- rapport - Inhalatoire blootstellingsonderzoek aan Diphenylmethane diisocyanate tijdens het gipsen met Neal Cast;

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "- rapport - Inhalatoire blootstellingsonderzoek aan Diphenylmethane diisocyanate tijdens het gipsen met Neal Cast;"

Transcriptie

1 SGS Environmental Services Postbus 5252 NL-6802 EG Arnhem Tel : Fax : BTW : NL B01 R.C. Rotterdam : rapport - Inhalatoire blootstellingsonderzoek aan Diphenylmethane diisocyanate tijdens het gipsen met Neal Cast; Onderzoekslocatie: Reinier de Graaf, locatie Delft B Gebouw; Onderzoeksdatum: 25 november 2014 SGS registratie Ons kenmerk EZAR/14/0122_rap Revisie nummer 0 Datum verslag 6 januari 2015 Auteur verslag Johan Pansier SGS Nederland B.V. Malledijk 18 P.O. Box AE Spijkenisse The Netherlands t+31 (0) f+31 (0) R.C. Rotterdam No Member of the SGS Group All orders are executed only in accordance with the latest version of our conditions filed at the Rotterdam District Court or the General Cargo Survey and Inspection Conditions, last version, filed at the Rotterdam District Court and at the Chamber of Commerce in Rotterdam. Upon request the conditions will be sent to you.

2 Revisie historie Rev. Datum Wijzigingen n.v.t Bij een revisie vervalt de voorgaande versie. Project gegevens Algemene gegevens Bedrijfsnaam Mediq Medeco B.V. Adresgegevens Alexander Flemingstraat 2 Postcode, woonplaats 3261 MA Oud-Beijerland Contactpersoon Dhr. J. Creuwels Telefoonnummer adres Joris.creuwels@mediq.com Referentienummer klant Referentienummer SGS EZAR/14/0122 Installatie gegevens Locatie Reinier de Graaf locatie Delft B gebouw Installatie - Productie gegevens Gipsen met product Neal Cast Meting gegevens Soort meting Inhalatoire blootstellingsonderzoek MDI Periode uitvoering meting 25 november 2014 Uitvoerende(n) Johan Pansier Ondertekening Projectleider Technical Manager Johan Pansier Charlotte Wösten Kwaliteit Voor de lijst van geaccrediteerde verrichtingen (RvA L092) van de afdeling Environmental Services te Arnhem van de SGS Nederland BV verwijzen wij naar de site van de RvA ( de laatste drie pagina s. Disclaimer Behoudens andersluidende overeenkomst worden de opdrachten uitgevoerd op basis van de meest recente versie van de algemene voorwaarden van SGS Nederland BV. Op eenvoudig verzoek worden deze voorwaarden opnieuw aan u toegezonden. De aandacht wordt gevestigd op de beperking van aansprakelijkheid, de vergoedings- en bevoegdheidskwesties bepaald door deze voorwaarden. Elke houder van dit document dient te weten dat de informatie vervat in dit document enkel de bevindingen van SGS Nederland BV op het ogenblik van haar tussenkomst en binnen de grenzen van de eventuele instructies van de opdrachtgever, bevat. SGS Nederland BV is enkel aansprakelijk t.a.v. haar opdrachtgever en dit document stelt de bij een handelstransactie betrokken partijen niet vrij van hun plicht al hun rechten en verplichtingen uit te oefenen voortspruitend uit de transactiedocumenten. Elke niet toegestane wijziging evenals de namaak of vervalsing van de inhoud of het uitzicht van dit document is onwettig en overtreders zullen vervolgd worden. SGS Environmental Services Pagina 2 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

3 Samenvatting Op 25 november 2014 heeft SGS Nederland B.V (verder genoemd als SGS), in opdracht van Mediq Medeco B.V., een inhalatoire blootstellingsonderzoek uitgevoerd op de locatie Reinier de Graaf te Delft. Het onderzoek is uitgevoerd op de afdeling Delft B gebouw. Doel van de metingen Het doel van dit inhalatoire blootstellingsonderzoek is het vaststellen van het blootstellingsniveau bij de medewerkers tijdens het gipsen met Neal Cast. Resultaten van de metingen Uit het gedetailleerde inhalatoire blootstellingsonderzoek van MDI blijkt dat de hoogste gemeten concentratie 0,006 mg/m 3 en het geometrisch gemiddelde 0,003 mg/m 3 bedraagt. De hoogste gemeten concentratie is <25% van de grenswaarde (namelijk 12%). Het geometrische gemiddelde ligt <50% van de grenswaarde (namelijk 6%). De concentratie van de piekblootstelling ligt <grenswaarde (grenswaarde 0,2 mg/m 3 TGG-15 min). Conclusie Geconcludeerd wordt dat de hoogste meting ligt <25% van de grenswaarde en dat geometrisch gemiddelde van de drie metingen < 50% grenswaarde is. Uit de toetsing van de gemeten concentraties blijkt dat de situatie als zijnde groen moet worden beoordeeld. Dit betekent dat er geen organisatorische maatregel hoeft te worden ondernomen en het proces kan gecontinueerd worden. SGS Environmental Services Pagina 3 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

4 Inhoudsopgave Samenvatting 1 Inleiding Situatieschets Probleemstelling Leeswijzer Nederlandse Grenswaardestelsel (1) Uitgangspunt: private grenswaarden Publieke grenswaarde Gezondheidskundige grenswaarden Grenswaarden MDI (2) Stofeigenschap MDI Fysische- en chemische eigenschappen MDI Toxicologische beschrijving (4) Toxicokinetiek Biotransformatie en metaboliet Toxiteitsprofiel NEN-EN 689 methodiek Beoordeling van de mogelijke blootstelling Bepaling van de werkplekfactoren Blootstellingsonderzoek Gevolgde meetprogramma Meetstrategie Meetplan Resultaten, toetsing, conclusie advies en beschouwing Resultaten Toetsing aan de grenswaarde Conclusie Beschouwing Literatuurlijst Bijlage A. Stappenplan conform NEN-EN Bijlage B. Analysecertificaat Bijlage C. Meet- en berekeningsresultaten SGS Environmental Services Pagina 4 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

5 1 Inleiding Op 25 november 2014 heeft SGS, in opdracht van Mediq Medeco B.V., een inhalatoire blootstellingsonderzoek uitgevoerd op de locatie Reinier de Graaf te Delft. Het onderzoek is uitgevoerd op de afdeling Delft B gebouw. 1.1 Situatieschets Mediq Medeco is een leverancier van oa. geneesmiddelen en medische middelen aan ziekenhuizen, zorginstelling, apotheken, thuiszorg, (farmaceutische) groothandels, bandagisten orthopedisch instrumentmakerijen en medisch speciaalzaken. Mediq Medeco is tevens de leverancier van de zogenaamde Neal Cast. Neal Cast wordt gebruikt bij het gipsen van botbreuken in Reiner de Graaf locatie Delft B gebouw. De medewerkers (n=3 homogene functie) die onderzocht zijn op blootstelling aan diphenylmethane diisocyanate (MDI) zijn werkzaam op de gipskamers. Afhankelijk van een botbreuk worden de patiënten gegipst met behulp van Neal Cast, zie foto 1. Neal Cast bestaat uit geweven glasfiber, geïmpregneerd met polyurethaan hars. Blootstelling aan vocht (ook luchtvochtigheid) of water veroorzaakt een chemische reactie waardoor de Neal Cast uit gaat harden. Eenmaal uitgehaard, behoudt het verband zijn vorm en blijft elastisch. 1.2 Probleemstelling Doordat water met Neal Cast wordt vermengd wordt polyurethaan hars geactiveerd. Hierbij komen mogelijk gassen vrij. Een van deze gassen kan mogelijk MDI zijn. Over de blootstellingsniveua s van MDI tijdens het gebruik van synthetische gipsverbanden zijn geen Nederlandse gegevens beschikbaar. Om een indruk te verkrijgen over de mogelijke blootstelling aan MDI bij de betreffende medewerkers heeft Mediq Medeco aan SGS Nederland B.V. gevraagd om het blootstellingsniveau te bepalen op de gipskamers van Reinier de Graaf te Delft. Foto: 1 Gipsen SGS Environmental Services Pagina 5 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

