgeving tips en ervaringen met elkaar uit. Adoptiedeskundige moderatoren lezen mee en geven informatie en tips. Waren er eind 2015 nog 600 forumleden, eind 2016 waren dat er ruim 840. Wat ik zo fijn vind aan het forum is dat iedereen ervaringsdeskundige is. Dat maakt de drempel laag om iets te vragen én het geeft altijd waardevolle inbreng, aldus een forumlid. Ook de website wordt regelmatig bezocht, vooral voor de blogs. Twee adoptievaders en drie -moeders schrijven over hun gezinsleven en de bijzondere adoptiekantjes eraan. Ouders vinden hierin vooral herkenning. Presentaties en workshops Regelmatig worden medewerkers van Stichting Adoptievoorzieningen gevraagd om een bijdrage te leveren aan evenementen of informatieavonden van bijvoorbeeld vergunninghouders of adoptieouderverenigingen. In 2016 hebben we presentaties gegeven over onder andere gehechtheid en trauma. Ook is een workshop Sherborne Samenspel gegeven voor leden van de adoptieoudervereninging Protea. 675 brochures 848 forumleden Brochures Stichting Adoptievoorzieningen geeft brochures uit over verschillende adoptiegerelateerde onderwerpen. In mei en juni heeft een student Pedagogiek van de Universiteit Leiden een literatuuronderzoek uitgevoerd bij wijze van voorstudie voor een nieuwe brochure over trauma en herstel. Recente wetenschappelijke kennis over de invloed van ingrijpende gebeurtenissen bij hele jonge kinderen op het brein wordt in deze brochure bondig uitgelegd en vertaald naar praktische adviezen voor ouders. De brochure zal in het voorjaar van 2017 verschijnen. 16 jaarverslag jaarverslag 2016

17 Wij als ouders moeten het doen Cursus Adoptiepubers Wij hebben twee jongens en een meisje van 13, 15 en 17 jaar oud. Ze zijn geadopteerd uit Colombia toen ze twee-, vier- en zeseneenhalf jaar waren. Ondanks dat mijn man en ik pedagogisch en psychologisch geschoold zijn, vinden we het opvoeden van drie pubers met special needs een hele uitdaging. Het ging er vaak hectisch aan toe. Ook vonden we dat ze vaak zo hard met elkaar omgingen. We wilden graag weten wat normaal pubergedrag is en wat de invloed van hun achtergrond. Tijdens de cursus werd aandacht besteed aan hersen- en identiteitsontwikkeling, gekoppeld aan adoptievraagstukken. Dit heeft ons geholpen om onze verwachtingen van de kinderen bij te stellen. We hebben meer oog gekregen voor hun adoptieachtergrond en de gevoeligheden die daarmee gepaard kunnen gaan. Ook vragen we ons niet al te vaak meer af of bepaald gedrag wel of niet bij hun leeftijd hoort. Waardevol vonden we ook de uitwisseling met andere ouderparen. Vanwege de herkenning, maar ook ter inspiratie. Margreet Engelhart Adoptiemoeder Tijdens een van de bijeenkomsten werd uitgelegd hoe je beter niet kunt reageren op lastig gedrag. Je weet het eigenlijk wel, maar toen drong pas het echt goed door. We zagen hoe belangrijk het is om je eerst gezien, gehoord en geaccepteerd te voelen, voordat er ruimte is voor een goed gesprek. Onze kinderen zijn zoals ze zijn. Wij als ouders moeten het doen. We zijn ons meer bewust geworden van onze eigen kracht als ouders. We gaan de dialoog aan, maar houden ook vast aan onze grenzen. Daarnaast zijn we meer gaan focussen op de dingen die goed gaan. Die benoemen we ook. Als ouders naar elkaar, maar ook naar de kinderen. Het is rustiger geworden in huis en gezelliger. jaarverslag

