ALLES OVER. geo-informatie. in de LEEFOMGEVING

Transcriptie

1 ALLES OVER geo-informatie in de LEEFOMGEVING

2 ALLE INFORMATIE METEEN BINNEN HANDBEREIK Is uw organisatie opdrachtgever, aannemer of adviseur van een omgevingsproject? Bijvoorbeeld voor infrastructuur, woningbouw of gebiedsontwikkeling? Het hebben van de juiste informatie en samenwerken met alle betrokkenen is essentieel. ArcGIS is een platform met omgevingsdata, een samenwerkingsportaal, (web)apps en informatieproducten. Daarmee kunt u in alle fasen het juiste inzicht krijgen en overzicht geven van de situatie en stand van zaken. ArcGIS biedt de ondersteuning: of het nu gaat om het maken van een omgevingsplan, samenwerken met adviesbureaus en aannemers, een infrastructureel project, het beschikbaar stellen van open omgevingsdata of het informeren (of laten participeren) van burgers en bedrijven. Met het ArcGIS-platform kunt u nu al werken volgens de principes van de nieuwe Omgevingswet en het ondersteunende Digitaal Stelsel Omgevingswet. In deze themabundel leest u er alles over: van onze visie en informatie over de omgevingsdata tot verhalen uit de praktijk. Heeft u vragen of opmerkingen? Ik ga graag met u het gesprek aan, zodat u verder kunt werken aan een gezonde, veilige en duurzame leefomgeving. Bas Bijtelaar business manager De bestemming van elke vierkante meter grond in ons land is ontworpen en vastgelegd. Omdat ruimte schaars is, moeten we zorgvuldig om blijven gaan met onze leefomgeving. Kaarten spelen een grote rol bij het zoeken naar gewenste veranderingen daarin. Het inzicht van kaarten en analyses op geografische informatie kan helpen om het verschil te maken. Bekijk online een StoryMap; het verhaal over de kracht van het Platform Omgevingsprojecten via esri.nl/verhaal-leefomgeving

3 BOUWEN AAN EEN NIEUW NEDERLAND We leven in een dynamisch landschap; de inrichting van Nederland wordt bepaald door waar we wonen, werken en uitgaan. Dit verandert voortdurend en leidt bijvoorbeeld tot de enorme groei van steden, meer verkeer op de weg, krimp op het platteland en minder winkelend publiek. Onze leefomgeving is echter nog niet altijd goed voorbereid op deze toekomst. Om het landschap flexibel aan de behoeften van inwoners en bedrijven aan te kunnen passen zijn kaarten nodig. Het inzicht van kaarten en kaartanalyses helpt bij het zoeken naar oplossingen voor ons leef- en werkpatroon. De overheid werkt hard om veel kenmerken van het landschap in kaart te brengen: gegevens over bijvoorbeeld de bodem, natuur, lucht en cultuur zijn open data. En sensoren leveren data voor een actueel beeld van deze thema s. Met een volledige weergave is het mogelijk om evenwichtig en eerlijk maatschappelijke belangen af te wegen om zo goed op de veranderingen in te spelen. Als de informatie eenvoudig beschikbaar is, kunnen besluiten ook sneller genomen worden. Sinds de Mijnwet in 1810 van kracht werd, zijn er in Nederland steeds meer wetten bijgekomen die gericht zijn op de leefomgeving. Dit complexe geheel verdwijnt als in 2019 de nieuwe Omgevingswet in werking treedt. Burgers en bedrijven moeten dan meer ruimte krijgen. Het doel van de wet is een veilige en gezonde leefomgeving met goede omgevingskwaliteit. Het ontwerpen van de toekomst van Nederland kent geen grenzen. Het is daarom belangrijk dat de data in Groningen, Haaksbergen en Rotterdam op dezelfde manier wordt geregistreerd. Nu al is er één plek waar alle relevante data over de leefomgeving verzameld wordt en toegankelijk is voor iedereen: het ArcGIS-platform. Met het ArcGIS-platform is het mogelijk om de data op een laagdrempelige manier te gebruiken en inzicht te krijgen. Zo kunnen we op een efficiënte en effectieve manier bouwen aan ons dynamische landschap: een nieuw Nederland. Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke projecten bundelen en vereenvoudigen. Zo wordt het eenvoudiger om ruimtelijke projecten te starten. Om de mogelijkheden van de nieuwe wet ten volle te benutten is een verbeterslag nodig in de digitale ondersteuning van de wet. De overheid werkt hiervoor aan het Digitaal Stelsel Omgevingswet. Het streefbeeld van dit stelsel is dat in 2024 alle beschikbare informatie, benodigd voor een ruimtelijk plan, met één klik op de kaart beschikbaar is.

