Lactose-arme voeding. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie mei 2014 (Object-ID 11720)

Transcriptie

1 Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Lactose-arme voeding Dienst kwaliteit info@jessazh.be Tel: Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke zetel: Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt versie mei 2014 (Object-ID 11720)

2 Welkom Deze brochure geeft u uitleg en tips over een lactose-arme voeding. Bij twijfel of vragen kunt u steeds terecht bij uw arts en/of diëtist. U vindt de contactgegevens achteraan in deze brochure. Opgelet De fabrikant kan te allen tijde de samenstelling van het product wijzigen. Lees daarom steeds zelf de ingrediëntenlijst. 1

3 Inhoud 1. Wat is lactose? p Hoeveel lactose kan men verdragen? p Aanbevelingen en algemene tips voor een lactose-arme voeding p Welke producten kunnen lactose bevatten? p Waaruit moeten de maaltijden bestaan? p Voedingstekorten p Dieetlijst p Lactase-enzympreparaten p Contactgegevens p. 28 2

4 1. Wat is lactose? Lactose, ook wel melksuiker genoemd, is een suiker dat voornamelijk voorkomt in melk en melkproducten. Daarnaast kan lactose ook in beperkte hoeveelheden voorkomen in producten waarin melk is verwerkt zoals bv. dressings, snacks, vleeswaren, gebak, kant en klare maaltijden, snoep, koekjes, medicatie of vitaminesupplementen. Lactose op zich kan niet worden geabsorbeerd in het darmkanaal. Het moet eerst door het enzym lactase worden gesplitst in glucose en galactose. Bij een tekort aan dit enzym wordt de melksuiker onvoldoende verteerd, en komt het onafgebroken in de dikke darm terecht. Deze onafgebroken lactose wordt door de aanwezige bacteriën verteerd en zo worden er vetzuren en gassen geproduceerd. Deze gassen kunnen aanleiding geven tot symptomen zoals winderigheid, krampen, opgeblazen gevoel, diarree, buikpijn en misselijkheid. De symptomen van een dergelijke lactose-intolerantie manifesteren zich tussen 30 minuten en verschillende uren na de inname van lactose. De diagnose van een lactose-intolerantie is gebaseerd op een combinatie van klinische bevindingen en specifieke testen (ademtest of biopsie met bepaling van de lactaseactiviteit). 3

5 2. Hoeveel lactose kan men verdragen? Personen met een lactosemalabsorptie menen vaak dat zij alle melk en melkproducten uit hun voeding moeten schrappen. Dit is meestal niet nodig. Bij een positieve diagnose wordt aanbevolen een lactose-arme voeding te volgen. Een lactose-vrije voeding is zelden nodig. In de beginperiode moet dit streng gebeuren om klachtenvrij te worden, daarna kan individueel geëvalueerd worden of en hoeveel melkproducten kunnen ingeschakeld worden. Hoeveel melk en melkproducten men ten slotte precies verdraagt, kan individueel sterk variëren. Achter in dit boekje kunt u in de tabellen zien welke producten geen, een beetje of veel lactose bevatten. Fabrikanten wijzigen de samenstelling van hun producten echter regelmatig. Het is vooral bij een strenge lactosebeperking aan te raden om regelmatig de etiketten van de producten die u regelmatig gebruikt te controleren op lactose bevattende bestanddelen. 4

