Beknopt jaarverslag van Stichting Pensioenfonds OWASE JULI 2016 Voorwoord Alstublieft. Voor u ligt de nieuwe pensioenkrant. Hoofdthema is een terugbli

Transcriptie

1 PENSIOEN KRANT Beknopt jaarverslag Kerncijfers Jan Lodewijk blikt terug Jasper Terhalle over de communicatiecommissie

2 Beknopt jaarverslag van Stichting Pensioenfonds OWASE JULI 2016 Voorwoord Alstublieft. Voor u ligt de nieuwe pensioenkrant. Hoofdthema is een terugblik op in de vorm van een Beknopt Jaarverslag. De introductie van de Wet Pensioencommunicatie speelde in een prominente rol. Om goede communicatie met de deelnemers van OWASE te bekrachtigen presenteren we hierbij de pensioenkrant Nieuwe Stijl. Publieksvriendelijker, toegankelijker, met meer beeld en uitleg. We hopen dat u deze verandering waardeert. Laat het ons weten via het reactieformulier. COLOFON De Pensioenkrant is een uitgave van In deze pensioenkrant blikken we vooral terug op. Hoe ontwikkelde de financiële situatie zich in Stichting Pensioenfonds OWASE en hoe stond het met de beleggingsresultaten en de gemaakte kosten? Ook was een jaar met belangrijke wijzigingen in de pensioenregeling. Zo ging de pensioenleeftijd naar 67 jaar. In een interview legt Jan Lodewijk uit tot welke vragen dit leidde bij deelnemers. REDACTIE Communicatiecommissie pensioenfonds OWASE VORMGEVING INHOUD Naast een terugblik op kijken we ook vooruit. Communicatie was een belangrijk aandachtspunt in en zal dit ook in de toekomst blijven. Voorzitter van de communicatiecommissie van OWASE, Jasper DP Media Terhalle, vertelt over wat het pensioenfonds allemaal doet om de communicatie zo begrijpelijk en persoon- DRUK lijk mogelijk te maken. Zo geeft hij uitleg over Pensioen 1-2-3, waarbij digitaal communiceren belangrijker Gaasbeek Media Groep Voorwoord TEKST & COMMUNICATIE Mensink Media Dion Pensioen Services OPLAGE 1 Kerncijfers exemplaren BEZOEKADRES J.C. Kellerlaan 8a, 7772 SG Hardenberg 2 Financiële positie van het pensioenfonds POSTADRES Postbus 150, 7770 AD Hardenberg TELEFOON 3 Jan Lodewijk blikt terug op bewogen jaar info@owase.nl WEBSITE 4 Welke kosten heeft Pensioenfonds OWASE gemaakt? De artikelen in deze uitgave mag u kopiëren en verspreiden. Bronvermelding stellen wij vanzelfsprekend op prijs. 5 Jasper Terhalle over de communicatiecommissie Disclaimer De informatie in deze Pensioenkrant is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid opgesteld. U kunt hieraan echter geen rechten ontlenen. Deze zijn omschreven in het voor u geldende pensioenreglement. Het reglement kunt u vinden op 6 Hoe staat het met de beleggingen? 7 Binnenkort lancering nieuwe website! wordt. U leest in deze editie ook waarom OWASE binnenkort een nieuwe website lanceert met op termijn persoonlijke gegevens over uw pensioen. Het zal u niet ontgaan zijn: de pensioenfondsen in Nederland hebben het moeilijk. Dat geldt ook voor pensioenfonds OWASE. Door de lage rentestand is onze financiële situatie in niet veel beter dan in. Toch staan wij er nog steeds beter voor dan de meeste andere pensioenfondsen. Wel wordt ons pensioen minder zeker. Indexaties zullen de komende jaren niet of nauwelijks mogelijk zijn. Uw eigen verantwoording voor een goed pensioen neemt toe, voldoende inkomen later is een zorg voor nu. Het volledige jaarverslag kunt u terugvinden op onze website, U kunt het ook opvragen bij het pensioenbureau Dion Pensioen Services. Heeft u nog vragen na het lezen van deze pensioenkrant? Mail het pensioenbureau via info@owase.nl of bel De collega s helpen u graag! Met vriendelijke groet, Henk Meijerink Voorzitter pensioenfondsbestuur 3

