Kempense Aanpak Drugs en Rehabilitatie. vzw t Kader JAARVERSLAG Residentieel Drugopvangcentrum Psychosociaal Revalidatiecentrum Kempen: Route 11

Transcriptie

1 Kempense Aanpak Drugs en Rehabilitatie vzw t Kader JAARVERSLAG 2015 Residentieel Drugopvangcentrum Psychosociaal Revalidatiecentrum Kempen: Route 11

2

3

4

5 Jaarverslag 2015 vzw t Kader Voorwoord: Beste lezer, Met enige trots leggen wij u het jaarverslag van vzw t Kader voor. We hebben in de loop van 2015 aandacht gehad voor het verder zetten en optimaliseren van de werking van Route 11 en de Arbeidscoach. De arbeidscoach kende een toename van aanmeldingen, een maximale caseload en een zorgelijk lange wachtlijst. Dat heeft ons ertoe aangezet om te bekijken welke optimalisering we op dit vlak konden doorvoeren. U krijgt een overzicht van de aangepaste en meer efficiënte werking. De grootste wijziging is het opstarten van de groepswerking naast het individuele aanbod. We leggen in dit voorwoord ook graag even de aandacht op de uitbreiding van onze werking. Sinds eind 2015 werden de TAZ-projecten (tender activering zorg) overgenomen van OPZ Geel en begeleidt onze TAZmedewerker, samen met GTB, WEB Turnhout en VDAB, mensen met een ernstige medische, mentale, psychische en/ of psychiatrische problematiek (MMPP- problematiek) naar werk. Deze mensen krijgen ondersteuning van onze psycholoog om de belemmerende factoren mbt werkhervatting in te perken. We danken OPZ voor de overdracht van de expertise mbt dit project. Tot slot zal u merken dat we stuiten op tekorten aan GGZ- capaciteiten in de regio. We merken dat onze werking zijn vruchten afwerpt, maar slechts bereikbaar blijft voor een klein deel cliënten uit het arrondissement. De beperkte capaciteit in het GGZ- landschap bemoeilijkt het uitwerken van nazorgtrajecten die een verderzetting van de duurzame verankering in de maatschappij kunnen ondersteunen. We blijven dan ook de schrijnende tekorten aan GGZ-capaciteit in het algemeen, en aan psychosociale revalidatie en arbeidscoaching specifiek, aankaarten. We wensen u veel leesplezier en blijven uitkijken naar een verdere boeiende samenwerking! Els Dhondt Coördinator Luc Op de Beeck Voorzitter Verder hebben we het voorrecht gehad om extra middelen te krijgen vanuit een sociaal akkoord 2013, wat we doelgericht hebben ingezet op Routine Outcome Meting. U kan hiervan een uitgebreide weerslag terugvinden in dit verslag.

6

7 Inleiding Dit jaarverslag is zo opgesteld dat het voor een breed publiek leesbaar is. Mensen die onze organisatie nog niet (voldoende) kennen kunnen in dit document allerlei informatie terugvinden. Zij die de werking reeds kennen en voornamelijk de evoluties willen lezen kunnen zich oriënteren op de titels en hoofdstukken en daarbij de volgende icoontjes als wegwijzer gebruiken. Nieuwe of aanvullende informatie Feedback op eerdere verbeteracties en plannen!!! Verbeteracties en plannen voor 2016 Het hoofdstuk van relevante cijfers is uiteraard volledig up to date en zal dan ook geen iconen in de kantlijn hebben, evenals het hoofdstuk van de outcome meting dat volledig nieuw is. We wensen u alvast veel leesplezier en hopen op een boeiende en inspirerende uitwisseling in onze (eventuele) verdere samenwerking.

8

9 Inhoudsopgave 1 Vzw t Kader: Algemeen Administratieve gegevens Partners vzw t Kader Raad van Bestuur Residentieel Drugopvangcentrum Route Historiek Situering Missie Visie Aanbod van het centrum Route 11: blikvangers Route 11: relevante cijfers Routine Outcome Monitoring (ROM) De arbeidscoach Netwerk GGZ Kempen Missie Visie Termijn Aanmeldingen Doelgroep Werking Coaching Arbeidscoach: Blikvangers Routine Outcome Monitoring (ROM) Arbeidscoach: relevante cijfers Plannen in Aanmeldingsbundel partners Netwerk GGZ Kempen Keuzesessies Optimalisering groepswerking en opstart intervisiegroep... 55

10 V z w t K a d e r - R o u t e Vzw t Kader: Algemeen 1.1 Administratieve gegevens 1.2 Partners vzw t Kader Maatschappelijke zetel en secretariaat vzw t Kader: Antwerpseweg 1, 2440 Geel - 014/ Route 11: Gasthuisstraat 22/2, 2300 Turnhout 014/ info@route11.be Riziv erkenningsnummer: Ondernemingsnummer: Datum van oprichting: 10/02/2010

11 1.3 Raad van Bestuur De raad van bestuur van vzw t Kader was in 2015 als volgt samengesteld: Op voordracht van Welzijnszorg Kempen: Op de Beeck Luc, voorzitter, lid Dagelijks Bestuur Nysmans Eric, lid Dagelijks Bestuur Smaers Griet Soentjes Dirk Op voordracht van de vzw ADIC: Rijsbosch Corrie Op voordracht van de vzw CGG Kempen: Wouters Wim Op voordracht van de Christelijke Mutualiteit Turnhout: Helsen Guido Voet Stefaan, ondervoorzitter, lid Dagelijks Bestuur Op voordracht van De VoorZorg: Huybrechts Linda, lid Dagelijks Bestuur Thonissen Jan Op voordracht van het provinciebestuur van Antwerpen: Bellens Peter Op voordracht van het OPZ Geel: Lipkens Gina, lid Dagelijks Bestuur Op voordracht van het AZ Turnhout: Dirx Koen, lid Dagelijks Bestuur Aanvullend: Vanherck Ann, netwerkcoördinator, netwerk GGZ Kempen, adviserend lid Raad van Bestuur. Appelmans Severine, Welzijnszorg Kempen, waarnemend secretaris Dhondt Els, Coördinator Route 11, Arbeidscoach en TAZ 2

12 V z w t K a d e r - R o u t e Residentieel Drugopvangcentrum Vzw t Kader werd opgericht in 2010 met het oog op het realiseren van de komst van een residentieel drugopvangcentrum. Deze absoluut noodzakelijke vorm van drughulpverlening ontbreekt in de Kempen. Volgende partners onderschreven deze nood en waren de stichtende leden van de vzw: - ADIC - CAW De Kempen - CGG Kempen - Christelijke Mutualiteit - De VoorZorg - Liberale Mutualiteit - Provinciebestuur van Antwerpen - Welzijnszorg Kempen Het dossier werd in 2013 voor de derde keer ingediend. Na een toelichting op het Verzekeringscomité van het RIZIV volgde een positief advies aan de Algemene Vergadering. Het project werd echter on hold gezet met het vooruitzicht van de zesde staatshervorming. De sector van de revalidatiecentra werd in 2014 overgedragen aan de Vlaamse Gemeenschap. De federale overheid besliste daarom in 2013 geen nieuwe projecten meer te financieren ondanks de erkende noodzaak. Desalniettemin zal het bestuur van t Kader dit dossier blijvend onder de aandacht brengen bij de daartoe bevoegde instanties.

