Green Means Business

Transcriptie

1 DUTCH GREEN BUILDING WEEK SEPTEMBER 2013 Green Means Business Gouden sponsors: Organisator:

2 DE DUURZAAMSTE VLOER Marmoleum komt van Nederlandse bodem. Ontwerp en productie vinden plaats in Assendelft, waar de oudste en grootste linoleumfabriek ter wereld te vinden is. De grondstoffen zijn duurzaam en worden zorgvuldig gecontroleerd en geteeld. Er worden bijvoorbeeld geen insecticiden gebruikt. Het voornaamste bestanddeel is lijnzaadolie. Daarnaast bestaat Marmoleum uit tallolie, hars, houtmeel, kalksteen, pigmenten, jute en lak. Maar liefst 97% van deze grondstoffen is natuurlijk, waarvan 72% hernieuwbaar en bijna 43% gerecycled. Marmoleum is daarnaast biologisch afbreekbaar. Volgens diverse Life Cycle Assesments, waaronder die van de Universiteit van Leiden, is het één van de duurzaamste vloerbedekkingen ter wereld. Marmoleum beschikt ondermeer over het Cradle to Cradle Silver certificaat en het Nordic Swan label. vier collecties, met elk hun eigen verhaal, geven een nieuw perspectief op Marmoleum. DE LAAGSTE LEVENSDUURKOSTEN DE DUURZAAMSTE VLOER DE GROOTSTE DESIGNKEUZE Meer inspiratie: 2

3 GREEN MEANS BUSINESS De World Green Building Council lanceerde begin dit jaar de Businesscase van duurzaam bouwen. In dit rapport staat een helder overzicht van de vele voordelen van duurzaam bouwen. Voor ontwikkelaars, beleggers én voor gebruikers. Conclusie: groen bouwen en ontwikkelen is niet duurder dan conventioneel bouwen. Groen bouwen is daarom niet alleen goed voor de people en de planet, maar ook voor de profit. Duurzaamheid betekent dus echte business. GREEN MEANS BUSINESS! Van 16 tot en met 20 september staat de Dutch Green Building Week in het teken van dit thema. Het is een thema waar organisaties door heel Nederland weer in groten getale op zijn aangehaakt. Door interessante workshops te organiseren, leerzame lezingen en boeiende congressen te houden en zelfs door online vernieuwende webinars en twitterdebatten op het programma te zetten. Dit enthousiasme, dat met het jaar lijkt te groeien, waarderen wij zeer. De Dutch Green Building Week trappen we op maandag 16 september af met het openingscongres in het Lucent Danstheater in Den Haag. De Dutch Green Building Council is verheugd dat de gemeente Den Haag optreedt als gaststad voor het evenement. Het toont aan dat de Hofstad de verduurzaming van onze gebouwde omgeving zeer serieus neemt. We starten de week niet alleen in Den Haag, we eindigen er ook: een mooi slotfeest in het Haagse Museon hebben we vrijdag 20 september in het verschiet. Deze editie kent weer veel aansprekende namen en inspirerende sprekers. Een speciaal welkom is voor Jane Henley. Zij is CEO van de World Green Building Council en kiest juist Nederland uit om aanwezig te zijn tijdens het openingscongres. En dat terwijl er nu over de gehele wereld Green Building Weeks worden gehouden. Haar aanwezigheid zal ongetwijfeld te maken hebben met het bomvolle en gevarieerde programma en de groeiende populariteit van het Nederlandse evenement. Vorig jaar heeft de DGBC meer evenementen en activiteiten gehost dan welke andere Green Building Council ook. En ook dit jaar lijkt de DGBC weer wereldwijde koploper te worden. Daar mogen we trots op zijn. Ik kijk erg uit naar de derde editie van de Dutch Green Building Week. Een week die uiteraard niet mogelijk zou zijn zonder de inspanning en steun van alle sponsoren. Namens de DGBC onze hartelijke dank hiervoor. Geniet van deze editie. Zoek elkaar op en bekijk hoe duurzaamheid uw business kan versterken. Ik ontmoet u graag op een van de evenementen. Jaap Gillis Voorzitter Bestuur van de Dutch Green Building Council Inhoudsopgave Pagina Inhoud 5 Duurzaamheid is geen add on, maar een must have 6 Den Haag gaststad van de Dutch Green Building Week 6 Wie is de meest duurzame vastgoedman of -vrouw van dit jaar? 6 Bekende namen op de Dutch Green Building Week 7 Openingscongres: Green Means Business 8 Programma dag 1 en 2 8 Venco Campus 8 Lely in eindfase naar BREEAM-NL Outstanding 9 Programma dag 2 10 Programma dag 2 11 Creating better environments 11 Gebiedsontwikkeling doe je samen 11 Lidl is Op weg naar morgen! 13 Jongerenprogramma DGBW: Lekkâh duurzaam bezig! 13 Scouting Nederland verlengt de Dutch Green Building Week 14 Jaarbijeenkomst Duurzaam Ontwikkelen Rotterdam 15 Eerste 4 sterren BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling certificaat voor Ecomunitypark 17 Programma dag 3 19 Programma dag 3 21 Programma dag 3 en 4 22 Programma dag 4 23 Terugblik DGBW 2012: koninklijk tintje 23 ABN AMRO means green 24 Programma dag 5 26 Ervaar een gebouw als beleving 26 Ziggo de allereerste met een BREEAM-NL gecertificeerd datacenter 27 Duurzaam slopen met BREEAM-NL Sloop en Demontage 27 DGBC lanceert online Toolbox BREEAM-NL Nieuwbouw 29 Duurzaamheid van Rotterdams vastgoed in kaart 29 Deel duurzame ideeën met Dutch Green Building Lab 30 Deelnemende organisaties en algemene informatie 31 Colofon 3

4 MAAK DE TOEKOMST TBI is een groep van ondernemingen die onze leefomgeving op een duurzame manier vernieuwt, inricht en onderhoudt. De groep kenmerkt zich als een wendbare netwerkorganisatie. De TBI-ondernemingen beschikken over hoogwaardige, specialistische expertise op het gebied van Techniek, Bouw en Infra. Ons werk heeft niet alleen een grote, maar ook een langdurige impact op het leven van mensen. Wij zijn bij uitstek gericht op de toekomst. Mensen, markten en de maatschappij vragen om ondernemingen die de toekomst op duurzame wijze realiseren. De toekomst is niet iets wat ons overkomt, die kunnen we maken. MAAK DE TOEKOMST Al 85 jaar fabrikant van innovatieve duurzame producten met een bewezen en gecertificeerde minimale impact op het milieu. 4 eigen productielocaties duurzame dakbedekkingsproducten en -systemen SILVER creating favourite meeting places our vision is to create sustainable places where people like to meet. first and foremost, corio believes shopping centres can and should perform an important social role. to be successful, we believe our centres should be sustainable in every aspect: conceptual, aesthetic, social, environmental and financial. We create to adapt. DERBIGUM NEDERLAND B.V. Olof Palmestr Postbus AE Delft Tel Fax infonl@derbigum.com 4