3 op een duidelijke en begrijpelijke manier uitleggen. 1 Kerncijfers AANTAL DEELNEMERS DAT PENSIOEN OPBOUWT AANTAL PERSONEN DAT EEN PENSIOEN ONTVANGT AANTAL PERSONEN MET SLAPENDE PENSIOENRECHTEN BELEIDSDEKKINGSGRAAD 111,9% KOSTEN PENSIOENADMINISTRATIE PER DEELNEMER INDEXATIE KOSTEN BELEGGINGEN PER DEELNEMER 519 RENDEMENT OP DE BELEGGINGEN Kerncijfers Op deze pagina treft u de kerncijfers 1,27% van pensioenfonds OWASE aan per SAMENSTELLING VAN DE BELEGGINGSPORTEFEUILLE Staatsobligaties Bedrijfsobligaties (credits) Liquiditeiten Aandelen Overig 4 35,00% 10,20% 3,50% 44,10% 7,20% 31 december. Verderop in deze pensioenkrant zullen wij deze cijfers toelichten. 5

4 2 Financiële positie van het pensioenfonds Het pensioenfondsbestuur houdt de ontwikkeling kas dan de verplichtingen die we hebben. Dit is ook van de financiële positie van het pensioenfonds nodig. Wij moeten namelijk een reserve hebben om continu in de gaten. De situatie aan het eind van een (plotselinge) grote daling van de beleggingen het jaar is bepalend voor het verhogen (indexeren) te kunnen opvangen. of korten van de pensioenen. GEEN KORTING PENSIOEN. OOK GEEN (BELEIDS)DEKKINGSGRAAD INDEXATIE PER 1 JANUARI 2016 De hoogte van de beleidsdekkingsgraad is van belang bij het bepalen of wij kunnen indexeren. * Indexeren is het verhogen van uw pensioen omdat uw geld elk jaar iets minder waard wordt. Eind heeft het pensioenfondsbestuur besloten om sioenfonds gestegen in. Met INDEXATIE ACTIEVE DEELNEMERS verplichtingen bedoelen we de pensioenen die het pensioenfonds nu en in de toekomst moet uitkeren. TOEGEKENDE INDEXATIE LOONSTIJGING OWASE-CAO Bij een dalende rente stijgen de 1,50% verplichtingen. Het pensioenfonds moet dan rekening houden met minder rente-inkomsten. Hierdoor moet het pensioenfonds meer geld in kas houden om de pensioenen INDEXATIE INACTIEVE DEELNEMERS nu en in de toekomst te kunnen betalen. Omdat de verplichtingen in verhouding sterker stegen dan de beleggingen is de beleidsdekkingsgraad per 31 december gedaald naar 111,9%. TOEGEKENDE INDEXATIE CBS-PRIJSINDEXATIE 0,34% 0,61% 0,44% 0,44% 0,25% 1,50% de pensioenen per 1 januari 2016 niet te indexeren. Dit is besloten omdat de beleidsdekkingsgraad hiervoor niet hoog genoeg was. De financiële reserve was niet groot genoeg. Ook de onzekere 111,9% 115,1% 116,5% economische vooruitzichten speelden een rol bij deze beslissing. Hierover ontving u al informatie per brief. Ook in de voorjaarspensioenkrant las u hierover. ONTWIKKELING BELEIDSDEKKINGSGRAAD De beleidsdekkingsgraad is ook van belang bij het De beleidsdekkingsgraad van pensioenfonds bepalen of wij de opgebouwde pensioenen moeten OWASE is gedaald naar 111,9% per eind. De korten. De hoogte van de beleidsdekkingsgraad per beleidsdekkingsgraad geeft de verhouding aan eind gaf geen reden om de opgebouwde pen- tussen het vermogen en de verplichtingen van het sioenen te moeten korten. Wij hebben genoeg geld pensioenfonds. Het is daarmee een goede maatstaf in kas om de afgesproken pensioenen te kunnen voor de financiële gezondheid van een fonds. Hoe betalen, nu en in de toekomst. hoger de beleidsdekkingsgraad, hoe gezonder het fonds. WAARDOOR IS DE BELEIDSDEKKINGSGRAAD GEDAALD? De verplichtingen van het pensioenfonds bestaan De beleggingen van het pensioenfonds hebben in uit het geld (pensioen) dat uitgekeerd moet wor- een positief rendement behaald van 1,27%. den, nu en in de toekomst. Het vermogen bestaat Dit heeft een positief effect gehad op de beleids- uit de beleggingen van het pensioenfonds. Een be- dekkingsgraad. Maar door een sterke daling van leidsdekkingsgraad 111,9% betekent dat het pen- de rente zijn ook de verplichtingen van het pen- sioenfonds voor elke 1 aan pensioenverplichting, 1,119 in kas heeft. Wij hebben dus meer geld in * vanaf moeten we van DNB de beleidsdekkingsgraad hanteren. Deze wordt anders berekend De beleidsdekkingsgraad van pensioenfonds OWASE is gedaald naar 111,9% per eind. dan de dekkingsgraad in en. 6 7

