TIJDSCHRIFT "VEILIGHEID & MILIEU" juni 2012 nr. 6 extra Jaargang 19 Maandelijks Verschijnt niet in juli Afgiftekantoor Antwerpen X P2A9458
|
|
- Gijs van Dongen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 TIJDSCHRIFT "VEILIGHEID & MILIEU" juni 2012 nr. 6 extra Jaargang 19 Maandelijks Verschijnt niet in juli Afgiftekantoor Antwerpen X P2A9458 inhoud Recyclagebeton: van knelpunten naar oplossingen 1 Resultaten van het ValReCon20-onderzoek 1 Recyclagebeton: van knelpunten naar oplossingen Resultaten van het ValReCon20-onderzoek In dit artikel wordt een stand van zaken opgemaakt van het gebruik van gerecycleerde (beton)granulaten in beton. De laatste evoluties inzake normering, praktijkervaring en wetenschappelijke kennis, opgebouwd binnen het ValReCon20-onderzoek, worden toegelicht. Hiervoor wordt een beroep gedaan op de uiteenzettingen die op het ValReCon20-symposium in januari 2012 aan bod kwamen(valrecon20 - Valorisation of Recycled Concrete Aggregates in Concrete C20/25& C25/30 / Valorisatie van grove betonpuingranulaten in beton C20/25 & C25/30, Luc Boehme, Ann Van Gysel, Jeroen Vrijders, Miquel Joseph, Joris Claes, RecyCon, 2012). Miltech.NN/Miltechnn/KL-NN01 Van knelpunten naar oplossingen Het Europese afvalbeleid streeft naar een recyclagegehalte van 70%. In België, en zeker in de bouwsector, worden echter al sinds de jaren 90 vele afvalstoffen gerecycleerd, met dank aan het invoeren van kwaliteitssystemen, milieuhygiënische regelgeving en de opname van gerecycleerde granulaten in typebestekken. De OVAM wenst echter een stap verder te zetten, en streeft ernaar de kringlopen voor afvalmaterialen zoveel mogelijk te sluiten en recyclagematerialen zo hoogwaardig mogelijk in te zetten. Steeds vaker wordt het gebruik van gerecycleerde (beton)granulaten als onderfunderingsmateriaal in de constructie van wegen als downcycling beschouwd omdat een deel van het technisch (en economisch) potentieel van deze goede granulaten niet wordt benut. Daarnaast kan de vraag worden gesteld of deze afzetmarkt in de wegenbouw de aanvoer van gerecycleerde granulaten zal kunnen blijven verwerken en of er geen verzadiging van de markt zal optreden. Ook in dat verband kunnen bijkomende of alternatieve markten interessant zijn. Het aanwenden van kwalitatieve betongranulaten in structureel beton blijft dus op de agenda staan. Reeds in 2008 werden in opdracht van de OVAM een aantal knelpunten opgelijst aangaande het gebruik van gerecycleerde granulaten in beton (bron: Een hoogwaardig gebruik van puingranulaten stimuleren, OVAM, 2008): Er is een gebrek aan vertrouwen in de kwaliteit van het gerecycleerde granulaat, te wijten aan de variabele eigenschappen (t.g.v. de variabele afkomst van het materiaal), de lagere mechanische sterkte (t.g.v. de aangehechte cementpasta) en de mogelijke aanwezigheid van fysische verontreinigingen en bepaalde chemische componenten die een nadelige invloed op beton kunnen hebben. Door de vragen die gesteld worden aangaande de granulaatkwaliteit, is er ook geen vertrouwen in het beton dat met deze granulaten wordt vervaardigd. Tot slot spelen ook economische overwegingen mee: om een beperkt marktsegment te veroveren, zijn investeringen nodig, die zich in de huidige context niet noodzakelijk terugverdienen, zeker in een concurrentiële markt. Wanneer er ook geen sterke vraag is (bv. door overheidsinstellingen), wordt de stap vanuit de aanbodzijde niet makkelijk gezet.
2 2 MILIEUTECHNOLOGIE NR 6 extra JUNI 2012 KLUWER Om een stap voorwaarts te zetten, zijn er een aantal aspecten die deze evolutie kunnen ondersteunen. Vertrouwen wordt immers gecreëerd door kennis en ervaring. Vertrouwen door normen Om vertrouwen en een duidelijk kader te creëren, wordt vaak verwezen naar normen en certificatie. Op dit gebied zijn de laatste jaren alvast enkele positieve evoluties waar te nemen. Gerecycleerde granulaten voor gebruik in beton zijn expliciet opgenomen in de desbetreffende Europese norm (NBN EN Granulaten voor beton), inclusief een aantal beproevingsnormen specifiek voor gerecycleerde granulaten. Dit laat toe via voorafgaand onderzoek een aantal potentiële risico s te ondervangen, mits een aangepaste opvolging via controles, een doorgedreven acceptatiepolitiek en/of productietechnische maatregelen. Meer bepaald aangaande zuiverheid (fysische verontreiniging en samenstelling van het granulaat) en aanwezigheid van chemische stoffen (sulfaten, chloriden, deeltjes die de binding of verharding kunnen verstoren) zijn nu normen ter beschikking om de kwaliteit van het granulaat te definiëren en op te volgen. Een tweede belangrijke wijziging is te vinden in de ontwerpversie van de Belgische aanvulling, NBN B (wordt gepubliceerd in de loop van 2012), op de Europese norm voor beton NBN EN Voor het eerst zijn er expliciete bepalingen aangaande het gebruik van gerecycleerde granulaten opgenomen. "De geschiktheid is in algemene zin aangetoond voor gerecycleerd granulaat dat voldoet aan EN 12620, met volgende bijkomende eisen: d 4 mm en D 10 mm; voldoet minimaal aan de samenstellingscategorieën Rc 90 /Rcu 95 /Ra 1- /XRg 0.5- /FL 2- van EN12620; voldoet minimaal aan de categoriën Fl 20, f 1,5, LA 40, SS 0,2, A 10 van EN 12620; heeft een volumieke massa (ρ rd ) van tenminste 2200 kg/m³; heeft een waterabsorptie van maximaal 10%, met een variatie van maximaal ± 2% ten opzichte van de gedeclareerde waarde. Gerecycleerd granulaat dat voldoet aan EN mag worden gebruikt in de milieuklassen X0 en XC1 en in de omgevingsklassen E0 en EI. De druksterkteklasse van het beton in deze milieuklassen en omgevingsklassen is beperkt tot en met C25/30. Gerecycleerd granulaat mag ten hoogste 20% van het totale volume aan grove granulaten vertegenwoordigen. Door deze bepalingen kan beton voor binnentoepassingen worden gemaakt met 20% vervanging van het grof granulaat door gerecycleerd betongranulaat. Daarnaast wordt in de tekst benadrukt dat het ook mogelijk is om verder te gaan dan de toegelaten sterkte- en omgevingsklassen door de specifieke gebruiksgeschiktheid aan te tonen. Dit wordt als volgt omschreven in de norm: Voor gebruik in andere omgevingen en druksterkteklassen dient de gebruiksgeschiktheid aangetoond te worden voor de beoogde betonsamenstelling en het beoogde gebruik. De eerste stappen om vast te leggen hoe deze specifieke gebruiksgeschiktheid kan worden aangetoond, werden intussen gezet, onder meer via overlegmomenten met de belanghebbende partijen. Er moet immers een procedure worden vastgelegd om enerzijds de prestaties van het beton met gerecycleerd granulaat af te toetsen, en anderzijds de borging van deze prestaties doorheen de tijd, op granulaat- en/of op beton-niveau, te verzekeren.
