Conceptexamenprogramma vmbo. Versie ten behoeve van 2 e tranche pilot. Profiel Economie en ondernemen

Transcriptie

1 Conceptexamenprogramma vmbo Versie ten behoeve van 2 e tranche pilot Profiel Economie en ondernemen juli

2 Examenprogramma vmbo Het beroepsgerichte examenprogramma van een vmbo-leerling bestaat uit een kern, een profiel en keuzedelen. Voor een BB- en een KB-leerling betreft dit tenminste vier keuzedelen. Voor een GLleerling betreft dit tenminste twee keuzedelen. De kern bestaat uit 'algemene kennis en vaardigheden', 'professionele kennis en vaardigheden' en 'loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling'. Voor BB en KB bestaat ieder profiel uit vier profieldelen. Voor GL bestaat ieder profiel uit twee profieldelen. Bij ieder profiel zijn keuzedelen vastgesteld. Binnen het aanbod van zijn school kiest een leerling een profiel en keuzedelen. Door de keuze voor een profiel ligt de kern van het examenprogramma van de leerling automatisch vast. Binnen het aanbod van zijn school kan een leerling, behalve uit de keuzedelen bij het door hem gekozen profiel, ook kiezen uit profieldelen uit een ander profiel en uit keuzedelen bij een ander profiel. Keuzedelen kunnen dus zijn: keuzedelen bij het eigen profiel; profieldelen uit een ander profiel; keuzedelen bij een ander profiel. De kennis en vaardigheden van de kern worden geëxamineerd in het profiel en de keuzedelen. In het examen worden (voorwaardelijke) kennis, vaardigheden en houdingen getoetst. Het examen bestaat uit een centraal examen (CE) en een schoolexamen (SE). Het profiel wordt geëxamineerd in het CE en de keuzedelen in het SE. Dit document beschrijft de kern en het profiel voor Economie en ondernemen en de keuzedelen bij dit profiel. Profiel: Economie en ondernemen Inhoud: De kern a. Algemene kennis en vaardigheden b. Professionele kennis en vaardigheden c. Loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling De vier profieldelen 1. Commercieel 1 (voor BB, KB en GL) 2. Secretarieel 1 (voor BB, KB en GL) 3. Logistiek 1 (alleen voor BB en KB) 4. Administratie 1 (alleen voor BB en KB) 2

3 De keuzedelen bij het profiel Economie en ondernemen 1. Commercieel 2 2. Secretarieel 2 3. Logistiek 2 4. Administratie 2 5. Ondernemen 6. Webshop 7. Vormgeving 8. Mode en design 9. alleen voor GL *) Logistiek alleen voor GL*) Administratie 1 *) Dit keuzedeel geldt alleen voor GL omdat het identiek is aan een van de profieldelen voor KB. 3

4 Kern Een kandidaat kan gebruik maken van de in de kern genoemde kennis en vaardigheden in een (gesimuleerde) uitvoerende beroepssituatie of een daarop voorbereidende scholing. De kennis en vaardigheden zijn gerangschikt in algemene kennis en vaardigheden en professionele vaardigheden. Kennis en vaardigheden worden samen met de persoonlijke eigenschappen ook wel aangeduid als beroepscompetenties. De kern omvat ook kennis en vaardigheden rond loopbaanoriëntatie en ontwikkeling. Algemene kennis en vaardigheden a.1. de Nederlandse taal in opleidings- en beroepssituaties gebruiken; a.2. informatie op allerlei manieren overzichtelijk en efficiënt verzamelen, ordenen en weergeven; a.3. voor opleiding en beroep relevante berekeningen uitvoeren; a.4. plannen en organiseren in een beroeps(opleiding) gerelateerde situatie; a.5. op systematische en doelgerichte wijze werkzaamheden uitvoeren op basis van een planning met de inzet van vakdeskundigheid en met aandacht voor een zo hoog mogelijke kwaliteit; a.6. mondeling en schriftelijk rapporteren over de uitgevoerde werkzaamheden; onder meer over de planning, voorbereiding, proces en product; a.7. reflecteren op de eigen werkwijze en op de kwaliteit van het eigen werk; a.8. samenwerken en overleggen bij het uitvoeren van werkzaamheden; a.9. werkzaamheden volgens de voorschriften en op een veilige wijze uitvoeren; a.10. economisch bewust en duurzaam omgaan met materialen en middelen; a.11. professionele hulpmiddelen gebruiken en hun werking uitleggen; a.12. hygiënisch werken; a.13. milieubewust handelen; a.14. zich aan- en inpassen in een bedrijfscultuur. a.15. Voldoen aan de algemene gedrags- en houdingseisen die gesteld worden aan werknemers in de branche; a.16. In een (gesimuleerde) beroepssituatie en stage in een bedrijf omgaan met verschillen op basis van culturele gebondenheid en geslacht. b. Professionele kennis en vaardigheden b.1. commerciële instelling tonen, met name: - onderdelen van een marktonderzoek uitvoeren - verkoopvaardigheden - klant- en servicegerichte houding - kansen zien en benutten b.2. inspelen op trends en ontwikkelingen b.3. communicatieve vaardigheden toepassen, onder meer: - telefoneren - vergaderen - presenteren en/of demonstreren - overtuigen - corresponderen - social media inzetten b.4. vaardigheden toepassen op het gebied van kantoor- winkel- en magazijnautomatisering b.5. ondernemersvaardigheden tonen, onder meer: - innovatief zijn - creatief zijn - risico nemen b.6. werken volgens een bedrijfsconcept 4

