Gazet van Oostende. Nieuws van het front Het westfront Gezamenlijk Frans en Brits offensief in Frankrijk is een gemengd succes DUIDING

Transcriptie

1 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT week 19 (9 tot 15 mei 1915) Gazet van Oostende Abonnementsprijs: GRATIS Uitgever: Verschijningsmoment: elke vrijdag vanaf 8 augustus 2014 Plaatsen van verschijning: Toerisme Oostende - UiT-loket, CC De Grote Post, Hendrik Serruyslaan 18A - Thuisloket, Stadhuis, Vindictivelaan 1 - Bibliotheek Kris Lambert, Wellingtonstr. 7 - dienst Cultuur, Aankondigingen worden aangenomen: dienst Cultuur stad Oostende tel.: 059/ cultuur@oostende.be V.U. Kristof Beuren, Stadhuis, Vindictivelaan 1 - Vuurtorenwijk: Bakkerij Maenhout, Voorhavenlaan Raversijde: Volg ons dagelijks op Stadssecretaris, Kruidenier de 4 seizoenen, Nieuwpoortsesteenweg 919A - Zandvoorde: Bakkerij Filip, Zandvoordedorpstr. Vindictivelaan 1, 42 - Stene: Deneubourg, Gistelsesteenweg Westerkwartier: Bakkerij Hioco, Torhoutsesteenweg Oostende (@A_Vervliet) Nieuws van het front Het westfront Gezamenlijk Frans en Brits offensief in Frankrijk is een gemengd succes 9 mei - 10 mei - Merville. Generaal sir Douglas Haig, bevelhebber van het Britse Eerste Leger, valt Neuve-Chapelle van beide zijden aan. Doel is de heuvelrug van Aubers veroveren. Op hetzelfde moment openen de Fransen o.l.v. generaal Henri-Philippe Pétain de Tweede Slag van Artois. In een blitzaanval bereiken ze de hoogte van Notre Vimy bij Arras. Ondanks het feit dat de Duitsers in de Tweede Slag bij Artois weinig verliezen tel- te maken voor Artois. Bovendien bleken de kwaliteit en de kwantiteit van de artille gesneuvelden. DUIDING Onder de huidige omstandigheden was het zinloos dezelfde tactiek te gebruiken die twee maanden eerder tijdens de Slag bij Neuve-Chapelle (zie Gazet van Oostende - Week en Week ) was toegepast. Daarom kozen generaal Haig en zijn staf voor een nieuw strijdplan. De kanonnen werden geconcentreerd opgesteld om frontaal de prikkeldraad en de eerste vijandelijke linies op slechts twee punten te beschieten, nl. voor Fromelles en ten zuiden van Neuve-Chapelle en Bois du Biez. Ervaren troepen zouden vervolgens door die twee openingen doorstoten en een omtrekkende beweging maken over de heuvelrug van Aubers, zodat ze de Duitsers achter de heuvel zouden kunnen omsingelen. De troepen waren zorgvuldig gepositioneerd. De Achtste Divisie bevond zich in het noorden en de Indiase Meerut-Divisie drie kilometer verder, in het zuiden. Tussen die twee sectoren verschansten de onervaren vrijwilligers van de Territorial Forces zich om in te grijpen bij een eventuele tegenaanval. De aanval liep af op een sisser. De Duitse verdediging werd nauwelijks slag toegebracht. De Duitsers hadden sinds de voorbije Slag van Neuve-Chapelle hun stellingen versterkt met prikkeldraden, een tweede borstwering en betonnen schuilplaatsen in de loopgraven. Twee machinegeweren per bataljon dienden om aanstormende troepen weg te vegen. Duitse kaart van de streek tussen Lens en Arras. Tussen de beide steden ligt de hoogte van Notre-

