Partner. Duur en niet doeltreffend. Focus op PMD bij de VRT STATIEGELD. Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / juni 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Partner. Duur en niet doeltreffend. Focus op PMD bij de VRT STATIEGELD. Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / juni 2015"

Transcriptie

1 Partner 57 Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / juni 2015 VOEDSELVERSPILLING Soms is meer verpakking beter SORTEREN OP HET WERK Focus op PMD bij de VRT STATIEGELD Duur en niet doeltreffend

2 Partner edito Quid statiegeld? De discussie over statiegeld op drankverpakkingen beheerst al bijna een jaar de politieke agenda. Zowel in het Waalse als in het Vlaamse regeerakkoord werd de idee geopperd en sindsdien is het onderwerp niet meer van de agenda verdwenen. De aanleiding voor het overwegen van statiegeld is de zwerfvuilproblematiek en de aanwezigheid hierin van drankverpakkingen. Zwerfvuil is voor burgers een bron van ergernis, brengt imagoschade mee voor bedrijven en veroorzaakt opruimkosten voor de overheden. Redenen genoeg om dat probleem aan te pakken. Statiegeld op plastic flessen en blikjes zal het zwerfvuilprobleem echter niet oplossen. Er zullen natuurlijk minder drankverpakkingen in de omgeving terechtkomen, maar de rest van het zwerfvuil, om nog maar te zwijgen van het sluikstorten, blijft ongemoeid. Het effect van statiegeld op de opruimkosten van zwerfvuil is zeer onzeker. Wat wel zeker is, is dat men een duur systeem in het leven zou roepen, met grote investeringen en operationele kosten, zowel op logistiek als administratief vlak. Een statiegeldsysteem is ook erg fraudegevoelig. Al die kosten en risico s worden in eerste instantie gedragen door de bedrijven, maar zullen vroeg of laat doorgerekend worden naar de consumenten. Die zien bovendien hun comfort aangetast omdat ze hun drankverpakkingen nu terug naar de winkel moeten brengen in plaats van ze gewoon in de PMD-zak te sorteren. Het bedrijfsleven steekt zijn nek uit en stelt een geïntegreerde aanpak voor van het zwerfvuilprobleem De vraag is of België hier nood aan heeft, aangezien we het meest performante systeem van selectieve inzameling en recyclage hebben. De efficiëntie van het bestaande systeem zal ernstige schade ondervinden. Waarom zouden we een goed werkend systeem inruilen voor een duur en riskant alternatief? Natuurlijk moeten we het zwerfvuilprobleem zelf wel aanpakken, maar liefst op een manier die een fundamentele gedragswijziging bewerkstelligt en zich niet beperkt tot de drankverpakkingen. Het bedrijfsleven neemt daarin zijn verantwoordelijkheid op. Fost Plus heeft, mede in naam van de bedrijfssectoren, een ambitieus plan voor de verbetering van de openbare netheid voorgesteld aan de bevoegde ministers. Dat plan omvat een veelheid van initiatieven gestructureerd in vijf pijlers: sensibilisering, infrastructuur, handhaving, omgeving en participatie. Wij zijn ervan overtuigd dat een intensieve samenwerking tussen bedrijfsleven en overheden de beste basis is voor een duurzame oplossing van de zwerfvuilproblematiek. Het plan zal ongetwijfeld nog evolueren tijdens het overleg met de bevoegde overheden, maar het bedrijfsleven steekt alvast zijn nek uit. Fost Plus is er uiteraard ook om op uw vragen te antwoorden. Al naargelang de specifieke vragen of problemen waarmee u wordt geconfronteerd, kunt u terecht bij verschillende personen. Departement Business Administration: vragen over Groene Punt, de toetreding tot Fost Plus, het opstellen van een aangifte of de inhoud van de facturen. T F business.administration@fostplus.be Departement Boekhouding: vragen over de betaling van facturen. T F accountancy@fostplus.be Algemeen: Olympiadenlaan Brussel T F fostplus@fostplus.be Uitgegeven door Fost Plus vzw Erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval V.U.: Johan Goossens Vormgeving: Head Office Existe en français Gedrukt op gerecycleerd papier Johan Goossens Director Business & Marketing In dit nummer P3 P4 P6 P7 P8 Statiegeld: Duur en niet doeltreffend Academische zitting: Een duwtje in de juiste richting Resultaten: Wat moet u onthouden? Europa: Europese Commissie broedt op nieuw plan Sorteren op het werk: Focus op PMD bij de VRT P10 Voedselverspilling: Soms is meer verpakking de duurzaamste oplossing P11 P12 Duurzaamheid: Wint u straks een Greener Packaging Award? Zwerfvuil: Overal hoog op de agenda 2 Fost Plus Partner I juni 2015

3 Partner statiegeld Duur en niet doeltreffend In de hoop zwerfvuil tegen te gaan, pleiten sommigen voor de invoering van statiegeld op drankverpakkingen. Een duur systeem, dat het probleem van het zwerfvuil bovendien niet zal oplossen. Hier zijn vijf redenen waarom een statiegeldsysteem geen goed idee is. Statiegeld zal het zwerfvuilprobleem niet oplossen. Drankverpakkingen vormen slechts een fractie van het zwerfvuil dat ons land ontsiert. Sigarettenpeuken, plastic zakken, etensresten en papiertjes maken er evengoed deel van uit. En dan hebben we het nog niet over het sluikstorten van afgedankte meubels en toestellen, zakken met restafval of bouwafval. Een statiegeldsysteem biedt hiervoor geen oplossing. Het kan zelfs in het beste geval maar een klein deel van het zwerfvuil reduceren. Statiegeld vertegenwoordigt een enorme kost voor een beperkt resultaat. Verwacht wordt dat het verpakkingsbeheer jaarlijks tussen 180 en 230 miljoen zal kosten, onder meer voor de terugnamemachines, extra winkelruimte, inzet van personeel, bijkomende administra- tie, aanpassingen aan de verpakkingen, enzovoort. Dat is ongeveer het drievoudige van wat het hele huidige Fost Plus-systeem kost. De extra kosten jagen de prijzen op de binnenlandse markt de hoogte in, en maken aankopen in het buitenland voor consumenten aantrekkelijker. Statiegeld knaagt aan de efficiëntie van het huidige inzamelsysteem via de blauwe PMD-zak. Drankverpakkingen maken vandaag bijna de helft uit van de inhoud van de blauwe zakken. Wanneer die verdwijnen, komt de efficiëntie van de inzameling sterk onder druk te staan. De kost blijft immers dezelfde, terwijl het volume daalt. Bovendien bestaat het risico dat consumenten hun interesse verliezen en de resterende verpakkingen van de PMD-zak bij het restafval gooien. Ook voor de consument is statiegeld een stap achteruit Statiegeld zal de recyclagecijfers niet verbeteren. Het Belgische systeem groeide op twintig jaar tijd uit tot het meest efficiënte systeem voor huishoudelijk verpakkingsafval in Europa, met de hoogste recyclagecijfers. Geen enkel land waar vandaag een statiegeldsysteem bestaat, doet beter. Statiegeld betekent een stap achteruit voor consumenten. Niet alleen betalen ze meer aan de kassa, ze worden ook opgezadeld met een onhandig systeem: elke verpakking moet immers intact terug naar het verkooppunt, terwijl die vandaag huis-aan-huis worden ingezameld. Bovendien zullen de kosten voor het systeem uiteindelijk aan de consumenten doorgerekend worden. Goed menende burgers, die al meer dan twintig jaar de moeite nemen om correct te sorteren, worden gestraft voor het wangedrag van een kleine minderheid. Door de invoering van statiegeld zou het verpakkingsbeheer tot drie maal duurder worden. Fost Plus Partner I juni

4 Partner academische zitting Goed gedrag afdwingen met regels en wetten werkt niet meer. 4 Fost Plus Partner I juni 2015

