Vergunning. Besluit van Gedeputeerde Staten van Limburg. Artikel 16/19d Natuurbeschermingswet H.H. en J.J.E.M. Nicolaes te Klimmen

Transcriptie

1 Besluit van Gedeputeerde Staten van Limburg Vergunning Artikel 16/19d Natuurbeschermingswet 1998 H.H. en J.J.E.M. Nicolaes te Klimmen Kenmerk: 2013/2894 d.d. 17 januari 2013 Verzonden:

2 2 1. Aanvraag Bij brief van 23 maart 2012, ingekomen op 26 maart 2012, hebben wij van DLV Bouw, Milieu en techniek, namens H.H. en J.J.E.M. Nicolaes, de aanvraag om een vergunning op grond van artikel 16/19d van de Nbwet 1998 voor de melkveehouderij aan de Heek 3, 6343 PA te Klimmen ontvangen. De inrichting is gelegen nabij de Natura 2000-gebieden Bemelerberg & Schiepersberg, Brunssumerheide, Bunderen Elsloërbos, Geleenbeekdal, Geuldal, Kunderberg en Savelsbos. De aanvraag is geregistreerd onder nummer Op 2 oktober 2012 hebben wij de aanvrager verzocht om aanvullende gegevens. Op 25 oktober 2012 zijn aanvullende gegevens ontvangen. 2. Procedure en zienswijze 2.1. Procedure De aanvraag wordt afgehandeld met toepassing van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht. De aanvraag en het ontwerpbesluit hebben van 28 november 2012 t/m 8 januari 2013 ter inzage gelegen in het gouvernement te Maastricht (bibliotheek) en het gemeentehuis van de gemeente Voerendaal. Het ontwerpbesluit en de kennisgeving konden gedurende deze periode tevens worden geraadpleegd via de internetsite van de provincie Limburg ( Binnen de termijn waarin de aanvraag en het ontwerpbesluit ter inzage hebben gelegen zijn geen zienswijzen ingediend Zienswijzen ten aanzien van de aanvraag Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 44 lid 2 en 3 van de Nbwet 1998 hebben wij het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Voerendaal in de gelegenheid gesteld hun zienswijze te geven over de aanvraag. De gemeente Voerendaal heeft op 7 mei 2012 medegedeeld dat zij geen gebruik maakt van de gelegenheid een zienswijze naar voren te brengen met betrekking tot deze aanvraag.

3 3 3. Beoordelingskader en de beschermde gebieden 3.1. Natuurbeschermingswet 1998 Artikel 16 Nbwet 1998 heeft betrekking op de vergunningplicht in verband met beschermde natuurmonumenten. Volgens artikel 16 lid 1 Nbwet 1998 is het verboden zonder vergunning in een beschermd natuurmonument handelingen te verrichten, te doen verrichten of te gedogen die schadelijk kunnen zijn voor het natuurschoon, voor de natuurwetenschappelijke betekenis van het beschermd natuurmonument of voor dieren of planten in het beschermd natuurmonument of die het beschermd natuurmonument ontsieren, dan wel in strijd met de bij een vergunning gestelde voorschriften of beperkingen handelingen te verrichten, te doen verrichten of te gedogen. Artikel 19d van de Nbwet 1998 heeft betrekking op de vergunningplicht in verband met Natura gebieden (Habitatrichtlijn- en Vogelrichtlijngebieden). Op grond van artikel 19d, eerste lid, van de Nbwet 1998 is een vergunning van Gedeputeerde Staten nodig voor de uitvoering van projecten of andere handelingen die de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in een Natura gebied kunnen verslechteren of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor het gebied is aangewezen. Het gaat dan in ieder geval om projecten en handelingen die de natuurlijke kenmerken van het gebied kunnen aantasten. Bij het verlenen van een vergunning als bedoeld in artikel 19d, eerste lid, van de Nbwet 1998 moet rekening worden gehouden met de gevolgen die een project of andere handeling kan hebben gelet op de instandhoudingsdoelstellingen van het betrokken Natura 2000-gebied (artikel 19e Nbwet 1998). Tevens kan rekening worden gehouden met vereisten op economisch, sociaal en cultureel gebied, alsmede regionale en lokale bijzonderheden. De gevolgen van de stikstofdepositie blijven buiten de beoordeling van een vergunningaanvraag op grond van de Nbwet 1998 wanneer er geen sprake is van een toename van de stikstofdepositie (artikel 19kd Nbwet 1998) ten opzichte van de referentiedatum (7 december 2004) in de volgende gevallen: a. de handeling is gebruik dat op de referentiedatum werd verricht en is sedertdien niet of niet in betekenende mate gewijzigd, en heeft sedertdien per saldo geen toename van stikstofdepositie op de voor stikstof gevoelige habitats in een Natura 2000-gebied veroorzaakt; b. de handeling is een activiteit die na de referentiedatum is begonnen, of een gebruik dat na de referentiedatum in betekenende mate is gewijzigd, waarbij is verzekerd dat, in samenhang met voor die activiteit getroffen maatregelen, de stikstofdepositie op de voor stikstof gevoelige habitats in een Natura 2000-gebied als gevolg van die activiteit of dat gebruik per saldo niet is toegenomen of zal toenemen. Op 31 maart 2010 is, als uitvloeisel van de Crisis- en herstelwet, artikel 19kd van de Nbwet 1998 in werking getreden. Op 7 september 2011 is door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) een verstrekkende uitspraak gedaan inzake artikel 19kd van de Nbwet 1998 (zaaknummer /1/R2). Daarbij heeft de Afdeling allereerst geoordeeld dat ook bij voldoening aan artikel 19kd Nbwet 1998 een vergunning op grond van artikel 19d Nbwet 1998 is vereist.