6 Het doel van dit inhalatoire blootstellingsonderzoek is het vaststellen van het blootstellingsniveau bij de medewerkers tijdens het gipsen met Neal Cast. De hoofdonderzoeksvraag luidt dan ook: Hoe hoog is het MDI blootstellingsniveau bij de medewerkers tijdens het gipsen met behulp van Neal Cast? 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt het grenswaardestelsel uitgelegd. In hoofdstuk 3 staat een beschrijving van de stofeigenschappen van MDI. Eerst worden de fysische- en chemische eigenschappen van MDI aangegeven, gevolgd door een toxicologische beschrijving. In hoofdstuk 4 wordt de NEN-EN 689 methodiek toegelicht, gevolgd door een beschrijving van het uiteindelijk uitgevoerde meetprogramma in hoofdstuk 5. Tenslotte wordt in hoofdstuk 6 de meetwaarden, de toetsing, de conclusie, het advies en de beschouwing staan beschreven. SGS Environmental Services Pagina 6 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

7 2 Nederlandse Grenswaardestelsel (1) Per 1 januari 2007 is in Nederland een aangepast grenswaardestelsel ingevoerd, private- en publieke grenswaarden. Publieke grenswaarden worden door de overheid bepaald. Private grenswaarden worden door de bedrijven vastgesteld. 2.1 Uitgangspunt: private grenswaarden Werkgevers en werknemers zijn nog meer dan voorheen zelf verantwoordelijk voor het veilig omgaan met stoffen op de werkplek. Uit dat oogpunt moeten zij nu zelf gezamenlijk grenswaarden vaststellen ter beperking van de blootstelling van werknemers aan stoffen op de werkplek, tot een niveau dat geen schade aan de gezondheid van werknemers optreedt. Private, dat wil zeggen door bedrijven zelf vast te stellen grenswaarden vormen het uitgangspunt van het nieuwe stelsel. 2.2 Publieke grenswaarde De publieke grenswaarden worden opgenomen in bijlage 13 van de Arbeidsomstandighedenregeling. In bijlage XIIIA staan grenswaarden voor de nietkankerverwekkende stoffen en in bijlage XIIIB voor de kankerverwekkende stoffen. De eerste lijst van publieke grenswaarden is gepubliceerd in de Staatscourant van 28 december 2006, nr. 252 (bijlagen XIIIA en XIIIB van de nieuwe, gewijzigde Arbeidsomstandighedenregeling). 2.3 Gezondheidskundige grenswaarden In het nieuwe stelsel zijn in principe alle grenswaarden (zowel private als publieke) gezondheidskundige grenswaarden, met uitzondering van de grenswaarden voor kankerverwekkende en mutagene stoffen en inhaleerbare allergene stoffen, voor zover voor deze stoffen géén veilige grenswaarde kan worden vastgesteld. Alleen voor deze laatste groep wordt de haalbaarheidstoets gehandhaafd en speelt het resultaat van de toets een belangrijke rol bij de vaststelling van de hoogte van een grenswaarde voor deze categorie stoffen. Verplichtingen/Handhaving Voor alle stoffen geldt dat bedrijven in het kader van de RIE moeten beoordelen in hoeverre zij voldoen aan de gezondheidskundige grenswaarde. Als zij daaraan niet voldoen moeten zij een stappenplan opstellen om die grenswaarde te bereiken. Het stappenplan omvat naast een overzicht van te treffen maatregelen tevens een tijdsplanning. Ingetrokken wettelijke en bestuurlijke grenswaarden Alle tot 1 januari 2007 vastgestelde wettelijke en bestuurlijke grenswaarden die niet in de lijst van publieke grenswaarden zijn opgenomen, kunnen in de praktijk als uitgangspunt worden genomen voor de vaststelling van private grenswaarden. Het moet dan wel gaan om gezondheidskundige grenswaarden. SGS Environmental Services Pagina 7 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

8 2.4 Grenswaarden MDI (2) Voor de bepaling van de grenswaarde wordt gebruikt gemaakt volgens het beslisschema grenswaarde. Het beslisschema voor grenswaarde keuze moet ertoe leiden dat de gebruiker, bij het ontbreken van een wettelijke (publieke) grenswaarde, wordt geleid naar een gezondheidskundig verantwoorde, veilige grenswaarde of naar een methode waarmee een veilige grenswaarde kan worden afgeleid. Het beslisschema voor de grenswaardenkeuze bestaat uit de volgende vier stappen (in figuur 1 staat het beslisschema grafisch weergegeven). 0. Indien een wettelijke, nationale grenswaarde beschikbaar is, wordt deze gebruikt als uitgangspunt voor de uiteindelijk vast te stellen bedrijfsgrenswaarde (stap 0). I. Ontbreekt een wettelijke grenswaarde, dan wordt in stap I nagegaan of er een gezondheidskundige waarde is van de Gezondheidsraad, SCOEL of, mogelijk vanaf 2008 een REACH DNEL waarde. II. Indien na stap I nog geen grenswaarde beschikbaar is, dan wordt in stap II in de diverse buitenlandse grenswaardenbronnnen gezocht naar een bruikbare grenswaarde voor de stof. III. Indien nog steeds geen grenswaarde beschikbaar is kan met een valide afleidingmethode een grenswaarde worden afgeleid op basis van toxicologische gegevens. Na elk van de stappen 0, I en II kan de gebruiker er ook voor kiezen om gebruik te maken van het pad van de veilige werkwijze of direct over te gaan tot het zelf afleiden Figuur 1 Stappen van beslisschema grenswaarden SGS Environmental Services Pagina 8 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

9 MDI heeft in Nederland geen wettelijk, publieke grenswaarde. Dit betekent dat de werkgever zelf een grenswaarde moet vaststellen of hij maakt gebruik van veilige werkwijzen indien toepasbaar voor zijn situatie. Hiervoor is naar een buitenlandse grenswaarde gekeken (stap II). In de National Institute for Occupational Safety and Healt (NIOSH) wordt geadviseerd om het volgende grenswaarden te hanteren voor MDI monomeer (3): TGG (tijdgewogen gemiddelde) 8 uur : 0,05 mg/m 3 (0,005 ppm) STEL (short term exposure limit) TGG 15 min. : 0,2 mg/m 3 (0,02 ppm) SGS Environmental Services Pagina 9 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

10 3 Stofeigenschap MDI In dit hoofdstuk zijn de stofeigenschappen van MDI beschreven. 3.1 Fysische- en chemische eigenschappen MDI In tabel 3-1 zijn de fysische- en chemische eigenschappen weergegeven. Tabel 3-1 Fysische- en chemische eigenschappen MDI (4) MDI C 15 H 10 N 2 O 2 CAS No Fysische eigenschappen Wijze van opname Buitelandse grenswaarde (NIOSH) molmassa Kookpunt: smeltpunt: Relatieve dichtheid (water = 1): Dampspanning, mm Hg bij 25 C: 250 g/mol 314 C 38 C 8,5 0, De stof kan in het lichaam worden opgenomen door inslikken en inademing van dampen. 0,05 mg/m 3 TGG 8 uur (0,005 ppm) 0,2 mg/m 3 TGG 15 min. (0,02 ppm) MDI is een organische verbinding met als brutoformule C 15 H 10 N 2 O 2. Het is een isocyanaat dat door reactie met een polyol omgezet kan worden in een polyurethaan (4). 3.2 Toxicologische beschrijving (4) Toxicokinetiek Er zijn weinig gegevens over de mate van opname bij de mens, maar dierexperimentele gegevens wijzen naar opname via inhalatie en door de huid. In verband met hun reactiviteit acht men de verspreiding van deze stoffen in het lichaam zeer klein Biotransformatie en metaboliet De biotransformatie van MDI is zeer weinig bekend. Bij ratten worden amine metabolieten gevonden in de urine na percutane toediening van toluene diisocyanate (TDI). Er wordt vermeld dat in de urine van werknemers blootgesteld aan TDI een tweetal metabolieten aanwezig zijn, 2,6- tolueendiamine en hexaan-1,6 diamine. 3.3 Toxiteitsprofiel De luchtwegen zijn het kritisch orgaan bij blootstelling aan diisocyanaten. Men onderkent drie soorten van effecten: 1. Irritatie van de slijmvliezen; 2. Een respons veroorzaakt door sensitisatie; 3. Een progressieve vermindering van de longfunctie na langdurige blootstelling. Uit de literatuurgegevens blijkt dat: - Diisocyanaten dezelfde gevolgen op de luchtwegen teweegbrengen, - Er kruis-reacties tussen de verschillende soorten diisocyanaten bestaan, SGS Environmental Services Pagina 10 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