13 3 Route 11 Psychosociaal revalidatiecentrum Kempen Route 11, een project van vzw t Kader, kent een samenwerking met het RIZIV, Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, door de overeenkomst via een conventie. Het revalidatiecentrum is een antwoord op het ervaren van hiaten in het landschap van de geestelijke gezondheidszorg binnen het arrondissement Turnhout. Door een overheveling van bevoegdheden van het federale niveau naar het Vlaamse niveau, werd de revalidatiesector Vlaamse materie. In een overgangsperiode blijft RIZIV de lopende zaken opvolgen en ondersteunen. Deze overgangsmaatregel geldt tot januari De klemtoon van de werking blijft liggen op het werken naar duurzaam herstel en sociale inclusie bij deelnemers met psychische en psychiatrische problemen zodat zij weer functioneren op verschillende levensdomeinen. Het ondersteunen van het traject naar betaalde arbeid blijft hierin een belangrijk aandachtspunt. 4

14 V z w t K a d e r - R o u t e Historiek Vzw t Kader werd in 2010 opgericht met als doel het uitbouwen van een residentieel drugopvangcentrum in het arrondissement Turnhout. Dit dossier kon tot op heden nog niet gerealiseerd worden. Het blijft een zorgwekkend hiaat in het netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Kempen. In 2012 kwam de mogelijkheid om een projectaanvraag voor een psychosociaal revalidatiecentrum in te dienen, gelinkt aan de projecten Psy 107. Het bestuur van vzw t Kader werd uitgebreid met het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel en het Algemeen Ziekenhuis Turnhout (waaraan een PAAZ-afdeling is verbonden). Op die manier ontstond een stevige partner (samen met Welzijnszorg Kempen, de mutualiteiten Voorzorg en Christelijke Mutualiteit, Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Kempen, Centrum Algemeen Welzijn De Kempen, ADIC en het provinciebestuur Antwerpen) om een dergelijk initiatief te realiseren. Eind april 2013 werd de conventionele samenwerkingsovereenkomst met het RIZIV ondertekend en kon de opstart van dit nieuwe psychosociale revalidatiecentrum, Route 11, voorbereid worden. 1 Oktober 2013 deed Route 11 haar deuren open te Turnhout.

15 3.2 Situering De nood aan geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen is groot. In de Kempen is deze nood des te groter door de historische achterstand die de regio kent op vlak van gesubsidieerde geestelijke gezondheidszorg. De bestaande actoren binnen de geestelijke gezondheidszorg van het arrondissement Turnhout sloegen reeds de handen in elkaar binnen het netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Kempen ( ). Dit netwerk kwam tot stand als antwoord op de bestaande tendens tot vermaatschappelijking van de zorg. Concreet betekent dit dat het aantal psychiatrische ziekenhuisbedden wordt afgebouwd om meer psychische begeleiding in de thuissituatie en context van de cliënt mogelijk te maken. We blijven echter stuiten op structurele tekorten aan GGZcapaciteit en middelen in onze regio. In vergelijking met de rest van Vlaanderen hebben we veel minder GGZ plaatsen en bedden per 1000 inwoners. Onderstaand overzicht schetst dit in cijfers. (Bron: Zorg en Gezondheid 2015) Het arrondissement Turnhout kent inwoners over een oppervlakte van 1.356,86 km². (Wikipedia 1/1/2015) (aant. Inwoners 18-64jr: (64%)) Zelfs wanneer de capaciteit in ons netwerk zou verdubbeld worden, komen we nog niet aan het gemiddeld aantal GGZ plaatsen en bedden per 1000 inwoners in Vlaanderen, noch het gemiddelde van de eigen provincie. Ook al zijn we ons er terdege van bewust dat een overaanbod aan GGZ de vermaatschappelijking van zorg niet zal faciliteren, het andere uiterste zoals het zich stelt in de Kempen is voor onze inwoners met een psychiatrisch probleem schrijnend en onrechtmatig. 6

16 V z w t K a d e r - R o u t e 1 1 Route 11 biedt, sinds het najaar van 2013, een antwoord op een hiaat dat voorheen ervaren werd. Doch blijft dit aanbod slechts een beperkt deel van de Kempen ondersteunen. Wanneer we de bezetting van Route 11 en het bereik in de regio uitzetten op een kaart van het arrondissement, dan stellen we vast dat meer dan 2/3 van alle cliënten (oktober 2013 december 2015) die in begeleiding geweest zijn in Route 11 (67%) in een straal van 10 km rond Turnhout woont. Wanneer we de regio Herentals afbakenen met een perimeter van ongeveer 16 km dan tellen we 24% van alle deelnemers van Route 11. Kasterlee werd in beide regio s geregistreerd aangezien deze gemeente zowel op een afstand van 10 km tav Turnhout ligt, als binnen de perimeter van 16 km rond Herentals gelegen is. Schrijnend is dat we moeten vaststellen dat een kleine 10 % van onze totale populatie, wonende in regio Herentals, afhaakt in minder dan 1 maand tijd. De onoverbrugbare afstand (met openbaar vervoer) is hiervan de oorzaak. 67% van alle deelnemers van Route 11 woont in een straal van 10 km rond Turnhout 10% van alle deelnemers, wonende in een straal rond Herentals haakt af in minder dan 1 maand tijd Zetten we de cijfers van de Arbeidscoach op een kaart dan stellen we eveneens de grote nood aan uitbreiding vast. Ondanks de zeer strikte screening van cliënten kent de arbeidscoach voortdurend een maximale bezetting (hoogste caseload maart 2015: 47 cliënten) en een lange wachtlijst. De gemiddelde duur van de wachtlijst bedraagt 6 maanden. Het grootste aantal wachtenden werd gemeten in oktober 2015: 33 cliënten (goedgekeurd voor opstart na intake). De spreiding van de

17 cliënten van de Arbeidscoach situeert zich op twee assen, Turnhout Geel en Herentals Mol. 74% van alle cliënten van de Arbeidscoach woont in een van de 6 gemeenten die op deze twee assen liggen. (weergegeven op onderstaande kaart) De andere regio s van ons netwerk worden amper bereikt. Een her-allocatie van de Arbeidscoach is geen antwoord op dit hiaat gezien zijn maximale caseload en lange wachtlijst. We merken dat er nood is aan uitbreiding en spreiding van zowel de werking van het psychosociaal revalidatiecentrum als de ondersteuning van de Arbeidscoach van het netwerk GGZ Kempen. We plannen om, in overleg met partners (op verschillende domeinen) en lokale actoren en besturen, een strategisch plan uit te werken zodat psychosociale revalidatie en arbeidscoaching voor elke bewoner uit het arrondissement Turnhout die ervoor in aanmerking komt en er nood aan heeft, toegankelijk en bereikbaar is. Voor de zomer van 2016 wordt er een stakeholdersoverleg gepland om met belangrijke partners uit de regio aan de slag te gaan. De arbeidscoach kent een wachtlijst van gemiddeld 6 maanden 74% van alle cliënten van de Arbeidscoach woont in één van de 6 gemeenten die afgelijnd zijn. 8

