Provinciale Statenverkiezingen

Transcriptie

1 KERNKRACHT is het gratis informatiemagazine voor leden van de vereniging kleine kernen noord-brabant vereniging kleine kernen noord-brabant Jaargang 8 - Onze wensen voor de Provinciale Statenverkiezingen Al meer dan tien jaar spant de vereniging kleine kernen noord-brabant zich actief in voor een leefbaar Brabants platteland. Uit de verkiezingsvoornemens van veel Statenfracties blijkt dat ook zij in de komende vier jaar hier weer veel aandacht aan willen besteden. De vereniging juicht dit vanzelfsprekend toe. Met het oog op de onderhandelingen rond de nieuwe zittingsperiode van de provinciale staten brengt de vereniging graag een aantal belangrijke plattelandsthema s onder uw aandacht ervan uitgaande dat ook u onderstaande aandachtspunten meeneemt in de onderhandelingen. Per thema worden puntsgewijs een aantal aandachtspunten aan u voorgelegd. 1. Plattelandsontwikkeling Europese fondsen voor plattelandsvernieuwing moeten worden ingezet om dit soort initiatieven (mede) te financieren. In deze KERNKRACHT onder andere: Het platteland van Brabant kan... Pagina 4 Even voorstellen Nieuwe economische dragers Creëer nieuwe kansen voor de landbouw door verbetering van de ruimtelijke structuur. Verbetering van de kwaliteit van natuur: de Ecologische Hoofdstructuur en het realiseren van natte natuur. Deze verbeteringen dragen ook rechtstreeks bij aan werkgelegenheid (toerisme, landschapsbeheer, e.d.) en dus aan een economisch gezond Brabant. Werklandschappen kunnen een belangrijke aanjager zijn van gezonde locale ontwikkeling. Bij werklandschappen kan men denken aan combinaties van productiebedrijfjes, landschapsbeheer, dienstverlening en ICT-techniek of - toepassing. Combineer bestaande voorzieningen zoals bank, postagentschap, supermarkt of school met woon-zorgcomplexen. Bestaande utiliteitsbouw wordt zo efficiënt gebruikt. Succesvolle aanpak van IDOP s gerichter voorzetten De stimuleringsregeling voor het opstellen en uitvoeren van IDOP s is zeer succesvol gebleken. Voor de uitvoering is in de afgelopen bestuursperiode ca 70 miljoen besteed. Om die succesvolle aanpak voort te zetten is er ook in de volgende bestuursperiode budget nodig om de sociale kwaliteit van het platteland te versterken. >>> DOEN!! Pagina 5 1 e Brabants PlattelandsParlement Pagina 8 Pagina 11

2 >>> Daarnaast verdient het aanbeveling om de IDOP s gerichter toe te kennen op verbetering van die sociale kwaliteit. Cultuur en natuur Het kenmerkende van Brabant is dat cultuurhistorisch en landschappelijk interessante uitloopgebieden overal binnen handbereik zijn. Rond de Brabantse steden liggen mooie dorpen, waar het goed toeven is. Door de steden en het landelijke gebied als één geheel te presenteren wordt de aantrekkelijkheid van de Brabantse nominatie als culturele hoofdstad 2018 versterkt. BrabantTuin is daarbij de perfecte aanvulling op BrabantStad Culturele initiatieven zoals LandArt en de functies voor wonen, werken en recreatie in het landelijke gebied kunnen goed samengaan. De combinatie van natuur en cultuur creëert een andere manier om te kunnen genieten van wat Brabant zoal te bieden heeft. 2. Bevolkingskrimp De vergrijzing en ontgroening gaan in onze provincie sneller dan het landelijke gemiddelde. Zonder ingrijpen leidt dat onvermijdelijk tot bevolkingskrimp. En bevolkingskrimp heeft grote gevolgen voor het sociale klimaat en de leefbaarheid van onze kernen. Volgens de prognoses zullen een aantal gemeenten al in 2025 met meer dan 10% krimpen, Landerd, Cranendonk, Alphen-Chaam, Rucphen en Woensdrecht. In de praktijk zal deze in de kleine kernen veel sterker zijn dan het gemiddelde van de gemeente. Alle gemeenten met een blauwe kleur zullen krimpen Voor een leefbaar dorp zijn een aantal zaken van belang. Om het wonen, werken, recreëren, sociale samenhang, verenigingsleven, vrijwilligerswerk etc. op peil te houden is er een evenwichtige leeftijdsopbouw nodig. Er moet aanwas zijn van jongeren om niet te vergrijzen, vanwege de steeds grotere groep ouderen die ook graag in hun dorp willen blijven wonen. Een aantal strategieën om de gevolgen van bevolkingskrimp op te vangen: Stimuleer het verenigingsleven Het verenigingsleven is een van de belangrijkste onderdelen van leefbaarheid. Om dat in stand te houden is het van belang dat er voldoende mogelijkheden zijn voor jongeren om in het dorp te kunnen blijven wonen. Zij zijn de toekomst voor de verenigingen als bestuurder, vrijwilliger of leider. Bovendien zorgen zij voor de broodnodige aanwas, voor nieuwe (jeugd)leden. Voor een bloeiend verenigingsleven zijn ook voldoende accommodaties nodig. Voldoende in omvang, goed