Nekhernia en kanaalstenose

Transcriptie

1 Nekhernia en kanaalstenose

2

3 In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot opname op de afdeling Neurochirurgie van het Radboudumc voor behandeling van een nekhernia. Als uw klachten inmiddels veranderd of verdwenen zijn, verzoeken wij u tijdig (liefst enige dagen voor de geplande operatie) contact op te nemen met het secretariaat. In deze folder vindt u informatie over de anatomie van de wervelkolom, de aandoeningen, de behandelingen en de richtlijnen na ontslag. Heeft u na het lezen nog vragen, stel deze dan gerust aan uw behandelaars. Anatomie van de wervelkolom De wervelkolom vormt de spil van het bewegingsapparaat. Binnenin bevinden zich het ruggenmerg en de zenuwwortels. Aan de buitenkant bevinden zich de aanhechting van het bekken en alle belangrijke spieren uit de romp. De wervelkolom bestaat uit hals-, borst- en lendenwervels, het heiligbeen en het stuitbeen (zie tekening 1). Binnenin het wervelkanaal loopt van boven naar beneden het ruggenmerg (tot aan de tweede lendenwervel). Onder dit niveau gaat het ruggenmerg over in een bundeling van zenuwwortels (cauda). Het ruggenmerg en de cauda liggen beide binnenin een koker van hersenvliezen (durale zak), waarin ze in hersenvocht (liquor) schokvrij zijn opgehangen. De zenuwwortels ontspringen uit het ruggenmerg en verlaten één voor één (telkens links en rechts) tussen twee wervels het wervelkanaal. Tussen de wervels zit een tussenwervelschijf, ook wel discus genoemd (zie tekening 2). Een discus is een stevig omhulsel met daarin een elastische, vervormbare kern, die voor grote veerkracht zorgt. Nekhernia Als een discus een zwakke plek heeft, kan de kern uitpuilen. Bij een scheuring van de discus kunnen zelfs stukjes van de kern buiten de discus komen te liggen. Deze uitpuiling, met of zonder scheuring, wordt een hernia genoemd (zie tekening 3). Een nekhernia wordt veroorzaakt doordat de discus van nature zwak is aangelegd, door langdurige overbelasting of, in een enkel geval, door een ongeval. Een hernia komt vaker voor op oudere leeftijd, omdat de discus in de loop van de tijd 1

4 7 halswervels ruggenmerg 12 borstwervels 5 lendenwervels heiligbeen Tekening 1 stuit wervelkanaal met ruggenmerg wervel tussenwervelschijf (discus) discus met hernia Tekening 2 Tekening 3 2

5 verslapt. Herniaklachten kunnen langzaam verergeren, of ineens ontstaan na een zware belasting (geforceerd tillen) of lichte inspanning (niezen, kopje koffie inschenken, uit bed stappen). Een hernia kan op één of meer zenuwen drukken. Dit veroorzaakt nek- en schouderpijn, en soms ook een uitstralende pijn in één of beide armen. Bij ernstige beklemming van de zenuw kunnen gevoelstoornissen of verlammingsverschijnselen aan arm of hand optreden. Ook kan een beknelling van het ruggenmerg ontstaan, met als gevolg gevoelstoornissen in romp en benen, krachtverlies in de benen en problemen bij het plassen. Cervicale kanaalstenose Een cervicale kanaalstenose wordt veroorzaakt door een vernauwing van het wervelkanaal ter hoogte van de cervicale wervels (zie MRI foto). Door jarenlange belasting heeft bij ouderen de wervelkolom last van slijtage. Slijtage (artrose) is een normaal verouderingsverschijnsel. De mate waarin dit optreedt, verschilt van mens tot mens. Als reactie op de artrose gaat het wervelbot woekeren (het wordt dikker) waardoor het wervelkanaal nauwer wordt. Hierdoor treedt beknelling van de zenuwwortels op en ontstaan de klachten. Veelvoorkomende klachten als gevolg van de beknelling zijn schietende of uitstralende pijn in de schouder of de arm, eventueel gepaard met een doof of tintelend gevoel. Dit wordt verergerd of kan opgewekt worden door het buigen of draaien van de nek of door het strekken van de arm. Bij ernstige bebron nccn.nl klemming van de zenuw kunnen gevoelstoornissen of verlammingsverschijnselen aan arm of hand optreden. Ook kan een beknelling van het ruggenmerg ontstaan, met als gevolg gevoelstoornissen in romp en benen, krachtverlies in de benen en problemen bij het plassen. 3