18 V z w t K a d e r - R o u t e Missie De bedoeling van Route 11 is het ondersteunen van hersteltrajecten om een duurzame en bestendige (re-)integratie in de maatschappij en eventueel op de arbeidsmarkt te bewerkstelligen voor cliënten met psychische en/ of psychosociale moeilijkheden. Het psychosociaal revalidatiecentrum richt zich dan ook tot deelnemers met psychische en/of psychosociale moeilijkheden waarbij de autonomie op vlak van wonen, werken en leven danig is verstoord. Vanuit individuele begeleiding, groepswerking en systeemtherapie werken de deelnemers met ondersteuning van het team naar herstel en sociale inclusie. Een belangrijk aspect daarbij is het hervatten of aanvatten van werk indien dit binnen de mogelijkheden van de deelnemers ligt. Route 11 tracht dan ook deze trajecten voor te bereiden met de deelnemers en te ondersteunen. 3.4 Visie Visie op de zorg Gelijkwaardigheid en overleg zijn de basisbeginselen van waaruit de begeleiding op maat wordt uitgewerkt. Ieder individu heeft naast zijn eventuele beperkingen of problemen gerelateerd aan de psychische moeilijkheden ook krachten en mogelijkheden in zich. Iedereen zal dan ook vanuit deze mogelijkheden benaderd worden en aanzien worden als deelnemer eerder dan als patiënt. Alle deelnemers zijn eigenaar en manager van hun eigen behandelplan en zullen vanuit hun vaardigheden aangesproken worden op het maximaal opnemen van de eigen verantwoordelijkheid in het herstelproces. Verder is het een onmogelijk gegeven om binnen revalidatie de deelnemers los te koppelen van het systeem en/of de context waarin ze functioneren. Familieleden, vrienden, thuishulp en dergelijke worden actief betrokken in het herstelproces van de deelnemers. Om dit herstelproces maximaal na te streven wordt er binnen Route 11 expliciet gewerkt aan het vertalen van de evoluties van de deelnemers naar de maatschappij en de eigen leefomgeving. In alle sessies, individueel, systemisch en in groep, is deze visie een vertrekpunt. Als antwoord op bovenstaande visie werd het therapeutisch aanbod vraag-gestuurd uitgebouwd in contradictie met de oudere, gekende aanbod-gestuurde methodieken. Route 11 streeft naar een concrete vertaling van de herstelvisie naar de dagelijkse praktijk van het revalidatiecentrum en legt dan ook de regie van het herstelproces in handen van de deelnemers.

19 3.4.2 Strategische visie We streven naar een toegankelijke en bereikbare psychosociale revalidatie en arbeidscoaching voor alle inwoners van het arrondissement Turnhout die in aanmerking komen voor en nood hebben aan deze specifieke zorgvorm. De uitgebreide monitoring (waarvan in hoofdstuk 3.2 Situering en hoofdstuk 3.8 ROM een weerslag werd gegeven) toont aan dat we nuttig werk verrichten maar nog veel blinde vlekken kennen in de regio. We nemen ons dan ook voor om in 2016 werk te maken van een uitgebreid strategisch plan. 10

20 V z w t K a d e r - R o u t e Aanbod van het centrum Deelnemers Het revalidatiecentrum richt zich tot volwassenen met een psychiatrische problematiek die te beschrijven is in een DSM diagnose. Deze deelnemers hebben door hun problematiek specifieke vaardigheden verloren of hebben nog slechts beperkte vaardigheden op verschillende levensdomeinen zoals bv. basisautonomie (persoonlijke behoeften), woonautonomie, maatschappelijke aanpassing, werkautonomie enz. Deelnemers die een veranderingswens en veranderingsmogelijkheden hebben op deze vlakken kunnen revalideren in Route 11 indien zij de mogelijkheden hebben en bereid zijn om actief te investeren in dit herstelproces. Het programma vraagt een grote verantwoordelijkheid en een groot engagement. Daartoe is voldoende stabiliteit van primair belang. Deelnemers moeten zich buiten de uren van het revalidatieprogramma voldoende weten te handhaven en tijdens het herstelproces voldoende energie hebben om actief deel te nemen. gesprekken is niet afgestemd op een stabiliserend of psychotherapeutisch traject. Daartoe bestaan er meer geschikte initiatieven in ons netwerk. Wel stellen we vast dat het merendeel van de deelnemers tijdens zijn traject in Route 11 een (al dan niet klein) herval doormaakt. Dit ervaren we (bij een groot aantal deelnemers) als een meerwaarde in de hersteltrajecten aangezien we op dat moment de cliënt kunnen laten oefenen met zijn back-up plan. Cliënten leren dan de eigen verantwoordelijkheid op te nemen ifv hervalpreventie, zelfzorg en dergelijke meer. Velen ontdekken dat ze waarschuwingssignalen voor herval kunnen herkennen en dat ze zelf bij machte zijn om (eventueel mits ondersteuning vanuit de eigen context) het tij weer te keren. Ze leren de principes van stepped care toe te passen, beginnende bij zichzelf en stellen vaak vast dat een heropname (waar velen voor vrezen) niet nodig blijkt. We merken geregeld dat minder stabiele cliënten met (inzicht gevende) psychotherapeutische hulpvragen worden doorverwezen. Om een goede en efficiënte werking te kunnen blijven garanderen (met de gewenste resultaten) merken we dat het belangrijk is dat cliënten zich in de (her-)oriëntatie en voornamelijk in de re-integratiefase van hun herstelproces moeten bevinden om het maximale uit hun traject te kunnen halen. Deelnemers die nog in de stabilisatiefase zitten en de overgang maken naar de (her-)oriëntatiefase blijven op hun honger zitten aangezien de focus van het revalidatiecentrum op sociale inclusie en arbeid ligt. De groepswerking en de frequentie van de individuele