3 KLUWER MILIEUTECHNOLOGIE NR 6 extra JUNI Vertrouwen door kennis en ervaring Hoewel er vaak naar de normen en bijbehorende certificatie wordt verwezen als rem op de toepassing van recyclagegranulaat in beton, is het belangrijk op te merken dat normen te beschouwen zijn als een soort technische standaard, bedoeld voor herhaalde en voortdurende toepassing. Het afsprakenstelsel in de norm is dus in alle omstandigheden geldig en gebaseerd op een consensus: de algemene, geldende regels. Deze regels worden opgebouwd op basis van wetenschappelijke kennis en ervaringen uit de praktijk. Het IWT-TETRA-project ValReCon20 (KHBO-IW&T, Lessius Campus De Nayer, WTCB) had net tot doel om de wetenschappelijke kennis verder op te bouwen, en vooral ook om deze te verspreiden en te delen met de actoren in de praktijk. Het is immers van belang om over voldoende praktijkgegevens en gevalideerde regels en resultaten te beschikken om later tot een nieuwe of aangepaste norm en/of consensus te komen. In een volgende paragraaf wordt ingegaan op de wetenschappelijke resultaten van het betontechnologisch onderzoek. Uiteraard kan het goed documenteren van bestaande voorbeeldprojecten, en het opvolgen van de toestand (kwaliteit van het beton), het vertrouwen in de mogelijkheden en dan vooral de duurzaamheid van gerecycleerd beton positief beïnvloeden (mits de resultaten positief blijken te zijn). Voorbeeldprojecten kunnen in principe als stimulator en vertrekbasis dienen voor gebruik van de kennis en ervaring in toekomstige projecten. Een vijftal Belgische projecten met recyclagebeton werd in het kader van het VALRECON-project gedocumenteerd: de Berendrechtsluis in Antwerpen, het WTCB- Recyhouse in Limelette, het VMM-kantoor in Aalst, Kamp C in Westerlo en het Centrum Duurzaam Bouwen in Heusden-Zolder. Deze projecten werden door het projectteam bezocht met als doel te onderzoeken in welke staat het beton zich vijf, tien of twintig jaar na datum van uitvoering bevond. Een eerste belangrijke conclusie is dat er te weinig documenten uit die periode zijn terug te vinden. Voor toekomstige projecten lijkt het alvast aangewezen om voorbeeldprojecten vanaf het begin beter te documenteren en op te volgen. Algemene conclusies trekken op basis van de 5 bezochte cases aangaande de (duurzaamheids)prestaties van het beton anno 2011 is door het gebrek aan documentatie niet eenvoudig. We stellen echter wel vast dat: bij de meeste projecten de verwerkbaarheid van het recyclingbeton dé grote uitdaging bleek. Door de verschillen in waterhuishouding ten overstaan van een normaal betonmengsel was het blijkbaar moeilijk een beton te bekomen dat zich op een gelijkaardige manier liet verwerken (consistentie, vloeibaarheid...). er bij geen van de projecten duurzaamheidsproblemen zijn opgedoken: er is nergens sprake van schade ten gevolge van wapeningscorrosie, en er zijn ook geen structurele problemen vastgesteld. Versnelde degradatie of andere aantastingen in vergelijking met normaal beton doen zich dus niet voor. Tegelijkertijd moet opgemerkt worden dat het beton in de meeste gevallen veiligheidshalve in binnentoepassingen of in niet-dragende constructies werd toegepast. Bij het Recyhouse werd wel vastgesteld dat de bereikte carbonatatiediepte op één van de zijden (blootgesteld aan regen en vorst op de zuidzijde) behoorlijk ver reikt, evenwel zonder schadefenomenen als gevolg daarvan vast te stellen. esthetiek een aandachtspunt kan zijn, indien men het gerecycleerde granulaat in zichtbare toepassingen wil gebruiken. Door het sloop- en breekproces kunnen er immers kleine ijzerdeeltjes in het granulaat aanwezig blijven. Indien deze bij het inbetonneren aan de oppervlakte terecht komen, kan er corrosie optreden. Het aflopende water neemt deze roestdeeltjes mee, zet deze af en genereert zo uitlopers. Gelijkaardige problemen kunnen zich voordoen bij gebruik van staalvezels in beton. Uit het project CeDuBo in Heusden-Zolder blijkt verder dat drijvende deeltjes (stukjes hout) in een betonvloer op termijn een probleem kunnen geven van putvorming of afspringen van de toplaag, zeker indien de thermische uitzettingscoëfficiënt van deze deeltjes sterk verschilt van die van beton.
4 4 MILIEUTECHNOLOGIE NR 6 extra JUNI 2012 KLUWER Wetenschappelijk onderzoek ValReCon20 Zoals al aangegeven, vormt wetenschappelijk onderzoek, dat ook voldoende in de praktijk wordt vertaald, een belangrijk gegeven om het gebruik van gerecycleerde granulaten in structureel beton te stimuleren. Een belangrijk doel van het ValReCon20- onderzoek was dan ook om, in samenspraak met de bedrijven uit de gebruikersgroep, te komen tot een praktische maar goed onderbouwde toepassing voor gerecycleerde granulaten in beton. Er werd geopteerd voor een materiaal dat in de woningmarkt veel gebruikt wordt: stortbeton, met klasse C25/30. Hierbij wordt 100% van het grove granulaat vervangen door recyclagegranulaat (gebroken beton). Het technische onderzoek spitste zich toe op 3 belangrijke aspecten: 1. Studie van de eigenschappen van de gerecycleerde granulaten voor gebruik in beton 2. Studie van het effect van gebruik van recyclagegranulaat op de verwerkbaarheid en de mechanische eigenschappen van het beton ermee vervaardigd 3. Studie van de duurzaamheidskarakteristieken van het beton in relatie tot het beoogde toepassingsdomein 1. Eigenschappen van het betongranulaat In eerste instantie werden een aantal betongranulaattypes 8/20 die op de Belgische markt verkrijgbaar zijn, geëvalueerd in het licht van de nieuwe eisen die in de betonnorm worden opgelegd. Uit de korrelverdelingscurves van deze granulaten (bekomen op verschillende momenten in de tijd) blijkt dat er binnen de marges van de norm significante variaties in de korrelverdeling kunnen optreden. Om een betrouwbare betonreceptuur te kunnen opstellen, moet de korrelverdeling goed gekend zijn. Vanuit ValReCon20 worden drie mogelijke pistes voorgesteld om rekening te houden met de korrelverdeling in de betonsamenstelling: De brekers leggen zich strengere criteria op betreffende de afwijking die de korrelverdeling maximaal mag vertonen en ze houden vast aan eenzelfde receptuur; De brekers blijven werken binnen de norm NBN EN 12620:2008, maar passen per batch hun betonreceptuur aan. De kalibers worden opgesplitst in deelkalibers, waardoor de fout op het mengsel kleiner wordt. De huidige manier waarop veel puinverwerkende bedrijven in hun betoncentrale met variabele korrelverdelingen omgaan is door de hoeveelheid mortelpasta op te drijven door extra cement en water toe te voegen, wat geen economische of duurzame oplossing is. Figuur 1. Vier korrelverdelingscurves van eenzelfde product (8/20) geproduceerd in een breker op verschillende momenten
5 KLUWER MILIEUTECHNOLOGIE NR 6 extra JUNI Daarnaast blijkt dat de overige geometrische en mechanische eigenschappen van betongranulaat 8/20, zoals vlakheidsindex, weerstand tegen slijtage en fragmentatie, dichtheid en waterabsorptie voldoen aan de gestelde eisen. Tabel 1. Vlakheidsindex (gemiddelde) volgens NBN EN % Gehalte ronde stenen (gemiddelde) volgens NBN EN % Micro Deval waarde volgens NBN EN tot 35 Los Angeles waarde volgens NBN EN tot 40 ρ ssd (oppervlaktedroge verzadigde dichtheid) volgens NBN EN Ong kg/m³ Waterabsorptie volgens NBN EN % De relatief hoge waterabsoptie wijst erop dat er bij het aanmaken van het betonmengsel speciale aandacht dient te gaan naar het voorbevochtigen van de granulaten of het toevoegen van water aan het mengsel (zonder de W/C-factor-grenzen te overschrijden) om de verwerkbaarheid op peil te houden. In het algemeen kan uit de studie van de granulaateigenschappen binnen ValReCon20 worden besloten dat de criteria opgelegd in de nieuwe NBN B kunnen worden gehaald met granulaat dat momenteel op de markt verkrijgbaar is. De resultaten tonen verder aan dat de fractie 8/20 betere kenmerken (dichtheid, waterabsorptie...) vertoont dan fracties met een fijnere korrel (bv. 4/8) of een grovere korrel (bv. 20/32). De conclusies van het ValReCon20-onderzoek worden ook ondersteund door cijfers die COPRO vzw bijhoudt in het kader van de kwaliteitscontrole van de brekers. Zo is er bv. een duidelijk verband tussen het gehalte aan beton (samenstelling) van het granulaat en zijn dichtheid. (zie figuur 2 COPRO vzw). Voldoende betongranulaat verzekert dat aan de eisen inzake volumieke massa wordt voldaan. Figuur 2. Gehalte aan beton (samenstelling) van het granulaat en zijn dichtheid Op de ValReCon20-studiedag werden ook een aantal praktijkwaarden van één breekcentrale voorgesteld. Wanneer de eisen in de nieuwe Belgische norm worden afgetoetst aan de granulaatkwaliteit die momenteel wordt bereikt, blijkt daaruit dat er in de praktijk voldoende aandacht nodig blijft om deze eisen (voornamelijk wat betreft fysische samenstelling) te bereiken, en dat er dus inspanningen geleverd zullen moeten worden, bij de acceptatie aan de poort van de breker (bv. aandacht voor het gehalte aan asfalt en gipshoudende materialen).
