De Stem, het Praatkaffee Psychose

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De Stem, het Praatkaffee Psychose"

Transcriptie

1 De Stem, het Praatkaffee Psychose een triadische ontmoeting 27/3/2013

2 Lotgenoten krijgen een stem in De Stem, het Praatkaffee Psychose Dirk Snauwaert, maatschappelijk werker, PZ Onze Lieve Vrouw, Brugge Jacqueline Barridez, familielid en medewerker Similes Regionaal West-Vlaanderen

3

4 Multidisciplinaire richtlijn schizofrenie Wat is het effect van gezinsinterventies? Multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie 2012 P.177

5 Overige overwegingen Alhoewel gezinsinterventies de eerste evidence-based psychosociale interventie is waarvan al bijna twee decennia de effectiviteit is aangetoond, is deze nog bijna nergens in de zorg geïmplementeerd.

6 Overige overwegingen In ieder geval blijkt psycho-educatie aan familieleden positieve effecten te hebben. Uit een effectonderzoek naar de in Nederland gebruikte psycho-educatiecursus Omgaan met schizofrenie blijkt dat deze cursus voor familieleden positief wordt gewaardeerd en positieve effecten heeft op de belasting en het subjectief welbevinden. Deze effecten houden ook aan op de langere termijn. De cursus heeft geen effect op de ervaren steun (Bransen & Van Mierlo, 2007).

7 Overzicht Begin jaren 90 eerste oudergroepen Behoefte aan vervolg - vervolggroep. Samenwerking met Similes - steungroep Informatieavonden. InFop-programma voor families - standaard onderdeel van de behandeling. Compas-cursus hoe omgaan met

8 Psychose Wat is het? Hoe kan je ermee omgaan? Hoe verwerk je het? Hoe blijf je voor jezelf zorgen? Rode draad: lotgenoten met elkaar in contact brengen.

9 Behoefte aan: Informatie Steun Vaststelling: Grote behoefte aan napraten

10

11 De Stem We zijn op zoek gegaan naar partners in de regio die ook met familie werken of die bereid waren om hier een extra impuls aan te geven. SAMENWERKINGSVERBAND

12 Persconferentie

13 Inspiratie en keuze s Inspiratie: 'HET LABYRINT', praatcafé dementie Brugge Accent op het onderling spreken. Voor familieleden en mantelzorgers van mensen met psychose maar aandacht voor de triade. Dus geen beperkingen voor hulpverleners en studenten. Wel vraag dat ze aansluiten bij een tafel van familieleden. Hulpverleners/studenten gevoelig maken voor de noden van familie en andere betrokkenen

14

15 voorbereiding Stuurgroep Praatkaffee Psychose - brede samenstelling vanuit de 13 partners - evaluatieformulieren bespreken - suggesties thema s en sprekers - data plannen - rekeningoverzicht, subsidie - praktische taakverdeling inhoudelijke voorbereiding met spreker of panel posters en flyers website en nieuwsbrief

16 praktisch verloop laagdrempelig: - gratis - op neutraal terrein: cultureel centrum in Oostkamp korte inleiding, als mogelijke aanzet voor de gesprekken - spreker, panelgesprek, teksten met muziek, kortfilm, - geen klassieke lezingen - meestal vanuit zetel op klein podium - tafels in halve cirkel er rond daarna voluit praatkaffee: spontane gesprekken rond de tafels

17

18 rol organisatoren op de achtergrond, als mede-betrokkene onderlinge afspraken over klaarzetten en aankleding zaal kort welkomswoord, opzet van praatkaffee duiden tijdens praatkaffee - organisatoren brengen drankjes rond, worden vlot betrokken bij de gesprekken rond de tafels - soms doorverwijzen naar andere afwezigen of folders hulp van groeiende groep extra steunfiguren

19

20 programma afgelopen bijeenkomsten sinds september Startavond met Kristien Hemmerechts en Wannes Cappelle - Kortfilm Claire Obscure - Voorstelling VDIP (Vroege Detectie en Interventie Psychose) - Familie, onmisbare partner in de behandeling van psychose! (Prof. Em. Dr. Paul Igodt) - 'Zeeuwse Gronden', een uniek pilootproject voor zelfstandig wonen - 'Leven met Psychose' (Jessie De Caluwe, Kries Roose en Katrien Van Zeir) - Filmvoorstelling 'Verloren Jaren' - Psychose en middelengebruik - 'Tussen fascinatie en strijd' (Prof. Dr. Dirk De Wachter) - Psychose en kunst (panelgesprek) 2/10/ Poëzie en psychose - Film Out of the shadow - Mobiel Behandelteam en Mobiel Crisisteam next 26/3/2013 Detlef Petry 28/5/2013 Theatervoorstelling Het Kopbeest - Kopergietery

21 Theatervoorstelling CC De Valkaart, A. Rodenbachstraat 42, Oostkamp Dinsdag 28 mei om 19u: deuren van het praatkaffee open (bovenzaal) om 20u: start voorstelling (theaterzaal) na de voorstelling praatkaffee tot 22u

22 terugblik opkomst evaluatieformulieren: - positieve feedback - via verschillende wegen bij praatkaffee terechtgekomen - hulpverleners en studenten ook opvallend aanwezig - vraag naar info blijft rode draad: - lotgenotencontact - samenwerkingsinitiatief G3-prijs 2011: Gezinsvriendelijke Geestelijke Gezondheidszorg

