Vlaremreglementering zwembaden gewijzigd vanaf 1 maart 2009

Transcriptie

1 Vlaremreglementering zwembaden gewijzigd vanaf 1 maart 2009 In het Belgisch Staatsblad van 27 januari 2009 verscheen het Besluit van de Vlaamse Regering van 19 september 2008 met aanpassingen en wijzigingen van VLAREM die kracht van wet hebben sinds 1 maart Wat verandert er nu precies voor de zwembaden? 1. Vlarem-actualisatietrein versie 2007 en 2008 Op 21 december 2007 keurde de Vlaamse Regering principieel de eerste ontwerpversie van een Besluit goed waarin Vlarem I en II 1 werden geactualiseerd. Deze ontwerptekst werd de Vlarem-actualisatietrein genoemd. Na 1999 toen de eerste aanpassing van Vlarem gebeurde die belangrijke gevolgen had in de zwembadsector is dit de tweede grote aanpassing. 2 De integrale ontwerptekst en het verslag aan de Vlaamse Regering werden op de website van de Vlaamse overheid gezet en het was mogelijk om hierover tegen einde februari 2008 opmerkingen en commentaar te geven. Dit is nieuw. Het ISB kreeg nooit eerder inzage in een ontwerpbesluit van Vlarem; commentaar werd nooit tevoren gevraagd. De mogelijkheid tot reactie werd uiteraard benut. De Vlarem-actualisatietrein werd besproken in de ISB-commissie Zwembaden en het ISB reageerde binnen de voorgeschreven termijn. Er was ook een bespreking met Toezicht Volksgezondheid (15 februari 2008). De commentaar van het ISB op de Vlarem-actualisatietrein werd verspreid en afgetoetst op het ISB-Congres in Lommel (19-20 maart 2008). Finaal keurde de Vlaamse Regering een aangepaste tekst van de Vlaremactualisatietrein goed op 18 juli 2008, en na advies van de Raad van State volgde de eindversie op 19 september De publicatie in het Staatsblad liet op zicht wachten tot in De tekst van 19 september 2008 verschilt op een aantal punten van de eerste versie (21 december 2007), zoals blijkt uit de volgende paragrafen. 2. Wijzigingen aan Vlarem I 4 In Vlarem I worden onder meer de procedures van de milieuvergunning, de melding, het beroep enzovoort behandeld. Eén van de belangrijkste onderdelen van Vlarem I is de indelingslijst van de hinderlijke inrichtingen, waartoe ontspanningsinrichtingen (rubriek 2) en zwembaden (rubriek 2.8) behoren. Deze lijst bepaalt de exploitatieklasse van zwemgelegenheden: in klasse 1 en 2 zijn ze vergunningsplichtig en in klasse enkel meldingsplichtig. Het verschil tussen exploitatieklassen bepaalt vooral de omvang van het papierwerk bij het aanvragen van een vergunning of het melden. De Vlarem-actualisatietrein wijzigt de indelingslijst op tal van punten. Voor zwembaden en zwemgelegenheden zijn volgende wijzigingen van belang. 2.1 Toevoeging van nieuwe watersportactiviteiten aan de indelingslijst Voor circulatiebaden al dan niet overdekt, hot whirlpools, dompel- en therapiebaden (rubriek 2.8.1) verandert er niets. Voor open zwemgelegenheden in vijvers, meren enzovoort, zijn de wijzigingen weergegeven in tabel 1 van kracht. Samenvattend: in vijvers, meren en dergelijke waar enkel jetski wordt beoefend waarvoor tot op heden geen vergunning was vereist moet nu een vergunning in klasse 2 aangevraagd worden. In de wettekst wordt tegemoet gekomen aan de commentaar die de ISBcommissie Zwembaden had op de eerste versie van de Vlarem-actualisatietrein waarin zwemmen en duiken niet waren opgenomen en dus volledig buiten de wetgeving vielen. Open zwemgelegenheden waar wordt gezwommen en gedoken, vallen met de nieuwe indeling in klasse en dus niet meer onder de controlebevoegdheid van Toezicht Volksgezondheid 5. Dit betekent niet dat open zwemgelegenheden buiten elke controle zouden vallen: het Besluit van de Vlaamse Regering van 21 maart regelt het Toezicht door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en de uitbater is volgens de nieuwe bepalingen van de Vlarem- 1 Officieus ook VLAREM II bis, benaming die teruggaat tot de publicatie in 1995 toen de eerste versie van VLAREM II (van 1992) pas was vernietigd door de Raad van State. Omdat de edities 1992 en 1995 inhoudelijk verschilden, werd jarenlang gesproken van VLAREM II (= editie 1992) en VLAREM II bis (= actuele editie 1995) Juridisch gezien was er echter maar één VLAREM-tekst want de editie 1992 en 1995 hebben nooit naast elkaar bestaan. 