5 Kern c. Loopbaanoriëntatie en ontwikkeling De kandidaat is in staat zijn eigen loopbaanontwikkeling vorm te geven. Hij doet dat met een oriëntatie op een toekomstige opleiding en (loop)baan door middel van reflectie op het eigen handelen en reflectie op ervaringen. c.1. De kandidaat heeft de vaardigheid de eigen loopbaan vorm te geven door op systematische wijze om te gaan met loopbaancompetenties : 1. Wat kan ik het best en hoe weet ik dat? [Kwaliteitenreflectie] 2. Waar ga en sta ik voor en waarom dan? [Motievenreflectie] 3. Waar ben ik het meest op mijn plek en waarom daar? [Werkexploratie] 4. Hoe bereik ik mijn doel en waarom zo? [Loopbaansturing] 5. Wie kan mij helpen mijn doel te bereiken en waarom die mensen? [Netwerken] c.2. De kandidaat maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk voor zichzelf en voor anderen doormiddel van een loopbaandossier. In een loopbaandossier is opgenomen welke activiteiten zijn uitgevoerd die hebben bijgedragen tot het ontwikkelen van de loopbaancompetenties. In het loopbaandossier wordt beschreven bij een aantal uitgevoerde activiteiten: I. de beoogde doelen II. de resultaten III. de evaluatie en een conclusie IV. welke vervolgactiviteiten gepland zijn op basis van de opgedane ervaringen en de daarbij horende conclusies 5

6 Profieldelen Profiel Economie en ondernemen BB KB GL 1. Commercieel Taken: o de winkelformule en de marketinginstrumenten herkennen en toepassen t.a.v. de doelgroep, het assortiment en de marktpositie o verkopen en afrekenen P/EO/1.1 de winkelformule en de marketinginstrumenten herkennen en toepassen t.a.v. de doelgroep, het assortiment en de marktpositie 1. het begrip winkelformule herkennen en toepassen 2. de samenhang tussen doelgroep en distributie herkennen en toepassen 3. het belang van vakkennis (artikelkennis) herkennen en toepassen 4. assortimentskennis verwerven, herkennen en toepassen 5. de samenhang tussen prijs t.a.v. marktpositie herkennen en toepassen 6. de samenhang tussen reclame t.a.v. marktpositie herkennen en toepassen 7. de samenhang tussen promotie en presentatie t.a.v. de marktpositie herkennen en toepassen P/EO/1.2 verkopen en afrekenen 1. de verkoopfasen doorlopen 2. afrekenhandelingen verrichten 6

7 Profiel Economie en ondernemen BB KB GL 2. Secretarieel Secretariële werkzaamheden uitvoeren o back- office werkzaamheden o front- office werkzaamheden P/EO/2.1 back- office werkzaamheden uitvoeren. 1. het agendabeheer voeren 2. bijeenkomsten organiseren 3. communicatie verzorgen 4. de post verzorgen 5. secretariële ondersteuning verrichten 6. data beheren binnen een (handels)onderneming P/EO/2.2 front- office werkzaamheden uitvoeren. 1. communicatie verzorgen 2. klachten afhandelen 3. klanten ontvangen 4. bezoekers ontvangen 5. het bedrijf presenteren 7

