Zwembadbeheer over de gewestgrenzen

Transcriptie

1 Zwembadbeheer over de gewestgrenzen heen Stof tot discussie In Vlaanderen moeten de zwembaden aan VLAREM voldoen, zwembaden in Brusselse gemeenten moeten de bepalingen van het Brussels Hoofdstedelijk volgen en in Wallonië gelden de regels van de Waalse overheid. Zijn de verschillen groot? Leiden ze tot een andere aanpak op het vlak van beheer en exploitatie? Na een vergelijking van de regelgeving en een Brussels praktijkverhaal was er genoeg stof tot discussie Vergelijking regelgeving Vlaams, Brussels Hoofdstedelijk en Waals Marleen Decordier, sportfunctionaris in De Panne en docent in de cursus zwembadcoördinator en hoger redder, lichtte enkele verschillen en gelijkenissen tussen de regelgeving in Brussel, Vlaanderen en Wallonië toe en keek ook wat er op Europees niveau beweegt. De toelichting beperkte zich tot de architectonische normen. De verschillen op het vlak van recreatieve voorzieningen, exploitatie, procedures, veiligheid van bezoekers, kwaliteitsvereisten van het water, onderhoud en reglement van interne orde werden in de discussiegroepjes als inleiding door de moderatoren van dienst toegelicht. Tabel 1 geeft een beknopt een overzicht weer van enkele verschilpunten en gelijkenissen. De volledige vergelijking is beschikbaar op Enkele elementen uit de discussiegroepjes Tijdens het discussiemoment met betrekking tot recreatieve voorzieningen merkten enkele beheerders op dat men zelf veel reglementen moet opmaken omdat er vanuit Vlarem bijna geen regels zijn, behalve de Europese norm die gevolgd moet worden. Iets meer duidelijkheid zou geapprecieerd worden. Zo wordt de valdiepte (< of > 1 m) niet aangegeven in Vlarem en dat zou misschien wel wenselijk zijn. Bij keuringen door externe bureaus blijken er soms interpretatieverschillen de kop op te steken, dit zou niet mogen Uit de gesprekken over procedures bleek dat elk zwembad overtuigd is van het belang ervan en dat de nodige proceduremappen er dan ook zijn. Wel bleek dat de levering van chemicaliën buiten de openingsuren in de praktijk soms moeilijk haalbaar is. Over welke regelgeving spreken we? - Brussels Hoofdstedelijk : Arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles- Capitale fixant des conditions d exploitation pour les bassins de natation (Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot vaststelling van de exploitatievoorwaarden voor zwembaden) - Vlaams : Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunning titel II: Besluit van de Vlaamse regering houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne - Waals : Arrêté du Gouvernement wallon portant conditions sectorielles relatives aux bassins de natation (noot: betreft overdekte en niet-overdekte circulatiebaden van > 100m²) Arrêté du Gouvernement wallon fixant les conditions intégrales relatives aux bassins de natations visés à la rubrique n (noot: betreft overdekte en niet-overdekte circulatiebaden < 100m²) Na een inleidende toelichting was het tijd voor de discussiegroepjes - Europa: Safety requirements for design Safety requirements for operation Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer N VTS223_bnw.indd /06/11 09:24