4 4 Daarnaast heeft de Afdeling geconcludeerd dat artikel 19kd Nbwet 1998 strijdig is met de Habitatrichtlijn en buiten toepassing moet blijven, voor Vogelrichtlijngebieden die reeds vóór 7 december 2004 zijn aangewezen. Dit laatste is het geval bij alle Limburgse Vogelrichtlijngebieden. Indien er (tevens) sprake is van stikstofdepositie door agrarische of industriële bedrijven op één of meer Limburgse Vogelrichtlijngebieden, dan zijn de gevolgen van de uitspraak voor het beoordelen van bedoelde vergunningaanvragen en verzoeken ingrijpend. Dit hangt samen met het feit dat alle Limburgse Vogelrichtlijngebieden vóór 7 december 2004 zijn aangewezen. Bijgevolg geldt in alle gevallen waarin stikstofdepositie wordt veroorzaakt op één of meer Vogelrichtlijngebieden in Limburg, dat volgens de Afdeling geen toepassing kan worden gegeven aan artikel 19kd Nbwet Het feit dat artikel 19kd Nbwet 1998 buiten toepassing moet worden gelaten betekent volgens de Afdeling tevens dat een vergunningaanvraag krachtens artikel 19d Nbwet 1998 bij de wijziging of uitbreiding van bijvoorbeeld een veehouderij of een industriële inrichting die stikstofdepositie veroorzaakt op een Vogelrichtlijngebied waarvoor nog niet eerder een Nbwet 1998-vergunning is verleend - betrekking dient te hebben op de exploitatie van het gehele bedrijf na uitbreiding of wijziging. Daarbij dient de vergunningaanvraag te worden beoordeeld op grond van de artikelen 19e t/m 19h Nbwet Voor de beoordeling op grond van de artikelen 19e t/m 19h Nbwet 1998 is onder meer de vraag relevant of bij zodanige vergunningaanvraag - die in voornoemd geval ziet op de exploitatie van het gehele bedrijf na wijziging of uitbreiding - een passende beoordeling moet worden gemaakt als bedoeld in artikel 19f Nbwet In dit verband volgt uit de uitspraak van de Afdeling tevens dat significante gevolgen - en daarmee de verplichting tot het maken van een passende beoordeling in een zodanig geval uitgesloten kunnen worden geacht wanneer de wijziging of uitbreiding niet leidt tot een verhoging van de stikstofdepositie ten opzichte van de reeds krachtens de Wet milieubeheer of Hinderwet vergunde situatie op de datum dat het gebied op de lijst van gebieden van communautair belang werd geplaatst dan wel de datum waarop de aanwijzing in de zin van de Vogelrichtlijn van kracht werd, mits dit geen datum betreft vóór 10 juni 1994 (de datum waarop de omzettingstermijn van de Habitatrichtlijn is afgelopen). Kortom: is het betreffende Vogelrichtlijngebied op de lijst van gebieden van communautair belang geplaatst dan wel is de aanwijzing van dit gebied in de zin van de Vogelrichtlijn van kracht geworden vóór 10 juni 1994 (aan de orde bij diverse Limburgse Vogelrichtlijngebieden), dan geldt 10 juni 1994 als referentiedatum en dient te worden bezien of de wijziging of uitbreiding niet leidt tot een verhoging van de stikstofdepositie ten opzichte van de op 10 juni 1994 krachtens de Wet milieubeheer of Hinderwet vergunde situatie. Bij het veroorzaken van mogelijk negatieve effecten op één of meer buitenlandse Natura 2000-gebieden, dient de beoordeling van die aanvragen mede aan de hand van artikel 6, derde lid, van de Habitatrichtlijn plaats te vinden (zie de uitspraak van de Afdeling van 24 augustus 2011 inzake de Kolencentrale Eemshaven (zaaknummer /1/R2)).

5 5 Ingevolge artikel 15a, tweede lid, van de Nbwet 1998 vervalt een besluit inhoudende de aanwijzing van een beschermd natuurmonument met ingang van het tijdstip waarop dat beschermd natuurmonument deel uitmaakt van een aangewezen Natura 2000-gebied (vogelrichtlijngebied of habitatrichtlijngebied). Indien met toepassing van artikel 15a, tweede lid, van de Nbwet 1998 een besluit houdende de aanwijzing van een natuurmonument als beschermd natuurmonument geheel of gedeeltelijk vervallen is, heeft de instandhoudingsdoelstelling voor het op grond van artikel 10a, eerste lid, aangewezen gebied mede betrekking op de doelstellingen ten aanzien van het behoud, herstel en ontwikkeling van het natuurschoon of de natuurwetenschappelijke betekenis van het gebied zoals bepaald in het vervallen besluit (zie artikel 15a derde lid, van de Nbwet 1998). 3.2 De kenmerken van de beschermde gebieden Bemelerberg en Schiepersberg De Bemelerberg en de Schiepersberg liggen beide op de oostflank van het Maasdal. Het zijn beide schraallandcomplexen waar de gehele gradiënt van uitgesproken zure graslanden op de plateaurand via heischrale graslanden tot kalkgraslanden op de lagere delen van de helling nog aanwezig is. Het gebied rond beide graslandhellingen bestaat uit hellingbossen, graslanden, akkers en landschapselementen als boomgaarden, houtwallen, graften en overhoekjes. Het Koelebos is een hellingbos met een overgang van Esdoorn-Essenbos via Eiken-Haagbeukenbos naar Parelgras-Beukenbos en Wintereiken-Beukenbos. Met name rondom Mettenberg is de ondergroei van het Eiken-Haagbeukenbos en Parelgras-Beukenbos goed ontwikkeld. Verder liggen er zowel onderaardse kalksteengroeven als voormalige dagbouw mergelgroeves in het gebied. De steile kalkrotspartijen van de Winckelberg, de Cluysberg en de open groeves en de grotingangen bevatten pionierbegroeiingen. Flora en fauna De graslanden in dit Natura 2000-gebied beslaan een gradiënt van droge, schrale, zwak tot matig zure vegetaties naar schrale basische vegetaties en relatief voedselrijke vegetaties. Zeldzame plantensoorten, die hier voorkomen zijn onder andere Aapjesorchis, Beklierde ogentroost, Betonie en Blauwe knoop. Naast graslanden zijn pioniersituaties op kalkondergrond karakteristiek voor dit gebied. Hier worden onder andere Berggamander, Grote tijm, Kleine steentijm, Muurpeper en Zacht vetkruid aangetroffen. Behalve voor planten zijn deze situaties ook van belang voor de Vroedmeesterpad en de Geelbuikvuurpad. Andere amfibieën die in dit gebied voorkomen zijn de Kamsalamander, Kleine watersalamander en Gewone pad. Deze soorten zijn echter niet zo sterk, of helemaal niet, gebonden aan de pioniersituaties. In de vlakken delen van de drie dagbouwgroeves (groeve Blom, Julianagroeve en groeve t Rooth) worden pioniersituaties aangetroffen. Het betreft hier voornamelijk ondiepe poelen, die aangelegd of ontstaan zijn doordat water op de moeilijk doorlaatbare ondergrond blijft staan. Deze poelen warmen snel op en vormen een goed voortplantingshabitat voor de Geelbuikvuurpad. Ook in de hellingbossen zijn gradiënten zichtbaar. Onderaan de helling wordt het Esdoorn-Essenbos aangetroffen, op de helling zelf groeit het Eiken-haagbeukenbos en bovenop de helling liggen Beukenbossen. In de ondergroei van de Eiken-haagbeukenbossen komen een aantal zeldzame soorten voor, zoals Gevlekte aronskelk, Slanke sleutelbloem, Bosvergeet-mij-nietje, Bosanemoon, Eenbes en Witte klaverzuring. Zeldzame broedvogels, die in dit gebied voorkomen zijn onder andere Grauwe vliegenvanger, Koekoek en Ransuil. Voor de Oehoe maakt dit gebied onderdeel uit van het leefgebied. De onderaardse groeves in dit gebied vormen overwinteringlocaties voor de Meervleermuis, Vale vleermuis en Ingekorven vleermuis.