6 3. Aanbevelingen en algemene tips voor een lactose-arme voeding De volgende producten zijn van melk gemaakt en bevatten lactose: melk, melkpoeder, karnemelk (botermelk), kaas, smeltkaas, smeerkaas, yoghurt, platte kaas/ kwark, pudding, boter, margarine, room, roomijs, slagroom, chocolademelk. Indien de volgende vermelding in de ingrediëntenlijst staat, dan bevat het product lactose: Lactose, melkpoeder, melkbestanddelen, wei, weipoeder, wrongel, melksuiker, lactoserum. Lactaat of melkzuur, lactitol, (gehydrolyseerd)melkeiwit, caseïne, (sodium) caseïnaat, melkvet, lactalbumine en lactoglubuline bevatten geen lactose. Voedingsmiddelen waarop dit ingrediënt vermeld staat, kunnen gerust gebruikt worden. Een glas melk wordt vaak beter verdragen wanneer die samen met of verwerkt in een maaltijd met andere voedingsmiddelen wordt genomen. Vaste voedingsmiddelen vertragen de maaglediging. De lactose komt daardoor trager in de dunne darm zodat de lactase meer tijd krijgt om het te verteren. Gefermenteerde melk (karnemelk, botermelk) en yoghurt worden meestal beter verdragen dan melk. In yoghurt produceren de nog aanwezige levende bacteriën zelf ook lactase, wat de vertering van lactose bevordert. Harde en gerijpte kaassoorten bevatten weinig tot geen lactose en worden over het algemeen goed verdragen. Tijdens de kaasproductie wordt de caseïne of kaasfractie gesplitst van de wei fractie die de meeste lactose bevat. Door de fermentatie wordt lactose omgezet in melkzuur en dit bevat geen lactose. Kokosmelk, pindakaas, sojakaas en cacaoboter bevatten geen melk en dus ook geen lactose. Vitaminepreparaten, tandpasta en kunstmatige zoetstoffen kunnen lactose bevatten. Veel medicijnen bevatten lactose (bv. Enterol ). 5

7 4. Welke producten kunnen lactose bevatten? Brood en broodvervangers: brood, beschuit, toast, crackers, pannenkoeken, poffertjes Vetstoffen: (room)boter, sommige soorten margarine en minarine Broodbeleg: sommige kaassoorten, smeerkaas, smeltkaas, platte kaas, korstloze kaas, roomkaas, cottage cheese, omelet, uitsmijter, vleeswaren, vlees- en vissalades, hagelslag en chocopasta Soep: romige soepen, bouillon, bouillonblokjes en bouillonpoeder Vlees, vis, wild, gevogelte en vleesvervangers: bereid vlees, vis en vleesvervangers (vegetarische burgers), gepaneerd vlees en vis Aardappelen, graanproducten en bindmiddelen, maaltijden: instant aardappelpuree, alle soorten met een krokant korstje, pasta, pizza, kaasfondue, kant- en klare maaltijden Groenten en peulvruchten: kant- en klare of bereide groenten, varianten met een sausje, varianten met een krokant korstje (groenteburgers) Sauzen, aroma s, jus, kruiden, specerijen, vetten en oliën, diversen: room, slagroom, zure room, (room)boter, ghee (geklaarde boter), margarine, baken braadproducten, dressings, romige sauzen, paneermeel, kruidenmix, bouillonblokjes Nagerecht: yoghurt, platte kaas, pudding, vla, pap, (room)ijs, umer, kefir, yasna, yomio Dranken: melk (magere, halfvolle, volle en karnemelk), chocolademelk, koffiemelk, (koffie)melkpoeder en koffieroom, yoghurtdrank, weidranken, sommige sportdranken Zoete en hartige tussendoortjes: cake, gebak, koek, chocolade, nootjes, chips, kauwgom en snoep 6

8 5. Waaruit moeten de maaltijden bestaan? Een gezonde lactose-arme voeding stel je best samen met behulp van de actieve voedingsdriehoek. Een gezonde levensstijl is gebaseerd op 2 pijlers: Bewegen Gezond leven De actieve voedingsdriehoek geeft aan wat je dagelijks moet eten om voldoende voedingsstoffen in te nemen in combinatie met voldoende beweging. Naast de beweegbalk leveren de 7 groepen voedingsmiddelen elk een aandeel voor een gezonde, gevarieerde en evenwichtige voeding. Alleen de restgroep, het topje van de voedingsdriehoek is niet noodzakelijk om een evenwichtige voeding samen te stellen. De voedingsgroepen van de actieve voedingsdriehoek GROEP 0: BEWEGING EN SPORT Voldoende fysieke activiteit vormt samen met een evenwichtige voeding de hoeksteen voor een gezond leven. GROEP 1: WATER/ VOCHT Het is noodzakelijk per dag minstens 1 tot 2 liter vocht, afhankelijk van de leeftijd, te drinken voor een optimale werking van het lichaam. Bij overmatig zweten, warm weer, diarree en braken is het nodig meer te drinken om het verlies te compenseren. Drank kan ook een zekere graad van verzadiging geven. Deze groep omvat de (energievrije) dranken zoals: water, spuitwater, thee, koffie, magere soep, groentesap, GROEP 3 EN 4: GROENTEN EN FRUIT Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan vezels, vitaminen en mineralen. Neem bij elke maaltijd voldoende groenten (ongeveer 300g/dag), ze kunnen zowel bij de hoofdmaaltijd als bij de broodmaaltijd genomen worden. Als bereiding kies je best voor gekookt, gestoomd of gestoofd. Een witte saus maak je best zelf met een aangepaste vetstof en sojamelk of lactosearme melk. 7