2 De Franse rapporten klonken wel veelbelovend. De Franse aanval was een fenomenaal succes. Door middel van een langdurig en zwaar bombardement hadden de Fransen al snel de weg vrijgemaakt, waarop ze moei- konden bestormen, de verdedigingswerken rond de kapel op de top konden innemen en het dorp Souchez konden intrekken. Aan de voet van de lagere hellingen van de heuvels bij Vimy hielden ze halt. Het tempo van de Franse troepen was vertraagd en de reserves lagen te ver achter. Intussen hadden de Duitsers zich hersteld van de eerste klap. Pétain besloot echter dat verdere frontale aanvallen op de heuvelrug te veel verliezen met zich zouden meebrengen. Duitse soldaten hebben zich verschanst achter - bestormen. Zware Britse verliezen in de Slag van Frezenberg op heden de bloedigste dag tijdens de Tweede Slag bij Ieper (zie Gazet van Oostende. Op 3 mei hebben de laatste Britse troepen van de 27 ste en 28 ste Divisie zich teruggetrokken uit de boog rond Ieper tot op de heuvelruggen van Frezenberg en Westhoek in Zonnebeke. Hun nieuwe linie Frezenberg-Westhoek ligt op een smal, hoger gelegen terrein dat boven de vlakte rondom Ieper uitsteekt. Vanaf s morgens liggen de troepen onder zeer zwaar granaatvuur. De Britse loopgraven storten in en de frontlinie wordt weggeveegd. Het granaatvuur wordt gevolgd door een Duitse infanterieaanval. Op 9 mei blijkt dat volledige bataljons zijn vernietigd. van de Princess Patricia s Canadian Light Infantry verschijnen op het appel. Dit man sterke leger was in augustus 1914 opgericht uit voornamelijk Canadezen van zonder uitzondering oudgedienden van het Britse Leger waren. Ook melden zich slechts van de manschappen van de 84 ste Brigade (28 ste Divisie). De zwaarste verliezen worden geleden door de 1 st Suf- pen keren terug uit de strijd. Duitse soldaten poserend voor hun geschut dat stond opgesteld ten noorden van Arras. In de volgende dagen gaan de gevechten door. Op 12 mei wordt de 28 ste Divisie afgelost door twee Britse cavaleriedivisies. Wanneer op 13 mei een nieuwe Duitse aanval volgt, sneuvelen er meer dan cavaleristen.

3 Tekening op een veldpostkaart van een Duitse mei Op 13 mei sneuvelden maar liefst zeventien alumni van het befaamde Eton College. Eton betekende voor veel studenten een gegarandeerde toegang tot de universiteit. Een groot deel van de Etonstudenten had zich echter vrijwillig aangemeld bij de cavalerie. Eén van hen, kapitein Julian Grenfell, kreeg een granaatscherf in het hoofd. Twee weken later zou hij sterven in een hospitaal in Boulogne. Op de dag van zijn overlijden, op 26 mei, verscheen gedicht van de andere beroemde oorlogsdichter Wilfred Owen: Into Battle And with green grass and bursting trees Leans to the sun's gaze glorying, And quivers in the sunny breeze; And Life is Colour and Warmth and Light, And a striving evermore for these; Take warmth, and life from the glowing earth; Speed with the light-foot winds to run, And with the trees to newer birth; All the bright company of Heaven Hold him in their high comradeship, Orion's Belt and sworded hip. 'If this be the last song you shall sing 'Sing well, for you may not sing another; Brother, sing'. In dreary, doubtful, waiting hours, Before the brazen frenzy starts, O patient eyes, courageous hearts! And when the burning moment breaks, And all things else are out of mind, Him by the throat, and makes him blind. Not caring much to know, that still Nor lead nor steel shall reach him, so And in the air Death moans and sings; But Day shall clasp him with strong hands, Bron:

