Universiteitsbibliotheek Primavera Press ism Universitaire Pers Leiden. Leiden 2001.

Transcriptie

1 1.4. Wijsbegeerte Beknopte geschiedenis van de domeincollectie Al sinds het ontstaan van de universiteit (1575) wordt er in Leiden filosofie onderwezen, zij het dat het onderwijs in de filosofie, behorende tot de artes, voornamelijk een propedeutisch karakter had. Men bestudeerde de filosofie als voorbereiding op een van de echte studies : theologie, rechten en medicijnen. Aanvankelijk maakte men in het onderwijs gebruik van handboeken van de humanistisch georiënteerde Leuvense hoogleraren Augustinus Hunnaeus en Cornelius Valerius, totdat in 1582 zes studenten het verzoek indienden om voortaan Aristoteles teksten als uitgangspunt te nemen. Het verzoek werd gehonoreerd, maar de studenten hadden veel moeite met deze teksten, dus al gauw verschenen er handboeken van Leidse hoogleraren met als doel de Aristotelische leer hapklaar te maken, bijvoorbeeld Simon Stevins Dialectike ofte Bewijsconst (1585). 22 De collectievorming op het gebied van de filosofie sloot sinds het prille begin van de universiteit al aan bij het onderwijs. Zo bevat de collectie een exemplaar van Valerius gewraakte Physicae uit 1575, en een latere druk van Stevins bovengenoemde werk uit 1621, van druckfauten verbetert. Ook het vermelden waard is dat het college in 1608 besloot om voor de hoogleraren filosofie de werken van Plato en Aristoteles aan te schaffen, voor Plato waarschijnlijk de Stephanus-editie (1578) die ook nu nog in het bezit is van de bibliotheek. De eerste jaren dat filosofie onderwezen werd, had men moeite om geschikte hoogleraren te vinden voor de filosofie. De opleiding was dan ook weinig succesvol. Pas in 1598 bracht de eerste student het tot de graad magister artium. Die student was Gerardus Vossius. Zijn zoon, Isaac Vossius, zou later bibliothecaris van koningin Christina van Zweden worden. In 1689 kocht de Universiteit de Bibliotheca Vossiana aan, en zo verkeeg de bibliotheek vele belangrijke werken van Descartes, onder andere een eerste druk van de Discours de la Méthode uit Daarvoor had de universiteit slechts één werk van Descartes in haar bezit (Geometria, door Frans van Schooten uit het Frans in het Latijn vertaald ten behoeve van de studenten, 1649). Het was dan ook pas in 1676 officieel toegestaan om de Cartesiaanse filosofie te doceren in Leiden. Inofficieel echter, behoorde deze filosofie al vanaf 1652 tot het curriculum. 23 Tegenwoordig kan men aan de universiteit Leiden terecht voor een brede, klassieke opleiding in de filosofie. De geschiedenis van de filosofie, en met name de antieke filosofie van Aristoteles en Plato, neemt nog steeds een bijzondere plaats in. Sinds 1964 is er een aparte Faculteit der Wijsbegeerte (daarvoor behoorde Wijsbegeerte bij Letteren), en sinds 1992 functioneert de Faculteit helemaal zelfstandig. In het laatste research assessment zijn de voorzieningen voor de opleidingen van de Faculteit als goed beoordeeld, met name de bibliotheek. 24 Het jaarlijks budget voor wijsbegeerte bedroeg de afgelopen jaren In 2004 en 2005 heeft de faculteit een extra bedrag van (per jaar) beschikbaar gesteld om lacunes op te vullen, in met name de collectie monografieën (het extra bedrag van 2005 is in 2005 en 2006 uitgegeven). 