5 Jane Henley, CEO van de World Green Building Council: Duurzaamheid is geen add on, maar een must have Deze editie van de Dutch Green Building Week is niemand minder dan Jane Henley aanwezig tijdens het openingscongres op 16 september in het Lucent Danstheater in Den Haag. Henley is CEO van de World Green Building Council en koos Nederland uit voor een bezoek. Zij zal tijdens het congres spreken over de businesscase van duurzaam bouwen. Vorig jaar was ik al onder de indruk van de activiteiten die in Nederland werden gehouden. Het lijkt erop dat de Dutch Green Building Council dit jaar weer het meest volle programma heeft van alle Green Building Councils ter wereld. Hoe voelt het om in de voetsporen te treden van kroonprins, inmiddels koning Willem-Alexander, die vorig jaar aanwezig was tijdens het openingscongres van de Dutch Green Building Week? Een grote eer natuurlijk. Dat zelfs de prins, nu dus koning, betrokken is bij de Dutch Green Building Week, geeft maar eens aan hoe sterk de invloed is van de Nederlandse Green Building Council. Het zet ook het belang van groen bouwen stevig op de agenda. Dat is een goede ontwikkeling. Is de Dutch Green Building Council een voorbeeld voor andere Green Building Councils in de wereld? We hebben nu wereldwijd 96 Green Building Councils. Ik denk dat de ambitie, het enthousiasme en het ondernemerschap in Nederland zeker wordt gewaardeerd door de andere councils. Het is mooi om te zien dat er wereldwijd een goede samenwerking op gang is gekomen om kennis en ervaring uit te wisselen en verduurzaming van de gebouwde omgeving te stimuleren. Den Haag is dit jaar gaststad van de Dutch Green Building Week. Wat vindt u daarvan? Den Haag is een uitstekend voorbeeld van hoe gemeentelijke overheden een bijdrage kunnen leveren aan people, planet en profit. Den Haag heeft een ambitieus doel om in 2040 klimaatneutraal te zijn en heeft hiervoor een concreet actieplan opgesteld: met innovatieve technieken met zeewater- en aardwarmteverwarming, met een duurzaam inkoopbeleid en met het stimuleren van duurzaam bouwen. Zo ben ik erg blij om te zien dat er bij de nieuwbouw van het Internationale Strafhof BREEAM-NL wordt gezien als maatstaf. Begin dit jaar publiceerde de World Green Building Council de businesscase van duurzaam bouwen. Dit past helemaal bij het thema van dit jaar: GREEN MEANS BUSINESS. Wat betekent dit thema voor u? Het is een groot, actueel én mooi thema, vind ik. Het geeft aan dat groen bouwen niet alleen goed is voor mens en milieu, maar ook voor de portemonnee. Dat blijkt ook uit de businesscase van duurzaam bouwen. Een groen gebouw is qua kosten niet duurder dan een conventioneel gebouwd pand. Bovendien is aangetoond dat groene gebouwen vaak hogere verkoop- en verhuurprijzen kennen. Het is een toekomstbestendige investering. En in gebruik kan er geld worden bespaard door het lagere energieverbruik. Daarnaast is bewezen dat groene kantoorgebouwen ook gezonder zijn voor de mensen die er werken. De arbeidsproductiviteit in groene gebouwen is hoger. Dat betekent dus: groen is echte business geworden. Kunt u een tipje van de sluier oplichten van waarover u tijdens het openingscongres zal gaan spreken? In nauwelijks tien jaar tijd is de visie op verduurzaming van de gebouwde omgeving enorm veranderd. Bij de eerste golf van verduurzaming ging het vooral om zuinig om te gaan met energie en efficiënt gebruik te maken van hulpbronnen. De tijden zijn veranderd. Nu ligt de focus meer op het verbeteren van het milieu-ontwerp, de bouw en de prestaties van een gebouw. Ik zal ingaan op de businesscase van duurzaam bouwen: hoe groene gebouwen niet alleen beter zijn voor milieu, maar daarnaast ook de operationele kosten verlagen, de vermogenswaarde verbeteren en banengroei stimuleren. Wat is de grootste uitdaging voor Nederland vindt u? Nederland is niet immuun geweest voor de wereldwijde financiële crisis. Maar juist in dit economisch moeilijke klimaat is het de grootste uitdaging om de boodschap van verduurzaming te blijven verkondingen. Schone taak voor de Dutch Green Building Council. Het is voor overheden en bedrijven belangrijk om duurzaamheid te gaan zien als must have, en niet als add on. Ablasserdam Almere Amersfoort Amstelveen Amsterdam Apeldoorn Arnhem Assendelft Baarn Breda Budel Bussum Delfzijl Den Haag Eindhoven Enschede Exloo Gouda Groningen Harderwijk Heerenveen Hoofddorp Jirnsum Kerkrade Maarssen Maassluis Nijmegen Poeldijk Rotterdam Soest Utrecht Vught Wageningen Zoetermeer Zuidhorn Zwolle Locaties DGBW van A-Z De Dutch Green Building Week is onderdeel van de World Green Buiding Week. 5

6 Den Haag gaststad van de Dutch Green Building Week Het is tijd om klare wijn te schenken De gemeente Den Haag is gaststad van deze editie van de Dutch Green Building Week. En niet zonder reden. Den Haag wil zich duidelijk profileren als duurzame stad. Op 16 september vindt het openingscongres plaats in het Lucent Danstheater en ook gedurende de week worden er activiteiten in de Hofstad gehouden. Wethouder Marnix Norder van Stadsontwikkeling en zijn collega-wethouder Rabin Baldewsingh van Duurzaamheid zien het evenement als een enorme kans om partijen op te roepen structureel aan de slag te gaan met duurzaamheid. De tijd van inventieve en aaibare duurzame projectjes is wel voorbij, vindt Marnix Norder. Den Haag gaat een stap verder en laat dit ook duidelijk zien met een heldere doelstelling: in 2040 is Den Haag klimaatneutraal. Den Haag noemen we de internationale stad van vrede en recht, vertelt Baldewsingh. Ik noem het liever de internationale én duurzame stad van vrede en recht. Het goede voorbeeld De gemeente geeft met haar stadhuis aan het Spui al het goede voorbeeld. Wij werken hier helemaal klimaatneutraal, legt Rabin Baldewsingh uit. We hebben warmtekoudeopslag, er liggen zonnepanelen op het dak, we gebruiken groene stroom en we kopen duurzaam in. Dit goede voorbeeld wil Den Haag ook nadrukkelijk tijdens de Dutch Green Building Week geven. Den Haag is op de goede weg, vinden beide wethouders. In heel Den Haag zijn zo n warmtekoudeopslagplekken. In het gebied rondom Station Den Haag Centraal tot het stadhuis kan er haast geen enkele meer bij. Het is bijna file onder de grond, zegt Baldewsingh. Ook liggen er ruim zonnepanelen door heel de stad en Den Haag heeft in totaal vierkante meter Wethouder Rabin Baldewsingh van Duurzaamheid groen dak. Wij geven hier ook subsidie voor. Daarnaast heeft Den Haag steeds meer gebouwen met een BREEAM-NL keurmerk: de Monarch, de nieuwe Haagse Passage, de Caaien, ExtraVerde in Ypenburg en het Haga Ziekenhuis. Dat zijn goede ontwikkelingen. Meer verduurzaming gewenst Toch moet het nog harder met de verduurzaming, vindt wethouder Norder van Stadsontwikkeling. De stad kent een woningvoorraad die voor het grootste gedeelte uit woningen bestaat van 1985 of ouder. Dit zijn over het algemeen geen energiezuinige huizen, vertelt