23

24 Toekomst De Stem onstond in de aanloop naar art. 107 Projecten van de stem Info- en gespreksgroep Compascursus Buiten de muren van het ziekenhuis Hof Van Watervliet te Brugge. Zorgtraject uitbouwen Praatkaffee s in andere regio s Ondersteuning bij de oprichting Mail naar de stem

25

De kracht van ontmoeting tussen families

De kracht van ontmoeting tussen families De kracht van ontmoeting tussen families De Stem, het Praatkaffee Psychose Lotgenoten krijgen een stem in De Stem, het Praatkaffee Psychose Dirk Snauwaert, maatschappelijk werker, PZ Onze Lieve Vrouw,

Nadere informatie

Praatkaffee voor familieleden van mensen met psychische kwetsbaarheid. 11 mei 2017 door Geert Gardin, PZ Onzelievevrouw

Praatkaffee voor familieleden van mensen met psychische kwetsbaarheid. 11 mei 2017 door Geert Gardin, PZ Onzelievevrouw Praatkaffee voor familieleden van mensen met psychische kwetsbaarheid 11 mei 2017 door Geert Gardin, PZ Onzelievevrouw Inleiding Binnen de vermaatschappelijking van zorg: belang van ondersteuning van familie

Nadere informatie

Handboek innovatieve praktijken

Handboek innovatieve praktijken Handboek innovatieve praktijken Praatkaffee De Stem NETWERK: Noord-West-Vlaanderen CONTACT PERSOON: Geert Gardin TELEFOON: 050 30 18 07 MAIL: Geert.Gardin@olv.gzbi.be WEBSITE: www.praatkaffee-destem.be

Nadere informatie

Activiteitenplan Stichting Borderline 2014

Activiteitenplan Stichting Borderline 2014 Activiteitenplan Stichting Borderline 214 1. Algemene Informatie Hoofddoelstelling Subsidie ministerie VWS Egalisatiereserve Het delen van ervaringskennis over borderline persoonlijkheidsstoornis met lotgenoten,

Nadere informatie

Sterk in verbondenheid

Sterk in verbondenheid Similes verenigt de families met een psychisch ziek gezinslid Similes verenigt gezinnen met een psychisch ziek familielid Sterk in verbondenheid presentatie Jef Geldof 17 januari 2012 ouders, broers en

Nadere informatie

werken aan herstel startdag rond herstelondersteunende zorg PZ Onze-Lieve-Vrouw Brugge PC Sint-Amandus Beernem 27 maart 2013 OC De Kleine Beer

werken aan herstel startdag rond herstelondersteunende zorg PZ Onze-Lieve-Vrouw Brugge PC Sint-Amandus Beernem 27 maart 2013 OC De Kleine Beer werken aan herstel startdag rond herstelondersteunende zorg PZ Onze-Lieve-Vrouw Brugge PC Sint-Amandus Beernem 27 maart 2013 OC De Kleine Beer werken aan herstel inleiding 27 maart 2013, OC De Kleine Beer

Nadere informatie

Aanpakken! Zo krijgt de familie een goede plek in de zorg

Aanpakken! Zo krijgt de familie een goede plek in de zorg Aanpakken! Zo krijgt de familie een goede plek in de zorg Ypsilon studiedag 6-11-2010 Ingeborg Siteur Psychiater / Systeemtherapeut Altrecht Afdeling ABC Winnaar familiester 2009 1 Inleiding 2 Familie

Nadere informatie

Workshop Omgaan met psychose en schizofrenie

Workshop Omgaan met psychose en schizofrenie Workshop Omgaan met psychose en schizofrenie Copingcursus voor familiebetrokkenen Nieuwe inzichten door andere invalshoeken Geert Gardin, PZ OLV Brugge Dirk Snauwaert, PZ OLV Brugge Hilde Vanderlinden,,

Nadere informatie

SAMEN LEVEN MET PSYCHOSE

SAMEN LEVEN MET PSYCHOSE SAMEN LEVEN MET PSYCHOSE PROF DR DIRK DE WACHTER UPC KULEUVEN CC HET PERRON, IEPER, 03/12/14 PSYCHOSE? (DSM 5)? Wanen Hallucinaties Incoherentie Negatieve symptomen termen Schizofrenie? Paranoia Schizo-affectieve

Nadere informatie

Praatcafé Dementie Genk. Samen dementie bespreekbaar maken. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6

Praatcafé Dementie Genk. Samen dementie bespreekbaar maken. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 Praatcafé Dementie Genk Samen dementie bespreekbaar maken T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken

Nadere informatie

Inleiding. Beste familielid, Hierbij de programmafolder voor familieleden van onze Herstelweek 2015.

Inleiding. Beste familielid, Hierbij de programmafolder voor familieleden van onze Herstelweek 2015. Inleiding Beste familielid, Hierbij de programmafolder voor familieleden van onze Herstelweek 2015. Dit is intussen onze derde editie. Met deze Herstelweken willen we cliënten en hulpverleners samen gedurende

Nadere informatie

NETWERK GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG REGIO IEPER - DIKSMUIDE

NETWERK GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG REGIO IEPER - DIKSMUIDE NETWERK GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG REGIO IEPER - DIKSMUIDE Situering De overheid ontwikkelde een globale visie op wat er nodig is om te komen tot een (nog) betere geestelijke gezondheidszorg, weliswaar

Nadere informatie

Je eigen gevoelens. Schaamte

Je eigen gevoelens. Schaamte Je eigen gevoelens Voor ouders, partners, broers, zussen en kinderen van mensen met een ernstig drugsprobleem is het heel belangrijk om inzicht te krijgen in de problemen van het verslaafde familielid,

Nadere informatie

Partners in zorg. Familiebeleid vzw Huize Jan De Wachter. Informatie voor familieleden, naasten en bewoners

Partners in zorg. Familiebeleid vzw Huize Jan De Wachter. Informatie voor familieleden, naasten en bewoners Partners in zorg Familiebeleid vzw Huize Jan De Wachter Informatie voor familieleden, naasten en bewoners Inhoud Contactgegevens voor familieleden 3 Contactgegevens van de familie 4 1. Inleiding 5 2. Betrokken?