25 Het jaarlijks budget van werd onderverdeeld in Bron: Ferdinand Sassen, Het oudste wijsgeerig onderwijs te Leiden, ( ), in Mededeelingen der Nederlandsche Akademie van Wetenschappen, 4:1. 23 Bron: Christiane Berkvens-Stevelinck, Magna Commoditas, Geschiedenis van de Leidse Universiteitsbibliotheek Primavera Press ism Universitaire Pers Leiden. Leiden Bron: Research Assessment Philosophy In de gesprekken die ik met de medewerkers heb gevoerd, is gebleken dat niet alle lacunes naar tevredenheid zijn opgevuld. De nog bestaande lacunes (zoals voor praktische filosofie) zijn meegenomen in het

2 regulier budget, en 4000 voor het zogenaamde pluspakket: een apart budget waarvan elektronische diensten werden betaald (in concreto: Philosopher s Index en Routledge Encyclopedia of Philosophy. Kosten in totaal in 2006: ). In 2007 is het pluspakket echter afgeschaft, en worden de kosten van de elektronische abonnementen van het reguliere budget afgetrokken. Dit reguliere budget bedraagt echter Actuele omvang De totale collectie filosofie bestaat uit zo n titels. Een klein deel daarvan staat op de studiezaal. Lopende abonnementen (gebaseerd op Alephs list of orders per budget): Tijdschriften: 87 Meerdelige werken: 72 Losbladigen: 1 Seriewerken: 20 Elektronische abonnementen: 5 De omvang van de elektronische collectie is: Tijdschriften: 129 titels (search in U-CAT mbv BC codes voor filosofie en MAT=et) (er is hier natuurlijk overlap met de Aleph-titels) Overig: 16 titels (search in U-CAT, woord uit alle velden filosofie en MAT = so, en U- LIP philosophy, ontdubbeld) (o.a. bibliografieën, lexica, verzameld werk filosofen, proefschriften op CD-ROM). Afbakening gebied en raakvlakken met andere domeincollecties UL Aangezien filosofie een zeer breed vakgebied is, heeft de collectie raakvlakken met vrijwel alle andere collecties in Leiden. Het volgend overzicht spitst dit toe per onderdeel van de filosofie: Klassieke talen (antieke wijsbegeerte) Sociale wetenschappen (politieke filosofie, filosofie van de psychiatrie, ethiek) Taalwetenschap (taalfilosofie) Wetenschapsgeschiedenis (wetenschapsfilosofie) Museum Boerhaave (wetenschapsfilosofie) Wiskunde en natuurwetenschappen (logica, wetenschapsfilosofie) Godsdienstwetenschappen en godgeleerdheid (middeleeuwse wijsbegeerte, spiritualiteit, godsdienstwijsbegeerte) Indologisch instituut Kern (niet-westerse filosofie) Kunst (esthetica) Rechten (ethiek, rechtsfilosofie) Bijzondere collecties (geschiedenis van de middeleeuwse wijsbegeerte) Relaties tot externe bibliotheken/collecties Vrijwel alle Nederlandse universiteiten waar filosofie wordt aangeboden hebben overlappend, verwant en/of aanvullend materiaal. Het is momenteel onduidelijk welke bibliotheek bewaarplicht heeft. De bibliotheek met die verantwoordelijkheid deselecteert geen werken die collectievormingsprofiel. Voorzover mij bekend zijn veel andere lacunes indertijd wel opgevuld. De titels voor mediafilosofie zijn bijvoorbeeld allemaal aangeschaft. 26 Voor gebruikscijfers van deze bronnen, zie: Gebruikscijfers leveranciers. De cijfers zijn moeilijk vergelijkbaar omdat er verschillende acties zijn gemeten, maar het lijkt erop dat de Philosopher s Index vaker wordt gebruikt dan de Routledge.