18 Deskundigheidsbevordering professionals Duiding van gedrag en ontwikkeling van adoptiekinderen vraagt om een adoptiespecifieke kijk van professionals om hen heen, zoals leerkrachten en hulpverleners. Stichting Adoptievoorzieningen wil haar kennis en expertise op het gebied van adoptie, gehechtheid, trauma en de opvoeding van adoptiekinderen graag delen met hen delen. Dat doen we regelmatig. Zowel op eigen initiatief als op uitnodiging. 18 jaarverslag 2016

19 Collegiale consultatie Stichting Adoptievoorzieningen is het eerste aanspreekpunt voor beroepskrachten die vragen hebben rond hulp aan adoptiegezinnen of geadopteerden. Met enige regelmaat worden we gebeld door huisartsen, hulpverleners, speltherapeuten en andere beroepskrachten die vastlopen bij de begeleiding of behandeling van een cliënt. Onze deskundigen dienen als sparringpartner op casuïstiekniveau. 53 collegiale consultaties Kennismiddag over ontwikkeling op school Ruim 130 beroepskrachten waren op 4 november aanwezig op onze jaarlijkse kennismiddag. Niet alleen professionals uit de hulpverlening en de adoptieketen, maar ook leerkrachten en IB ers uit het basisonderwijs waren aanwezig. Met verschillende brillen op werd deze middag aandacht besteed aan de ontwikkeling van adoptiekinderen in het basisonderwijs. GZ-psycholoog en traumadeskundige Leony Coppens gaf een presentatie over traumasensitief lesgeven. Video-interactiebegeleidster Corinne Verheule liet de aanwezigen door een hechtingsbril kijken naar het gedrag van een aantal adoptiekinderen in de klas. Een leerzame middag, aldus de aanwezigen die een 7,6 gaven. Eendaagse training Gehechtheid in de praktijk Voor een gezonde ontwikkeling van elk kind is een veilige gehechtheidsrelatie met zijn ouders de basis. De eendaagse training Gehechtheid in de praktijk is bedoeld voor jeugdhulpverleners en onderwijsmedewerkers die zich willen bijscholen op het gebied van gehechtheid en de manier waarop zij de theorie kunnen toepassen in hun beroepspraktijk. De training is 2016 twee keer gegeven jaarverslag jaarverslag

20 Project Pleegzorg in beeld Met het verschijnen van de handleiding Pleegzorg in beeld voor werkers in de pleegzorg, is in november 2016 het driejarige project Pleegzorg in beeld bekroond. Het project was een initiatief van de Associatie voor Interactiebegeleiding en Thuisbehandeling (AIT) in samenwerking met Stichting Adoptievoorzieningen. Doel was om overplaatsingen en uitval bij nieuwe pleegzorgplaatsingen te verminderen door inzet van de methodiek VIB-G (video-interactiebegeleiding en gehechtheid). Opleiders van Stichting Adoptievoorzieningen hebben twaalf pleegzorginstellingen geschoold in deze methodiek en supervisie gegeven aan de pleegzorgwerkers die ermee gingen werken. Binnen het project is verder een vragenlijst ontwikkeld om gezinnen te kunnen monitoren. Het Nederlands Jeugdinstituut heeft deze vragenlijst onderzocht op betrouwbaarheid én gevalideerd. Werk- en methodiekontwikkeling VIB-G Stichting Adoptievoorzieningen is landelijk steunpunt Adoptie van de Associatie voor Interactiebegeleiding en Thuisbehandeling (AIT). In de persoon van Corinne Verheule hebben wij een zeer ervaren opleider op het gebied van VIB-G in huis. Onder haar leiding is de AIT-Methodiekontwikkelingskring VIB-G voor video-interactiebegeleiders uit de Jeugdhulpverlening in 2016 twee keer bij elkaar gekomen. In de Werkontwikkelingskring wisselen opleiders en gedragswetenschappers van verschillende jeugdzorginstellingen ervaringen en kennis uit op het gebied van video-interactiebegeleiding en video-hometraining in het algemeen. Nieuwsbrief AdoptieAlert De digitale nieuwsbrief voor beroepskrachten AdoptieAlert is in 2016 vier keer verstuurd naar ruim belangstellenden uit de hulpverlening, het onderwijs en het adoptieveld X NIEUWSBRIEF naar professionals 20 jaarverslag jaarverslag 2016