11 - Bij proefdieren de RD 50 s (rectale dosis bij 50% dode dieren) van de aromatische en alifatische diisocyanaten bijna gelijke potenties hebben. Het toxiteitsprofiel van MDI is in tabel 3-2 samengevat weergegeven. Tabel 3-2 Toxiciteitsprofiel MDI Blootstellings duur Dosis [µg/m 3 ] Plaats van effect Aantal minuten Reactie op longen bij gevoelige personen (dier-)soort Referentie Mens (4) De gegevens over carcinogeniteit bij proefdieren zijn controversieel. Blootstelling aan TDI via inhalatie bij ratten en muizen gedurende twee jaar vertoont geen verhoogde incidentie van tumoren. Anderzijds toediening via maagsonde gedurende twee jaar wijst naar een positieve trend van verschillende tumoren. Bij dit laatste experiment zijn er helaas aanwijzingen dat de toegepaste doseringen te hoog zijn zodat de dieren tekenen van vergiftiging vertonen. De gegevens van genotoxiciteit zijn ook controversieel. TDI blijkt niet teratogeen te zijn. SGS Environmental Services Pagina 11 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

12 4 NEN-EN 689 methodiek De norm NEN-EN 689 Werkplekafmosfeer-Leidraad voor de beoordeling van de blootstelling bij inademing van chemische stoffen voor de vergelijking met de grenswaarde en de meetstrategie beschrijft een strategie voor de toetsing aan de inhalatoire blootstelling van werknemers met de geldende grenswaarden van chemische stoffen in de werkplaats. In bijlage A is het stappenplan conform NEN-EN 689 weergegeven. De NEN-EN 689 kent drie stappen: 1. Beoordeling van de mogelijke blootstelling; 2. Bepaling van de werkplaatsfactoren; 3. Beoordeling van de blootstelling: a. Initiële beoordeling; b. Globaal onderzoek; c. Gedetailleerd onderzoek. De beschrijving van het bovengenoemde stappenplan zijn in onderstaande paragrafen opgenomen. 4.1 Beoordeling van de mogelijke blootstelling Over de blootstellingsniveau s van MDI tijdens het gebruik van synthetische gipsverbanden zijn geen Nederlandse onderzoekgegevens beschikbaar. Ook in de internationale literatuur zijn hierover weinig bekend. Op basis van deze gegevens heeft SGS Nederland B.V., in overleg met Mediq Medeco B.V., besloten om het blootstellingsonderzoek van chemische stoffen specifiek te richten op MDI. 4.2 Bepaling van de werkplekfactoren MDI is een stof dat tijdens het gipsen kan vrijkomen. Het blootstellingsonderzoek aan deze stof is uitgevoerd bij de medewerkers die werkzaam zijn in de gipskamer van Reinier de Graaf, locatie Delft B gebouw te Delft. De gipskamer is verdeeld in drie compartimenten en er zijn zes medewerkers werkzaam op deze locatie, zie foto 2. De werkzaamheden van drie medewerkers bestaat voornamelijk uit het gipsen bij de patiënten. De meeste gipswerkzaamheden (piek) op 25 november 2014 duurde van 8:30 uur tot 12:00. Er zijn in deze ochtend totaal zestien patiënten gegipst Foto: 2 Gipskamer met het gipsproduct Neal Cast. SGS Environmental Services Pagina 12 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

13 4.3 Blootstellingsonderzoek Naar aanleiding van het literatuuronderzoek heeft SGS Nederland B.V. Mediq Medeco B.V. geadviseerd om een gedetailleerd werkplekatmosfeeronderzoek uit te voeren conforn NEN-EN 689. Mediq Medeco B.V. heeft dat advies overgenomen. In het voorliggende rapport zijn de resultaten van het gedetailleerd onderzoek opgenomen. De metingen zijn uitgevoerd op 25 november 2014 door Johan Pansier van SGS Nederland B.V. SGS Environmental Services Pagina 13 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

14 5 Gevolgde meetprogramma Het gedetailleerde blootstellingsonderzoek van MDI bij de gipskamer is op 25 november 2014 uitgevoerd. Volgens de opgave van Reinier de Graaf zijn deze metingen uitgevoerd onder normale bedrijfscondities. 5.1 Meetstrategie Voor de beoordeling van het gedetailleerde onderzoek schrijft NEN-EN 689 drie metingen per homogene functie voor. Er is besloten om bij drie medewerkers van gipskamer de persoonsgebonden metingen (n=3) uit te voeren. Naast deze metingen is er een piekmeting uitgevoerd. De persoonsgebonden metingen zijn uitgevoerd op het niveau van de ademhalingszone, zie foto 3. Monstername medium Voor de metingen van MDI is een speciaal filter ingezet. Het debiet van de constante flow pomp bedraagt circa 2 l/min. De flow van de pompjes is Foto: 3 MDI monstername voor en na de meting bepaald. De analyse is door door SGS Tecnos, S.A. Madrid Spanje uitgevoerd. De monstername en analyse is uitgevoerd conform MDHS 25/ Meetplan In tabel 5-1 zijn de uitgevoerde metingen op 25 november 2014 samengevat weergegeven. Tabel 5-1: meetprogramma MDI Persoon Meetduur Lisette N. 08:40 12:08 Frits de H. Frits de H. (piekmeting) 08:40 12:27 10:41 10:47 Han G. 08:40 12:10 SGS Environmental Services Pagina 14 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

15 6 Resultaten, toetsing, conclusie advies en beschouwing In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek samengevat. 6.1 Resultaten De meetresultaten en de toetsingen aan de grenswaarden conform NEN-EN 689 zijn in tabel 6-1 samengevat. In bijlage B is analysecertificaat opgenomen. De uitgebreide meet- en berekeningsresultaten zijn weergegeven in bijlage C. Tabel 6-1: meetresultaten Persoon Grenswaarde Concentratie MDI [ mg/m 3 ] Lisette N. 0,006 0,05 TGG 8h Frits de H. buitenlandse <0,002 Han G. grenswaarde (NIOSH) <0,002 Frits de H.- Piekmeting 0,2 TGG 15 min. <0,02 buitenlandse grenswaarde (NIOSH) Gem. conc. 0,003 MDI Hoogste conc. MDI 0, Toetsing aan de grenswaarde De toetsing van de werkpleksituatie is uitgevoerd aan de hand van de meetresultaten. In tabel 6-2 is het beslissingsschema (stoplichtmodel) conform NEN-EN 689 opgenomen. Deze is geldend voor drie metingen per component per homogene functiegroep. Waarbij de hoogste en gemiddelde gemeten concentratie getoetst moet worden aan de grenswaarde. Tabel 6-2 Beslissingsschema voor het beoordelen van het risico conform NEN-EN 689. Drie metingen per homogene functiegroep Hoogste meting <25% grenswaarde Groen: Geen actie en geen periodieke metingen Hoogste meting 25%<grenswaarde<100% en Geen actie en wel periodieke metingen Geometrisch gemiddelde van 3 metingen <50% grenswaarde en geen piekblootstelling (bovendegrenswaarde) Hoogste meting 25%<grenswaarde<100% en Geometrisch gemiddelde van 3 metingen <50% grenswaarde en wel piekblootstelling (bovendegrenswaarde) Hoogste meting 25%<grenswaarde<100% en Geometrisch gemiddelde van 3 metingen >50% grenswaarde Actie nemen en Daarna opnieuw metingen uitvoeren Actie nemen en daarna opnieuw metingen uitvoeren 100% grenswaarde Rood direct maatregelen nemen SGS Environmental Services Pagina 15 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