3 nergens anders meer in Nederland aanwezig zijn, en andere bibliotheken die tot een dergelijke actie willen overgaan moeten hun collectie aanbieden aan de bibliotheek met bewaarverantwoordelijkheid. 27 Dit zou moeten zijn geregeld in UKB-verband. Indertijd heeft Leiden om deze verantwoordelijkheid verzocht. Els Peeters (Nijmegen) heeft echter een stuk ingediend waarin ze pleit voor een koppeling aan BGW-verantwoordelijkheid. Dit is aangenomen als amendement maar het eerste stuk is daarmee niet vervallen. De BGW gelden zijn naar Nijmegen, en Amsterdam (VU en UvA) gegaan, maar de Amsterdamse universiteiten hebben geen gehoor gegeven aan de oproep om de bewaarplicht op zich te nemen. Nu is het feitelijk zo dat er twee stukken naast elkaar bestaan: een waarin Leiden de verantwoordelijkheid op zich neemt, en een waarin Nijmegen dat doet. Hoe het met de KB in dit verband zit, is evenmin duidelijk. Dit is misschien een punt voor het volgende overleg vakreferenten filosofie (landelijk). Algemene relatie met onderwijs en onderzoek De collectie is van belang voor de volgende opleidingen: Bachelor Wijsbegeerte (in voltijd en deeltijd) Bachelor Wijsbegeerte met Major-minor combinatie (Deze opleiding komt te vervallen; na het academisch jaar kan hiervoor niet meer worden ingeschreven.) Minor Wijsbegeerte (na 2006/2007 vervalt ook deze opleiding) Master Philosophy MPhil Philosophy (research master rond het thema: Rationality) MA Philosophy of a specific discipline Sinds 2004 is het onderzoek van de faculteit gebundeld rond het thema rationaliteit. Hieronder vallen 8 onderzoekslijnen: 28 Philosophy of Science Studies on Gelassenheit Media Philosophy Aristotle s Posterior Analytics and its reception in late antiquity Kant on the Unity of Reason Nietzsche s philosophy of conflict Rational choice theory Philosophy between science and morals in the post-newtonian World: Berkeley, Hume and Adam Smith Zwaartepunten Traditioneel zwaartepunt is de geschiedenis van de filosofie. Met name op het gebied van antieke en middeleeuwse wijsbegeerte is de afgelopen jaren veel aangeschaft. Antieke wijsbegeerte lijkt, mede ook door de verwante sterke collectie Klassieke talen, een grote aantrekkingskracht te hebben op mensen van buiten Leiden. Een search in de catalogus op basiscode laat wel zien dat antieke wijsbegeerte (08.21) de meeste titels telt, maar hiervan is waarschijnlijk een behoorlijk deel door Klassieke talen aangeschaft. Ook op het gebied van de geschiedenis van de moderne en hedendaagse wijsbegeerte (respectievelijk en ) hebben we veel in huis, maar dit geeft een vertekend beeld, omdat het praktijk is om boeken voornamelijk historisch te classificeren, d.w.z. dat een studie over Kants ethiek bij geschiedenis van de moderne wijsbegeerte komt, 27 Het is mij niet bekend of er ook een plicht is om de laatste papieren versie van een abonnement te handhaven (maar ik dacht van wel). 28 Bron: Research Assessment Philosophy

4 en dat werken van hedendaagse auteurs bijna automatisch bij geschiedenis van de hedendaagse wijsbegeerte terecht komen (of het nu politieke filosofie betreft of zeg wijsgerige antropologie). 