Nadere informatie

Informatie voor familie en betrokkenen van patiënten die opgenomen zijn op afdeling psychiatrie (PAAZ)

Informatie voor familie en betrokkenen van patiënten die opgenomen zijn op afdeling psychiatrie (PAAZ) Psychiatrie Informatie voor familie en betrokkenen van patiënten die opgenomen zijn op afdeling psychiatrie (PAAZ) www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl

Nadere informatie

PRIT praat INTERSECTORAAL. 12 december 2013

PRIT praat INTERSECTORAAL. 12 december 2013 PRIT praat INTERSECTORAAL 12 december 2013 Wie is de persoon met een psychische kwetsbaarheid of psychiatrische problematiek? Enkele cijfers (Itinera) Als 3 willekeurige Belgen rond een tafel zitten,

Nadere informatie

Psycho-educatiepakket Dementie en nu

Psycho-educatiepakket Dementie en nu Psycho-educatiepakket Dementie en nu Wintermeeting 26 februari 2016 Jurn Verschraegen Promofilmpje Uitleg pakket ontwikkeling pakket Aan de slag met het pakket Digitaal aanbod Vragen Overzicht Promofilmpje

Nadere informatie

Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland

Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland Research Programme > Common Mental Disorders Afd. Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde / Psychiatrie, VUmc Zorg en ondersteuning bij dementie

Nadere informatie

De kracht van ontmoeting tussen families

De kracht van ontmoeting tussen families De kracht van ontmoeting tussen families Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres - Antwerpen Leen Stroobants Coördinator Similes Limburg 18 september 2012 Familieleden ervaren problemen Begrijpen niet wat

Nadere informatie

DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID

DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID Functie 1 Activiteiten op het vlak van preventie; geestelijke gezondheidszorgpromotie; vroegdetectie, -interventie en -diagnosestelling

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Bruggen bouwen bij dementie

Bruggen bouwen bij dementie Bruggen bouwen bij dementie Bruggen bouwen bij dementie Een multidisciplinaire aanpak in AZ Maria Middelares COGNUFIT! Dementie en nu Cognufit! Doelgroep - doelstelling Voldoende gemotiveerde en thuiswonende

Nadere informatie

Praatcafé Dementie Genk. Samen dementie bespreekbaar maken. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6

Praatcafé Dementie Genk. Samen dementie bespreekbaar maken. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 Praatcafé Dementie Genk Samen dementie bespreekbaar maken T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken

Nadere informatie

RESULTATEN PSYCHOSENET ENQUÊTE

RESULTATEN PSYCHOSENET ENQUÊTE RESULTATEN PSYCHOSENET ENQUÊTE DECEMBER 2017 WWW.PSYCHOSENET.NL Eind december 2017 heeft Stichting PsychoseNet een online enquête uitgezet om enerzijds inzicht te krijgen in wie de bezoekers van www.psychosenet.nl

Nadere informatie

Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes

Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes Heb je al gehoord van de 107? Niet 101 of 102 of 105 maar 107? gebaseerd op het nummer van het artikel in het KB over de ziekenhuizen die de

Nadere informatie

Ontwikkeling van Familiebeleid in Geestelijke Gezondheidszorg Wat? Waarom? Hoe?

Ontwikkeling van Familiebeleid in Geestelijke Gezondheidszorg Wat? Waarom? Hoe? Ontwikkeling van Familiebeleid in Geestelijke Gezondheidszorg Wat? Waarom? Hoe? Inhoud Uitgangspunt vanuit familieperspectief Wat is familiebeleid? Verantwoording en vaststellingen vanuit familieperspectief

Nadere informatie

HOUVAST, VOOR ELKAAR EEN ONLINE ZELFHULPCURSUS VOOR PARTNERS VAN KANKERPATIËNTEN. Nadine Köhle, MSc.

HOUVAST, VOOR ELKAAR EEN ONLINE ZELFHULPCURSUS VOOR PARTNERS VAN KANKERPATIËNTEN. Nadine Köhle, MSc. HOUVAST, VOOR ELKAAR EEN ONLINE ZELFHULPCURSUS VOOR PARTNERS VAN KANKERPATIËNTEN Nadine Köhle, MSc. Contactdag Leven met blaas- en nierkanker 11-04-2015 Amersfoort ACHTERGROND Kanker heb je niet alleen!