4 Lange Max aan de Predikboom uitgeschakeld De Franse artillerie levert hevig weerwerk om het Duitse kanon het zwijgen op te leggen. Op 11 mei heb- gelost. Piloten hebben eindelijk de Lange Max kunnen lokaliseren bij de Predikboom achter een heuvelrug in Klerken (zie Gazet Midden-Oosten H.M.S. Goliath gezonken Minister van de Admiraliteit Winston Churchill deelt in het Lagerhuis mee dat het slagschip H.M.S. Goliath in de Dardanellen is getorpedeerd. H.M.S. Goliath lag voor anker in Morto Bay. Men vreest dat de 570 opvarenden de aanval niet hoop koesteren het mijnenveld van Kephez te vegen en de forten die het bewaken, te vernietigen (zie Gazet van Oostende - Week. Churchill deelt ook mee dat de Britse onderzeeboot E 14 de Zee van Marmara is binnengedrongen en daar twee Turkse kanonneerboten en een Turks trans- Afrika Windhoek ingenomen De hoofdstad Windhoek van Duits-Zuidwest-Afrika* is door de Zuid-Afrikaanse troepen van generaal Louis Botha ingenomen (zie Gazet van. Er is geen tegenstand geboden. De Duitse troepen hebben zich verder teruggetrokken, maar de campagne in Duits-Zuidwest-Afrika is zo goed als afgelopen. * het huidige Namibië schip Goliath. Algemeen nieuws Groot-Brittannië interneert vreemdelingen De liberaal Britse regering Asquith stemt in met de internering van alle vreemdelingen uit de landen waarmee den systematisch uit nationale veiligheidsoverwegingen geïnterneerd. De gevangenen worden naar twee kampen op het eiland Man gestuurd. Kamp Douglas is onderverdeeld in drie categorieën: één voor rijken met dienstboden, één voor joden en één voor gewone burgers. Kamp Knockaloe is bedoeld als gevangenenkamp. Het bestaat uit geprefabriceerde barakken in vier grote ter, hospitaal en andere publieke voorzieningen. In Engeland zelf worden een aantal

5 conservatieve regering van Arthur James Bal- - klaarde op 4 augustus 1914 de oorlog aan Duitsland onder meer om de Belgische neutraliteit te Kruis in Genève. DUIDING Sinds het torpederen van de Lusitania op 7 mei ) we golf van anti-duitse, -Oostenrijkse of -Hongaarse gevoelens uit. In verschillende Londense wijken werden Duitse winkels zigheid van troepen en politie. Een aantal agenten die de Duitse eigendommen wilden beschermen, raakten gewond. In Liverpool werd op woensdag 12 mei de schade geraamd op Op een vergadering in de Londense Beurs werd geëist dat alle Duitsers uit de Britse hoofdstad zouden worden verdreven. Er werd opgeroepen tot een grote meeting aan Trafalgar Square. - petitie gericht aan de Lord Mayor van Londen om hun verontwaardiging uit te drukken over de barbaarsheid van de Duitse oorlogsvoering. ondergebracht in houten barakken. Koning Albert heeft onderhoud met veldmaarschalk Joffre onderhoud gehad met de Franse veldmaar- de Belgische koning mee dat de Italianen zich binnenkort bij de geallieerden zullen miljoenenleger dat Italië op de been kan brengen. Een nieuw front in de Alpen zal zware druk leggen op het Oostenrijks-Hon- koning te overtuigen van extra inspanningen door het Belgische leger. Bron: - - ontmoeten elkaar geregeld.