8 Profiel Economie en ondernemen BB KB GL 3 Logistiek Magazijnwerkzaamheden uitvoeren (eventueel in gesimuleerde omgeving) t.a.v. o ontvangst en opslag van goederen o verzamelen, verpakken en verzenden van goederen o voorraad bijhouden, inventariseren en bestellen P/EO/3.1 ontvangst en opslag van goederen 1. goederen ontvangen x x 2. goederen opslaan x x 3. goederen verplaatsen, intern- en extern transport x x 4. derving tegengaan x x P/EO/3.2 verzamelen, verpakken en verzenden van goederen 1. goederen verzamelen x x 2. goederen verpakken en verzendklaar maken x x 3. goederen verzenden x x P/EO/3.3 voorraad bijhouden, inventariseren en bestellen 1. administratief voorraadbeheer uitvoeren x x 2. goederen bestellen x x x x 8

9 Profiel Economie en ondernemen BB KB GL 4. Administratie een bijdrage leveren aan de administratie van (handels)ondernemingen: o bedrijven, bedrijfsfuncties en bedrijfsprocessen herkennen en benoemen o de boekhouding van de (handels)onderneming bijhouden P/EO/4.1 bedrijven, bedrijfsfuncties en bedrijfsprocessen herkennen en benoemen 1. bedrijven herkennen benoemen x x 2. bedrijfsfuncties herkennen en benoemen x x 3. bedrijfsprocessen herkennen en benoemen x x P/EO/4.2 de boekhouding van de (handels)onderneming bijhouden 1. de formulierenstroom in het bedrijf bijhouden x x 2. financiële feiten verwerken in de boekhouding x x 3. financiële data gebruiken: lezen, berekenen, interpreteren x x x x 9

10 Keuzedelen Profiel: Economie en ondernemen vmbo BB KB GL Keuzedeel 1 Commercieel 2 De kandidaat is toelaatbaar tot het keuzedeel Commercieel 2 wanneer het profieldeel Commercieel met goed gevolg is afgesloten. de marketinginstrumenten toepassen ten aanzien van product, plaats, prijs, personeel, promotie, presentatie en een verkoopgesprek voeren en de kassa bedienen. K/EO/1.1 het marketinginstrument product herkennen en toepassen. De kandidaat kan 1. assortimentskennis beheersen en toepassen, met name specialisatie, productinnovatie, ervaring, gevoel en beleving praktische, technische en commerciële artikelkennis K/EO/1.2 het marketinginstrument plaats herkennen en toepassen. 1. doelgroepen herkennen, met name behoefte koopkracht koopmotief 2. soorten winkels herkennen, met name bedieningsvorm, branche digitaal in verhouding tot fysiek, veranderingen in karakter van de winkel ten gunste van de verkoop via internet K/EO/1.3 het marketinginstrument prijs herkennen en toepassen. 1. de prijs bepalen, met name consumentenprijs, netto verkoopprijs en bruto verkoopprijs, btw, price range prijs bepalen; motiveren, inzicht in kosten, omzet en winst, kortingen samenstellen van een factuur 2. prijskenmerken herkennen K/EO/1.4 het marketinginstrument personeel herkennen en toepassen. 1. de bedrijfsformule herkennen en er naar handelen, met name bedrijfscultuur, uitstraling en eisen die gesteld zijn 2. vakkennis en artikelkennis demonstreren 10

11 Profiel: Economie en ondernemen vmbo BB KB GL K/EO/1.5 het marketinginstrument promotie herkennen en toepassen. 1. functies en vormen van reclame herkennen, met name vormen van reclame commercial, reclamemedia, grafisch vormgeven klantenbestand 3. reclamemateriaal ontwikkelen en maken voor verkopen van producten en/of diensten via internet door middel van webshops en social media K/EO/1.6 het marketinginstrument presentatie toepassen. 1. een artikelpresentatie maken 2. etalagewerkzaamheden uitvoeren 3. goederen inpakken 4. een winkelformule ontwikkelen en uitvoeren, met name presentatie, logo, huisstijl 5. winkelinrichting ontwerpen met name verkoopmethode, interieur, exterieur K/EO/1.7 een verkoopgesprek voeren en de kassa bedienen 1. verkoopfasen doorlopen, met name koopgedrag, koopmotief 2. kassahandelingen verrichten, met name kassabeheer, kassa opmaken, kascontrole 11