5 Partner academische zitting Een duwtje in de juiste richting Mensen een duwtje in de juiste richting geven is meestal een stuk efficiënter dan gedrag afdwingen via controle en wetgeving. Professor Peter John stelde op de academische zitting van Fost Plus op 11 mei 2015 zijn visie op gedragsverandering voor. Jarenlange fascinatie voor de relatie tussen de overheid en haar burgers maakte van professor Peter John (University College London) een expert in gedragsverandering en burgerparticipatie. Hij is ook al verschillende jaren actief als adviseur voor de Britse overheid. Het sleutelwoord in zijn visie is nudging. De meeste mensen zijn best wel bereid tot een beter gedrag, maar hebben daarvoor een duwtje in de juiste richting nodig, zo legt hij uit. Nudges zijn signalen die we naar burgers kunnen sturen en die aangeven wat we als goed gedrag beschouwen. Dat kan via grootscheepse sensibiliseringscampagnes, maar het kan ook kleinschaliger en subtieler. Mensen zijn zich bewust van elkaar en zien wat anderen doen en niet doen. Ze zullen zich ook liefst gedragen zoals de mensen in hun omgeving. Wanneer je ziet dat je buurman zijn afval correct sorteert, ben je sterker geneigd om dat zelf ook te doen. Door het goede gedrag zichtbaar te maken, kan je dus al heel veel bereiken. Een experiment in Manchester illustreert dat. Bewoners kregen een kaartje in de bus met daarop het recyclagecijfer van hun straat vergeleken met het gemiddelde van de wijk. De actie miste haar Peter John Professor, University College London effect niet: de participatie steeg de weken daarna met 6 %. Een tweede experiment met stewards die van deur tot deur gingen om het recycleren aan te moedigen, had een gelijkaardig effect. Opvallend was ook dat het recycleergedrag van Wanneer je ziet dat je buurman zijn afval correct sorteert, ben je sterker geneigd om dat zelf ook te doen Nudges zijn signalen die we naar burgers kunnen sturen en die aangeven wat we als goed gedrag beschouwen. alle inwoners verbeterde en niet alleen van de inwoners die persoonlijk werden aangesproken. Heel wat overheden tonen vandaag interesse voor het nudging-concept. De overheid vaardigde tot voor kort regels en wetten uit die burgers verondersteld werden te kennen. Maar dat heeft niet langer de gewenste impact, zeker in een tijd van toenemend wantrouwen tegenover de overheid. Het afdwingen van goed gedrag kost bovendien veel tijd, middelen en energie, terwijl overheden steeds minder financiële middelen hebben. Mensen een duwtje in de goede richting geven, blijkt vaak een stuk efficiënter. Fost Plus Partner I juni

6 Partner resultaten Wat moet u onthouden? Fost Plus recycleerde in 2014 meer dan ton huishoudelijk verpakkingsafval. Meer dan 99% werd in Europa verwerkt. De opbrengsten van de materialen bleven relatief stabiel en op een heel hoog niveau, ondanks de economische crisis. In Europa waren alle ogen gericht op de Europese Commissie, die haar ambitieuze Circular Economy Package in juli voorstelde en tegen het einde van het jaar terugtrok. Via EXPRA blijven we de ontwikkelingen op het Europese toneel op de voet volgen. Jaarverslag 2014 Inspelen op de verwachtingen van de sorteergeneratie Het buitenshuis sorteren nam een hoge vlucht. De ingezamelde tonnages verdubbelden, onder meer dankzij de sorteerverplichting in Vlaanderen en Brussel. Fost Plus verwacht dat die trend ook in de komende jaren zal aanhouden. Fost Plus startte met de uitvoering van de maatregelen in de nieuwe erkenning, met onder meer specifieke actiepunten rond de inzameling van plastic op containerparken en uitgebreide tests in sorteercentra met uitgebreide PMD-fracties. MEER INFO? Download ons jaarverslag op 1 I Jaarverslag 2014 Jaarverslag 2014 I 1 Samen > Goed sorteren > Beter recycleren Evolutie van de opbrengsten van de materialen en het Groene Punt Het Greener Packaging Seminar bracht specialisten uit binnen- en buitenland samen rond de nieuwste trends in duurzaam verpakken. Een studie wees uit dat verpakkingen een belangrijke rol kunnen spelen in de strijd tegen voedselverspilling. De opbrengsten uit de materialen en uit het Groene Punt groeiden door de jaren heen naar elkaar toe. Verpakking of niet? Huishoudelijk of bedrijfsmatig? De verpakkingslijsten brengen raad Is een koffiecapsule een verpakking of maakt die deel uit van het product? Is de verpakking voor een smartphone of een pc huishoudelijk of bedrijfsmatig? U vindt het antwoord in de nieuwe verpakkingslijsten. Fost Plus en VAL-I-PAC stelden voor het aangiftejaar 2015 nieuwe verpakkingslijsten op, die inmiddels ook door de Interregionale Verpakkingscommissie zijn bekrachtigd. De bedoeling is om klaarheid te scheppen rond een aantal twijfelgevallen: producten waarbij de scheidingslijn tussen verpakking en product niet altijd duidelijk is en verpakkingen waarvan het niet meteen duidelijk is of ze huishoudelijk of bedrijfsmatig zijn. En voor wie meteen het antwoord op de bovenstaande vragen wil: de koffiecapsule wordt niet als verpakking beschouwd, de verpakking van een smartphone is huishoudelijk, die van een pc bedrijfsmatig. Zo eenvoudig is dat. MEER INFO? Ga naar "Ondernemingen", "Welke verpakkingen geeft u aan bij Fost Plus?". 6 Fost Plus Partner I juni 2015

7 Partner Europa Europese Commissie broedt op nieuw plan In juli van vorig jaar kwam de Europese Commissie met een eerste pakket voorstellen om de afvalwetgeving te herschrijven. De zogenaamde Circular Economy Package zorgde voor heel wat beroering vanwege de zeer ambitieuze recyclagedoelstellingen. Eind vorig jaar trok de Commissie het voorstel echter onverwacht terug. De Commissie kondigde intussen aan dat ze aan een nieuw voorstel werkt. Vooral de kringloopgedachte (hergebruik, ecodesign, kwaliteitsvolle recyclage) zou nadrukkelijker naar voren geschoven worden. Daar waar in het verleden DG Environment duidelijk het voortouw nam, mengen andere diensten van de Europese Commissie zich vandaag nadrukkelijker bij het uitwerken van het nieuwe voorstel. Welke richting de Commissie precies uit wil, is op het moment van schrijven nog niet duidelijk. Fost Plus hoopt in elk geval dat er oplossingen komen voor een aantal issues uit het eerste voorstel, onder meer rond het meetpunt van de recyclage en de definitie van de producentenverantwoordelijkheid. Via de Europese koepelorganisatie EXPRA pleiten we voor realistische doelstellingen en verdedigen we onze standpunten rond de producentenverantwoordelijkheid. Wordt vervolgd. Nieuwe richtlijnen voor gebruik Groene Punt De richtlijnen voor het gebruik van het Groene Punt op uw verpakkingen werden onlangs aangepast. De kleuren van het logo veranderden licht en het R-symbool voor het geregistreerde merk werd toegevoegd. Het Groene Punt-logo is wereldwijd een van de meest gebruikte verpakkingslogo s. In België mogen alle leden van Fost Plus het logo vermelden op hun huishoudelijke verpakkingen. Ze tonen daarmee dat ze bijdragen aan de selectieve inzameling, sortering en recyclage van hun verpakkingen. De nieuwe richtlijnen voor het gebruik van het logo zijn een gezamenlijk initiatief van de Europese Groene Punt-organisaties en moeten de uniformiteit van het gebruikte logo verhogen. We raden onze leden aan om de nieuwe richtlijnen toe te passen voor al hun nieuwe verpakkingen en zo systematisch het nieuwe logo te introduceren. MEER INFO? Ga naar "Ondernemingen", "Wat met het Groene Punt-logo?". Fost Plus Partner I juni