9 Gebruik dagelijks minimum 2 stukken fruit. Gebruikt u fruit in blik, kies dan bij voorkeur voor de soorten op eigen sap of water. Hun voedingsaanbreng is bijna vergelijkbaar met die van vers fruit. 8

10 GROEP 5: MELKPRODUCTEN EN CALCIUMVERRIJKTE SOJAPRODUCTEN Melk, karnemelk, yoghurt en kaas leveren naast eiwitten veel calcium en vitaminen. Calcium is erg belangrijk voor een stevig beendergestel. Deze groep verdient de meeste aandacht in dit dieet. Omwille van de aanbreng van eiwitten en calcium dienen de melkproducten volwaardig vervangen te worden. Kies daarom voor calcium verrijkte sojamelk(producten) of lactose-arme melk (producten). Enkel vaste kazen type Hollandse kaas zijn lactosevrij. Tijdens de strem-of rijptijd wordt de lactose door melkbacteriën omgezet in melkzuur. Op die manier wordt de lactose uit de kaas verwijderd. Hoeveel lactose nog in de kaas aanwezig is, hangt af van de strem-of rijptijd. Platte kaas/kwark is een onrijpe kaas met korte stremtijd: er is nog lactose aanwezig. Goudse kaas: langere stremtijden, rijptijd van minimum 4 weken: de lactose wordt omgezet in melkzuur. Harde Nederlandse kaassoorten: Goudse kaas, Leidse kaas, Friese Nagelkaas, Maaslander, Maasdammer, Kollumer, Texelaar, Edammer: deze kunnen zonder probleem geconsumeerd worden. GROEP 6: VLEES, VIS, EIEREN EN VERVANGPRODUCTEN Deze voedingsmiddelen leveren eiwitten die het lichaam nodig heeft voor groei, opbouw en herstel. Per dag volstaat 100g vlees of een aangepast vervangproduct. Kies ook voor niet bewerkt vlees of niet-bewerkte vleeswaren. Tofu, tempeh, Quorn, zijn eiwitrijke vervangproducten. Peulvruchten kunnen vlees, vis en eieren vervangen. Ze zijn eiwitrijk en vezelrijk: erwten, tuinbonen, kapucijnen, linzen, witte en bruine bonen. 9

11 GROEP 7: SMEER- EN BEREIDINGSVETTEN Deze stoffen leveren in de eerste plaats energie. Daarnaast zijn ze van belang voor de aanbreng van essentiële vetzuren ( dit zijn vetzuren die het lichaam niet zelf kan aanmaken en dus via de voeding moeten aangebracht worden) en vetoplosbare vitaminen (o.a. vit A, vit D, vit E, vit K). Bv. minarine, margarine, boter, olie, Op de boterham gebruikt je best een sojaminarine. Voor de warme bereidingen geef je best de voorkeur aan oliën die verhitting goed kunnen verdragen (arachideolie, olijfolie, ) of een soja bak- en braadmargarine. GROEP 8: RESTGROEP Snoep, (zelfgemaakte) koekjes, gebak, chocolade, frisdranken, alcohol.. leveren meestal enkel energie (afkomstig van koolhydraten en/of vetten of alcohol), zonder hierbij voedingsstoffen aan te brengen. Tips voor een evenwichtige keuze VARIATIE: wissel af in voedingswaren, probeer andere recepten, bereidingswijzen en smaken EVENWICHT: eet elke dag producten uit elke groep; onderaan in de voedingsdriehoek staan de voedingsmiddelen die we dagelijks veel nodig hebben. Hoe hoger u in de driehoek gaat, hoe minder u ervan nodig heeft. PORTIES: respecteer binnen elke groep de juiste hoeveelheid. 10