2 Voor de eerste aanpassing van VLAREM (Besluiten Vlaamse Regering van 11 en van 1 maart 1999) zie Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 150, 5, Sedert de publicatie van VLAREM I (1991) en VLAREM II (1995) werden er resp. 6 en 46 wijzigingen doorgevoerd, de huidige aanpassing niet inbegrepen BS (Belgisch Staatsblad) 27 januari 2009, p Besluit Vlaamse Regering 6 februari 1991 (BS 26 juni 1991). De huidige wijziging is conform art. 0 en bijlage 1 van het besluit van 19 september Toezicht Volksgezondheid = nieuwe benaming, voorheen de Gezondheidsinspectie, zie ook verder in dit artikel 6 BS (Belgisch Staatsblad) 5 mei 2008 Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 25 N 210

2

3 actualisatietrein bovendien verplicht tijdens en voor het badseizoen controles te laten uitvoeren (zie verder.7). 2.2 Wijzigingen van de overige indelingsrubrieken Volgende rubrieken die van belang zijn bij de exploitatie van zwemgelegenheden werden in de indelingslijst gewijzigd: Lozing van afvalwater Het gaat over de lozing van huishoudelijk- en van bedrijfsafvalwater. Huishoudelijk afvalwater (reiniging van gebouwen, sanitair en keukenafvalwater) was ingedeeld in klasse (= meldingsplichtig). In de nieuwe indelingslijst wordt de lozing van huishoudelijk afvalwater geschrapt uit de indelingslijst of behouden in klasse en zelfs 2, als het gehalte aan vervuilende stoffen bepaalde grenzen overschrijdt 7. Bedrijfsafvalwater (bijvoorbeeld spoelwater van de filters, ook het residu van waterrecuperatiesystemen zoals membraanfiltratie) mag slechts onder bepaalde voorwaarden van samenstelling en debieten geloosd worden. Compressoren voor bv. het terugspoelen van filters Deze blijven ingedeeld in klasse 1, 2 of, afhankelijk van het vermogen (= aantal kilowatt). In de nieuwe indelingslijst gelden hogere overgangsgrenzen tussen de verschillende klassen. Voor de meeste zwembaden heeft deze wijziging waarschijnlijk geen belang.. Wijzigingen aan Vlarem II 8 De hierna besproken wijzigingen komen uit Vlarem-actualisatietrein, Besluit van de Vlaamse Regering van 19 september 2008, art Deze artikels worden in de volgende paragrafen besproken, met uitzondering van art. 159 omdat het een minieme taalkundige correctie was. Er wordt een nieuw artikel 9 toegevoegd aan het hoofdstuk over de algemene bepalingen die gelden voor alle types van zwembaden, met inbegrip van de open zwemgelegenheden. Het is van toepassing op het toezicht in baden die nergens dieper zijn dan 1,40 meter: de baders staan er onder rechtstreeks en constant toezicht van ten minste: één persoon in bassins met een wateroppervlakte van minder dan 200 m 2 ; één, twee of drie personen, naargelang het maximum aantal baders respectievelijk 94, 144 of 194 bedraagt, in bassins met een wateroppervlakte van meer dan 200 tot en met maximaal 500 m² mits de vorm van het bad zo is dat dit volledig in het gezichtsveld ligt van één persoon; de toezichthoudende personen bedoeld in vorige paragrafen zijn elk in het bezit van : - hetzij een basisreddersbrevet van het Bloso; - hetzij van een ander gelijkwaardig getuigschrift goedgekeurd door het Bloso; - of hetzij van een EHBO-brevet afgeleverd door een gemachtigde instelling voor het inrichten van de cursussen EHBO. De bestaande voorwaarden inzake het maximum toegelaten aantal baders blijven onverminderd van toepassing. Deze nieuwe regel komt dus bovenop de bestaande toezichtregels: de formule (zie verder) en het