8 Partner sorteren op het werk Guido Beuckels coördinator Huisvesting bij de dienst Gebouwen, VRT Correct sorteren past in ons milieuactieprogramma inzake duurzaam afvalbeheer Focus op PMD bij de VRT Bij de VRT wordt al jaren gesorteerd, maar alles kan beter. Samen met Fost Plus werd begin 2014 specifiek de PMDinzameling onder de loep genomen. Resultaat? Meer afvalbakken op betere plekken en medewerkers die goed weten wat waar moet. sorteren is een evidentie bij de VRT. Magneetbanden, televisietoestellen en an- Afval der elektronisch afval, verfafval van onze decorafdeling... en uiteraard ook papier, karton en restafval, zo vertelt Guido Beuckels, coördinator Huisvesting bij de dienst Gebouwen van de VRT. Sinds 2011 zamelen we ook het PMD-afval gescheiden in. Als overheidsbedrijf wilden we goed voorbereid zijn op de veranderende wetgeving in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Correct sorteren past daarnaast in ons meerjarige milieuactieprogramma inzake duurzaam afvalbeheer en ons streven naar maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Het PMD-verbruik van de VRT bedraagt vandaag een kleine kilo per jaar. Dat lijkt misschien niet zoveel, maar het gaat toch over PET-flessen, meer dan blikjes en meer dan drankkartons. Als we het gewicht aan PMD-verpakking dat we aankopen, vergelijken met wat we aan het afvalbedrijf bezorgen zo'n kilo dan zien we een verschil van ongeveer 200 kilo. Dat kan beter. Fost Plus bekeek samen met de dienst 8 Fost Plus Partner I juni 2015

9 Partner sorteren op het werk Sorteren op het werk een succesverhaal Fost Plus zamelde in 2014 meer dan ton PMD in bij bedrijven, een verdubbeling tegenover Het beste bewijs dat bedrijven en hun medewerkers echt werk maken van sorteren. Meer afvalbakken, op betere plekken, en medewerkers die goed weten wat waar moet. Gebouwen waar bijgestuurd kon worden. De afvalbakken kregen een aangepaste bestickering en hun locatie werd herbekeken. Het aantal afvalbakken werd verdubbeld en ze werden beter gegroepeerd in afvaleilanden op strategische plaatsten, zoals bij automaten en in de gangen. De vuilbakken die bij de individuele bureaus staan in de landschapskantoren, worden in een volgende fase weggehaald. In het personeelsrestaurant moet het personeel voortaan zelf hun PMD in de juiste afvalbakken gooien voordat ze hun dienblad op de lopende band zetten. Binnenkort starten we met een uitgebreide sensibiliseringsactie voor onze medewerkers. We gaan hen informeren via berichten op het intranet, affiches in de gangen en filmpjes die we laten afspelen op de schermen die her en der in het omroepcentrum hangen. Wat Guido Beuckels nu al opvalt, is de bewustzijnsvorming bij de VRTmedewerkers. Onze medewerkers wijzen ons er zelf op als zaken niet logisch georganiseerd zijn of als de schoonmaakfirma dingen over het hoofd ziet. Je ziet wel dat de meeste mensen zich bewust zijn van het belang van correct sorteren. En dat maakt onze taak gemakkelijker. De invoering van de sorteerverplichting in Vlaanderen (juli 2013) en in Brussel (februari 2014) heeft haar effect niet gemist. Maar meer nog dan die sorteerverplichting zien bedrijven en hun medewerkers sorteren vooral als een logische en bovendien duurzame keuze. Ook Fost Plus leverde een belangrijke bijdrage aan dit succesverhaal. We bieden bedrijven gratis communicatiemateriaal en geven ze tips en advies op Meer dan bedrijven maakten hier al gebruik van. Daarnaast ontwikkelden we ook een e-learningmodule waarmee medewerkers van poets- en onderhoudsploegen op een twintigtal minuten de basics van het correct sorteren meekrijgen. Tot slot neemt Fost Plus een deel van de inzamel- en verwerkingskosten van PMD voor haar rekening via een forfaitaire vergoeding aan de erkende afvalophalers en de sorteercentra (enkel voor bedrijven die een contract afsluiten met een erkende afvalophaler). Op de facturen van de afvalophalers zijn die tussenkomsten al verrekend. Fost Plus verwacht dat de ingezamelde hoeveelheden de komende jaren nog verder zullen toenemen, onder meer dankzij de sorteerverplichting voor PMD in Waalse bedrijven, die op 1 januari 2016 wordt ingevoerd. MEER INFO? Fost Plus Partner I juni

10 Partner voedselverspilling Soms is meer verpakking de duurzaamste oplossing Een recente studie in opdracht van OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) en Fost Plus onderzocht welke rol verpakking kan spelen in de strijd tegen voedselverspilling. De resultaten zijn op zijn minst opmerkelijk te noemen. Wie op een groot brood (800 g) zelfs maar een half sneetje weggooit, schakelt beter over naar een klein brood (400 g). De studie werd uitgevoerd door Studio Spark, Pack4Food en VITO. Ze onderzochten voor zes productcategorieën, waaronder vers rundvlees, brood en sla, hoe verpakking verspilling bij de consument thuis kan voorkomen. Want van de 2 miljoen ton voeding die jaarlijks verloren gaat in Vlaanderen, wordt bijna de helft weggegooid na aankoop door de consument, omdat producten beschadigd raken, bederven of hun smaak verliezen. De studie toont aan dat het toevoegen van extra verpakking wel degelijk voedselverspilling kan vermijden en uiteindelijk in milieuwinst kan resulteren. Dat komt omdat de milieu-impact van een verpakking over de hele levenscyclus meestal een stuk lager is dan die van het product dat verpakt wordt. Een voorbeeld. Wie op een groot brood (800 gram) zelfs maar een half sneetje weggooit, doet er vanuit milieustandpunt al goed aan om over te schakelen naar een klein brood (400 gram) op voorwaarde dat het niet leidt tot extra verplaatsingen met de auto. De extra verpakking van het kleine brood wordt dus gecompenseerd door de vermeden verspilling. Hoe hoger de milieu-impact van het product, hoe sneller het kantelpunt bereikt wordt. Dat zien we bijvoorbeeld bij de vleesproducten. Het is beter om twee kleine pakjes hesp te kopen in plaats van één groot als dat betekent dat dat laatste halve sneetje niet langer weggegooid wordt. De boodschap is duidelijk: verpakkingen die optimaal aangepast zijn aan het reële consumptiepatroon, gaan voedselverspilling tegen en hebben een positieve impact op het milieu. Soms is meer verpakking wel degelijk de meest duurzame optie. MEER INFO? Download ons dossier op Hoe recycleerbaar zijn uw verpakkingen? Doe de test Pack4Recycling.be Hoe gemakkelijk kunnen uw verpakkingen gerecycleerd worden? En wat kunt u doen om hun recycleerbaarheid nog verder te verbeteren? U vindt het antwoord op De website werd onlangs grondig vernieuwd. De site kreeg een nieuwe, frisse look en werd nog handiger om te gebruiken. U beantwoordt een reeks eenvoudige vragen over het type verpakking en de gebruikte materialen en u krijgt meteen een inschatting van de recycleerbaarheid. Inclusief tips en advies om beter te doen en alle uitleg over het hoe en waarom. Verder bevat de site heel wat nuttige informatie over de compatibiliteit van doppen, etiketten en verschillende types lijm, het recyclageproces voor de verschillende materialen en de afzetmarkten voor de gerecycleerde materialen. De site richt zich overigens niet alleen tot de ontwerpers van de verpakking, maar ook tot marketeers en aankopers. Doe meteen de test op 10 Fost Plus Partner I juni 2015

