[ N E W S L E T T E R ]

Transcriptie

1 [ N E W S L E T T E R ] SEPTEMBER 2011 INHOUDSTAFEL VIER JAAR PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWER KING: TIJD VOOR EEN EVALUATIE ZES JAAR KINDERRECHTEN ALS TRANSVERSAAL THEMA: EVALUATIE DOOR MINISTER VAN ONTWIKKELINGSSAMENWER KING CHASTEL SUPPORTING CHILD RIGHTS SYNTHESIS OF LESSONS LEARNED IN FOUR COUNTRIES HUIDIGE LEDEN VAN HET PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS SAMENWERKING VIER JAAR PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING: TIJD VOOR EEN EVALUATIE Het Platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking is een informele groep die op initiatief van UNICEF België, Plan België en ECPAT België werd opgericht om kennis rond kinderrechten en ontwikkelingssamenwerking samen te brengen. Verschillende ontwikkelingsngo s en onderzoekscentra zijn actief lid, evenals onafhankelijke experts met terreinervaring en/of een specifieke expertise inzake kinderrechten en ontwikkelingssamenwerking. Het Platform organiseert allerhande activiteiten om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren in België voor het belang dat gehecht moet worden aan kinderrechten binnen ontwikkelingssamenwerking. Zo verleent het Platform advies aan het beleid en verzorgt het opleidingen over dit thema, gericht aan overheden en NGO s. Het Platform werd opgericht in 2007 en na vier jaar vonden we het tijd om stil te staan bij wat reeds verwezenlijkt werd en welke richting we verder uit willen gaan. Tijd voor een evaluatie dus. 1

2 KORTE HISTORIEK In 2005 heeft het Belgisch Parlement de wet betreffende de internationale samenwerking bij amendement gewijzigd en besloten het respect voor kinderrechten als vierde transversaal thema erin op te nemen, net zoals leefmilieu, gendergelijkheid en sociale economie. De overheid heeft hiermee een krachtig signaal gegeven om binnen haar ontwikkelingssamenwerking een systematisch kinderrechtenperspectief in te bouwen. Ter bevordering van de tenuitvoerlegging van deze wetswijziging heeft de Belgische regering een Strategienota over de integratie van de rechten van het kind in de internationale samenwerking opgesteld. Het doel hiervan is het versterken van de aandacht voor de rechten van het kind op gebied van identificatie, uitvoering en monitoring van de samenwerkingsactiviteiten. DGO is in januari 2006 gestart met het uitvoeringsproces van deze Strategienota en dit, met de medewerking van verenigingen die actief zijn op het terrein. Verschillende leden van het Platform namen hieraan deel, zoals UNICEF België, Plan België en het Rode Kruis. Het «Platform kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking» is in 2007 opgericht met het doel toezicht te houden over de praktische uitvoering van de wijziging van de wet betreffende de Belgische internationale samenwerking. Haar opdracht bestaat erin «een zo ruim mogelijke sociale basis m.b.t. het belang van kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking» te creëren. Heel specifiek wil het Platform volgende activiteiten uitvoeren: - Controle over de correcte toepassing van het transversaal thema «kinderenrechten» zoals voorzien in de wet betreffende de Belgische internationale samenwerking; - Opleidingen organiseren m.b.t. het transversaal thema «kinderrechten» voor de verschillende partners binnen de ontwikkelingssamenwerking (gezagdragers, NGO s, etc.) ; - Informeren van de verschillende actoren van de ontwikkelingssamenwerking (gezagdragers, NGO s, etc.) ; - Verlenen van advies inzake het transversale thema rechten van het kind aan de diverse beleidsactoren (ministers van ontwikkelingssamenwerking, DGO, BTC) binnen ontwikkelingssamenwerking. Deze activiteiten kregen de voorbije jaren concrete uitvoering door onder andere het inbrengen van onze expertise bij het opstellen van de Strategienota, contacten met de leden van het Kabinet van de minister van Ontwikkelingssamenwerking, contacten met 2