5 3 De lijnen zijn kort naar het pensioenbureau JAN LODEWIJK BLIKT TERUG OP BEWOGEN JAAR Al ruim tien jaar is Jan Lodewijk pensioenadviseur bij OWASE. Nooit eerder kreeg hij zoveel vragen over wijzigingen in het pensioenstelsel dan in. Kan ik niet eerder met pensioen dan op mijn 67ste, was wel de meest voorkomende vraag. Keuze is er nog steeds. Deelnemers weten Jan Lodewijk voor vragen te vinden. De lijnen zijn hier kort naar het pensioenbureau, zegt Jan. Het jaar was roerig in pensioenland. Aller- van een Tijdelijk Ouderdomspensioen (TOP)? We eerst was er de verhoging van de pensioenleeftijd maken voor mensen inzichtelijk hoe ze hun potjes naar 67 jaar door de overheid. Eind december kunnen herschikken om eerder te stoppen, of hebben we een brief de deur uit gedaan minder te gaan werken. We zien veel dat er gebruik om de mensen te informeren. Per 1 januari gemaakt wordt van vervroegd deeltijdpensioen. Op werden de rechten omgezet en dat moest gecom- latere leeftijd worden ploegendiensten en nacht- municeerd worden. Die brief leidde tot veel vragen. diensten vaak als zwaar ervaren. Een dag minder Dat was ook logisch. Zo n grote verandering heb ik werken kan dan een prettige oplossing zijn. Wij helpen inventariseren en sluiten zoveel mogelijk aan bij de persoonlijke situatie. niet eerder meegemaakt. Wat is er nog mogelijk, vroegen mensen zich af. Met al die vragen zijn we VOORUITKIJKEN flink aan de slag gegaan. Telefonisch, per mail, Jan Lodewijk krijgt veel pensioendeelnemers aan maar we hielden ook informatiesessies en de pen- tafel. Iedereen krijgt een uitnodiging op de leef- sioenkrant zorgde voor duidelijkheid. Ook zagen we tijden van dertig, vijfenveertig en vijfenvijftig.* De veel deelnemers op pensioengesprek. We hebben eerste twee groepen proberen we vooral duidelijk veel aanvullende berekeningen gemaakt. Daarmee te maken dat er meer verantwoordelijkheid bij gaven we op persoonlijk niveau uitleg over wat er henzelf komt te liggen. Daar vragen we aandacht mogelijk was. voor. OWASE is nog steeds een goed pensioenfonds, vooral als je het vergelijkt met vele andere. VERVROEGD DEELTIJDPENSIOEN? Maar het is belangrijk om vooruit te kijken en na Naast de verhoging van de pensioenleeftijd waren te denken over een financiële planning. Niet alleen er verschillende wijzigingen. Het opbouwpercen- voor jezelf, maar ook voor je partner en eventuele tage wijzigde en regels voor indexatie werden kinderen. Wat kun je zelf doen? Wat is geregeld strenger. De meeste vragen gingen echter over voor partner en kinderen? de flexibiliteit van het pensioen. Dat merk ik nog 8 steeds in de gesprekken, legt Jan uit. De grootste WEDERZIJDS VERTROUWEN groep die we spreken is vijfenvijftig jaar of De drempel naar het pensioenbureau is laag en er ouder. Het pensioen komt dichterbij en deelnemers is een groot wederzijds vertrouwen, zo vertelt Jan. informeren naar wat er mogelijk is. Deelnemers Ik merk dat deelnemers hier makkelijk contact kunnen gespaard hebben via een Individuele Pen- opnemen voor het stellen van vragen of het maken