21 3.5.2 Het multidisciplinair team In december 2015 had Route 11 een personeelskader van 8,06 VTE. Ten aanzien van vorig jaar kan u merken dat er 0,50 VTE psychologisch assistent (tijdelijk) werd toegevoegd en dat er een halftijdse psycholoog (tijdelijk) werd aangeworven. Vanuit recurrente middelen van een sociaal akkoord 2013 hebben we de mogelijkheid gekregen om gedurende 2015 een deeltijdse werkkracht aan te werven. Deze psychologisch assistente heeft zich ingezet op Routine Out-come Meting (ROM) en aanvullend het ondersteunen van het team. De psychologe die deeltijds werd aangeworven werkt voor de TAZprojecten. Tender Activering Zorg is een tijdelijk project waarbij trajecten voor mensen met MMPP (ernstige medische, mentale, psychische en/of psychiatrische problemen) richting werk kunnen opgestart worden gedurende Deze trajecten kunnen maximaal 18 maanden lopen. Dit project werd over genomen van OPZ Geel en dooft dus uit in de loop van Samengevat kunnen we stellen dat het huidige team er als volgt uit ziet: Functie VTE Administratieve kracht 0,50 Arbeidscoach 1 Coördinator 0,50 Ergotherapeut 1 Ergotherapeut 0,90 Ergotherapeut 0,50 Maatschappelijk werker 0,65 Psychiater 0,31 Psycholoog 0,80 Psycholoog 0,90 Psychologisch assistent (ROM - tijdelijk) 0,50 Psycholoog (TAZ tijdelijk) 0,50 Totaal: 8,06 12

22 V z w t K a d e r - R o u t e Aanmelding De aanmeldingsprocedure van Route 11 kent zijn inbedding in de afspraken van het Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Kempen. Dit zal in 2016 voor onze organisatie niet wijzigen en dus verlopen zoals hieronder beschreven. GGZ-partners van dit netwerk kunnen hun cliënten rechtstreeks doorverwijzen naar Route 11. (Twijgje en Beschut wonen Kempen, CGG Kempen, OPZ Geel, PAAZ Turnhout, PVT Salto en de Liereman, LZ- en CKB - team) Andere verwijzers nemen contact op met het aanmeldingsteam van het Netwerk GGZ Kempen. Dit aanmeldingsteam overloopt samen met de verwijzer en de deelnemer de klachten en hulpvragen en bekijkt welke setting binnen of buiten het netwerk de meest geschikte zorg kan bieden voor deze deelnemer, rekening houdend met de principes van stepped-care. te laten aangezien we systemisch werken en een nauw overleg willen hebben met eventuele andere partners zorg of werk. Deze aanzet wordt dan ook al gemaakt vanaf het eerste contact. In deze aanmeldingsprocedure zetten we in op patiënten participatie doordat het infomoment mee wordt vorm gegeven door de deelnemers van Route 11. Eigen deelnemers ervaren deze werking als een meerwaarde omdat ze op hun kwaliteiten worden aangesproken en vaardigheden kunnen exploreren. Nieuwe kandidaten geven aan dat dit drempelverlagend werkt. Wanneer deelnemers na het infomoment wensen aan te sluiten bij de werking van Route 11 kunnen ze een afspraak maken bij de psychiater. De psychiater bevestigt de goede doorverwijzing en stelt een aanvraagdossier op voor revalidatie en tussenkomst door de mutualiteit. Deelnemers en verwijzers worden op de hoogte gebracht van de gemaakte afspraken en de concrete opstart. Contactgegevens aanmelding: Route 11: 014/ info@route11.be Indien een deelnemer wordt doorverwezen naar Route 11 kan deze een infomoment (in groep) volgen. Kandidaat deelnemers, belangrijke figuren uit hun leefwereld en eventueel betrokken zorgverstrekkers zijn welkom. Er wordt voor een algemeen infomoment in groep gekozen omdat dit de werking van het revalidatiecentrum, dat voornamelijk bestaat uit een groepsaanbod, weerspiegelt. Verder is er expliciet gekozen om ook mensen uit de context van de deelnemers en andere zorgverstrekkers toe Aanmeldingsteam netwerk GGZ Kempen: 014/ (nummer voor verwijzers)

23 3.5.4 Werking Revalidatie op Maat en Vraag-gestuurd werken Een revalidatietraject is een individueel traject dat voor elke deelnemer kan verschillen qua inhoud, duur, tempo en richting. Het is dan ook onlogisch om voor deze deelnemers een gestandaardiseerd therapieprogramma uit te werken. Route 11 vertrekt vanuit de uniciteit van de deelnemers en hun verhaal en stelt een programma op maat ter beschikking. Er wordt zowel individueel, in groep als systemisch gewerkt, naar weerspiegeling van het dagelijks functioneren in de maatschappij. Deelnemers stellen in overleg met het team zelf hun programma samen op basis van doelstellingen, interesses en beschikbare dagen. Motivatie, verantwoordelijkheid en engagement zijn hierbij onontbeerlijk. Aanvullend beheren de deelnemers zelf hun behandelplan. Bij de opstart van een begeleiding in het revalidatiecentrum krijgen ze zelf een blanco behandelplan in handen en worden ze gevraagd om, met ondersteuning van het team, hiermee aan de slag te gaan, letterlijk en figuurlijk. Een beleid van open communicatie en frequente evaluaties, om de 8 weken, garanderen een efficiënte opvolging en bijsturing van de doelstellingen en het therapieprogramma van de deelnemers om een zo efficiënt mogelijk herstelproces na te streven en de vertaling naar de eigen context te maken. Iedere deelnemer neemt deel aan de teamvergadering op het moment dat zijn evaluatie besproken wordt. geholpen), ze bekijken of er belemmeringen zijn die een verdere evolutie in de weg staan, welke stappen ze kunnen zetten om verder te evolueren naar hun doelstellingen en welke stap ze diezelfde dag nog kunnen zetten. We merken dat de opstart van dit atelier een duidelijk signaal geeft naar de deelnemers toe: Naar Route 11 komen is niet voldoende. Wil je evolutie bereiken, dan moet ook jij je daartoe actief inzetten. Tevens heeft het de deelnemers een expliciete stem gegeven in hun eigen revalidatietraject. We kunnen stellen dat het team dit als grote ondersteuning ervaart in het werken op maat, het vraag-gestuurd werken. Het is duidelijker waar iedere deelnemer aan wil werken en hoe iemand dat denkt aan te pakken. Een afstemming maken binnen de verschillende therapieën is dan haalbaarder op een snellere en efficiëntere manier. De deelnemers leren op deze manier de regie over het herstelproces in eigen handen te nemen. Het versterkt hun krachten en vaardigheden om ook weer de regie van het eigen leven op te nemen. Het atelier behandelplan is de enige verplichte atelier die deelnemers dienen te volgen. Tijdens dit atelier gaan de deelnemers (individueel) letterlijk met hun behandelplan aan de slag. Ze stellen hun doelstellingen op (concreet en realistisch), ze gaan na hoe ver ze hierin reeds geëvolueerd zijn, hoe hen dat is gelukt (wie of wat heeft hen daarbij 14

24 V z w t K a d e r - R o u t e 1 1 Individuele psychotherapie Elke deelnemer krijgt een psycholoog toegewezen waarmee een individueel psychotherapeutisch traject kan worden uitgewerkt. Aanvankelijk vinden er wekelijks gesprekken plaats, later volgens wat nuttig en nodig is voor een efficiënte en doelgerichte begeleiding van de deelnemer. Doelstellingen worden opgevolgd en geëvalueerd, persoonlijke groeiprocessen worden gestimuleerd en vertalingen naar de eigen leefomgeving worden ondersteund. Indien het aangewezen is om begeleiding na het revalidatiecentrum uit te werken zal de psycholoog dit samen met de deelnemer voorbereiden en uitwerken. Indien een deelnemer voor de opstart van het revalidatieprogramma een goed lopende ambulante begeleiding heeft en indien dit kan verder gezet worden tijdens het hersteltraject in Route 11 zal de deelnemer hiertoe gestimuleerd worden. Het doel van Route 11 is uiteindelijk maximaal herstellen om te komen tot sociale inclusie. We zijn voortdurend bezig met het vertalen naar de eigen context en vinden het dan ook niet aangewezen om banden in deze eigen context te doorbreken om aan het programma van Route 11 te kunnen deelnemen. We overleggen liever frequent met ambulante zorgverstrekkers en diensten, telefonisch, via mail en via zorgoverleg-momenten (in het bijzijn van de deelnemer).