6 6 Aangewezen habitattypen en -soorten Bemelerberg en Schiepersberg is aangewezen voor de volgende natuurlijke habitattypen opgenomen in bijlage I van richtlijn 92/43/EEG (prioritaire habitattypen aangeduid met een sterretje): H6110 *Pioniersbegroeiingen op rotsbodem H6210 *Kalkgraslanden H6230 *Heischrale graslanden H6510 Glanshaver- en Vossenstaarthooilanden, Glanshaver, subtype A H9160 Eiken-haagbeukenbossen, heuvelland, subtype B Bemelerberg en Schiepersberg is aangewezen voor de volgende soorten opgenomen in bijlage II van Richtlijn 92/43/EEG (prioritaire soorten aangeduid met een sterretje): H1166 Kamsalamander H1193 Geelbuikvuurpad H1318 Meervleermuis H1321 Ingekorven vleermuis H1324 Vale vleermuis Instandhoudingsdoelen Algemene doelen Behoud van de bijdrage van het Natura2000-gebied aan de biologische diversiteit en aan de gunstige staat van instandhouding van natuurlijke habitats en soorten binnen de Europese Unie; behoud van de bijdrage van het Natura2000-gebied aan de ecologische samenhang van het Natura2000-netwerk zowel binnen Nederland als binnen de Europese Unie; behoud en waar nodig herstel van de ruimtelijke samenhang met de omgeving ten behoeve van de duurzame instandhouding van de in Nederland voorkomende natuurlijke habitattypen en soorten; behoud en waar nodig herstel van de natuurlijke kenmerken en van de samenhang van de ecologische structuur en functies van het gehele gebied voor alle habitattypen en soorten waarvoor instandhoudingsdoelstellingen zijn geformuleerd; Behoud of herstel van gebiedsspecifieke ecologische vereisten voor de duurzame instandhouding van de habitattypen en soorten waarvoor instandhoudingsdoelstellingen zijn geformuleerd. Habitatrichtlijn: habitattypen (bijlage I) H6110 *Pioniersbegroeiingen op rotsbodem: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit. H6210 *Kalkgraslanden: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit. H6230 *Heischrale graslanden: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit. H6510A Glanshaver- en Vossenstaarthooilanden: behoud oppervlakte en verbetering kwaliteit H9160B Eiken-haagbeukenbossen: behoud oppervlakte en kwaliteit Habitatrichtlijn: soorten (bijlage II) H1166 Kamsalamander: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie. H1193 Geelbuikvuurpad: uitbreiding verspreiding, uitbreiding omvang en verbetering kwaliteit leefgebied voor uitbreiding populatie. H1318 Meervleermuis: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie. H1321 Ingekorven vleermuis: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie. H1324 Vale vleermuis: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie. Gebiedsbeschrijving invoegen vanaf M:\Natuurbeschermingswet 1998\gebiedsbeschrijvingen 2012.

7 Natura 2000-gebied en beschermd Natuurmonument Brunssummerheide In de aanwijzingsbeschikking als beschermd natuurmonument van 15 december 1995 (N ) is ten aanzien van de te beschermen wezenlijke kenmerken van het gebied gesteld dat deze onder andere bestaan uit: actief hoogveen, verschillende hellingveentjes, het vóórkomen van Miocene afzettingen aan de oppervlakte en het vóórkomen van aardverschuivingen, een zeer bijzondere gradiëntsituatie, een verscheidenheid aan milieuomstandigheden en daarmee een grote variëteit aan minder algemene tot zeldzame plantensoorten en -gemeenschappen, het grote belang voor diverse amfibieën en reptielen, de grote ornithologische betekenis en de voor de fauna noodzakelijke rust. Habitatrichtlijngebied Brunssummerheide In mei 2003 is door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit het natuurgebied Brunssummerheide aangemeld bij de Europese Commissie als Speciale beschermingszone in het kader van de Habitatrichtlijn, richtlijn 92/43/ EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (Pb L 206). In het aanmeldingdocument als Natura 2000-gebied is de Brunssummerheide aangemeld voor een beperkt aantal habitattypen en soorten. In 2005 en 2006 is voor dit gebied de Natura 2000 database aangevuld met een aantal habitattypen en soorten. Deze zijn later verwerkt in de vervolgdocumenten zoals het doelendocument, het gebiedsdocument en het ontwerp-aanwijzingsbesluit. Dit laatste is het meest recente en uitgebreide document. Om te voorkomen dat de beoordeling te beperkt wordt gedaan en eventueel later bijgesteld zou moeten worden is voor deze vergunningenprocedure uitgegaan van het ontwerp-aanwijzingsbesluit. Instandhoudingsdoelstellingen Habitatrichtlijn/Natura 2000-gebied Brunssummerheide Zoals hierboven toegelicht zijn er in de procedure rond de aanwijzing van het gebied Brunssummerheide een aantal conceptdocumenten gemaakt. Bij deze vergunningaanvraag hanteren wij het meest recente en uitgebreide document, zijnde het ontwerp-aanwijzingsbesluit. De doelen wijken hierin feitelijk niet af van eerder geformuleerde doelen. De instandhoudingsdoelstellingen voor de verschillende habitattypen en soorten zijn hieronder geformuleerd. Onderstaande teksten zijn een letterlijke weergave van het ontwerp-aanwijzingsbesluit. Habitatrichtlijn: habitattypen (bijlage I) H2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen Doel: Behoud oppervlakte en kwaliteit. Toelichting: Het habitattype zandverstuivingen komt voor over een geringe oppervlakte als een vrijwel onbegroeid gebied waar ooit zilverzand is afgegraven. Een bijzondere soort is hier de valse truffel. H3160 Dystrofe natuurlijke poelen en meren Doel: Behoud oppervlakte en kwaliteit. Toelichting: Het habitattype zure vennen komt voor in de vorm van hellingveentjes op de Feldbissbreuk, waar water op een leemlaag stagneert. H4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix Doel: Uitbreiding oppervlakte en behoud kwaliteit vochtige heiden, hogere zandgronden (subtype A).

8 8 Toelichting: Het habitattype vochtige heiden, hogere zandgronden (subtype A) komt voor rondom het brongebied van de Rode Beek. Door het verwijderen van boompjes is de kwaliteit in 2004 sterk verbeterd. Uitbreiding van de oppervlakte wordt nagestreefd. H4030 Droge Europese heide Doel: Uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit. Toelichting: Op de Schrieversheide is veel relatief jonge heide (habitattype droge heiden) aanwezig, maar in andere delen van het gebied is de heide over grote delen dichtgegroeid met bomen en struiken. Gestreefd wordt naar meer openheid in het gebied Behoud van de openheid van de droge heide op de Brandenberg is van speciaal belang voor de aardbok, een kever die wereldwijd alleen nog uit dit gebied en de aangrenzende Teverenerheide bekend is. Het gebied is, samen met de Veluwe, SallandseHeuvelrug, en Springendal & Dal van de Mosbeek, van groot belang voor de landelijke doelstelling. H6230 * Soortenrijke heischrale graslanden op arme bodems van berggebieden (en van submontane gebieden in het binnenland van Europa) Doel: Uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit. Toelichting: Op kleine plekjes is het habitattype heischrale graslanden aanwezig in de vochtige vorm (laatste voorkomen in Zuid-Limburg). De kwaliteit is niet meer optimaal. Voor duurzaam behoud is verbetering van de kwaliteit en uitbreiding noodzakelijk. H7110 * Actief hoogveen Doel: Uitbreiding oppervlakte en behoud kwaliteit actieve hoogvenen, heideveentjes (subtype B). Toelichting: Het habitattype actieve hoogvenen, heideveentjes (subtype B) komt voor in het brongebied van de Rode Beek en in de helling van de Brandenberg. Het betreft doorstroomveentjes die bestaan uit veenmosrijke begroeiingen met veel beenbreek. Deze begroeiingen op de Brunssummerheide vormen in ons land een unieke vorm van dit habitattype actieve hoogvenen, heideveentjes (subtype B). De veentjes herbergen één van de zeer weinig populaties van de hoogveenglanslibel in ons land. Het brongebied lijkt de afgelopen twee decennia niet droger te zijn geworden. H7150 Slenken in veengronden met vegetatie behorend tot het Rhynchosporion Doel: Uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit. Toelichting: Het habitattype pioniervegetaties met snavelbiezen komt lokaal in het gebied voor en zal voor een groot deel weer omvormen tot het habitattype H4010 vochtige heide, hogere zandgronden (subtype A). Voor behoud van de soortensamenstelling is het van belang her en der in het terrein pionierplekken te behouden en kansen voor uitbreiding te benutten, in samenhang met de uitbreiding van habitattype H4010 vochtige heiden. H91D0 *Veenbossen Doel: Behoud oppervlakte en verbetering kwaliteit. Toelichting: Voor het habitattype hoogveenbossen is een enkel goed ontwikkeld Berkenbroekbos aanwezig, dat enigszins verdroogd is. Verbetering van de kwaliteit kan (in ieder geval voor een deel) gerealiseerd worden.