6 6 MILIEUTECHNOLOGIE NR 6 extra JUNI 2012 KLUWER 2. Mechanische eigenschappen van recyclagebeton Vervolgens werd de aandacht gericht op het betontechnologisch onderzoek. De samenstellingen met 100% vervanging van het grove granulaat werden vergeleken met een referentiebeton, vervaardigd met natuurlijke granulaten (gebroken kalksteen). Om de mechanische eigenschappen te onderzoeken, werden volgende randvoorwaarden vastgelegd: beoogde sterkteklasse C25/30, cement CEM III 42.5 LA kg/m³, maximale W/C-factor 0.55, consistentie S3 (min. 100 mm). Er werd superplastificeerder toegevoegd om de verwerkbaarheid te beheersen. Voor de samenstelling van het skelet werd, op basis van goede ervaringen in voorgaand onderzoek, uitgegaan van de Bolomey-methode, waarbij de factor A op 16 werd gezet: Vers beton Er werd bij het onderzoek getracht elk beton (referentie of recyclage) even verwerkbaar te maken via het toevoegen van superplastificeerder. De eigenschappen van deze betonsoorten zijn terug te vinden in tabel 2. Uit het onderzoek blijkt dat de zetmaat daalt naarmate de mengtijd stijgt. Het luchtgehalte in het verse beton is hoger bij gebruik van recyclagegranulaat. Vermoedelijk ligt dit aan lucht opgesloten in de poriën van gerecycleerde granulaten. Verhard beton Het hoofddoel van het ValReCon20-onderzoek is het bekomen van een beton C25/30 voor gebruik in milieuklassen XC3 en XF1. Wanneer we deze vereiste duurzaamheid vertaald wordt in eisen op betonniveau, betekent dit een minimum cementgehalte van 300 kg/m³ en een maximale W/C-factor van De resultaten van het ValReCon20- onderzoek tonen aan dat een druksterkte f ck van 25 MPa makkelijk kan worden bereikt, zelfs bij 100% vervanging. Dit gaat wel gepaard met een daling van de splijttreksterkte en van de elasticiteitsmodulus. Bij het ontwerpen van constructies zal hiermee rekening moeten worden gehouden. Daarentegen blijkt uit diverse referenties (zie rapport Een hoogwaardig gebruik van puingranulaten stimuleren, OVAM 2010) Bij lagere vervangingspercentages (tot 20 à 30%) zijn deze effecten te verwaarlozen, blijkt uit diverse referenties. 3. Duurzaamheidskenmerken recyclagebeton Voor het onderzoek naar de duurzaamheidskenmerken werd een worst case samenstelling gedefinieerd, waarbij rekening wordt gehouden met de variabiliteit van de korrelverdeling van het granulaat. Zowel heel grof granulaat (ondergrens curve) als fijner granulaat (bovengrens curve) volgens de grenzen in de norm voor granulaten NBN EN worden gebruikt in de samenstellingen. De aangemaakte betonmonsters werden beproefd op hun weerstand tegen carbonatatie en hun weerstand tegen vorst-dooi-cycli (zonder dooizouten) door vergelijking met een referentiebeton. Na 56 dagen lag de carbonatatiediepte tussen de 5.9 en 7.6 mm voor het gerecycleerde beton, wat in dezelfde grootteorde ligt als bij het referentiebeton. De monsters vertoonden wel een variabel en gekarteld carbonatatiefront, waardoor exacte metingen en correcte interpretatie wordt bemoeilijkt. De weerstand tegen vorst werd via de methode in CEN/TC :2006 beproefd. Dit houdt in dat de betonmonsters met water worden belast gedurende 56 vorstcycli. De resultaten bleken echter niet eenvoudig te interpreteren, aangezien het criterium voor vorstbestendigheid relatief ten opzichte van de referentie wordt uitgedrukt: het
7 KLUWER MILIEUTECHNOLOGIE NR 6 extra JUNI recyclagebeton mag maximaal 20% meer massa verliezen t.g.v. schade door vorst dan het referentiebeton. Het massaverlies na 56 cycli bij het referentiebeton ligt echter zeer dicht bij nul, waardoor zeer kleine massaverliezen bij het recyclagebeton meteen een overschrijding van het criterium betekenen. Meer onderzoek is noodzakelijk om deze beperkte resultaten verder te duiden. Tabel 2. Eigenschap Breker I Breker II Referentie Recyclage Referentie Recyclage Volumieke massa [kg/m³] Zetmaat t = 0 min [mm] Zetmaat t = 15 min [mm] Berekend luchtgehalte [%] Gemeten luchtgehalte [%] f ck, 28d W/C ideaal mengsel (C25/30) [MPa] f ck, 28d W/Co = worst case mengsel [MPa] Splijttreksterkte [MPa] Elasticiteitsmodulus [GPa] Carbonatatiediepte op 56d [mm] Massaverlies na 56 vorst-dooi-cycli [g] De weg voorwaarts? Het onderzoek bevestigde dat er een potentieel is voor het gebruik van kwalitatieve betongranulaten in meer hoogwaardige toepassingen zoals constructief beton. Maar de huidige, gedocumenteerde ervaringsgegevens zijn te beperkt om op normatieve basis een verdergaande algemene toepasbaarheid aan te bevelen. Om deze veralgemening en de opbouw van noodzakelijke ervaringsgegevens, zonder vermindering van de kwaliteitsgaranties voor de eindgebruiker te realiseren, kan de gecontroleerde toepassing van betonpuingranulaten binnen het strikte kader van gecertificeerd beton de eerste stap zijn (bron: C. Ladang & S. Gruss ValReCon20- symposium). Normen zijn regels en richtlijnen voor algemeen en herhaaldelijk gebruik die zijn gebaseerd op bewezen deugdelijkheid. Certificatie is meer toegespitst op het waarborgen van vertrouwen, dat een bepaald product in overeenstemming is met een aantal vooropgestelde eisen. Certificatie omhelst een controle en verklaring door een derde partij, en het beheersen van de kwaliteit van de leverancier van het product via een kwaliteitssysteem. Certificatie heeft dus als voordeel dat per bedrijf of per product kan worden gewerkt en dit van nabij kan monitoren. Op die manier kunnen gaandeweg ervaringen worden opgebouwd en gegevens worden verzameld die tot een uitbreiding van de huidige normen kunnen leiden. Binnen een certificatieschema zijn er een aantal belangrijke aspecten die ingevuld moeten worden. Hierbij geldt in de eerste plaats dat er via een duidelijke ITT -procedure (initial type testing) moet worden aangetoond dat het product, in dit geval een bepaalde betonsamenstelling, de gestelde eisen inzake sterkte, verwerkbaarheid, duurzaamheid... kan behalen. Daarnaast is ook de procesbeheersing belangrijk, en dit zowel bij de productie van de granulaten (ingangscontrole, productieproces...) als bij de betoncentrale (stockbeheer, beheersing granulaateigenschappen bij mengen, beheersen van betoneigenschappen, beheersen variabiliteit...). Tot slot dient ook de voortdurendheid in de tijd van de kwaliteit van het eindproduct te worden verzekerd.