25 Systemische werking Deelnemers met psychische moeilijkheden zijn, net als iedereen, onlosmakelijk verbonden met het systeem en de context waarin ze leven. Familie, een partner, vrienden, thuishulp enz. zijn belangrijke levenspartners in het verhaal van deze deelnemers. Het is voor Route 11 dan ook evident deze partners intensief te betrekken in het herstelproces en het re-integratietraject. Herstellen doe je niet alleen het is een contextverhaal. In heel het denkkader van Route 11 wordt deze systemische kijk doorgetrokken. psychosociaal revalidatiecentrum en vanuit de herstelvisie, het netwerk van de deelnemers betrekken om sociale inclusie te bevorderen? In de loop van 2016 plannen we groepsactiviteiten en ateliers waaraan ook mensen uit de context van de cliënt kunnen deelnemen. Praktisch komt het er onder andere op neer dat deelnemers systematisch met belangrijke personen uit hun eigen context op gesprek komen. Gemeenschappelijke doelstellingen en trajecten worden uitgewerkt en nagestreefd, info wordt uitgewisseld en evoluties worden geëvalueerd. We hebben gemerkt dat systemisch werken een uitgesproken meerwaarde betekent voor de hersteltrajecten van de deelnemers en hun context. Een verderzetting van deze methodiek hoeft dan ook geen twijfel te kennen. Wel willen we duidelijk stellen dat deze therapievorm een middel is om te komen tot maximaal herstel en sociale inclusie. Het is niet aangewezen dat systemisch werken een doel op zich wordt. In dat opzicht zal de intensiteit en frequentie van het systemisch werken casus per casus bekeken en bevraagd worden. In navolging van het systemisch werken met de psychologen werd er ook vanuit de ergotherapie systemisch gewerkt met deelnemers en hun gezin. In de loop van 2015 werd een bachelor proef uitgewerkt rond dit thema door de 3 de jaars studenten ergotherapie van de Thomas More Hogeschool Geel: Op welke manier kan een ergotherapeut in een 16

26 V z w t K a d e r - R o u t e 1 1 Atelierwerking De ateliers vormen de rode draad in het therapieaanbod van Route 11. Nadat deelnemers in hun eerste opstartweken alle ateliers hebben doorlopen om deze te leren kennen, stellen ze samen met het team hun programma samen. Daarbij hebben ze per halve dag dat ze aanwezig zijn keuze uit twee ateliers. Deelnemers kiezen hun therapieprogramma dus op basis van eigen doelstellingen en interesses, rekening houdend met de dagen waarop ze zelf praktisch aanwezig kunnen zijn. Ateliers gaan door in blokken van 3 uur, onderbroken door een korte pauze. De klemtoon ligt in deze ateliers op reactivering, opbouwen van taakspanning, werktempo, sociale vaardigheden, zelfvertrouwen en de persoonlijke doelstellingen van iedere deelnemer. Vanuit handelingsactiviteiten trachten we evolutie na te streven en, waar mogelijk, een voorbereiding op werkhervatting uit te werken. Er wordt expliciet gewerkt aan de vertaling naar maatschappij en de eigen context van de deelnemer. Keuzesessies Naast de andere therapievormen kunnen deelnemers zich inschrijven in keuzesessies. Deze worden occasioneel of in een herhaaldelijke frequentie gegeven. Deelnemers schrijven zich in wanneer ze zelf merken dat het thema van de keuzesessie een meerwaarde is in hun evolutieproces. Frequente keuzesessies van enkele weken zijn bv. thema s uit sociale vaardigheidstrainingen en thema s uit emotionele vaardigheidstrainingen. Occasionele keuzesessies zijn o.a. medicatie, psychose, piekeren, zelfbeeld, psycho- educatie rond depressie, slaaphygiëne, stigma en taboe rond GGZ enz. Deelnemers die niet deelnemen aan een keuzesessie zetten hun begeleiding gewoon verder in de lopende ateliers.

27 3.6 Route 11: blikvangers Differentiatie dagkliniek versus Route 11 Een strikte differentiatie tussen het revalidatiecentrum en de dagkliniek van OPZ Geel (psychiatrisch ziekenhuis) bleek voor onszelf en de verwijzende partners belangrijk. Om de huidige werking, met de focus op re-integratie en sociale inclusie, te kunnen blijven hanteren is een strikte aflijning van onze werking noodzakelijk. Het Poorthuis was in 2015 de enige dagkliniek in het netwerk GGZ Kempen. In de loop van 2016 zal ook AZ Turnhout enkele dagkliniekplaatsen voorzien. Doordat we een uitgestrekt netwerk zijn en cliënten niet steeds tot in Geel raken krijgen we vaak aanmeldingen die qua hulpvraag aansluiten bij een dagkliniek. Het is hard om niet op die noden in te gaan, doch belangrijk om onze werking te kunnen garanderen. Willen cliënten met succes dit hersteltraject op vlak van duurzame re-integratie afronden, dan is voldoende stabiliteit bij de aanvang belangrijk. Cliënten dienen reeds in de (her)oriëntatie- en voornamelijk in de re-integratiefase van hun hersteltraject te zitten. Cliënten die de overgang nog maken van de stabilisatiefase naar de (her)oriëntatiefase hebben vaak meer baat bij het programma en de ondersteuning van een dagkliniek. We merken dat wanneer cliënten met onverwerkt trauma, rouw en dergelijke zitten, dat er eerst nood is aan psychotherapeutisch doorwerken. De klemtoon van onze werking ligt niet op dit vlak en de bezetting is niet in die mate voorzien dat we hierop een antwoord kunnen bieden. Onderstaande slide duidt nogmaals de expliciete verschillen Revalidatieweken: stage op de werkvloer In de loop van 2015 werd het aanbod van de atelierwerking uitgebreid met de mogelijkheid om stages te doen in een bedrijf in functie van een traject naar werkhervatting. Bij deze formule van revalidatieweken gaat de deelnemer (max. 3 maanden lang) gedurende 4 halve dagen per week mee werken in een organisatie of bedrijf waarnaast hij twee andere halve dagen het revalidatieprogramma volgt. Met betrekking tot deze formule legt het RIZIV ons enkele beperkingen op: cliënten moeten bv minimum 3 maanden in begeleiding zijn voor ze 18