9 9 Habitatrichtlijn: soorten (bijlage II) H1078 *Spaanse vlag Doel: Behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie als bijdrage aan een duurzame populatie van ten minste 50 volwassen individuen in de regio Zuid-Limburg. Toelichting: De soort heeft een gunstige staat van instandhouding en kan overleven met zeer lage aantallen. H1166 Kamsalamander Doel: Behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie.. Toelichting: De kamsalamander komt voor in poelen op het naast het Natura2000-gebied gelegen golfterrein. De soort gebruikt waarschijnlijk de aangrenzende struwelen en bossen van de Brunssummerheide (binnen de begrenzing) als landhabitat. De volgende (veelal verkorte) naamgeving voor habitattypen en soorten wordt in het vervolg van deze beschikking gehanteerd. H2330 Zandverstuivingen; H4010 Vochtige heiden; H4030 Droge heiden. H3160 Zure vennen; *H6230 Heischrale graslanden; *H7110 Actieve hoogvenen; H7150 Pioniervegetaties met snavelbiezen; *H91D0 Veenbossen; *H1078 Spaanse vlag. H1166 Kamsalamander Bunder- en Elsloërbos Het Bunder- en Elsloërbos accentueert de oostelijke Maasdalhelling. De structuur in het bos is erg divers. In het algemeen geeft de vegetatie een goede weerspiegeling van de abiotische omstandigheid. Het geaccidenteerde karakter wordt benadrukt door een aantal ingeslepen erosiedalen. Voor een deel zijn dit droge dalen, voor een deel dalen met kleine beken. Het Bunder- en Elsloërbos wordt gekarakteriseerd als een zeer soorten- en gradientrijk hellingbos met bronmilieu s en beken met hoge natuurwaarden. Het Bunder- en Elsloërbos omvat een reeks bossen op de steile, oostelijke helling van het Maasdal op de overgang naar het Centraal Plateau. De bossen bevatten kalkrijke bronnen (waaronder kalktufbronnen) en beken en behoort tot de mooiste bronbossen in ons land. In de bossen is de hele gradiënt van relatief droog wintereiken-beukenbos op het plateau via gierstgras-beukenbos en parelgrasbeukenbos naar elzen- en essenbronbos op de onderste hellingdelen aanwezig. Onder aan de helling nabij kasteel Elsloo bevinden zich vochtige hooilanden. Instandhoudingsdoelen Hieronder zijn de habitattypen (prioritaire typen zijn aangemerkt met *) genoemd waarvoor het Bunderen Elsloërbos is aangemeld als habitatrichtlijngebied: - H6430_ C: Ruigten en zomen (Droge bosranden)

10 10 - H7220: Kalktufbronnen* - H9160_B: Eiken-Haagbeukenbossen (Heuvelland) - H91E0_C: Vochtige alluviale bossen (Beekbegeleidende bossen)* Daarnaast is het gebied ook aangewezen voor de habitatsoort: - H1078: Spaanse vlag* De kernopgaven voor het Bunder- en Elsloërbos bestaan uit: - behoud van bestaand hellingbos; - behoud en uitbreiding vochtige alluviale bossen en kalktufbronnen door herstel hydrologie. Dit betreft zowel de grondwaterstromen als het niveau en morfodynamiek van de beeklopen; - herstel gevarieerde vegetatiestructuur; - verzachten bosrand, ruigten en zomen; - waar relevant vergroten leefgebied Vliegend hert (een keversoort) en/of Spaanse vlag. In Nederland is de bescherming van Natura 2000-gebieden verankerd in de Natuurbeschermingswet Geleenbeekdal De Geleenbeek is een zijbeek van de Maas. Het Geleenbeekdal omvat een aantal gebieden langs de boven- en middenloop van de beek en enkele van haar zijbeken tussen Heerlen en Geleen. De beek ontspringt op de noordflank van het Plateau van Ubachsberg ter hoogte van het Imstenraderbos en stroomt vervolgens in noordelijke richting naar de Maas. De beek is relatief diep ingesneden in de met löss bedekte plateaus en wordt gevoed met deels zeer kalkrijk kwelwater dat op diverse plaatsen als bronnen aan de oppervlakte komt. Hierdoor worden soortenrijke broek- en bronbossen, natte graslanden en ruigten aangetroffen, met daarin onder meer populaties van de Zeggekorfslak. Op de beekdalflanken komen hellingbossen voor met eiken-haagbeukenbos en Wintereiken-Beukenbos. In de Kathagerbeemden en een terrein bij Weustenrade komen bijzondere kalkmoerassen voor. Binnen het Natura 2000-gebied zijn de Kathagerbeemden één van de belangrijkste natuurreservaten. Dit moerasgebied bij Vaesrade bestaat uit een complex van bossen, ruigten en een hooiland en bevat een groot aantal bronnen en kwelgebieden. Het gebied is sinds de jaren zestig sterk vernat, door verzakkingen ten gevolge van mijngangen in de ondergrond. De Kathagerbeemden kent een grote diversiteit aan planten en dieren doordat er op een kleine oppervlakte een grote variatie aan milieufactoren voorhanden is. De natuurlijke overstromingsdynamiek is sinds 1988 uit dit deel van de Geleenbeek verdwenen, na bedijking van de oevers.het Imstenraderbos ligt ten zuidoosten van de bron bij Benzenrade. Het bos bestaat uit oude Beuken-eikenbossen en Eiken-haagbeukenbossen en is in ieder geval al sinds de 18e eeuw bebost. Tussen Terworm en Ten Esschen liggen langs de Geleenbeek vochthoudende, basenminnende loofbosen bronbosvegetaties. Het Cortenbacherbos ligt ten noorden van kasteel Cortenbach en is een vochtig loofbos langs de Cortenbacherbeek, een zijbeek van de Geleenbeek. Bij Weustenrade ligt langs de Geleenbeek een natuurontwikkelingsproject. Het is ontwikkeld tot een gevarieerd gebied met vier bronpoelen en drassige laagten. De deelgebieden Hulsbergerbeemden en Wijnandsrade liggen langs de Hulsbergerbeek, die uitmondt in de Geleenbeek. Deze deelgebieden bestaan uit beekbegeleidende bossen en hooilanden. Deze vegetaties komen ook in het deelgebied Hellebroek voor.