8 8 MILIEUTECHNOLOGIE NR 6 extra JUNI 2012 KLUWER Om dit schema concreter in te vullen, is het aangewezen dat een aantal spelers op de markt een duidelijk engagement of initiatief uitwerken om in dit verhaal mee te stappen zodat het verder geconcretiseerd kan worden. Uiteraard kunnen belanghebbenden hierbij wel een aantal bedenkingen maken. In de eerste plaats dient een certificatiesysteem haalbaar en betaalbaar te blijven. Een verdere uitwisseling en het delen van kennis lijkt aangewezen. Belangrijk is dat de juiste mensen met voldoende openheid en bereidwilligheid samen aan tafel gaan zitten om tot concrete resultaten te komen. Besluit Er worden gaandeweg stappen voorwaarts gezet om de bestaande knelpunten te verhelpen. Normen kunnen voor meer vertrouwen zorgen, alsook voor een duidelijk doel en een kwaliteitsstandaard die door de sector kunnen worden nagestreefd. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat bepaalde eigenschappen van gerecycleerde betongranulaten op de markt toch nog sterk variëren, ook bij dezelfde breker, en dat voldoende aandacht bij de productie ervan belangrijk blijft om tot kwaliteitsvolle, toepasbare granulaten te komen. Er dient sowieso rekening te worden gehouden met de afwijkende eigenschappen ten opzichte van de natuurlijke granulaten bij het maken van betonmengsels, waarbij men een hoog vervangpercentage wenst toe te passen. De resultaten van het ValReCon20-onderzoek tonen aan dat beton met 100% vervanging van het grof granulaat door betongranulaat kan worden vervaardigd, zonder extra cement toe te voegen, met de vereiste W/C-factor mits toevoeging van superplastificeerder dat voldoet aan de sterkteklasse C25/30, verwerkbaarheid S3/S4 en bestand tegen carbonatatie (XC3). Daarnaast is er in de praktijk nog een inspanning te leveren. Goed gedocumenteerde projecten en voorbeeldprojecten vormen een basis voor de beeldvorming en de onderbouwing van de bestaande praktijkervaring. Ter ondersteuning van de praktijk lijkt het dan ook zinvol om een praktische richtlijn op te stellen die dieper ingaat op de reële uitdagingen van het maken en gebruik van beton met gerecycleerde granulaten. Er zijn dus stappen gezet inzake wetenschappelijk onderzoek en normalisatie, en ook inzake certificatie en praktijk is er een evolutie aan de gang, ondersteund door een beleid. Deze stappen, zowel normalisatie als versterking van de praktijk, leiden hopelijk op termijn naar een betrouwbaar, algemeen aanvaard en gecertificeerd recyclagebeton. Op dat moment is het aan de sector om de economische haalbaarheid in de praktijk te realiseren. Jeroen Vrijders (WTCB), Luc Boehme en Miquel Joseph (KHBO IW&T), Ann Van Gysel (Lessius Campus De Nayer) - jeroen.vrijders@bbri.be Redactie: S. Deboosere, R. Dijkmans, V. Dries. Medewerkers: L. Boehme, M. Joseph, A. Van Gysel, J. Vrijders. Eindredactie: Annick Dehennin, annick.dehennin@kluwer.be, Veroniek Dutré. De redactie streeft naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. De nieuwsbrief Milieutechnologie is een uitgave van Wolters Kluwer Belgium NV Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk, Ragheno Business Park, Motstraat 30, B-2800 Mechelen. Klantenservice Wolters Kluwer Belgium NV: tel , fax , info@kluwer.be Wolters Kluwer Belgium NV. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. Het papier waarop deze publicatie wordt gedrukt heeft het Europese Eco-label.
CONSTRUCTIEF BETON MET BETONPUINGRANULATEN
CONSTRUCTIEF BETON MET BETONPUINGRANULATEN GEEN DOWN-CYCLING, MAAR RECYCLING ANN VAN GYSEL, CAMPUS DE NAYER LESSIUS MECHELEN LUC BOEHME, KHBO JEROEN VRIJDERS, WTCB 1 INLEIDING Betonproductie Constructie
Nadere informatieValReCon20. Valorisation of Recycled Concrete Aggregates in Concrete C20/25. Valorisatie van grove betonpuingranulaten in beton C20/25 & C25/30
ValReCon20 Valorisation of Recycled Concrete Aggregates in Concrete C20/25 Valorisatie van grove betonpuingranulaten in beton C20/25 & C25/30 Ing. Luc BOEHME 1,3, Dr. ir. Ann VAN GYSEL 2,3, ir. Jeroen
Nadere informatiePROEFPROJECT MET GROEN BETON
PROEFPROJECT MET GROEN BETON Hoogwaardig betonpuingranulaat in hoogwaardige toepassingen Filip Props, kwaliteitscontrole, Oosterzeelse Breek- & Betoncentrale (O.B.B.C. nv) OOSTERZEELSE BREEK- & BETONCENTRALE
Nadere informatieBETON MET GERECYCLEERDE GRANULATEN EVOLUTIES & VOORBEELDEN
BETON MET GERECYCLEERDE GRANULATEN EVOLUTIES & VOORBEELDEN Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling 2009-2011 100% vervanging 2014 EN 206 2016 (?) NBN B15-001 1988 Berendrechtsluis 1999 RecyHouse
Nadere informatieGERECYCLEERDE BETON : DEMONSTRATIEPROJECTEN. ir J. Vrijders, ir B. Dooms
GERECYCLEERDE BETON : DEMONSTRATIEPROJECTEN ir J. Vrijders, ir B. Dooms INLEIDING Het goed documenteren van de bestaande voorbeeldprojecten, en het opvolgen van de huidige toestand (kwaliteit van het beton),
Nadere informatieTOEPASSING VAN GERECYCLEERDE GRANULATEN. Kwaliteitsborging bij de productie van hoogwaardig beton met gerecycleerde granulaten. Dirk Vandecappelle
TOEPASSING VAN GERECYCLEERDE GRANULATEN Kwaliteitsborging bij de productie van hoogwaardig beton met gerecycleerde granulaten Dirk Vandecappelle 1. Inhoud - Eisen gesteld aan de granulaten - Acceptatiebeleid
Nadere informatieZandfractie van gerecycleerd beton hergebruiken in hoogwaardige toepassingen
Zandfractie van gerecycleerd beton hergebruiken in hoogwaardige toepassingen 1 IE-net-studiedag INLEIDING Sand2Sand werd bij zijn voorstelling tijdens het Cleantechfestival bekroond tot meest beloftevol
Nadere informatieHoogwaardig Betongranulaat voor gebruik in beton. Hoogwaardig puinbrekerzeefzand en steenslag voor granulaatcement
Certificatie hoogwaardige gerecycleerde granulaten Hoogwaardig Betongranulaat voor gebruik in beton Hoogwaardig puinbrekerzeefzand en steenslag voor granulaatcement Johny De Nutte Certificatie hoogwaardige
Nadere informatieBETON VERT, UNE CONTRIBUTION SIGNIFICANTE A L ECONOMIE CIRCULAIRE/ GROEN BETON, EEN BIJDRAGE TOT DE PLAATSELIJKE CIRCULAIRE ECONOMIE
BETON VERT, UNE CONTRIBUTION SIGNIFICANTE A L ECONOMIE CIRCULAIRE/ GROEN BETON, EEN BIJDRAGE TOT DE PLAATSELIJKE CIRCULAIRE ECONOMIE Goossens Willy, GBV Groen Beton Vert HET BELANG VAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE
Nadere informatieDe wijk van morgen. Duurzame betonalternatieven :7 maart 2017 Ir Willy Goossens Directeur GBV vzw - Voorzitter FPRG vzw
De wijk van morgen Duurzame betonalternatieven :7 maart 2017 Ir Willy Goossens Directeur GBV vzw - Voorzitter FPRG vzw - GBV vzw (Groen Beton Vert vzw) - opgericht op 19 sept 2013 - Gegroeid uit FPRG vzw
Nadere informatieVan innovatie en onderzoek naar een duidelijk toepassingskader voor de praktijk
Van innovatie en onderzoek naar een duidelijk toepassingskader voor de praktijk Bram Dooms Labo Betontechnologie Studiedag Circulair beton - 12/03/2019 - Toepassingskader praktijk - Pagina 1 Historiek