28 V z w t K a d e r - R o u t e 1 1 van dit aanbod gebruik kunnen maken. Door de formule van stage waarbij de deelnemers als werknemer kunnen mee draaien op de werkvloer kunnen ze ervaren hoe ver ze staan in het traject naar werkhervatting, ze kunnen verder trainen aan arbeidsattitudes in een realistische context en versterken door het gevoel iets te kunnen betekenen. Deze stages worden intensief opgevolgd vanuit het revalidatiecentrum nadat er met de werkplek openlijk gesproken werd over doelstellingen en groeikansen op de stages. In 2015 hebben 6 deelnemers een dergelijk programma doorlopen. Eén van hen is na de stage effectief tewerkgesteld op deze werkplek, vier anderen vervolgden hun traject naar betaalde arbeid bij de arbeidscoach van het netwerk GGZ Kempen. Eén deelnemer koos ervoor om het traject naar arbeid los te laten en tijd te nemen om door te werken aan onderliggende psychotherapeutische thema s die haar hinderden in het traject naar werkhervatting. Werkterreinen waarop deelnemers stage deden hadden betrekking op de zorgsector (verzorging/ verpleging), de bouwsector (lassen, klusjesdienst, groendienst), de voedingssector (grootkeuken) en een koerierdienst TAZ: tender activering zorg In het kader van het meerbanenplan investeerde de Vlaamse Regering extra middelen voor de begeleiding van langdurig werkzoekenden met een ernstige medische, mentale, psychische en of psychiatrische problematiek (MMPP problematiek) die omwille hiervan niet onmiddellijk kunnen instappen in een traject naar betaalde tewerkstelling (Normaal Economisch Circuit of beschermd circuit) en ook niet toeleidbaar zijn naar arbeidszorg. Doelstelling van dit project is: de drempels weg te werken die een traject naar tewerkstelling of arbeidszorg verhinderen. In nauwe samenwerking met partners werk (GTB WEB) zorgt de psycholoog van het TAZproject voor een ondersteuning (vanuit zorg) van deze cliënten. Eind 2015 nam Route 11 deze taak over van OPZ Geel, die reeds enkele jaren deze bijdrage leverden. OPZ erkende het belang van ondersteuning van dit project en was bereid gevonden om effectief in te zetten op deze werking, doch bleef voorstander van het aanbieden van deze zorgvorm vanuit een ambulante setting. Vandaar dat Route 11 dit project over neemt sinds eind We danken OPZ voor de overgedragen expertise en het vertrouwen dat ze stelden in ons mbt een kwalitatieve verderzetting van dit project Delen van kennis en ervaringen Het delen van ervaringen en kennis blijven we een belangrijk en verrijkend gegeven vinden, zowel voor onszelf als de (zorg)partners waarmee we samen werken. Zo deelden we onze kennis met bv de vakgroep ergotherapie van Broeders Alexianen (Tienen), Forum netwerk GGZ Kempen, familiehulp Herentals en Turnhout en op de studiedag OPZ Geel. Van de plenaire lezing op de studiedag klinische psychotherapie de context in therapie van OPZ Geel, vindt u het abstract in onderstaande tekst: De context in therapie of therapie in de context: basaal respect als uitgangspunt voor therapie Wanneer we ons gezond verstand mixen met de logica der mensheid en een portie lef toevoegen om aloude aannames in vraag te stellen, komen we bij de vraag: de context in therapie of therapie in en met de context?

29 Hoe komen we als kaderleden, artsen en zorgverstrekkers uit onze comfortzone en stemmen we af op de vragen en noden van cliënten en hun omgeving? Onderhouden we het taboe of doorbreken we de oude muren van de psychiatrie? Vertrekken we vanuit evenwaardigheid en gaan we in de leefwereld van de cliënten rond de tafel zitten? Werken we daar ter plaatse met de krachten, ervaringen en noden? Doorbreken we tradities binnen de zorgsector en zetten we in op innovatie, duurzaamheid en efficiëntie? In deze lezing krijg je stimulansen om vanuit beleid of vanuit je eigen positie in het werkveld van de GGZ de herstelvisie in concreto toe te passen. Centraal staat steeds: hoe kunnen we cliënten en hun systeem op een respectvolle manier begeleiden in hun traject naar herstel, inclusief maatschappelijke participatie, sociale inclusie en arbeids(re)integratie? Samenwerking met opleidingen Ook in 2015 werd er ingezet op samenwerking met hoge scholen. Een student maatschappelijk werk en 4 studenten ergotherapie (Thomas More, Geel) liepen stage in het revalidatiecentrum. Deelnemers gingen, binnen het thema stigma en taboe doorbreken, ondersteund door het team, spreken bij de studenten ergotherapie in Geel en ondersteunden de lessen communicatie. Een samenwerking die voor alle partijen een meerwaarde betekende en waar we als psychosociaal revalidatiecentrum zeker op zullen blijven inzetten. 20

30 V z w t K a d e r - R o u t e Route 11: relevante cijfers Deze cijfergegevens geven u een overzicht van de statistieken van de periode januari tot en met december Het revalidatiecentrum behaalde in deze periode de gevraagde bezettingsgraad opgelegd door het RIZIV, meer bepaald een bezetting van 93,2%. (norm: minimum 90% bezetting behalen). Aantal opgenomen deelnemers: man/vrouw In de periode van januari tot en met december 2015 waren er 70 deelnemers in begeleiding bij Route 11. Deze deelnemersgroep omvatte een specifieke verdeling vrouw/man van respectievelijk 63% - 37%. Pathologie Qua pathologie van de deelnemers die in begeleiding waren in de periode van januari tot en met december 2015 heeft de hoofdmoot (40%) een depressieve pathologie (28 deelnemers). Elf deelnemers (16 %) werden aangemeld met een psychotische aandoening en 19 deelnemers (27%) met een persoonlijkheidsproblematiek. Het gaat hierbij om de primaire ziektebeelden die de deelnemers vertoonden bij hun aanvraag voor opstart van de revalidatie (37%) vrouw (63%) man