29 Ontsluiting Nog niet alles is ontsloten via de GOO. Sommig materiaal is alleen voorzien van NSC-codes, maar het lijkt erop dat het meeste wel een NBC code heeft. Vooralsnog lijkt er geen duidelijke scheiding aan te brengen tussen werk dat wel en werk dat niet ontsloten is met NBC (het is bijvoorbeeld niet zo dat werk dat voor 1990 is uitgekomen, zo n code mist; zoals dat bij andere vakken soms wel het geval is). Collectievormingsprofiel Actuele relatie met onderwijs & onderzoek De collectie filosofie richt zich met name op de studenten, docenten, en onderzoekers van de Faculteit der Wijsbegeerte. De collectie ondersteunt de volgende opleidingen: BA Wijsbegeerte, MA in Philosophy, MA in Philosophy of a Specific Discipline en MPhil in Philosophy: Rationality (research master). De faculteit in cijfers: Wetenschappelijke staf: Hoogleraren: 6 U(H)Ds: 8 Postdocs: 2 Promovendi: 5 Bijzondere leerstoelen: 6 Visiting scholars ( ): 2 Eén van de postdocs is ook gedeeltelijk in vaste dienst. Tevens is er overlap tussen de hoogleraren en bijzonder hoogleraren. Studentenaantallen: 30 Instroom eerstejaars: 46 Instroom master studenten: 7 Totaal aantal inschrijvingen (alle studiefasen): 152 (waarvan 1 voor de research master) Onderwijs: 29 Dit is uiteraard onhandig, maar omdat er gezamenlijk ontsloten wordt (d.w.z. als een andere bibliotheek het boek al ontsloten heeft, nemen wij die gegevens over), zijn er landelijke afspraken gemaakt, en het lijkt verstandig om ons daaraan te houden. Omdat er voor filosofie in vergelijking tot andere vakgebieden erg weinig is afgesproken, is het misschien zinvol om een en ander opnieuw ter discussie te stellen in het landelijke vakreferenten overleg filosofie. Twee opmerkingen: (1) het is niet ondenkbaar dat we in de nabije toekomst anders gaan ontsluiten, dus misschien is het beter daarop te wachten, en (2) het probleem is misschien niet zo groot als het lijkt, omdat er naast de basisclassificatie ook trefwoorden worden toegekend. Als het goed is, blijven de boeken daardoor wel goed vindbaar. Natuurlijk blijft het probleem dat het over 200 jaar wellicht raar is dat 20 e -eeuwse wijsbegeerte als contemporaine filosofie is opgenomen, maar classificatiesystemen lopen wat dat betreft altijd achter de feiten aan. 30 Bron: Het aantal eerstejaars is gebaseerd op de vooraanmeldingen voor het studiejaar in week 39 (juli 2007). De overige cijfers zijn gebaseerd op het rapport Onderwijs in cijfers van juli 2007, en dit zijn de cijfers voor Er moet opgemerkt worden dat de faculteit toen ook nog de opleidingen wijsbegeerte met minor-major combinatie en wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied aan bood (hier niet apart vermeld).

5 Het onderwijs in de bachelor laat de student kennismaken met zoveel mogelijk klassieke onderdelen van de filosofie, met nadruk op de geschiedenis van de filosofie, al worden de systematische vakken natuurlijk niet veronachtzaamd. Het lezen van klassieke, primaire teksten neemt een belangrijke plaats in tijdens de opleiding. In de masterfase komen meer specialistische vakken aan bod, nauwer aansluitend bij de onderzoeksspecialismen van de verschillende stafleden. Onderzoek: Ieder staflid heeft zijn eigen onderzoeksspecialisatie. Er is geen onderverdeling in onderzoeksgroepen, maar wel is al het onderzoek aan de faculteit sinds 2004 gebundeld onder één thema: rationaliteit. De deeldisciplines van de filosofie die in Leiden zijn vertegenwoordigd zijn: Geschiedenis van de filosofie (antieke, middeleeuwse, moderne & hedendaagse) Logica & Taalfilosofie Epistemologie & Wetenschapsfilosofie Mediafilosofie Cultuurfilosofie Wijsgerige antropologie Ethiek Politieke filosofie Philosophy of mind Metafysica (vooral binnen het onderwijs) Rechtsfilosofie (nieuw) Wijsbegeerte van de psychiatrie (nieuw) Aankoop en methodiek De aanschaf van literatuur geschiedt ouderwets : via de boekhandel. Wel wordt er voornamelijk gebruik gemaakt van attenderingsprofielen bij de belangrijke uitgevers om op de hoogte te blijven van recente uitgaven in plaats van het doornemen van papieren catalogi en recensies in vaktijdschriften. In de toekomst zullen de attenderingsprofielen worden omgezet in approval plans. Deze methode werkt vooral goed voor recente literatuur. Incidenteel wordt echter ook ouder werk aangeschaft. Dit geschiedt dan op basis van suggesties vanuit de doelgroep. In sommige gevallen worden uitgaven aangeschaft via antiquariaten. Tabel De primaire ingang voor het profiel is de onder filosofen gangbare onderverdeling in de verschillende filosofische vakken. 