Nadere informatie

3/04/2017. Alvorens ik van wal steek.. Overzicht. De maatschappij wordt een partner in de zorg

3/04/2017. Alvorens ik van wal steek.. Overzicht. De maatschappij wordt een partner in de zorg 2 Alvorens ik van wal steek.. Vincent Kattouw vincent.kattouw@familieplatform.be Blij verrast! Achtergrond hulpverlening & ervaringskennis Zonder familieorganisaties & jullie ervaringen geen platform Praatkaffee:

Nadere informatie

Mantelzorg en mantelzorgondersteuning

Mantelzorg en mantelzorgondersteuning Welzijn Ouderen Thuisadministratie Mantelzorg en mantelzorgondersteuning Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Mantelzorg en mantelzorgondersteuning

Nadere informatie

DAVY DE RORE Professioneel medewerker ZIGZAG Huis voor ontmoeting in de geestelijke gezondheidszorg Sint-Niklaas

DAVY DE RORE Professioneel medewerker ZIGZAG Huis voor ontmoeting in de geestelijke gezondheidszorg Sint-Niklaas DAVY DE RORE Professioneel medewerker ZIGZAG Huis voor ontmoeting in de geestelijke gezondheidszorg Sint-Niklaas Huis voor ontmoeting in de geestelijke gezondheidszorg Zigzag geeft de weg weer die vele

Nadere informatie

5/22/2017 Expertisecentrum dementie Memo

5/22/2017 Expertisecentrum dementie Memo Van droom tot realiteit Start: ECD Memo ruim 10 jaar ervaring met JD Eerste zaadje: voorjaar 2015 Lancering ZC op 14/06/2016 N.a.v. Vele noodkreten van families met JD Weinig aangepaste zorgverlening voor

Nadere informatie

Van intramurale naar transmurale werking in de psychosezorg. Ludi Van Bouwel UPC, campus Kortenberg GGZ-congres 19/09/2012

Van intramurale naar transmurale werking in de psychosezorg. Ludi Van Bouwel UPC, campus Kortenberg GGZ-congres 19/09/2012 Van intramurale naar transmurale werking in de psychosezorg Ludi Van Bouwel UPC, campus Kortenberg GGZ-congres 19/09/2012 De psychotherapeutische opleiding betekent meer dan een aanvulling voor het medisch

Nadere informatie

Zorg nodig omdat iemand niet voor zichzelf kan zorgen: ongeneeslijk ziek, het hebben van een handicap, psychisch, door ouderdom.

Zorg nodig omdat iemand niet voor zichzelf kan zorgen: ongeneeslijk ziek, het hebben van een handicap, psychisch, door ouderdom. SAMENVATTING 7.1 Waarom hebben mensen zorg nodig? Om gezond te worden en gezond te blijven. Zorg nodig omdat iemand niet voor zichzelf kan zorgen: ongeneeslijk ziek, het hebben van een handicap, psychisch,

Nadere informatie

Geheugenstoornissen Hulpverlenende instanties. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Geheugenstoornissen Hulpverlenende instanties. Ziekenhuis Gelderse Vallei Geheugenstoornissen Hulpverlenende instanties Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 2 Casemanager 2 Praktische zorgverlening 2 CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) 3 WMO 3 Psychosociale hulpverlening

Nadere informatie

Producten COiL. Het COiL biedt momenteel de volgende producten aan:

Producten COiL. Het COiL biedt momenteel de volgende producten aan: Producten COiL Het COiL biedt momenteel de volgende producten aan: Voor zorgprofessionals en vrijwilligers 1. Trainingen Omgaan met levensvragen 2. Begeleide intervisie, moreel beraad 3. Train- de- trainers

Nadere informatie

Oncologische Revalidatie

Oncologische Revalidatie Libra R&A Revalidatie Oncologische Revalidatie Herstellen na kanker Uw primaire behandelingen in het ziekenhuis zijn achter de rug en u probeert de draad van uw leven weer op te pakken. Dat blijkt niet

Nadere informatie

foton heet u hartelijk welkom op de ontmoetingsmomenten voor personen met dementie, hun familie en sympathisanten

foton heet u hartelijk welkom op de ontmoetingsmomenten voor personen met dementie, hun familie en sympathisanten foton heet u hartelijk welkom op de ontmoetingsmomenten voor personen met dementie, hun familie en sympathisanten van september tot december 2015 in Brugge Foton: er zit muziek in! Muziek ontspant en spreekt

Nadere informatie

Als je naaste niet meer wil douchen

Als je naaste niet meer wil douchen Als je naaste niet meer wil douchen Dilemma's bij dementie. Handleiding voor het gesprek met mantelzorgers. In een viertal films vertellen 10 mantelzorgers over 4 dilemma's die spelen bij de zorg voor

Nadere informatie

Meegaan in de veranderende werkelijkheid, kan ik dat?

Meegaan in de veranderende werkelijkheid, kan ik dat? Meegaan in de veranderende werkelijkheid, kan ik dat? Dilemma's bij dementie. Handleiding voor het gesprek met mantelzorgers. In een viertal films vertellen 10 mantelzorgers over 4 dilemma's die spelen

Nadere informatie

Ouderenpsychiatrie Maarsheerd. Centrum voor Neuropsychiatrie. Specialistische hulp aan mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel

Ouderenpsychiatrie Maarsheerd. Centrum voor Neuropsychiatrie. Specialistische hulp aan mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel Ouderenpsychiatrie Maarsheerd Centrum voor Neuropsychiatrie Specialistische hulp aan mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel Informatie Informatie voor familie voor cliënten en naastbetrokkenen en

Nadere informatie

OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ

OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ OMGEVINGSANALYSE EN LITERATUURSTUDIE AANBOD OPVOEDINGSONDERSTEUNING BIJ 10- TOT 17-JARIGEN ANTWERPEN PRESENTATIE 27 OKTOBER 2015 1 SITUERING VAN HET ONDERZOEK 4 grote onderdelen: literatuurstudie focusgroep