12 6. Voedingstekorten Zonder melk(producten) kan de hoeveelheid calcium in het gedrang komen. Calciumrijke alternatieven zijn: lactose-arme melk calcium verrijkte sojadrinks calcium verrijkte sojaprodukten calcium verrijkte fruitsappen calcium verrijkte waters plantaardige producten die relatief rijk zijn aan calcium : zoals broccoli, Chinese kool, waterkers, kervel, spinazie, noten, vijgen, Het calcium uit deze plantaardige producten wordt echter veel minder efficiënt opgenomen zodat deze nooit de enige bron van calcium kunnen zijn. Indien bij een blijvende lactose-intolerantie de voeding onevenwichtig samengesteld is, is het aangewezen een calcium-vitamine D suppletie in te nemen (dit in overleg met uw diëtiste of arts). 11

13 7. Dieetlijst Deze lijst is opgesplitst in drie kolommen. Zonder lactose: deze producten bevatten geen lactose en mag u altijd gebruiken. Deze producten zijn geschikt voor een lactose-arme en lactosevrije voeding. Kan sporen lactose bevatten: deze producten bevatten een kleine hoeveelheid lactose die meestal nog verdragen wordt in kleine hoeveelheden. Geschikt voor een lactose-arme voeding Met lactose: Deze producten bevatten lactose in meer of mindere mate. Als u een lactose-arme voeding gebruikt kunt u deze best beperken en uitproberen hoeveel u hiervan kunt verdragen. Kijk steeds de verpakking na op de aanwezigheid van melk, melkpoeder, melkbestanddelen, room, slagroom, Lactose, melksuiker, wei, weipoeder, wrongel, lactoserum. (*) Bij deze voedingsmiddelen dient de ingrediëntenlijst op de verpakking nagelezen te worden. 12

14 Zonder lactose Kan sporen lactose bevatten Met lactose DRANKEN Mineraal water, bruisend water, fruit -en groentesappen, thee, koffie, frisdranken, bier, wijn en alcoholische dranken, calciumverrijkte waters en fruitsappen Duodrank (fruitsappen met melk of melkwei: Danao,Taksi, Rivella ), alcoholische dranken waarin melk of room verwerkt is (Baileys, Batida de Coco ) SOEPEN Zelfbereide soep of bouillon met toegestane ingrediënten Soep uit blik, diepvries of pakjes (*) Soepen met melk of room AARDAPPELEN Gekookte aardappelen, gebakken aardappelen, aardappel in de schil, frieten, puree bereid met toegestane ingrediënten, zelfgemaakte kroketten met toegestane ingrediënten Pureevlokken(*) Aardappelbereidingen met melk, room of kaas uit de diepvries bv kroketten, gratin dauphinois, puree, (*) Aardappelbereidingen met melk, room of kaas 13

15 Zonder lactose Kan sporen lactose bevatten Met lactose BROOD Wit, bruin of volkorenbrood, frans brood, harde broodjes (piccolo, pistolet), matses Beschuiten(*) Toastbrood (*) Knäckebröd (*) Melkbrood, suikerbrood, rozijnenbrood, fantasiebrood, sandwiches, ontbijtkoeken zoals croissants, boterkoeken, crème koeken GRAAN- PRODUCTEN Rijst, deegwaren, alle soorten bloem, zelfrijzende bloem, maïszetmeel (zoals Maïzena plus ), aardappelzetmeel, havermout, rijst crème, griesmeel bereid met toegestane melk, tarwekiemen, zemelen, bakpoeder Ontbijtgranen(*) (zie bijgevoegde lijst) Puddingpoeder (*) Paneermeel (*) Kant- en klare bakmengsels (cake-,taart- of pannenkoekenmix) (*) Maïzena express(wit, bruin), instant puddingpoeder, ijspoeder, alle gebruiksklare producten waarvan de samenstelling niet gekend is 14

16 GROENTEN FRUIT EIEREN VIS Zonder lactose Verse groenten, niet bereide diepvriesgroenten, groenten in blik zonder saus, voorverpakte rauwkost Vers of gedroogd fruit, fruit in conserven, gekonfijt fruit, diepvriesfruit Alle soorten eieren, met toegestane ingrediënten -Visconserven op eigen nat of olie -Visbereiding o.b.v. toegestane ingrediënten - Gerookte vis Kan sporen lactose bevatten Bereide vis (*) Gepaneerde vis (*), viskroketten (*), vissticks (*), bereide vissalades (*), vissoep (*), visconserven met saus (*), bereide salades van schaal- en schelpdieren (*) Met lactose Groenten bereid met melk of room, diepvriesgroenten met room (bv spinazie), groenten in blik met saus Eierbereidingen met melk (bv. omelet) 15