Nadere informatieSTORTKLAAR BETON MET GERECYCLEERDE GRANULATEN. Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling. 28/11/2018 BBG-studiedag Nieuwe betonnorm NBN B15-001
STORTKLAAR BETON MET GERECYCLEERDE GRANULATEN Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling 28/11/2018 BBG-studiedag Nieuwe betonnorm NBN B15-001 Beton met gerecycleerde granulaten - J.Vrijders 2 OVERZICHT
Nadere informatieGerecycleerde granulaten in wegbeton
Gerecycleerde granulaten in wegbeton Betongranulaten en zelfs meer algemeen puingranulaten worden al lang in de wegenbouw toegepast, meer bepaald in ophogingen, onderfunderingen of funderingen. Naarmate
Nadere informatieGERECYCLEERDE GRANULATEN & BETON CONCRETE DAY 2013
GERECYCLEERDE GRANULATEN & BETON CONCRETE DAY 2013 Ir. Jeroen Vrijders Labo Duurzame Ontwikkeling Normen-Antenne Beton-Mortel-Granulaten ConcreteDay2013 Beton & gerecycleerde granulaten 17/10/2013-1 DOEL
Nadere informatieKWALITEITSVOL WERKEN MET GERECYCLEERDE GRANULATEN IN BETON. Het belang van recycling beton. Ir. Willy Goossens
KWALITEITSVOL WERKEN MET GERECYCLEERDE GRANULATEN IN BETON Het belang van recycling beton Ir. Willy Goossens Wat is beton en hoe is het geëvolueerd door de eeuwen heen - In de oudheid (Egypte, Babylonië,
Nadere informatiePascale De Kesel Caroline Ladang m.m.v. Koen De Rycke
CL1 De toepassing van projectbeton bij de bouw van de Deurganckdoksluis Pascale De Kesel Caroline Ladang m.m.v. Koen De Rycke 15-10-2015 Vlaamse Overheid - TOD AMS Slide 1 CL1 Caroline Ladang; 29/01/2015
Nadere informatieMIX DESIGN MIX PROPORTIONING. BEKISTINGEN ONTWERP EN UITVOERING partim BETONSAMENSTELLING. Peter Minne
BEKISTINGEN ONTWERP EN UITVOERING partim BETONSAMENSTELLING Peter Minne INHOUD - Eisen gesteld aan het beton - Samenstelling van de betonstructuur - Van eisen naar samenstelling - Het gebruik van software
Nadere informatieGROEN BETON, EEN BELANGRIJKE BIJDRAGE TOT DE CIRCULAIRE ECONOMIE
GROEN BETON, EEN BELANGRIJKE BIJDRAGE TOT DE CIRCULAIRE ECONOMIE Willy GOOSSENS Directeur GBV Groen Beton Vert 1. Inleiding situering De circulaire economie, ook kringloopeconomie genoemd, wint sterk aan
Nadere informatieRichtlijn voor specificaties van recyclinggranulaten voor beton
Informatieblad Richtlijn voor specificaties van recyclinggranulaten voor beton Inleiding Het informatieblad Richtlijn voor specificaties van recyclinggranulaten voor beton bevat materiaalspecificaties
Nadere informatiebeheersorganisme voor de controle van de betonproducten Tel. (02) Fax (02)
PROBETON Vereniging zonder winstoogmerk beheersorganisme voor de controle van de betonproducten Aarlenstraat 53 - B9 1040 BRUSSEL Tel. (02) 237.60.20 Fax (02) 735.63.56 e-mail : mail@probeton.be website
Nadere informatieSteven Schaerlaekens Technical Support Manager Holcim België n.v. Lid Technische Commissie FedBeton Lid Commissie E104 voor FedBeton
Steven Schaerlaekens Technical Support Manager Holcim België n.v. Lid Technische Commissie FedBeton Lid Commissie E104 voor FedBeton Evolutie van de normen ivm beton voor funderingen Principe uitvoering
Nadere informatieAEC-granulaat als toeslagmateriaal voor beton. Nieuwe CUR-Aanbeveling 116
1 Nieuwe CUR-Aanbeveling 116 CUR-Aanbeveling 116 CUR-Aanbeveling 116: 12 AEC-granulaat als toeslagmateriaal voor beton is te raadplegen of te bestellen (digitaal en op papier) op www.cur-aanbevelingen.nl
Nadere informatieSpeciale Betonsoorten en Specificatie. ir. Frederic De Meyer
Speciale Betonsoorten en Specificatie ir. Frederic De Meyer Speciale betonsoorten en specificatie : Wat is nieuw in NBN EN 206 en NBN B 15-001? Opnemen van de EN 206-9 «Aanvullende regels voor zelfverdichtend
Nadere informatieDe Bruyn Marga. Geachte mevrouw, geachte heer,
De Bruyn Marga Van: Van Schelvergem Michaël Verzonden: dinsdag 25 juni 2013 15:33 Onderwerp: Omschakeling CPD --> CPR Bijlagen: Begeleidend schrijven CPD naar CPR.pdf; Voorbeeld DoP BG040 volgens EN 13242.docx;
Nadere informatieZVB wandenvoor bergingsmodules cat. A afval
ZVB wandenvoor bergingsmodules cat. A afval Inhoudsopgave Context Ontwikkeling zelf-verdichtende betonmengsels Adiabatische metingen Basis mechanische eigenschappen Krimp en verhinderde krimp Conclusies
Nadere informatieWijzigingsblad BRL 2502
Wijzigingsblad BRL 2502 Korrelvormig materialen met een volumieke massa van ten minste 2000 kg/m 3 Vaststelling, aanvaarding en bindend verklaring Vastgesteld door College van Deskundigen Korrelvormige
Nadere informatieHergebruik van beton, nog niet zo gewoon. Ronald Diele
Hergebruik van beton, nog niet zo gewoon Ronald Diele Schagen Infra MIO Asfaltcentrale Schagen Infra BCH Betoncentrale Schagen Infra Terug naar Pioneering bijeenkomst op 26 april jl. Sessie over hergebruik
Nadere informatieVorst-dooiweerstand van betonverhardingen: theorie en praktische voorbeelden
Vorst-dooiweerstand van betonverhardingen: theorie en praktische voorbeelden ir. Luc Rens FEBELCEM Raadgevend ingenieur l.rens@febelcem.be dr. ir. Anne Beeldens OCW Onderzoeker a.beeldens@brrc.be CONCRETE
Nadere informatieLastenboektekst ULTRA FAST TRACK
Lastenboektekst ULTRA FAST TRACK Het doel van de aanneming is mede, bij de herstelling van wegvakken, de ingebruikname van cementbetonverhardingen te verkorten tot 36 uur na de aanleg door gebruik te maken
Nadere informatieSteven Schaerlaekens Technical Support Manager Holcim België n.v. Claude Ployaert Concrete Technology Engineer Inter-Beton
Steven Schaerlaekens Technical Support Manager Holcim België n.v. Claude Ployaert Concrete Technology Engineer Inter-Beton Leden van de Commissie E104 voor FedBeton Hoe beton specifiëren volgens de nieuwe
Nadere informatieBouw- en sloopafval: van bouwafval tot bouwmateriaal
Bouw- en sloopafval: van bouwafval tot bouwmateriaal VVSG 19 juni 2012 Antwerpen Koen De Prins OVAM - afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeheer - Eindverwerking en Bouw Overzicht: 1. Regelgeving 2. Gerecycleerde
Nadere informatieCEM III voor betonverhardingen
Duurzaamheid II CEM III voor betonverhardingen Werner Remarque CEMEX Keuze van Cement De Europese cementnorm EN 197-1 kent 27 cementtypes. In Nederland zijn volgens NEN 8005 (Nederlandse invulling van
Nadere informatieRef.: 3024 B 2010/0128 AVG/amd Brussel, 25 januari 2010
CERTIFICTIE BETON Secretariaat: +32(0)2 645 52 52 a.vangucht@cric.be Ref.: VG/amd Brussel, 25 januari 2010 aan de keuringsinstellingen, controlelaboratoria, gebruikers en aanvragers van de BENOR-merk in
Nadere informatieProducten, proefmethodes en voorstudie
Producten, proefmethodes en voorstudie Certificatie volgens TRA 21 Ing. S. VAN HASSELT OVERZICHT van de certificatie Controledocumenten Samenwerking - 2 Algemeen Hydraulisch gebonden mengsel van korrelige
Nadere informatieCOPRO EXTRANET. Raadplegen en beheren van technische fiches van door COPRO gecertificeerde producten.