Norder. De intenties van corporaties en ontwikkelaars zijn goed, maar als het economisch wat minder gaat, blijkt verduurzaming toch iets wat snel sneuvelt. Green means business is daarom ook een goed gekozen thema voor de Dutch Green Building Week. Met dit thema kunnen we partijen overtuigen om voor duurzaam te gaan. Het moet structureler worden. Ook voor wat betreft de kantoorruimte in de stad staat de gemeente de komende jaren voor een enorme opgave. Door het besluit van de landelijke overheid om te bezuinigen op de ministeries komt er op termijn vierkante meter kantoorruimte vrij in de gemeente. Het is natuurlijk niet duurzaam om dit allemaal leeg te laten staan, zegt Rabin Baldewsingh. Daar moeten we als stad iets op verzinnen. Een grote uitdaging. Een bomvol programma in Den Haag Er staat veel op het programma in Den Haag tijdens de Dutch Green Building Week Op 16 september wordt het openingscongres gehouden in het Lucent Danstheater. Ook gedurende de week vinden er activiteiten plaats in de Hofstad. Zo is het Museon de centrale festivallocatie. Hier staan verschillende activiteiten, waaronder het slotfeest gepland. Parallel toont Museon de expositie #Stad van de Toekomst. Daarnaast kunnen mensen meedoen met een duurzame fietstocht door de stad. Norder: Allemaal lokale initiatieven op het gebied van vergroenen en verduurzamen. Het argument dat het thema duurzaamheid een ver-van-mijn-bed-show is, kan daarmee in de prullenbak. Het is nu en het is hier! Dus grijp die kans. Klare wijn De wethouders hopen dat de Dutch Green Building Week een grote spin-off krijgt. Baldewsingh: De hele week staat in het teken van duurzaam vastgoed. Dat gaat vast een goede bijdrage leveren aan de bewustwording en het signaleren van groene kansen. Maar we willen ook concreet worden. Wij dagen ondernemers uit om samen met ons heldere afspraken te maken voor een duurzaam Den Haag. Het is tijd om klare wijn te schenken. Wethouder Marnix Norder van Stadsontwikkeling Bekende namen op de Dutch Green Building Week Ook dit jaar spreken weer veel bekende landgenoten op de evenementen en congressen van de Dutch Green Building Week. Weten wie er wanneer spreekt en op welk congres? Een overzicht. Wie is de meest duurzame vastgoedman of -vrouw van dit jaar? Willem Vermeend Bekend van: Voormalig minister en staatssecretaris Waar: Openingscongres DGBW - Lucent Danstheater Wanneer: 16 september Wilco van Rooijen Bekend van: Bergbeklimmer op de Mount Everest Waar: Congres Building Energy Strukton Wanneer: 16 september Ed Nijpels Bekend van: Voormalig minister van VROM Waar: Ecobouw Jaarbeurs Utrecht Wanneer: 17 september foto: Peter Fransz Ruud Koornstra Bekend van: Duurzaam ondernemer Waar: Lezing Lidl - Museon Wanneer: 18 september Liebeth Spies Bekend van: Voormalig minister BZK Waar: Congres Duurzame Gebiedsontwikkeling Liander Wanneer: 18 september Toon Gerbrands Bekend van: Algemeen directeur voetbalclub AZ Waar: Openingscongres DGBW - Lucent Danstheater Wanneer: 16 september Jacqueline Cramer Bekend van: Voormalig minister van VROM Waar: Ecobouw - Jaarbeurs Utrecht Wanneer: 17 september foto: Ed van Rijswijk - Universiteit Utrecht Sanne Wallis de Vries Bekend van: Cabaretier, programmamaakster en schrijfster Waar: Green Buildings Amsterdam RAI Wanneer: 19 september André Kuipers Bekend van: Ruimtevaarder Waar: Green Buildings Amsterdam RAI Wanneer: 19 september foto: Speakers Academy - Walter Kallenbach ZKH Prins Carlos de Bourbon de Parme Bekend van: Oudste zoon van Prinses Irene Waar: Green Buildings Amsterdam RAI Wanneer: 19 september Wie heeft zich het meest hardgemaakt voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving? Deze man of vrouw wint dit jaar de verkiezing De Duurzame 50 Vastgoed NL. De Dutch Green Building Council en Kennisplatform Duurzaam Gebouwd namen vorig jaar het initiatief voor deze verkiezing. Dit jaar zijn nog eens twee partners aangesloten waardoor de verkiezing nog meer draagkracht en exposure krijgt: PropertyNL en Green Business Club. De winnaar wordt bekendgemaakt tijdens het openingscongres van de Dutch Green Building Week, op 16 september in het Lucent Danstheater in Den Haag. Met de verkiezing is ook een geldbedrag van euro gemoeid, geheel te besteden aan een goed doel. Tevens ontvangt de winnaar een echte houten fiets. Deze prijs wordt beschikbaar gesteld door de Green Business Club. Een onafhankelijke en deskundige jury van zes personen buigt zich de komende periode over de aanmeldingen. Daarbij let de jury op de invloed die de duurzame man of vrouw heeft, zijn of haar daadkracht, visie, netwerk, charisma, kennis en andere eigenschappen die bij een invloedrijk verduurzamer horen. Coen van Oostrom Vorig jaar won Coen van Oostrom, CEO van OVG Projectontwikkeling, de prijs. Hij is nu juryvoorzitter. Er komt dus een nieuwe winnaar. Coen van Oostrom is dé initiator van de duurzaamheid in het vastgoed in Nederland. Daarnaast boort hij zijn enorme netwerk aan om zijn visie van een duurzame wereld te laten slagen. Doen wat je zegt en belooft, dat is zijn motto. Met 30% tot 40% van de Nederlandse BREEAM-NL keurmerken is OVG koploper in Nederland. Daarnaast gaat de duurzaamheid van Coen van Oostrom ook internationaal. Opvallend is ook het initiatief van een eigen Green Deal, die de politiek moet laten nadenken over het oplossen van leegstand door middel van duurzaamheid. Het is een plan dat nu door velen wordt overgenomen. Meer weten over de verkiezing? Kijk voor meer informatie op 6

7 Openingscongres: Green Means Business De officiële kick-off van de Dutch Green Building Week 2013 vindt plaats tijdens het openingscongres. Dit vindt plaats op 16 september, in het Lucent Danstheater in Den Haag van tot uur. Het congres organiseren we dit jaar samen met Platform Duurzaam Gebouwd. Den Haag is dit jaar gaststad. Onder leiding van dagvoorzitter Rob van Hattum zullen internationale en nationale sprekers hun visie geven op de businesscase van duurzaamheid. Speciaal voor het openingscongres komt Jane Henley, CEO van de World Green Building Council naar Nederland om haar visie te geven op de businesscase van duurzame gebouwen. Marnix Norder, wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie van Den Haag zal ingaan op de plannen van Den Haag. Daarnaast zal de Duurzame Vastgoed 50 bekend worden gemaakt door juryvoorzitter Coen van Oostrom en zullen diverse BREEAM-NL certificaten worden uitgereikt. Jaap Gillis Jaap Gillis is bestuursvoorzitter van DGBC en CEO van Bouwfonds REIM. Hij was tot 1 april 2012 COO van Redevco. Daarvoor werkte hij in verschillende leidinggevende