11 2015 De Greener Packaging Awards belonen bedrijven die bij het ontwerpen van hun verpakkingen de ecologische voetafdruk willen verkleinen. Partner duurzaamheid Vorig jaar waagden meer dan 50 bedrijven hun kans om een award in de wacht te slepen. Wint u straks een Greener Packaging Award? Aarzel niet om de inspanningen van uw bedrijf in de kijker te zetten! Op 26 november 2015 is het opnieuw zover. Dan AWARD reiken we voor de derde maal de Greener AWARD Packaging Awards uit. Ook uw bedrijf maakt kans. U kunt uw dossier nog indienen tot september. De Greener Packaging Awards zijn 2015 reductie in gewicht en/of volume, het ge- een De initiatief Greener van Fost Plus Packaging en bruik van Awards duurzame of De recycleerbare belonen Greener materialen, de verwerking of het bedrijven Packaging oordeeld door die een Awards jury bij van het experts. belonen ontwerpen bedrijve VAL-I-PAC, gelanceerd van hun verpakkingen de ecologische van hergebruik hun verpakkingen Op voetafdruk willen de ecologische verkleinen. voetafd De bedoeling is om bedrijven te belonen van de verpakking na consumptie, of het vindt u alle informatie die u nodig die investeren in duurzame verpakkingen. vermijden Vorig van productverspilling. jaar waagden Zowel meer hebt dan om uw 50 dossier bedrijven in te dienen, hun kans om Vorig jaar waagden meer dan 50 bedrijven hun kans een award in de wacht te Alle bedrijven die het afgelopen jaar huishoudelijke als bedrijfsmatige verpakkingen komen aanmerking. Er zijn prij- de selectiecriteria. Uw dossier moet ons waaronder het wedstrijdreglement en Aarzel niet om de inspanningen van uw bedrij inspanningen hebben geleverd om hun Aarzel niet om de inspanningen van uw bedrijf in de kijker te zetten! verpakkingen duurzamer te maken, komen in aanmerking. Het kan gaan om zen in verschillende categorieën en er zijn in elke categorie prijzen voor kmo s en grote bedrijven. Elk dossier wordt be- voor 1 september 2015 bereiken. We wensen u alvast veel succes. Voor onze laureaten zijn duurzame verpakkingen een tweede natuur. ZIJN UW VERPAKKINGEN MILIEUBEWUST ONTWORPEN EN WILT U DIT AWARD BEKENDMAKEN? SCHRIJF U 2015 DAN SNEL IN! De Greener Packaging Awards belonen bedrijven die bij het ontwerpen van hun verpakkingen de ecologische voetafdruk willen verkleinen. Vorig jaar waagden meer dan 50 bedrijven hun kans om een award in de wacht te slepen. Voor onze laureaten zijn duurzame verp Aarzel niet om de inspanningen van uw bedrijf in de kijker te zetten! een tweede natuur. Voor meer info en om uw kandidatuur in te dienen: Voor onze laureaten Recyclage zijn duurzame verpakkingen een blik een tweede natuur. achter de schermen Fost Plus en haar leden vormen al twintig jaar verpak- door de jaren heen uit tot een belangrijke industrie, De Greener Packaging Awards met fabrieken zijn een over initiatief heel Europa. van Fost Maar Plus hoe verloopt en VAL-I-PAC de recyclage van de verschillende verpakkingen nu precies? ZIJN UW VERPAKKINGEN MILIEUBEWU kingen om tot nieuwe EN producten. WILT Recyclage U DIT groeide BEKENDMA SCHRIJF U DAN SNEL ZIJN UW VERPAKKINGEN MILIEUBEWUST Fost Plus ontwikkelde een nieuwe didactische ONTWORPEN film die Voor onze laureaten zijn duurzame EN WILT U DIT alle verpakkingen stappen BEKENDMAKEN? inzamelen, sorteren en recycleren voor de een tweede natuur. verschillende materialen in beeld brengt. SCHRIJF U DAN SNEL IN! ZIJN UW VERPAKKINGEN MILIEUBEWUST ONTWORPEN EN WILT U DIT BEKENDMAKEN? SCHRIJF U DAN SNEL IN! Ontdek de film op U kunt ook de dvd aanvragen via een naar fostplus@fostplus.be. Voor meer info en om uw kandidatuu Fost Plus Partner I juni

12 Partner zwerfvuil De strijd tegen zwerfvuil: overal hoog op de agenda De strijd tegen zwerfvuil wordt verder opgedreven. Zowel in Wallonië als in Vlaanderen zijn grootschalige campagnes op gang getrokken, die door Fost Plus ondersteund worden. Wallonië lanceerde eerder dit jaar een grootschalig offensief tegen zwerfvuil, onder de naam Be WAPP WAllonie Plus Propre. Het is een initiatief van Waals minister van Leefmilieu Carlo Di Antonio, waar Fost Plus maar wat graag haar schouders onder zet. Samen met het Waals Gewest willen we werken aan een structurele aanpak van het zwerfvuilfenomeen. De aftrap werd op 20, 21 en 22 maart 2015 gegeven met een Grote Lenteschoonmaak, georganiseerd in samenwerking met COPIDEC, de koepelorganisatie van Waalse afvalintercommunales. De schoonmaakactie werd enthousiast onthaald, met meer dan deelnemers die samen meer dan zakken zwerfvuil opruimden. Een grote regionale sensibiliseringscampagne in het najaar moet zorgen voor een brede bewustwording bij het grote publiek. Fost Plus ondersteunt de zwerfvuilcampagnes in Vlaanderen en Wallonië. Ook in Vlaanderen zetten we onze inspanningen onverminderd voort. Met Indevuilbak.be, een gezamenlijk initiatief van OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij), Fost Plus en VVSG (Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten), blijven we werken aan een integraal zwerfvuilbeleid. Een belangrijke uitdaging voor 2015 is het opstellen van het operationeel plan voor de periode Het is de bedoeling om het draagvlak van onze strijd te vergroten en partnerships aan te gaan met andere organisaties. We denken dan onder meer aan openbaarvervoermaatschappijen. In de komende jaren wil Fost Plus, samen met haar leden en andere geledingen van de maatschappij, of ze nu publiek of privé zijn, nog sterker inzetten op een structurele aanpak van het storende zwerfvuilfenomeen, en dat in de drie gewesten. Een fenomeen dat een grondige aanpak verdient Zwerfvuil is een probleem waarvoor geen eenvoudige oplossingen bestaan. Een duurzame en blijvende gedragsverandering kan er enkel komen als we inzetten op vijf pijlers. Sensibilisering. Communicatie en sensibilisering moeten burgers ervan overtuigen dat afval achterlaten op openbare plaatsen onaanvaardbaar gedrag is. Infrastructuur. Investeren in voldoende vuilnisbakken, op de juiste plaatsen, met de juiste opschriften, moet het voor burgers eenvoudiger maken om op elk moment de juiste keuze te maken. Omgeving. Een aantal omgevingsfactoren kunnen zwerfvuilgedrag uitlokken: leegstand, vandalisme, anonimiteit,... Ook plaatsen waar veel mensen komen zoals stationsbuurten, stadscentra of scholen vragen extra aandacht. Participatie. Burgers moeten actief betrokken worden in de strijd tegen zwerfvuil. Door hen mee verantwoordelijk te maken verhoogt de sociale controle en motiveren ze ook anderen om de juiste keuze te maken. Handhaving. Handhaving is het sluitstuk van elk succesvol beleid. Sociale controle door buurtbewoners speelt een belangrijke rol, maar ook een meer formele handhaving door gemeentelijke ambtenaren en politiediensten is cruciaal. 12 Fost Plus Partner I juni 2015

LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL

LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL Kinderen bewust leren omgaan met afval Leren Afval Beheren Op school (LABO) is een educatieve workshop die leerlingen uit de tweede en derde

Nadere informatie

Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten

Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Wat is er aan de hand in Viesvuilland? is een educatieve workshop op maat van de allerkleinsten,

Nadere informatie

Verloop. Quiz. Rollenspel. Debat. U kunt verschillende werkvormen kiezen:

Verloop. Quiz. Rollenspel. Debat. U kunt verschillende werkvormen kiezen: Da' s proper Wat is Da s proper!? Da s proper! is een educatieve workshop voor leerlingen uit het middelbaar onderwijs. De workshop maakt hen bewust van afvalbeheer, zwerfvuil en duurzame consumptie en

Nadere informatie

VVSG Raad van Bestuur van 6 mei 2015

VVSG Raad van Bestuur van 6 mei 2015 Inzameling van verpakkingsafval RVB 2015_32 Overzicht van een aantal recente evoluties Dit document werd goedgekeurd op Het betreft VVSG Raad van Bestuur van 6 mei 2015 een overzicht van heel wat evoluties

Nadere informatie

De overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het. bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil

De overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het. bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil RVB 2016_14 Overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil Standpunt Raad van Bestuur VVSG Dit document is bestemd voor Het betreft Gewenste beslissing van de RVB

Nadere informatie

Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking

Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking John Wante Vlaams parlement, 17 april 2018 Uitdagingen en knelpunten Toename wegwerpverpakkingen, vooral plastic nietdrankverpakkingen

Nadere informatie

Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd

Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd Persmededeling JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Dinsdag 13 november 2012 Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd Vlaams minister van Leefmilieu

Nadere informatie

Het beheer van huishoudelijk verpakkingsafval in België

Het beheer van huishoudelijk verpakkingsafval in België Het beheer van huishoudelijk verpakkingsafval in België Context Verpakkingsafval: het topje van de ijsberg 4500 kg/inw./jaar 450 kg/inw./jaar 75 kg/inw./jaar Afval Huishoudelijk afval Huishoudelijk verpakkingsafval

Nadere informatie

Onze VAL-I-PAC missie...