6 De symptomen van de cervicale kanaalstenose lijken erg op die van de nekhernia. Een verschil is dat bij de stenose de klachten geleidelijk op treden, terwijl bij de nekhernia de klachten acuut kunnen ontstaan. De cervicale kanaalstenose en de nekhernia komen ook gecombineerd voor. Voorbereiding op de operatie Scheren Het is erg belangrijk dat u vijf dagen voor de geplande ingreep het gedeelte van het lichaam waar u wordt geopereerd niet scheert met een scheermes. Dit vermindert het risico op een infectie. Als de chirurg het nodig vindt om te scheren, gebeurt dit op de operatiekamer. Vette crème Op de dag van de operatie mag u geen (gezicht-)crèmes gebruiken. Sieraden, piercings etc. U mag geen nagellak, make-up, contactlenzen, bril, gebitsprotheses en sieraden (piercings) dragen tijdens de operatie. Verwijder ook acryl- of gelnagels van alle vingers voor de operatie. Veiligheid Rondom uw operatie zijn diverse veiligheidsmomenten ingebouwd. Vlak voor de start van de operatie neemt het gehele operatieteam bijvoorbeeld een zogenaamde Time out. Tijdens dit moment controleert het team uw naam, geboortedatum, het lichaamsdeel dat zij gaan opereren en de operatiebenodigdheden. Medicijnen De anesthesioloog bepreekt met u welke medicijnen u mag blijven gebruiken en welke u moet stoppen. Uw behandelend arts overlegt met u of u bloedverdunners kunt blijven gebruiken of niet. Heeft u hierover vragen? Stel ze dan gerust aan uw behandelend arts. 4

7 Anesthesie Omdat de ingreep onder anesthesie (verdoving/narcose) gebeurt, brengt u vooraf een bezoek aan het preoperatieve spreekuur van de anesthesioloog. Tijdens dit gesprek beoordeelt de anesthesioloog uw algehele gezondheidstoestand. Als het nodig is, bespreekt hij aanvullende onderzoeken. Ook krijgt u uitleg over de mogelijke vormen van anesthesie en de gang van zaken rondom de operatie. Informatie over de anesthesie, het nuchter zijn, de verkoeverafdeling en de pijnbehandeling vindt u ook in de folder Behandeling of onderzoek onder anesthesie. Dag van opname Voorafgaand aan de opname heeft u contact met de behandelend arts, anesthesist, zaalarts en verpleegkundige van de verpleegafdeling neurochirurgie. Op de opnamedag vangt een verpleegkundige u op. Hij/ zij wijst u de weg op de afdeling en neemt een korte vragenlijst met u door. U bespreekt met de anesthesist vanaf welk tijdstip u niet meer mag eten en drinken (nuchter zijn). Nadat u een bed is toegewezen, wordt u voorbereid op de operatie. De operatie Een nekhernia kan vanuit de voorzijde (hals) of achterzijde (nek) worden geopereerd. Meestal wordt voor de voorzijde gekozen. In deze folder beschrijven we twee operatietechnieken, namelijk de Cervicale Laminectomie en de Cervicale Anterieure Disectomie (CAD). Het doel van de operatie is het wegnemen van de druk op zenuwen en ruggenmerg. Zie ook de website voor informatie. Cervicale laminectomie Een cervicale laminectomie wordt uitgevoerd bij patiënten met een vernauwd ruggenmergkanaal ter hoogte van de nekwervels. Bij een laminectomie operatie maakt de chirurg aan de rugzijde een snede (incisie). De lengte van deze snede verschilt per persoon. Dit is afhankelijk van de plek waar geopereerd moet worden. Tijdens de operatie wordt de rugspier opzij geschoven en komen de wervels vrij te liggen. Vervolgens verwijdert de chirurg de betreffende wervelbogen gedeeltelijk, net als eventuele botwoekering of verdikt bindweefsel. De wond wordt gesloten met oplosbare of niet-oplosbare hechtingen en een wondpleister. De 5

8 chirurg kan een wonddrain achterlaten om overtollig bloed en/of wondvocht af te voeren. De drain wordt, afhankelijk van de productie van wondvocht, meestal een dag na de operatie verwijderd. Cervicale anterieure disectomie (CAD) Bij deze operatie maakt de chirurg een huidsnede in de rechtervoorzijde van de hals. Om bij de wervelkolom te komen, moeten de grote bloedvaten en de slokdarm gepasseerd worden. De druk op de zenuwwortel wordt weggenomen door, behalve de hernia, ook de hele discus te verwijderen. Na het verwijderen van de discus wordt de situatie zo gelaten of vastgezet. Bij het vastzetten wordt er in de meeste gevallen een kunststof kooitje (in het Engels cage ) geplaatst tussen de aanliggende wervels. Dit kooitje kan van koolstof, kunststof of van het metaal titanium zijn. De wervels en het kooitje vergroeien na verloop van tijd tot één geheel. Verder is het ook mogelijk om in plaats van een kooitje een kunsttussenwervelschijf (discusprothese) te plaatsen op de plek van de verwijderde discus. Bij een discusprothese blijft de beweeglijkheid van de wervelkolom bestaan, omdat de wervels niet aan elkaar vastgroeien. De wond wordt gesloten met oplosbare of niet-oplosbare hechtingen en een wondpleister. De chirurg kan een wonddrain achterlaten. De drain zorgt ervoor dat overtollig bloed en/of wondvocht wordt afgevoerd. De drain wordt, afhankelijk van de productie van wondvocht, meestal een dag na de operatie verwijderd. Het resultaat van een operatie is van tevoren niet met zekerheid aan te geven. Ook zijn aan elke operatie en narcose risico s verbonden. Het bij u te verwachten resultaat en de meest voorkomende complicaties bespreekt de behandelend arts met u. Waarschuw direct de verpleegkundige wanneer u na een CAD operatie (een van) de volgende klachten heeft: benauwdheid, heesheid, slikklachten of zwelling van de wond. Het kan zijn dat u een nabloeding heeft. Na de operatie Als het mogelijk is mag u direct na de operatie starten met mobiliseren. Een lang verblijf in het ziekenhuis is niet noodzakelijk. U mag, afhankelijk van uw herstel, 6