4 HERKEN TRENDS EN PATRONEN SAMENWERKEN VOOR DE KETEN Geografie levert een significante bijdrage aan het effectief uitvoeren van activiteiten in de leefomgeving. De kaart biedt mogelijkheid tot visualisatie en analyse van informatie, om zo trends en patronen te kunnen herkennen. ArcGIS helpt met het vastleggen, beheren en analyseren van gegevens uit omgevingsonderzoeken en inventarisaties op het gebied van bodem, archeologie, externe veiligheid, etc. Bert Vermeij business consultant Binnen het Platform Omgevingsprojecten staat de ketenbenadering centraal. Omgevingsprojecten kennen meerdere fasen en actoren. De benodigde informatie, toetsing en instrumenten verschillen per fase. In het hele proces is betrouwbare en herbruikbare data essentieel. Geografie toont de samenhang tussen alle aspecten die voor de leefomgeving van belang zijn, zoals bodem, natuur, infrastructuur en bebouwing. Het ArcGIS-platform biedt geavanceerde analysefuncties om ruimtelijke relaties in beeld te brengen door gebruik te maken van een grote hoeveelheid leefomgeving-content, die als open data beschikbaar is. Daarnaast biedt het platform een portaal, waarin verschillende actoren in een leefomgevingsproject kunnen samenwerken en data kunnen organiseren en delen. Om de mogelijkheden van die nieuwe wet voor projecten in de leefomgeving optimaal te benutten werkt samen met Rho adviseurs voor leefruimte, MUG Ingenieursbureau, Roxit en Tygron aan een invulling voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet. Samen bieden ze het Platform Omgevingsprojecten aan. De combinatie van GIS-technologie (), specialistische kennis in ruimtelijke ordening en leefruimte (Rho adviseurs voor leefruimte) en kennis van milieu, archeologie, infrastructurele projecten en metingen (MUG Ingenieursbureau) biedt een basis. Aangevuld met het ondersteunen van aspecten uit het ketenproces van omgevingsprojecten, zoals vergunningverlening en handhaving (softwareproducent Roxit) en interactieve planvorming (3D-stadsmodelontwikkelaars Tygron) ontstaat een geheel. Elke partij kan vanuit de inhoudelijke expertise het beste de vertaling maken van gebruikerswensen naar oplossingen vanuit het ArcGIS-platform. De samenwerking betekent het verbinden van werelden en kwaliteiten. Het doel van de samenwerking is om bedrijven en de overheid te gaan helpen om met het Platform Omgevingsprojecten aan de slag te gaan.

5 ArcGIS voor LEEFOMGEVING SM PROVINCIES AANNEMERS BURGERS GEMEENTEN OMGEVINGSDIENSTEN Samen met burgers, bedrijven en andere overheden een veilige, gezonde en duurzame leefomgeving creëren. Minimale faalkosten en efficiëntere voorbereiding en uitvoering van projecten door actuele en eenduidige informatie. Informatie over de leefomgeving in één klik op de kaart beschikbaar. Gemeentebrede informatie voor alle betrokkenen beschikbaar via dashboards en apps. Alle informatie bij elkaar in kaart voor het toetsen en handhaven van plannen en aanvragen. ADVIESBUREAUS NETBEHEERDERS WATERSCHAPPEN OVERHEID Onderzoeksresultaten hergebruiken en eenvoudig delen met opdrachtgevers. Samenwerken met alle ketenpartners binnen één portaal. Data inwinnen en op orde houden voor schoon, voldoende en veilig water in de leefomgeving. Als bronhouder alle relevante data organiseren en laagdrempelig beschikbaar stellen.