geoutilleerd en toegankelijk voor iedereen. Stimuleer een gevarieerd woningaanbod De regionale verdeling van wooncontingenten dient zodanig te worden gespreid dat de behoefte en de terugloop over de regio wordt verdeeld. Er worden geen nieuwe vinex-locaties meer aangelegd, de dorpen in de omgeving van de groeigemeenten dienen voor opvang van de behoefte aan woningen; Woningbouw ten behoeve van de eigen inwoners, passend bij het karakter van het dorp en bestemd voor natuurlijke aanwas, moet in alle kernen plaatsvinden. Deze woningen zijn vooral bedoeld voor starters en moeten bovenal betaalbaar zijn; Stimuleer de bouwmogelijkheden voor jongeren in kleine kernen, zij die in de kern willen blijven wonen moeten daarvoor de mogelijkheid krijgen; Ontwikkel creatieve vormen van wonen en woninggebruik zoals ouderen, jongeren, diverse generaties, bijzondere doelgroepen, alleenstaanden, mensen met een beperking. Zorg voor een gevarieerd woningaanbod: zowel koop als huur, duur en goedkoop, met dien verstande dat er minstens 30% sociale woningbouw wordt gerealiseerd. >>>

3 >>> Er dient regelmatig woningbouw te worden ontwikkeld in de kernen, met extra aandacht voor de betaalbaarheid van bouwgrond ten behoeve van zelfbouw. Bouwen in eigen beheer zoals in Casteren is gebeurd, is een goed voorbeeld van zelfbouw. 3. Zorg voor elkaar Dorpsbewoners voelen zich verbonden met de dorpsgemeenschap, met het cultureel erfgoed en met elkaar. Er is de bereidheid om met elkaar iets te doen om onder andere de leefbaarheid van de eigen kern in stand te houden en/of te verbeteren, maar ook om de individuele dorpsbewoners te helpen daar waar nodig. Ontmoeting en communicatie zijn kernbegrippen binnen de sociale cohesie. Daaraan ligt een sociale infrastructuur ten grondslag die erin voorziet om de ontmoetingsplekken zoals verenigingsgebouwen, speeltuintjes, schoolpleinen, en dergelijke in stand te houden. Het in stand houden van sociale cohesie is mensenwerk waarbij de vrijwillige inzet van de dorpsbewoners een grote rol speelt. De vereniging kleine kernen noordbrabant wil graag de aandacht vestigen op drie manieren die deze broodnodige solidariteit aanzienlijk kunnen versterken. Sociale cohesie versterken De meeste inwoners voelen zich sterk betrokken bij hun dorp en willen ook in hun eigen leefomgeving investeren. In de praktijk blijkt zelfs dat juist door het ondersteunen van lokale initiatieven veel kan worden bereikt. De Brabantse Dorpen Derby doet precies dat, in de vorm van een wedstrijd voor dorpen die op een bijzondere manier aan de leefbaarheid werken. Dit initiatief verdient opvolging. Zo gaat Esbeek, de winnaar van de Brabantse Dorpen Derby 2009, van start met De Dorpshuiskamer annex Museum van Andreas Schotel. In de dorpshuiskamer worden verschillende activiteiten voor jong en oud georganiseerd zoals het geven van lezingen over de cultuurhistorie van de regio tot het geven van computerles aan senioren. Zorgcoöperaties en andere burgerinitiatieven De vereniging kleine kernen noordbrabant ziet genoemde solidariteit onder andere tot zijn recht komen in het ontstaan van Zorgcoöperaties. Er zijn verdeeld over de provincie al enkele goede voorbeelden (Hoogeloon, Elsendorp en Laarbeek) en de vereniging wil deze vorm van zorg voor en met elkaar dan ook erg graag verbreden. Zelfredzaamheid van burgers stimuleren begint bij het actief ondersteunen van dorpsraden en andere vormen van burgerinitiatieven. In het project Verbindende dorpen gaat de vereniging kleine kernen hiermee aan de slag. Stimuleer het gebruik van ICTontwikkelingen in zorg en welzijn niet alleen in en ten behoeve van (groot)stedelijke omgevingen maar ook - of vooral juist - in landelijke gebieden. Ons initiatief het Kennisplatform Bewoners is daar een voorbeeld van: Vervoer op maat De bereikbaarheid van kleine kernen is essentieel voor de leefbaarheid van het platteland. Inzet van regiotaxi s is een middel van openbaar vervoer (OV) om vervoer op maat te organiseren voor de kwetsbare groepen. In één zin: Een van-huis-naar-knooppunten vervoer (en v.v.), met aansluiting op het reguliere vervoer in de regio, eenvoudig en eenduidig OV tot in alle uithoeken van Brabant. Naast deze thema s en daarmee samenhangende aandachtspunten doet de vereniging kleine kernen noord-brabant een appèl op de nieuw samengestelde statenfracties en provinciebestuurders om de succesvolle aanpak van plattelandsontwikkeling door middel van Integrale Dorpsontwikkeling de leefbaarheid van kleine kernen te verstevigen. Een bundeling van ervaring en expertise is een belangrijk middel om een daadwerkelijke bijdrage te leveren aan de duurzaamheid van het Brabantse platteland. Vanzelfsprekend nodigen wij ons graag uit voor een gesprek met u aan de fractietafel en wensen u veel succes met uw (toekomstige) werkzaamheden. <<< Wim van Lith, voorzitter 3