16 Voor de beoordeling van het gedetailleerd onderzoek moet er minimaal drie persoonsgebonden metingen, per homogenefunctiegroep, uitgevoerd worden. In dit onderzoek hebben drie persoonsgebonden metingen per homogene functiegroep plaatsgevonden. Uit het gedetailleerde inhalatoire blootstellingsonderzoek van MDI blijkt dat de hoogste gemeten concentratie 0,006 mg/m 3 en het geometrisch gemiddelde 0,003 mg/m 3 bedraagt. De hoogste gemeten concentratie is <25% van de grenswaarde (namelijk 12%). Het geometrische gemiddelde ligt <50% van de grenswaarde (namelijk 6%). De concentratie van de piekblootstelling ligt <grenswaarde (grenswaarde 0,2 mg/m 3 TGG-15 min). 6.3 Conclusie Geconcludeerd wordt dat de hoogste meting ligt <25% van de grenswaarde en dat geometrisch gemiddelde van de drie metingen < 50% grenswaarde is. Uit de toetsing van de gemeten concentraties blijkt dat de situatie als zijnde groen moet worden beoordeeld. Dit betekent dat er geen organisatorische maatregel hoeft te worden ondernomen en het proces kan gecontinueerd worden. 6.4 Beschouwing Ten aanzien van de gemeten waarden dient opgemerkt te worden dat er variaties kunnen optreden ten gevolge van variaties in het werkproces, de ventilatiemogelijkheden en dergelijke. Op andere dagen kunnen dan ook andere waarden worden gemeten. De gemeten waarden betreffen een momentopname en zijn afhankelijk van de werkzaamheden en de procesomstandigheden. SGS Environmental Services Pagina 16 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

17 7 Literatuurlijst 1. spx; geraadpleegd op 5 januari 2015; 12:00 uur. 2. Rapport Beslisschema grenswaarde keuze ; referentie: 9S /N0009D/Nijm; datum: 08 jan 2008; TNO, Bureau KLB en Royal Haskoning. 3. CDC Workplace, Safety and Health; NIOSH ALERT Preventing Asthma and Death from MDI Exposure During Spray-on Truck Bed Liner and Related Applications. DHHS (NIOSH) Publicaton No ; September Rapport Ministrie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Heath-based recommended occupational exposure limits for diisocyanates ; ISSN ; RA 3/91. SGS Environmental Services Pagina 17 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

18 BIJLAGEN SGS Environmental Services Pagina 18 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

19 Bijlage A. Stappenplan conform NEN-EN 689 SGS Environmental Services Pagina 19 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

20 Bijlage B. Analysecertificaat SGS Environmental Services Pagina 20 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

21 SGS Environmental Services Pagina 21 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

22 Bijlage C. Meet- en berekeningsresultaten Lisette N Frits de H. Frits de H Han G Datum dd/mm/jjjj Tijd begin hh:mm Tijd eind hh:mm meettijd hh:mm meettijd [min] minuut Pomp instelling Flow pomp l/min Totaal aangezogen volume l :40 12:08 3: ,201 41,8 8:40 12:47 4: ,199 49,2 [piek-meting] :41 10:47 0:06 6 0,202 1, :40 12:10 3: ,202 42,4 Monstercode MDI mg Concentratie mg/m3 MDI mg/m3 Concentratie mg/m3 MA ,0001 0,003 MA <0,00004 MA <0,00004 Concentratie mg/m3 TGG-8uur Concentratie mg/m3 TGG-8uur Concentratie mg/m3 TGG-15 min. <0,002 <0,002 MA <0,00004 <0,001 Concentratie mg/m3 TGG-8uur MDI mg/m3 0,006 <0,002 <0,0008 <0,03 SGS Environmental Services Pagina 22 van 22 Rapportnr. : EZAR/14/0122_rap

RAPPORT OLAM KOOG A/D ZAAN GEURSITUATIE NA PLAATSING RTO OP DE AFDELING BMW OLAM COCOA B.V. IN OPDRACHT VAN: EZGE R3

RAPPORT OLAM KOOG A/D ZAAN GEURSITUATIE NA PLAATSING RTO OP DE AFDELING BMW OLAM COCOA B.V. IN OPDRACHT VAN: EZGE R3 RAPPORT OLAM KOOG A/D ZAAN GEURSITUATIE NA PLAATSING RTO OP DE AFDELING BMW IN OPDRACHT VAN: OLAM COCOA B.V. EZGE-2015-07-0014R3 SGS is the world s leading inspection, verification, testing and certification

Nadere informatie

OMGEVINGSMETINGEN BIJ BRAND TE AARSCHOT (DD

OMGEVINGSMETINGEN BIJ BRAND TE AARSCHOT (DD OMGEVINGSMETINGEN BIJ BRAND TE AARSCHOT (DD 19/05/2017) OPDRACHTGEVER: SGS BELGIUM TE-GL-EHS-EM-RPT-001v1.0 02/12/2016 1/8 OMGEVINGSMETINGEN BRAND TE AARSCHOT 23/05/2017 Laboratorium SGS BELGIUM NV Opdrachtgever

Nadere informatie

Geuronderzoek Indië-terrein te Almelo.

Geuronderzoek Indië-terrein te Almelo. SGS Environmental Services Postbus 5252 NL-6802 EG Arnhem Tel : 026-3844500 Fax : 026-4429410 BTW : NL 00 44 0 77 26 B01 R.C. Rotterdam : 24226722 www.nl.sgs.com - rapport - Geuronderzoek Indië-terrein

Nadere informatie

Di- en triisocyanaten. Nr. 2018/20, Den Haag, 28 november Samenvatting

Di- en triisocyanaten. Nr. 2018/20, Den Haag, 28 november Samenvatting Di- en triisocyanaten Nr. 2018/20, Den Haag, 28 november 2018 Di- en triisocyanaten pagina 2 van 5 Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft de Gezondheidsraad een gezondheidskundige

Nadere informatie

Ethanol? Welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing?

Ethanol? Welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing? l Eth l Eth l Eth l Eth l Eth l Eth l Eth l Eth Ethanol? Welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing? Ethanol welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing? Voor het werken met chemische

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie WGD van de Gezondheidsraad gezondheidskundige advieswaarden af voor stoffen in lucht waaraan

Nadere informatie

De resultaten van de analyse op PAKs en de SBR-check zijn u eerder toegezonden.

De resultaten van de analyse op PAKs en de SBR-check zijn u eerder toegezonden. Gemeente Oss t.a.v. de heer F. Geraedts Postbus 5 5340 BA OSS 29 november 2016 Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference Betreft / Subject Testen SBR granulaat

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie Gezondheid en beroepsmatige blootstelling aan stoffen (GBBS) van de Gezondheidsraad gezondheidskundige

Nadere informatie

Samenvatting van het testresultaat:

Samenvatting van het testresultaat: Datum / Date 03 juli 2017 Boechout Sportpark Sneppenbos t.a.v. mevrouw A. Kinoo Vremdesesteenweg 224 2530 Boechout Telefoon / Phone +31 88 214 51 00 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie Gezondheid en beroepsmatige blootstelling aan stoffen (Commissie GBBS) van de Gezondheidsraad

Nadere informatie

VERSLAG VAN CONTROLE VAN GOEDE WERKING VAN VEILIGHEIDSVERLICHTING.

VERSLAG VAN CONTROLE VAN GOEDE WERKING VAN VEILIGHEIDSVERLICHTING. Rap. H15_2110413_SLK471_PE_VV_KBC_KUMTICH.docx Pag 1/6 Contact zetel: Grote baan, 76/1 B-3530 Houthalen t. + 32 (0)11 80 61 76 t. + 32 (0)11 80 61 75 e. sgs.houthalen.sgsssb@sgs.com KBC Groep NV Tav Hilde

Nadere informatie

Minimalisatie MDI blootstelling in de gipskamer

Minimalisatie MDI blootstelling in de gipskamer Minimalisatie MDI blootstelling in de gipskamer Amsterdam UMC - locatie VUmc Jan Bakker - klinisch arbeidsgeneeskundige Jan Cees Reijnders teammanager gipskamers gipsverbandmeester Babs van Manen - arbeidshygiënist

Nadere informatie

Resultaat. Dr. Nolenslaan 126 P.O. Box PD Sittard The Netherlands t +31 (0) f +31 (0)

Resultaat. Dr. Nolenslaan 126 P.O. Box PD Sittard The Netherlands t +31 (0) f +31 (0) Datum / Date 02 januari 207 W.S.C. Waalwijk t.a.v. de heer M. van der Put Akkerlaan 9 543 ND Waalwijk Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference Betreft / Subject

Nadere informatie

Resultaat. Dr. Nolenslaan 126 P.O. Box PD Sittard The Netherlands t +31 (0) f +31 (0)

Resultaat. Dr. Nolenslaan 126 P.O. Box PD Sittard The Netherlands t +31 (0) f +31 (0) Datum / Date 02 januari 207 Sporting Krommenie t.a.v. de heer J.A. de Jong Marslaan 0 562 WB Krommenie Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference Betreft / Subject