Nadere informatie

Overeind blijven in moeilijke tijden

Overeind blijven in moeilijke tijden Overeind blijven in moeilijke tijden Dilemma's bij dementie. Handleiding voor het gesprek naar aanleiding van het thema van de film: Overeind blijven in moeilijke tijden Al eerder verschenen er 4 films

Nadere informatie

Universitair Medisch Centrum Groningen

Universitair Medisch Centrum Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag

Nadere informatie

Mobiel CrisisTeam. Prof Guido Pieters Dr Jeroen Decoster

Mobiel CrisisTeam. Prof Guido Pieters Dr Jeroen Decoster Mobiel CrisisTeam Prof Guido Pieters Dr Jeroen Decoster Artikel 107 Functie 2A -> MCT Crisis Resolution and Home Treatment model Multidisciplinair Gate-keeping In Australië & UK breed ingevoerd Evidence-based

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF voor MANTELZORGERS Bureau Mantelzorg Weststellingwerf

NIEUWSBRIEF voor MANTELZORGERS Bureau Mantelzorg Weststellingwerf Hierbij ontvangt u de eerste (digitale) nieuwsbrief voor mantelzorgers van dit jaar. Alle mantelzorgers die bekend zijn bij de het Bureau Vrijwilligerswerk en Mantelzorg in de gemeente Weststellingwerf

Nadere informatie

17 Initiatieven voor dementievriendelijke gemeenten

17 Initiatieven voor dementievriendelijke gemeenten 17 Initiatieven voor dementievriendelijke gemeenten Dementie in het vizier Wat wordt er door Nederlandse gemeenten eigenlijk georganiseerd voor mensen met dementie? En is dat bruikbaar voor de gemeente

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

Ergotherapie bij individuele cognitieve revalidatie

Ergotherapie bij individuele cognitieve revalidatie Ergotherapie bij individuele cognitieve revalidatie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken

Nadere informatie

Special Cursusaanbod Bureau Herstel. Bureau Herstel organiseert.

Special Cursusaanbod Bureau Herstel. Bureau Herstel organiseert. Nummer 2, jaargang 4, juli 2015 Special Cursusaanbod Bureau Herstel Beste lezer.. Voor je ligt de Herstel nieuwsbrief. Deze keer met als onderwerp het cursusaanbod van Bureau Herstel. Cursusaanbod voor

Nadere informatie

Dementie Radboud universitair medisch centrum

Dementie Radboud universitair medisch centrum Dementie Bij u, uw partner of familielid is dementie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat dementie is en waar u voor verdere vragen en informatie terecht kunt. Vanwege de leesbaarheid wordt in

Nadere informatie

Ketenzorg dementie. Ketenzorg dementie in Zoetermeer

Ketenzorg dementie. Ketenzorg dementie in Zoetermeer Ketenzorg dementie Wat is dementie? Dementie is niet één bepaalde aandoening, maar een ziektebeeld (syndroom) waarvan meer dan 60 oorzaken bekend zijn. Kenmerkend voor dit ziektebeeld is een combinatie

Nadere informatie

Preventieoverzicht depressie Gezondheids winst voor Doelgroep Naam interventie Doelstelling interventie/ boodschap

Preventieoverzicht depressie Gezondheids winst voor Doelgroep Naam interventie Doelstelling interventie/ boodschap Alle leeftijdscategorieën Alle leeftijdscategorieën Werknemers project Trainen in signaleren alle leeftijden Project Vroegtijdig opsporen Jongeren (6-8) SIMBA Vergroten sociale Jongeren (8-12) KOPP: Doepraatgroep

Nadere informatie

Leven met dementie. Herstel bij ons. Overdag bij ons. Tijdelijk bij ons. Beschut thuis. Advies, begeleiding, behandeling en woonvormen

Leven met dementie. Herstel bij ons. Overdag bij ons. Tijdelijk bij ons. Beschut thuis. Advies, begeleiding, behandeling en woonvormen Leven met Advies, begeleiding, behandeling en woonvormen Beschut thuis Overdag bij ons Herstel bij ons Tijdelijk bij ons Behandeling en expertise Bij u thuis Nieuw thuis Ben ik gewoon vergeetachtig of

Nadere informatie

Opname in het verpleeghuis

Opname in het verpleeghuis Opname in het verpleeghuis Dilemma's bij dementie. Handleiding voor het gesprek naar aanleiding van het thema van de film: Opname in het verpleeghuis. Al eerder verschenen er 4 films waarin mantelzorgers

Nadere informatie

Over veranderend gedrag bij dementie & Wat is dementie?

Over veranderend gedrag bij dementie & Wat is dementie? ACTIVITEITENAANBOD VOORJAAR 2019 met getuigenis van een mantelzorger met o.a. thema s Over veranderend gedrag bij dementie & Wat is dementie? met een deskundig spreker van het expertisecentrum dementie

Nadere informatie

Het Mobiel Crisisteam

Het Mobiel Crisisteam Het Mobiel Crisisteam PSY 107 Functie 2 Ambulante intensieve behandelteams voor zowel acute als chronische psychische problemen Nieuwe vorm van GGZ Behandelteams in de thuisomgeving Aangepaste zorg bieden

Nadere informatie

Persoonsgerichte bewindvoerders als vriend en vertrouwenspersoon in het herstel van de cliënt