4 Het platteland van Brabant kan de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen bepalen Onze stemmen tellen dubbel als we met zijn allen gaan stemmen, en daarbij op een kandidaat afkomstig van het platteland stemmen. Daarmee is het mogelijk om méér dan een derde van de statenleden in Provinciale Staten te gaan leveren. Als inwoners van het platteland hebben we een speciale binding met de Provinciale Statenleden uit onze eigen omgeving. Bij hen kloppen we regelmatig aan om steun en dat is effectief gebleken. Kijk maar naar de aandacht en middelen die er door Provinciale Staten aan de IDOP s is besteed. Als wij dat belangrijk vinden moeten we zeker gaan stemmen. Een grote opkomst op het platteland werkt in ons voordeel! Als vereniging kleine kernen noord-brabant hebben we veel contact met de Statenfracties en de leden uit die fractie. Vaak blijkt dat de fracties met leden afkomstig uit de kleine kernen, zich prima kunnen inleven in de problematiek van de kleine kernen en dat inbrengen in hun fractiestandpunten. Wij hebben de verkiezingen van 2010 geanalyseerd en komen tot de conclusie dat de bewoners van het platteland een beslissende stem kunnen hebben door massaal te gaan stemmen. Daarmee gebruiken wij dan ons grondwettelijk recht om onze invloed uit te oefenen. Agenda van Brabant In de nieuwe regeerperiode voor Provinciale Staten komt de Agenda van Brabant als belangrijkste beleidsdocument aan de orde. Al in juni 2010 hebben wij aan alle Statenfracties onze belangrijkste onderwerpen over die agenda gestuurd met het verzoek die op te nemen in hun verkiezingsprogramma Ook hebben we speciale aandacht gevraagd om kandidaten uit de kleine kernen op te nemen op hun kandidatenlijst. In de Agenda van Brabant vormt het platteland een belangrijk onderdeel. De sociale- en culturele structuur van het platteland, ingebed in een mooie natuurlijke omgeving, vormt de basis voor nieuwe economische ontwikkelingen. De inventiviteit van de Brabantse plattelandsondernemers staat garant voor innovatieve ontwikkeling op het platteland. Nieuwe economische dragers, ondersteund met nieuwe kennis, kunnen ook in de werklandschappen van het Brabantse platteland tot ontwikkeling komen. Integrale Dorps Ontwikkeling moet worden afgemaakt Een sterke plattelandsvertegenwoordiging is van essentieel belang voor de komende periode. De plattelandsontwikkeling krijgt een andere dimensie en we moeten voorkomen dat de belangen van het platteland verwateren. Het vervolg van de plattelandsontwikkeling met uitvoering van de sociale en culturele componenten moet verder gaan. Het resultaat van de eerste IDOP s is uitstekend maar er zijn nog 140 kernen waar nog geen IDOP tot stand is gekomen. Zeker met de toekomstige demografische ontwikkeling is dat ook voor die kernen noodzakelijk. Ga op 2 maart stemmen en geef uw stem aan een plattelandskandidaat! <<< Houdoe, Wim van Lith, voorzitter

5 Even voorstellen Ik ben Harrie van der Loo. Geboren en getogen in Heusden, een kern van de gemeente Asten. Geboren in 1947 als oudste zoon van een boerenfamilie. Mijn ouders vonden dat de kinderen een goede opleiding mochten gaan volgen, ondanks dat zij het niet breed hadden. Daarom heb ik HBS-A afgemaakt en heb later in mijn vrije tijde de studie voor registeraccountant gedaan. Ik ben gehuwd en wij hebben twee kinderen en vier kleinkinderen. Mijn beroepscarrière is nogal gevarieerd. Ik heb in het management gewerkt van een grote kippenslachterij en een groot kunststofverwerkend bedrijf. Begin negentiger jaren heb ik me zelfstandig gemaakt als bedrijfsadviseur. Ik heb daarbij gewerkt voor diverse opdrachtgevers in vele takken van het bedrijfsleven. Op dit moment ben ik nog directeur/eigenaar van een kunststofbedrijf in Twente. Aangezien ik altijd in Heusden ben blijven wonen heb ik me ook ingezet in diverse maatschappelijke functies. Ik ben bestuurslid geweest van de voetbalvereniging, openbare bibliotheek, bejaardenhuis en ben nog lid van een serviceclub. Dat is ook de reden geweest dat ik in 2002 in de gemeentepolitiek terecht kwam. Daarbij ben ik van 2002 tot 2008 wethouder geweest in het college van de gemeente Asten. Mijn interesse om lid en kandidaatpenningmeester te worden van het bestuur van de vereniging kleine kernen noord-brabant komt voort uit het feit dat ik mijn leven lang gewoond heb in een kleine kern. Als wethouder had ik ruimtelijke ordening en daarmee ook de reconstructie van het platteland in mijn portefeuille. De problematiek maar ook de kansen