6 PLANNING EN BEHEER Een omgevingsproject kent verschillende fasen. Het begint met een idee of initiatief, dat in een plan wordt uitgewerkt, getoetst moet worden, en waar een vergunning voor nodig is. Vervolgens vindt het realisatietraject en de uitvoering plaats. Uiteindelijk wordt het resultaat, bijvoorbeeld een weg in beheer genomen. Tijdens deze fasen spelen verschillende betrokkenen een rol. Voor de verschillende fasen zijn ook verschillende tools en gegevens nodig. Het ArcGIS-platform biedt hiervoor hulpmiddelen. Daarbij kan het gaan om tools voor databeheer, data-inwinning, planvorming, 3D-visualisatie, communicatie en inspectie. Lukasz Grus business consultant DATAKWALITEIT Bij het maken van plannen en bij de uitvoering is het essentieel te beschikken over actuele en gevalideerde gegevens. Op basis van kwalitatief juiste data kunnen initiatiefnemers en aannemers accurate planontwerpen en begrotingen maken, maar ook het risico op fouten in de uitvoering beperken. Het ArcGIS-platform biedt een scala aan opslag-, conversie- en analysetools om data te valideren en te ontsluiten. Judith Kats engineer COMMUNICATIE Ingrepen in de leefomgeving doet een overheid of projectontwikkelaar niet alleen. Er is veel communicatie nodig met burgers, bedrijven en andere belanghebbenden om draagvlak en toestemming te krijgen voor een initiatief. Communicatie kan bestaan uit het informeren van betrokkenen over de plannen en de uitvoering, maar ook uit interactie tussen de verschillende partijen om elkaars zienswijzen te kennen en daar rekening mee te houden bij de plannen. Binnen het ArcGIS-platform is een scala aan apps beschikbaar ter ondersteuning van publieksvoorlichting, interactieve planvorming, samenwerking en crowdsourcing. Lukasz Grus business consultant INFORMATIE IN HET VELD EN INSPECTIES In de voorbereiding en uitvoering van omgevingsprojecten is er veel specifieke, lokale informatie nodig. Met Collector for ArcGIS kan eenvoudig een inventarisatie-app geconfigureerd worden om gegevens over de omgeving vast te leggen. Dezelfde app kan ook ingezet worden voor handhaving en inspectie. Zowel tijdens de uitvoering van een project als daarna in de beheerfase. Judith Kats engineer

7 BASISDATA GELUID ArcGIS biedt een grote hoeveelheid landelijke basisdata om te gebruiken bij plan- en visievorming en bij initiatieven en projecten in de fysieke leefomgeving. Deze data is een verzameling van open data van de overheid en van eigen bronnen. publiceert de datasets, waardoor ze zijn geoptimaliseerd om overal in het ArcGIS-platform te gebruiken. Zo kunnen ze worden gedeeld met anderen en gebruikt worden voor ruimtelijke analyses. Iedereen die zich bezighoudt met werk in de leefomgeving en toegang heeft tot het ArcGIS-platform kan de data vrij gebruiken. EXTERNE VEILIGHEID Het Digitaal Stelsel Omgevingswet bevat informatiehuizen. volgt bij het publiceren van data dezelfde rubricering: water, lucht, natuur, bodem, geluid, afval, ruimte, water, externe veiligheid en cultuurhistorie. Behalve thematische data stelt Esri een groot aantal referentiebestanden beschikbaar, zoals basisregistraties, luchtfoto s en satellietbeelden, hoogtegegevens en topografie. Nu zijn ook de BAG in 3D, de risicokaart en de rijksmonumenten beschikbaar. De standaardisatie van de beschikbaarheid en bruikbaarheid van deze data in het ArcGIS-platform wordt afgestemd met het Digitaal Stelsel Omgevingswet. AFVAL & GRONDSTOFFEN LUCHT NATUUR BOUW RUIMTE CULTUREEL ERFGOED WATER, BODEM EN GROND