3 parlementsleden die geleid hebben tot parlementaire vragen, het organiseren van een rondetafel rond het thema kinderarbeid, het opvolgen van de Gemengde Commissies, het versturen van nieuwsbrieven en het opstellen en verspreiden van een folder rond kinderrechten en de Millenniumdoelstellingen. EVALUATIEOPDRACHT De evaluatieopdracht van het «Platform kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking» werd georganiseerd vier jaar na de oprichting van het Platform en het op touw zetten van haar activiteiten. De doelstellingen waren met name (i) de verwachtingen van de leden toetsen aan de aanvankelijke prioriteiten en doelstellingen van het Platform; (ii) de prioriteiten en hoofdlijnen bepalen voor een actieplan TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Aanpak en strategie Het Platform concludeerde dat de vooropgestelde doelstellingen en activiteiten relevant zijn, maar er is nog een lange weg te gaan. De opdracht van het Platform is duidelijk omschreven: Het «Platform kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking» is een vereniging van deskundigen op vlak van kinderrechten en ontwikkelingssamenwerking. Haar opdracht bestaat erin «een zo ruim mogelijke sociale basis m.b.t. het belang van kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking» te creëren. Globaal kunnen we stellen dat drie tussenkomsten prioriteit krijgen: Opvolging en controle van de plaats van kinderrechten in de ontwikkelingssamenwerking. Capaciteitsversterking (Capacity building) van de verschillende actoren in de ontwikkelingssamenwerking via informatie en vooral via opleiding i.v.m. het opnemen van de kinderrechten als sectoroverschrijdend thema in hun activiteiten rond ontwikkelingssamenwerking (informeren, sensibiliseren en organiseren van opleidingen). Pleidooiwerk bij de Belgische politieke actoren met name het Kabinet, DGO en BTC. 3

4 Wat bedoelt men met een kinderrechtenperspectief en hoe kan het Platform hieraan concreet bijdragen? Het Platform voelt de noodzaak om de meerwaarde van het Platform aan het transversaal thema kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking te versterken. Hoewel alle actoren instemmen met het principe kinderrechten in de ontwikkelingssamenwerking te integreren, lijken de concrete toepassingsmodaliteiten om deze benadering effectief te integreren momenteel te ontbreken. Het komt erop neer de interventies (pleidooi, sensibilisatie en vormingen) te focussen op een aantal essentiële aspecten die moeten bijdragen tot een beter inzicht van de betrokken actoren in deze thematiek, en zo bijdragen tot een efficiënte plaats op de beleidsagenda. Dit zal aangepakt worden door te focussen op twee prioriteiten namelijk (1) de aanpak van kinderrechten als transversaal thema en mainstreaming en (2) een meer concrete aanpak die kinderrechten integreert in de acties binnen de ontwikkelingssamenwerking. Hiertoe zal bijzondere aandacht geschonken worden aan het overbrengen van capaciteiten en competenties, en de voorlichting van modaliteiten en praktijken (`Hoe dit aan te pakken? ) die het meest relevant blijken te zijn. Werking van het Platform De gekozen prioriteiten worden in de toekomst weerspiegeld in de werking van het Platform door de oprichting van twee werkgroepen. Er worden twee werkgroepen opgericht m.n. (a) transversale aanpak en mainstreaming, en (b) analyse van concrete voorbeelden met betrekking tot de transversale aanpak bij de acties binnen ontwikkelingssamenwerking. Werkgroep 1 van het Platform focust op de aanpak kinderrechten. Het platform blijft de transversale aanpak kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking prioriteit verlenen. We willen kinderrechten als transversaal thema op de politieke agenda houden, kinderrechten sterker aan bod laten komen in het beleid van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Werkgroep 2 van het Platform focust op een meer concrete aanpak, die de kinderrechten integreert in de acties binnen de ontwikkelingssamenwerking. Dit willen we doen door het identificeren en analyseren van prioritaire elementen nodig om een kinderrechtenaanpak in de Belgische ontwikkelingssamenwerking te integreren. 4