21 We zijn nog niet klaar met het thema gehechtheid Eendaagse training Gehechtheid in de praktijk Op onze school zitten leerlingen die in het reguliere basisonderwijs geen optimale ontwikkeling kunnen doormaken. Dit schooljaar stond de vraag centraal hoe we kijken naar kinderen. Wij vinden het heel erg belangrijk om daarin ook de omgeving van het kind en zijn geschiedenis mee te nemen. En daar is een link met gehechtheid. Een collega heeft de training jaren geleden gevolgd omdat zij een adoptiekind in haar groep had. Zij was er erg enthousiast over. Toevallig woonde ik een presentatie van Corinne Verheule over gehechtheid bij tijdens een kwaliteitskring voor beeldcoaches. Ik vond haar verhaal mooi passen bij onze vraag. Toen ik zag dat er een eendaagse training werd aangeboden, heb ik me daar, samen met een collega IB er, voor aangemeld. Tijdens de training werd het model van de Bouwstenen van hechting gekoppeld aan videobeelden van een van onze leerlingen. Ik vond het heel waardevol om deze nog eens te bekijken door een hechtingsbril. Je krijgt inzicht in de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling. Leren lukt pas als het kind zich prettig en veilig voelt. Met de concrete tips die we hebben gekregen, weten we hoe we kunnen werken aan het gevoel van veiligheid en vertrouwen. Corinne Verheule heeft inmiddels aan alle teamleden op school een training over gehechtheid gegeven. Deze is erg positief ontvangen. We kunnen er echt iets mee, met de bouwstenen. We overwegen om haar een keer mee te laten kijken in een nieuwe groep leerlingen. Een groep waarin veel rondom hechting opvalt of zelfs al gediagnosticeerd is. Kortom, we zijn nog niet klaar met het thema gehechtheid. Regina Vorderman Intern begeleider De Klimop, School voor speciaal basisonderwijs jaarverslag

22 Voorlichting en communicatie Via de adoptie.nl, de telefoon, brochures en persoonlijke contacten geven we algemene voorlichting over adoptie aan een breed publiek. Dat doen dit vanuit zo veel mogelijk invalshoeken en vanuit onze missie dat het belang van het kind voorop staat jaarverslag 2016 jaarverslag 2016