8 3D-VIEWER GEEFT INZICHT EN HELPT GOLFBAAN DUURZAAM BEHEREN Golfbaan Cromstrijen in Numansdorp is een golfbaan waar duurzaam wordt gewerkt. Het internationale duurzaamheidskenmerk GEO (Golf Environment Organization) is daar een bewijs van. Om hun duurzame aanpak goed op orde te hebben en het keurmerk te behouden maken ze gebruik van het ArcGIS-platform. ALTIJD EN OVERAL DE INFORMATIE BESCHIKBAAR Onder meer gegevens over de aanwezige flora en fauna worden geregistreerd (om te kunnen voldoen aan de Flora- en Faunawet). Maar ook de status van het gras op de greens, schade op fairways of afslagplaatsen wordt vastgelegd. Ronald Buiting van Buiting Advies legt uit waarom dit belangrijk is: Doordat in het ArcGIS-platform de informatie is vastgelegd weet je altijd en overal hoe de situatie op de baan is. De greenkeeper weet met een blik op zijn telefoon of tablet bijvoorbeeld waar hij wel of niet moet maaien of waar hij moet oppassen als hij met beheerwerkzaamheden bezig is. VOLDOENDE LUCHT EN LICHT Waar golfbaan Cromstrijen zich al een tijdje op voorbereid is het verbod op chemische bestrijdingsmiddelen op sportgrassen dat de Rijksoverheid eind 2017 instelt. Dat is een flinke uitdaging voor de hele golfwereld. Het beheer van een green wordt veel ingewikkelder. Er hangt dan veel meer af van de condities waarin in het beheer gebeurt: er moet voldoende lucht en licht zijn. 3D EN GEODESIGN Iedereen wil de werkelijkheid zo goed mogelijk visualiseren. Een 3D-model biedt die mogelijkheid door objecten in de leefomgeving realistisch te visualiseren, bijvoorbeeld schaduwwerking van panden en zichtlijnen. Het ArcGIS-platform biedt een 3D-kaart van heel Nederland. De ArcGIS for 3D Cities -template regelt het organiseren van geo-data van het stedelijk gebied en het eenvoudig creëren van 3Dsteden. Deze middelen zijn ideaal voor het beheren en maken van analyses van steden of industriecomplexen. Op deze manier kun je geografie inzetten om de juiste afweging te maken in de ruimtelijke ordening. 3D-VIEWER GEEFT ANTWOORD OP VRAGEN Buiting Advies moet voor het beheer van de golfbaan in Numansdorp daarom weten waar de zon vandaan komt, hoe de zon over de green schijnt, hoe de wind over de baan gaat, hoe snel de baan opdroogt, et cetera. Met de 3D-GIS-viewer krijgen ze antwoord op deze en andere vragen. OPLOSSEN De antwoorden helpen bijvoorbeeld in het nemen van beslissingen: welke bomen moeten er weg en welke kunnen blijven staan? Overigens is de viewer ook een argumentatiemiddel richting de overheid. Als chemie-vrij beheren op een plek niet kan omdat we bijvoorbeeld een boom niet mogen kappen, dan moeten we dat anders oplossen. Buiting Advies gebruikt de 3D-viewer dus om te zien waar de problemen zitten, hoe ze deze kunnen oplossen en om te communiceren met de overheid.

9 TRANSPARANTIE BINNEN OMGEVINGSDIENST ZUIDOOST-BRABANT DOOR DELEN Veel partijen houden zich bezig met de leefomgeving. Omgevingsdiensten spelen een belangrijke rol, want zij voeren taken uit op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Gemeenten, provincies, waterschappen en burgers hebben allemaal te maken met deze onderwerpen. Om alle facetten uit de leefomgeving en de nieuwe Omgevingswet goed te stroomlijnen en de informatie met de ketenpartners eenvoudig te kunnen delen, gebruikt Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (ODZOB) het ArcGIS-platform. ODZOB is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de leefomgeving en heeft daarbij te maken met veel verschillende ketenpartners. PLUG-AND-PLAY Ongeveer 15 jaar geleden kwam Frank Lathouwers, GIS-medewerker bij ODZOB, in contact met een geografisch informatiesysteem. Als bodemspecialist ervaarde hij dat de software, die toen beschikbaar was, niet voldeed aan de wensen van zijn collega s. Toen GIS eenmaal toereikend werd voor zijn werkveld zocht Lathouwers software die de organisatie plug-and-play kon gaan gebruiken en zichzelf heeft bewezen. Zo kwam ik uit bij het ArcGIS-platform, vertelt Lathouwers. De toegevoegde waarde van ArcGIS is dat ik informatie met iedereen kan delen en dat het eenvoudig op ons besturingssysteem is in te richten. Wij zijn geen ontwikkelorganisatie, software moet gewoon draaien en werken. EERSTE PROJECTEN De eerste projecten binnen de omgevingsdienst hadden te maken met een erfgoedkaart die ODZOB onder andere aan burgers beschikbaar wilde stellen. Door de komst van de omgevingswet in 2019 en de wens dat informatie transparant toegankelijk moet zijn voor iedereen, komt er binnen onze organisatie steeds meer vraag naar kaarten en het delen van informatie en analyses op de kaart, aldus Lathouwers. PILOTS Dit jaar wil de omgevingsdienst volgende stappen zetten. We willen in de organisatie en de keten ArcGIS gebruiken voor het opbouwen en ontsluiten van informatie. We starten de komende tijd met diverse pilots, waarbij het vooral gaat om het opbouwen en ontsluiten van informatie. Maar denk ook aan apps die onze handhavers kunnen gebruiken om informatie over vergunningen in te kunnen zien en waar ze ook meldingen op kunnen maken, bijvoorbeeld voor werkzaamheden bij een pand waar geen vergunning voor is aangevraagd. Met de Web AppBuilder for ArcGIS kunnen wij de apps dan zelf configureren. KOSTEN BESPAREN, EFFICIENTER WERKEN EN KWALITATIEVE INFORMATIE Met het ArcGIS-platform hebben we software in handen waarmee we kosten besparen, efficiënter kunnen werken en kwalitatieve informatie bieden aan onze partners, vat Lathouwers samen. Een omgevingsdienst is een knooppunt voor gemeenten in de regio en heeft het overzicht van wat er in de regio op leefgebied gebeurt. Door alle informatie via een overzichtelijke kaart te delen, biedt Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant optimale ondersteuning aan zijn partners.