5 Communicatie De Nieuwsbrief van het Platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking blijft behouden. Met deze nieuwsbrief willen we trachten aan alle betrokkenen, zowel beleidsmakers als ngo s, aan te tonen dat aandacht voor kinderrechten wel degelijk zinvol is, geen modegril én van belang voor iedereen, ook ngo s die op het eerste zicht geen specifieke projecten voor kinderen hebben. Het Platform heeft ook beslist een blog te creëren om onze zichtbaarheid en bereikbaarheid te doen toenemen. Op onze blog vindt u relevante informatie betreffende het Platform, verschillende publicaties en kunnen praktijkervaringen uitgewisseld worden. De blog zal binnenkort beschikbaar zijn via het volgende adres: platformkinderrechten.wordpress.com ZES JAAR KINDERRECHTEN ALS TRANSVERSAAL THEMA: EVALUATIE DOOR MINISTER VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING CHASTEL Zes jaar geleden werd het thema kinderrechten via een amendement als transversaal thema opgenomen in de wet op de Belgische internationale samenwerking van Concreet wil dit zeggen dat sinds deze wetswijziging in elk beleid en elk programma inzake ontwikkelingssamenwerking extra aandacht nodig is voor kinderen en hun rechten. In de praktijk blijkt echter dat er de jongste zes jaar nog niet veel is veranderd. Meer dan één derde van de bevolking in de ontwikkelingslanden is jonger dan 18 jaar. Om armoede te bestrijden moeten kinderrechten dan ook een centrale plaats krijgen in het ontwikkelingsbeleid. De strategienota Eerbied voor de Rechten van het Kind in 2005 was een belangrijke stap hiervoor. Hoewel België wel altijd aandacht heeft gehad voor kinderrechten is er van een echt sectoroverschrijdende aanpak van kinderrechten in de ontwikkelingssamenwerking nog niet echt sprake. Dit is vorig jaar ook het VN-Comité voor de Rechten van het Kind niet ontgaan. In zijn aanbevelingen bij het derde Belgische rapport inzake de rechten van het kind stelde het Comité vast dat kinderrechten nog onvoldoende sectoroverschrijdend worden aangepakt binnen de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Het Comité geeft de Belgische overheid dan ook de aanbeveling van kinderrechten een prioriteit te maken in de samenwerkingsakkoorden tussen België en zijn partnerlanden. Toch stellen wij vast dat in de jongste instructies aan de attachés, ter voorbereiding van de gemengde commissies die moeten leiden tot de indicatieve samenwerkingprogramma s, gender en governance als prioriteit naar voren geschoven 5

6 worden. Het transversaal thema rechten van het kind wordt naar de tweede rij gedrongen. Ingeborg De Meulemeester (N-VA) stelde een parlementaire vraag aan de minister van Ontwikkelingssamenwerking betreffende de reeds geleverde inspanningen van de Belgische ontwikkelingssamenwerking met het oog op de implementatie van het transversaal thema rechten van het kind en met het oog op de uitvoering van de strategienota Eerbied voor de Rechten van het Kind. In zijn antwoord benadrukte de minister dat kinderrechten een prioritair thema is en blijft voor de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Hierbij verwijst hij naar de Belgische uitgaven ter bevordering van de kinderrechten die werden uitgewerkt in het opvolgingssysteem met de zogenaamde transversale markers. In 2010 werd meer dan 91 miljoen euro, of 4% van de Belgische quota, uitgegeven aan acties met kinderrechtenmarker 2. Daarbij komt nog bijna 416 miljoen euro voor acties met kinderrechtenmarker 1, of meer dan 18% van de Belgische quota. Volgens dit opvolgingssysteem wordt een score 2 toegekend aan activiteiten waarbij de promotie van de kinderrechten een hoofdmotief is, dit zijn alle initiatieven die het kind zichtbaar centraal plaatsen in het actiedomein. Score 1 wordt toegekend aan activiteiten waarbij de promotie van kinderrechten een belangrijk aandachtspunt is, maar niet het hoofdmotief. Hierbij wordt nagegaan of het initiatief een impact zal hebben op kinderen. Tot op heden stellen we echter enkele methodologische problemen vast bij het correct toepassen van de marker. Wat ons betreft gaat het hier eerder om een kindermarker dan om een echte kinderrechtenmarker. De marker scoort activiteiten op de mate waarin die kinderen zichtbaar centraal stellen, niet op de mate waarin er een kinderrechtenbenadering wordt gehanteerd. Dit laatste zou immers betekenen dat ook projecten die op het eerste zicht niets met kinderen te maken hebben een score 1 of 2 zouden kunnen krijgen, bijvoorbeeld omdat er werd nagegaan wat de impact van een project op de kinderen (en hun rechten) uit de omgeving zal zijn. De huidige kindermarker zegt volgens ons niets over de mate waarin kinderrechten een transversaal thema zijn in het beleid, met andere woorden in hoeverre kinderrechten gemainstreamed zijn in de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Er werd de minister ook gevraagd hoe hij ervoor gaat zorgen dat de rechten van het kind beter aan bod komen in de indicatieve samenwerkingsprogramma s die dit jaar worden afgesloten. Hierop gaf de minister het volgende antwoord: 6