11 11 De Platsbeek is een andere zijbeek van de Geleenbeek. Rond deze beek liggen vochtige loofbossen, hooilanden en populierenopstanden, langs de Platsbeek is een populatie van de Nauwe korfslak bekend. Langs de Geleenbeek van de Kathagerbeemden tot en met Schinnen liggen beekbegeleidende bossen. Het Stammenderbos is het meest noordelijk deelgebied en bevat een fraaie overgang van alluviaal bronbos aan de voet naar Eiken-haagbeukenbos op de helling en Beuken-eikenbossenbos langs de bovenrand. Flora en fauna Op de constant natte, kwelrijke plekken wordt Elzenbroekbos aangetroffen, waarvan een zeer zeldzame variant die is gebonden aan kalkbodem. Het grootste deel van de hooguit tien hectaren die deze variant in Nederland beslaat, is in het Geleenbeekdal te vinden bij de kastelen Terworm en Cortenbach. Evenals de hiervoor genoemde bossen en de iets hoger in de beekdalflank gelegen loofbossen van het Elzen- Vogelkersverbond worden deze Elzenbroekbossen gerekend tot het habitattype Vochtige alluviale bossen. Op drogere hellingen in het beekdal wordt Eiken-Haagbeukenbos aangetroffen. Op de drogere grind- en lössgronden van vooral het Imstenraderbos staat Beuken-Eikenbos. Plaatselijk vormen hoge struiken Hulst een dichte ondergroei, waardoor sprake is van het habitattype Beuken-eikenbossen met Hulst. Het Imstenraderbos is een voor Nederlandse begrippen zeer oud bos met Eiken en Beuken die rond 1800 zijn aangeplant. De Beuken behoren tot de hoogste exemplaren van ons land. De graslanden in de Hulsbergerbeemden en het deelgebied Hellenbroek zijn soortenrijke natte hooilanden waar onder andere Beemdvergeet-mij-nietje, Echte koekoeksbloem, Gewone engelwortel, Pinksterbloem en Watermunt voorkomen. De dalen van de Kathagerbeemden worden gevoed met zowel basenrijk als basenarm grondwater, waardoor hier een begroeiing wordt aangetroffen van het Knopbies-verbond (Kalkmoerassen) met daarin een aantal extreem zeldzame plantensoorten. Voor de Schubzegge en Veenzegge is dit de enige groeiplaats in Nederland. De Gele zegge en Alpenrus zijn buiten dit gebied beperkt tot slechts enkele groeiplaatsen in ons land. In het verleden heeft hier ook Parnassia gestaan. Opvallend is de aanwezigheid van bosplanten waaronder Eenbes, Bosanemoon en Dalkruid, die duiden op een hoge luchtvochtigheid in dit grasland. Dankzij de grote variatie aan biotopen in de Kathagerbeemden zijn ook diersoorten goed vertegenwoordigd. Zo komen bijvoorbeeld bijna 40 soorten landslakken in dit terrein voor, waaronder de Zeggekorfslak, Gestreepte korfslak, Struikslak, Oorvormige glasslak en Tandeloze korfslak. Voor de Gegroefde naaldslak is dit gebied de enige vindplaats in Nederland. Naast planten en dieren komen hier ook een groot aantal soorten paddestoelen voor. Ook voor andere soorten van de Habitatrichtlijn vormt het Geleenbeekdal een belangrijk gebied. De Gaffellibel is in het deelgebied bij Voerendaal waargenomen, maar waarschijnlijk bevindt zich hier geen duurzame populatie van deze soort. Oudere bossen en bomenrijen met Eiken vormen het leefgebied voor het Vliegend hert. Langs de Platsbeek bevindt zich de enige bekende populatie van de Nauwe korfslak buiten het Nederlandse duingebied. Voor vissen van de Habitatrichtlijn speelt de Geleenbeek geen belangrijke rol. De broedvogelbevolking is rijk aan watergebonden vogels. De Grote gele kwikstaart treffen we overal langs de beek en haar zijbeken aan. In de moerassige delen komen, in het heuvelland vaak schaarse, Dodaars, Wintertaling, Waterral en Kleine karekiet voor en in de vochtige broekbossen en aan bosranden Nachtegaal, Bosrietzanger en Matkop.

12 12 Aangewezen habitattypen en -soorten Geleenbeekdal is aangewezen voor de volgende natuurlijke habitattypen opgenomen in bijlage I van Richtlijn 92/43/EEG; prioritaire habitattypen zijn met een sterretje (*) aangeduid: H7230 Kalkmoerassen H9120 Beuken-eikenbossen met Hulst H9160 Eiken-haagbeukenbossen, heuvelland, subtype B H91E0C *Vochtige alluviale bossen, subtype C Geleenbeekdal is aangewezen voor de volgende soorten opgenomen in bijlage II van Richtlijn 92/43/EEG; prioritaire soorten zijn met een sterretje (*) aangeduid: H1014 Nauwe korfslak H1016 Zeggekorfslak H1083 Vliegend hert Instandhoudingsdoelen Algemene doelen Behoud en indien van toepassing herstel van: de bijdrage van het Natura 2000-gebied aan de ecologische samenhang van Natura 2000 zowel binnen Nederland als binnen de Europese Unie; de bijdrage van het Natura 2000-gebied aan de biologische diversiteit en aan de gunstige staat van instandhouding van natuurlijke habitats en soorten binnen de Europese Unie, die zijn opgenomen in bijlage I of bijlage II van de Habitatrichtlijn. Dit behelst de benodigde bijdrage van het gebied aan het streven naar een op landelijk niveau gunstige staat van instandhouding voor de habitattypen en de soorten waarvoor het gebied is aangewezen; de natuurlijke kenmerken van het Natura 2000-gebied, inclusief de samenhang van de ecologische structuur en functies van de habitattypen en van de soorten waarvoor het gebied is aangewezen; de op het gebied van toepassing zijnde ecologische vereisten van de habitattypen en soorten waarvoor het gebied is aangewezen. Habitatrichtlijn: habitattypen (bijlage I) H7230 Kalkmoerassen: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H9120 Beuken-eikenbossen met hulst: uitbreiding oppervlakte en behoud kwaliteit H9160 Eiken-haagbeukbossen: behoud oppervlakte en verbetering kwaliteit H91E0 *Vochtige alluviale bossen: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit Habitatrichtlijn: soorten (bijlage II) H1014 Nauwe korfslak: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie H1016 Zeggekorfslak: behoud verspreiding, behoud omvang en verbetering kwaliteit leefgebied voor behoud populatie H1083 Vliegend hert: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie Geleenbeekdal De Geleenbeek is een zijbeek van de Maas. Het Geleenbeekdal omvat een aantal gebieden langs de boven- en middenloop van de beek en enkele van haar zijbeken tussen Heerlen en Geleen. De beek ontspringt op de noordflank van het Plateau van Ubachsberg ter hoogte van het Imstenraderbos en stroomt vervolgens in noordelijke richting naar de Maas.