functies onder andere bij AM (Amstelland/MDC) en ING Real Estate. Gillis was tot voor kort bestuurslid van IVBN en heeft diverse nevenfuncties, ondermeer in enkele belangenorganisaties. Coen van Oostrom Coen van Oostrom is founder en CEO van OVG en bouwde het bedrijf uit tot grootste commerciële projectontwikkelaar in Nederland, door een markttrend te doorbreken om vanuit de eindgebruiker - in plaats van locatie - te ontwikkelen. Hij is een voorvechter van duurzaamheid en als ondernemer sterk politiek en maatschappelijk actief. Hij haalt inspiratie en visie uit wereldwijde netwerken zoals Young Global Leaders en Clinton Global Initiative. Jane Henley Jane Henley is de CEO van de World Green Building Council. Een internationale koepelorganisatie van meer dan 90 Green Building Councils waar DGBC ook lid van is. Samen representeren ze meer dan organisaties. Als CEO richt ze zich met name op de samenwerking tussen de nationale councils om kennis en ervaring uit te wisselen en verduurzaming van de gebouwde omgeving te stimuleren. Hans de Jonge Hans de Jonge is sinds 1997 directievoorzitter van Brink Groep en adviseert in complexe gebiedsontwikkelings- en huisvestingsvraagstukken. Ook is hij vanaf 1991 hoogleraar Vastgoedbeheer & Ontwikkeling aan de TU Delft en (mede)oprichter van de afstudeerrichting Real Estate & Housing. Daarnaast is hij voorzitter van het Actieprogramma van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Marnix Norder Marnix Norder is vanaf 2004 wethouder in Den Haag. Op dit moment bestaat zijn portefeuille uit: Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie. Tevens is hij stadsdeelwethouder Scheveningen. Na zijn studie Filosofie en Scheikunde zette hij zich actief in voor de PvdA. In 1995 maakte hij de stap naar de provinciale politiek van Zuid Holland. In 2003 wordt hij door de PvdA leden gekozen tot lijsttrekker bij de Statenverkiezingen (als eerste PvdA er in de partijgeschiedenis). Willem Vermeend Prof. dr. Willem Vermeend, voormalig Tweede Kamerlid, oud Staatssecretaris Financiën en oud Minister van Sociale Zaken is internetondernemer en bijzonder hoogleraar European Fiscal Economics. Verder is hij lid van het algemeen bestuur van VNO-NCW en de EBDR. Daarnaast is hij Board Member bij het crossmedia bedrijf TSS. Willem Vermeend staat erom bekend zich al jaren druk te maken over groen. Hij zal met name ingaan op duurzaam ondernemen. Toon Gerbrands Toon Gerbrands is een van de weinige coaches die in meerdere sporten succesvol is. Als bondscoach van het Nederlands Heren volleybalteam werd hij Europees kampioen en bereikte hij de Olympische spelen van Sydney. Hij was naast sportcoach ook manager en directeur van de DSB-schaatsploeg. Tegenwoordig is hij algemeen directeur van de voetbalclub AZ, wat onder zijn leiding het landskampioenschap won. Hij schreef meerdere managementboeken. In zijn nieuwste boek De Succescrisis staat onder meer stil bij een crisis als keerpunt. Rob Van Hattum (dagvoorzitter) Rob van Hattum maakt al dertig jaar radio- en televisieprogramma s over wetenschap en technologie en is eindredacteur voor VPRO-programma s als Noorderlicht Nieuws en de Nationale Wetenschaps Quiz. Daarnaast heeft hij een aantal spraakmakende documentaires voor het VPRO-programma Tegenlicht gemaakt o.a. Afval is voedsel. Zijn laatste documentaire Here Comes The Sun over de belangrijke rol die de zon kan spelen in onze energiehuishouding leidde tot kamervragen. Naast zijn werkzaamheden voor de VPRO is hij inhoudelijk directeur van Science Center NEMO. Aanmelden Deelname is gratis voor medewerkers van DGBC-participanten, sponsors, deelnemers aan de Dutch Green Building Week en relaties van sponsors van de Dutch Green Building Week. Inschrijven kan via 7

8 PROGRAMMA DAG 1 en 2 16 en 17 SEPTEMBER Maandag 16 september tot uur Open huis bij TiC Narrow Casting - BREEAM Visualisatie TiC Narrow Casting TiC Narrow Casting toont actuele openbaar vervoersinformatie en koppelt het met het gebouwbeheersysteem. TiC visualiseert duurzaamheid voor gebruikers en bezoekers. Locatie: TiC Narrow Casting, Ohmweg 63, Alblasserdam tot uur Forbo Symposium Forbo Flooring Besloten bijeenkomst voor Forbo klanten. Deelname: Besloten bijeenkomst, via Locatie: Lucent Danstheater, Spuiplein 150, Den Haag tot uur Congres Building Energy Strukton Dit jaar biedt Strukton naast de lokale activiteiten een exclusief programma aan voor klanten en relaties op de festivallocatie. Met inspirerende sprekers, uitgebreide netwerkmogelijkheden en een gezamenlijke start van een energieke week. Deelname: Besloten bijeenkomst Locatie: Lucent Danstheater, Spuiplein 150, Den Haag tot uur Financiering van Esco s voor zorginstellingen en rondleiding hoofdkantoor RABO Agentschap NL Financiering van Esco s voor zorginstellingen en rondleiding hoofdkantoor RABO, met inleiding van architect Dick Baggerman. Bestemd voor vastgoedmanagers, financiele specialisten en energiemanagers van ziekenhuizen en zorginstellingen. via info@milieuplatform.nl Locatie: Agentschap NL, Croeselaan 15, Utrecht tot uur Openingscongres DGBW Dutch Green Building Council De officiële kick-off van de Dutch Green Building Week 2013 vindt plaats tijdens het openingscongres. via Locatie: Lucent Danstheater, Spuiplein 150, Den Haag tot uur Urban Change Lab: leren van sloppenwijken AT Osborne, Cordaid, Nyenrode Business Universiteit We nemen u mee langs een aantal projecten waar bedrijven een belangrijke verandering teweeg hebben gebracht in sloppenwijken. Wat kunnen wij leren van deze opgaven voor onze dagelijkse praktijk in Nederland? via info@atosborne.nl Locatie: Cordaid, Lutherse Burgwal 10, Den Haag tot uur Uitreiking energielabelposter voor gemeentehuis Cranendonck Agentschap NL, Gemeente Cranendonck Gemeentehuis Cranendonck wordt gerenoveerd. Dankzij WKO, PV, klimaatplafonds en TL5 verlichting gaat het gebouw van label G naar A. Agentschap NL reikt een Energielabelposter uit aan Burgemeester Mw. Vermue-Vermue. Locatie: Gemeentehuis Budel, Capucijnerplein 1, Budel tot uur Discussiebijeenkomst BREEAM-NL In-Use: wat levert het op voor de gebruiker Techniplan Adviseurs In het gecertificeerde hoofdkantoor van de ANWB gaan we met elkaar in gesprek over de (meer)waarde van BREEAM-NL In-Use in relatie tot huisvestingskosten en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. via esther.gerritsen@techniplan.nl Locatie: Hoofdkantoor ANWB, Wassenaarseweg 220, Den Haag Venco Campus Dinsdag 17 september tot uur Energie-ontbijt Strukton Op het moment dat de dauw aan het optrekken is en het duurzame Energie-ontbijt wordt genuttigd, krijgt