7 Bij de voorbereiding van nieuwe indicatieve samenwerkingsprogramma s kunnen wij via twee belangrijke stappen zorgen voor een betere integratie van de kinderrechten in onze projecten en samenwerkingsprogramma s. De eerste stap is die van de politieke dialoog met onze partnerlanden. Op basis van het mensenrechtenrapport van onze posten, en op basis van andere documenten zoals de universele periodieke toetsing door de VN-Mensenrechtenraad, kunnen wij snel de belangrijkste problemen identificeren en nagaan in welke mate ons samenwerkingsprogramma hierop kan inspelen. De tweede stap is het overleg met de indirecte actoren, op basis van de voorbereidende nota van de attachés voor de ISP s. Bij die gelegenheid wordt het platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking verzocht zijn opmerkingen mee te delen. Opvallend hierbij is dat de minister verwijst naar de mensenrechtenrapporten van de diplomatieke posten en de universele periodieke toetsing van de VN- Mensenrechtenraad, maar jammer genoeg niet naar het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind en de Concluding Observations van het Comité voor de Rechten van het Kind. SUPPORTING CHILD RIGHTS SYNTHESIS OF LESSONS LEARNED IN FOUR COUNTRIES Dit rapport geeft een samenvatting van de bevindingen uit een evaluatie van interventies van Noorwegen en Zweden bedoeld om de rechten van het kind te bevorderen in vier landen: Guatemala, Kenia, Mozambique en Soedan. Deze evaluatie werd uitgevoerd in opdracht van het Noorse Agentschap voor Ontwikkelingssamenwerking (Norad) en de Zweedse Internationale Agentschap voor Ontwikkelingssamenwerking (SIDA) met het tweeledige doel om ten eerste een samenvatting te geven van de resultaten van de inspanningen en middelen geïnvesteerd door Noorwegen en Zweden in de ontwikkelingssamenwerking ter ondersteuning van de rechten van het kind, en ten tweede om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van beleid, strategieën en methoden ter promotie van de rechten van het kind. U kan het rapport downloaden via de site van SIDA of Norad: 7

8 Huidige leden van het Platform: UNICEF België, Plan België, ECPAT België, , SOS Kinderdorpen, Geomoun, Vlaams Internationaal Centrum, Entraide et Fraternité, Croix Rouge de Belgique, Dynamo International, Centre for Children in Vulnerable Situations, Professor Wouter Vandenhole (Universiteit Antwerpen-UNICEF Leerstoel), Professor Eugeen Verhellen (hoogleraar emeritus Universiteit Gent), Professor Isabelle Ravier (Centre Interdisciplinaire des Droits de l enfant), Luisa Maria Aguilar (onafhankelijk expert). Op kan je de volledige strategienota kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking raadplegen alsook een folder over kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking. Bijkomende informatie kan ook teruggevonden worden op de blog van het Platform: Platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking Secretariaat UNICEF België Nele Lefevere - nlefevere@unicef.be Keizerinlaan Brussel Tel. :