13 13 De beek is relatief diep ingesneden in de met löss bedekte plateaus en wordt gevoed met deels zeer kalkrijk kwelwater dat op diverse plaatsen als bronnen aan de oppervlakte komt. Hierdoor worden soortenrijke broek- en bronbossen, natte graslanden en ruigten aangetroffen, met daarin onder meer populaties van de Zeggekorfslak. Op de beekdalflanken komen hellingbossen voor met eikenhaagbeukenbos en Wintereiken-Beukenbos. In de Kathagerbeemden en een terrein bij Weustenrade komen bijzondere kalkmoerassen voor. Binnen het Natura 2000-gebied zijn de Kathagerbeemden één van de belangrijkste natuurreservaten. Dit moerasgebied bij Vaesrade bestaat uit een complex van bossen, ruigten en een hooiland en bevat een groot aantal bronnen en kwelgebieden. Het gebied is sinds de jaren zestig sterk vernat, door verzakkingen ten gevolge van mijngangen in de ondergrond. De Kathagerbeemden kent een grote diversiteit aan planten en dieren doordat er op een kleine oppervlakte een grote variatie aan milieufactoren voorhanden is. De natuurlijke overstromingsdynamiek is sinds 1988 uit dit deel van de Geleenbeek verdwenen, na bedijking van de oevers. Het Imstenraderbos ligt ten zuidoosten van de bron bij Benzenrade. Het bos bestaat uit oude Beukeneikenbossen en Eiken-haagbeukenbossen en is in ieder geval al sinds de 18e eeuw bebost. Tussen Terworm en Ten Esschen liggen langs de Geleenbeek vochthoudende, basenminnende loofbos- en bronbosvegetaties. Het Cortenbacherbos ligt ten noorden van kasteel Cortenbach en is een vochtig loofbos langs de Cortenbacherbeek, een zijbeek van de Geleenbeek. Bij Weustenrade ligt langs de Geleenbeek een natuurontwikkelingsproject. Het is ontwikkeld tot een gevarieerd gebied met vier bronpoelen en drassige laagten. De deelgebieden Hulsbergerbeemden en Wijnandsrade liggen langs de Hulsbergerbeek, die uitmondt in de Geleenbeek. Deze deelgebieden bestaan uit beekbegeleidende bossen en hooilanden. Deze vegetaties komen ook in het deelgebied Hellebroek voor. De Platsbeek is een andere zijbeek van de Geleenbeek. Rond deze beek liggen vochtige loofbossen, hooilanden en populierenopstanden, langs de Platsbeek is een populatie van de Nauwe korfslak bekend. Langs de Geleenbeek van de Kathagerbeemden tot en met Schinnen liggen beekbegeleidende bossen. Het Stammenderbos is het meest noordelijk deelgebied en bevat een fraaie overgang van alluviaal bronbos aan de voet naar Eiken-haagbeukenbos op de helling en Beuken-eikenbossenbos langs de bovenrand. Flora en fauna Op de constant natte, kwelrijke plekken wordt Elzenbroekbos aangetroffen, waarvan een zeer zeldzame variant die is gebonden aan kalkbodem. Het grootste deel van de hooguit tien hectaren die deze variant in Nederland beslaat, is in het Geleenbeekdal te vinden bij de kastelen Terworm en Cortenbach. Evenals de hiervoor genoemde bossen en de iets hoger in de beekdalflank gelegen loofbossen van het Elzen- Vogelkersverbond worden deze Elzenbroekbossen gerekend tot het habitattype Vochtige alluviale bossen. Op drogere hellingen in het beekdal wordt Eiken-Haagbeukenbos aangetroffen. Op de drogere grind- en lössgronden van vooral het Imstenraderbos staat Beuken-Eikenbos. Plaatselijk vormen hoge struiken Hulst een dichte ondergroei, waardoor sprake is van het habitattype Beuken-eikenbossen met Hulst. Het Imstenraderbos is een voor Nederlandse begrippen zeer oud bos met Eiken en Beuken die rond 1800 zijn aangeplant. De Beuken behoren tot de hoogste exemplaren van ons land. De graslanden in de Hulsbergerbeemden en het deelgebied Hellenbroek zijn soortenrijke natte hooilanden waar onder andere Beemdvergeet-mij-nietje, Echte koekoeksbloem, Gewone engelwortel, Pinksterbloem en Watermunt voorkomen.

14 14 De dalen van de Kathagerbeemden worden gevoed met zowel basenrijk als basenarm grondwater, waardoor hier een begroeiing wordt aangetroffen van het Knopbies-verbond (Kalkmoerassen) met daarin een aantal extreem zeldzame plantensoorten. Voor de Schubzegge en Veenzegge is dit de enige groeiplaats in Nederland. De Gele zegge en Alpenrus zijn buiten dit gebied beperkt tot slechts enkele groeiplaatsen in ons land. In het verleden heeft hier ook Parnassia gestaan. Opvallend is de aanwezigheid van bosplanten waaronder Eenbes, Bosanemoon en Dalkruid, die duiden op een hoge luchtvochtigheid in dit grasland. Dankzij de grote variatie aan biotopen in de Kathagerbeemden zijn ook diersoorten goed vertegenwoordigd. Zo komen bijvoorbeeld bijna 40 soorten landslakken in dit terrein voor, waaronder de Zeggekorfslak, Gestreepte korfslak, Struikslak, Oorvormige glasslak en Tandeloze korfslak. Voor de Gegroefde naaldslak is dit gebied de enige vindplaats in Nederland. Naast planten en dieren komen hier ook een groot aantal soorten paddestoelen voor. Ook voor andere soorten van de Habitatrichtlijn vormt het Geleenbeekdal een belangrijk gebied. De Gaffellibel is in het deelgebied bij Voerendaal waargenomen, maar waarschijnlijk bevindt zich hier geen duurzame populatie van deze soort. Oudere bossen en bomenrijen met Eiken vormen het leefgebied voor het Vliegend hert. Langs de Platsbeek bevindt zich de enige bekende populatie van de Nauwe korfslak buiten het Nederlandse duingebied. Voor vissen van de Habitatrichtlijn speelt de Geleenbeek geen belangrijke rol. De broedvogelbevolking is rijk aan watergebonden vogels. De Grote gele kwikstaart treffen we overal langs de beek en haar zijbeken aan. In de moerassige delen komen, in het heuvelland vaak schaarse, Dodaars, Wintertaling, Waterral en Kleine karekiet voor en in de vochtige broekbossen en aan bosranden Nachtegaal, Bosrietzanger en Matkop. Aangewezen habitattypen en -soorten Geleenbeekdal is aangewezen voor de volgende natuurlijke habitattypen opgenomen in bijlage I van Richtlijn 92/43/EEG; prioritaire habitattypen zijn met een sterretje (*) aangeduid: H7230 Kalkmoerassen H9120 Beuken-eikenbossen met Hulst H9160 Eiken-haagbeukenbossen, heuvelland, subtype B H91E0C *Vochtige alluviale bossen, subtype C Geleenbeekdal is aangewezen voor de volgende soorten opgenomen in bijlage II van Richtlijn 92/43/EEG; prioritaire soorten zijn met een sterretje (*) aangeduid: H1014 Nauwe korfslak H1016 Zeggekorfslak H1083 Vliegend hert Instandhoudingsdoelen Algemene doelen Behoud en indien van toepassing herstel van: de bijdrage van het Natura 2000-gebied aan de ecologische samenhang van Natura 2000 zowel binnen Nederland als binnen de Europese Unie; de bijdrage van het Natura 2000-gebied aan de biologische diversiteit en aan de gunstige staat van instandhouding van natuurlijke habitats en soorten binnen de Europese Unie, die zijn opgenomen in bijlage I of bijlage II van de Habitatrichtlijn. Dit behelst de benodigde bijdrage van het gebied aan het streven naar een op landelijk niveau gunstige staat van instandhouding voor de habitattypen en de soorten waarvoor het gebied is aangewezen;