31 Geografische situering Qua bereik merken we dat voornamelijk bewoners van het noordelijke deel van het arrondissement beroep doen op het revalidatiecentrum. Afstand tot de woonplaats, betaalbaarheid en haalbaarheid van het openbaar vervoer bepalen vaak de mate waarin een opgestart traject zich doorzet. Zo merken we dat deelnemers uit het zuidelijke deel van het arrondissement soms afhaken omwille van de afstand en de lange duurtijd van de verplaatsing met openbaar vervoer. Een busrit van een uur, enkele reis, is voor de deelnemers vaak onhaalbaar of niet combineerbaar met een ganse dag therapie. Volgende kaart geeft de spreiding van de deelnemers binnen het arrondissement Turnhout weer. Er is duidelijk te merken dat we de uithoeken van het arrondissement in het noorden amper bereiken, evenals de gemeenten in het meest zuidelijke gedeelte van deze regio. Drie deelnemers zijn afkomstig van buiten de regio en werd dan ook niet ingeschaald op deze kaart. Drie deelnemers uit de Zuiderkempen en een deelnemer van buiten het arrondissement haakten binnen de eerste weken af. Bij drie van de vier deelnemers was de lange reistijd mede bepalend in het afhaken Buiten het netwerk: 3 22

32 V z w t K a d e r - R o u t e 1 1 Opleidingsniveau van de deelnemers Het opleidingsniveau van de deelnemers dat wordt weergegeven in onderstaand diagram is het hoogste opleidingsniveau dat de deelnemers met vrucht hebben afgerond. We kunnen vaststellen dat het merendeel van de deelnemers (58), respectievelijk goed voor 83%, slechts een diploma basisonderwijs of een secundair (lager of hoger) diploma behaalden. Twaalf deelnemers (17%) zijn hoger opgeleid. 28% (20 deelnemers) is dus laaggeschoold. Inkomensvorm Onderstaand diagram geeft een overzicht van de inkomensvorm van de deelnemers. We kunnen stellen dat 28 deelnemers leven van een ziekteuitkering, 27 deelnemers krijgen een invaliditeitsuitkering. 10 Mensen vergaren hun inkomen via een werkloosheidsuitkering, 4 deelnemers krijgen leefloon en één deelnemer had nog inkomen uit arbeid % van de deelnemers die in begeleiding zijn bij Route 11 krijgt dus een uitkering via de mutualiteiten (ziekte- of invaliditeitsuitkering)

33 Leeftijd We merken op dat de populatie van Route 11 in de periode die dit jaarverslag bestrijkt een voornamelijk gemiddelde leeftijd heeft. Slechts 12 deelnemers (17%) zijn jonger dan 30 jaar. Het grootste deel van de populatie is tussen 30 en 50 jaar oud, meer bepaald 61 %. Het bereiken van een jonge populatie blijkt, net als in vorige periode, beperkt. Vaak merken we dat de klemtoon bij deze doelgroep nog ligt op het inzichtgevend psychotherapeutisch werken en (in eerste instantie) minder op reactivatie en re-integratie. Verwijzers Verder kunnen we vaststellen dat de helft van de deelnemers die in begeleiding zijn bij Route 11 (51 %) in de periode van januari tot en met december 2015 werden verwezen via het Aanmeldingsteam (AMT) van het netwerk GGZ Kempen. Dit centraal oriëntatieteam verwijst deelnemers die werden aangemeld door ambulante psychiaters, psychologen en huisartsen of eerste lijns-zorgverstrekkers. Tien deelnemers (14 %) kwamen vanuit het OPZ Geel, zeven deelnemers (10 %) vanuit het Langdurig zorgteam (mobiel team 2b) en acht deelnemers (11 %) vanuit het CGG Kempen (5 via Meander 3 via team volwassenen)

34 V z w t K a d e r - R o u t e 1 1 Aantal afgeronde trajecten In de periode van januari tot en met december 2015 werden 38 van de 70 lopende trajecten afgerond afgerond 32 in begeleiding Wanneer we kijken naar de mensen die een traject hebben afgelegd richting vrijwilligerswerk en werk merken we wel een duidelijke tendens. Achttien deelnemers (47%) gingen na Route 11 aan het werk, deden vrijwilligerswerk of werden doorverwezen naar een arbeidsondersteunende dienst (arbeidscoach, GTB, ). Vier deelnemers onder hen gingen effectief aan het werk. De gemiddelde duur tijd van de trajecten van de deelnemers die evolueren richting (vrijwilligers)werk telt 14 maanden Als we de 38 afgeronde trajecten van 2015 van dichterbij gaan bekijken op vlak van dagbesteding dan stellen we vast dat er enerzijds een aantal deelnemers gewoon terugkeren naar de thuissituatie, meer bepaald 4 deelnemers. Eén deelnemers heeft slechts twee dagen deelgenomen aan het traject van Route 11 en keerde dus terug naar de situatie zoals voorheen. De drie anderen hebben wel een traject doorlopen van 8 tot 12 maanden. Bij 2 van deze drie deelnemers liet de psychische toestand het niet toe om het traject verder te zetten de derde cliënte heeft haar traject afgerond na voldoende evolutie. Al deze deelnemers hebben na hun afronding nog begeleiding van psychiater en/ of een psycholoog in combinatie met een derde zorgverstrekker (bv mobiel team). We vinden het belangrijk om even stil te staan bij het aantal (her)opgenomen cliënten. Deze cijfers lijken de boodschap te geven dat vele cliënten (29% van de afgeronde trajecten) hervallen en dus geen positief traject doorlopen. Toch merken we dat er in deze groep een aantal andere motivaties waren voor opname.

35 Niet alle deelnemers die na Route 11 in opname gaan kennen een herval. Wanneer we op itemniveau gaan kijken kunnen we stellen dat 3 deelnemers (8% van de afgeronde trajecten) effectief een dermate ernstig herval kenden dat een opname nodig was. Bij drie deelnemers (8%)was er een onjuiste doorverwijzing zij stopten het traject in minder dan 3 weken. Vijf deelnemers (13%) vatten een opname aan na het revalidatietraject in functie van een verdere doorwerking richting duurzaam herstel. Met deze deelnemers hebben we een noodzakelijk voortraject uitgewerkt. Deze cliënten werken na een herstellend/ versterkend traject in het revalidatiecentrum door aan onderliggende thema s, bv in een psychotherapeutische dagkliniek. Globaal gezien merken we bij het uitwerken van nazorgtrajecten ernstige beperkingen in de regio qua ambulante ondersteuning voor mensen met beperkte financiële mogelijkheden. De wachtlijst bij het CGG Kempen is dermate lang dat er geen continuïteit van zorg kan geboden worden. Een ruimer aanbod van betaalbare nazorg is een grote noodzaak in onze regio, willen we het effect van de psychosociale revalidatie duurzamer verankeren in het leven van de deelnemer. Op dit moment is het zo dat deelnemers soms langer in begeleiding moeten blijven aangezien een afronding zonder nazorg duidelijk herval uitlokt op korte termijn. Hierdoor moeten andere kandidaten langer wachten eer ze kunnen opstarten. 26