die de reconstructie bood en overigens nog steeds biedt, heb ik aangegrepen om daar veel tijd en energie in te stoppen. Wat ik daarbij ervaren heb is dat betrokkenheid, samenwerking en kennis cruciaal zijn om succes te hebben. Ik hoop dat ik met deze kernbegrippen ook mijn bijdrage kan leveren aan de vereniging kleine kernen noord-brabant. <<< Bredase Vrijwilligerspenning 2010 voor Marijke Timmermans Marijke Timmermans, bestuurslid van de vereniging kleine kernen noordbrabant ontving tijdens een feestelijke uitreiking op 10 december 2010 de Vrijwilligerspenning 2010 van de stad Breda. Bob Bergkamp, wethouder wonen en leven van de gemeente Breda, reikte de penning uit. De jury beoordeelde 53 voordrachten, 35 individuele kandidaten en 18 groepen. Marijke Timmermans ontving de Vrijwilligerspenning 2010 vanwege haar inzet als bestuurlid van de Dorpsraad Ulvenhout, als bestuurslid voor de Volksuniversiteit in Breda en haar inzet als gids voor Staatsbosbeheer. Daarnaast is Marijke bestuurslid van de vereniging kleine kernen noord-brabant en secretaris van het Reizigersoverleg Brabant. Het gemeentebestuur van Breda sprak zijn waardering uit voor de grote inzet en het vele werk dat Marijke Timmermans voor de gemeenschap verricht. Wethouder Bob Bergkamp: Vrijwilligers leveren een flinke maatschappelijke én economische impuls aan de stad. In Breda leveren ruim vrijwilligers hun inzet aan de Bredase samenleving. Afrika speelt een belangrijke rol in het leven van Marijke Timmermans. Op het moment dat de Bredase Vrijwilligerspenning werd uitgereikt was Marijke dan ook in Maiduguri, Nigeria, waar ze uitgenodigd was voor haar inzet bij projecten. Maar dankzij de Foto: Joyce van Zijl - Bredase Bode moderne communicatiemiddelen was ze toch een beetje in Breda want via Skype vernam Marijke dat zij de penning gewonnen had. >>> <<< 5

6 Nieuws van de Landelijke Vereniging De Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK) is het einde van 2010 vooral bezig geweest om nieuwe projectvoorstellen te maken. Dat is èn nodig om ook in de toekomst indirect de dorpen te kunnen ondersteunen, èn nodig om ons voortbestaan ook financieel te waarborgen. LVKK diende eind december de aanvraag in om tot een goede thematische ondersteuning van de vele duizenden vrijwilligers in dorps- en buurthuizen te komen. Samen met dorpshuizen. nl (waarin vertegenwoordigd t Heft, Platform voor gemeenschapshuizen in Noord-Brabant) heeft de LVKK een projectopzet ontworpen die moet leiden tot een inhoudelijk goede en gemakkelijk bereikbare informatiesite. Veel provinciale organisaties moeten allemaal hetzelfde wiel uitvinden, terwijl problematieken rond bijvoorbeeld paracommercialiteit, horecawet etc. overal hetzelfde zijn. We willen krachten bundelen en tot goede ondersteuning op landelijk nivo komen. Met de Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) en het Netwerk Platteland dienden we een aanvraag in voor ondersteuning bij de organisatie van een (vierde) Landelijk PlattelandsParlement. Behalve met het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie (ELI) (het is even wennen dat LNV niet meer bestaat), hebben we ook contacten met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Voor hen is immers de relatie tussen burger en overheid een belangrijke zorg en het PlattelandsParlement is een mogelijkheid tot direct contact tussen volksvertegenwoordigers en bewoners van het platteland. Samen met BZK onderzoekt de LVKK de mogelijkheden om te komen tot echte bewonersparticipatie bij het maken van beleid (door gemeenten) rond de veranderende bevolkingssamenstelling. In delen van Nederland is al sprake van sterke vergrijzing èn van bevolkingskrimp en dat zal in steeds meer regio s het geval zijn. Met alle gevolgen voor de voorzieningen (denk aan scholen; maar ook aan groeiende vraag naar zorgvoorzieningen). Het uitgangspunt van de LVKK is dat bewoners zelf weten wat goed voor hen is en dat ze daar bereid zijn aan bij te dragen. Binnen BZK lijkt dat besef te groeien en zijn ze geneigd de gemeenten daar sterker op te wijzen en bij te begeleiden <<< Koos Mirck, coördinator Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen OV-deeltaxiservice en Tarief Kleine Kernen Met ingang 1 januari 2011 is er voor reizigers in West-Brabant een extra reismogelijkheid met het openbaar vervoer, de OV-deeltaxi. De OVdeeltaxi brengt de reiziger vanaf huis naar het dichtstbijzijnde OVknooppunt, waar dan overgestapt kan worden op trein of bus. Ook andersom, aansluitend op een busof treinreis, kan van de OV-deeltaxi gebruik gemaakt worden. Inwoners van kleine kernen, waar (op bepaalde tijden) geen busvervoer voorhanden is, reizen extra