17 VLEES, VLEESWAREN, GEVOGELTE, VERVANG- PRODUCTEN Zonder lactose -Niet bereid vers of diepgevroren vlees: rund, kalf, varken, lam, Schaap, paard, kip, kalkoen, konijn, wild -niet bereid gehakt -orgaanvlees (lever, nier, ) -Americain natuur -Vleesbereidingen met toegestane ingrediënten Niet bereide vleeswaren: ham, rosbief, gebraad, kalkoenham, gerookte of rauwe ham, Kan sporen lactose bevatten -Alle commercieel bereid vlees en vleesvervangers (*): blinde vinken, worst, gehakt, roulades, americain, hamburger, vegetarische burgers, -Gepaneerd vlees (*) -Commercieel bereide slaatjes (*): vleessla, kip curry, bouillisla, americain, -Vlees in blik (*) -Vleeswaren(*): pastei, paté, cervelaat, worst, cornedbeef, boterhamworst, salami, ham, rookvlees, spek, ardeense ham, filet de saxe, bacon, filet d anvers, kalkoenham, kippenham, Met lactose 16

18 MELK EN MELK- PRODUCTEN, CALCIUM VERRIJKTE SOJA- PRODUCTEN Zonder lactose -Lactose-arme melk: Delhaize lactosearme melk, Easy Digest (Campina), Lactodiet (Inex), Zero Lactose (Valio) -Sojaprodukten zoals sojamelk, sojayoghurt, sojapudding, sojaijs, sojaroom en sojadrinks (Alpro, Galaxi Colruyt, Delhaize, Ijsboerke, Lidl, Aldi, Carrefour, ) -Bereidingen o.b.v. sojaproducten - lactose-arme room: Zero lactose (Valio) Kan sporen lactose bevatten Sorbet (*) Waterijs (*) Koffie met witmakers (*) Met lactose Alle soorten melk van dierlijke oorsprong bv. Koemelk, geitenmelk, paardenmelk, buffelmelk, schapenmelk Verse melk, volle melk, halfvolle melk, magere melk, karnemelk, botermelk, gecondenseerde melk, chocolademelk, melkpoeder, yoghurt, fruitkaasjes (bv Petit Gervais, Nestle Baby met verse kaas, ) Room, zure room, slagroom, ijsroom, kefir, milkshake Kant- en klare pudding, flan, pap 17

19 MELK EN MELK- PRODUCTEN, CALCIUM VERRIJKTE SOJA- PRODUCTEN Zonder lactose kokosmelk, rijst-, haver-, amandeldrank (let op: dit zijn geen volwaardige alternatieven voor melk) -lactose-arme chocomelk: Zero Lactose (Valio) -lactose-arme pudding: Zero lactose (Valio) -lactose-arme yoghurt: Zero lactose, Kan sporen lactose bevatten Met lactose Alle bereidingen o.b.v. dierlijke melk ijspoeder 18

20 Zonder lactose Kan sporen lactose bevatten Met lactose KAZEN Harde Nederlandse kaassoorten: Goudse kaas, Leidse kaas, Maaslander, Friese Nagelkaas, Maasdammer, Kollumer, Texelaar, Edammer Zero Lactose sneetjes Gouda en Emmental (Valio ) Geraspte Emmental (Valio ) Gruyère Emmental Parmesan Danish Blue Gorgonzola Roquefort Brie, Camembert Mini Babybel Mini Babybel light Smeltkaas, smeerkaas, korstloze kaas, roomkaas, platte kaas, Cottage cheese, platte kaas, feta 19

21 Zonder lactose Kan sporen lactose bevatten Met lactose VETTEN,OLIËN, HARTIGE SAUZEN Olie, reuzel, rundsvet, frituurvet, saus op basis van soja, sauspoeder op basis van soja, zuiver plantaardige margarine (Wedena, natuurwinkel), minarines en margarines op basis van soja, zero lactose boter (Valio ) Boter, margarine(*), minarine(*), baken braadvet (*), mayonaise(*), dressing(*), slasaus en vinaigrette(*) Sauzen bereid met room, koemelk of melkproducten GEBAK EN KOEK Zelfgemaakte cake, koek, taart, gebak en pannenkoeken bereid met toegestane ingrediënten, rijstwafels Voorverpakt gebak(*), peperkoek(*), speculaas(*) (zie bijgevoegde lijst) Cake, koek, taart, gebak en pannenkoeken waarin melk of melkproducten verwerkt zijn 20