sioenrekening (IPR). Of kunnen ze gebruik maken van een afspraak. Dat is ook belangrijk, want een persoonlijker inzicht krijgen in je eigen situatie Wanneer met pensioen? dan in een gesprek is er niet. Iedereen bepaalt zelf Het OWASE-pensioen is in principe een aan- hoeveel hij nodig heeft en wat de wensen zijn. Wij vulling op uw AOW-uitkering. De ingangs- helpen inventariseren en sluiten zoveel mogelijk datum van uw AOW-uitkering is afhankelijk aan bij de persoonlijke situatie. Is er wel voldoen- van uw geboortedatum. Bent u geboren na 1 de partnerpensioen? Hebben deelnemers buiten mei 1954 dan is uw pensioenleeftijd voor de OWASE om zelf nog wat geregeld? Dat is allemaal AOW ook 67 jaar. Bent geboren voor 1 mei van belang. We helpen graag, maar ieder heeft z n 1954 dan ligt deze pensioenleeftijd tussen 65 eigen verantwoordelijkheid. Dus lees de informatie jaar en 67 jaar. U kunt uw eigen AOW-leeftijd die u ontvangt over uw pensioen. makkelijk berekenen op door het invullen van uw geboortedatum. Uw arbeids- * door de overgang naar een nieuw softwarepak- overeenkomst met de werkgever loopt af op ket voor de deelnemersadministratie hebben deze uw AOW-leeftijd. Dan stopt u dus in principe gesprekken de afgelopen periode niet plaatsgevon- met werken en gaat uw AOW-uitkering in. den. In de loop van 2016 zullen deze worden hervat Maar uw pensioen bij pensioenfonds OWASE en krijgen deelnemers met terugwerkende kracht gaat dus pas in op 67 jaar. U kunt daarom uw een uitnodiging. pensioen bij pensioenfonds OWASE vervroegen en op uw AOW-leeftijd laten ingaan. 9

6 > 4 Welke kosten heeft Pensioenfonds OWASE gemaakt? Pensioenfonds OWASE maakt kosten voor de uitvoering van de pensioenregeling. In de onderstaande tabel vindt u een overzicht van deze kosten zoals die ook in het jaarverslag staan. maar deze wordt uitgekeerd aan de KOSTEN PENSIOENADMINISTRATIE PER DEELNEMER OWASE-bedrijven waar de bestuursle- (actieven en gepensioneerden) den werkzaam zijn. Tevens bestaan de Naast een kostenstijging, steeg ook het aantal actieve en bestuurskosten uit kosten die verband gepensioneerde deelnemers licht. Ondanks dit zijn de kosten houden met de toezichthouders (DNB per deelnemer toegenomen. Deze kosten liggen boven het en AFM). De totale bestuurskosten zijn gemiddelde van de pensioenfondsen in Nederland. Dat heeft licht gestegen in. twee belangrijke oorzaken: 1. Pensioenfonds OWASE is een relatief klein pensioen- KOSTEN PENSIOENUITVOERING (BEDRAGEN X 1.000) BELEGGINGSKOSTEN fonds, waardoor er minder gebruik gemaakt kan worden De waarde van de beleggingen is in van schaalvoordelen. gestegen. Daar zijn we blij mee. 2. Pensioenfonds OWASE vindt de service en persoonlijke ADMINISTRATIEKOSTEN Omdat de kosten voor het beheren van communicatie naar de deelnemer zeer belangrijk. Denk BESTUURSONDERSTEUNING de beleggingen vaak gekoppeld zijn hierbij o.a. aan de persoonlijke pensioengesprekken. COMMUNICATIEKOSTEN aan de waarde van de beleggingen, BESTUURSKOSTEN zijn hierdoor wel de kosten gestegen. KOSTEN BELEGGINGEN PER DEELNEMER De beleggingskosten stegen ook door (alle deelnemers) het wijzigen van de soort beleggingen. Op het gebied van beleggingen liggen de kosten bij pensioen- Deze wijziging is doorgevoerd om een fonds OWASE onder het gemiddelde van de pensioenfondsen hoger rendement op de beleggingen te in Nederland. Dit komt doordat pensioenfonds OWASE, in behalen. Hierdoor worden de hogere tegenstelling tot de meeste andere pensioenfondsen, veel kosten weer terugverdiend. zelf doet op het gebied van beleggingen. TOTALE