36 V z w t K a d e r - R o u t e Routine Outcome Monitoring (ROM) ROM-project Via een sociaal akkoord 2013 heeft Route 11 de kans gekregen extra in te zetten op monitoring. Samen met het team is de aangeworven werkkracht op zoek gegaan naar een gepaste (batterij van) vragenlijst(en) en een goed monitoringbeleid (methoden van dataverzameling, gegevensverwerking en integratie in de werking). Het doel van deze zoektocht is enerzijds klinisch, m.n. het optimaal afstemmen van de begeleiding op individuele doelen, noden en verwachtingen van cliënten. Anderzijds willen we via ROM gegevens bekomen die duiden op de effectiviteit van onze werking. Om hiertoe te komen was in de eerste plaats een stevige theoretische basis nodig om het project verder op te kunnen bouwen. Daarom werd er vooreerst een grondige literatuurstudie uitgevoerd rond PSY 107, bestaand ROM onderzoek, de effectiviteit van specifieke behandelmethoden, de herstelvisie, oplossingsgerichte positieve psychologie, enzovoort. Ook werden de teamleden en deelnemers binnen Route 11, evenals collega s van andere revalidatiecentra en van het netwerk GGZ Kempen aangesproken om visies en doelen duidelijk te krijgen. Bovendien werden experts in het domein van ROM aangeschreven om hun ideeën, tips en opmerkingen mee te kunnen nemen in het project. Dit waren bijvoorbeeld universiteiten en scholen in België en Nederland, de makers van bepaalde instrumenten en de redactie van het tijdschrift Rehabilitatie en herstel. De dialoog tussen de psychosociale revalidatiecentra in Vlaanderen werd verder uitgediept door het organiseren en open stellen van een vorming rond ROM binnen Route 11. Hiervoor werd Eva Dierckx, professor aan de VUB en onderzoeker binnen Broeders Alexianen, in juni 2015 uitgenodigd als gastlector. Zij beschreef hier het proces van monitoring, valkuilen in het uitvoeren hiervan, tips en kapstokken,... Aansluitend werd met de andere revalidatiecentra gedeeld wat in het kader van het project ROM binnen Route 11 reeds werd gevonden. Zo werden verschillende vragenlijsten gekaderd in de herstelvisie, pro s en contra s opgelijst, de bruikbaarheid en toegankelijkheid van instrumenten beschreven, enzovoort. Tot slot werd ruimte gemaakt voor discussie en uitwisseling over concrete vragenlijsten, de praktische implementatie van ROM in de specifieke werking van revalidatiecentra, belangrijke praktische en ideologische aandachtspunten,... Dit overleg wordt op beleidsmatig niveau verder gezet. Aan de hand van het in kaart brengen van een heel aantal criteria gelinkt aan de concrete vragenlijsten (zoals de wetenschappelijke onderbouwing en psychometrische kwaliteiten, de praktische bruikbaarheid (kost en lengte), de achterliggende visie en theoretische basis, de outcomevariabelen zoals klachten versus krachten, de beschikbaarheid van normen, enzovoort), kon een erg uitgebreide lijst aan instrumenten steeds verder worden ingekort. Via het aftoetsen van de face validiteit van verschillende vragenlijsten bij de cliënten (d.i. in hoeverre de deelnemers zelf vinden dat het instrument relevante zaken meet) en het steeds gaan herevalueren van instrumenten in samenspraak met het team, zijn we ertoe gekomen de MANSA (Ch. van Nieuwenhuizen, A.H. Schene & M.W.J. Koeter, 2000) en de Session Rating Scale (B.L. Duncan, S.D. Miller, & J.A. Sparks, 2003) te gaan gebruiken. Ook de Nederlandse Empowerment Vragenlijst (W. Boevink, H. Kroon en F. Giesen, 2009) werd tijdelijk in de batterij verwerkt, maar de extra informatie die hieruit kwam

37 bleek niet op te wegen tegen de extra werklast voor de cliënt en de teamleden. De MANSA wordt, als outcome- vragenlijst, voorlopig samen met de Formulieren voor het verbeteren van levenskwaliteit afgenomen. Dit laatste instrument wordt in Route 11 gebruikt sinds Opdat er bij de rapportage over een langere periode zal kunnen worden vergeleken, wordt er tijdelijk overbrugd tot er voldoende gegevens verzameld zijn met de MANSA. Op termijn wordt de vragenlijst rond het verbeteren van levenskwaliteit dan geschrapt uit de batterij omwille van overlap met de MANSA. Aanvullend worden er vragen gesteld rond alcohol/druggebruik, huishouden en justitie, omdat dit in de levenskwaliteit-vragenlijst relevante items bleken. Het meten gebeurt bij opstart, bij elke zesmaandelijkse evaluatie en bij afronding. Gezien de relatie met de hulpverlener(s) erg belangrijk is in een revalidatietraject, wordt daarnaast de procesvragenlijst SRS afgenomen. Dit gebeurt systematisch bij elke evaluatie van de deelnemers. De waarden hierop worden per individu bekeken en eventueel kwalitatief verder uitgediept, om echt te kunnen inzetten op de alliantie tussen therapeuten en deelnemers. Een objectieve rapportage voor verslaggeving wordt hier niet aan gelinkt. Tot slot willen we ook aandacht geven aan de duurzaamheid van de effecten van het revalidatietraject. De MANSA wordt daarom tevens afgenomen na afronding van het programma op 6 maanden, 1 jaar en 3 jaar. Op dit moment wordt eveneens gepeild naar eventuele psychiatrische heropnames. Aan deze vragenlijsten werd een input- en verwerkingssysteem gekoppeld. Dit werkdocument in Excel werd zo opgesteld dat de tijdsinvestering door de teamleden zou afnemen. Daartoe werd ook het programma QIT overwogen (hierrond hebben ook gesprekken plaatsgevonden), een online instrument dat ondersteuning kan bieden in monitoring. Aangezien hierbij een zekere kost komt kijken, werd echter beslist om eerst de werkbaarheid van het huidige document in Excel te evalueren. Indien er op termijn toch meer ondersteuning, systematiek en/of automatisering nodig blijkt, kan deze mogelijkheid opnieuw bekeken worden. Conclusies m.b.t. opstart Levenskwaliteit Sinds oktober 2013 wordt met behulp van de vragenlijst Formulieren voor het verbeteren van levenskwaliteit aan monitoring gedaan binnen Route 11 (vertaald door H.G. Roozen en grotendeels ontleend aan Meyers R.J. & Smith J.E., Clinical Guide to Alcohol Treatment: The Community Reinforcement Approach, The Guilford Press, 1995 en deels aan Otten J.S., Kort en Goed: Hulp bij Alcoholproblemen, Ampersand, 1997). In dit instrument wordt op 13 levensdomeinen de tevredenheid gescoord op een schaal van 1 tot 10. Lage cijfers verwijzen naar een veranderingswens van de cliënt op dat domein, hoge cijfers wijzen erop dat de cliënt op dit domein geen doelstelling heeft. De cliënt kan per laag gescoord domein bekijken in welke mate hij hieraan wil werken binnen Route 11 en/of welke veranderingswensen elders worden opgenomen. In de onderstaande grafiek is af te lezen welke score de deelnemers van Route 11 (n=76) zichzelf toekennen op verschillende levensdomeinen bij hun opstart (periode november 2013 december 2015). 28