2 Voor het uitwerken van noodprocedures wordt vaak de hulp van de preventieadviseur of de brandweer ingeroepen. Ook bij oefeningen wordt er al eens samengewerkt met de hulpdiensten. Bij het gesprekonderwerp reglement van interne orde laaide de discussie over aangepaste zwemkledij weer op met daarbij de vraag of een algemene aanbeveling niet zinvol zou zijn. Er kwam ook een werkpuntje voor de opleiding van redders naar boven, namelijk het omgaan met moeilijke klanten. Elk personeelslid beschikt wel over de procedures hoe er dan gereageerd moet worden, maar dat in de praktijk brengen, is andere koek. Omtrent het aantal baders leek het de aanwezige beheerders in de praktijk moeilijk om het onderscheid tussen een groot en een klein bad (Brussels Hoofdstedelijk ) te hanteren. Maar ook de controleerbaarheid van het maximum aantal bezoekers (baders + personen op de kade) zoals in Vlarem bepaald riep een aantal vragen op. In het Brussels Hoofdstedelijk is er voor redders sprake van een bekwaamheidsattest dat om de vijf jaar hernieuwd moet worden. De zwembadbeheerders in de discussiegroepjes waren dat idee wel genegen, al voegden ze er wel onmiddellijk de bedenking aan toe dat aan de leeftijd aangepaste bekwaamheidsattesten misschien een betere optie zouden zijn. Een 60-jarige redder moet zeker een drenkeling van de bodem kunnen halen, maar of die ook nog met kleren aan binnen een bepaalde tijd 200m moet kunnen zwemmen? Nog met betrekking tot redders werd het onevenwicht tussen het aantal nodige redders bij een zwembad en bij open water gesignaleerd. Ook het feit dat in Brussel slechts één redder ongeacht het aantal baders vereist is, vonden de beheerders vreemd. Een algemene opmerking was dat de zwembaden met een diversiteit aan regelgeving worden geconfronteerd. Zo is het maximum aantal bezoekers tabel 2: Kengetallen overheidszwembaden Brussels Hoofdstedelijk in Vlarem bepaald in functie van het water- en kadeoppervlak, maar gelijktijdig moet er ook rekening gehouden worden met de maximumcapaciteit die met het oog op brandveiligheid wordt vastgelegd. Een overzicht of bundeling zou meer duidelijkheid scheppen. Vertonen beheer en exploitatie ook verschillen? Bij wijze van inleiding en situering voor de tweede ronde van de discussiegroepjes waar aspecten over de organisatie van schoolzwemmen, publiek zwemmen en groep/clubzwemmen aan bod zouden komen, werden er enkele Brusselse, Vlaamse en Waalse zwembadcijfers weergegeven (zie tabel 2). Georges Zauwen, directeur van de vzw Baden van Brussel bracht een praktijkverhaal (zie kaderstuk). Daarna barstten de gesprekken weer los en passeerden onderwerpen als (on)bespreekbaarheid van tariefverhoging, de organisatie van zwemlessen, de uitbating van cafetaria s, publiek zwemmen al dan niet in combinatie met school-/clubzwemmen, inhoud gebruikersovereenkomsten, de revue. Schoolzwemmen De tarieven die de zwembaden voor het schoolzwemmen hanteren zijn zeer democratisch en lagen in de discussiegroepjes tussen 0,5 en 1,3 per leerling. Of er wel of geen verschil gemaakt wordt tussen scholen van binnen of buiten de gemeente varieert van gemeente tot gemeente. Eén van Vlaams Aantal gemeenten Waals Bevolking Aantal overheidszwembaden Beheersvorm Vnl. vzw Vnl. gemeente Vnl. vzw Aantal bezoekers (gem/zwembad) Tarieven (gemiddeld) Kind: 1,9 Volwassene: 2,5 Senior: 1,9 Kind: 1,6 Volwassene: 2,3 Senior: 1,7 de aanwezige zwembaden gaf aan een baantarief ( 7/baan/sessie) te hanteren. Volgens het aantal banen dat de school nodig heeft, wordt het uiteindelijke tarief dan bepaald. Ook wanneer het schoolzwemmen omwille van niet doorgaat (bv. schooluitstap), wordt