KOSTEN PENSIOENADMINISTRATIE KOSTEN BELEGGINGEN TOTALE KOSTEN PENSIOENUITVOERING UITVOERINGSKOSTEN KOSTEN BESTUURSONDERSTEUNING We zien in de tabel dat de uitvoeringskosten over In tegenstelling tot de andere kosten daalden de hoger zijn dan in. De administratie- kosten voor de bestuursondersteuning. Per 1 kosten, communicatiekosten en beleggings- januari wijzigden de Pensioenwet en de KOSTEN PENSIOENADMINISTRATIE PER DEELNEMER kosten zijn toegenomen. Echter, de kosten voor de financiële rekenregels. Die wijzigingen moesten KOSTEN BELEGGINGEN PER DEELNEMER bestuursondersteuning zijn afgenomen. Hieronder goed worden voorbereid. Dit betekende in veel een toelichting. extra kosten door ondersteuning van externe KOSTEN PER DEELNEMER adviseurs. Deze kosten waren er in niet. PENSIOENADMINISTRATIEKOSTEN In is het pensioenbureau overgegaan op een COMMUNICATIEKOSTEN nieuw softwarepakket voor de deelnemers- De communicatiekosten zijn vooral gestegen door administratie en het verzorgen van de uitkeringen. de (extra) communicatie over de wijzigingen van Dit bracht extra kosten met zich mee. De overstap de pensioenregeling in. Het pensioenfonds was noodzakelijk omdat het oude pakket niet meer hechtte waarde aan het goed uitleggen van de wij- voldeed aan de eisen. Het nieuwe pakket biedt meer zigingen. Zo vond er o.a. een extra informatieronde functionaliteiten en werkt efficiënter. Hierdoor ver- plaats om de wijzigingen toe te lichten. dient het pakket zich terug. Naast de aanschaf van het softwarepakket zijn er ook kosten gemaakt voor BESTUURSKOSTEN de implementatie ervan. Denk hierbij aan de kosten Deze kosten bestaan o.a. uit de vergoedingen voor van externe adviseurs. Het implementatietraject is de werkzaamheden van de bestuursleden. De inmiddels succesvol afgerond. bestuursleden ontvangen deze vergoeding niet zelf > 10 11

7 5 Persoonlijke communicatie op maat JASPER TERHALLE OVER DE COMMUNICATIECOMMISSIE Pensioenfonds OWASE probeerde in de communicatie met de deelnemers te optimaliseren. De communicatiecommissie had hierin de regie. Voorzitter van de commissie Jasper Terhalle wijst op laagdrempeligheid. Communicatie moet begrijpelijk en zo persoonlijk mogelijk zijn. Daar doen we ons best voor. Omdat het moet van de AFM en De Nederlandsche Bank, maar vooral omdat we dat zelf willen. Jasper is HR-manager bij Wavin Nederland, waar Communicatie op verschillende niveaus en eventu- hij met veel plezier en trots werkt. Sinds juli eel voor verschillende leeftijden, voor elk wat wils. is hij lid van het bestuur van het pensioenfonds en Met de mogelijkheden van vandaag proberen we tevens benoemd als voorzitter van de communi- ons steeds meer aan te passen aan de behoeften catiecommissie. Communicatie is een belangrijk en wensen van mensen. speerpunt. Met de pensioenkrant, informatiebijeenkomsten en brieven proberen we zo goed KRITISCH KIJKEN mogelijk te communiceren. Maar je ziet steeds De communicatiecommissie wordt gevormd door meer dat het slimmer, handiger en beter kan. afgevaardigden van het bestuur, een medewerker van het pensioenbureau en een aantal externe over de keuzes die deelnemers kunnen maken. Dat leden. De externe leden zijn werknemers en gepen- heeft ook ons aangezet om beter na te denken over sioneerden van de OWASE-bedrijven. De commissie onze boodschap. Wat willen we communiceren en is verantwoordelijk voor het communicatiebeleid en op welke manier? Daarbij gaat Pensioen een communicatieplan. Pensioen is een lastig onder- centrale rol spelen. Communicatie in drie lagen. De