Persoonsgerichte bewindvoerders als vriend en vertrouwenspersoon in het herstel van de cliënt Persoonsgerichte bewindvoerders als vriend en vertrouwenspersoon in het herstel van de cliënt Marianne De Boodt Similes juridisch adviseur Martine De Moor Similes coördinator Kenniscentrum persoonsgerichte

Nadere informatie

Lokaal dienstencentrum De Stip Programma activiteiten oktober 2016

Lokaal dienstencentrum De Stip Programma activiteiten oktober 2016 Lokaal dienstencentrum De Stip Programma activiteiten oktober 2016 DOORLOPEND AANBOD DIGITALE WEEK Elke week bieden wij een doorlopend aanbod aan in De Stip. Dit zijn de activiteiten en dienstverlening

Nadere informatie

Actieve Patiëntenparticipatie. Jan Delvaux Gent

Actieve Patiëntenparticipatie. Jan Delvaux Gent Actieve Patiëntenparticipatie Jan Delvaux Gent Participatie start vanuit een stevige basis Poco Loco WED OXOt UilenSpiegel Art. 107 PsyGent Wisselwerkingen Aanloophuis Poco Loco Voor mensen met een psychosociale

Nadere informatie

Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek. Iris van Asch Marleen Prins

Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek. Iris van Asch Marleen Prins Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek Iris van Asch Marleen Prins Programma Trimbos-instituut en Programma Ouderen Achtergrond en aanleiding onderzoek Stellingen

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Welzijn Ouderen Thuisadministratie Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Zorgt u voor een naaste

Nadere informatie

Mechelen dementievriendelijk?! An Krols projectmedewerker Sociaal Huis

Mechelen dementievriendelijk?! An Krols projectmedewerker Sociaal Huis Mechelen dementievriendelijk?! An Krols projectmedewerker Sociaal Huis Ons uitgangspunt Definitie van een dementievriendelijke gemeente luidt: Een dementievriendelijke gemeente is een gemeente waar mensen

Nadere informatie

Presentatie Gezond&Zeker 2017 Karin Bontje en Edith Nijland

Presentatie Gezond&Zeker 2017 Karin Bontje en Edith Nijland 2017 Presentatie Gezond&Zeker 2017 Karin Bontje en Edith Nijland Onbegrepen (probleem)gedrag Wat is Onbegrepen(probleem)gedrag? Onder probleemgedrag verstaan we alle gedrag van de cliënt dat deze cliënt

Nadere informatie

Dementiepoli. Mondriaan. Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen. Ouderen. voor geestelijke gezondheid

Dementiepoli. Mondriaan. Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen. Ouderen. voor geestelijke gezondheid Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Dementiepoli Als je geheugen je in de steek laat... September 2011 Copyright Mondriaan

Nadere informatie

Patiënt Educatie Programma Parkinson Nijmegen (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner (naasten)

Patiënt Educatie Programma Parkinson Nijmegen (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner (naasten) Patiënt Educatie Programma Parkinson Nijmegen (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner (naasten) Voor wie is deze informatie bedoeld? Het hebben van de ziekte van Parkinson of atypische parkinsonisme

Nadere informatie

Jaarverslag Familieraad Zeeuwse Gronden. Triade in de zorg

Jaarverslag Familieraad Zeeuwse Gronden. Triade in de zorg Triade in de zorg Voordat de GGZ in beeld komt is er de familie. Als een lid van een familie ziek wordt, moet er hulp gezocht worden, het zieke familielid wordt nu cliënt bij Zeeuwse Gronden. Daarmee ontstaat

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340 98 34 www.rijksoverheid.nl Kenmerk

Nadere informatie

Overzicht. Ambulant Behandelprogramma Alcohol (ABA) Ambulant programma verslaving in kader van art /03/2013. Achtergrond: Artikel 107

Overzicht. Ambulant Behandelprogramma Alcohol (ABA) Ambulant programma verslaving in kader van art /03/2013. Achtergrond: Artikel 107 Ambulant Behandelprogramma Alcohol (ABA) Ambulant programma verslaving in kader van art. 107 Pieter Impe Psycholoog & Teamcoördinator Ka+1 19-03-2013 Overzicht Achtergrond: Artikel 107 Inhoud programma

Nadere informatie

Open communicatie leidt tot minder stress. introductie. 1 methode familiezorg introductie

Open communicatie leidt tot minder stress. introductie. 1 methode familiezorg introductie Methode Familiezorg Open communicatie leidt tot minder stress introductie 1 methode familiezorg introductie Voorwoord Inleiding Het hart van de zorg is daar waar de zorg gegeven wordt, waar kwetsbare families

Nadere informatie

Dit Ben Ik. nieuwsbrief. Juni 2018

Dit Ben Ik. nieuwsbrief. Juni 2018 Dit Ben Ik nieuwsbrief Juni 2018 Met deze nieuwsbrief houden wij u op de hoogte van de ontwikkeling van de interventie Dit Ben Ik. De interventie is bedoeld voor cliënten waar rollen, krachten en eigenschappen

Nadere informatie

Nieuws vanuit Herstelacademie Antwerpen

Nieuws vanuit Herstelacademie Antwerpen NUMMER 2 Nieuws vanuit Herstelacademie Antwerpen Maart 2017 In dit nummer 1 Infopunt OPWEGG 2 Aanpassingen programma Infopunt OPWEGG 2 Data gekend! 3 Everybody happy 4 inschrijven? 4 Folders 4 Contact