31 Het voordeel van deze indeling is dat de verschillende medewerkers van de Faculteit zich hopelijk gemakkelijk kunnen herkennen in het profiel. Het nadeel is dat, anders dan gebruikelijk in bibliotheken, de primaire ingang niet door de NBCcodes wordt gevormd, waardoor het misschien minder makkelijk wordt om ons profiel te vergelijken met dat van andere bibliotheken (al is Nijmegen bijvoorbeeld ook van de NBCcodes al ingang afgestapt, ten gunste van een ingang in termen van filosofische disciplines). Men moet zich echter bedenken dat de basisclassificatie voor filosofie eerder een belemmering dan een hulpmiddel lijkt te vormen bij het toekennen van collectieniveaus. Ten eerste vallen de onderwerpsrubrieken niet altijd samen met het onderzoek en onderwijs van de 31 Wijsgerige aspecten van de psychiatrie staat niet als vak apart genoemd. Het gaat hier namelijk om een breed veld dat uit meerdere deelgebieden bestaat (bv. ken-theorie, ethiek en antropologie). In overleg met de betreffende hoogleraar is bepaald dat voor de filosofiecollectie met name neurofilosofie van belang is. Dat is hieronder wel terug te vinden.

6 Faculteit. Zo hebben sommige gebieden geen eigen code (bijv. mediafilosofie; een relatief jong vakgebied). Daarbij is het praktijk om studies veelal historisch te classificeren. 32 Een boek van Derrida op het gebied van wijsgerige antropologie komt dus bij geschiedenis van de contemporaine wijsbegeerte () in plaats van bij wijsgerige antropologie (08.36). Om deze reden is het toekennen van wensniveaus per basiscode weinig informatief: de gebieden zijn te breed. Daarbij aansluitend zullen de wensprofielen ook niet in het aantal aangeschafte titels per basiscode zijn rug te zien, hetgeen de vraag oproept of het wel zinvol is om die codes als uitgangspunt te nemen. Tot slot, zoals aangegeven in het collectieprofiel, lijkt er in Leiden nog geen traditie te zijn om de filosofiecollectie te beschrijven in termen van NBCcodes. Ook om die reden voel ik me vrij om een andere weg in te slaan. Relevante codes zijn wel genoemd. Het aanschafbelang wordt weergegeven in een schaal van 1 tot en met 10, zoals in Nijmegen al een aantal jaren gebruikelijk is. Hierbij staat 10 voor een volledige collectie en 1 voor een zeer minimale, zie voor een toelichting op deze niveaus Deel II, de inleiding bij Letteren: Per vakgebied is aangegeven zowel wat het huidige niveau is, als wat het gewenste niveau is voor de collectie, voor zover het budget het toelaat. Vakgebied & accenten NBC Niveau Collectievorming Cijfers 1-10 huidig gewenst 1. Geschiedenis van de filosofie Ook aanschaf door: Bijzonder-heden a. Geschiedenis van de antieke wijsbegeerte Traditioneel zwaartepunt in de Leidse collectie. Het accent in het onderzoek ligt op de receptie van Aristoteles philosophy of mind in de late Oudheid. Periode: nchr. Met name de volgende twee tradities: de De Anima traditie en de Neo-Platonistische (vooral Plotinus). b. Geschiedenis van de middeleeuwse wijsbegeerte De nadruk ligt op laat- middeleeuwse logica en semantiek. Vooral aanschaf van tekstedities. c. Geschiedenis van de moderne en hedendaagse wijsbegeerte