werp voor veel mensen, legt Jasper uit. Het belang eerste kort en bondig, de tweede uitgebreider en van de eigen verantwoordelijkheid neemt toe. Dat in laag drie de bijbehorende juridische documen- moet je goed uitleggen. Daarom kijken we kritisch ten. Deelnemers krijgen meer snelheid, gemak en naar de brieven, de pensioenkrant, de website en interactie met het pensioenfonds. komen met verbetervoorstellen. Er zijn brieven her- Pensioen is een lastig onderwerp voor veel mensen schreven, de pensioenkrant is toegankelijker door KRACHT ZIT IN MAATWERK interviews en voor de website zijn we bezig met een Zo is de commissie continu bezig om de communi- update. Communicatie kan online individueler. Ieder catie te verbeteren en te vernieuwen. Jasper kijkt krijgt z n eigen persoonlijke portal. Digitaal wordt tevreden terug op de stappen die daarin gezet zijn. daarin steeds belangrijker. Voor een persoonlijk We toetsen de tevredenheid ook. Via een lezer- gesprek kunnen mensen naar het pensioenbureau. spanel en enquêtes. Er zitten veel doeners als Daar is een afspraak zo gemaakt, dat vinden we deelnemer in het pensioenfonds en we willen voor belangrijk. iedereen begrijpelijk zijn. Met die terugkoppeling gaan we aan de slag. We gebruiken meer grafieken PENSIOEN en beeld om tekst te ondersteunen. Als commissie In veranderde de wet op het gebied van voelen we ons verantwoordelijk voor die optima- pensioencommunicatie. De Autoriteit Financiële lisering van de communicatie. Met een goede mix Markten en De Nederlandsche Bank willen een van kwaliteiten zien we toe op die ontwikkeling. De betere informatievoorziening voor deelnemers. Het kracht zit in maatwerk. Persoonlijke communicatie moet beter aansluiten bij behoeften en kenmerken is een hefboom voor de boodschap. van de deelnemers. Ook moet er betere uitleg zijn 12 13

8 6 Hoe staat het met de beleggingen? 7 Binnenkort lancering nieuwe website! In de onderstaande grafiek staan de beleggings- pensioenfonds de ambitie om de opgebouwde Pensioen is een lastig onderwerp en voor veel mensen moeilijk te begrijpen. Dat blijkt rendementen per jaar vanaf. In is er een pensioenen te indexeren. Om dit te bereiken moet uit veel onderzoeken. Ook blijken mensen onvoldoende op de hoogte van hun pensi- rendement van 1,27% behaald op de beleggingen. het pensioenfonds beleggen. Als het pensioenfonds oeninkomen. Daarom vindt pensioenfonds OWASE communicatie met de deelnemers Over de laatste 3 jaar bedraagt het rendement het geld op een spaarrekening zou zetten, levert dat belangrijk. In het huidige digitale tijdperk is de website een erg waardevol platform. gemiddeld 7,83% per jaar. veel te weinig op. Gevolg: een lager pensioen of een Daarom lanceert OWASE in september een nieuwe website die een centrale rol gaat veel hogere premie. Natuurlijk brengt beleggen wel spelen in onze communicatie. Gebruiksvriendelijker, toegankelijker en actueler. Zo wil- risico s met zich mee. Beleggingen kunnen in waar- len we deelnemers stimuleren om meer gebruik te gaan maken van digitale communicatie. de stijgen, maar ook dalen. Niet alle beleggingen BELEGGINGSRENDEMENT 1,27% 17,83% 4,39% zijn echter even gevoelig voor een stijging of daling. Om het beleggingsrisico acceptabel te houden, beleggen wij in verschillende soorten beleggingen. RISICO EN RENDEMENT BELEGGINGSRESULTATEN Beleggen kent geen garanties en zekerheden. We was geen positief jaar voor de beleggingen. halen graag een goed rendement, maar dat doen Het gemiddelde rendement was laag (1,27%). we gecontroleerd en zorgvuldig. We