Onze VAL-I-PAC missie... Onze VAL-I-PAC missie... ... uw kopzorgen wegnemen. Waarom doet uw bedrijf een beroep op de diensten van VAL-I-PAC? Uw bedrijf is aangesloten bij VAL-I-PAC omdat u verpakkingsverantwoordelijke bent. Kortweg

Nadere informatie

inzamelen, sorteren en recycleren

inzamelen, sorteren en recycleren Alles wat u moet weten over inzamelen, sorteren en recycleren van huishoudelijk verpakkingsafval Samen Goed sorteren Beter recycleren Correct sorteren, we hebben er alles bij te winnen... De Belgen staan

Nadere informatie

Meer dan 20 jaar recyclage

Meer dan 20 jaar recyclage Meer dan 20 jaar recyclage Wettelijk kader Valipac werd in 1997 op initiatief van het Belgische bedrijfsleven opgericht. Zijn rol bestond erin een collectief antwoord te geven op de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid

Nadere informatie

HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN!

HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN! HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN! Versie 2015 Afval is, zowel in uw sector als in een andere, een onvermijdelijk gevolg van de economische activiteit. Een gevolg dat echter

Nadere informatie

WEDSTRIJDREGLEMENT Greener Packaging Award

WEDSTRIJDREGLEMENT Greener Packaging Award WEDSTRIJDREGLEMENT Greener Packaging Award 1 1. Organisatie De Greener Packaging Awards worden georganiseerd door Fost Plus, Olympiadenlaan 2, 1140 Brussel en VAL-I-PAC, Koningin Astridlaan 59 bus 11,

Nadere informatie

PREMIES VOOR UW VERPAKKINGS- AFVAL, INTERESSE?

PREMIES VOOR UW VERPAKKINGS- AFVAL, INTERESSE? PREMIES VOOR UW VERPAKKINGS- AFVAL, INTERESSE? WEET U DAT UW VERPAKKINGSAFVAL GELD WAARD IS? TE MOOI OM WAAR TE ZIJN? LEES SNEL VERDER! Afval is in vele sectoren een onvermijdelijk gevolg van de economische

Nadere informatie

De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling

De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling Studiedag VVSG 11.3.2014 - Afval gaat ondergronds Presentaties : http://tinyurl.com/po8purh Fost Plus Erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval

Nadere informatie

Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes

Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes Wie is waarvoor verantwoordelijk? Theorie: Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid In beginsel verantwoordelijkheid producent Bij retailers voor huismerken & import

Nadere informatie

De verandering zit vanbinnen.

De verandering zit vanbinnen. De verandering zit vanbinnen. NIEUW JUNI VANAF Belangrijk bericht voor de inwoners Binnenkort kan u nog meer sorteren in de blauwe zak. Vroeger was het neen, nu is het ja. Vroeger was het neen, nu is het

Nadere informatie

ThreeC - verpakkingen. Lessenserie

ThreeC - verpakkingen. Lessenserie ThreeC - verpakkingen Lessenserie Opzet van het project Lesblok1 Maandag 16 maart Lesblok 2 Donderdag 19 maart Lesblok 3 Vrijdag 20 maart Introduc>e op het onderwerp Uitwerken oplossing Posterpresenta>e

Nadere informatie

Impactanalyse statiegeld

Impactanalyse statiegeld Impactanalyse statiegeld Effecten van het invoeren van statiegeld op eenmalige drankverpakkingen in Vlaanderen An Van Pelt Situering impactanalyse Vlaams Regeerakkoord 2015 2019 (...) Tegen 2015 laten

Nadere informatie

Visuele controle van de blauwe PMD-zakken

Visuele controle van de blauwe PMD-zakken Visuele controle van de blauwe PMD-zakken Gids voor de evaluatie van de kwaliteit Samen Goed sorteren Beter recycleren pagina 1 Waarom deze gids? Deze gids is bedoeld voor iedereen die controles moet

Nadere informatie

Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette

Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette Dienst Milieucoördinatie, 19 januari 2009 Vanaf 2009 worden op campus Jette volgende afvalfracties gescheiden

Nadere informatie

WIST U DAT U PREMIES KAN KRIJGEN VOOR VERPAKKINGS- AFVAL?

WIST U DAT U PREMIES KAN KRIJGEN VOOR VERPAKKINGS- AFVAL? WIST U DAT U PREMIES KAN KRIJGEN VOOR VERPAKKINGS- AFVAL? WEET U DAT UW VERPAKKINGSAFVAL GELD WAARD IS? TE MOOI OM WAAR TE ZIJN? LEES SNEL VERDER! Afval is in vele sectoren een onvermijdelijk gevolg van

Nadere informatie

MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP

MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP 8 JUNI 1999. - Besluit van de Vlaamse regering tot vaststelling van het plan inzake het beheer van verpakkingsafval in het Vlaamse Gewest Bijlage Plan inzake het beheer

Nadere informatie

Vacature bij de OVAM. 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi

Vacature bij de OVAM. 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi Vacature bij de OVAM 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi Afdeling: Team: Niveau: Graad: Contract: Standplaats: Afval- en Materialenbeheer (AMB) Vlaanderen Mooi Niveau A Adjunct van de

Nadere informatie

Voedselverlies en verpakking

Voedselverlies en verpakking 1 Waarom minder verpakking niet altijd beter is? Verpakkingen kunnen een belangrijke rol spelen in de strijd tegen voedselverspilling. Maar hoe kunnen we de milieuimpact van de verpakking afwegen tegen

Nadere informatie

POM West-Vlaanderen 27 april 2017

POM West-Vlaanderen 27 april 2017 POM West-Vlaanderen 27 april 2017 Wat zijn de recyclagedoelstellingen inzake verpakkingsafval voor België? Wanneer ben je als bedrijf onderworpen aan de terugnameplicht voor verpakkingen? Ing. Linda Vanden

Nadere informatie

FOST PLUS ZET DE TOON Een groen kantoor: gerecycleerd en flexibel. Workplace Showcase 2012 29

FOST PLUS ZET DE TOON Een groen kantoor: gerecycleerd en flexibel. Workplace Showcase 2012 29 FOST PLUS ZET DE TOON Een groen kantoor: gerecycleerd en flexibel Workplace Showcase 2012 29 Workplace I Business Case I Fost plus, Brussel I Voor het nieuwe kantoor van Fost Plus, de promotor, organisator

Nadere informatie

INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL

INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL GRATIS Infolijn: 0800 90 441 Geachte ondernemer De gemeente waar u gevestigd bent, heeft beslist om over te schakelen op een DIFTAR-inzameling

Nadere informatie

Duurzame overheidsopdrachten inbouwen in lokaal beleid. Leen Van der Meeren

Duurzame overheidsopdrachten inbouwen in lokaal beleid. Leen Van der Meeren Duurzame overheidsopdrachten inbouwen in lokaal beleid Leen Van der Meeren Een opdracht voor lokale besturen? Verkleinen ecologische voetafdruk Groene impuls aan de markt Voorbeeldfunctie: leading by example

Nadere informatie

Net Brussel. Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal. Oktober 2010

Net Brussel. Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal. Oktober 2010 Net Brussel Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal Oktober 2010 Programma I. Het Agentschap Net Brussel II. Afval sorteren III. Sorteren in de onderneming IV. Het niet-gesorteerd

Nadere informatie

Een toegevoegde waarde

Een toegevoegde waarde Een toegevoegde waarde vo o r B e lgische ondernemingen Inhoud 1. Onze missie De wettelijke context Een initiatief van de privésector 2. Onze werkwijze De verschillende partijen Waarden & principes 3.