toezicht met of zonder een toezichtplan. In baden die dieper zijn dan 1,40 m verandert er niets. Voor de meeste wedstrijdbaden is dit artikel dus van geen belang. tabel 1: Wijzigingen Vlarem I voor open zwemgelegenheden Activiteit Bestaande exploitatieklasse Nieuwe exploitatie-klasse Verschil in exploitatie Te ondernemen actie Zwemgelegenheden en watersportzones in vijvers, meren en niet-openbare waterlopen (met uitzondering van zeebadzones) voor regelmatige beoefening van: (1) (rubriek 2.8.2) waterski-racing en jetski 1 (enkel waterskiën voorzien) 2 Vergunningsaanvraag aan het College van Burgemeester en Schepenen Vergunningsaanvraag voor jetski indien hiervoor geen vergunning was verleend (2) (rubriek 2.8.) windsurfen disciplines van waterski die niet vallen onder rubriek zwemmen duiken niet gespecifieerd 1 1 Zwemmen, duiken en waterskiën gaan van klasse 1 naar de laagste exploitatie-klasse (= melding aan het College van Burgemeester en Schepenen) geen 7 De overgangsgrens tussen geschrapt uit en behouden in de indelingslijst ligt bij 20 inwonersequivalenten biologisch afbreekbare vervuiling (wat overeenkomt met 20 x 60 gram biologisch zuurstofverbruik (BZV) 8 Basistekst: Besluit Vlaamse Regering 1 juni 1995 (BS 1 juli 1995). 9 Art Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 27 N 210

4 Voor zwemgelegenheden met een maximale waterdiepte van 1,40 m is er een verschil tussen baden die nergens dieper zijn dan 0,50 m en baden met een waterdiepte tussen 0,50 en 1,40 m. Voor deze laatste groep heeft men vanaf heden drie regels om het aantal toezichthouders te berekenen: de bestaande formule (aantal baders 50+1), de regeling met een toezichtplan en de nieuwe bepaling. Samengevat komt dit neer op de situatie weergegeven in tabel 2 en de bijhorende voorbeelden. De ISB-commissie Zwembaden stelde voor in baden tot 200 m 2 wateroppervlakte een bijkomende bepaling in te lassen dat de vorm van het bassin volledig in het gezichtsveld moest liggen van één persoon. Voor baden tussen 200 en 500 m 2 wateroppervlakte was de commissie van oordeel dat dit een té grote wateroppervlakte was om door één persoon te kunnen worden overzien. Tenslotte stelde de commissie dat naar veiligheid van de zwemmers toe een EHBO-brevet niet dezelfde garanties biedt als een basisreddersbrevet. Volgens het kabinet van minister Crevits werd met het nieuwe artikel een vereenvoudiging van de huidige regelgeving beoogd. Die huidige reglementering werd als te streng ervaren in het licht van de meer beperkte risico s van kleinere en ondiepe zwemgelegenheden waar in ondiep water stapvoets kan worden gegaan, zodat een toezichter met een EHBObrevet in alle omstandigheden hulp kan bieden. De vereenvoudigde regeling biedt overigens ook een oplossing voor het probleem dat er in de praktijk tabel 2: Wijzigingen Vlarem I voor zwemgelegenheden met een maximale waterdiepte van 1,40 m (1) WATERDIEPTE MINDER DAN 0,50 METER Type bad Bestaande toezichtregel Nieuwe bepaling (art ) Overdekt Openlucht 1 toezichthoudende persoon bij elk bad (zie bv. art , 4 ); geen toepassing van de norm 2m 2 / bader berekening aantal toezichthoudende personen met de formule (b) 1 persoon met een basisreddersbrevet of een EHBO-brevet (2) WATERDIEPTE TUSSEN 0,50 EN 1,40 METER (al dan niet overdekte baden en open zwemgelegenheden) Open zwemgelegenheid Wateroppervlakte (m 2 ) > 500 Maximum aantal baders 66 ( m 2 per bader) Toezichtplan aanwezig afwezig Bestaande toezichtregeling art en ter (a) 1 HR 1 HR + 1 TP Nieuwe bepaling art (a) 1 BR/EHBO 94 aan- of afwezig 1 HR + 1 TP 1 BR/EHBO (c) berekend ( m 2 per bader) aanwezig afwezig aanwezig afwezig aanwezig afwezig 1 HR + 1 TP 2 HR + 1 TP 1 HR + 1 TP 2 HR + 2 TP 1 HR + 1 TP Formule (b) 2 BR/EHBO BR/EHBO niet van toepassing (a) BR/EHBO = basisreddersbrevet of EHBO-brevet; HR = hoger reddersbrevet; TP = toezichthoudende persoon (b) Aantal toezichthoudende personen = aantal baders Tenminste de helft heeft een hoger reddersbrevet (zie bv. art , ) (c) Vermits de voorwaarden inzake het maximum toegelaten aantal baders niet worden veranderd door art , moet steeds m 2 per bader beschikbaar zijn. In een bad van 500 m 2 mogen dus maximum 166 baders toegelaten worden en geen 194. Toezicht in zwemgelegenheden met een maximale waterdiepte van 1,40 m - enkele voorbeelden Bassin van 200 m 2 wateroppervlakte met 60 bezoekers in de zwemhal (= baders + personen op de kade): Volgens de bestaande regeling met toezichtplan is 1 hoger redder vereist en zonder toezichtplan 1 hoger redder + 1 toezichthoudende persoon. Met de nieuwe regeling volstaat 1 basisredder of 1 redder met EHBO-brevet. Bassin van 400 m 2 wateroppervlakte met volle bezetting = maximaal 1 baders ( m 2 per bader): Zonder toezichtplan zijn er volgens de formule (zie nota (b) bij tabel 2) toezichthouders nodig, dit wil zeggen 2 hoger redders en 1 toezichthoudende persoon; met een toezichtplan volstaat 1 hoger redder en 1 toezichthoudende persoon. Met de nieuwe bepaling volstaan 2 basisredders of 2 redders met een EHBO-brevet. 28

5 onvoldoende gekwalificeerde redders beschikbaar zijn. De tekst gaat geenszins uit van de gelijkwaardigheid van een EHBO-brevet en een basisredderbrevet. Uiteraard kan de vergunningsverlenende overheid, indien zij dit nuttig acht, hieromtrent nog bijzondere voorwaarden formuleren..2 Relatieve vochtigheid in een zwemhal (artikel 152) De relatieve vochtigheid in een zwemhal 10 mag niet hoger zijn dan 65%, gemiddeld gemeten over de hele ruimte. De nieuwe bepaling is duidelijk en laat geen ruimte voor interpretaties die er wel waren met de oude tekst. Tegelijk verviel de voorwaarde dat de lucht ten minste één graad Celsius warmer moest zijn dan de watertemperatuur van het bassin met het grootste wateroppervlak. In dit verband is ook de niet-opgenomen voorwaarde over de luchtverversing (zie 4.2) van belang. De ISB-commissie Zwembaden had geen opmerkingen bij deze bepalingen. tie van toezichthoudende redder: de bovenvermelde voorwaarden 1 en 2 én. De toezichthoudende redder is in het bezit van het Hoger Reddersbrevet van het Bloso of het brevet Duiker Redder van het Bloso of van een ander gelijkwaardig getuigschrift goedgekeurd door het Bloso. 4. De toezichthoudende redder wordt tenminste één maal per jaar geoefend in reddings- en reanimatietechnieken; het bewijs van de meest recente bijscholing ligt ter inzage van de toezichthoudende ambtenaar op de plaats van de exploitatie; deze bijscholing moet erkend zijn door het Bloso. De ISB-commissie Zwembaden heeft vragen over het toezicht bij het beoefenen van duiksport: welke opleiding is voorzien voor een brevet Duiker, zijn er zoals bij het Hoger Reddersbrevet ook bijscholingen voorzien, en zo ja, hoe vaak? Verder vraagt de commissie zich af of bij het duiken steeds ten minste één extra toezichthoudende persoon dient post te vatten op de kade (conform art , 4 ) wat een optimale hulpverlening bij ongevallen waarborgt. Verder vraagt de commissie om alle bepalingen inzake toezicht 12 als één geheel te beschouwen en deze artikels op elkaar af te stemmen om zo een duidelijke regelgeving te bekomen. Op al deze vragen is tot op heden geen antwoord gegeven..4 Voetwaadbak of voetsproeiers en douche verplicht in openluchtbaden (artikel 154, 1 ) Naar analogie met de toestand in overdekte circulatiebaden moeten de baders in openluchtbaden eerst hun voeten afspoelen in een voetwaadbak of met voetsproeiers, en door een stortbad gaan. 1 Ook hier wordt aan de exploitant de keuze gelaten tussen voetwaadbakken en voetsproeiers; voetwaadbakken. Toezicht bij duikactiviteiten (artikels 15, 155 en 157) Een nieuwe paragraaf wordt toegevoegd 11 in verband met het toezicht bij duikactiviteiten in overdekte en openlucht circulatiebaden en in open zwemgelegenheden (vijvers e.d.). Leerkrachten, trainers of begeleiders van duikactiviteiten kunnen lesgeefactiviteiten combineren met de functies van toezichthoudende persoon of redder onder de volgende voorwaarden: combinatie van duikles met de functie van toezichthoudende persoon: 1. De duikers staan onder constant toezicht van ten minste één persoon. Dit toezicht is aangepast aan de beoefende duikdiscipline. 