voordelig met de OVdeeltaxiservice. Op deze wijze biedt de provincie Noord-Brabant van en naar alle huisadressen een betaalbare vorm van openbaar vervoer. In West-Brabant zijn 11 OV-knooppunten waar reizigers met de OV-deeltaxiservice naartoe of vandaan kunnen reizen. Dit zijn NS-stations, een aantal busstations of belangrijke bushaltes. Bij de OV-deeltaxiservice zijn de wachttijden op het knooppunt beperkt, waardoor een goede aansluiting op de trein of bus geboden wordt. Reizigers met deeltaxi betalen net als in de bus, een prijs per strip. De OVdeeltaxiservice kost standaard 1,60 per strip. Ritten binnen de centrumzone van Breda zijn duurder ( 2,20 per strip) omdat dit centrum uitgebreid bediend wordt door de bus. Voor zo n 60 kleinere kernen in West-Brabant geldt een voordeliger tarief, omdat de bus daar helemaal niet of niet op alle dagen en/of avonden langskomt. Op die tijden betalen reizigers 0,50 per strip voor de OV-deeltaxiservice. Dit Tarief Kleine Kernen vloeit voort uit het basisvoorzieningenniveau Openbaar Vervoer, dat de provincie Noord-Brabant begin dit jaar vaststelde. De OV-deeltaxiservice zal de komende jaren nog verder ontwikkeld worden. Zo is het de bedoeling dat op alle OV-knooppunten aanmeldzuilen geplaatst worden, waar reizigers eenvoudig een deeltaxirit kunnen bestellen. Overigens blijft op de grotere NS-stations ook de Treintaxiservice bestaan. <<<

7 De vereniging kleine kernen noord-brabant staat overduidelijk op de kaart in Brabant Een kort relaas van de boodschap op haar jubileum Op zaterdag 27 november 2010, tijdens het Brabants PlattelandsParlement en het 10-jarig bestaan van de vereniging kleine kernen noord-brabant, is duidelijk naar voren gekomen welke plaats de vereniging heeft in de provincie. Niet voor niets waren gedeputeerde Brigite van Haaften (Jeugd, Cultuur en Samenleving) en gedeputeerde Ruud van Heugten (Ruimtelijke Ontwikkeling en Volkshuisvesting) aanwezig. Voor beiden is de vereniging kleine kernen noord-brabant een belangrijke speler op het platteland. Niet alleen nú maar vooral in de verkiezingen van maart Het zijn de ménsen die het doen, zegt Brigite van Haaften, een Doedemocratie. Zij zijn het die voor samenhang zorgen, voor de leefbaarheid in hun dorp strijden. Dat in de dorpen de ontmoetingsplaatsen essentieel zijn, komt in alle gesprekken en discussies van de jubileumdag naar voren. De veranderde mobiliteit maakt dat de voorzieningen meer verdeeld kunnen zijn over de kernen, maar het verenigingsleven heeft centrale-locaties in het dorp nodig. De bewoners mogen trots zijn op hun dorp uit het verleden, maar ook op hun passie ervoor nú. Het zijn prachtige dorpen die niet alleen gewaardeerd worden door de eigen bewoners, maar evenzeer door de mensen uit de steden. Stad en Ommelanden hebben elkaar nodig, zegt Ruud van Heugten. Kijk vanaf nu anders naar de sociale, economische én ruimtelijk verdeling van de krachten in de provincie. Kortom: samenhang, samenwerking, win-win zijn de woorden die daarbij horen. De vereniging kleine kernen noordbrabant heeft een belangrijke rol gespeeld en blijft die spelen in de toekomst. Dorpsraden maak je plannen en programma s, want jullie zijn mede-eigenaar van jullie dorp, nu en in de toekomst. Het zijn de vrijwilligers die het doen, zij zijn de Kernkrachten. De vereniging kleine kernen noord-brabant blijft bij haar slogan: Behoud en verbeter de leefbaarheid op het platteland! <<< Marijke Timmermans, bestuurslid 7

8 Het 1 e PlattelandsParlement, bekeken vanuit een workshopvoorzitter Op zaterdag 27 november 2010 organiseerde de vereniging kleine kernen noord-brabant voor de eerste keer een PlattelandsParlement. Een parlement waarbij de thema s gezonde leefomgeving, krimp, vitaal platteland en kwaliteit woonomgeving centraal stonden. Samen met Maartje Rijkers en Peter Franken van het PON mocht ik de workshop Kwaliteit van de woonomgeving begeleiden. Onze workshop kende twee verschillende sessies, met zoals altijd vanuit de dorpsraden, zeer enthousiaste deelnemers. Zonder inhoudelijk dieper op de casus in te gaan viel mij een tweede aspect op, alweer een aspect waarbij mijn bewondering opnieuw uitging naar die vrijwilliger die zijn vrije zaterdag opofferde voor zijn dorp. Waar vroeger alle aandacht was gevestigd puur op de eigen kleine beleving van die kleine dorpsomgeving, was nu die vrijwilliger in staat om ruimer te denken, zelfs tot ver over de eigen dorpsgrenzen heen. >>> Deelnemers begaan met hun eigen dorp, met hun eigen woonomgeving en aanwezig met het doel de leefbaarheid voor hun dorpsgenoten zo optimaal mogelijk te maken. Wat mij ten eerste imponeerde was de inzet van deze vrijwilligers die hun vrije zaterdag opofferden om ten dienste van hun dorp te discussiëren over de toekomst en toekomstige kwaliteit van hun dorp. De meeste met de wetenschap dat je het onmogelijk goed kunt doen voor al je dorpsgenoten, maar met een enthousiasme en toewijding waar menig professional nog veel van zo kunnen leren. Tijdens de workshop, die overigens uitstekend door Maartje en Peter was voorbereid, werden de deelnemers verrast met een casus. Een visuele casus over een probleem in een gemeente maar zo realistisch, dat dit ook in je eigen gemeente zou kunnen gebeuren. 8