dit in dat zwembad aangerekend. Dit leek de deelnemers een interessante piste om verder te bekijken omdat het nu in veel gevallen zo is dat wanneer een school niet komt (zonder verwittiging) ook niets aangerekend krijgt. Vaak is de regeling zo dat de zwembadredders de zwemlessen geven. Hierdoor moeten de scholen geen LO-leerkracht meer moeten voorzien. In een aantal gevallen kent het zwembad een korting toekennen wanneer de school zelf een redder meeneemt. De scholen die in de zwembaden van de vzw Baden van Brussel komen zwemmen, krijgen bij het begin van het schooljaar een afsprakennota waarin op ieders verantwoordelijkheden gewezen wordt. Dit initiatief kon op veel bijval van de deelnemers van de keuzesessie rekenen. Publiek zwemmen Uit de discussiegroepjes die over publiek zwemmen met elkaar in gesprek gingen bleek dat men er meestal voor kiest om het zwembad of voor publiek zwemmen of voor clubzwemmen open te stellen. Gelijktijdig voor beide doelgroepen blijkt in functie van het aantal uur en het beschikbare zwemwater moeilijk haalbaar. In één groepje werd het idee geopperd om gemeenten bij de Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer N VTS223_bnw.indd /06/11 15:54

3 tabel 1: Schematische vergelijking van enkele elementen 1 van de reglementering voor zwembaden² in het Vlaams, het Brussels Hoofdstedelijk, het Waals en de Europese Unie Architectonische normen Vlaams geen onderscheid Brussels Hoofdstedelijk indeling: groot bad: diepte > 1.5 m klein bad: diepte < 1.5 m plonsbad: diepte < 0.4 m Waals indeling: opp. >100 m² + diepte > 40 cm opp. <100 m² + diepte < 40 cm Europese Unie geen onderscheid lokalen & nooduitgangen minimumhoogte nooduitgangen: 2 m (breedte: min. 80 cm) + pictogrammen + blus-toestellen gemakkelijk toegankelijk voor externe hulpdiensten geen bepalingen geen bepalingen lokalen: hoogte > 2.5 m nooduitgang: pictogrammen + deuren open in richting van uitgang gemakkelijk toegankelijk voor hulpdiensten + snelle evacuatie met brancard geen bepalingen lokaalhoogte nooduitgang = duidelijk zichtbaar toegang vloerbreedte bassin: hoofdingang: 3 m, hoofduitgang: 2.5 m kaden & vloeren toegang tot kade: via douche en voetwaadbak/-sproeiers helling: 1-2% voetbaden- en douches verplicht bij toegang zwembad dagelijkse reiniging & lediging voetbaden via voetwaadbak en -douche met ontsmettend water doorgangdouche; dwangdouche helling waterafvoer: 2-5% kade rondom bad: min. 1.5 m toegang via ondiep gedeelte kade: min. 1.5 m toegang via ondiep deel kade rond zwembad: < 300m²: 1.25m > 300m²: 1.5m afvoerpunten: diameter >15 cm routing veilige - risicozones niet-zwemmers niet naar diep gedeelte leiden toegang zwembad goed zichtbaar omkleedcabines & sanitair toiletten voldoende aanwezig + 1 wastafel per toiletruimte min. 1 toilet mindermobielen min. 1 omkleedkabine + toilet mindermobielen toiletten ongeschoeide = hangtoiletten aantal toiletten blote voetenzone = max. gelijktijdige bezettingsgraad delen dr 80 (min. 3 toiletten dames en min. 3 toiletten heren) + 1 wastafel sanitaire ruimtes aangepast aan capaciteit installatie douches Waterbehandelingssystemen turnover ledigen zwembad 4u (min. binnen 4u behandeld), indien capaciteit < 100m³ max. 2u geen richtlijnen aangaande het ledigen van een zwembad ophangtoiletten 1 Een uitgebreidere vergelijking is beschikbaar via 2 De vergelijking is beperkt tot de overdekte circulatiebaden. aantal douches: max. gelijktijdige bezettingsgraad (min. 2 douches met lauw water voor dames en min. 2 voor heren) het bad dient volledig gerecycleerd te zijn in een tijd van: groot bad: 4u aparte kleine baden: 1,5u aparte plonsbaden: 20 zwembaden moeten zo vaak als nodig geleegd worden kleine zwembaden worden minstens 1 keer per jaar en plonsbaden minstens 4 keer per jaar geledigd de overheid kan een lediging aanvragen. max. 4u de kuip moet om de 2 jaar geledigd worden 104 VTS223_bnw.indd /06/11 09:24