COPRO EXTRANET Raadplegen en beheren van technische fiches van door COPRO gecertificeerde producten. Inhoud 3 Wat is het COPRO EXTRANET 3 Waarom het COPRO EXTRANET 5 Gebruik van het COPRO EXTRANET 7 Voorbeeld
Nadere informatieWat u moet weten van de nieuwe VLAREM-trein 2012. Luc VANDEKERKHOVE
Wat u moet weten van de nieuwe VLAREM-trein 2012 Luc VANDEKERKHOVE 2 oktober 2013 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk 2013 Wolters Kluwer Belgium NV Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800
Nadere informatieCertificatie van Wegenisbeton nu en straks
Certificatie van Wegenisbeton nu en straks Dirk Van Loo, COPRO Jean Wustenberghs, CRIC-OCCN Certificatie? Nieuwe reglementering Overheidsopdrachten KB Uitvoering 1/07/2013, art.41/42: De producten mogen
Nadere informatieDeze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:
Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Olivier van Noortweg 10 5928 LX enlo Nederland Locatie Afkorting Olivier van Noortweg 10 5928 LX enlo Nederland errichting
Nadere informatieQuareazorgsysteem Fiche Nr. Q2-SB250-MG-OF-I horende bij certificaat CRT-LB001-Q2 van 26/06/2007
² Certipro P a g : 1 / 3 Quareazorgsysteem Fiche Nr. Q2-SB250-MG-OF-I horende bij certificaat CRT-LB001-Q2 van 26/06/2007 Technische fiche voor gerecycleerde granulaten conform CRT-LB-001 Ongebonden Mengsel
Nadere informatieHulpstoffen voor beton
PTV 502 Hulpstoffen voor beton Technische voorschriften PTV 502 Superplastificeerder/sterk waterreduceerder met verlengde verwerkbaarheid, Overschrijding van de bindingsvertraging, a, Uitgave 3.0 2018
Nadere informatieOmslagontwerp: Luc Boehme Druk: ACCO, Leuven
Omslagontwerp: Luc Boehme Druk: ACCO, Leuven Disclaimer Hoewel veel zorg werd besteed om de inhoud en de kwaliteit van deze publicatie te verzekeren, dragen de auteurs en de uitgever geen verantwoordelijkheid
Nadere informatieDeurganckdoksluis Murielle Reyns 6 maart 2015
Deurganckdoksluis Murielle Reyns 6 maart 2015 Vlaamse Overheid - TOD AMS Deurganckdoksluis 1. Zwel Boomse klei 2. Projectbeton ZWEL BOOMSE KLEI Zwel Boomse klei Typerende lagenopbouw Slappe bovenlagen
Nadere informatieUltra Hoge Sterkte. Julie Piérard, Niki Cauberg. Een innovatie op betontechnologisch vlak
4 th Concrete Innovation Forum 14 februari 2011, Heusden-Zolder Ultra Hoge Sterkte Beton (UHSB): Een innovatie op betontechnologisch vlak Julie Piérard, Niki Cauberg Wetenschappelijk en Technisch Centrum
Nadere informatieHet Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten
Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten Studiedag Bouw- en sloopafval Antwerpen 24 februari 2015 Koen De Prins OVAM Afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeleid team Bouw INHOUD 1. Bouwen in
Nadere informatieEN TRA 21 TRA SB
EN 14227 TRA 21 TRA 550.21 SB 250 2.2.. Inhoud 1. Voorstelling 2. HGM vóór benorisering 3. HGM nu en de toekomst 4. Inhoud benorisering 5. Praktijkervaring 6. Suggesties 7. Vraag & antwoord 1. Voorstelling
Nadere informatieOppervlakkige vorstschade aan beton: Invloed van het cementtype
: Invloed van het cementtype ir. Bram Dooms Labo Betontechnologie Concrete Day 2014-16 oktober 2014 - Nr.1 0. Inhoud 1. Toepassingsgebied 2. Schademechanismen 3. Bestaande richtlijnen 4. Resultaten onderzoeksproject
Nadere informatieImplementation TRA 550
Implementation TRA 550 BENOR concrete stands for continuous assessment Ann VAN GUCHT Hanife DURSUN 1 Overzicht 0. Referentienormen 1. Inwerkingtreding 2. Belangrijkste wijzigingen 3. Organisatie van het
Nadere informatieRef.: 3024 B 2012/0758 MKA/cdu Brussel, 20 juli 2012
CERTIFICATIE BETON Secretariaat: +32(0)2 645 52 52 certif.beton@cric-occn.be Ref.: MKA/cdu Brussel, 20 juli 2012 Rondzendbrief t.a.v. de keuringsinstellingen, de controlelaboratoria, de gebruikers en aanvragers
Nadere informatieUltra Hogesterktebeton. Huidig onderzoek in. 1. Onderzoek? Onderzoek? ... Fase 1. ( ) 2010) Duurzaamheidsproeven. Fase 2 ( )
Ultra Hogesterktebeton In samenwerking met: Huidig onderzoek in België van WTCB en VUB ir. Niki Cauberg, WTCB ir. Julie Piérard, WTCB Technologisch Adviseurs Druksterkterange 120 250 N/mm², zeer hoge duurzaamheid,
Nadere informatieArt. 1: stortklaar beton (wegenbouw) 1. : in vrachtwagen > = 5m³ geleverd Hoeveelheid: 50, Eenheid: m3 - VH
Art. 1: stortklaar beton (wegenbouw) 1. : in vrachtwagen > = 5m³ geleverd 2. : in vrachtwagen 3m³ < 5 m³ geleverd 3. : in vrachtwagen < 1m³ < 3m³ geleverd 4. : afgehaald Art. 2: stortklaar beton (gebouwen)
Nadere informatieGEROLD EN HALF-GEROLD GRIND
Voltastraat 10 B - 1050 - BRUSSEL Tel. 32-2 - 645.52.51 Fax 32-2 - 645.52.61 e-mail: cric-occn@cric.be TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN PTV 402 Uitgave 2 2000 GEROLD EN HALF-GEROLD GRIND Opgesteld en geldig verklaard
Nadere informatieDe bonussen. Kluwer Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen tel fax
De bonussen Sophie Stenuick Advocate Tilleman van Hoogenbemt Kluwer Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen tel. 0800 94 571 fax 0800 17 529 www.kluwer.be e-mail: info@kluwer.be ISBN: 978-90-4652-009-3
Nadere informatieVervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, editie 2011
Vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, editie 2011 Joseph Van Olmen Training Manager, DGT (Dangerous Goods Training & Consultancy) AB DO 1008 VEIWET VB 1004 CODVGV DO 1004 ISB 978 90 4653 664 3 D/2011/2664/614
Nadere informatieEen nieuwe norm NBN B : Welke impact voor de aannemer?