10 COMMUNICEREN OVER DE LEEFOMGEVING STICHTING HET DRENTSE LANDSCHAP OVER OP ONLINE SERVICES ANS Verkeer & Ruimte voert in samenwerking met ANS Baggermanagement baggerwerkzaamheden uit voor waterschappen. De communicatie onderling en met de bewoners, agrariërs en andere belanghebbenden verloopt via de kaart. Dit voorkomt fouten en werkt sneller. Hoe het baggerproces in zijn werk gaat? Elwyn van Zanten, directeur van ANS Verkeer & Ruimte, legt het uit: Van tevoren geven bewoners langs de watergangen via een kaart op een website aan waar ze bagger kunnen ontvangen. Tijdens het proces registreren de inspectiemedewerkers hun werk op de kaart: waar is welk werk voltooid. Er kan aangegeven worden of het werk goed gedaan is of dat er nog meer moet worden gebaggerd. Vervolgens kunnen de projectgegevens teruggekoppeld worden aan het waterschap. Op kantoor kan realtime worden meegekeken en is zo de status van de voortgang meteen zichtbaar. Barry Nicolaï, eigenaar van CWW scan, inventariseert hoeveel bagger er uit de watergang moet worden gehaald. Voorheen werkten we allemaal op papier en dat betekent dat iedereen andere data heeft. Nu kijken we allemaal en altijd naar dezelfde data. De kans op fouten is zo veel kleiner. Je maakt opmerkingen binnen de applicatie en als deze niet duidelijk zijn kan de aannemer meteen om duidelijkheid vragen. Een belangrijk onderdeel van onze leefomgeving is de natuur. Stichtingen zoals Het Drentse Landschap zetten zich in om de natuur te beschermen, te monitoren, te beheren en te laten beleven. Informatie via kaarten is daarbij onmisbaar. Het Drentse Landschap heeft haar lokale GIS-bestanden vervangen door online services, zodat de hele organisatie gebruik kan maken van dezelfde kaarten. Om wat voor kaarten gaat het zoal? Mensen kunnen op de terreinen van Het Drentse Landschap wandelen, fietsen of kanoën en er worden diverse excursies en activiteiten aangeboden. De stichting levert de routes op een kaart met achtergrondinformatie. Op de website zijn voor het publiek ook kaarten en StoryMaps beschikbaar, onder meer in de vorm van een wandelapp. Via het kwartaalblad en social media is het mogelijk om te volgen wat er in de gebieden gebeurt. Veel van het beheerwerk gebeurt in het landschap zelf. Rayonbeheerders willen soms weten waar de grens van een terrein precies ligt. En hoe het onderhoud is afgesproken met een agrariër die gronden van de Stichting pacht, zegt Uko Vegter. Hij is sectorhoofd Natuur & Landschap bij de stichting Het Drentse Landschap. Via de ArcGIS-apps op hun telefoon kunnen ze kadastrale gegevens bekijken, vegetatiekaarten beheren, monitoren in het veld en beheermaatregelen intekenen. In vergaderingen, op welke locatie dan ook, zijn kaarten regelmatig nodig, vertelt sectorhoofd Vegter. Veel medewerkers in de organisatie waren verrast over de mogelijkheden van het ArcGIS-platform: de kaarten van Drenthe met eigen data op elk device, overal en altijd te gebruiken.

11 Het ArcGIS-platform bevat een portaal, heel veel data, diverse analysetools en apps. Met het platform kunt u nu al werken volgens de principes van het Digitaal Stelsel Omgevingswet en alle betrokken partijen op een slimme manier verbinden. Op deze manier kunt u ervaring opdoen met de veranderingen die de komst van de Omgevingswet in het werken en samenwerken brengt. Het ArcGIS-platform is een compleet en flexibel informatieplatform met een grote hoeveelheid (open) geografische data. Het platform bevat bijvoorbeeld basisregistraties, CBS-gegevens en een breed scala aan gegevens over monumenten, infrastructuur, bodem, lucht, geluid, water en risico s. De analyse- en visualisatietools werken op basis van open standaarden. In het hele platform wordt het gebruik van 3D ondersteund. Wilt u aan de slag? Neem contact op met Bas Bijtelaar van. T: +31 (0) E: info@esri.nl W: esri.nl