12 Profiel: Economie en ondernemen BB KB GL Keuzedeel 2 Secretarieel 2 De kandidaat is toelaatbaar tot het keuzedeel Secretarieel 2 wanneer het profieldeel Secretarieel met goed gevolg is afgesloten. ondersteunende werkzaamheden in een praktische context uitvoeren: o backoffice werkzaamheden o frontoffice werkzaamheden K/EO/2.1 backoffice werkzaamheden uitvoeren. 1. agendabeheer voeren, met name afspraken maken, noteren, verplaatsen, annuleren 2. bijeenkomsten organiseren, met name ondersteuning bij het voorbereiden en houden van bijeenkomsten, correspondentie hierover, facilitaire afhandeling, organiseren, budget beheren 3. communicatie verzorgen, met name telefoongesprekken, en, notities, memo s, verslaglegging 4. de post verzorgen, met name in- en uitgaande post, frankeren, track & trace, register bijhouden, interne bezorging 5. secretariële ondersteuning verrichten, met name werkplanning, kopiëren, archiveren, (reis)planning, informatie voor. het personeel 6. personeelsadministratie voeren, met name personeelsstamkaarten, personeelsbestand, privacyaspecten, aan- en afwezigheid van personeelsleden, urenverantwoordingssysteem, ziekte- en herstelmeldingen K/EO/2.2 frontoffice werkzaamheden uitvoeren. 1. communicatie verzorgen, met name telefoongesprekken, en, notities, memo s, verslaglegging 2. klachten afhandelen, met name, vragen en klachten beantwoorden en registreren 3. klanten ontvangen, met name servicebalie werkzaamheden verrichten, service voor, tijdens en na de verkoop verlenen 4. bezoekers ontvangen, met name begroeten, doorverwijzen, informatie verstrekken 5. het bedrijf presenteren, met name persoonlijke uitstraling, presentatietechnieken, non-verbale communicatie 12

13 Profiel: Economie en ondernemen BB KB GL Keuzedeel 3 Logistiek 2 De kandidaat is toelaatbaar tot het keuzedeel Logistiek 2 wanneer het profieldeel Logistiek met goed gevolg is afgesloten. magazijn, goederen en voorraadbeheer in een praktische context toepassen ten aanzien van o het magazijnbeheer o het goederenbeheer o het administratieve voorraadbeheer K/EO/3.1 een magazijn beheren. 1. gestelde eisen aan een magazijn herkennen en toepassen, met name bereikbaarheid, indeling, veiligheid 2. functies en soorten van magazijnen, open, gesloten en centraal herkennen en met name ontvangst, opslag en uitlevering van goederen toepassen 3. ARBO wetgeving toepassen en hygiëne en schoonmaakaspecten uitvoeren met name kennis van schoonmaakattributen en schoonmaakmiddelen en hygiënische maatregelen toegepast bij het soort producten in het magazijn, Arbowet, veilig werken 4. met vervoersdocumenten werken, leveringsvoorwaarden toepassen en transportmiddelen hanteren met name lezen, controleren en maken van een pakbon en vrachtbrief, remboursement 5. de bedrijfskolom herkennen, met name grondstof, fabriek, groothandel en tussenhandel 6. leveringsvoorwaarden toepassen met name franco, niet-franco, onder rembours, levertijd 7. vervoersmogelijkheden herkennen en toepassen, transportmiddelen kennen en hanteren 8. economische begrippen met betrekking tot de voorraad uitleggen en berekenen met name economische voorraad, technische voorraad, ijzeren voorraad, gemiddelde voorraad, afzet voorraadbeleid, voorraadkosten, afleveringskosten, economische bestelhoeveelheid, omzetsnelheid, omzetduur 13

14 K/EO/3.2 een bijdrage leveren aan het goederen beheer. 1. goederen bestellen, met name intern bestelformulier, maximumvoorraad en minimumvoorraad, ordergrootte, afleveringskosten 2. goederen ontvangen, met name controleren, fouten signaleren en oplossen 3. goederen opslaan, met name magazijn en productlocatie bepalen en zoeken 4. goederen verzamelen, met name letten op gewicht, afmetingen 5. goederen verpakken, met name verzendklaar maken 6. goederen verzenden, met name vrachtkosten, inladen, formulieren invullen 7. goederen verplaatsen, intern- en extern transport K/EO/3.3 een bijdrage leveren aan het administratieve voorraadbeheer. 1. administratief voorraadbeheer uitvoeren, met name inventariseren, administratieve voorraad, werkelijke voorraad, voorraadverschillen, voorraadtekort bepalen, signaleren, berekenen 2. derving tegengaan, met name lekkage, oorzaken, criminele derving, nietcriminele derving, voorkomen van derving, diefstalpreventie, veiligheid, FIFO en LIFO, winkeldochters vaardigheden en houding 14