9 de dag na de operatie met ontslag. In feite bestaan er geen beperkingen. U mag alles doen afhankelijk van de pijn. Luister goed naar uw eigen lichaam. Zo is een partij rugby, voetbal of bungee jumpen niet raadzaam. Overleg met de verpleegkundige of u de eerste dag na de operatie mag douchen. Pijn en stijfheid Na de operatie kunt u pijn hebben, vooral in de nek en bij de wond. Verder komt stijfheid in de nek, schouder en/of armen regelmatig voor. Houd er rekening mee dat de pijn en/of stijfheid enige dagen tot weken kan aanhouden. Het is belangrijk dat u blijft bewegen met de nek. Het vermijden van pijn door de nek stijf te houden, zorgt ervoor dat de pijn langer aanhoudt en langer in hevigere mate aanwezig blijft. Geef na de operatie duidelijk aan wanneer de pijn erger wordt. Informatie over de pijnbehandeling vindt u in de folders Snel herstellen van uw operatie? Zorg dat u de pijn de baas bent! en Behandeling of onderzoek onder anesthesie. Mobiliseren Tijdens het mobiliseren kunt u het beste stevige instappers, veterschoenen of sportschoenen met verende zolen dragen. Ook is het raadzaam gemakkelijk zittende kleding te dragen, zodat u vrij kunt bewegen. Naar huis Afhankelijk van hoe snel het herstel verloopt, mag u naar huis. Uw behandelend arts bespreekt met u het afbouwen van de pijnstilling en instructies ten aanzien van het hervatten van activiteiten zoals sporten en autorijden. Zodra u naar huis gaat mag de eventueel aangebrachte pleister op de wond worden verwijderd. Voor het comfort mag de pleister ook nog enkele dagen blijven zitten. Als u hechtingen heeft die niet oplosbaar zijn, kunt u deze na acht dagen bij uw huisarts laten verwijderen. U ontvangt hierover informatie van de verpleegkundige. Eenmaal thuis wordt u twee keer gebeld (na één en na vier weken) door een verpleegkundige van de verpleegafdeling. Hierbij informeert hij/zij hoe het met u gaat en bespreekt me u of controle op de polikliniek nodig is. 7

10 Richtlijnen na ontslag Luister goed naar uw lichaam bij het opbouwen van activiteiten. Als u merkt dat een bepaalde activiteit veel klachten geeft, probeer deze dan de volgende keer minder lang uit te voeren of op een andere manier. U mag gerust weer gaan sporten. Indien pijn ontstaat, is dat een belangrijke graadmeter. Breid de activiteiten dus geleidelijk uit op geleide van pijn/klachten. Dit geldt ook voor werk. Zodra u aanvoelt dat u het werk weer kunt oppakken, is het raadzaam dit, in overleg met de bedrijfsarts, geleidelijk te hervatten. Wij ontraden u zelf een auto te besturen of te fietsen, zolang u niet makkelijk met het hoofd kunt draaien. Nazorg Als u een van de onderstaande symptomen heeft, is het belangrijk dat u contact opneemt met uw behandelend arts via het algemene telefoonnummer Neurochirurgie. zwelling, roodheid, pijn van de wond; openspringen of pus uit de wond; hoge koorts; lekkage van helder vocht uit de wond; ernstige hoofdpijn; toenemende sufheid. Vragen Er is een algemeen telefoonnummer voor de afdeling Neurochirurgie ( ) waar u met al uw vragen terecht kunt over: operatieplanning; wachttijden; verpleegkundig spreekuur; (poli) afspraken; medische klachten; contact verpleegafdeling. 8

11 Extra informatie Raadpleeg voor meer informatie de volgende websites:

12 Adres Polikliniek Neurochirurgie C0 Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid GA Nijmegen Volg route 725, Poliplein C0 Balie A Postadres Radboudumc 727 Neurochirurgie / Plastische Chirurgie Postbus HB Nijmegen Adres Verpleegafdeling Neurochirurgie / Plastische Chirurgie Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid GA Nijmegen Volg route 736, Zone C2 Postadres Radboudumc 736 Neurochirurgie / Plastische Chirurgie (uw naam) Postbus HB Nijmegen Algemeen telefoonnummer Neurochirurgie Radboud universitair medisch centrum