Nadere informatie

Persdossier. Fost Plus in enkele woorden

Persdossier. Fost Plus in enkele woorden Fost Plus in enkele woorden Fost Plus is een vzw, opgericht in 1994, die instaat voor de promotie, de coördinatie en de financiering van selectieve ophaling, het sorteren en recycleren van huishoudelijke

Nadere informatie

Partner. Viermaandelijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden November 2007. Tarieven Groene Punt dalen

Partner. Viermaandelijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden November 2007. Tarieven Groene Punt dalen Partner Fost Plus 41 Viermaandelijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden November 2007 Tarieven Groene Punt dalen Fost Plus stemt u tevreden tot uitermate tevreden Herziening Samenwerkingsakkoord verpakkingen:

Nadere informatie

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren, Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,

Nadere informatie

Praktische gids voor de

Praktische gids voor de Praktische gids voor de VERPAKKINGSVERANTWOORDELIJKEN INHOUD INLEIDING: DE WET 2 1. Is de wetgeving van toepassing op uw bedrijf? 3 3 types verpakkingsverantwoordelijken 2. wat zijn De verplichtingen?

Nadere informatie

Van afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners

Van afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners Van afval naar grondstof Informatieavond voor inwoners Agenda 2 1. Welkom en inleiding (wethouder Jan van t Zand) 2. Presentatie Afvalbeheer (Paul de Bruin, IPR Normag) 3. Vragen en dialoog 4. Afsluiting

Nadere informatie

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018 Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak 3 mei 2018 Wat is er gaande rond plastics? EU: Circulaire economie met wetgevend pakket EU: Plastics Strategy BE: Uitbreiding

Nadere informatie

papier- en glasinzameling anno 2008 Gemeentelijk Afvalcongres 2008 Nieuwegein 12 november 2008

papier- en glasinzameling anno 2008 Gemeentelijk Afvalcongres 2008 Nieuwegein 12 november 2008 Gemeentelijk Afvalcongres 2008 Nieuwegein 12 november 2008 1 Gemeentelijk Afvalcongres 2008 Presentatie van: Papier Recycling Nederland (PRN) Wienus van Oosterum en Stichting Duurzaam Verpakkingsglas (SDV)

Nadere informatie

VR DOC.1509/4BIS

VR DOC.1509/4BIS Samenwerkingsakkoord tot wijziging van het Samenwerkingsakkoord van 4 november 2008 betreffende de preventie en het beheer van verpakkingsafval Gelet op de Richtlijn (EU) 2015/720 van het Europees Parlement

Nadere informatie

4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Goedgekeurd op 11 maart 2010 4e Afvalplan Nieuwe wettelijke context In Brussel : plan van onbepaalde duur, onderworpen

Nadere informatie

Bedrijfsmatige verpakkingen

Bedrijfsmatige verpakkingen Bedrijfsmatige verpakkingen In orde met de wetgeving? Premies : hoe en voor wie? Karel Gemmeke EEN PAK VAN UW HART Inhoudstafel 1. Het wettelijk kader 2. De VAL-I-PAC oplossing 3. De financiële incentives

Nadere informatie

De blauwe zak is er! Vanaf nu wordt uw pmd-afval opgehaald in de nieuwe blauwe zak!

De blauwe zak is er! Vanaf nu wordt uw pmd-afval opgehaald in de nieuwe blauwe zak! De blauwe zak is er! Vanaf nu wordt uw pmd-afval opgehaald in de nieuwe blauwe zak! De blauwe zak is er! Ophaling pmd van start Vanaf december wordt in de hele provincie Limburg en Diest pmd (plastic flessen

Nadere informatie

RVB 2013_50 Erkenningsaanvraag Fost Plus 2014-2018

RVB 2013_50 Erkenningsaanvraag Fost Plus 2014-2018 RVB 2013_50 Erkenningsaanvraag Fost Plus 2014-2018 Standpunt VVSG Dit document werd goedgekeurd op Het betreft VVSG Raad van Bestuur van 9 oktober 2013 een analyse en standpunt over de erkenningsaanvraag

Nadere informatie

Overeenkomst openbare netheid

Overeenkomst openbare netheid Open overeenkomst tussen het Vlaamse Gewest en het bedrijfsleven betreffende het engagement van het bedrijfsleven in de strijd voor een properder Vlaanderen. (Hierna 'de Overeenkomst') Tussen: Het Vlaamse

Nadere informatie

Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen?

Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen? 1 Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen? Danny Wille Ingenieur - OVAM Inhoud 2 Inleiding; Vlaams afvalstoffenbeleid; Statistieken Vlaanderen-Nederland; diftar in het

Nadere informatie

hergebruiken milieu-impact papier

hergebruiken milieu-impact papier Groene evenementen De meeste Europese steden organiseren en hosten grootschalige evenementen. Honderden tot duizenden bezoekers stromen samen en genereren een aanzienlijke sociale en milieu-impact. De

Nadere informatie

MBO. Briefadvies MBO. Datum

MBO. Briefadvies MBO. Datum Briefadvies MBO afgewerktee olie Briefadvies MBO afgewerkte olie Datum van goedkeuring Volgnummer Coördinator + e-mailadres 22 november 2012 2012 78 Francis Noyen, francis.noyen@minaraad.be Co-auteur +

Nadere informatie

Start zwerfvuilcampagne Indevuilbak - Zelzate

Start zwerfvuilcampagne Indevuilbak - Zelzate Dinsdag 31 mei 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Start zwerfvuilcampagne Indevuilbak - Zelzate Dames en heren, Beste aanwezigen, Mevrouw De Baets, Mijnheer

Nadere informatie

Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Vrijdag 16 april 2010 Bezoek Deceuninck (Hooglede-Gits) - duurzaam materialenbeheer Geachte aanwezigen, Dames en heren,

Nadere informatie

Milieuverantwoord aankopen binnen je bedrijf. Kathelijne De Ridder

Milieuverantwoord aankopen binnen je bedrijf. Kathelijne De Ridder Milieuverantwoord aankopen binnen je bedrijf Kathelijne De Ridder Hoeveel kilo papier gebruikt de gemiddelde Belg per jaar? a) 265 kilo/jaar b) 354 kilo/jaar c) 358 kilo/jaar Hoeveel kilogram restafval

Nadere informatie

ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010.

ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010. ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010 inzake het ontwerp van besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke

Nadere informatie

Zet u in voor het milieu en schrijf uw project in. Met de financiële steun van de Europese Commissie

Zet u in voor het milieu en schrijf uw project in. Met de financiële steun van de Europese Commissie Europese Week van de Afvalvermindering Zet u in voor het milieu en schrijf uw project in Met de financiële steun van de Europese Commissie Wat is de Europese Week van de Afvalvermindering? De Europese

Nadere informatie

Ophaling van organisch afval

Ophaling van organisch afval Ophaling van organisch afval Voor zijn klanten organiseert Net Brussel afvalophalingen in containers. Per afvaltype worden containers in eenzelfde kleur voorzien (blauw voor PMD - geel voor papier-karton

Nadere informatie

Controle van de netheid van de glasbollen en de glasbolsites

Controle van de netheid van de glasbollen en de glasbolsites Controle van de netheid van de glasbollen en de glasbolsites Gids voor de evaluatie van de netheid Samen Goed sorteren Beter recycleren pagina 1 Inleiding Deze gids is bedoeld om de netheid van de glasbollen

Nadere informatie

Circulaire Economie in de bouwsector. Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016

Circulaire Economie in de bouwsector. Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016 Circulaire Economie in de bouwsector Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016 WIE? Sinds 2012 Historiek van afvalbeleid naar Kleine regio,

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS

STAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS STAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS STICHTING HERGEBRUIK KARTONNEN DRANKVERPAKKINGEN Stichting HEDRA is de Nederlandse brancheorganisatie van drankenkartonproducenten. Wij werken voortdurend

Nadere informatie

Wanneer is een verpakking overtollig?

Wanneer is een verpakking overtollig? Wanneer is een verpakking overtollig? Perceptie, realiteit en aanbevelingen Een kwalitatieve analyse van de perceptie rond overtollige verpakkingen Samen Goed sorteren Beter recycleren Een indruk van overtolligheid?