Er wordt gestreefd naar een zo compleet mogelijke collectie van primaire teksten van belangrijke filosofen. Onderzoeksaccenten liggen op (i) (m.n. Schotse) filosofie en wetenschap in de 17 de en 18 de eeuw (Newton, Hume, Adam Smith), (ii) de filosofie van Kant (iii) rationaliteit (iv) de filosofie van Nietzsche (er wordt ism Nijmegen gewerkt aan een Nietzsche woordenboek) 2. Theoretische filosofie a. Logica & Taalfilosofie De focus ligt op de filosofische implicaties van het constructivisme (met nadruk op Per Martin-Löfs type theory). Een gerelateerde onderzoekslijn houdt zich bezig met het oordeelsbegrip (ook historisch, o.a. Locke, Hume). Ook aanschaf van studies mbt de geschiedenis van de logica en semantiek (belangrijke auteurs: Frege, Wittgenstein, Bolzano) GLTC (m.n. primaire teksten) Graag ook aanschaf in het Italiaans. In mindere mate ook studies over de doorwerking van de commentaar-tradities in de middeleeuwen en renaissance Aanschaffen Graag ook aanschaf van handschriften op film = Wat betreft de geschiedenis van de natuurfilosofie en economie ook aan-schaf door wetenschapsges chiede-nis Er zijn lacunes wat betreft Schotse filosofie (Hume, Smith). Voor het onderwijs zijn teksten in Engelse vertaling nodig. De Nietzsche bibliotheek mag uitgebreider. Indien mogelijk, elektronische edities van zijn werken ivm woordenboek. 8 8 De standaard Lockeeditie uit 1823 ontbreekt, nu wel veel materiaal elektronisch beschikbaar. Een goed overzicht van digitaal beschikbare bronnen is gewenst. Graag een abonnement op de nieuwe Clarendon 32 Zie het collectieprofiel over de zin en onzin van deze praktijk.

7 b. Epistemologie Collectievorming met name van belang tbv het onderwijs. Voor de research-master nadruk op het thema: rationaliteit. Ander aandachtsgebied: wetenschappelijke kennis. c. Wetenschaps-filosofie Hier ligt het accent op de filosofische beschouwing van de geschiedschrijving van de wetenschap (History and Philosophy of Science (HPS)). d. Mediafilosofie Een nieuw deelgebied in de filosofie, dat de invloed van nieuwe mediatechnologieën op ons ken-apparaat tot onderwerp heeft. Een basiscollectie is inmiddels aangelegd. Deze wordt onderhouden, en iets uitgebreid. e. Metafysica Alleen aanschaf ten behoeve van het inleidende BA- onderwijs. Met name zijn teksten in Engelse vertaling nodig (bijv. van Descartes, Leibniz, Kant, maar ook van hedendaagse filosofen). f. Philosophy of mind Lichaam-geest probleem. Neurofilosofie is ook van belang, bijv. implicaties van de neurobiologie voor vrijheid. 3. Praktische filosofie a. Ethiek Interesse in zowel meta-ethiek (concepties van praktische rationaliteit en handelingstheorie) als normatieve ethiek. Zwaartepunt: Kant en Kantian ethics. Groeiende belangstelling voor Practical Inference en publicaties op het gebied van morele psychologie. Een nieuw aandachtsgebied is de ethiek van de psychiatrie. b. Politieke filosofie Het accent ligt op wereldburgerschap, benaderd vanuit verschillende invalshoeken (ethiek, politiek, economie), en de relatie to democratische theorie. In mindere mate aandacht voor feministische theorie = FSW (philosophy of mind) 5 6 Aanschaf vnml door wet.gesch. Ook binnen W&N werd aangeschaft (maar nu minder?) uitgave van Hume. Er zijn lacunes op het gebied van tijdschriften. Een titellijst wordt nog aangeleverd tbv collectie wetenschapsgesch. 4 5 Onderzoek en onderwijs wordt door dit lage niveau niet belemmerd. Omdat Leiden de enige universiteit is met deze specialisatie, is het gewenste niveau toch hoger dan het huidige Filosofische implicaties van psychopathologie wordt door FSW aangeschaft Afstemming met de Heer (vakreferent FSW) gewenst. 