15 Profiel: Economie en ondernemen BB KB GL Keuzedeel 4 Administratie 2 De kandidaat is toelaatbaar tot keuzedeel Administratie 2 wanneer het profieldeel Administratie met goed gevolg is afgesloten. o financieel- en administratief beheer van (handels)ondernemingen in een praktische context ondersteunen o de sub-administratie van een (handels)onderneming in een praktische context ondersteunen K/EO/4.1 financieel- en administratief beheer van (handels)ondernemingen ondersteunen. De kandidaat kan: 1. een formulierenstroom in het bedrijf bijhouden 2. een boekingsgang uitvoeren, boekingstukken coderen, grootboeken verwerken, kolommenbalans invullen en lezen, computerboekhouden 3. bedrijfseconomische calculaties uitvoeren, 4. verslaglegging en bedrijfsvergelijkingen uitvoeren, uitgebreid exploitatieoverzicht, interne- en externe kengetallen, kost- en verkoopprijsberekening, kostensoorten, (exploitatie)begroting K/EO/4.2 de sub-administratie van een (handels)onderneming in een praktische context ondersteunen. 1. de debiteurenadministratie bijhouden met name debiteurenkaart, saldilijst debiteuren, betalingsvoorwaarden hanteren, controleren naar aanleiding van facturen, aanmaningen, nalatige debiteuren 2. de crediteurenadministratie bijhouden met name crediteurenkaart, saldilijst crediteuren, betalingsvoorwaarden hanteren, controleren naar aanleiding van facturen, betaaladviezen, reageren op aanmaningen 3. voorraadadministratie bijhouden met name voorraadadministratie, voorraadkaarten, voorraadlijst 15

16 Profiel: Economie en ondernemen BB KB GL Keuzedeel 5 Ondernemen maakt, alleen of in een groep, een ondernemingsplan en voert dit uit met als doel het runnen van een (tijdelijke) onderneming o wie is de ondernemer? o het maken van het marketingplan o het maken van het financieel plan K/EO/5.1 beschrijven wie de ondernemer is. 1. persoonlijke gegevens noemen 2. motieven noemen 3. persoonlijke kwaliteiten noemen K/EO/5.2 een marketingplan maken. 1. het doel van de onderneming noemen 2. de markt beoordelen 3. een marketingmix ontwerpen en toepassen 4. inkoop en verkoopbeleid verrichten K/EO/5.3 een financieel plan maken. 1. verslaglegging uitvoeren 16

17 Profiel: Economie en ondernemen BB KB GL Keuzedeel 6 Webshop een eigen webshop bedenken, ontwikkelen en onderhouden en via internet en social media goederen en diensten verkopen K/EO/6.1 een eigen webshop bedenken, ontwikkelen en onderhouden en via internet en social media goederen en diensten verkopen 1. een webshop samenstellen 2. een webshop ontwikkelen 3. het assortiment onderhouden en producten toevoegen aan de webshop, 4. online verkopen, betaalmogelijkheden 17

18 Profiel: Economie en ondernemen BB KB GL Keuzedeel 7 Vormgeving kennis over promotie herkennen en toepassen in de praktijk met behulp van grafische vormgeving en multimedia presenteren. K/EO/7.1 verschillende presentatietechnieken uitvoeren. 1. artikelpresentaties maken 2. etaleren 3. etalagepoppen aankleden 4. inpakken K/EO/7.2 experimenteren met het maken van promotie. 1. een logo ontwerpen 2. een slagzin bedenken 3. een huisstijl ontwikkelen 4. een folder ontwerpen 5. een advertentie ontwerpen 6. een presentatie uitvoeren 7. een website bouwen 8. een commercial ontwerpen 9. een winkelformule ontwikkelen 18

19 Profiel: Economie en ondernemen BB KB GL Keuzedeel 8 Mode en design vormgeving toepassen binnen mode en design ten aanzien van o ontwerp o technieken K/EO/8.1 werkzaamheden binnen mode en design uitvoeren ten aanzien van ontwerpen. 1. stijlen en trends herkennen 2. beeld aspecten, vormgevingsprincipes en kleurenleer toepassen 3. research uitvoeren 4. een stylingmap samenstellen 5. producten en materialen herkennen K/EO/8.2 werkzaamheden binnen mode en design uitvoeren ten aanzien van productietechnieken. 1. technieken toepassen 2. bedienen van apparatuur 19