u presentaties over ESCo s en Duurzaam Ondernemen door de gemeente Borger-Odoorn. Deelname: Besloten bijeenkomst Locatie: Bussemaker Diner-Café, Zuiderhoofdstraat 1, Exloo tot uur De eerste stap naar een ultieme WKO Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. Tijdens deze ontbijtsessie staat uw case centraal. De specialisten van Wolter & Dros helpen u om het hoogste rendement uit uw WKO te halen. via belevingscentrum@wolterendros.nl Locatie: Belevingscentrum Wolter & Dros, Amsterdamseweg 51D, Amersfoort Fabricagehal Lely Groep tot uur Webinar Infographic Duurzaam Vastgoed Sannie Verweij Advies In een online webinar kunt u vanuit uw eigen PC inloggen op een lezing waarin u in een uur tijd wordt meegenomen door de Infographic Duurzaam Vastgoed. via info@sannieverweij.nl Locatie: online, tot uur De eerste stap naar een ultieme WKO Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. Tijdens deze lunchsessie staat uw case centraal. De specialisten van Wolter & Dros helpen u om het hoogste rendement uit uw WKO te halen. via belevingscentrum@ wolterendros.nl Locatie: Belevingscentrum Wolter & Dros, Amsterdamseweg 51D, Amersfoort tot uur Lancering opleidingstraject duurzame stedenbouw W/E Adviseurs Energie en duurzaamheid in gebiedsontwikkeling: 1 jarig opleidingstraject voor stedenbouwkundigen in het kader van het Europese project SUSREG. Kom nu naar de informatiebijeenkomst voor de ins en outs van dit unieke aanbod. via roth@w-e.nl Locatie: Kantoor W/E adviseurs, Mariaplaats 21E, Utrecht tot uur Duurzaamheid in de (inkoop)keten Strukton Samenwerking in de inkoopketen is noodzakelijk om verder te verduurzamen. Speciaal voor inkopers organiseren we een discussiepanel waarbij we onze visie aan de hand van stellingen en praktijkvoorbeelden delen. via of www. strukton.nl/buildingenergy Locatie: In de spotlights van de Peperbus, Zwolle Venco Campus Het wordt ook wel het ei van Eersel genoemd. De Venco Campus, het nieuwe ei-vormige gebouw van de Venco Groep, is een state-of-the-art duurzaam gebouw. Tijdens het openingscongres van de Dutch Green Building Week in het Lucent Danstheater krijgt de Venco Groep maar liefst een 5 sterren BREEAM-NL Nieuwbouw Oplevercertificaat (Outstanding) uitgereikt voor het nieuwe pand. Al eerder verkreeg de Venco Campus 4 BREEAM-NL sterren. In het nieuwe pand worden drie verschillende bedrijfsonderdelen van de Venco Groep ondergebracht. Naast de huisvesting van de eigen bedrijven moet het gebouw ook dienen als internationaal kenniscentrum voor de pluimveehouderij. Het pand in de vorm van een ei beschikt onder andere over een auditorium voor het houden van symposia. Lely in eindfase naar BREEAM-NL Outstanding In Maassluis realiseert de Lely Groep een ultra-duurzaam bedrijfscomplex. Het ontwerp van architect Machiel Hopman bestaat uit een m2 grote fabricagehal en een hoofdkantoor van m2 groot. Dura Vermeer Bouw Zuid West heeft de bedrijfshal in juli 2013 opgeleverd. Het kantoor wordt in september opgeleverd. ConsortArchitects begeleidde Lely in het traject naar BREEAM-NL certificering. Lely richt zich op het hoogste certificerings niveau; Outstanding voor de productiehal en minimaal Excellent voor het kantoor. Lely is wereldwijd de enige die een compleet assortiment producten en diensten aan de agrarische sector levert; van ruwvoederwinning tot geautomatiseerde voersystemen. Op donderdag 19 september 2013 organiseren ConsortArchitects en Dura Vermeer in opdracht van Lely een exclusieve Sneak Preview over het nieuwe en uiterst duurzame bedrijfscomplex. Aanmelden via mdemink@consortarchitects.com 8

9 PROGRAMMA DAG 2 17 SEPTEMBER tot uur Nationale Conferentie Gebouwautomatisering Nederlandse Brancheorganisatie voor GebouwAutomatisering Moderne technologie biedt enorme mogelijkheden tot rendementsverbetering en business development. Gebouwde ruimte kan meer gaan opleveren, zowel direct in de exploitatie als voor de langere termijn in het creëren van duurzame waarde. Deelname: 195,- excl BTW, via www2.fhi.nl/gebouwautomatisering Locatie: Nederlands Architectuurinstituut, Museumpark 25, Rotterdam tot uur Open huis bij TiC Narrow Casting - BREEAM Visualisatie TiC Narrow Casting TiC Narrow Casting toont actuele openbaar vervoer informatie en koppelt met het gebouwbeheersysteem. TiC visualiseert duurzaamheid voor gebruikers en bezoekers. Locatie: TiC Narrow Casting, Ohmweg 63, Alblasserdam tot uur Meest energiezuinige pand van Nederland BONFIX B.V. Door vele extra investeringen hebben we een negatieve EPC van -0,037 en hebben we het meest energiezuinige pand van Nederland. Tevens is er veel aandacht geschonken aan het wel en wee van de werknemers. via vanbuul@bonfix.nl Locatie: Kantoor BONFIX B.V., Holsteinstraat 4, Zwolle tot uur Verduurzamingsmaatregelen exploitatie Strukton De nieuwe economie heeft ook effect op de theaterwereld. Hoe kunt u hierop, binnen uw theater, reageren? Het Chassé Theater deelt graag haar ervaring met het energievraagstuk en het terugdringen van de facilitaire kosten. via dgbwzuid.ws@strukton.com of Locatie: Chassé Theater, Claudius Prinsenlaan 8, Breda tot uur Groene stadswijken: winst voor mens en milieu Gemeente Den Haag Fietstocht door Den Haag. Vergroening van de stedelijke omgeving is op veel manieren goed voor ecologie, klimaat, gezondheid, sociale kracht en woningwaarde. In veel Haagse woonwijken is dit zichtbaar en ervaarbaar hoe het werkt! via mieke.weterings@denhaag.nl Locatie: Den Haag, locatie op tot uur Het DGBW Debat op twitter Sannie Verweij Advies Het twitter event is de meest duurzame bijeenkomst tijdens de DGBW. Voor het Twevent wordt twitter ingezet om dagelijks gedurende de week een online debat te voeren. Locatie: Online, tot uur Masterclass duurzame bouwmaterialen in BREEAM-NL NIBE Met de nieuwe materiaaleisen in het Bouwbesluit, wordt het materiaalonderdeel van BREEAM steeds belangrijker. Het NIBE laat in deze Masterclass zien hoe u bij bouwprojecten een duurzame materiaalkeuze kunt maken. Locatie: Museon, Stadhouderslaan 37, Den Haag tot uur Online duurzaam dossier CO2 Management B.V Maak direct online uw duurzaamheidsbeleid voor de organisatie of projecten zichtbaar. Actief aan de slag en doe ervaring op met de mogelijkheden van onze innovatieve oplossing. via leo@co2management.nl Locatie: Museon, Stadhouderslaan 37, Den Haag tot uur Financiering én realisatie van renovatie, voor bestuurders van woningcorporaties Saint-Gobain Isover, Unica, Manesco Interactieve bijeenkomst in de Watertoren van Bussum door Isover, Unica en Manesco: welke belemmeringen voor verduurzaming zijn er? Een integrale