4 Veiligheid bezoekers aantal baders veiligheid 1 bader/3 m² of indien diepte < 50 cm: 1 bader/2 m² max. aantal bezoekers: max. bader + 1 pers./2,4 m² kade (bezettingsgraad is som baders en bezoekers) onderscheid redder toezichter Aantal redders = (aantal baders/50)+1 of toezichtsplan: < 200 m²: 1 redder, > 200 m² en in gezichtsveld 1 pers: 2 personen waarvan min. 1 redder, > 200 m² en niet in gezichtsveld 1 pers: 3 personen, waarvan min. 2 redder Diepte < 50cm: 1 persoon met basisredder- of EHBO-brevet Diepte tussen 0,5 en 1,4m: <200 m² en < 66 baders: 1 BR/EHBO, m²: < 94: 1BR/EHBO, < 144: 2BR/EHBO, < 194 (in praktijk 166): 3 BR/ EHBO bij ieder afzonderlijk bad of risicozone min. 1 toezichthoudende persoon groot zwembad: 1 bader/3 m² wateropp. klein bad of plonsbad: 1 bader/2 m² wateropp. Dagelijks toegelaten aantal bezoekers: in functie van het waterrecyclagevermogen van het filtersysteem 1 bader/2 m² opstellen van een eigen toezichtsprogramma baders onder rechtstreeks en bestendig toezicht van minstens 1 verantwoordelijke redder redders groot zwembad: houder van hoger reddersbrevet redders kleine zwembaden of plonsbaden: basisreddersbrevet beroepsbekwaamheidsattest: om de 5 jaar reddersbrevet < 1,4 m²: basisreddersbrevet 3 m²/bezoeker Bezettingsgraad: som aantal gebruikers wateractiviteit en andere activiteiten Richtlijn max. aantal gebruikers: risico-analyse afh. van design type pool bijkomende infra type gebruiker (volw-kind) enkel verplicht wanneer wateractiviteit de hoofdactiviteit is risico-analyse wijst uit hoe en waar redders: gekwalificeerd, dragen verantwoordelijkheid Gebonden chloor <1,0 mg/l 0,8mg/l 0,8 mg/l (zonder titel) Reglement van interne orde bekendmaking per bader per dag min. 30l vers water op voor de bezoekers duidelijk zichtbare plaats voldoende verversing v.h. water om de waterkwaliteit te handhaven huishoudelijk reglement via pictogrammen aangeplakt aan: douches, sanitaire voorzieningen, voetbaden, zwembadhal voldoende verversing v.h. water om de waterkwaliteit te handhaven hangt uit op een zichtbare plaats waar de bezoekers komen inhoud elke persoon die een gevaar blijkt op te leveren voor de veiligheid en gezondheid van de aanwezigen de toegang verbieden dieren niet toegelaten elke bader moet een stortbad nemen kinderen van minder dan 6 jaar vergezeld van toezichthoudende volwassene toegang tot het zwembad is verboden aan: elke persoon wiens gedrag een bedreiging vormt voor de gezondheid, de hygiene of de veiligheid van de andere baders; elke persoon die ontegensprekelijk geen gebruik heeft gemaakt van de sanitaire zones en meer bepaald de verplichte douche voor het baden; dieren de baders moeten een badpak aanhebben dat uitsluitend met dat doel wordt aangedaan verboden toegang aan: iedereen die een gevaar vormt voor de gezondheid, de hygiëne en de veiligheid; iedereen die geen douche of voetbad gebruikt; dieren elke bezoeker draagt een badpak kinderen onder 7 jaar moet in gezelschap zijn van een volwassene kinderen 8 jaar: begeleiding ouders kinderen van minder dan 7 jaar dienen onder het toezicht te staan van een begeleidende volwassene Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer N VTS223_bnw.indd /06/11 09:24