6 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 19 (9 tot 15 mei 1915) Nieuws uit Oostende Draken boven Oostende 9 mei. Sinds enkele dagen hangen er zogenaamde draken boven de Oostendse haven, de Vuurtorenwijk en boven de zeedijk. De luchtballonnen zijn met een koperdraad %URQ 2RVWHQGH JHGXUHQGH GH 'XLWVFKH EH]HࡇLQJ 2VWHQGH SHQGDQW O ڥ RFFXSDWLRQ $OOHPDQGH 8LWJDYH. 2RVWHQGH 'H 9ULHVH V G SS 9LQGSODDWV %LEOLRWKHHN.ULV /DPEHUW )RQGV 2VWHQGLDQD verankerd aan de grond. Ze doen dienst als DQWHQQH YRRU WZHH GUDDGOR]H WHOHJUDਭHSRVWHQ GLH ]LFK EHYLQGHQ LQ GH ND]HPD HQ op de Vuurtorenwijk en in een villa gelegen op de westelijke hoek van de Kapucijnenramp en de zeedijk. Er vinden eveneens JURWH ZHUNHQ SODDWV DDQ KHW WHOHJUDਭHNDQ- WRRU LQ KHW VWDWLRQVJHERXZ +HW SOD H GDN van dat deel van het gebouw wordt versterkt met balken, planken en zandzakken. %URQ 'H 'XLQHQJDOP %URQ KࡇS JRG ELERRVWHQGH EH 9LQGSODDWV %LEOLRWKHHN.ULV /DPEHUW 2RVWHQGH %URQ 2RVWHQGH JHGXUHQGH GH 'XLWVFKH EH]HࡇLQJ 2VWHQGH SHQGDQW O ڥ RFFXSDWLRQ $OOHPDQGH 8LWJDYH. 2RVWHQGH 'H 9ULHVH V G SS 9LQGSODDWV %LEOLRWKHHN.ULV /DPEHUW )RQGV 2VWHQGLDQD %URQ 2RVWHQGH JHGXUHQGH GH 'XLWVFKH EH]HࡇLQJ 2VWHQGH SHQGDQW O ڥ RFFXSDWLRQ $OOHPDQGH 8LWJDYH. 2RVWHQGH 'H 9ULHVH V G SS HQ 9LQGSODDWV %LEOLRWKHHN.ULV /DPEHUW )RQGV 2VWHQGLDQD

7 Kort Stadsnieuws Sinds 8 mei kunnen de Oostendenaars opnieuw baden in zee. Een deel van de zeedijk tussen het Koninklijk Paleis en Royal Palace Hotel is toegankelijk gemaakt. - De strandkarren op de achtergrond staan ter be- vuurtorens met geleidelicht. Op bovenstaande Duitsers vernielde vuurtorens. ingericht met een badendienst voor militairen. renzone begint aan de helling naar het Kursaal en loopt tot aan de Wenenstraat (huidige Kem- tussen de Wenenstraat en het verlengde van de - laatstgenoemde hotel. - Ostende pendant l occupation Allemande. 11 mei. Dokter Hoebrechts, wonende op het Prinses Clementinaplein, is veroordeeld tot het betalen van een boete van Mark of een gevangenisstraf van zes maanden. Ver- in de gevangenis van Brugge. Hij werd op 5 mei aangehouden omdat hij Duitse soldaten die op weg waren naar een duivenmelker de foutieve richting uitstuurde. (Friedrich Heinrich) zu Wied, die in 1914 heel even koning van Albanië was, een bezoek gebracht aan de kanonnen op de Vuurtorenwijk. In de late namiddag hebben de Duitsers de twee vuurtorens van Raversijde vernield. Het koppel Fischer, uitbaters van Hôtel du Chatelet dat gelegen is op de hoek van de Koninginnelaan en de Nieuwpoortsesteenweg is donderdag vrijgelaten na betaling van een boete van 300 Mark. Het koppel zou brieven van hun zoon aan het front hebben gekregen. De Duitsers zijn geïnteresseerd in de naam van de brievenbezorger. - Onze Oostendse gesneuvelden Weerkundige waarnemingen op 16 dec. 1896, van Frans en Opstaele Hortense, Josef-II straat 22. Verdwenen sinds 10 mei 1915 bij Ramskapelle.