Een nieuwe norm NBN B 15-001 : Welke impact voor de aannemer? ir. Julie Piérard & ir. Valérie Pollet Evolutie van het normatieve kader 2014 EN 206 (+A1:2016) 2012 NBN B15-001 2017 prnbn B15-001 Welke veranderingen
Nadere informatieVoor de afmetingen en kleuren van deze stenen en tegels verwijzen we naar de volgende pagina s.
Bestekomschrijving Voor de afmetingen en kleuren van deze stenen en tegels verwijzen we naar de volgende pagina s. De vervaardiging van de stenen en tegels gebeurt volgens het principe van de voorverdichting.
Nadere informatieBasiswetboek Wegverkeer. Voor de politie
Basiswetboek Wegverkeer Voor de politie Basiswetboek Wegverkeer Voor de politie Dit wetboek is bijgewerkt tot en met het Belgisch Staatsblad van 30 juni 2011. Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk
Nadere informatieSTAALSLAKKEN. PTV 407 Uitgave TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN
Voltastraat 10 B-1050 BRUSSEL Tel.: + 32 2 645.52.51 Fax: + 32 2 645.52.61 e-mail: cric-occn@cric.be TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN PTV 407 Uitgave 1 2000 STAALSLAKKEN Opgesteld en geldig verklaard door het
Nadere informatiebeheersorganisme voor de controle van de betonproducten Tel. (02) Fax (02) TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN PTV
PROBETON Vereniging zonder winstoogmerk beheersorganisme voor de controle van de betonproducten Aarlenstraat 53 - B9 1040 BRUSSEL Tel. (02) 237.60.20 Fax (02) 735.63.56 e-mail : mail@probeton.be website
Nadere informatieTechnische bepalingen
III. Technische bepalingen Art. 1: Stortklaar beton (wegenbouw) 1. : In vrachtwagen >= 5m² geleverd 2. : In vrachtwagen 3m³ < 5m³ geleverd 3. : In vrachtwagen < 1m³ < 3m³ geleverd 4. : Afgehaald Hoeveelheid:
Nadere informatieKnelpuntboekingen toegelicht De 30 meest gestelde praktijkvragen
Knelpuntboekingen toegelicht De 30 meest gestelde praktijkvragen Leen De Boitselier, Irene Timmermans, Peter Verschelden Moore Stephens Verschelden Ragheno Business Park, Motstraat 30, 2800 Mechelen tel.
Nadere informatieKringloopbeton in de praktijk: Hoe begin je eraan?
Kringloopbeton in de praktijk: Hoe begin je eraan? Toelichting via een case study (NONA) Laura Kupers Labo Betontechnologie, WTCB Kringloopbeton in praktijk: hoe begin je eraan? - - Pagina 1 Kringloopbeton
Nadere informatieDiepfunderingstechnieken en Materiaaltechnologie
Diepfunderingstechnieken en Materiaaltechnologie Recente ontwikkelingen: Normalisatie en certificatie: NBN EN 206-1 en B15-001:2004 NBN EN 1536 (palen) EN 1538 (slibwanden) -. Uitvoeringstechnieken Hogere
Nadere informatieCementgebonden afstandhouders in een betonconstructie met een ontwerplevensduur van 100 jaar
Cementgebonden afstandhouders in een betonconstructie met een ontwerplevensduur van 100 jaar Bedrijf: Researcher: Stoter Beton B.V. Dhr. R. Beumer Spoorstraat 29 8084 HW 't Harde Ing. H.W. Corporaal, MICT
Nadere informatiePELT & HOOYKAAS-GROEP
Productinformatieblad BG32-170209 deel 1 van 4: CE-markering EN 13242: Toeslagmateriaal voor ongebonden en hydraulisch gebonden materialen voor civieltechnische - en wegenbouw 12 0956-CPR-1916 DoP nr.
Nadere informatieToelichting 01: Praktische richtlijnen voor de uitvoering van de energiebeleidsovereenkomsten
COMMISSIE ENERGIEBELEIDSOVEREENKOMST Toelichting 01: Praktische richtlijnen voor de uitvoering van de energiebeleidsovereenkomsten 1 Inleiding De energiebeleidsovereenkomst (kortweg EBO) voor VER-bedrijven
Nadere informatieVeiligheidswetboek Machines & Stoffen 2013
Veiligheidswetboek Machines & Stoffen 2013 Dit wetboek is bijgewerkt tot en met het Belgisch Staatsblad van 30 september 2012. Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk 2012 Wolters Kluwer Belgium
Nadere informatieGrondbehandeling: «een technische benadering»
Section Chaux Grondbehandeling: «een technische benadering» Ewoud Van der Poorten, Account Manager Carmeuse Gemeenschappelijke WG Grondbehandeling Workshop Grondbehandeling AWV 25/11/2016 1 Overzicht Inleiding
Nadere informatieSKH-Publicatie d.d
SKH-Publicatie 15-02 d.d. 15-07-2015 SKH-PUBLICATIE VOOR TOEPASSING VAN GEOPTIMALISEERD HOUT SAMENGESTELD UIT EEN COMBINATIE VAN VERSCHILLENDE HOUTSOORTEN EN/OF KWALITEITEN EN SUBSTRATEN IN HOUTEN GEVELELEMENTEN
Nadere informatieNieuwe evoluties in de certificatie van beton. ir. Caroline Ladang ir. Pascale De Kesel BE-CERT
2018 Nieuwe evoluties in de certificatie van beton ir. Caroline Ladang ir. Pascale De Kesel BE-CERT De certificatie van verhuurbedrijven is een feit! ir. Pascale De Kesel Sectordeskundige beton BE-CERT
Nadere informatieaantasting van beton door vorst en dooizouten
aantasting van beton door vorst en dooizouten Kenmerkend voor de Belgische winters zijn de veelvuldige afwisselingen van vriezen en dooien. Deze cyclische temperatuurschommelingen zijn zeer belastend voor
Nadere informatieDE GELIJKVORMIGHEIDS- EN PRODUCTIECONTROLE ALS STURENDE ELEMENTEN VOOR HET OPTIMALISEREN VAN BETONSAMENSTELLINGEN
MOOI BEDACHT NUTTIG TOEGEPAST DE GELIJKVORMIGHEIDS- EN PRODUCTIECONTROLE ALS STURENDE ELEMENTEN VOOR HET OPTIMALISEREN VAN BETONSAMENSTELLINGEN Minne Peter KaHo Sint-Lieven 28 november 2007 P. Minne -
Nadere informatieVoor de afmetingen en kleuren van deze stenen en tegels verwijzen we naar de volgende pagina s.
Bestekomschrijving Voor de afmetingen en kleuren van deze stenen en tegels verwijzen we naar de volgende pagina s. Deze betonstraatstenen zijn conform aan de PTV 122 Bestratingen van Beton voor waterdoorlatende
Nadere informatieVERKENNEND ONDERZOEK DUURZAAMHEID BETONGRANULAATBETON
VERKENNEND ONDERZOEK DUURZAAMHEID BETONGRANULAATBETON eindrapport SGS INTRON B.V. Opdrachtgever / Customer Rijkswaterstaat directie Zuid-Holland t.a.v. de heer ing. P.E.A. Jansen Postbus 556 3000 AN ROTTERDAM
Nadere informatiePELT & HOOYKAAS-GROEP
Productinformatieblad BG4-16-190228 deel 1 van 5: CE-markering EN 12620: Toeslagmateriaal voor beton 14 0956-CPR-1916 DoP nr. BG4-16-190228 Prestaties Korrelmaat 4/16 mm Gradering G C90/15 G T17,5 Karakteristieke
Nadere informatieNederlandse NEN Inhoud
Nederlandse NEN 5905 Materialen met een volumieke massa van ten minste 2000 kg/m 3 Aggregates for concrete. Materials with a density of at least 2000 kg/m 3 2e druk, juni 1997 ICS 91.100.30 Vervangt NEN
Nadere informatiePROBETON vzw Aarlenstraat 53/B Brussel Tel.: +32 (0) Fax : +32 (0)
PROBETON vzw Beheersorganisme voor de controle van de betonproducten PROBETON vzw Aarlenstraat 53/B9 1040 Brussel Tel.: +32 (0)2 237 60 20 Fax : +32 (0)2 735 63 56 mail@probeton.be www.probeton.be TECHNISCHE
Nadere informatieRECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET GEZONDHEIDSRECHT
RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET GEZONDHEIDSRECHT RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET GEZONDHEIDSRECHT Herman Nys gewoon hoogleraar medisch recht KU Leuven, adviseur bio-ethiek Europese Commissie (EGE) ISBN 978
Nadere informatie12.1 Indeling volgens NEN-EN 1008
12 Aanmaakwater 12 Aanmaakwater is een essentiële grondstof voor beton; zonder water geen hydratatie. Het is daarom belangrijk dat het aanmaakwater geen verontreinigingen bevat die: het hydratatieproces
Nadere informatieDuurzaamheidstabellen betontechnologie
Duurzaamheidstabellen betontechnologie Milieuklassen Klasseaanduiding Beschrijving van de omgeving Informatieve voorbeelden waar de betreffende milieuklasse zich kan voordoen 1. Geen risico op corrosie
Nadere informatieHoe asfaltgranulaat hoogwaardig toepassen in de toekomst?