6 8 FSW Aanschaf op deelgebied filosofie & economie gewenst. Op het gebied van de meta-ethiek is de collectie mager. 7 8 FSW Aanschaf op deelgebied filosofie & economie gewenst. Ook over vraagstukken van verdelende rechtvaardig-heid. c. Cultuurfilosofie Hier vooral aandacht voor de belevenismaatschappij en hoe we ons daarin staande houden. Daarbij aansluitend: het begrip gelatenheid en spiritualiteit met wortels bij Meister Eckart. Belangrijke denkers: Benjamin, Heidegger, Dilthey, Bergson. Studies mbt de fenomenologische instelling. Ook belangstelling voor esthetica. Met name aanschaf van primaire teksten. Rechtsfilosofie Zwaartepunt op mensenrechten en mensenplichten, moraliteit en recht, o.a. Kant, Hannah Arendt. Een andere lijn richt zich op Nietzsche s filosofie van conflict. e. Wijsgerige antropologie Accenten: de filosofie van Heidegger. Voornamelijk primaire teksten Vertalingen van Franse fenomenologen ontbreken. Ivm te verwachten samenwerking met kleine aziatische talen, ook werken over verhouding oosterse-westerse filosofie collectioneren (bv. Heidegger and Asian thought) 7 7 rechten Engelse vertalingen gewenst 7 7

8 Uitgangspunten voor de collectie zijn wat de geschiedenis van de filosofie betreft dat in ieder geval de primaire teksten van belangrijke filosofen worden aangeschaft, en de belangrijkste studies over deze auteurs. Gestreefd wordt naar een zo compleet mogelijke collectie op dit gebied. Ook wordt direct ondersteunend materiaal aangeschaft, zoals bibliografieën, lexica, etc. Wat betreft de systematische vakken wordt er getracht de belangrijkste werken op die vakgebieden die op de faculteit vertegenwoordigd zijn aan te schaffen. Dit zijn: logica & taalfilosofie, epistemologie & wetenschapsfilosofie, ethiek, politieke filosofie, wijsgerige antropologie, cultuurfilosofie, metafysica, philosophy of mind en mediafilosofie. Nieuwe aandachtsgebieden die naar aanleiding van nieuwe aanstellingen hierbij komen zijn wijsbegeerte van de psychiatrie (voor de collectie in het kader van dit vak met name neurofilosofie) en rechtsfilosofie. Voor het onderwijs zijn series als Cambridge Companion to, en Routledge Philosophy Guidebooks to belangrijk. Ook hier wordt gestreefd naar een zo complete mogelijke collectie. Boekencollectie: De boekencollectie wordt over het algemeen als goed beoordeeld. Recentelijk heeft de faculteit extra budget toegekend (in 2004 en euro) om de bestaande lacunes op te vullen. Als resultaat daarvan is de UB nu grotendeels goed toegerust voor het onderzoek en onderwijs. Wel zijn er (ook door nieuwe onderzoeksoriëntaties) nieuwe aanvullingen in de collectie nodig. Deze liggen met name op het gebied van de ethiek & politieke filosofie (te denken is aan meta-ethiek, en aan geschiedenis en filosofie van de economie), en geschiedenis van de moderne wijsbegeerte (teksten van en over Schotse filosofen). Wat betreft de wijsgerige aspecten van de psychiatrie, ook een nieuw specialisme aan de faculteit, blijkt de UB al goed voorzien, zij het dat het meeste bij FSW staat. Afstemming met de vakreferent FSW over collectievorming op dit punt is gewenst. FSW collectioneert trouwens ook al jaren op het gebied van de politieke filosofie; ook hier is afstemming met de vakreferent is kwestie gewenst. Verder geldt in het algemeen dat de collectievorming voorheen sterk gericht was op de Duitse markt, maar dat er nu steeds meer vraag is naar publicaties uitgegeven in de Angelsaksische wereld. Wat betreft het onderwijs is er een duidelijke roep om vertalingen van oorspronkelijke Franse en Duitse teksten in de