8 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 19 (9 tot 15 mei 1915) Digitale belevingswandeling W.O. I in Oostende - vanaf 15 oktober De wandeling leidt je langs het oorlogserfgoed van de Groote Oorlog van de Stad. De initiatiefnemers zijn Toerisme Oostende vzw en de dienst Cultuur van de Stad. De route belicht de historische achtergrond van Oostende tijdens de de Duitse kustverdediging, de rol van de haven, de vernieling en wederopbouw. De digitale wandelroute is te verkrijgen aan de balie van Toerisme Oostende vzw, Monacoplein 2. Prijs: 5,00 euro (volwassenen) / 3,00 (kinderen). Duur van de wandeling: 1.30 à 2.00 uur. Belevingsroute Oostende van de herdenking van 100 jaar Groote Oorlog, brengt je langs markante historische plaatsen. Onderweg laten infoborden de bezoeker kennismaken met de historische achtergrond van Oostende tijdens de Groote Oorlog: het belang van de haven van Oostende en van de kustverdediging, de vluchtelingenstroom, enz. kaart te verkrijgen aan de balie van Toerisme Oostende vzw, Monacoplein 2. Er is ook een gratis smartphone-applicatie beschikbaar op Lezingenreeks - concept en coördinatie dienst Cultuur: Tweede Slag om Ieper (17/4-25/5/1915) - op donderdag 21 mei 2015 om uur in de Forumzaal, Bibliotheek Kris Lambert, Wellingtonstraat ricus verbonden aan de Leerstoel Geschiedenis van de Koninklijke Militaire School in Brussel. voor het eerst dodelijk chloorgas in bij een aanval. Dat gebeurde op Belgische bodem, in het noordelijke deel van de felbevochten heuvelkam rond de stad Ieper. We gaan dieper in op de verschillende militaire aspecten van deze Tweede Slag bij Ieper. Waarom grepen de Duitsers naar gas als wapen? Konden ze terreinwinst boeken of was de aanval opnieuw een maat voor niets? En hoe ontwikkelde de gasoorlog zich nadien in 14-18? Tickets: gratis - maar vooraf inschrijven: cultuur@oostende.be of 059/ Oproep Belgian Refugees Ze waren met velen, de Belgen die Jong en oud, man en vrouw, arm en rijk, burger en arbeider, stedeling en buitenmens, dromden samen op de wegen, in de stations en in de havens met één doel: ontsnappen aan de vlug optrekkende Duitse troepen. In 1915 waren er in Engeland al een kwart miljoen vluch- detective Hercule Poirot zou trouwens geïnspireerd zijn op Belgische vluchtelingen die in Torquay verbleven, het kustdorpje waar Agatha Christie woonde. Wees zelf een Poirot en help ons in onze speurtocht naar de verhalen van die mannen, vrouwen en kinderen die tijdens W.O. I in Engeland leefden en werkten. Help ons de uitdaging aan te gaan met de Engelse nieuwszender BBC die beweert dat de Belgische vluchtelingen geen enkel spoor hebben achtergelaten! En zo de geschiedenis van die vluchtelingen naar het Engelse en Belgische publiek te brengen in een virtuele tentoonstelling. Mail naar martine.vermandere@amsab. be - Het project Aan de slag over het kanaal is een internationaal cultureel-erfgoedproject van Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis. Het wordt ondersteund door de Vlaamse overheid. Partners in Vlaanderen: In Flanders Fields Museum, Heemkunde Vlaanderen en Familiekunde Vlaanderen. Partners in Engeland: Imperial War Museum, University College London, Women s Library (London School of Economics) en People s History Museum (Manchester). Tentoonstelling W.O. I in Oostende, open op weekdagen van uur, in Woon- en Zorgcentrum De Boarebreker, Kaïrostraat, 82, animatielokaal. De expo is samengesteld met materiaal uit de rijke W.O. I-collecties van de vrijwilligers en (familieleden) van de bewoners van De Boarebreker, i.s.m. met de laatstejaarsstudenten van het Sint-Andreasinstituut. Gratis toegang. De expo loopt tot eind november Wie over foto s of ander W.O. I-materiaal beschikt en dit graag wil tentoonstellen, kan mailen naar: willylefevere@hotmail.com. Initiële research en concept: Virginie Michils, dienst Cultuur Oostende Samenstelling: Karl Van Hoecke, historicus; Virginie Michils en Erwin Mahieu Extern adviseur: Erwin Mahieu Coördinatie: Amelie Ingelbrecht, dienst Cultuur Oostende Eindredactie: Virginie Michils, dienst Cultuur Oostende en Martine Meire, directeur Druk en lay-out: drukkerij Lowyck Dank aan: Martine Vandermaes & Nadia Stubbe, Bibliotheek Kris Lambert; Claudia Vermaut, archivaris stad Oostende