Nadere informatie

Aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid mr. dr. L.F. Asscher Postbus LV DEN HAAG. Grenswaarde voor 1,3-Butadieen

Aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid mr. dr. L.F. Asscher Postbus LV DEN HAAG. Grenswaarde voor 1,3-Butadieen Aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid mr. dr. L.F. Asscher Postbus 90801 2509 LV DEN HAAG BETREFT Grenswaarde voor 1,3-Butadieen DEN HAAG 30 september 2014 E-MAIL b.hendrikx@ser.nl ONS KENMERK

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Pagina 1

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Pagina 1 Pagina 1 1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de vennootschap / onderneming Productbenaming: Plasticrète deel A : P- Cast A02 Gebruik: Diverse industriële toepassingen. Verantwoordelijke

Nadere informatie

Samenvatting van het testresultaat: Test

Samenvatting van het testresultaat: Test Datum / Date 02 December 206 S.V. Loil t.a.v. de heer R. Mos Wehlseweg 42 694DM Loil Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference Betreft / Subject Testen SBR granulaat

Nadere informatie

Samenvatting van het testresultaat:

Samenvatting van het testresultaat: Datum / Date 08 December 206 V.V. G.W.V.V. t.a.v. de heer J.A.E. Aalders Bergseweg 7 N 7076AD Varsselder Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference Betreft / Subject

Nadere informatie

Zwangeren en CMR stoffen

Zwangeren en CMR stoffen Zwangeren en CMR stoffen Gevaar versus risico NVVA symposium april 2018 Ingrid Oirbons Expertisecentrum toxische stoffen Arbo Unie CMR stoffen Blootstelling aan stoffen dient beheerst te zijn voor alle

Nadere informatie

Samenvatting van het testresultaat:

Samenvatting van het testresultaat: Datum / Date 08 December 206 S.V. V.O.A.B. t.a.v. de heer E.H.P.M. van den Hout Spoorbaan 45 505ET Goirle Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference Betreft /

Nadere informatie

ⱱ ⱱ. Samenvatting van het testresultaat: V.V. VEP t.a.v. de heer M.P. van Breukelen Waardsewijk HV Woerden. Geachte heer van Breukelen,

ⱱ ⱱ. Samenvatting van het testresultaat: V.V. VEP t.a.v. de heer M.P. van Breukelen Waardsewijk HV Woerden. Geachte heer van Breukelen, V.V. VEP t.a.v. de heer M.P. van Breukelen Waardsewijk 25 3446 HV Woerden Datum / Date 20 februari 2017 Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference Betreft / Subject`

Nadere informatie

ⱱ ⱱ. Samenvatting van het testresultaat: vv RODA 23 t.a.v. de heer R. Posthumus Noordammerweg ZT AMSTELVEEN. Geachte heer Posthumus,

ⱱ ⱱ. Samenvatting van het testresultaat: vv RODA 23 t.a.v. de heer R. Posthumus Noordammerweg ZT AMSTELVEEN. Geachte heer Posthumus, vv RODA 23 t.a.v. de heer R. Posthumus Noordammerweg 48 1187 ZT AMSTELVEEN Datum / Date 25 november 2016 Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference SSi Betreft

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie Gezondheid en Beroepsmatige Blootstelling aan Stoffen (GBBS, voorheen WGD) van de Gezondheidsraad

Nadere informatie

Samenvatting van het testresultaat: Test

Samenvatting van het testresultaat: Test Datum / Date 02 December 206 Gemeente 's Hertogenbosch V.V. O.J.C. Rosmalen t.a.v. de heer H.J.A.M. Bekkers Laaghemaal 38 5247NP Rosmalen Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk

Nadere informatie

Resultaat. Dr. Nolenslaan 126 P.O. Box PD Sittard The Netherlands t +31 (0) f +31 (0)

Resultaat. Dr. Nolenslaan 126 P.O. Box PD Sittard The Netherlands t +31 (0) f +31 (0) Datum / Date 20 december 206 Middelburg V.V. Arnemuiden t.a.v. de heer A. van de Pas Pereboomweie 2 434LV Arnemuiden Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale zaken en Werkgelegenheid schat de Commissie Gezondheid en Beroepsmatige Blootstelling aan Stoffen (GBBS) van de Gezondheidsraad het extra

Nadere informatie

ⱱ ⱱ. Samenvatting van het testresultaat: SV TOP t.a.v. de heer F. Geraedts Hescheweg CG OSS. Geachte heer Geraedts,

ⱱ ⱱ. Samenvatting van het testresultaat: SV TOP t.a.v. de heer F. Geraedts Hescheweg CG OSS. Geachte heer Geraedts, SV TOP t.a.v. de heer F. Geraedts Hescheweg 79 5342 CG OSS Datum / Date 24 november 2016 Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk / Our reference Betreft / Subject Testen SBR

Nadere informatie

TGG 8 uur mg/m 3 (ppm) 14 (20) 3,25 (1) 1 (0,9) 0,7 (0,1) 7 (1,5) 0,15 (0,1) 0,14 (0,1)

TGG 8 uur mg/m 3 (ppm) 14 (20) 3,25 (1) 1 (0,9) 0,7 (0,1) 7 (1,5) 0,15 (0,1) 0,14 (0,1) Tipkaart 7 Grenswaarden Onderstaande tabel geeft een overzicht van grenswaarden van veel voorkomende gevaarlijke gassen in zeecontainers. Een deel van deze gassen kent een wettelijke grenswaarde. Voor

Nadere informatie

Samenvatting van het testresultaat:

Samenvatting van het testresultaat: Datum / Date 13 december 2016 G.C. & F.C. Olympia SPORT.GOUDA BV t.a.v. de heer H.W. Breunissen Bodegraafsestraatweg 52 2805GR Gouda Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons kenmerk

Nadere informatie

Aan de Staatssecretaris van Sociale Zaken MAC/530 en Werkgelegenheid 98-23 Postbus 90804 73-19 2509 LV Den Haag 139-13.

Aan de Staatssecretaris van Sociale Zaken MAC/530 en Werkgelegenheid 98-23 Postbus 90804 73-19 2509 LV Den Haag 139-13. Subcommissie MAC-waarden Bezuidenhoutseweg 60 Postbus 90405 2509 LK Den Haag Tel. : 070-3 499 499 Fax.: 070-3 832 535 Aan de Staatssecretaris van Sociale Zaken MAC/530 en Werkgelegenheid 98-23 Postbus

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie Gezondheid en beroepsmatige blootstelling aan stoffen (GBBS) van de Gezondheidsraad, gezondheidskundige

Nadere informatie

VERSLAG OPVOLGING ASBESTINVENTARIS - BEHEERSPLAN 0050_ASB_ROTSELAAR_UPD BP_2018_POS

VERSLAG OPVOLGING ASBESTINVENTARIS - BEHEERSPLAN 0050_ASB_ROTSELAAR_UPD BP_2018_POS BPost T.a.v. Dhr. De Marie Tour De Brouckère Boulevard Anspach B-1000 BRUSSEL VERSLAG OPVOLGING ASBESTINVENTARIS - BEHEERSPLAN 0050_ASB_ROTSELAAR_UPD BP_2018_POS 0050 ROTSELAAR Dorpsplein 17 en TP+ I.