23 1.200 abonnees adoptiemagazine Informatielijn en website Dat de belangstelling om te adopteren afneemt, merken we aan de telefoon en aan de bezoekcijfers van onze website. Ook worden er beduidend minder informatiepakketten besteld. Op 2 november werd het even heel druk aan de telefoon. Er barstte die dag een klein bommetje in de adoptiewereld toen de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) volkomen onverwacht de media opzocht met het advies om te stoppen met interlandelijke adoptie. Ook de dagen erna stond de telefoon roodgloeiend. Veel aspirantadoptieouders vroegen zich ongerust af wat dit advies voor hun kansen om te adopteren zou betekenen. Wij hebben er bij het ministerie erop aangedrongen om snel met een reactie te komen. Toen deze er na een aantal dagen was, ebde de onrust snel weg. Mediacontacten Ook journalisten waren benieuwd naar onze reactie op het advies van de RSJ. Wij waren, net als alle andere partners in de adoptieketen, compleet verrast door het tijdstip van verschijnen en de inhoud van het rapport. Het advies was gericht aan de staatssecretaris. Zolang zij geen partij is, stelt Stichting Adoptievoorzieningen zich terughoudend op naar de media. Wel geven wij desgevraagd achtergrondinformatie bij actuele ontwikkelingen en informatie over de adoptieprocedure. Bijvoorbeeld naar aanleiding van adoptieplannen van bekende Nederlanders of andere beroemdheden. Regelmatig verwijzen we naar andere organisaties in het adoptieveld. Adoptiemagazine van offline naar online Sinds 2016 verschijnt het Adoptiemagazine uit kostenoverwegingen uitsluitend online. Dat was voor een aantal lezers even wennen. Al snel kregen we vragen of het mogelijk was om een geprint exemplaar te ontvangen. We hebben ervoor gezorgd dat het magazine gemakkelijk gedownload en geprint kan worden. Inmiddels hebben zich ruim belangstellenden aangemeld voor de attendering. Aan de inhoud van het magazine is niets veranderd: artikelen en interviews, achtergrondverhalen, columns, (boeken) tips voor (aspirant-)adoptieouders en anderen die zich betrokken voelen bij adoptie. Thema s waren Trauma, School, Vakantie en Afstammingsvragen. Internationale contacten Ook in 2016 heeft de Stichting buitenlandse gasten ontvangen. In juni hebben we een presentatie gegeven aan een Noorse delegatie over de Nederlandse adoptieprocedure en de voorlichting. Heel praktisch was de uitwisseling met een aantal collega s uit Vlaanderen. Naast informatie werd er tijdens bezoeken over en weer concreet beeldmateriaal uitgewisseld. Op 1 en 2 juni was Stichting Adoptievoorzieningen te gast op Euradopt, de tweejaarlijkse conferentie van veertien West-Europese adoptieorganisaties. Wij hebben een presentatie gegeven over onze nazorg jaarverslag jaarverslag

24 Personeel en organisatie Bestuur, directie en management Stand van zaken per 31 december 2016: Raad van Toezicht Dhr. drs. B. Nusselder Mw. drs. Y. J. Bouwman-Bakker Mw. drs. N. Vogel, MSM Dhr. drs. A.M. Notermans voorzitter vice-voorzitter lid lid Bestuur/directie en management Dhr. drs. P. M. Benders, MMO mw. C. Geubel mw. M.W.A. van der Linden mw. G.G. Timmer directeur/bestuurder hoofd Centraal Bureau hoofd Financiële Administratie en P&O hoofd Nazorg Het managementteam wordt ondersteund door staffunctionarissen mw. M.T. Rijntjes (P&O) en mw. Y. Geelen (Communicatie & PR). Formatie In 2016 is de formatie stabiel gebleven met 18,3 fte, verdeeld over 25 werknemers. De afdeling Nazorg is met tien medewerkers de grootste. Voor adoptieoudersonline.nl en het bijbehorende forum waren ook in 2016 enkele adoptieouders vrijwillig actief als moderator op het forum of als blogger. Daar zijn we erg blij mee. Het Adoptiemagazine online wordt verzorgd door een zzp er. Zij doet dit al jaren voor de Stichting en is inmiddels goed ingewerkt op het onderwerp adoptie. Verhuizing In de zomer van 2016 is Stichting Adoptievoorzieningen op zoek gegaan naar andere kantoorruimte centraal in het land met voldoende ruimte om de voorlichting in eigen huis te geven. Een geschikt pand werd in Houten Castellum gevonden: goed bereikbaar met zowel de auto als het openbaar vervoer en met voldoende betaalbare parkeermogelijkheden in de buurt. De verhuizing vond plaats tussen Kerst en Oud en Nieuw. Hierdoor kon het werk gewoon doorgaan en kwam onze bereikbaarheid niet in het geding. 24 jaarverslag jaarverslag 2016