businesscase. Hoe operationaliseer je deze? Welke financieringsoplossingen zijn er? via info@manesco.eu Locatie: Watertoren Bussum, Bussummergrindweg 1, Bussum Over rendement gesproken Gebouwen verwarmen met verrassend veel rendement. Het kan met stads warmte. Zeker bestaande bouw is vaak beter uit met stadswarmte dan met een warmtepomp of WKO. Het is makkelijker toepasbaar en een stuk goed koper. U sluit aan op een bestaande warmtebron in de omgeving. Het Afval Energie Bedrijf bijvoorbeeld, dat duurzame restwarmte levert aan het Amsterdamse stadswarmtenet. Orgaworld voegt daaraan warmte uit biomassa vergisting toe. Volledig klimaatneutraal. Zo wordt stadswarmte steeds duurzamer. En uw gebouw verduurzaamt mee. Bent u lid van de DGBC en wilt u in 2014 deelnemen aan het DGBC Plein op de PROVADA? Neem dan contact op met de organisatie van PROVADA per info@provada.nl of bel Stadswarmte is beschikbaar in o.a. Amsterdam, Almere, Rotterdam, Arnhem en Nijmegen. Workshop 17 september Alles over stadswarmte binnen BREEAM Rondleiding Afval Energie Bedrijf Nuon.nl/dgbw info@provada.nl +31 (0)

10 PROGRAMMA DAG 2 17 SEPTEMBER tot uur Netwerkbijeenkomst budgetneutraal verduurzamen Strukton Recent ondertekende Strukton het Utrechts Energieconvenant. Winst voor alles en iedereen! Leer tijdens de netwerkbijeenkomst van de ervaring van Strukton op het gebied van budgetneutraal verduurzamen. via dgbw.nl of Locatie: Utrecht, locatie op tot uur Pre-openingslunch BIM Media Pre-openingslunch met Franse delegatie op de Ecobouw. Deelname: Besloten bijeenkomst Locatie: Ecobouw, Jaarbeurs Utrecht, Jaarbeursplein 6, Utrecht tot uur Vergroenen van en met ICT EnergyGO, Delta Lloyd, Agentschap NL EnergyGO, Delta Lloyd en het AgentschapNL organiseren voor MJA deelnemers en andere relevante partijen een bijeenkomst om ervaringen uit te wisselen met energie efficiency in datacenters en de ICT-sector. via workshopmja@energygo.nl Locatie: Auditorium Delta Lloyd, Spaklerweg 4, Amsterdam tot uur Eenvoudig energie besparen door betere verlichting TRILUX C.V. Workshops en demonstraties over eenvoudig energie besparen door betere verlichting. Locatie: Kantoor TRILUX C.V., Hardwareweg 5, Amersfoort tot uur Beurs Ecobouw BIM Media Oplossingen voor een duurzaam gebouwde omgeving tijdens de beurs Ecobouw. Locatie: Jaarbeurs Utrecht, Jaarbeursplein 6, Utrecht tot uur De weg naar Rome. Routes naar duurzaamheid BIM Media De weg naar een duurzaam gebouwde omgeving, vraagt erom dat oude wegen worden verlaten en nieuwe ingeslagen. Locatie: Ecobouw Hoofdpodium, Jaarbeurs tot uur Aantoonbare prestatie in duurzaam bouwen CRH Europe CRH bedrijven werken aan verduurzaming van de bouw en hechten waarde aan aantoonbare prestatie op duurzaamheid. Bij Ecobouw gaat het over aantoonbare prestatie in duurzaam bouwen. Locatie: Ecobouw, Jaarbeurs Utrecht, Jaarbeursplein 6, Utrecht tot uur Presentaties Duurzame oplossingen in de bouw BIM Media Presentaties over duurzame oplossingen in de bouw door vier Franse organisaties. Locatie: Ecobouw Red Room, Jaarbeurs tot uur Werkgroep BREEAM-NL certificering zwembaden OLCO maatschappelijke vastgoed DGBC en OLCO maatschappelijk vastgoed slaan de handen ineen ten aanzien van de nieuwe BREEAM-NL Bespoke Zwembaden. In het Groenhovenbad te Gouda, wordt een werksessie gehouden met specialisten uit de branche van zwembaden. via info@olco.nl Locatie: Groenhovenbad, Tobbepad 4, Gouda tot uur Het rendement van stadswarmte Nuon, Afval Energie Bedrijf Inspirerende en praktische workshop over de mogelijkheden en toepassing van stadswarmte in nieuwe en bestaande gebouwen. Inclusief rondleiding door AEB, dat duurzame restwarmte levert aan het Amsterdamse stadswarmtenet. via Locatie: Afval Energie Bedrijf, Australiëhavenweg 21, Amsterdam tot uur Lezing Paul de Ruiter BIM Media Lezing van Paul de Ruiter over renovatie en herbestemming. Locatie: Ecobouw Green Room, Jaarbeurs tot uur Debat over regelgeving BIM Media Debat over regelgeving onder leiding van Frank de Groot, hoofdredacteur Bouwregels in de Praktijk. Locatie: Ecobouw Purple Room, Jaarbeurs tot uur Lezing van Lars Courage BIM Media Lezing van de Nederlandse architect Lars Courage van het architectenbureau Courage Architecten uit Apeldoorn. Locatie: Ecobouw Blue Room, Jaarbeurs tot uur Orion: duurzaam nieuw onderwijsgebouw Wageningen UR ABT, Aronsohn, Ector Hoogstad Architecten, DGMR, Heijmans, Valstar Simonis Het Orion-ontwerpteam maakt alle zichtbare én onzichtbare elementen van dit bijzondere gebouw voor u inzichtelijk met presentaties en een rondleiding. via pr-marketing@abt.eu Locatie: Wageningen UR, gebouw Orion, Bronland 1, Wageningen Volg de DGBW op Twitter: #DGBW tot uur BREEAM-NL for dummies BIM Media, Dutch Green Building Council BREEAM-NL for Dummies, een korte kennismaking met BREEAM-NL door erkende BREEAM-NL Assessoren. Locatie: Ecobouw Hoofdpodium, Jaarbeurs tot uur Masterclass BREEAM-NL Outstanding Oeverzaaijer architectuur en stedebouw De Masterclass geeft inzicht in het proces van het bereiken van de BREEAM-NL Outstanding kwalificatie van het kantoorgebouw van Deloitte en AKD op de Zuidas in Amsterdam. via m.zwols@oeverzaaijer.nl. Locatie: Kantoor Oeverzaaijer, Pedro de Medinalaan 7a, Amsterdam tot uur Winkelgebieden met productiehuizen Dutch Green Building Lab, Architectuur Lokaal Wonen, werken, winkelen. Hoe gaat dat samen in een duurzaam bebouwde omgeving? Met een preview op de Olifantenkooi in Staphorst en terugblik van hoogtepunten van DGBL-sessies is het een bijeenkomst voor Sharing Sustainable Ideas met aansluitend een netwerkborrel. Deelname: Op uitnodiging, of via margot. dejager@arch-lokaal.nl Locatie: Museon, Stadhouderslaan 37, Den Haag tot uur Lezing van Cesare Peeren BIM Media Lezing van Cesare Peeren van Superuse Architecten over Renovatie en Herbestemming. Locatie: Ecobouw Green Room, Jaarbeurs tot uur Lezing van Huib van Zeijl BIM Media Lezing van Huib van Zeijl, architect en knutselpionier bij Equipe voor Architectuur en Urbanisme. Locatie: Ecobouw Blue Room, Jaarbeurs tot uur Debat uitkomsten Prinsjesdag BIM Media Debat over de uitkomsten van Prinsjesdag. Locatie: Ecobouw Purple Room, Jaarbeurs tot uur Lezing van Daan Bruggink BIM Media Daan Bruggink, eigenaar/oprichter van ORGA architect, is de winnaar van de Nederlandse Bouwprijs 2013 voor de categorie Talent met Toekomst, vanwege zijn bijdrage aan het biobased bouwen. Locatie: Ecobouw Red Room, Jaarbeurs tot uur Transitie naar duurzame steden BIM Media Zorg voor steden voor nu en in de toekomst. In deze sessie staat de transitie naar duurzame steden centraal. Locatie: Ecobouw Hoofdpodium, Jaarbeurs tot uur Esco, Geld verdienen met energie Strukton Hoe en wanneer begint u aan uw eigen ESCo oplossing? Wat zijn afwegingen en voor- en nadelen? Voor bestuurders van gemeenten organiseert Strukton dit seminar op een duurzame locatie. via of Locatie: GasTerra Groningen, Stationsweg 1, Groningen 10