Engelse taal. De Nederlandse studenten beheersen het Frans en het Duits al niet meer zo goed, maar van de buitenlandse studenten die op de research master afkomen, kan echt niet verwacht worden dat ze Frans en Duits kunnen lezen. Ook voor het onderzoek is er groeiende vraag naar vertalingen; doordat men meer publiceert in Angelsaksische tijdschriften, die eigen gemaakte parafraseringen van bijvoorbeeld origineel Duitse citaten niet accepteren. Conclusies en aanbevelingen: Het collectievormingsprofiel dient als uitgangspunt voor de verdere uitbouw van de collectie. De volgende aanbevelingen kunnen worden gedaan voor gebruik van het profiel: Aanbevelingen: Naast de vakgebieden die in onderstaand profiel genoemd worden, moet ook de aanschaf van basiswerken in de volle breedte van de filosofie punt van aandacht zijn. Er moet bijvoorbeeld ook basaal gecollectioneerd worden op het gebied van het Duits Idealisme en de niet-westerse filosofie, ook al is er op dit moment niemand mee bezig. Met het oog op het centrale onderzoeksthema Rationaliteit moet de UB in ieder geval alle recente studies rond dit thema collectioneren. Volledigheid wat betreft dit thema moet worden nagestreefd (ook ouder werk indien dat eventueel ontbreekt).

9 Naast de Duitse markt, moet ook goed worden bijgehouden wat er in Groot-Brittannië en Amerika uitkomt. Het is met name belangrijk te investeren in Engelse vertalingen vanwege het Engelstalige masteronderwijs (en groei binnen de aantallen internationale studenten). Om de collectie op peil te houden, zou het budget eigenlijk jaarlijks geïndexeerd moeten worden. De tijdschriften en elektronische abonnementen worden namelijk elk jaar duurder, en het boekenbudget gaat dan als sluitpost fungeren. (Zie ook punt d. onder) Beschikbare middelen In 2007 bedroeg het budget van filosofie euro. Dit was als volgt verdeeld over de verschillende kostensoorten (verdeling van eind 2007): Monografieën 3500 Tijdschriften Meerdeligen 3500 Losbladigen 221 Seriewerken 3279 Elektronische abonnementen 5500 Totaal De werkelijke uitgaven waren echter anders verdeeld: Monografieën 9100 Tijdschriften 9500 Meerdeligen 2400 Losbladigen 200 Seriewerken 2600 Elektronische abonnementen 4100 Totaal Het moet wel worden opgemerkt dat de uitgaven voor meerdeligen en seriewerken moeilijk te begroten zijn (het ene jaar komt er gewoon meer uit dan het andere). Desalniettemin valt op dat in 2007 de verhouding boeken (monografieën, meerdeligen, seriewerken) ten opzichte van tijdschriften en elektronische abonnementen ongeveer was. Ik denk dat we moeten proberen dat zo te houden Hier moet worden opgemerkt dat het budget voor monografieën aan de lage kant is. Belangrijk is dat het huidige budget in de toekomst in ieder geval behouden blijft. Aanwas anders dan door koop: schenkingen, bruiklenen Incidenteel is er sprake van schenkingen. In principe moeten schenkingen aan dezelfde criteria voldoen als die genoemd onder c, d.w.z. een uitgave moet binnen de collectie passen. Minimaal moet het materiaal van wetenschappelijke kwaliteit zijn. Deselectie De tijdschriften abonnementen zijn recentelijk nog door de vorige vakreferent geëvalueerd. Hij heeft de lopende abonnementen op series, meerdeligen, en elektronische abonnementen bekeken. Hieruit is gebleken dat een aantal abonnementen mogelijk kan worden opgezegd omdat deze of te weinig worden gebruikt (zoals het elektronische abonnement op de Routlegde Encyclopedia of Philosophy) of omdat er sprake is van een serie waar al een aantal jaren geen uitgave meer op is uitgekomen (zoals de Historisch-kritische Ausgabe van F.W.J. Schelling).

10