9 >>> Gelukkig waren er tijdens onze sessies ook mensen vanuit de politiek aanwezig. Want als je dit ervaart en hoort en wetende dat er een echte lastige tijd op ons af komt, dan is het voor de mensen die beleidskeuzes moeten maken voor kleine kernen het beste om voordat keuzes gemaakt worden, te gaan praten met deze mensen. Nu maar hopen dat die ook deze Kernkracht lezen!!!!! <<< Henrie Bouwmans, bestuurslid vereniging kleine kernen noordbrabant Wat bindt dorpsbewoners? Onderstaande inleiding werd door Annemieke Kamoschinski gegeven tijdens de viering van het tienjarig bestaan van de vereniging kleine kernen noord-brabant op 27 november De dorpen zijn springlevend! Waaruit concludeer ik dat? Momenteel voer ik samen met het PON in Tilburg een onderzoek uit naar de sociale cohesie in de kleine kernen. De vereniging kleine kernen noord-brabant (VK- KNB) heeft hiertoe de opdracht gegeven. Het project wordt gefinancierd door de provincie Noord-Brabant. Naar alle bij de VKKNB aangesloten dorpsraden en nog een dertigtal overige bewonerscommissies van kleine kernen is een vragenlijst gestuurd, waarin onder andere wordt gevraagd wat de dorpsbewoners nog bindt met elkaar en met het dorp. Gevraagd wordt ook of dorpsbewoners bereid zijn dingen voor elkaar en het dorp te doen? En hoe staat het met het verenigingsleven en met de inzet van vrijwilligers? Bovendien worden er ook vragen gesteld over de leefbaarheid, want leefbaarheid en sociale cohesie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoewel de rapportage van de vragenlijsten nog niet klaar is en nog niet alle interviews hebben plaats gevonden kan ik u wel een en ander vertellen over de uitkomsten van de 15 interviews die ik door heel Brabant heb afgenomen bij vertegenwoordigers van dorpsraden en bewonerscommissies. Vrijwel alle geïnterviewden geven aan dat de leefbaarheid van hun dorp nog steeds onder druk staat. Veel zorgen maakt men zich over het verdwijnen van de voorzieningen, vooral het verdwijnen van de winkel krijgt veel aandacht. Niet zo raar, als je weet dat de dorpsbevolking vergrijst, het openbaar vervoer op het platteland verslechterd is en niet iedere dorpsbewoners over een auto beschikt. De winkel is tevens de ontmoetingsplek waar de laatste nieuwtjes en dorpsroddels met elkaar worden besproken. Inmiddels geven bijna alle geïnterviewden aan dat er wel weer gebouwd mag worden in het dorp, maar dat dit nog niet de garantie is dat ook de jongeren weer terug keren naar hun geboortedorp. Merkwaardigerwijs geven de geïnterviewden aan dat het vertrek van jongeren weinig of geen invloed heeft op het verenigingsleven. Jongeren die in de buurt zijn blijven wonen, blijven lid van de vereniging in hun geboortedorp en ook nieuwkomers in het dorp doen mee aan het verenigingsleven. Verenigingen en vrijwilligers worden door de geïnterviewden de basis voor de sociale cohesie genoemd. Hiernaast wordt het belangrijk gevonden een ontmoetingsplek te hebben. Zelfs in kernen waar de leefbaarheid is aangetast door het vertrek van veel dorpsbewoners blijft het verenigingsleven voort bestaan. Ik noem als voorbeeld Budel-Schoot waar in korte tijd een grote kazerne is gesloten en snel erna de 13 café s dicht gingen. Zonder uitzondering noemen de geïnterviewden carnaval de meest bindende activiteit. Carnavalsverenigingen ontstaan in veel dorpen al op de basisschool. Leerlingen werken met elkaar aan een carnavalswagen, maken samen muziek en blijven veelal een vriendengroep voor het leven. Carnaval leeft bij jong en oud en dorpsbewoners werken samen om carnaval tot een dorpsfeest te maken. Een kleine kern als Nuland telt dertig carnavalsverengingen. >>> 9