25 Wijziging financieringssystematiek nazorg Voor de afdeling nazorg stond 2016 voor een belangrijk deel in het teken van de voorbereidingen om per 1 januari 2017 te kunnen gaan werken op basis van een raamovereenkomst met de VNG. De VNG sluit raamovereenkomsten namens gemeenten af met landelijk werkende, gespecialiseerde jeugdzorgaanbieders met kleine cliënt-aantallen per gemeente. De nieuwe financieringsstructuur had grote consequenties voor de werkwijze van de afdeling Nazorg en voor een aantal processen binnen de gehele organisatie. Kort voor het einde van het jaar werd bekend dat de raamovereenkomst niet van toepassing bleek op nazorg van Stichting Adoptievoorzieningen. Besloten is om de ingezette koers te handhaven om goed voorbereid te zijn op de toekomstige financieringsstructuur. Deskundigheid medewerkers Interne kennisuitwisselingsdagen, studiedagen, bijscholing, intervisie en contacten met vergunninghouders en andere ketenpartners, zorgen ervoor dat onze kennis en kunde up-to-date blijven. Dat Stichting Adoptievoorzieningen zowel voorlichting als nazorg in huis heeft, is van grote waarde voor de kwaliteit van ons werk. Voorlichters lopen incidenteel mee met nazorgmedewerkers en krijgen zo beter zicht op wat er in adoptiegezinnen speelt. Regelmatig wordt in de voorlichting gebruik gemaakt van beelden uit onze nazorgpraktijk. Bijzondere waarde hebben de buitenlandreizen. Voorlichters en nazorgmedewerkers kunnen zich letterlijk een beeld vormen van de achtergronden van adoptiekinderen en het verloop van de adoptieprocedure in verschillende landen van herkomst. In maart 2016 ging de reis naar Hongarije; hier komen de laatste jaren relatief veel adoptiekinderen vandaan. Bezocht werden onder andere een pleeggezin en een kindertehuis. Ook werd gesproken met een Nederlands gezin dat in Hongarije verbleef om hun kind op te halen. Financiën Er is in 2016 hard gewerkt aan de voorbereiding van de wijziging in de bekostigingsmethode voor adoptienazorg. De processen die daartoe in gang zijn gezet, hebben tot een efficiencyslag geleid. Hierdoor hebben we extra themabijeenkomsten en voorlichtingsbijeenkomsten kunnen realiseren. De begrote opbrengst van adoptienazorg is gehaald, ondanks tijdelijk minder beschikbare formatie. Dat 2016 met een negatief saldo is afgesloten, is vrijwel uitsluitend te wijten aan de extra kosten die in het kader van de op handen zijnde overname zijn gemaakt. Door lagere huisvestingskosten en voorlichting in huis, kunnen wij de beschikbare middelen vanaf 2017 nog beter benutten om onze voorlichting en nazorg aan aspirant-adoptieouders en adoptiegezinnen van hoge kwaliteit te houden jaarverslag jaarverslag

26 Ondernemingsraad Ook dit jaar was de toekomst van Stichting Adoptievoorzieningen onderwerp van gesprek in alle overlegvergaderingen. Verder hadden de financiering van nazorg en de daaruit voortvloeiende consequenties de aandacht van de ondernemingsraad. Adviesraad De Adviesraad van Stichting Adoptievoorzieningen bestaat uit geadopteerden, adoptieouders en aspirant-adoptieouders. De Raad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de bestuurder over actuele thema s rond adoptie en de rol die Stichting Adoptievoorziening daarin heeft. In 2016 heeft de Adviesraad twee keer advies uitgebracht over voornemen om samen te gaan met een andere organisatie. Ook heeft zij een commissie ingesteld die het proces van samengaan nauwgezet volgt. Klachten In 2016 heeft de klachtencommissie geen formele klachten ontvangen. 26 jaarverslag jaarverslag 2016

27 Colofon Uitgave: Stichting Adoptievoorzieningen, Utrecht 2017 Vormgeving: Vormix, Maarssen Foto s: privébezit adoptieouders en Istock, coverfoto: Vero Studio, Voorburg Drukwerk: Zalsman, Zwolle Stichting Adoptievoorzieningen Postbus AG Utrecht Telefoon: (maandag t/m vrijdag uur) Website:

28