Nadere informatie

Samenvatting en advieswaarde

Samenvatting en advieswaarde Samenvatting en advieswaarde Vraagstelling Op verzoek van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie WGD van de Gezondheidsraad gezondheidskundige advieswaarden af voor stoffen

Nadere informatie

Doe-het-zelf monitoring van beroepsblootstelling Daan Huizer en Frans Jongeneelen IndusTox Consult, Nijmegen

Doe-het-zelf monitoring van beroepsblootstelling Daan Huizer en Frans Jongeneelen IndusTox Consult, Nijmegen Alcohol in ademlucht Doe-het-zelf monitoring van beroepsblootstelling Daan Huizer en Frans Jongeneelen IndusTox Consult, Nijmegen In het nieuws De Gelderlander 9 april 2008 2 Mogelijkheden voor de AH Klassieke

Nadere informatie

Samenvatting van het testresultaat: Test

Samenvatting van het testresultaat: Test Datum / Date 02 December 2016 Gemeente 's-hertogenbosch S.V. B.L.C. t.a.v. de heer H.J.A.M. Bekkers Meerendonkweg 1 5216TZ 's-hertogenbosch Telefoon / Phone 046-4204204 Uw kenmerk / Your reference Ons

Nadere informatie

Procedure voor het afleiden van huidgrenswaarden voor stoffen met H-notatie, maar zonder een dermale Derived No Effect Level (DNEL)

Procedure voor het afleiden van huidgrenswaarden voor stoffen met H-notatie, maar zonder een dermale Derived No Effect Level (DNEL) Procedure voor het afleiden van huidgrenswaarden voor stoffen met H-notatie, maar zonder een dermale Derived No Effect Level (DNEL) NVvA-symposium 2019, Woudschoten (Zeist), wo. 10 april Cornelis van Loon

Nadere informatie

Samenvatting Advies normering piekblootstelling oplosmiddelen 1

Samenvatting Advies normering piekblootstelling oplosmiddelen 1 Commissie Arbeidsomstandigheden Samenvatting Advies normering piekblootstelling oplosmiddelen 1 Kern van het advies De Commissie Arbeidsomstandigheden van de Sociaal-Economische Raad (SER) heeft in een

Nadere informatie

Training Grenswaarden Welkom en Programma. Dr. Ir. Remko Houba Drs. Koen Verbist

Training Grenswaarden Welkom en Programma. Dr. Ir. Remko Houba Drs. Koen Verbist Training Grenswaarden Welkom en Programma Dr. Ir. Remko Houba Drs. Koen Verbist Disclaimer De "Training Grenswaarden voor leden NVvA 2014" is ontwikkeld door Arbo Unie op basis van onze huidige kennis

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie Gezondheid en beroepsmatige blootstelling aan stoffen (Commissie GBBS; één van de vaste commissies

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie WGD van de Gezondheidsraad gezondheidskundige advieswaarden af voor stoffen in lucht waaraan

Nadere informatie

licht ontvlambaar licht ontvlambaar

licht ontvlambaar licht ontvlambaar Tipkaart 22.5 1,2-dichloorethaan (C2H4Cl2) Algemene gegevens CAS nr: 107-06-2 EU-etikettering: R-zinnen: 45-11-22-36/37/38 S-zinnen: : 53-45 licht ontvlambaar zeer giftig CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR

Nadere informatie

Humane blootstelling aan vluchtige. IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam

Humane blootstelling aan vluchtige. IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam Humane blootstelling aan vluchtige componenten uit een consumentenproduct Ralf Cornelissen IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam Indeling presentatie Achtergrond Doel van het onderzoek Selectie van

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie Gezondheid en Beroepsmatige Blootstelling aan Stoffen (GBBS, voorheen WGD) van de Gezondheidsraad

Nadere informatie

RAPPORT RF SV 004.COD.02n (05/02/2004)

RAPPORT RF SV 004.COD.02n (05/02/2004) RAPPORT RF SV 004.COD.02n (05/02/2004) AQUAFIN nv Ing. Tom Deweirdt Dijkstraat, 8 B-2630 AARTSELAAR Onze referentie: A20151102-76829-01 Datum van overdracht: 2/11/2015 Dactylo-datum: 31/10/2015 RPU Veiligheidscoördinator:

Nadere informatie

Bedrijfsinterne richtlijn. Fenneke Linker. Arbeidshygiëne & Toxicologie

Bedrijfsinterne richtlijn. Fenneke Linker. Arbeidshygiëne & Toxicologie 0 Bedrijfsinterne richtlijn Risk Assessment Working with Nanomaterials Fenneke Linker Arbeidshygiëne & Toxicologie ARBOdienst DSM Kennis mbt veilig werken met nanomaterialen 1 Gezondheidsraad rapport (2006)

Nadere informatie

28 november 1995 95.23074 jjb/ipw 5 070 3 499 558 Toetsing haalbaarheid voorgestelde MAC-waarde (wettelijke grenswaarde) voor minerale kunstvezels

28 november 1995 95.23074 jjb/ipw 5 070 3 499 558 Toetsing haalbaarheid voorgestelde MAC-waarde (wettelijke grenswaarde) voor minerale kunstvezels Subcommissie MAC-waarden Bezuidenhoutseweg 60 Postbus 90405 2509 LK Den Haag Tel. : 070-3 499 499 Fax.: 070-3 832 535 Aan geadresseerde (branche-iorganisatie MAC/860 152-45 Den Haag: Ons kenmerk: Bijlage(n):

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie Gezondheid en Beroepsmatige Blootstelling aan stoffen (GBBS) van de Gezondheidsraad gezondheidskundige

Nadere informatie

Meetmethoden en meetfrequenties per luchtwasser

Meetmethoden en meetfrequenties per luchtwasser Pagina 1 van 2, EV-01417 Rapport nummer :EV-01417 Datum : 18-04-2014 Betreft : Rendementsmetingen van ammoniak bij een biologische luchtwasser (85%) Opdrachtgever : Ormira BV, De heer van Balkom Opdrachtomschrijving

Nadere informatie

Uitgave nummer: 2 Tel. +31 (0) Pagina 1 van 5 Fax: +31 (0) / E. Tacken

Uitgave nummer: 2 Tel. +31 (0) Pagina 1 van 5 Fax: +31 (0) / E. Tacken Pagina 1 van 5 Fax: +31 (0)774762708 1 IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN DE ONDERNEMING Handelsnaam: Viscolub + PTFE Toepassing: Universeel PTFE smeermiddel Bedrijfsidentificatie: Bremweg

Nadere informatie

Gezondheidsrisico s bij gebruik formaldehyde?

Gezondheidsrisico s bij gebruik formaldehyde? Gezondheidsrisico s bij gebruik formaldehyde? Paulien Oosterveld, arbeidshygiënist Veiligheid, Gezondheid en Milieu Universiteit Leiden en LUMC Doel presentatie Volgende vragen beantwoorden: Hoe is de

Nadere informatie

giftig doelorgaan - toxisch acuut toxisch

giftig doelorgaan - toxisch acuut toxisch Algemene gegevens CAS nr: 50-00-0 EU-etikettering: R-zinnen: 23/24/25-34-40-43 S-zinnen: (1/2)-26-36/37/39-45-51 giftig CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR H: 351-331-311-301-314-335-317 acuut toxisch doelorgaan

Nadere informatie

Samenvatting en advieswaarde

Samenvatting en advieswaarde Samenvatting en advieswaarde Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie WGD van de Gezondheidsraad gezondheidskundige advieswaarden af voor stoffen

Nadere informatie

Disclaimer consequentieonderzoek probitrelatie dichloorsilaan september 2011

Disclaimer consequentieonderzoek probitrelatie dichloorsilaan september 2011 Disclaimer consequentieonderzoek probitrelatie dichloorsilaan september 2011 Dit rapport beschrijft de resultaten van het consequentieonderzoek voor de probitrelatie voor dichloorsilaan, uitgevoerd in

Nadere informatie

TGG 8 uur mg/m 3 (ppm) Zuurstof*** 19 21%

TGG 8 uur mg/m 3 (ppm) Zuurstof*** 19 21% Tipkaart 7 Grenswaarden In deze tabel zijn de grenswaarden 1 opgenomen van gevaarlijke gassen die je in zeecontainers kunt aantreffen. Een deel van deze gassen heeft een wettelijke grenswaarde. Voor stoffen

Nadere informatie

Meelstof in de bakkerij

Meelstof in de bakkerij Meelstof in de bakkerij Welke grenswaarde is haalbaar? Frans Jongeneelen Bijeenkomst Nijkerk 2013 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Meetbaarheid grenswaarde 3. Meetresultaten meelstof en trend van de blootstelling

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen

Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Achtergrond en adviesaanvraag De normering van de beroepsmatige blootstelling aan gevaarlijke stoffen geldt op dit moment alleen voor blootstelling via de ademhaling.

Nadere informatie

Meten, modelleren, fantaseren, de creatie van praktische exposure scenario's onder REACH

Meten, modelleren, fantaseren, de creatie van praktische exposure scenario's onder REACH Meten, modelleren, fantaseren, de creatie van praktische exposure scenario's onder REACH Leo van der Biessen NVVA 2011 Inleiding Wie ben ik Blootstellingsscenarios binnen REACH Modellen en meetgegeven

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD (VERORDENING (EG) Nr. 1907/2006 - REACH) Datum: 07/04/2010 bladzijde: 1/3 Versie: N 3 (30/12/2009) Revisie: N 1 (01/07/2008) Naam: PLASTALGIN - 850UF VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD

Nadere informatie

Veilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema

Veilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema Veilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema Situatieschets Océ-Technologies B.V. in Venlo Verschuiving in marktsegment Verschillende gebruikers, andere

Nadere informatie

Tip-It Siliconenpakking Zwart

Tip-It Siliconenpakking Zwart 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN DE ONDERNEMING Productnaam : Artikelnummer : - Firma naam : Tippoint Trading BV Straat : Hogebrinkerweg 27 Postcode : 3871 KM Plaats : Hoevelaken Tel.