10 >>> Vrijwilligers zijn er nog wel te vinden voor de organisatie van dorpsactiviteiten, maar je moet ze vaak wel persoonlijk benaderen en het zijn heel vaak toch de 50 plussers en de zestigers. Bestuursleden krijgen voor je vereniging is veel lastiger. Mensen willen zich niet voor langere tijd binden. Opvallend is dat verengingen meer dan voorheen gezamenlijk de krachten bundelen. Op de vraag wat er echt nooit mag verdwijnen uit het dorp omdat het heel bindend werkt wordt unaniem de school genoemd. Het is het trefpunt voor ouders en vormt de basis voor de vriendengroepen die op hun beurt weer investeren in het verenigingsleven. De kerk speelt nauwelijks meer een rol bij binding van de dorpsbewoners. De kerk als instituut heeft zijn betekenis voor veel dorpsbewoners verloren. Of zoals één van de dorpsbewoners zei: Als je een goede pastoor hebt kan deze nog een belangrijke bijdrage leveren aan het bespreekbaar maken van normen en waarden. Volgens mij werkt dat heel bindend. Helaas zijn veel van deze pastoors verdwenen. De ontwikkeling van de IDOP s heeft bindend gewerkt. Veel dorpsbewoners hebben mee gedaan aan de ontwikkeling ervan. Zorg is er wel, want hoe houd je de belangstelling van al die betrokkenen vast? Het is nog te vroeg om hier een duidelijk beeld van te krijgen. Hernieuwde belangstelling is er voor het cultuurhistorisch erfgoed. Weten wat de geschiedenis van je leefomgeving is, vergroot de gezamenlijke trots op je dorp. Verder bruist het van de activiteiten in de meeste dorpen. Sommige activiteiten komen voort uit de actieprogramma s die onderdeel zijn van de IDOP s. Andere activiteiten zijn jaarlijkse rituelen, maar regelmatig is er weer iets nieuws onder de zon. Sociale cohesie in de kleine kernen? Vanzelfsprekend! <<< Volgens verwachting is het definitieve rapport Bindende Dorpen eind maart 2011 klaar. Dorpsraad Heusden start met Zorgsteunpunt In Heusden, een van de drie dorpen van de gemeente Asten, is men op 1 januari 2011 gestart met een Zorgsteunpunt. De aftrap hiervan vond plaats tijdens de openbare vergadering van de dorpsraad op 9 december 2010, in gemeenschapshuis Unitas. Doel van het Zorgsteunpunt is zorg dichtbij te brengen en Heusden, een dorp met 2400 inwoners, meer levensloopbestendig te maken. Tijdens de oprichtingsvergadering werd een presentatie gegeven door Tiny Leenders en Mayke Peters van de Dorpsraad/Werkgroep Zorgsteunpunt Heusden. Andere sprekers waren de betrokken partners, wethouder voor zorg en welzijn, de beleidsambtenaar WMO Asten en de regiodirecteur van Zorginstelling Savant. De bijeenkomst werd, naast de aanwezige organisaties, bezocht door 40 belangstellenden. Eerder kregen 50 KBO-leden een presentatie. Het zorgsteunpunt is een initiatief van de dorpsraad Heusden in samenwerking met de gemeente Asten en met medewerking van de dienst plattelandsontwikkeling van het SRE. De eerste aanzet voor dit initiatief vond zijn oorsprong in het IDOP voor Heusden. Joris Sträter van Zorginstelling Savant en Tiny Leenders van de Dorpsraad Heusden Het Zorgsteunpunt is onder andere een afgeleide van het WMO loket van de gemeente Asten. Inwoners kunnen er terecht met alle vragen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Het is een concept voor kleine kernen dat reeds in een aantal dorpen op een enigszins vergelijkbare manier in praktijk wordt gebracht. Inzet is bewoners advies en hulp te bieden, waarbij naast beroepsmatige inzet, ook de omgeving en vrijwilligers een rol spelen. Andere partners van het Zorgsteunpunt zijn de KBO, de woningcorporatie Wocom, Welzijnsinstelling Onis en Savant zorginstelling. Inzet is dat inwoners tot op hoge leeftijd zelfstandig in Heusden kunnen blijven wonen. Er wordt gewerkt op afspraak en mensen worden thuis bezocht. Op vrijdag is een inloopspreekuur gepland in gemeenschapshuis Unitas. Coördinator en spreekpunt voor persoonlijke vragen is Mayke Peters. De activiteiten lopen langs drie lijnen. 1. een vraagbaak voor advies, verwijzing en hulpinzet als het gaat over wonen welzijn en zorg.. activiteiten in groepsverband naar behoeften. 3. dorpsteam voor thuiszorg. Daarvoor is een overeenkomst getekend met Savant, zorgsinstelling voor intramurale en thuiszorg. De organisatie van het Zorgsteunpunt vindt plaats op vrijwillige basis en is in handen van de werkgroep Zorgsteunpunt Heusden, onderdeel van de Dorpsraad Heusden. Voor informatie: <<< Tiny Leenders, secretaris Dorpsraad Heusden 10

