Duurzaamheidstabellen betontechnologie

Transcriptie

1 Duurzaamheidstabellen betontechnologie Milieuklassen Klasseaanduiding Beschrijving van de omgeving Informatieve voorbeelden waar de betreffende milieuklasse zich kan voordoen 1. Geen risico op corrosie of aantasting X0 Voor beton zonder wapening of ingesloten metalen onderdelen : alle milieus behalve bij vorst-dooi, afslijting of chemische aantasting Voor beton met wapening of ingesloten metalen onderdelen : zeer droog Beton binnen gebouwen met zeer lage luchtvochtigheid OPMERKING : Een zeer droge omgeving komt in België zeer zelden of niet voor. 2. Corrosie geïnitieerd door carbonatatie Voor beton met wapening of andere metalen onderdelen blootgesteld is aan lucht en vocht, gelden de volgende milieuklassen : OPMERKING : De vochtconditie heeft betrekking op die in het beton dat de wapening of de ingesloten metalenonderdelen bedekt. In vele gevallen kan de vochtconditie in de betondekking worden afgeleid uit die van de omringende omgeving. In die gevallen kan de indeling van de omringende omgeving in milieuklassen volstaan. Dit zal echter niet het geval zijn als het beton van de omringende omgeving is afgesloten. XC1 XC2 XC3 XC4 Droog of blijvend nat Nat, zelden droog Matige vochtigheid Wisselend nat en droog Beton binnen gebouwen met lage luchtvochtigheid Beton blijvend onder water. Betonoppervlakken langdurig in contact met water Veel funderingen Beton binnen gebouwen met matige of hoge luchtvochtigheid Beton buiten beschut tegen regen Betonoppervlakken blootgesteld aan contact met water, maar die niet vallen onder milieuklasse XC2

2 Klasseaanduiding Beschrijving van de omgeving Informatieve voorbeelden waar de betreffende milieuklasse zich kan voordoen 3. Corrosie geïnitieerd door chloriden uit andere bronnen dan zeewater Voor beton met wapening of andere metalen onderdelen, blootgesteld aan contact met water dat chloriden, inclusief dooizouten, bevat die komen uit andere bronnen dan zeewater, gelden de volgende milieuklassen. OPMERKING : Voor vochtcondities wordt ook verwezen naar deel 2 van deze tabel. XD1 XD2 XD3 Matige vochtigheid Nat, zelden droog Wisselend nat en droog Betonoppervlakken blootgesteld aan chloriden uit de lucht Zwembaden Beton blootgesteld aan chloridehoudend industriewater Brugdelen blootgesteld aan chloridehoudend spatwater; verhardingen; vloeren van parkeerplaatsen voor voertuigen 4. Corrosie geïnitieerd door chloriden uit zeewater Voor beton met wapening of andere ingesloten metalen onderdelen, blootgesteld aan chloriden uit zeewater of aan lucht dat zout bevat uit de zee, gelden de volgende milieuklassen : XS1 XS2 Blootgesteld aan zout uit de lucht, maar niet in direct contact met zeewater Blijvend ondergedompeld in zeewater of brak water ( 1 ) Constructies bij of aan de kust Delen van constructies in zee XS3 Getijde-, spat- en nevelzone Delen van constructies in zee 5. Aantasting door vorst/dooicycli met of zonder dooizouten Voor beton blootgesteld aan significante vorst-dooicycli en vocht gelden de volgende mileuklassen : XF1 XF2 XF3 XF4 Matige waterverzadiging zonder dooizouten Matige waterverzadiging met dooizouten Hoge waterverzadiging zonder dooizouten Hoge waterverzadiging met dooizouten of zeewater Verticale betonoppervlakken blootgesteld aan regen en vorst Verticale betonoppervlakken van wegconstructies blootgesteld aan vorst en met de lucht meegevoerde dooizouten Horizontale betonoppervlakken blootgesteld aan regen en vorst Wegen en brugdekken bloootgesteld aan dooizouten Betonoppervlakken blootgesteld aan direct gesproeide dooizouten en aan vorst Spatzone van constructies in zee blootgesteld aan vorst