Nadere informatie

Alles voor dementie Zorg in elke fase

Alles voor dementie Zorg in elke fase Alles voor dementie Zorg in elke fase Als vergeten gewoon wordt Dementie is, voor alle betrokkenen en in alle fasen, een ingrijpende ziekte. Na de diagnose is er schrik en verwarring. U zult veel vragen

Nadere informatie

Evaluatie SamenOud activiteiten najaar 2013

Evaluatie SamenOud activiteiten najaar 2013 Evaluatie SamenOud activiteiten najaar 2013 Een evaluatierapport over de SamenOud-activiteiten in Stadskanaal, Veendam en Pekela. R. Brans Mei 2014 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Doel

Nadere informatie

Behandeling bij psychose

Behandeling bij psychose Behandeling bij psychose Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke

Nadere informatie

Nieuwsbrief 2 april 2012

Nieuwsbrief 2 april 2012 Nieuwsbrief 2 april 2012 Hierbij de 2 e nieuwsbrief van Autlook. Ook als bijlage de eerste nieuwsbrief van het Autisme Collectief. Samen met enkele andere kleine zelfstandige zorgaanbieders worden de krachten

Nadere informatie

UW ZORGVERLENERS KANKERCENTRUM UZ GENT. Dermato_onco_018

UW ZORGVERLENERS KANKERCENTRUM UZ GENT. Dermato_onco_018 UW ZORGVERLENERS KANKERCENTRUM UZ GENT Dermato_onco_018 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Ons team dermato-onco voor patiënten met een huidkanker 3 03 Bereikbaarheid van de poli en de dagkliniek 4 04 Andere

Nadere informatie

Nieuws vanuit Herstelacademie Antwerpen

Nieuws vanuit Herstelacademie Antwerpen NUMMER 1 Nieuws vanuit Herstelacademie Antwerpen Januari 2017 We gaan opnieuw van start! Een nieuw jaar, een nieuwe start, een nieuw cursusaanbod! In dit nummer Opnieuw van start! Nieuwsbrief We zijn online

Nadere informatie

Kennis met Koffie 2018 presenteert: Dementie. Om nooit te vergeten.

Kennis met Koffie 2018 presenteert: Dementie. Om nooit te vergeten. Kennis met Koffie 2018 presenteert: Dementie. Om nooit te vergeten. Themabijeenkomsten over dementie en alles wat daarbij komt kijken: van interactieve lezingen met voorbeelden uit de praktijk tot informatie

Nadere informatie

Studentenbrochure Mobiel Crisisteam Noolim

Studentenbrochure Mobiel Crisisteam Noolim Studentenbrochure Mobiel Crisisteam Noolim INTRODUCTIEBROCHURE VOOR STUDENTEN MOBIEL CRISISTEAM NOOLIM 1 VOORSTELLING VAN MOBIEL CRISISTEAM 1.1 Noolim Noolim - het netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Oost-Limburg

Nadere informatie

Jaarverslag 2014. ML 3 TK 3 LH 7 GV 5 VL 6 TH 6 EW 6 ZK 5 Individueel Beschut Wonen 7 Totaal 48

Jaarverslag 2014. ML 3 TK 3 LH 7 GV 5 VL 6 TH 6 EW 6 ZK 5 Individueel Beschut Wonen 7 Totaal 48 Maatschappelijke zetel: Krijkelberg 1, 336 Bierbeek Aanloopadres: Vital Decosterstraat 86, 3 Leuven Tel: 16 24 8 www.vzwwalden.be In dit verslag vindt u een overzicht voor het jaar 14 van de werking van

Nadere informatie

Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. laurens De Blijvenburg

Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. laurens De Blijvenburg Laurens De Blijvenburg Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers laurens De Blijvenburg Wat is een ontmoetingscentrum? Een ontmoetingscentrum is er voor mensen met lichte tot matige

Nadere informatie

Integrale zorg voor chronisch zieken; het spel en de knikkers

Integrale zorg voor chronisch zieken; het spel en de knikkers Integrale zorg voor chronisch zieken; het spel en de knikkers uitnodiging 12 april 2011 ZonMw programmadag 2011 Diseasemanagement chronische ziekten gecombineerd met inspiratiemiddag Vilans Programmadag

Nadere informatie

De Stemmenpolikliniek

De Stemmenpolikliniek Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) De Stemmenpolikliniek Inhoud Inleiding 1 Stemmen horen 1 De behandeling 2 Kennismaking 3 De inhoud van de behandeling 3 Behandelaars 4 Vragen 4 Belangrijke adressen

Nadere informatie

Laurens in t Slag. Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers LAURENS IN T SLAG

Laurens in t Slag. Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers LAURENS IN T SLAG Laurens in t Slag Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers LAURENS IN T SLAG Laurens in t Slag opent haar deuren in september 2012 Wat is een ontmoetingscentrum? Een ontmoetingscentrum

Nadere informatie

Verslag onderzoek UvA-senioren

Verslag onderzoek UvA-senioren Verslag onderzoek UvA-senioren 1. Inleiding De Kring UvA-senioren heeft een enquête gehouden onder haar leden. Met deze enquête is onderzocht hoe de leden de activiteiten ervaren, wat ze van de Uitdienstbode

Nadere informatie

Partner/mantelzorgbijeenkomsten. ALS-congres september 2016

Partner/mantelzorgbijeenkomsten. ALS-congres september 2016 Partner/mantelzorgbijeenkomsten ALS-congres september 2016 Inhoud Welkom Onderzoek behoefte mantelzorgers UMC Utrecht / ALS centrum Jessica de Wit (psycholoog) Mantelzorgavonden RadboudUMC Nijmegen Yolanda

Nadere informatie

jaarverslag: Projectjaar

jaarverslag: Projectjaar Inleiding Het eerste jaar Ons Raadhuis Velp. Met plezier en trots bieden wij u hierbij het jaarverslag van 2016 aan. Ons Raadhuis is na een intensieve periode van voorbereiden geopend in het voorjaar 2016.