15 15 de natuurlijke kenmerken van het Natura 2000-gebied, inclusief de samenhang van de ecologische structuur en functies van de habitattypen en van de soorten waarvoor het gebied is aangewezen; de op het gebied van toepassing zijnde ecologische vereisten van de habitattypen en soorten waarvoor het gebied is aangewezen. Habitatrichtlijn: habitattypen (bijlage I) H7230 Kalkmoerassen: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H9120 Beuken-eikenbossen met hulst: uitbreiding oppervlakte en behoud kwaliteit H9160 Eiken-haagbeukbossen: behoud oppervlakte en verbetering kwaliteit H91E0 *Vochtige alluviale bossen: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit Habitatrichtlijn: soorten (bijlage II) H1014 Nauwe korfslak: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie H1016 Zeggekorfslak: behoud verspreiding, behoud omvang en verbetering kwaliteit leefgebied voor behoud populatie H1083 Vliegend hert: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie Geuldal Het Geuldal bestaat uit grote delen van het beekdal van de Geul, de Gulp en een aantal zijbeken met enkele aangrenzende hellingen en plateaudelen. Het gebied wordt gekenmerkt door grote hoogteverschillen en is mede daardoor bijzonder gradiëntrijk. Op de plateaus en hellingbossen zijn door afstromend water diepe grubben uitgesleten. Onderin het dal bevinden zich betrekkelijk voedselrijke en natte tot vochtige gronden met een afwisseling van hooilanden, zoals de dotterbloemhooilanden bij Cottessen en langs de Mechelderbeek, en diverse bosgemeenschappen, waaronder bron- en broekbossen. De hoger gelegen droge hellingen bestaan uit een voedselarme en kalkarme bovenste laag en een wat voedselrijkere onderste laag. Op veel plaatsen komen bronnen voor op de hellingen, waaruit smalle beekjes ontspringen. De graslanden en bossen die hier voorkomen omvatten orchideeënrijke hellingbossen, kalkgraslanden, heischrale graslanden en begroeiingen op rotsranden. In het zuidoosten, in het hoogst gelegen deel van Nederland, komen op het plateau uitgestrekte beukenbossen voor met onder andere Veldbies-beukenbossen. Vaak zijn de graslanden van elkaar gescheiden door met struweel begroeide graften. Op plaatsen waar kalkgesteente dagzoomt liggen enkele kleine open mergelgroeves of kalksteenwanden (Schaelsberg, Engwegen; Dölkesberg, Gulperberg) waar een bijzonder microklimaat heerst. Op veel plaatsen zijn ook onderaardse mergelgroeves aanwezig. In het zuidelijk deel zijn ook steengroeves (Cottessen, Onderste en Bovenste Bosch) aanwezig. Al sinds vele eeuwen, zijn er op tal van plaatsen langs de Geul en haar zijrivieren watermolens aanwezig. Die eeuwenlange aanwezigheid heeft ongemerkt ook een verregaand stempel gedrukt op de landschappelijke en ecologische ontwikkeling van de beken en hun dalvlakte. Flora en fauna Het Geuldal, bestaand uit verschillende deelgebieden, wordt gekenmerkt door grote hoogteverschillen en is mede daardoor bijzonder gradiëntrijk. In het dal bevinden zich betrekkelijk voedselrijke tot voedselarme bodems en natte tot vochtige gronden met een afwisseling van hooilanden en diverse bosgemeenschappen. De verschillende bostypen, graften en holle wegen herbergen zeldzame flora (orchideeën, Gevlekte aronskelk, Eenbes) en fauna (Hazelmuis, Das, Spaanse vlag, Vliegend hert).

16 16 De hoger gelegen, droge hellingen bestaan uit een voedselarme en kalkarme bovenste laag en een wat voedselrijkere onderste laag, waarbij kalkgesteente soms dagzoomt (in groeven). De graslanden en bossen die hier voorkomen bevatten orchideeënrijke hellingbossen, Kalkgraslanden, Heischrale graslanden en Pionierbegroeiingen op rotsbodem. In het zuidoosten komen op het plateau uitgestrekte beukenbossen voor waarvan de Veldbies-beukenbossen (Luzulo-Fagetum), voor Nederlandse begrippen, bijzonder zijn. Nabij de Belgische grens liggen graslanden langs de Geul waar zinkrijke sliblagen zijn afgezet door overstromingen van de Geul. Het hoge zinkgehalte is afkomstig van de zinkindustrie in België. Door deze zinkrijke afzetting komt er op deze plekken bijzondere en zeer zeldzame zinkflora voor met soorten als Zinkboerenkers en Zinkviooltje. De ondergrondse groeven in het Geuldal zijn belangrijk voor Ingekorven vleermuis, Vale vleermuis en Meervleermuis. Daarnaast zijn poelen in de (voormalige) dagbouwgroeven belangrijke voortplantingsplaatsen voor Vroedmeesterpad, Geelbuikvuurpad en Kamsalamander. De beken in het Geuldal herbergen bijzondere stroomminnende vissoorten als de zeldzame Elrits, Barbeel, Kopvoorn, Beekdonderpad en Beekprik. Aangewezen habitattypen en -soorten Geuldal is aangewezen voor de volgende natuurlijke habitattypen opgenomen in bijlage I van Richtlijn 92/43/EEG; prioritaire habitattypen zijn met een sterretje (*) aangeduid: H3260 Beken en rivieren met waterplanten (waterranonkels) H6110 *Pioniersbegroeiingen op rotsbodem H6130 *Zinkweiden H6210 *Kalkgraslanden H6230 *Heischrale graslanden H6430 Ruigten en zomen (droge bosranden) H6510 Glanshaver- en vossenstaarthooilanden (glanshaver) H7220 *Kalktufbronnen H7230 Kalkmoerassen H9110 Veldbies-beukenbossen H9120 Beuken-eikenbossen met Hulst H9160 Eiken-haagbeukenbossen (heuvelland) H91E0 *Vochtige alluviale bossen (beekbegeleidende bossen) Geuldal is aangewezen voor de volgende soorten opgenomen in bijlage II van Richtlijn 92/43/EEG; prioritaire soorten zijn met een sterretje (*) aangeduid; Habitatsoorten met een plusje (+) aangeduid zijn als complementair doel aan het Habitatrichtlijngebied toegevoegd: H1037 +Gaffellibel H1078 *Spaanse vlag H1083 Vliegend hert H1096 Beekprik H1163 Rivierdonderpad H1166 Kamsalamander H1193 Geelbuikvuurpad H1318 Meervleermuis H1321 Ingekorven vleermuis H1324 Vale vleermuis