3 Klasseaanduiding Beschrijving van de omgeving Informatieve voorbeelden waar de betreffende milieuklasse zich kan voordoen 6. Chemische aantasting Indien beton is blootgesteld aan chemische aantasting door natuurlijke grond, oppervlaktewater of grondwater, zoals aangegeven in tabel 2 ( 2 ) van de norm NBN EN 206-1, moeten de milieuklassen worden ingedeeld zoals hieronder is aangegeven. De indeling van zeewater hangt af van de geografische ligging, zodat de indeling die geldt op de plaats van het gebruik van het beton, van toepassing is. OPMERKING : het kan nodig zijn om een speciale studie te verrichten om de van toepassing zijnde milieuklasse vast te leggen in het geval van grenswaarden buiten die van tabel 2 van NBN EN 206-1, andere agressieve chemische stoffen; chemisch verontreinigde grond of water; hoge watersnelheid in combinatie met de chemische stoffen van tabel 2 van NBN EN XA2 XA3 Zwak agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN 206-1; beton in contact met zeewater of brak water Matig agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN Sterk agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN ) Ondiep brak water komt voornamelijk voor in de kustvlakte, het poldergebied in de omgeving van Diksmuide, sommige Oost-Vlaamse polders en rond de haven van Antwerpen. De hoogtelijn van 6 m wordt vastgesteld als de grens tot waar deze gebieden zich uitstrekken. 2) Zie volgende tabel

4 Beoordeling van de chemische agressiviteit NBN EN definieert 3 agressieve chemische omgevingen : milieuklassen, XA2 en XA3. Zij hebben betrekking op natuurlijke grond, oppervlaktewater en grondwater. De temperatuur van grond en water varieert tussen 5 C en 25 C. De watersnelheid is voldoende laag om een statische conditie te benaderen. De gevaarlijkste waarde voor elk chemisch kenmerk is bepalend voor de selectie van de klasse. Wanneer 2 of meerdere chemische kenmerken leiden tot dezelfde klasse, wordt de omgeving ingedeeld in de volgende hogere klasse, tenzij een speciale studie over deze omgeving het tegendeel aantoont. NBN B definieert eveneens 3 agressieve chemische omgevingen : de omgevingsklassen EA1, EA2 en EA3. Deze omgevingsklassen zijn respectievelijk gelijk aan, XA2 en XA3. Milieu- en omgevingsklassen en EA1 XA2 en EA2 XA3 en EA3 GRONDWATER Sulfaat SO 2-4 (mg/l) EN en 600 > 600 en 3000 > 3000 en 6000 Zuurtegraad (ph) ISO ,5 en 5,5 < 5,5 en 4,5 < 4,5 en 4,0 CO 2 (mg/l) agressief Ammonium NH + 4 (mg/l) Magnesium Mg 2+ (mg/l) pren :1999 ISO of en 40 > 40 en 100 > 100 tot verzadiging 15 en 30 > 30 en 60 > 60 en 100 ISO en 1000 > 1000 en 3000 > 3000 tot verzadiging GROND Sulfaat SO 4 2- (mg/kg) ( 1 ) EN ( 2 ) 2000 en 3000 ( 3 ) > 3000 ( 3 ) en Zuurgehalte ml/kg DIN > 200 Baumann Gully Komt niet voor in de praktijk > en ( 1 ) Kleigronden met een permeabiliteit lager dan 10-5 m/s mogen onderverdeeld worden in een lagere klasse. ( 2 ) De proefmethode beschrijft de extractie van SO 4 2- door zoutzuur; als alternatief mag ook waterextractie toegepast worden, indien hierover ervaring is op de plaats van het betongebruik. ( 3 ) De grenswaarde van 3000 mg/kg moet verminderd worden tot 2000 mg/kg, indien er gevaar is voor ophoping van sulfaationen in het beton door droog/nat-cycli of door capillaire opzuiging.

5 Betontypen Aanduiding T(1,50) T(1,00) T(0,65) T(0,60) T(0,55) T(0,55)A A A Maximale watercementfactor (1) Minimaal cementgehalte (2) Minimale druksterkteklasse (3) (5) 1,50 1,00 0,65 0,60 0,55 0,55 0,50 0,50 0,45 0, C8/10 C12/15 C16/20 C20/25 C25/30 C20/25 C30/37 C25/30 C35/45 C30/37 Minimum luchtgehalte (4) van vers beton in % voor nominale max. korrelgrootte van het granulaat : 20 mm Dmax 31,5 mm ,2 mm D max 16 mm ,6 mm D max 10 mm ) Effectief watergehalte; voor cementgehalte zie bepalingen van artikels , , en van de normen NBN EN 206-1en NBN B ) Zie bepalingen van artikels , , en van de normen NBN EN en NBN B ) Op basis van voorafgaandelijke geschiktheidproeven volgens bijlage J van NBN EN kan van deze eis afgeweken worden op voorwaarde dat de samenstelling wel beantwoordt aan de 2 basiseisen, namelijk de maximaal toelaatbare water-cementfactor en het minimaal vereiste cementgehalte. 4) Met een afstandsfactor van de ingebrachte luchtbellen < 0,200 mm gemeten op het verharde beton (volgens NBN EN :1999). 5) Niet van toepassing op lichtbeton.