hebben samen Wereldwijd viel de economische vooruitgang tegen. afgesproken hoeveel risico we willen lopen en daar Vooral tegenvallers in China speelden een rol. houden we ons aan. Dat betekent dat we afspraken Daarnaast hadden de zwakke euro en de lage olie- hebben over de spreiding van beleggingscatego- prijs invloed op de beleggingen. rieën (aandelen, vastrentende waarden, vastgoed, grondstoffen, liquiditeiten), beleggingssectoren en WAAROM BELEGGEN? beleggingsregio s. Die afspraken houden we nauw- De belangrijkste doelstelling van het pensioenfonds lettend in de gaten. In de grafiek ziet u de samen- is om de afgesproken pensioenen uit te kunnen stelling van de portefeuille. keren, nu en in de toekomst. Daarnaast heeft het STAATSOBLIGATIES 35,00% BEDRIJFSOBLIGATIES (CREDITS) 10,20% AANDELEN 14 INFORMATIE OP MAAT Pensioen Dit zijn twee documenten met in- Een website met een fris ontwerp komt in sep- formatie over de pensioenregeling. Laag 1 bestaat tember online. Ook heeft de website een nieuwe uit twee A4-tjes met een kort overzicht van de structuur. Communicatie moet aansluiten bij de belangrijkste onderdelen van de pensioenregeling. behoeften en kenmerken van de deelnemer. Niet Dit document krijgt iedereen binnenkort eenmalig elke deelnemer heeft behoefte aan dezelfde infor- toegezonden. In korte tijd krijgt u een globaal beeld matie. Een deelnemer die pensioen opbouwt heeft van de pensioenregeling. Laag 2 bevat aanvullende belang bij andere informatie dan een deelnemer informatie en extra uitleg. Deze informatie komt op die pensioen ontvangt. In de nieuwe website wordt de website. Hierdoor kunt u makkelijker zoeken en hier rekening mee gehouden. Op de homepage kan kan de informatie beter op u worden afgestemd. een deelnemer direct naar de informatie die voor Laag 3 bestaat uit de juridische documenten. De hem of haar van toepassing is. Ook bevat de home- liefhebbers vinden hier de informatie over het page een Wat te doen bij. Hier kan een deelnemer pensioenreglement, het volledige jaarverslag en snel en gemakkelijk informatie vinden over welke de statuten. De documenten zijn ook in PDF te acties genomen moeten worden bij bijvoorbeeld downloaden. met pensioen gaan, trouwen, scheiden of arbeidsongeschikt worden. INTRODUCTIE MIJN OMGEVING MET PERSOONLIJKE PENSIOENGEGEVENS SAMENSTELLING VAN DE BELEGGINGSPORTEFEUILLE LIQUIDITEITEN Ga naar en ontdek de nieuwe mogelijkheden! 3,50% 44,10% ONROEREND GOED 3,80% HIGH YIELD CREDITS 3,50% NIEUWE WETGEVING Later dit jaar breiden we de website uit met Mijn PENSIOENCOMMUNICATIE EN HET Omgeving. Hier kunt u inloggen met een eigen, PENSIOEN persoonlijke, inlogcode. De Mijn Omgeving geeft u De overheid ziet digitale communicatie voor inzicht in de hoogte van het pensioen bij pensione- pensioenfondsen als een goede manier om de ren, maar ook bij overlijden. Mijn Omgeving biedt ingewikkelde pensioenmaterie begrijpelijker te tevens inzicht in de financiële gevolgen van eerder maken. Dit blijkt uit de nieuwe wetgeving op het stoppen met werken, deeltijdpensioen of juist lan- gebied van pensioencommunicatie die de overheid ger doorwerken. De rekenmodule geeft exact weer heeft ingevoerd. Deze wet biedt meer mogelijkhe- hoe het pensioeninkomen eruitziet bij verschillen- den voor pensioenfondsen om informatie digitaal de pensioenleeftijden. Erg handig! Zo krijgt u meer te verstrekken. De overheid introduceerde ook het zicht op de planning van uw pensioen. 15

9 Wat vindt u van onze nieuwe pensioenkrant? Geef uw mening op het bijgevoegde antwoordkaartje!