Nadere informatie

Voorlichting & Training. Gevaarlijke Stoffen

Voorlichting & Training. Gevaarlijke Stoffen Voorlichting & Training Gevaarlijke Stoffen Inleiding Introductie Leerdoelen Definities Blootstellingstandaard Besmetting & gezondheidseffecten Identificaties en etiketten Persoonlijke beschermingsmiddelen

Nadere informatie

Invoering wettelijke grenswaarde voor vier stoffen

Invoering wettelijke grenswaarde voor vier stoffen Subcommissie MAC-waarden Bezuidenhoutseweg 60 Postbus 90405 2509 LK Den Haag Tel: 070 3 499 499 Fax: 070 3 832 535 Internet: www.ser.nl Aan de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de heer

Nadere informatie

b i Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Verkennend onderzoek RIVM Postbus 1 chroom 6 Dii

b i Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Verkennend onderzoek RIVM Postbus 1 chroom 6 Dii Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport b i g Verkennend onderzoek RIVM Postbus 1 chroom 6 Dii A. van Leeuwenhoeklaari 9 3721 MA Blithoven 3720 8A

Nadere informatie

VEILIGHEIDS INFORMATIE BLAD

VEILIGHEIDS INFORMATIE BLAD VEILIGHEIDS INFORMATIE BLAD BLEEKWATER 10 CL Revisie datum: 04/06/2007 Vervangt: 08/06/2004 VERANTWOORDELIJK BEDRIJF: LODA NV Ambachtstraat 20 2390 Westmalle Tel:03.312.01.19 Fax:03.309.27.73 Tel noodgevallen:

Nadere informatie

Samenvatting en advieswaarde

Samenvatting en advieswaarde Samenvatting en advieswaarde 1 Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid beveelt de Gezondheidsraad gezondheidskundige advieswaarden aan voor beroepsmatige blootstelling

Nadere informatie

Blootstelling Gevaarlijke stoffen. Tips voor implementatie

Blootstelling Gevaarlijke stoffen. Tips voor implementatie Blootstelling Gevaarlijke stoffen Tips voor implementatie René Bekman (RAH / RHVK) 31 maart 2015 NVVK congres Veiligheid? Zoek het ff zelf uit! Veel geluk! Citaat: Grote chemische bedrijven, zoals Fuji

Nadere informatie

Met een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen

Met een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen Risicobeoordeling van gevaarlijke stoffen op het werk Met een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen NVvA Symposium Scheveningen, 13 april 2016 Stan de Poot Onderwerpen Beoordeling

Nadere informatie

Consequentieonderzoek probitrelatie borontrichloride

Consequentieonderzoek probitrelatie borontrichloride Consequentieonderzoek probitrelatie borontrichloride Project : 091625-Borontrichloride Datum : 15 februari 2010 Auteur : ir. G.A.M. Golbach Opdrachtgever: RIVM / CEV Postbus 1 3720 BA Bilthoven Adviesgroep

Nadere informatie

Gips van de toekomst. Glasfiber en polyester

Gips van de toekomst. Glasfiber en polyester Gips van de toekomst Glasfiber en polyester Neal Cast houdt goede zorg betaalbaar Mediq Medeco is de trotse distributeur van het innovatieve Neal Cast. Neal Cast is een nieuwe speler op de markt van glasfiber

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD 00111238 00 Revisie: 1 1 juni 2002 1 / 5. 1. Identificatie van de stof of het preparaat en de vennootschap/onderneming Identificatie van het product: allesreiniger Identificatie van de vennootschap/onderneming:

Nadere informatie

- rapport - Geurmetingen bij KOMECO BV te Dronten, in opdracht van Provincie Flevoland.

- rapport - Geurmetingen bij KOMECO BV te Dronten, in opdracht van Provincie Flevoland. SGS Environmental Services Postbus 5252 NL-6802 EG Arnhem Tel : 026-3844500 Fax : 026-4429410 BTW : NL 00 44 0 77 26 B01 R.C. Rotterdam : 24226722 www.nl.sgs.com - rapport - Geurmetingen bij KOMECO BV

Nadere informatie

Consequentieonderzoek probitrelatie benzylchloride

Consequentieonderzoek probitrelatie benzylchloride Consequentieonderzoek probitrelatie benzylchloride Project : 091625-Benzylchloride Datum : 15 februari 2010 Auteur : ir. G.A.M. Golbach Opdrachtgever: RIVM / CEV Postbus 1 3720 BA Bilthoven Adviesgroep

Nadere informatie

Rijksinstïtuut voor Volksgezondheid. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Rijksinstïtuut voor Volksgezondheid. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Rijksinstïtuut voor Volksgezondheid en Milieu Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport b Verkennend onderzoek RIVM Postbus 1 chroom 6 Dii A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven 3720 BA Bilthoven

Nadere informatie

1.1 Identificatie van het preparaat: 3M ESPE ROCATEC-SOFT. 1.3 3M Artikelnummer(s): 70-2011-0758-1

1.1 Identificatie van het preparaat: 3M ESPE ROCATEC-SOFT. 1.3 3M Artikelnummer(s): 70-2011-0758-1 3M Nederland BV Industrieweg 24 NL2382 NW ZOETERWOUDE NETHERLANDS ======================================================================== VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD ========================================================================

Nadere informatie

gas onder druk Als het gas vrijkomt, bereikt het zeer snel een concentratie in de lucht die gevaarlijk is voor de gezondheid.

gas onder druk Als het gas vrijkomt, bereikt het zeer snel een concentratie in de lucht die gevaarlijk is voor de gezondheid. Algemene gegevens CAS nr: 7803-51-2 EU-etikettering: R-zinnen: 12, 17, 26, 34, 50 S-zinnen: (1/2), 28, 36/37, 45, 61, 63 licht ontvlambaar zeer giftig milieugevaarlijk CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR

Nadere informatie

^1? P LÜische Bezuidenhoutseweg 60 [y) Jjt/l \L, Raad Postbus 90405 2509 LK. Den Haag Tel: 0703499499 Subcommissie MAC-waarden

^1? P LÜische Bezuidenhoutseweg 60 [y) Jjt/l \L, Raad Postbus 90405 2509 LK. Den Haag Tel: 0703499499 Subcommissie MAC-waarden ^1? P LÜische Bezuidenhoutseweg 60 [y) Jjt/l \L, Raad Postbus 90405 2509 LK. Den Haag Tel: 0703499499 Subcommissie MACwaarden Fax: 0703832535 Internet: www.ser.nl Aan de Staatssecretaris van Sociale Zaken

Nadere informatie

Veiligheidsinformatieblad

Veiligheidsinformatieblad Agialube BioCleaner 1. Identificatie van de stof of het mengsel en van de onderneming - Informatie over het product - Handelsnaam: Agialube BioCleaner - Artikelnummer: 074 - Toepassing van de stof / van

Nadere informatie

Deelrapportage Zware metalen en chroom-6 in stof. Gezondheidskundige risicobeoordeling POMS-site Brunssum

Deelrapportage Zware metalen en chroom-6 in stof. Gezondheidskundige risicobeoordeling POMS-site Brunssum Deelrapportage Zware metalen en chroom-6 in stof Gezondheidskundige risicobeoordeling POMS-site Brunssum Unit Medische Milieukunde, GGD Zuid Limburg, Geleen, september 2015 Seksuele Gezondheid, Infectieziekten

Nadere informatie

Efectis Nederland BV. Microliner BV T.a.v. dhr. K. Zilverschoon Chico Mendesring WN DORDRECHT. Geachte heer Zilverschoon,

Efectis Nederland BV. Microliner BV T.a.v. dhr. K. Zilverschoon Chico Mendesring WN DORDRECHT. Geachte heer Zilverschoon, Efectis Nederland BV Return address: P.O. Box 19, 228 CB Rijswijk, The Netherlands Microliner BV T.a.v. dhr. K. Zilverschoon Chico Mendesring 57 3315 WN DORDRECHT Efectis Nederland BV Centre for Fire Safety