5 naar boven. De uren voor clubs worden zoveel mogelijk buiten de uren voor publiek zwemmen geprogrammeerd, al hangt dit ook samen met de wateroppervlakte die men ter beschikking heeft. Interessante gesprektafels De tijd was zelfs te kort (ver)nieuwbouw van een zwembad te stimuleren om onderling afspraken te maken: bv. gemeente A focust op clubs en gemeente B op publiek. Tijdens publiek zwemmen is het moeilijk om vooraf in te schatten wat de bezettingsgraad zal zijn en hoeveel redders er nodig zullen zijn. De meeste zwembaden spelen hier op zeker en voorzien onmiddellijk het aantal redders dat nodig is bij een maximale bezetting. De beheerders stellen een groot contrast vast tussen de tarieven die in publieke en private zwembaden gehanteerd worden, maar gelijktijdig merken ze er bij op dat er wel een betere uitrusting en meer faciliteiten tegenover staan. Niettegenstaande de tarieven voor een zwembeurt nu sportgoedkoop zijn, stoot eender welke tariefverhoging (groot of klein) op een geweldige weerstand. Ook de rentabiliteit van cafetaria s komt onder druk te staan. De tijd dat de maandelijkse concessievergoedingen veel opbrachten lijkt verleden tijd. Zo zijn er voorvallen bekend van cafetaria s die omgevormd zijn tot een bezoekersruimte. Al lijkt een cafetaria die wat minder inkomsten opbrengt toch nog beter dan een cafetaria die leeg staat Groep/clubzwemmen Ook in de groepjes waar groep/clubzwemmen besproken werd, kwam het spanningsveld met publiek zwemmen Vanuit het gedachtegoed dat lopen, zwemmen en wandelen basisvaardigheden zijn, worden de tarieven voor clubzwemmen heel laag gehouden en is men ook geen vragende partij voor een tariefverhoging. Al deden de tarieven bij de zwembaden in de discussiegroepjes die dit onderwerp bespraken, nl. 0 tot 0,74/zwemmer, het debat of een zwembad al dan niet economisch gerund moet worden weer oplaaien. De tarieven die in de zwembaden van de vzw Baden van Brussel gehanteerd worden ( 60 à 100 per uur) leek voor de zwembadbeheerders in Vlaanderen niet haalbaar. Met dank aan de sprekers en moderatoren Marleen Decordier, sportfunctionaris - De Panne Georges Zauwen, directeur - vzw Brusselse Zwembaden / ondervoorzitter AES Jan Bongaerts, zwembadbeheerder - Genk / voorzitter ISB-commissie zwembaden Erik Vermeulen, diensthoofd sport - Temse Ook dank aan Siska George, Jan Rombaut, Guido Roussard voor het opnemen van de rol van moderator in de discussiegroepjes. Verslag: Marjolein van Poppel stafmedewerker ISB Trefwoord(en): ISB-Congres, zwembaden, regelgeving, beheer en exploitatie Heeft u het Praktijkboek Beheer en exploitatie van zwembaden al? Deze losbladige praktijkgerichte uitgave is een handig naslagwerk voor de zwembadbeheerder en geeft een stevige basis, zowel inhoudelijk als praktijkgericht. BEHEER EN EXPLOITATIE VAN ZWEMBADEN Praktijkboek Wacht niet langer en bestel het praktijkboek Beheer en exploitatie van zwembaden aan de hand van het bestelformulier voor publicaties dat op beschikbaar is. 95 (leden) / 190 (niet-leden) prijs is incl.6% btw, excl. 10 port- en administratiekosten 106 VTS223_bnw.indd /06/11 09:24