22 Zonder lactose Kan sporen lactose bevatten Met lactose SUIKER, SNOEP, ZOET BELEG EN ZOETE SAUZEN Witte, bruine, blonde suiker, Jam, gelei, honing, appelenof perenstroop, choco en fruit, marsepein, vruchtensaus, speculoospasta van Lotus, pindakaas Fondant chocolade(*), snoep(*), kauwgom(*), pure chocopasta(*), cacaopoeder(*), poeder voor instantdesserts(*), Melkchocolade, witte chocolade, gevulde chocolade, chocoladesaus, snoep bereid met melk, chocopasta (niet-pure chocopasta bv. Nutella ) KRUIDEN EN DIVERSEN Noten, zaden, mosterd, tomatenpuree, tabasco, kappertjes, augurken, uien in azijn, Worcester saus, bakkersgist, gedroogde gist, verse, gedroogde of diepvrieskruiden en specerijen, zout Chips en varianten(*) Ketchup(*) Pickles(*) Sauspoeder(*) Kunstmatig zoetmiddel(*) 21

23 Zonder lactose Kan sporen lactose bevatten Met lactose KANT EN KLARE GERECHTEN, SNACKS Kant-en-klare gerechten of snacks(*) Kant-en-klare gerechten, snacks bereid met melk BABYVOEDING Soja zuigelingenmelk, rijst zuigelingenmelk, zuigelingenmelk zonder lactose, kant- en klare baby-, peuter-, en kleutermaaltijden zonder lactose Zuigelingenvoedingen met sporen van lactose, kant-en-klare baby-, peuteren kleutermaaltijden pet sporen van lactose, meel voor toevoeging bij zuigelingenvoeding(*) Zuigelingenvoedingen op basis van koemelk, kant-en-klare baby-, peuteren kleutermaaltijden met lactose 22

24 Voorbeelden van lactose-arme koeken LU Bastogne original Boudoir Bob De Bouwer Evergreen krenten Evergreen appel Evergreen bosvruchten Grany biscuit granen Grany biscuit granen en chocolade Madeira Noddy Tuc mini s Tucky s barbecue Speculaas 6 granen Blédina Betterfood start Betterfood rood Winnie de Pooh speculoos Delacre Cigarettes Russes Rijstwafels gezouten Lotus Deli Luikse wafel Luikse wafel met chocolade Honingkoek Soft/Soft met poedersuiker Parisette/Choco Parisette Fijne galetten Gevulde wafel vanille Carré confituur Gevulde wafel cassonade Snowcake Speculaas Reo Enkhuizer jodekoek Enkhuizer graan Granco Rijstwafels gezouten Rijstwafels ongezouten Huismerk Carrefour Speculoos Boudoir Parijse galetten 23

25 Voorbeelden van lactose-arme ontbijtgranen Kellog s Chocos Chocopops Frosties Smacks Cornflakes Rice Krispies Honey pops Carrefour Choco Rice Nestlé Nesquik graanknikkers Lees steeds nauwkeurig de verpakking na! Kindermelen zonder of met slechts sporen van lactose Melen die gluten bevatten Bambix 7 granen Bambix groei-ontbijt met honing Nestlé Baby Cereals honing Nestlé Baby Cereals cacao Nestlé Baby Cereals muesli Glutenvrije melen Bambix zuivere rijstvlokken Bambix rijstvlokken vanille Nestlé Baby Cereals rijst vanille 24