11 Creating better environments Forbo is wereldleider in vloersystemen. Dit jaar is het bedrijf als gouden sponsor verbonden aan de Dutch Green Building Week. Duurzame ontwikkeling en creating better environments vormen een essentieel onderdeel van alle activiteiten van Forbo Flooring Systems. De duurzaamheidsgedachte van Forbo voert al ver terug. Het eerste product van Forbo, dat is opgericht in 1898, was linoleum. Dit vloerproduct van natuurlijke grondstoffen is volledig biologisch afbreekbaar en milieuvriendelijk. De bewustwording rondom duurzaamheid is in de afgelopen tien jaar alleen nog maar toegenomen. Dit maakt Forbo ook meetbaar met een heldere doelstelling: het milieueffect van Forbo is vóór 2015 met 25% gereduceerd ten opzichte van Duurzaam Marmoleum Het duurzaamheidsdenken van Forbo komt met name door het product waar het allemaal mee begon, namelijk linoleum. Linoleum is een natuurlijk product dat voor 97% uit natuurlijke grondstoffen bestaat. 73% van de grondstoffen van Marmoleum (merknaam van het linoleum van Forbo) is snel hernieuwbaar en 42% bestaat uit gerecycled content. Daarmee is Marmoleum de duurzaamste vloerbedekking die men kan bedenken. En nog meer Daarnaast doet Forbo meer, meer dan de overheid van bedrijven als Forbo verlangt. Zo wordt het thema duurzaamheid bij alle bedrijfsbeslissingen geïntegreerd. Ook worden de voortgang en de prestaties op het gebied van duurzaamheid continu in de gaten gehouden. Én onder de aandacht gebracht bij alle spelers in de keten. Daarnaast betrekt Forbo ook haar medewerkers bij het duurzaamheidsbeleid. Inzet? Creating better environments. Voor mens en milieu. Gebiedsontwikkeling doe je samen Voorheen was de energievoorziening onzichtbaar: winning en transport vond ondergronds plaats, via centrales aan de randen van Nederland. Dat wordt anders. Door de energietransitie van fossiele naar duurzame energie verplaatst de energievoorziening naar boven de grond. Denk daarbij aan wind- en zonne-energie. Dat heeft gevolgen voor het landschap. Netwerkbedrijf Alliander denkt hierover graag mee bij de duurzame ontwikkeling van gebieden. Pieter van der Ploeg (Strategie): Het op een duurzame wijze ontwikkelen van een gebied doe je samen. Waar moeten windmolens geplaatst worden? Is biogas een optie in dit gebied? Wat gebeurt er bij een renovatie in een stadswijk? Hoe gaan we om met de restwarmte? Allemaal vragen waar Alliander zich mee bezighoudt bij duurzame gebiedsontwikkeling. Er is nooit een standaard oplossing, weet Van der Ploeg. Daarom is het zo belangrijk om de duurzame gebiedsontwikkeling samen te doen. Zo kunnen alle belangen worden meegenomen. Duurzame ontwikkeling Alliander is momenteel onder andere bezig met een project voor een duurzame restwarmteoplossing voor Arnhem-Nijmegen. Als netwerkbedrijf zijn we een onafhankelijke partij en werken we samen met gemeenten, corporaties, provincie en bedrijfsleven, vertelt Van der Ploeg. En op het bedrijvenpark in Duiven, waar ook Alliander is gevestigd, startte Alliander onlangs het initiatief Groene Allianties. Doel hiervan is om samen met de andere bedrijven én gemeenten te werken aan verduurzaming. Gezamenlijk wordt gekeken naar toepassing van duurzame energie, maar ook naar groenvoorziening en afval. Van der Ploeg besluit: Met de DGBW wil Alliander aandacht vragen voor de kansen die duurzame gebiedsontwikkeling biedt. Eerste distributiecentrum met 4 sterren BREEAM-NL Lidl is Op weg naar morgen! Supermarktketen Lidl is dit jaar Gouden Sponsor van de Dutch Green Building Week. En dat is uniek: nog nooit heeft een eindgebruiker een dergelijk grote bijdrage geleverd aan de duurzame week. Maar eigenlijk is het ook best logisch. Marlijn Somhorst, manager CSR van Lidl: Duurzaamheid komt in alle facetten van onze bedrijfsvoering terug. Of het nu gaat om de inkoop van onze producten, de bouw van filialen of het logistieke proces, we houden altijd zo veel mogelijk rekening met de wereld om ons heen, vertelt Somhorst. Dit doen we bewust, maar vooral omdat het van nature bij ons past. Want als discounter werken we altijd zo efficiënt, zo eenvoudig en kostenbewust mogelijk. De hoogste kwaliteit voor de laagste prijs Een aantal voorbeelden: binnen het logistieke proces is de beladingsgraad verhoogd naar ruim 90%. Alle verse en ingevroren wildgevangen vis is 100% MSC gecertificeerd. En de filialen van Lidl hebben gemiddeld circa 65% minder koelmeubelen dan full service supermarkten. Margarine hoeft helemaal niet in de koeling, weet Somhorst. Dus dat doen we dan ook niet. Uiteindelijk gaat het er natuurlijk om dat we onze klanten de hoogste kwaliteit voor de laagste prijs bieden. Duurzaam bouwen Ook op het gebied van duurzaam bouwen is Lidl Op weg naar morgen!, zoals het motto van Lidl luidt. Zo zijn de filialen in Weert, Huizen en Heerenveen voorzien van zonnepanelen. Hiermee worden alle koelingen in deze filialen van eigen opgewekte, duurzame stroom voorzien. En in juni van dit jaar opende Lidl in Heerenveen het meest duurzame distributiecentrum van Nederland. Dit distributiecentrum is als eerste goed voor een 4 sterren BREEAM-NL Nieuwbouw Oplevercertificaat. Marlijn Somhorst: We houden als eindgebruiker zelf de regie. Zelf ontwerpen, beheren en gebruiken. Het is een aanpak die voor ons werkt. Het heeft voor het distributiecentrum geresulteerd in een energieprestatieverbetering van meer dan 70% ten opzichte van het Nederlandse Bouwbesluit. Inspireren Marlijn Somhorst kijkt uit naar de Dutch Green Building Week: Door onze aanpak en opgedane ervaring en kennis te delen hopen wij anderen te inspireren en te laten zien dat duurzaam ondernemen de beste en meest logische keuze kan zijn. Tegelijkertijd zijn we zeer benieuwd naar de verhalen van andere participanten en hopen we daar zelf weer veel van te leren. Want we zijn en blijven Op weg naar morgen!. Activiteiten Eerste distributiecentrum met 4 sterren 18 september, uur Lezing: Lidl, regisseur van duurzaamheid in Museon in Den Haag 20 september, uur en uur Rondleiding door 4 sterren BREEAM-NL Lidl Distributiecentrum Heerenveen 11

12 Hét kennisplatform over duurzaam bouwen. Word nu LID en ontvang een ipad cadeau! 12 Kennisplatform Duurzaam Gebouwd Postbus AC Soesterberg T (0) F (0) E. info@duurzaamgebouwd.nl I.