17 17 Instandhoudingsdoelen Algemene doelen Behoud en indien van toepassing herstel van: de bijdrage van het Natura 2000-gebied aan de ecologische samenhang van Natura 2000 zowel binnen Nederland als binnen de Europese Unie; de bijdrage van het Natura 2000-gebied aan de biologische diversiteit en aan de gunstige staat van instandhouding van natuurlijke habitats en soorten binnen de Europese Unie, die zijn opgenomen in bijlage I of bijlage II van de Habitatrichtlijn. Dit behelst de benodigde bijdrage van het gebied aan het streven naar een op landelijk niveau gunstige staat van instandhouding voor de habitattypen en de soorten waarvoor het gebied is aangewezen; de natuurlijke kenmerken van het Natura 2000-gebied, inclusief de samenhang van de ecologische structuur en functies van de habitattypen en van de soorten waarvoor het gebied is aangewezen; de op het gebied van toepassing zijnde ecologische vereisten van de habitattypen en soorten waarvoor het gebied is aangewezen. Habitatrichtlijn: habitattypen (bijlage I) H3260A Beken en rivieren met waterplanten: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H6110 *Pionierbegroeiingen op rotsbodem: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H6130 *Zinkweiden: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H6210 *Kalkgraslanden: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H6230 *Heischrale graslanden: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H6430C Ruigten en zomen: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H6510A Glanshaver- en vossenstaarthooilanden: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H7220 *Kalktufbronnen: behoud oppervlakte en kwaliteit H7230 Kalkmoerassen: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H9110 Veldbies-beukenbossen: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit H9120 Beuken-eikenbossen met hulst: behoud oppervlakte en verbetering kwaliteit H9160B Eiken-haagbeukenbossen: behoud oppervlakte en verbetering kwaliteit H91E0C *Vochtige alluviale bossen: uitbreiding oppervlakte en verbetering kwaliteit Habitatrichtlijn: soorten (bijlage II) H1078 *Spaanse vlag: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie H1083 Vliegend hert: uitbreiding omvang en verbetering kwaliteit van het leefgebied voor uitbreiding populatie H1096 Beekprik: uitbreiding verspreiding, omvang en verbetering kwaliteit leefgebied voor uitbreiding populatie H1163 Rivierdonderpad: uitbreiding verspreiding, omvang en verbetering kwaliteit leefgebied voor uitbreiding populatie H1166 Kamsalamander: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie H1193 Geelbuikvuurpad: uitbreiding verspreiding, omvang en verbetering kwaliteit leefgebied voor uitbreiding populatie H1318 Meervleermuis: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie H1321 Ingekorven vleermuis: behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie H1324 Vale vleermuis: uitbreiding omvang en verbetering kwaliteit leefgebied voor uitbreiding populatie

18 18 Complementaire doelen: Habitatrichtlijn: Soorten (bijlage II) H1037 Gaffellibel: behoud omvang en verbetering kwaliteit leefgebied voor vestiging duurzame populatie Toelichting: de Gaffellibel heeft een zeer ongunstige staat van instandhouding door het tekort aan gebieden en de landelijk te geringe populatiegrootte. De beoogde vestiging van een nieuwe populatie (met het voor een duurzame populatie minimaal noodzakelijke aantal dieren) is gebaseerd op het realiseren van een landelijk gunstige staat van instandhouding. Er zijn goede potenties voor verbetering van de kwaliteit van het leefgebied (beken en rivieren met waterplanten) in het gebied Kunderberg De Kunderberg omvat een reeks hellingen op de noordelijke flanken van het Plateau van Ubachsberg en is gelegen in de gemeenten Voerendaal en Simpelveld, ongeveer een kilometer ten noordoosten van het dorp Ubachsberg. Naast de Kunderberg bestaat het gebied uit de Wiengartsberg, Daalsberg, Putberg en Keverberg. Binnen Zuid-Limburg bevat het Natura 2000-gebied een van de toplocaties met orchideeënrijk kalkgrasland. Deze helling huisvest een groot aantal andere bijzondere soorten, waarvan enkelen soorten hier in ons land hun enige groeiplaats hebben. Daarbij komen elders in het Natura 2000-gebied nog enkele kleinere percelen met kalkgraslanden voor. Van betekenis zijn ook de in het gebied aanwezige holle wegen met restanten kalkgrasland. In het oostelijke deel van het gebied (Putberg) komt een goed ontwikkeld hellingbos voor van het het type Eiken-haagbeukenbos. Flora en fauna Het kalkgrasland van de Kunderberg staat bekend als één van de best ontwikkelde in Zuid-Limburg, en daarmee in Nederland. De hoge ouderdom en lange ontwikkeling hebben geleid tot een soortenrijk mozaïek van kalkrijke hellingschraalgraslanden. Het gebied staat bekend om haar orchideeën. Minstens zo bijzonder is de mosflora en de rijkdom aan dieren. Wat de ongewervelden, insecten e.d., betreft is de Kunderberg één van de soortenrijkste terreinen in ons land. Het opvallendst is de uitbundige aanwezigheid van Grote muggenorchis en Duitse gentiaan, beide typeren de kalkgraslandvegetatie. Niet alleen graslandsoorten vallen onder dit habitattype, ook struikachtige vegetaties. Naast bijzonderheden als Echte gamander en Hauwklaver, groeien er talrijke andere zeldzame soorten, waaronder Breed fakkelgras en Driedistel. In het zuidoostelijke deel van het Natura 2000-gebied (Putberg) komt een goed ontwikkeld hellingbos voor. Het bostype staat bekend als orchideeënrijk Eiken-haagbeukenbos. Het bos van de Putberg is goed ontwikkeld en heeft een opmerkelijk veel bijzondere planten in de ondergroei. Kenmerkend zijn onder meer Christoffelkruid, Eenbes en Ruig viooltje. Ook elders binnen het Natura 2000-gebied komen soortenrijke bospercelen voor, vooral waar het kalkgesteente dagzoomt of ondiep voorkomt. Aangewezen habitattypen en -soorten Natura 2000-gebied Kunderberg is in het ontwerp-aanwijzingsbesluit (2007) aangewezen voor de volgende natuurlijke habitattypen opgenomen in bijlage I van Richtlijn 92/43/EEG (prioritaire habitattypen aangeduid met een sterretje): H6210 *Droge halfnatuurlijke graslanden en struikvormende facies op kalkhoudende bodems (Festuco- Brometalia) (*gebieden waar opmerkelijke orchideeën groeien); H9160 Sub-Atlantische en midden-europese wintereikenbossen of eikenhaagbeukenbossen behorend tot het Carpinion-betuli.