2. Bij het beoefenen van de duiksport wordt nooit alleen gedoken. combinatie van duikles met de funcmoeten doorlopend gevuld zijn met vers behandeld zwembadwater dat ten minste om de tien minuten wordt ververst en het vervuilde water wordt geloosd of afgevoerd naar de waterbehandelingsinstallatie. 14 De wettekst voor openluchtbaden is iets strenger dan voor overdekte baden waar de toegang gebeurt via voetwaadbak of voetsproeiers. In openluchtbaden mag de exploitant de toegang verbieden aan baders die niet via waadbak, sproeiers én stortbad zijn gepasseerd. De ISB-commissie Zwembaden had geen opmerkingen bij deze bepalingen..5 Rondpompcapaciteit van kleine openluchtbaden (artikel 154, 2 ) De bestaande wettekst was op dat punt onduidelijk en liet veel ruimte aan interpretatie. In kleine baden moest het water ten minste om de twee uur rondgepompt worden. Er werd evenwel niet bij gezegd wat er precies werd verstaan onder een klein bad. In de nieuwe wettekst wordt naar analogie met de bepalingen van overdekte baden een klein bad omschreven als een bassin met een inhoud van niet meer dan 100 m. 15 De commissie zwembaden ISB had geen opmerkingen bij deze bepaling..6 Gewijzigde voorwaarden voor hot whirlpools (artikel 156) Voor hot whirlpools wordt een extra voorwaarde ingelast voor bicarbonaat: voorheen moest het bicarbonaatgehalte ten minste 60 mg/l bedragen (= grenswaarde). Dit is nu de richtwaarde en 40 mg/l is voortaan de grenswaarde (= bicarbonaatgehalte moet steeds hoger zijn dan 40). 16 Achtergrond van de nieuwe bepaling is dat vooral in hot whirlpools een soms zeer laag bicarbonaatgehalte voorkomt ten gevolge van het inblazen van warme lucht. Hierdoor verliest het water een deel van zijn bufferend vermogen, dit is de capaciteit om schommelingen van de zuurgraad (ph) op te vangen. 10 Art , 7, 1 11 Overdekte circulatiebaden (art. 151): quater toegevoegd aan artikel van VLAREM II; openlucht circulatiebaden (art. 155): ter toegevoegd aan artikel ; open zwemgelegenheden in vijvers e.d. (art. 157): toegevoegd aan artikel Het bestaande artikel , bis, ter en quater + het nieuwe artikel Nieuwe bepaling van art , 5 14 Bepalingen conform art , 4 15 Gewijzigde tekst van art , 6 Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 29 N 210

6

7 Verder werd de bestaande tekst aangepast: de grenswaarde voor legionella pneumophila (geen = 0 in 100 ml water) werd vervangen door de wetenschappelijk correcte omschrijving niet aantoonbaar. Hier werd ook de voorwaarde aan verbonden dat de legionellaonderzoekingen moeten gebeuren door een specifiek voor deze analyses erkend laboratorium. 17 De ISB-commissie Zwembaden had geen opmerkingen bij deze bepalingen..7 Watercontroles in open zwemgelegenheden (artikel 158) In open zwemgelegenheden wordt het bacteriologisch wateronderzoek dat om de veertien dagen moet worden uitgevoerd vanaf de week die voorafgaat aan het badseizoen nu verplicht vanaf 1 mei tot en met 0 september. 18 De ISB-commissie Zwembaden maakte bij deze bepaling de opmerking dat de bestaande tekst voldoende waarborgen bood voor de watercontroles onmiddellijk voor en tijdens de openingsperiode. Open zwemgelegenheden die vaak eind augustus - begin september sluiten, moeten omwille van de nieuwe formulering nog watercontroles laten uitvoeren wanneer ze al gesloten zijn. Op deze bedenking is geen antwoord gekomen..8 Afwijkingen voor de sanitaire installaties in open zwemgelegenheden waar alleen duiksport wordt beoefend (art. 160) In vijvers of waterlopen waar enkel duiksport wordt beoefend, moeten voortaan geen EHBO-lokaal en omkleedcabines, toiletten en stortbaden met warm water voorzien worden. 