6 Duurzaamheidseisen voor milieuklassen Milieuklasse X0 XC1 XC2 XC3 XC4 XD1 XD2 XD3 XS1 Betontype T(1,00) (1) T(0,65) T(0,60) T(0,55) Andere eisen (5) (5) Milieuklasse XS2 XS3 XF1 XF2 XF3 XF4 XA2 XA3 Betontype (2) T(0,55) of T(0,55)A of T(0,55)A of A T(0,55) (3) Andere eisen (4) (6) (7) (4) (6) (7) (9) (4) (6) (7) (9) (4) (6) (7) (9) (8) (8) (8) 1) Enkel voor uitzonderlijke toepassingen in ongewapend beton, zoals b.v. zuiverheidbeton voor funderingen, is betontype T(1,50) mogelijk. 2) voor onderdompeling in brak water. Ondiep brak water komt voornamelijk voor in de kustvlakte, het poldergebied in de omgeving van Diksmuide, sommige Oost-Vlaamse polders en rond de haven van Antwerpen. De hoogtelijn van 6 m wordt vastgesteld als de grens tot waar deze gebieden zich uitstrekken. 3) T(0,60) voor blootstelling aan brak water. 4) De vorstbestendigheid van de granulaten dient gemeten volgens NBN EN :2000 en NBN EN : ) Bij gebruik van CEM I met toevoeging van meer dan 33 % vliegas t.o.v. het cementgehalte, is de k-waarde gelijk aan nul. Bij gebruik van CEM III/A met toevoeging van meer dan 25 % vliegas t.o.v. het cementgehalte, is de k-waarde gelijk aan nul. 6) Bij toevoeging van vliegas met een gloeiverlies tussen 5 en 7 % aan beton geldt als bijkomende eis (ten aanzien van de eisen in artikel van NBN EN 206-1) de totale vliegasmassa in beton niet meer mag bedragen dan 25 % van de cementmassa. Op basis van voorafgaandelijke geschiktheidproeven volgens bijlage J van NBN EN kan van deze eis afgeweken worden. 7) CEM II/B-V, CEM II/B-M (V- ) en CEM V/A met melding op de zak en/of de leveringsbon dat het daarin verwerkte vliegas een gloeiverlies heeft van 7 %, mogen alleen gebruikt worden wanneer de maximale vliegasmassa in het cement beperkt wordt tot 25 % van de som van hoofd- en nevenbestanddelen van het cement (volgens NBN EN 197-1). Op basis van voorafgaandelijke geschiktheidproeven volgens bijlage J van NBN EN kan van deze eis afgeweken worden. 8) Cement met hoge bestandheid tegen sulfaten (volgens NBN B :2002) moet gebruikt worden indien het sulfaatgehalte > 500 mg/kg in water of > 3000 mg/kg in grond. 9) Beton zonder toegevoegde lucht behalve indien opgelegd door de voorschrijver naargelang het risico op vorstschade.

7 Omgevingsklassen met bijbehorende milieuklassen Omgevingsklassen Milieuklassen Klasse Omschrijving Voorbeelden OB (1) GB (2) of VB (3) E0 Niet schadelijk X0 Niet van toepassing EI Binnenomgeving Binnenkant van woningen en kantoren X0 XC1 EE Buitenomgeving EE1 Geen vorst Fundering onder vorstgrens X0 XC2 EE2 Vorst, geen contact met regen Overdekte open parkeergarage, kruipkelder, open doorgang in gebouw XF1 XC3, XF1 EE3 Vorst, contact met regen Buitenmuur, in contact met regen XF1 XC4, XF1 ES EE4 Vorst en dooizouten (aanwezigheid van ter plaatse ontdooid of opspattend of aflopend dooizouthoudend water) Zeeomgeving geen contact met zeewater; wel contact met zeelucht (tot 3 km van de kust) en/of brak water Delen van weginfrastructuur XF4 XC4, XD3, XF4 ES1 Geen vorst Fundering onder vorstgrens in contact met brak water XC2, XS2, ES2 Vorst Buitenmuur van gebouw aan kust in contact met regen XF1 XC4, XS1, XF1 contact met zeewater ES3 Ondergedompeld XC1, XS2, EA ES4 Getijden- en spatzone Kaaimuren Agressieve omgeving XF4, XC4, XS3, XF4, EA1 Zwak agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN EA2 Middelmatig agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN XA2 XA2 EA3 Sterk agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN (1) OB = ongewapend beton (2) GB = gewapend beton (3) VB = voorgespannen beton (4) Brak water komt hoofdzakelijk voor in de kuststreek, in polders rond de streek van Diksmuide, in sommige Oost- Vlaamse polders en in de omgeving van de haven van Antwerpen. Als grens van deze zones wordt meestal de hoogtelijk van 6 m aangenomen. XA3 XA3