26 8. Lactase-enzympreparaten In de handel zijn preparaten verkrijgbaar die de vertering van melkproducten vergemakkelijken. Zij bevatten het enzym lactase dat zorgt voor de vertering van lactose. De preparaten zijn beschikbaar als capsules, tabletten of in vloeibare vorm en zijn verkrijgbaar in de apotheek. De tabletten of capsules zijn handig voor onderweg, in een restaurant, maar ook thuis of bij vrienden als er toch eens van een gebakje of ijsje wil genoten worden. Voor kinderen is het ideaal als ze een verjaardagsfeestje hebben, ze kunnen gewoon meedoen met de pannenkoeken en het ijsje. Het vloeibaar preparaat kan aan melk of melkproducten toegevoegd worden. Hierdoor wordt de melk na 24u lactose-arm. Voorbeelden Lactose-OK (Revogan): 1 capsule innemen (net voor de maaltijd) om 12g. Lactose-OK forte instant (Revogan): een hoger gedoseerd preparaat in een poederstick die zonder water ingenomen kan worden. lactose (1 glas melk) te verteren. KeruTabs (Artu Biologicals): 1 tot 3 tabletten innemen met water vlak voor of tijdens een lactose bevattende maaltijd. KeruLac (Artu Biologicals): vloeibaar; druppels die 24u voor gebruik aan de melk moeten worden toegevoegd druppels/liter: vermindering lactose 80% druppels/liter: vermindering lactose 92% druppels/liter: vermindering lactose 95% Om bovenvermeld effect te bekomen, moet de melk met toegevoegde Kerulac in de koelkast bewaard worden gedurende 24u. Kerulac kan niet gebruikt worden voor zure melkprodukten. 25

27 Recept Vanille-roomijs* voor ca. ½ liter ½ vanillestokje ¼ liter Alpro soja Drink Nature + calcium 3 eierdooiers 125 gram fijne tafelsuiker 1 koffielepel maïszetmeel 1/8 liter Alpro soja Cuisine Voorbereiding Snijd het vanillestokje in de lengte doormidden. Giet de sojadrink in een steelpan, voeg het vanillestokje toe en breng de sojadrink aan de kook. Laat de sojadrink op een heel laag vuur 15 tot 20 minuten zachtjes trekken (eventueel op een vlamverdeler); roer af en toe. Klop intussen in een kom de eierdooiers met de suiker en de maïzena tot de gewenste dikte en de suiker is opgelost (5 tot 10 minuten). Neem de pan van het vuur en verwijder het vanillestokje. Zet de kom met het dooiermengsel op een pan met heet water (au bainmarie), zet het geheel op een laag vuur en giet de hete vanillemelk al kloppende in een dun straaltje bij het dooiermengsel. Blijf roeren tot de vla gebonden is. Giet de vanillevla door een fijne zeef (om eventuele klontjes te verwijderen) in een schone kom en zet de kom in een bak met koud water. Laat de vla onder af en toe roeren afkoelen. Zet de kom daarna afgedekt met folie 40 tot 50 minuten in de koelkast om de vla goed koud te laten worden. 26

28 Bereiding Schep de gekoelde vanillevla in een ijsmachine** en laat de machine draaien tot het mengsel half bevroren is (10 tot 15 minuten). Giet de plantaardige room terwijl de ijsmachine draait langzaam bij de vla. Laat de ijsmachine daarna draaien tot het ijs de gewenste stevigheid heeft (20 tot 25 minuten). Schep het ijs in een diepvriesdoos met deksel en bewaar het tot gebruik in de diepvries. Afwerking Zet het ijs (als het langer dan 12 uur in de diepvries heeft gestaan) ongeveer 30 minuten voor het opdienen in de koelkast, zodat het iets zachter kan worden. Schep het ijs in coupes en serveer het zo of met bijvoorbeeld verse vruchten en vruchtensaus of met chocoladesaus. *In dit recept wordt het ijs gemaakt met behulp van een ijsmachine. Het kan ook zonder machine worden gemaakt (maar het resultaat is in dat geval minder luchtig). Schep de gekoelde vanillevla in een diepvriesdoos en laat de vla gedeeltelijk bevriezen. Roer het mengsel tijdens het bevriezen om de 10 tot 15 minuten goed door met een spatel om de vorming van grote ijskristallen tegen te gaan. Meng de Alpro soja Cuisine erdoor zodra het mengsel half bevroren is en laat het mengsel verder bevriezen. **Lees eerst de gebruiksaanwijzing van de ijsmachine. In sommige gevallen moet de machine al draaien voordat de vla erin gaat. 27

29 6. Contactgegevens Voor meer informatie kan u terecht bij de dieetafdeling. Campus Virga Jesse Tel: of Campus Salvator Tel: of Campus St. Ursula Tel: (op dinsdag, woensdag en donderdag) 28