19 In de eerste versie van de Vlaremactualisatietrein werden geen omkleedcabines, toiletten en stortbaden met warm water meer geëist in watersportzones voor duiksport, surfen en waterskiën. Hiertegen had de ISB-commissie Zwembaden bezwaar. In de uiteindelijke versie werden de omkleedcabi- nes, toiletten en stortbaden met warm water verder behouden voor surfen en waterskiën. 4. Wat staat er niet in de gewijzigde teksten? Uit vorige paragrafen blijkt welk standpunt de ISB-commissie Zwembaden heeft ingenomen inzake de nieuwe bepalingen van Vlarem. Even belangrijk is wat er werd weggelaten in de eerste versie (2007) van de Vlaremactualisatietrein. In hoeverre dit een gevolg is van de tussenkomst van het ISB of van andere groepen, wordt in het midden gelaten. 4.1 Grijprand/touw en staanrand Voor overdekte circulatiebaden werd in de eerste versie van de Vlaremactualisatietrein een grijprand of touw en een staanrand geëist in het diepe gedeelte van overdekte circulatiebaden. De ISB-commissie Zwembaden formuleerde volgende opmerkingen: Een grijprand of touw zijn hinderlijk bij het wedstrijdzwemmen. Er werd voorgesteld een afwijking te voorzien voor een grijprand of touw bij wedstrijdzwemmen. Een alternatief was het tijdelijk verwijderen van grijprand of touw toe te staan mits goedkeuring door de gezondheidsinspecteur (en dan enkel voor wedstrijdzwemmen). Verder werd opgemerkt dat een staanrand die meestal ongeveer 1,5 meter onder het waterpeil ligt geen enkel nut heeft voor kleine baders. Het installeren van een staanrand in een bestaand bad kan op het vlak van waterdichtheid en bouwstabiliteit voor problemen zorgen en het betekent dat veel baden een soms ingrijpende aanpassing van hun bassin moesten laten uitvoeren binnen een korte periode, want een staanrand heeft met de veiligheid van baders te maken en is dus niet afwijkingsvatbaar. Grijprand of touw en staanrand werden finaal niet in de wetgeving opgenomen. 4.2 Luchtverversing a rato van 10 liter per bader en per seconde In de eerste versie van de Vlaremactualisatietrein werd in overdekte circulatiebaden een voorwaarde opgelegd voor de luchtverversing: verse lucht moest worden aangezogen met een debiet van ten minste 10 liter per bader en per seconde. De ISB-commissie Zwembaden stelde vast dat deze luchtverversingsnorm werd toegepast in enkele recreatiebaden doch dat het niet duidelijk was hoe men tot de waarde van 10 liter/bader/seconde is gekomen en waarom enkel met baders en niet met alle personen in de zwemhal (= baders in het water + personen op de zwemkade) werd rekening gehouden. Het was voor de commissie niet duidelijk op welke wijze die norm moest toegepast worden: diende er per seconde 10 liter lucht ververst te worden voor de op dat ogenblik aanwezige baders, voor een gemiddeld aantal baders, bijvoorbeeld berekend op dagbasis, of telde het maximum toelaatbaar aantal baders (= wateroppervlakte gedeeld door de vereiste 2 of m 2 /bader, eventueel te vermeerderen met de baders op de kade die elk 2,4 m 2 kadeoppervlakte ter beschikking moeten hebben). Verder merkte de ISB-commissie Zwembaden op dat de voorgestelde 10 liter/bader/seconde een verluchtingsdebiet gaf dat ruim driemaal lager was dan wat werd bekomen met andere berekeningsmethoden. 20 De commissie vreesde dat indien de norm van 10 liter per bader en per seconde werd opgelegd een veel te laag ventilatiedebiet zou voorzien worden in nieuwe zwembaden, wat de latere aanpassing van luchtkanalen, extractoren en pulsiegroepen zou bemoeilijken of onmogelijk maken. De luchtverversing van 10 liter/bader/ seconde werd finaal niet in de wetgeving opgenomen. 