Nadere informatie

- rapport - Geurverspreidingsberekeningen VAR Energie te Spijk

- rapport - Geurverspreidingsberekeningen VAR Energie te Spijk SGS Environmental Services Postbus 5252 NL-6802 EG Arnhem Tel : 026-38 44 500 Fax : 026-44 29 410 BTW : NL 00 44 0 77 26 B01 R.C. Rotterdam : 24226722 www.nl.sgs.com - rapport - Geurverspreidingsberekeningen

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie Gezondheid en beroepsmatige blootstelling aan stoffen (GBBS) van de Gezondheidsraad gezondheidskundige

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD LX 5200 WIT

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD LX 5200 WIT 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN DE FIRMA Productnaam : LX 5200 codes 70511/70516 Verpakking : zakken van 25 kg. Chemische beschrijving : aluminium oxyde wit Leverancier : - B - 2250

Nadere informatie

Samenvatting en advieswaarde

Samenvatting en advieswaarde Samenvatting en advieswaarde Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie WGD van de Gezondheidsraad gezondheidskundige advieswaarden af voor stoffen

Nadere informatie

Samenvatting en advieswaarde

Samenvatting en advieswaarde Samenvatting en advieswaarde Vraagstelling Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid leidt de Commissie WGD van de Gezondheidsraad gezondheidskundige advieswaarden af voor stoffen

Nadere informatie

1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de onderneming. Vervaardiging van prothese kokers.

1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de onderneming. Vervaardiging van prothese kokers. Blad: 1 van 6 1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de onderneming. Productnaam: Gebruik: Identificatie onderneming: Vervaardiging van prothese kokers. Orfit Industries NV Vosveld 9a B-2110

Nadere informatie

Veiligheidsinformatieblad

Veiligheidsinformatieblad 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN DE VENNOOTSCHAP/ONDERNEMING Productidentificatie Leverancier Akzo Nobel Functional Chemicals bv Stationsstraat 77 PO Box 247 NL-3800 AE Amersfoort Tel.:

Nadere informatie

Beslisschema Keuze private grenswaarden

Beslisschema Keuze private grenswaarden Beslisschema Keuze private grenswaarden tbv Leidraad www.veiligwerkenmetchemischestoffen.nl t.scheffers@royalhaskoning.com NVvA symp, 22 maart 2007 Situatie 2007 : Nieuw grenswaarden stelsel 250 MACs ->

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD volgens Verordening (EG) Nr. 1907/2006

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD volgens Verordening (EG) Nr. 1907/2006 Pagina 1 van 5 10.000237 VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD volgens Verordening (EG) Nr. 1907/2006 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET MENGSEL EN VAN DE ONDERNEMING Productidentificatie Productnummer: : 10.000237

Nadere informatie

1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de onderneming. Voor de vervaardiging van spalkmateriaal.

1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de onderneming. Voor de vervaardiging van spalkmateriaal. Blad: 1 van 6 1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de onderneming. Productnaam: Gebruik: Identificatie onderneming: Telefoonnummer In noodgevallen: +32 (0)3 326 20 26 Voor de vervaardiging

Nadere informatie

Onderzoek naar blootstelling aan endotoxinen in de agrarische sectoren van teelt, be- en verwerking en handel

Onderzoek naar blootstelling aan endotoxinen in de agrarische sectoren van teelt, be- en verwerking en handel Onderzoek naar blootstelling aan endotoxinen in de agrarische sectoren van teelt, be- en verwerking en handel drs. Suzanne Spaan ir. Inge Wouters dr. ir. Dick Heederik Institute for Risk Assessment Sciences

Nadere informatie

NN001543_MON_ Openbaar tankstation voor wegverkeer. Activiteitenbesluit milieubeheer, Type C: - Gemeentelijke vergunning + +

NN001543_MON_ Openbaar tankstation voor wegverkeer. Activiteitenbesluit milieubeheer, Type C: - Gemeentelijke vergunning + + Inspectierapport Kenmerk: Locatie: Adres: Postcode: Plaats: NN001543 Servauto Inz. Tramsingel Tramsingel 48 4814 AC Breda Rapportkenmerk: NN001543_MON_20160810 Versie: 01 Inspectiedatum: Uitgevoerd door:

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDIG ONDERBOUWDE GRENSWAARDEN

GEZONDHEIDSKUNDIG ONDERBOUWDE GRENSWAARDEN GEZONDHEIDSKUNDIG ONDERBOUWDE GRENSWAARDEN Waar ligt de grens? Is een grens te bepalen? Grenzen: België-Nederland GEZONDHEIDSKUNDIG ONDERBOUWDE GRENSWAARDEN Hoe deden/doen we het in de GBBS van de Gezondheidsraad?

Nadere informatie

Praktijk voorbeeld arbo

Praktijk voorbeeld arbo Praktijk voorbeeld arbo Presentatie over het gebruik van botcement op de OK als praktijkvoorbeeld arbo binnen ziekenhuizen, 12 juni 2014 Bijeenkomst van de Contactgroep Gezondheid en Chemie (CGC) en de

Nadere informatie

RICHTLIJNEN. (Voor de EER relevante tekst)

RICHTLIJNEN. (Voor de EER relevante tekst) 1.2.2017 L 27/115 RICHTLIJNEN RICHTLIJN (EU) 2017/164 VAN DE COMMISSIE van 31 januari 2017 tot vaststelling van een vierde lijst van indicatieve grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling uit hoofde

Nadere informatie

Betekenis van wetenschappelijke advisering voor de SER

Betekenis van wetenschappelijke advisering voor de SER 21 Betekenis van wetenschappelijke advisering voor de SER Dr. Alexander Rinnooy Kan Inleiding Dames en heren, Het is mij een groot genoegen om vandaag hier samen met u in deze, overigens niet meer zo jonge,

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Op basis van richtlijn 91/155/EEG van de Commissie der Europese Gemeenschappen

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Op basis van richtlijn 91/155/EEG van de Commissie der Europese Gemeenschappen 1.Identificatie van de stof of het preparaat en van de firma 1.1 Identificatie van de stof of het preparaat: Synoniemen: R 134 a UN :3159 No CAS : 000811-97-2 No index CE S.O. Code NFPA 1-0-1 No EINECS

Nadere informatie

VOGELVLUCHT Laatste herziening: 16/10/2007, Versie 1.0 pagina 1 / 5

VOGELVLUCHT Laatste herziening: 16/10/2007, Versie 1.0 pagina 1 / 5 Laatste herziening: 16/10/2007, Versie 1.0 pagina 1 / 5 1 IDENTIFICATIE VAN HET PREPARAAT EN DE ONDERNEMING Productnaam: Toepassing: Leverancier: Vogelafweermiddel Koppert B.V. Veilingweg 17 2651 BE Berkel

Nadere informatie

Houtstof. een toetsing van de haalbaarheid van een nieuwe grenswaarde. Is 1 mg/m3/8 uur verantwoord gravimetrisch meetbaar?

Houtstof. een toetsing van de haalbaarheid van een nieuwe grenswaarde. Is 1 mg/m3/8 uur verantwoord gravimetrisch meetbaar? Houtstof een toetsing van de haalbaarheid van een nieuwe grenswaarde Is 1 mg/m3/8 uur verantwoord gravimetrisch meetbaar? NVvA Symposium: De maatschappelijke kant van de arbeidshygiëne Donderdag 22 maart

Nadere informatie

Glasvezel producten. Versie 1.0 Herzieningsdatum 21.10.2015 Printdatum 21.10.2015

Glasvezel producten. Versie 1.0 Herzieningsdatum 21.10.2015 Printdatum 21.10.2015 PARAGRAAF 0. ALGEMENE INFORMATIE Deze producten zijn items die vallen onder artikel 3.3 van verordening (EG) nr. 1907/2006 (REACH). Ze bevatten geen bestanddelen die vrijkomen onder normale of redelijkerwijs

Nadere informatie

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Print datum E - Eurosan Superreiniger 1 Van 6

VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Print datum E - Eurosan Superreiniger 1 Van 6 Print datum 23-12-2008 00802E - Eurosan Superreiniger 1 Van 6 H.O. Eurosan Heeswijk 74 A 3417 GS Montfoort Nederland Tel 0348-420100 Fax 0348-424243 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN

Nadere informatie