Nadere informatie

Openbare reinheid in Vlaanderen

Openbare reinheid in Vlaanderen Openbare reinheid in Vlaanderen Adjunct van de directeur Beleidsmedewerker OVAM Stationsstraat 110 2800 Mechelen tel: 015 284 284 info@ovam.be www.ovam.be 3 Situering openbare reinheid Definities Zwerfvuil

Nadere informatie

74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven

74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven Mechelen, 11 juni 214 74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven Nieuwe studie zet economisch effect en belang van de afval- en materialensector in de verf De Vlaamse bedrijven produceerden

Nadere informatie

LAAT DE RECYCLAGEWETGEVING U GEEN GRIJZE HAREN BEZORGEN

LAAT DE RECYCLAGEWETGEVING U GEEN GRIJZE HAREN BEZORGEN LAAT DE RECYCLAGEWETGEVING U GEEN GRIJZE HAREN BEZORGEN Uw bedrijf brengt verpakte goederen op de markt. Dan bent u wettelijk verantwoordelijk voor die verpakkingen en al het afval dat ze veroorzaken.

Nadere informatie

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig?

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? 6 november 2017 GroenLinks Stichtse Vecht is al jaren een warm voorstander van omgekeerd inzamelen. Wat is dat eigenlijk en wat zijn

Nadere informatie

MBO afgedankte batterijen en accu s

MBO afgedankte batterijen en accu s Briefadvies MBO afgedankte batterijen en accu s Advies over de startnota MBO afgedankte batterijen en accu s Datum van goedkeuring 11 maart 2015 Volgnummer 2015 005 Coördinator + e-mailadres Co-auteur

Nadere informatie

Doorrekening scenario s afvalbeheer gemeente Montfoort

Doorrekening scenario s afvalbeheer gemeente Montfoort Doorrekening scenario s afvalbeheer gemeente Montfoort Door gemeente Montfoort zijn 4 toekomstige scenario s voor het afvalbeheer geformuleerd. Wat zijn de verwachte effecten indien deze scenario s worden

Nadere informatie

Ophaling van organisch afval

Ophaling van organisch afval Ophaling van organisch afval Uitsluitend in bruine containers 240 l in plastic vergelijkbaar met 3 zakken van 80 l Hoogte : 1.100 mm Breedte : 740 mm Lengte : 580 mm Gewicht : 15 kg Net Brussel stelt u

Nadere informatie

>70% 2 TON SEC. Met slechts 1% van de totale CO 2. -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren.

>70% 2 TON SEC. Met slechts 1% van de totale CO 2. -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren. Met slechts 1% van de totale CO 2 -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren. CO 2 1% In Europa wordt 2 ton papier per seconde gerecycleerd. Meer dan 70% van alle

Nadere informatie

B en W Adviesnota ADVIES. Aansluiten bij de Statiegeldalliantie

B en W Adviesnota ADVIES. Aansluiten bij de Statiegeldalliantie Onderwerp Aansluiten bij de Statiegeldalliantie Zaaknummer 385145 Teammanager Henk Loonen B & W datum 5 maart 2018 Afdeling/Team Stad Dorpen en Wijken/Groen & Vastgoed Naam steller Inez van Kronenberg

Nadere informatie

Partner. Sorteren op het werk, ook bij Ici Paris XL. Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / december 2013

Partner. Sorteren op het werk, ook bij Ici Paris XL. Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / december 2013 Partner 54 Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / december 2013 Helpdesk Hoe kunnen wij u helpen? Biomimetisme In de natuur is er geen afval Sorteren op het werk, ook bij Ici Paris XL

Nadere informatie

Afvalpanel Horst aan de Maas

Afvalpanel Horst aan de Maas Agenda 2e bijeenkomst Afvalpanel Afvalpanel Horst aan de Maas Tweede bijeenkomst 25 maart 2013 WELKOM! Terugkoppeling keukenafvalemmers» Afvalpanel: kleine 1. Welkom / mededelingen 2. Toelichting op kosten

Nadere informatie

Toelichting afvalcijfers 2017

Toelichting afvalcijfers 2017 Toelichting afvalcijfers 2017 ALGEMEEN IVAREM is de intergemeentelijke vereniging voor duurzaam afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal afvalbeleid

Nadere informatie

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen.

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM 2015 ALGEMEEN IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal

Nadere informatie

2015-153. BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein

2015-153. BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein Behorend bij raadsinformatieavond 8 januari 2015 Toelichting op de gebruikte termen vindt u aan het einde van dit document 2015-153 Scenario 1: Geen nieuwe

Nadere informatie

Projectoproep 2013. Distributiesystemen die verpakkingen in de handel verminderen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Projectoproep 2013. Distributiesystemen die verpakkingen in de handel verminderen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Projectoproep 2013 Distributiesystemen die verpakkingen in de handel verminderen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Kandidatuur in te dienen uiterlijk op 19 augustus 2013 om 16u bij: Leefmilieu Brussel

Nadere informatie

1. Probleemstelling. Hoe kunnen we dit probleem oplossen?

1. Probleemstelling. Hoe kunnen we dit probleem oplossen? 1. Probleemstelling 1. Als we in de zomer buiten in de tuin spelen of een lekkere barbecue organiseren hebben we wel eens last van opdringerige wespen. De wespen worden aangetrokken door zoetigheid zoals

Nadere informatie

SLIM INVESTEREN EN UITVOEREN

SLIM INVESTEREN EN UITVOEREN Zaal 1 09.00 09.15 09.30 09.45 10.00 10.15 10.30 10.45 11.00 11.15 11.30 11.45 12.00 12.15 12.30 12.45 13.00 13.15 13.30 13.45 14.00 14.15 14.30 14.45 15.00 15.15 15.30 15.45 16.00 16.15 16.30 16.45 17.00

Nadere informatie

Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente

Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente VVSG internationaal Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente Arctic Circle Line Date International Tropic of Cancer Equator International

Nadere informatie

Voedselverlies in ketenperspectief. Willy Sarlee OVAM Dienst beleidsinnovatie 15/10/2012

Voedselverlies in ketenperspectief. Willy Sarlee OVAM Dienst beleidsinnovatie 15/10/2012 Voedselverlies in ketenperspectief OVAM Dienst beleidsinnovatie Onderzoek Voedselverlies in ketenperspectief (1/20) gestart in april 2011 tot begin juli 2012 Uitgevoerd door Tritel Eerste deel = keten

Nadere informatie

MULTICHANNEL, TREND OF EVOLUTIE?

MULTICHANNEL, TREND OF EVOLUTIE? MULTICHANNEL, TREND OF EVOLUTIE? MULTICHANNEL, TREND OF EVOLUTIE? Ik ben hier. En u? De klant is god. En god is overal. Maar is uw bedrijf dat ook? Want terwijl u braaf naast de telefoon wacht tot de klant

Nadere informatie

REGIONS FOR R4R RECYCLING. Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014

REGIONS FOR R4R RECYCLING. Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014 REGIONS FOR R4R RECYCLING Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014 R4R = INTERREG IV C project Interregionale samenwerking binnen Europa Uitwisseling van ervaringen Doel: effectiviteit regionale beleid verbeteren

Nadere informatie

1. Probleemstelling. Wij maken van drankblikjes uit de PMD-zak nieuwe voorwerpen en dragen zo ook ons steentje bij tot het recyclageproces.

1. Probleemstelling. Wij maken van drankblikjes uit de PMD-zak nieuwe voorwerpen en dragen zo ook ons steentje bij tot het recyclageproces. 1. Probleemstelling We leven in een consumptiemaatschappij en produceren meer dan 450 kg huishoudelijk afval per persoon per jaar. Al ons afval mogen we zo maar niet in de natuur achterlaten, maar wat

Nadere informatie

APRIL MA 04 MA 11 PMD HV P&K GFT+ MA 18 MA 25 PMD HV GFT+ PASEN PAASMAANDAG. Glas

APRIL MA 04 MA 11 PMD HV P&K GFT+ MA 18 MA 25 PMD HV GFT+ PASEN PAASMAANDAG. Glas Edegem - zone 1A JANUARI FEBRUARI MAART APRIL MEI JUNI PMD HV DI 01 ZO 01 FEEST VAN DE ARBEID WO 01 MA 02 DO 02 DI 03 VR 03 PMD HV WO 04 ZA 04 DO 05 ZO 05 VR 06 MA 06 PMD HV P&K ZA 07 DI 07 ZO 08 WO 08

Nadere informatie

Naam activiteit. Werkvorm. Materiaal. Wat is afval?