16 Gewijzigde bepalingen van de tabel in art , b. In het Staatsblad werd afgedrukt dat de grenswaarde 40 mg/l moet zijn (= kleiner of gelijk aan). Dit is een drukfout, de wetgever bedoelt hier 40 mg/l (= groter of gelijk aan). 17 Erkenningen in het kader van het Besluit van de Vlaamse Regering van 29 juni 1994, zie Erkende laboratoria voor analyse van zwembadwater, Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 200, 29, Gewijzigde tekst van art Gewijzigde tekst van art Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 1 N 209

8 4. Wijziging benaming gezondheidsinspecteur Op diverse plaatsen wordt in de bestaande én in de thans gewijzigde wettekst de benaming gezondheidsinspecteur gebruikt. Ook wordt verwezen naar de afdeling Preventieve en Sociale Gezondheidszorg, naar de administratie Gezondheidszorg van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. In het kader van het Beter Bestuurlijk Beleid gelden volgende benamingen: de afdeling Toezicht Volksgezondheid i.p.v. de afdeling Preventieve en Sociale Gezondheidszorg; het agentschap Zorg en Gezondheid i.p.v. naar de administratie Gezondheidszorg van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur; wanneer wordt verwezen naar de gezondheidsinspecteur als afdeling, bijvoorbeeld in de verplichte meldingen aan de gezondheidsinspecteur, dan wordt dit eveneens de afdeling Toezicht Volksgezondheid; de gezondheidsinspecteur als ambtenaar wordt vervangen door de milieuarts of de milieugezondheidskundige van de afdeling Toezicht Volksgezondheid. Toezicht Volksgezondheid stelde voor de correcte benamingen op te nemen in de Vlarem-actualisatietrein, doch om onbekende reden gebeurde dit niet. 4.4 Strengere normen voor gebonden chloor en voor de luchtkwaliteit in overdekte circulatiebaden Door de afdeling Toezicht Volksgezondheid werd voorgesteld de hinder voortkomende van chlooramines te beperken door lagere maximumgrenzen voor gebonden chloor in zwembadwater en door het opleggen van een maximum aan trichlooramine in de omgevingslucht in overdekte baden. Op dit ogenblik geldt voor zwembadwater nog de maximumgrens van 1 mg/l gebonden chloor. In overdekte baden is dit te hoog. Reeds vanaf 0,5 mg/l is gebonden chloor merkbaar en hinderlijk. Om die reden werd in de recente wetgevingen van onder andere het Waalse en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een lagere maximumgrens voor gebonden chloor opgelegd van 0,8 mg/l. 21 Men vergelijkt hiermee de maximumgrens van 0,2 mg/l (!!) voor gebonden chloor in de Duitse DIN 1964-norm. Toezicht Volksgezondheid stelde voor in overdekte circulatiebaden, hot whirlpools, dompel- en therapiebaden een bovengrens van 0,6 mg/l gebonden chloor op te leggen in grote baden ( 00 m 2 ) en van 0,4 mg/l in baden < 00 m 2. Deze grenswaarden zijn niet overdreven laag en ze zijn ook technisch haalbaar. Vele nieuwe baden of baden met een gerenoveerde waterzuiveringsinstallatie hebben reeds de nodige technische voorzieningen ingebouwd om lagere maximumwaarden voor gebonden chloor te realiseren. Een opname van een lagere maximumgrens voor gebonden chloor in de Vlarem-actualisatietrein ware dus wenselijk geweest, mits hiervoor een voldoende lange overgangsperiode duidelijk meer dus dan de huidige periode van iets meer dan een maand voor de inwerkingtreding van de Vlaremactualisatietrein zou worden voorzien. Verder werd door Toezicht Volksgezondheid voorgesteld het gehalte aan trichlooramine in de lucht van overdekte baden te beperken. Het gaat hier over de meest hinderlijke van de drie chlooramines (verzamelnaam: gebonden chloor ) die in zwembadwater wordt gevormd door omzetting van dichlooramine bij lage ph. Trichlooramine is zeer vluchtig en zal bijna volledig van zwembadwater overgaan naar de omgevingslucht. De