11 DOEN!!! Nieuw project van Plattelandsjongeren.nl Plattelandsjongeren.nl Plattelandsjongeren.nl is dé Nederlandse-koepelorganisatie voor alle lokale plattelandsjongerenverenigingen, zoals de KPJ s in Brabant. Lokale verenigingen kunnen zich aansluiten bij Plattelandsjongeren.nl. Wij zetten ons in voor het behouden en bevorderen van de leefbaarheid op het platteland voor jongeren. Dit doen we door lokale verenigingen te ondersteunen d.m.v. trainingen, coaching en advies, belangenbehartiging in de politiek en door het uitvoeren van projecten gericht op jongeren van het platteland. Er zijn in Nederland meer dan 230 plattelandsjongerenafdelingen actief. Allemaal dragen zij bij, door het organiseren van activiteiten, aan de sociale samenhang en leefbaarheid binnen dorpen en wijken op het platteland. Nieuw project voor Plattelandsjongeren: DOEN!!! Alleen in de provincie Brabant zijn al bijna 100 afdelingen van Plattelandsjongeren.nl actief. Echter, voor heel Nederland geldt dat er in nog heel veel kernen, dorpen en gemeenten op het platteland geen jongerenorganisatie actief is en er een schreeuwende behoefte aan jongerenactiviteiten bestaat. Met het project DOEN!!! gaat Plattelandsjongeren.nl in deze dorpen, kernen en wijken nieuwe jongerenorganisaties oprichten die vervolgens geheel zelfstandig verdergaan met het organiseren van activiteiten. Als start wordt er in een dorp of wijk een jongerendebat georganiseerd. Na afloop van het debat worden jongeren gemotiveerd om verder te gaan en zelf de schouders eronder te zetten om activiteiten te organiseren. Oudbestuurders en vrijwilligers van Plattelandsjongeren.nl worden daarbij ingezet als coach. Zij ondersteunen en begeleiden deze jongerengroepen om zich te verenigen. De coach is zelf jong en kent het platteland. Daarnaast heeft de coach zelf een verleden als vrijwilliger binnen een lokale jongerenvereniging. Hierdoor kent hij alle do s en don ts van het organiseren van activiteiten, leggen van contacten en verbanden tot het mobiliseren van de achterban. De jongeren zijn vanzelfsprekend vrij om zelf te bepalen wat zij gaan organiseren. De gemeenten stellen een budget beschikbaar om de eerste activiteit te financieren en/of ze dragen bij aan de organisatie van het debat. Tijdens de organisatie van de eerste activiteiten maakt de groep jongeren een keuze om hun jongerengroep een structureel karakter te geven door zich te organiseren als stichting of vereniging. De coach stimuleert en begeleidt dit proces. Oproep! Wij zijn opzoek naar gemeenten of kernen die graag deelnemen aan het project DOEN!!! Opgeven of meer informatie: suzanne@plattelandsjongeren.nl Website Plattelandsjongeren.nl <<< 11

12 De Regio en De Burger In Tilburg opende maandag 17 januari Nol Kleijngeld, voorzitter van de Raad van Toezicht van het PON en burgemeester van Waalwijk, de zitting van de presentatie van het PON Jaarboek: De regio als maat - geen dynamiek zonder burgers. Een ontmoeting met PON directeur Erna Hooghiemstra, gedeputeerde Brigite van Haaften en Pieter Winsemius, die ieder een eigen visie geven op het onderwerp Regio en de Burger. Is er nog steeds een kloof tussen de burger en de overheid? Voelen vele burgers zich nog overbodig en/of onmachtig naar de overheid? Of zijn het juist de hoger opgeleiden die zich met het beleid bemoeien en geen afspiegeling zijn van de maatschappij? Is er een duidelijke wij zij verhouding tussen Burger en Overheid? Of is toch een gesprek met voelbaar resultaat mogelijk in de regio? De regio is een vloeiend begrip, eigenlijk een samenstel van kleinere en grotere cirkels waarin burgers zich bewegen, zegt Erna Hooghiemstra. Effect is te bereiken door bij zaken die hem of haar aangaan (in de nabije omgeving plus de maatschappelijke faciliteiten op groter schaal) de burger te betrekken. Zodoende krijg je een tevreden burger. Want als er geen draagvlak is bij de burger staan de mensen op en zorgen zij, via de media en dergelijke, voor weerstand bij de plannen of besluiten van de overheid, zegt Pieter Winsemius. Aan de hand van Idops en Slimme zorg projecten geeft Brigite van Haaften voorbeelden hoe de rol van de provincie verandert. Met haar woorden co-productie en co-creatie ontwikkelt zich mede-eigenaarschap van de burgers en dat werkt effectief. In de discussie met de zaal wordt voor de zoveelste keer gewezen op het belang van goede communicatie tussen Overheid en Burger. Laten we hopen dat dit aspect door alle betrokkenen ook opgepakt wordt. Kortom: een interessante visie die aansluit bij de Agenda van Brabant. Met name voor de kiezers en politici bij de Provinciale verkiezingen in maart, is het boek het lezen waard. <<< Marijke Timmermans, bestuurslid KERNKRACHT is een uitgave van de vereniging kleine kernen noord-brabant en komt tot stand met financiële ondersteuning van de provincie Noord-Brabant. Met medewerking van: Henrie Bouwmans Tiny Leenders Wim van Lith Marijke Timmermans Frans Vriens Realisatie: Ursem Communicatie vereniging kleine kernen noord-brabant Vincentiusstraat 102 Postbus DB TILBURG Telefoon: (013) info@vkknoordbrabant.nl Website: Agenda 2011 Woensdag 15 februari: Woensdag 16 maart: Woensdag 13 april: Woensdag 20 april: Algemene ledenvergadering Woensdag 25 mei: Woensdag 29 juni: Woensdag 21 september: Woensdag 12 oktober: Woensdag 23 november: Woensdag 21 december: 12