Nadere informatie

Polikliniek ADHD voor volwassenen GGNet

Polikliniek ADHD voor volwassenen GGNet Polikliniek ADHD voor volwassenen GGNet Vragen Prevalentie ADHD bij volwassenen Kernsymptomen van ADHD Stelling: Rustig zitten tijdens het onderzoeksgesprek sluit hyperactiviteit uit. Stelling: Als iemand

Nadere informatie

Behandelhuis afdeling Psychiatrie

Behandelhuis afdeling Psychiatrie Behandelhuis afdeling Psychiatrie U bent opgenomen of overweegt u te laten opnemen in het Behandelhuis van de afdeling Psychiatrie van Rijnstate Arnhem. Meer informatie hierover vindt u in deze folder.

Nadere informatie

Actief ouder worden: meer dan sportelen. Prof. Dr. Anja Declercq UDL Kortrijk, 27 februari 2014

Actief ouder worden: meer dan sportelen. Prof. Dr. Anja Declercq UDL Kortrijk, 27 februari 2014 Actief ouder worden: meer dan sportelen Prof. Dr. Anja Declercq UDL Kortrijk, 27 februari 2014 De vergrijzing wordt vaak en vooral geproblematiseerd Maar is de vergrijzing iets dat louter negatief is?

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V.

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V. 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 : Visie op werken met mantelzorgers Hoofdstuk 2 : Wat kunnen mantelzorgers doen bij AYA Thuiszorg? Hoofdstuk 3 : Ondersteuning van mantelzorgers Hoofdstuk 4 : Mantelzorg en

Nadere informatie

Gezondheids- en Welzijnsbeurs Sint-Niklaas verslag 24-28/11/05

Gezondheids- en Welzijnsbeurs Sint-Niklaas verslag 24-28/11/05 Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen Martelaarslaan 204b 9000 Gent tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 plazzo@telenet.be http://users.telenet.be/plazzo Gezondheids- en Welzijnsbeurs Sint-Niklaas verslag

Nadere informatie

1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Wat is de eerste lijn? 3. Wat is een Samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg (SEL)? 4.

1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Wat is de eerste lijn? 3. Wat is een Samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg (SEL)? 4. Klankbordgroep eerste lijn Gent 18 januari 2011 i.s.m. PLAZZO 1 Programma 1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Wat is de eerste lijn? 3. Wat is een Samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg

Nadere informatie

Balans in evenwicht. Praktische tips voor familieleden van een palliatieve persoon. Ann Herman St. Jozefskliniek Izegem 27/09/11

Balans in evenwicht. Praktische tips voor familieleden van een palliatieve persoon. Ann Herman St. Jozefskliniek Izegem 27/09/11 Balans in evenwicht Praktische tips voor familieleden van een palliatieve persoon Historiek Binnen de werkgroep Sociaal werk van de Federatie Palliatieve Zorg werkten we geruime tijd rond de taakinhoud

Nadere informatie

INSPIRATIEDAG ERGOTHERAPIE EN HERSTELGERICHTE ZORG IN DE PRAKTIJK

INSPIRATIEDAG ERGOTHERAPIE EN HERSTELGERICHTE ZORG IN DE PRAKTIJK DONDERDAG 17 MAART 2016 INSPIRATIEDAG ERGOTHERAPIE EN HERSTELGERICHTE ZORG IN DE PRAKTIJK Graag nodigen we je uit op de inspiratiedag rond ergotherapie en herstelgerichte zorg in de praktijk. Deze dag

Nadere informatie

Contactgegevens: Wendy Valijs, of

Contactgegevens: Wendy Valijs, of Algemeen Gemeente: Maasmechelen Provincie: Limburg Naam van het lokaal loket: Lokaal Loket Kinderopvang Maasmechelen Contactgegevens: Wendy Valijs, wendy.valijs@maasmechelen.be of loketkinderopvang@maasmechelen.be,

Nadere informatie

Verpleegeenheid A4. Neurologie, neurochirurgie en fysische geneeskunde. Informatiebrochure patiënten

Verpleegeenheid A4. Neurologie, neurochirurgie en fysische geneeskunde. Informatiebrochure patiënten Verpleegeenheid A4 Neurologie, neurochirurgie en fysische geneeskunde Informatiebrochure patiënten 2 Verpleegeenheid A4 3 1. Welkom op A4...4 2. Het team...4 2.1 Verpleegkundigen...4 2.2 Artsen...5 2.3

Nadere informatie

Ergotherapie bij ouderen met ERGOTHERAPIE BIJ ROUW EN PALLIATIEVE ZORG

Ergotherapie bij ouderen met ERGOTHERAPIE BIJ ROUW EN PALLIATIEVE ZORG STUDIEDAG 21 MEI 2015 N Ergotherapie bij ouderen met STUDIEDAG depressie, ERGOTHERAPIE verslaving of delier BIJ ROUW EN PALLIATIEVE ZORG 27 NOVEMBER 2014 Steeds meer ouderen met een verslaving, depressie

Nadere informatie