13 Na BREEAM-NL Junior nu ook BREEAM-NL Medior Jongerenprogramma DGBW: Lekkâh duurzaam bezig! Ze waren niet te stoppen, de basisschoolleerlingen die vorig jaar meededen aan het DGBW jeugdevenement tijdens de Dutch Green Building Week. Ze mochten aan de hand van BREEAM-NL Junior het World Trade Centre beoordelen op duurzaamheid. En dat was heel leuk en leerzaam. Dit jaar, op 19 september zijn de middelbare scholieren aan de beurt tijdens het jongerenprogramma Lekkâh duurzaam bezig. Op deze dag gaan middelbare scholieren aan de hand van de speciaal ontwikkelde BREEAM-NL Medior richtlijn het gemeentehuis van gaststad Den Haag beoordelen op duurzaamheidsprestaties. De medior assessoren zullen na de beoordeling het geleerde in praktijk gaan toepassen door aansluitend hun eigen duurzame gemeentehuis te gaan bouwen. Dit gaan zij doen tijdens de bouwworkshop in het kader van de tentoonstelling #STADvandetoekomst in het Museon. In de #STADvandetoekomst kun je onderzoeken hoe je als stadsbewoner kunt bijdragen aan het bedenken van oplossingen voor grote uitdagingen van onze tijd, zoals klimaatverandering, tekort aan grondstoffen en urbanisering. In deze tentoonstelling bouw je actief mee aan jouw toekomstige stad. #STADvandetoekomst is te bezoeken tot en met 27 oktober Het jongerenprogramma wordt georganiseerd in samenwerking met de afdeling Milieueducatie van de gemeente Den Haag, het Museon en SME Advies. BREEAM-NL Medior BREEAM-NL Medior is als lespakket ontwikkeld voor het middelbaar onderwijs in samenwerking met SME Advies, waarbij de focus ligt op de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Met het lespakket wordt jongeren veel over duurzaamheid bijgebracht. Ook leren ze gebouwen te beoordelen op duurzaamheid aan de hand van thema s uit het BREEAM-NL systeem: energie, water, afval, veiligheid, hygiëne, groen, mobiliteit, voedsel en omgeving. De ontwikkeling van dit pakket is mogelijk gemaakt door een gift van de Alcoa Foundation. Koppeling tussen onderwijs en bedrijfsleven Met BREEAM-NL Medior wil de Dutch Green Building Council het duurzaamheidsbewustzijn van de leerlingen (en indirect de docenten en ouders) vergroten. Uiteindelijk moet dit leiden tot duurzaam gedrag en wellicht een keuze voor de meer technische en bouwgerelateerde studies. Daarnaast wil de Dutch Green Building Council ook nadrukkelijk de koppeling leggen tussen onderwijs en bedrijfsleven. Professionals uit het bedrijfsleven gaan gastlessen geven op middelbare scholen, waarbij ze uitleg geven over de BREEAM-NL methodiek en de jongeren enthousiast maken voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving. 50 scholen actief met BREEAM-NL Medior Begin dit jaar zijn leerlingen van het Calvijn College uit Barendrecht al aan de slag gegaan met een proefversie van BREEAM-NL Medior. Zij gingen kijken hoe duurzaam hun nieuwe schoolgebouw was. Vanaf september is BREEAM-NL Medior online beschikbaar ( voor leerlingen en docenten in een lespakket van circa 2 tot 3 uur. De Dutch Green Building Council hoopt dat dit najaar in ieder geval 50 scholen actief zijn met BREEAM-NL Medior. Alcoa Foundation De Alcoa Foundation is het wereldwijde liefdadigheidsfonds van Alcoa. Opgericht in 1952 en inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijd opererende organisatie die actief investeert in het verbeteren van de kwaliteit van leven in die landen waar Alcoa actief is. De Foundation donaties richten zich op wereldwijde en lokale behoeftes in aandachtsgebieden zoals Duurzaamheid en Milieu, Wereldwijde Educatie en Werkplekgerichte Opleidingen, Samenwerking tussen Bedrijf en Gemeenschap en Veilige en Gezonde Kinderen en Gezinnen. Scouting Nederland verlengt de Dutch Green Building Week Officieel duurt de Dutch Green Building Week tot en met vrijdag 20 september. Maar Scouting Nederland plakt er nog een dag aan vast! Op zaterdag 21 september is de Dutch Green Building Council namelijk aanwezig op de Scout-In in Liempde (gemeente Boxtel). Stefan van Uffelen, directeur van de Dutch Green Building Council komt als onderdeel van de Dutch Green Building Week een presentatie geven over BREEAM-NL Junior. De Scout-In in Liempde is een evenement speciaal voor leidinggevenden binnen Scouting Nederland. Met de interactieve presentatie van Van Uffelen wil de Dutch Green Building Council de leidinggevenden van de scouting stimuleren om binnen de eigen scoutinggroep met de jeugdleden met BREEAM-NL Junior aan de slag te gaan. BREEAM-NL Junior is een speciaal voor basisschoolleerlingen ontwikkelde beoordelingssystematiek gebaseerd op het duurzaamheidskeurmerk BREEAM-NL. Met BREEAM-NL Junior kan bijvoorbeeld het eigen scoutinggebouw beoordeeld worden op het gebied van duurzaamheid. Justus van Effen, winnaar van Gulden Feniks 2013 Foto: BK Visuals, Bas Kooij 18 september van uur Locatie: Rotterdam Duurzaamheid: Meerwaarde & Markt Jaarbijeenkomst Duurzaam Ontwikkelen Rotterdam Lessons learned uit Rotterdamse herontwikkeling Meld u aan op 13