8 Duurzaamheidseisen voor ongewapend (OB), gewapend (GB) en voorgespannen (VB) beton SYMB OMGEVINGSKLASSE OMSCHRIJVING E0 Niet schadelijk T(1,00) (6) OB DUURZAAMHEIDSEISEN GB of VB betontype andere eisen betontype andere eisen EI Binnenomgeving T(1,00) T(0,65) EE ES EA Buitenomgeving EE1 Geen vorst T(1,00) T(0,60) EE2 Vorst, geen contact met regen T(0,55) (1) (3) (4) T(0,55) (1) (2) (3) (4) EE3 Vorst, contact met regen T(0,55) (1) (3) (4) (1) (2) (3) (4) EE4 Vorst en dooizouten (aanwezigheid van ter plaatse ontdooid of opspattend of aflopend dooizouthoudend water) Zeeomgeving geen contact met zeewater; wel contact met zeelucht (tot 3 km van kust) en/of brak water of A (1) (3) (4) (7) of A ES1 Geen vorst T(0,60) (1) (2) (3) (4) (7) ES2 Vorst T(0,55) (1) (3) (4) (1) (2) (3) (4) contact met zeewater ES3 Ondergedompeld T(0,55) ES4 EA1 EA2 EA3 Getijden- en spatzone Agressieve omgeving Zwak agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN Middelmatig agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN Sterk agressieve chemische omgeving volgens tabel 2 van NBN EN of A (1) (3) (4) (7) of A (1) (2) (3) (4) (7) T(0,55) T(0,55) 1) Granulaten moeten vorstbestendig zijn volgens NBN EN :2000 of NBN EN : ) Bij gebruik van CEM I met toevoeging van meer dan 33 % vliegas t.o.v. het cementgehalte, is de k-waarde gelijk aan nul. Bij gebruik van CEM III/A met toevoeging van meer dan 25 % vliegas t.o.v. het cementgehalte, is de k-waarde gelijk aan nul. 3) Bij toevoeging van vliegas met een gloeiverlies tussen 5 en 7 % aan beton geldt als bijkomende eis (ten aanzien van de eisen in artikel ) dat de totale vliegasmassa in beton niet meer mag bedragen dan 25 % van de cementmassa. Op basis van voorafgaandelijke geschiktheidproeven volgens bijlage J van NBN EN kan van deze eis afgeweken worden. 4) CEM II/B-V, CEM II/B-M (V- ) en CEM V/A met melding op de zak en/of de leveringsbon dat het daarin verwerkte vliegas een gloeiverlies heeft van 7 %, mogen alleen gebruikt worden wanneer de maximale vliegasmassa in het cement beperkt wordt tot 25 % van de som van hoofd- en nevenbestanddelen van het cement (volgens NBN EN 197-1:2000). Op basis van voorafgaandelijke geschiktheidproeven volgens bijlage J van NBN EN 206-1:2001 kan van deze eis afgeweken worden. 5) Cement met hoge bestandheid tegen sulfaten (volgens NBN B :2002) moet gebruikt worden indien het sulfaatgehalte > 500 mg/kg in water en > 3000 mg/kg in grond. 6) Enkel voor uitzonderlijke toepassingen in ongewapend beton, zoals b.v. zuiverheidbeton voor funderingen, is betontype T(1,50) mogelijk. 7) Beton zonder toegevoegde lucht behalve indien opgelegd door de voorschrijver naargelang het risico op vorstschade. 8) Zie paragraaf 6 van tabel 1 en tabel 2 van NBN EN 206-1