Hoe asfaltgranulaat hoogwaardig toepassen in de toekomst? Stefan Vansteenkiste Adjunct-afdelingshoofd, OCW Inleiding: Inhoud Asfaltgranulaat? Doelstellingen bij toepassing AG Stand van zaken hergebruik
Nadere informatieHulpstoffen. Hulpstoffen voor aardvochtig beton
voor aardvochtig beton topprestaties in de productie van aardvochtig beton met SikaPaver technologie Prefab betonproducten geproduceerd met aardvochtig beton kenmerken zich door een grote veelzijdigheid
Nadere informatieABG CONSULTING. DIAGNOSE van betonschade. ir. Hugo WILDEMEERSCH. BETON een uniek bouwmateriaal
ABG CONSULTING DIAGNOSE van betonschade ir. Hugo WILDEMEERSCH BETON een uniek bouwmateriaal ONTWERPNORMEN STERKTE - STABILITEIT Bij de oprichting kan veel mislopen voorbeeld ASR Alkali - silicareactie
Nadere informatieHet Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten
Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten Ronde Tafel handhaving grondverzet en inerte stromen Gent 20 mei 2016 Philippe Van de Velde OVAM Afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeleid team Bouw
Nadere informatieRisicobeoordeling. Jan DILLEN
Risicobeoordeling Jan DILLEN 22 november 2012 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk 2012 Wolters Kluwer Belgium NV Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Tel. 0200 30 144 Fax 0800 17
Nadere informatieattest-met-productcertificaat Geldig tot Onbepaald Pagina 1 van 5
KOMO attest-met-productcertificaat Nummer K24174/02 Vervangt K24174/01 Uitgegeven 2006-09-01 d.d. 2004-01-01 Geldig tot Onbepaald Pagina 1 van 5 Betonwarenindustrie Dautzenberg B.V. VERKLARING VAN KIWA
Nadere informatieBestekomschrijving - Grasbetontegels - Saxum
Bestekomschrijving Voor de afmetingen en kleuren van deze stenen en tegels verwijzen we naar de volgende pagina s. De vervaardiging van de stenen en tegels gebeurt volgens het principe van de voorverdichting.
Nadere informatiePrestatie en voorstudie
Prestatie en voorstudie Dr.ir. Anne Beeldens Raadgevend ingenieur, AB-Roads Gastprofessor KULeuven a.beeldens@ab-roads.com 0486/91 35 96 OCW BBG Cursus Betonwegen Leuven Dag 3 : 22 februari 2017 Overzicht
Nadere informatiePROBETON vzw Aarlenstraat 53/B9 1040 Brussel Tel.: +32 (0)2 237 60 20 Fax : +32 (0)2 735 63 56 mail@probeton.be www.probeton.be
PROBETON vzw Beheersorganisme voor de controle van de betonproducten PROBETON vzw Aarlenstraat 53/B9 1040 Brussel Tel.: +32 (0)2 237 60 20 Fax : +32 (0)2 735 63 56 mail@probeton.be www.probeton.be TECHNISCHE
Nadere informatieBijscholing betontechnologie 7 november 2014. Jaap van Eldik, Senior Betontechnologisch Adviseur Mebin B.V.
Bijscholing betontechnologie Jaap van Eldik, Senior Betontechnologisch Adviseur Mebin B.V. Onderwerpen Beton Regelgeving Sterkteklassen Milieuklassen Rekenvoorbeeld Sterkteontwikkeling Krimpgedrag Beton
Nadere informatieMeetstrategie met betrekking tot stookinstallaties
Nieuwsbrief MilieuTechnologie, maart 1995 (Kluwer, jaargang 2, nummer 3) Jan Gruwez, TREVI nv Meetstrategie met betrekking tot stookinstallaties In de context van VLAREM II worden industriële inrichtingen
Nadere informatieSBRCURnet Project Autogene krimp van betonconstructies. Dag van Betontechnologie 30 maart 2017 Ton van Beek
SBRCURnet Project Autogene krimp van betonconstructies Dag van Betontechnologie 30 maart 2017 Ton van Beek 1 Inhoud Autogene krimp Typen krimp Definitie Autogene krimp Wat is autogene krimp Definitie autogene
Nadere informatieKwaliteitsvolle gerecycleerde granulaten - Een stand van zaken
Kwaliteitsvolle gerecycleerde granulaten - Een stand van zaken Trends en evoluties van het beleid Philippe Van de Velde, AMB, team EBO INHOUD 1. Kader verder in opbouw 2. Waarheen met het beleid? 3. En
Nadere informatieBENOR-CERTIFICATIE. Wegenbeton RNR 06 VOORSTUDIE VERANTWOORDINGNOTA REGISTRATIE TECHNISCHE FICHE
BENOR-CERTIFICATIE Wegenbeton RNR 06 VOORSTUDIE VERANTWOORDINGNOTA REGISTRATIE TECHNISCHE FICHE Johny De Nutte Sectorverantwoordelijke Johny.denutte@copro.eu Page - 1 Inhoud Doel - Definities Referentiedocumenten
Nadere informatie1. Aanpassingen TRA 17: Omzendbrief Copro dd. 29/10/2010
OMZENDBRIEF aan de gebruikers van het COPRO-merk voor GEREINIGDE GRANULATEN AFKOMSTIG VAN DE FYSICO- CHEMISCHE REINIGING VAN UITGEGRAVEN BODEM OF VAN GELIJKAARDIGE AFVALSTOFFEN volgens TRA17 Deze omzendbrief
Nadere informatiebeheersorganisme voor de controle van de betonproducten Tel. (02) 237.60.20 Fax (02) 735.63.56
PROBETON Vereniging zonder winstoogmerk beheersorganisme voor de controle van de betonproducten Aarlenstraat 53 - B9 1040 Brussel Tel. (02) 237.60.20 Fax (02) 735.63.56 e-mail : mail@probeton.be website
Nadere informatieTypes betonsamenstelling voor verschillende toepassingen. ir. Luc Rens Raadgevend ingenieur FEBELCEM
Types betonsamenstelling voor verschillende toepassingen ir. Luc Rens Raadgevend ingenieur FEBELCEM l.rens@febelcem.be 0479/78 00 21 Leuven 16 januari 2018 Diversiteit aan toepassingen Aangepaste betonsamenstelling
Nadere informatieStaalvezelbeton Certificatie en kwaliteitsborging. Studiedag 28 november 2012
Staalvezelbeton Certificatie en kwaliteitsborging Studiedag 28 november 2012 Overzicht 1 2 3 en vrijwillige markering 4 SECO-attest voor staalvezelbeton 5 Te volgen stappen voor bekomen van het attest
Nadere informatieSociaal Wonen vandaag
Sociaal Wonen vandaag Een tijdsbeeld van sociaal wonen in Vlaanderen anno 2011 Samenstelling en redactie: Sien Winters D 2011 2664 385 ISBN 978 90 4653 2928 BP/WZGN-DO11001 Verantwoordelijke uitgever:
Nadere informatie