chloorgeur met oog- en neusirritaties in overdekte baden komt vooral voort van trichlooramine. Een beperking van trichlooramine in zwembadlucht is niet los te koppelen van een goede waterzuivering en van alle nodige beheersmaatregelen om de vorming van chlooramines te voorkomen of te beperken. De hinder door vooral trichlooramine kwam enkele jaren geleden in de actualiteit door de studies van prof. Bernard en medewerkers. Om hierover meer informatie te bekomen voerde het VITO een onderzoek uit in een aantal zwembaden waaruit werd besloten dat de grens van 0,5 mg/m (of 500 µg/m ) zelden werd overschreden. 22 Om die reden stelde Toezicht Volksgezondheid voor een grenswaarde voor trichlooramine in overdekte circulatiebaden op te leggen van 0,5 mg/m en een richtwaarde van 0, mg/m, gemeten op 1,5 meter van de vloer. Deze normen komen overeen met de thans in het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest geldende bepalingen. 2 Er werd een kans gemist omdat een strengere norm voor gebonden chloor en de beperking van trichlooramine in lucht de mogelijkheid zou hebben geboden om op termijn tot een verbetering van de luchtkwaliteit in overdekte circulatiebaden te komen. 5. Besluit De gewijzigde Vlarem bevat een beperkt aantal wijzigingen van de indelingslijst. De sectorale voorwaarden voor zwembaden worden gewijzigd inzake het toezicht in het algemeen en toezicht bij duikactiviteiten. In overdekte baden zijn er nieuwe en duidelijkere regels voor de vochtigheidsgraad van lucht. In openluchtbaden gelden strengere hygiënebepalingen en wordt de rondpompcapaciteit 20 Vlarem II (besluit 7 januari 1992, art ) waarin 0 m per uur en per m 2 kade- en wateroppervlakte werd voorgeschreven; de berekeningen volgens VDI 2089 (Verein Deutscher Ingenieure), editie 1994 en de vuistregel die in Nederlandstalige literatuur voorkomt nl. dat de lucht van een zwemhal 5 tot 7 maal per uur moet ververst worden 21 Brusselse Hoofdstedelijk Gewest: Besluit 10 oktober 2002 (BS 8 november 2002), zie Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 172, 28 (2002); Waalse Gewest: Besluit 1 maart 200 (BS 24 april 200) 22 Studie VITO: J. Vankerkom: Onderzoek naar de luchtkwaliteit in de Vlaamse zwembaden (2004); zie ook Gechloreerde nevenproducten en hun uitwerking in de zwembadomgeving, Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 185, 47 (2005) 2 Zie nota 21. In de wetgeving van het Brusselse Gewest wordt bovendien een monsternametijd van 2 uur opgelegd. Daardoor kunnen plotse piekgehalten worden uitgevlakt 2

9 nauwkeuriger vastgelegd. In hot whirlpools zijn er strengere normen voor het bicarbonaatgehalte en in open zwemgelegenheden moeten voortaan tussen begin mei en eind september watercontroles uitgevoerd worden. Tenslotte zijn er minder strenge regels voor het sanitair in open zwemgelegenheden waarin enkel duiksport wordt beoefend. In de ontwerpteksten waren nog meer wijzigingen van Vlarem voorgesteld. De meest ingrijpende voorwaarde omwille van de hiervoor benodigde aanpassingswerken die niet werd opgenomen in de uiteindelijke wettekst was de staanrand en de grijprand of het touw. Naar aanleiding van deze wijzigingen wordt de Vlarem-infomap geactualiseerd. Deze nieuwe editie zal voor de zomer van 2009 uitgegeven worden. Ook op vindt u in de rubriek dossiers informatie met betrekking tot de Vlaremactualisatietrein. Rudy Senten ISB-commissie Zwembaden Rudy Calders ISB-commissie Zwembaden - Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH), Antwerpen Jan Bongaerts ISB-commissie Zwembaden - sportdienst Genk Dankwoord: Aan Gerrit Tilborghs, milieugezondheidskundige teamverantwoordelijke van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, afdeling Toezicht Volksgezondheid - team Milieugezondheidszorg, Brussel. Trefwoord(en): Vlarem, actualisatietrein, regelgeving, zwembaden