Naam activiteit. Werkvorm. Materiaal. Wat is afval? Technische fiche Naam activiteit Doel Duur Werkvorm Materiaal Wat is afval? De leerlingen kunnen afval omschrijven als zaken die je niet meer kan gebruiken en die je weggooit. Ze kunnen opsommen wat mensen

Nadere informatie

Belg steeds milieubewuster

Belg steeds milieubewuster 45 Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden Juni 2009 Belg steeds milieubewuster Samenwerkingsakkoord bekrachtigd Nieuwe toetredingsovereenkomst Crisis doet materiaalprijzen ineenstorten Samen

Nadere informatie

Nota. Standpuntnota Bond Beter Leefmilieu inzake nieuwe erkenning FOST Plus. Efficiënt maar niet altijd effectief

Nota. Standpuntnota Bond Beter Leefmilieu inzake nieuwe erkenning FOST Plus. Efficiënt maar niet altijd effectief Nota Standpuntnota Bond Beter Leefmilieu inzake nieuwe erkenning FOST Plus Brussel, 12 maart 2013 Jeroen Gillabel Sinds FOST plus in 1994 is opgericht om op een collectieve wijze uitvoering te geven aan

Nadere informatie

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Woensdag 6 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Rondetafel Duurzaam Materialenprogramma - Mechelen Geachte mevrouw de administrateur-generaal, Geachte

Nadere informatie

Partner. Doorbraak in zwerfvuildossier. Innovatieve verpakkingsoplossingen in de kijker. Sensibiliseren in Hollywoodstijl VOORLOPIG GEEN STATIEGELD

Partner. Doorbraak in zwerfvuildossier. Innovatieve verpakkingsoplossingen in de kijker. Sensibiliseren in Hollywoodstijl VOORLOPIG GEEN STATIEGELD Partner 58 Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / december 2015 GREENER PACKAGING AWARDS Innovatieve verpakkingsoplossingen in de kijker COMMUNICATIECAMPAGNE Sensibiliseren in Hollywoodstijl

Nadere informatie

Partner. Wat uw bedrijf kan doen. Creatieve verpakking werkt onderscheidend SERGE DE GHELDERE

Partner. Wat uw bedrijf kan doen. Creatieve verpakking werkt onderscheidend SERGE DE GHELDERE Partner 59 Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / juni 2016 STRIJD TEGEN ZWERFVUIL Wat uw bedrijf kan doen GREENER PACKAGING AWARDS Creatieve verpakking werkt onderscheidend SERGE DE GHELDERE

Nadere informatie

Raadsvoorstel afvalinzameling Veenendaal 19 februari 2015

Raadsvoorstel afvalinzameling Veenendaal 19 februari 2015 Raadsvoorstel afvalinzameling Veenendaal 19 februari 2015 Besluit pilots afvalinzameling Dragonder Inhoud raadsvoorstel info raad beeldvormende vergadering november 2014 Invoering afvalverbrandingsbelasting

Nadere informatie

Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016. Een folder om te bewaren Hou m apart!

Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016. Een folder om te bewaren Hou m apart! Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016 Een folder om te bewaren Hou m apart! Een betere wereld begint bij je zelf! Per 1 januari 2016 zal de afvalinzameling in Veenendaal

Nadere informatie

Zo wordt jouw organisatie een klimaatslimme vereniging 07/10/2017

Zo wordt jouw organisatie een klimaatslimme vereniging 07/10/2017 Zo wordt jouw organisatie een klimaatslimme vereniging 07/10/2017 ECOLOGIE ALS OPPORTUNITEIT Footprinting & Onderzoek Coaching Campagnes Workshops 1 KLIMAATSLIMME VERENIGINGEN Wat is een klimaatslimme

Nadere informatie

Mr. R. (Rogier) Hörchner @afvaladvocaat

Mr. R. (Rogier) Hörchner @afvaladvocaat Mr. R. (Rogier) Hörchner @afvaladvocaat Zwerfafval: wiens verantwoordelijkheid? A. Producenten B. Gemeenten C. Hufters D. U en ik: gewoon oprapen A. Producenten De producent of importeur draagt zorg voor

Nadere informatie

Ontwerp uitvoeringsplan voor Huishoudelijk Afval en Gelijkaardig Bedrijfsafval

Ontwerp uitvoeringsplan voor Huishoudelijk Afval en Gelijkaardig Bedrijfsafval Vlaanderen is materiaalbewust Ontwerp uitvoeringsplan voor Huishoudelijk Afval en Gelijkaardig Bedrijfsafval SAMEN MAKEN WE MORGEN MOOIER OVAM WWW.OVAM.BE 1 ONTWERP UITVOERINGSPLAN VOOR HUISHOUDELIJK AFVAL

Nadere informatie

evaluatie Proef zuiver inzamelen Invoeren PMD Lager brengtarief milieustraat

evaluatie Proef zuiver inzamelen Invoeren PMD Lager brengtarief milieustraat evaluatie Proef zuiver inzamelen Invoeren PMD Lager brengtarief milieustraat Samenvatting Proef Zuiver Inzamelen: In en rond het dorp Blijham is in 2015 als proef het restafval eens per vier weken ingezameld

Nadere informatie

Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase

Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase Duurzaam van Afval naar Grondstof Bewonersonderzoek De vragenlijst bestaat uit verschillende delen. Het eerste deel gaat in op de situatie vóór de proef, het laatste

Nadere informatie

Het nieuwe inzamelen: de rest is afval

Het nieuwe inzamelen: de rest is afval Het nieuwe inzamelen: de rest is afval Beste bewoner(s) van de Werven, Elk huishouden, groot of klein, produceert afval. Wij gooien allemaal etensresten, oud papier, lege flessen en nog veel meer weg.

Nadere informatie

Rapportering : Een efficiënt en doeltreffend systeem Versie 03 12.06.2014

Rapportering : Een efficiënt en doeltreffend systeem Versie 03 12.06.2014 Rapportering : Een efficiënt en doeltreffend systeem Versie 03 12.06.2014 1. CONTEXT 1.1. ALGEMENE CONTEXT Elk land zal aan Europa moeten bewijzen in 2016 dat ze het inzamelpercentage van 45% hebben bereikt

Nadere informatie

Studenten Productontwikkeling zoeken creatieve manieren om buurtbewoners juist te laten sorteren

Studenten Productontwikkeling zoeken creatieve manieren om buurtbewoners juist te laten sorteren Studenten Productontwikkeling zoeken creatieve manieren om buurtbewoners juist te laten sorteren Page 1 of 7 Als je wil dat iedereen zijn afval correct deponeert moet je vooral niet beleren met algemene

Nadere informatie

Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje

Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje AFVAL Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje Zoek meer informatie op de computer en bekijk filmpjes over het onderwerp (achterin deze lesbrief staan websites en links voor filmpjes) Overleg

Nadere informatie

DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop

DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop DOE MEE! Afval scheiden. Dat scheelt een hoop Ook u kunt nog veel kilo s scheiden Veel Amsterdammers scheiden hun afval al. De een wat meer, de ander wat minder. Toch komt er nog steeds veel herbruikbaar

Nadere informatie

Flessen. water. in een. duurzame. wereld. Over de ecologische voetafdruk van natuurlijk mineraalwater en bronwater

Flessen. water. in een. duurzame. wereld. Over de ecologische voetafdruk van natuurlijk mineraalwater en bronwater Flessen water in een duurzame wereld WAAR of NIET WAAR? Over de ecologische voetafdruk van natuurlijk mineraalwater en bronwater De bescherming van de oorspronkelijke zuiverheid van natuurlijk mineraalwater

Nadere informatie

PROPOSITIE DEVELOPER. Consulting Exit Business Development Marketing #VACATURE

PROPOSITIE DEVELOPER. Consulting Exit Business Development Marketing #VACATURE Consulting Exit Business Development Marketing #VACATURE PROPOSITIE DEVELOPER De prijzenkast van bol.com puilt uit: Retailer van het Jaar, Beste webshop, publieksprijzen, noem maar op. De e-tailer kent

Nadere informatie