Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO

Transcriptie

1 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO Analyse van de positie van gediplomeerden van het mbo van opleidingen binnen ECABO op basis van de gegevens van de MBO-Kaart

2 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO Analyse van de positie van gediplomeerden van het mbo van opleidingen binnen ECABO op basis van de gegevens van de MBO-Kaart Toppen Onderzoek & Beleid bv November 2009

3 Voorwoord Voor u ligt een rapportage over de analyse van de positie van deelnemers met een ECABO-opleiding op de arbeidsmarkt en in het vervolgonderwijs. De informatie is verkregen uit het onderzoek met de MBO-Kaart dat jaarlijks door Toppen Onderzoek & Beleid bv te Utrecht wordt uitgevoerd in opdracht van roc s, aoc s en vakinstellingen in Nederland. Bij het onderzoek met de MBO-Kaart wordt onderzocht wat de uitstroompositie is van gediplomeerden van het roc / aoc/ vakinstelling ongeveer een half jaar na afstuderen. Dit onderzoek wordt al gedurende een groot aantal jaren uitgevoerd. ECABO Kenniscentrum beroepsonderwijs en bedrijfsleven heeft Toppen Onderzoek & Beleid bv verzocht om nader in te zoomen op de opleidingen die vallen binnen het domein van ECABO. De voorliggende rapportage is een vervolg op onder andere de rapportages Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO van december 2007 over de uitkomsten van gediplomeerden van (met name) het schooljaar en Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO van oktober 2008 over de uitkomsten van gediplomeerden van (met name) het schooljaar ECABO is het landelijk kenniscentrum voor de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen. ECABO-opleidingen worden aangeboden in de beide leerwegen (BOL en BBL) en op alle niveaus (niveaus 1 t/m 4). Een centrale doelstelling van ECABO is een zo goed mogelijke aansluiting te bewerkstellingen van opleidingen op de arbeidsmarkt. Daarvoor is onder meer kennis nodig over de positie van afgestudeerden op de arbeidsmarkt. In dit rapport zal specifieke aandacht uitgaan naar de verschillen in de uitkomsten van gediplomeerden van ICT-opleidingen van ECABO en gediplomeerden van ICT-opleidingen van Kenteq, zoals ook in het rapport van oktober 2008 is gedaan. Het onderzoek is binnen ons bureau uitgevoerd door Moniek de Weerd. Mochten er vragen of opmerkingen zijn bij dit rapport, dan kunt u contact met haar opnemen. We hopen dat ECABO de in dit rapport gepresenteerde gegevens (wederom) goed kan gebruiken bij haar activiteiten als landelijk kenniscentrum. Utrecht, november 2009 Toppen Onderzoek & Beleid bv Drs. J.C. Toppen 1 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

4 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 2 Inhoudsopgave 3 Inleiding 6 1 Het onderzoek met de MBO-Kaart Afbakening van de onderzoekspopulatie mbo-verlaters Representativiteit uitkomsten en wegingprocedure 8 2 Eerste bestemming Interne doorstroom binnen het roc Bestemming van gediplomeerde mbo-verlaters De keuze voor werken of doorleren Werkloosheid onder gediplomeerden 17 3 Werken Baanperspectief voor gediplomeerden Diplomarendement Objectieve benadering Subjectieve benadering Allocatie werkenden naar bedrijfstakken Beroepspraktijkvorming 27 4 Opname van mbo-verlaters door de arbeidsmarkt Opname vanuit optiek beroepen Opname vanuit optiek bedrijfstakken 31 5 Doorleren Doorstroom en kwalificatiewinst Aansluiting vervolgstudie en mbo-opleiding Objectieve benadering Subjectieve benadering 38 6 Doorstroom van MBO-verlaters naar het HBO Doorstroom naar hbo-opleidingen verwant aan ECABO Doorstroom naar economische hbo-opleidingen 42 7 Tevredenheid over opleidingen Tevredenheid over de opleiding Tevredenheid over de begeleiding door (leer)bedrijf 45 8 Samenvatting 50 Bijlagen B1 Wegingsfactoren ECABO (2008) B2 Eerste bestemming naar opleidingsrichting en leerweg B3 Voorbeelden classificatie diplomarendement B4 Voorbeelden classificatie aansluiting vervolgopleiding B5 Overzicht verwante hbo-opleidingen - indeling ECABO B6 Overzicht verwante hbo-opleidingen - standaardindeling Tabellen en vragenlijsten (deze zijn in een afzonderlijke band opgenomen) Tabellen per hoofdstuk Vragenlijst MBO-Kaart 2008 (BOL en BBL) 2 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

5 Inleiding In deze inleiding willen we graag een korte toelichting geven bij het onderzoek MBO-Kaart waarvan de informatie over gediplomeerden van van opleidingen binnen ECABO, die in deze rapportage gepresenteerd wordt, afkomstig is. Daarnaast geven we aan hoe de uitkomsten gepresenteerd worden en hoe het rapport is opgebouwd. Het onderzoek MBO-Kaart Het schoolverlatersonderzoek MBO-Kaart wordt al een groot aantal jaren uitgevoerd in opdracht van individuele roc s, aoc s en vakinstellingen in Nederland. Bij het onderzoek ontvangen gediplomeerde schoolverlaters ruim een half jaar na het verlaten van de school een enquête met vragen over hun positie op dat moment. Daarbij komen onder meer de volgende thema s aan de orde: de eerste bestemming (werk, vervolgopleiding, werkloos, anders), informatie over werken (beroep, bedrijf, salaris, aanstelling, rol beroepspraktijkvorming), informatie over doorleren (vervolgopleiding, naam school), tevredenheid over een aantal kwaliteitsaspecten met betrekking tot de opleiding en de school (aansluiting, begeleiding, examinering etc.). In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten zijn exemplaren van de vragenlijsten MBO-Kaart 2008 (BOL en BBL) opgenomen. In het onderstaande Overzicht 0.1 geven we een beeld van de totale landelijke deelname aan het onderzoek met de MBO-Kaart (of een maatwerktraject hiervan) in de afgelopen drie jaren 1. Overzicht 0.1 Deelname MBO-Kaart 2006, 2007 en 2008 jaar aantal deelnemende roc s aantal aangeschreven schoolverlaters respons 43% 41% 37% Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart In 2008 zijn er voor de 30 deelnemende instellingen gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO aangeschreven, met een respons van 32%. In 2007 zijn er in totaal gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO aangeschreven, met een respons van 36% en in 2006 zijn er gediplomeerden aangeschreven, met een respons van 38%. De respons voor ECABO is dus ieder jaar iets lager dan de landelijke respons (van alle opleidingen bij elkaar). In Overzicht 0.2 op de volgende pagina is voor de groep aangeschreven schoolverlaters onderscheid gemaakt naar leerweg en niveau. De verdeling naar niveau is onder aangeschreven schoolverlaters van ECABO ongeveer gelijk aan de verdeling binnen de landelijke groep aangeschreven schoolverlaters. Alleen onder gediplomeerden van 2007 zien we voor ECABO een duidelijk groter aandeel gediplomeerden op de lagere niveaus. Naar leerweg zien we voor alle jaren een aanzienlijk verschil: gediplomeerden van ECABO hebben vaker een opleiding in de beroepsopleidende leerweg (BOL) gedaan. 1 De respons is vanaf 2005 ieder jaar (licht) gedaald. Een door ons uitgevoerd non-responsonderzoek onder gediplomeerden 2007 geeft aan dat er geen bijzondere reden is voor deze daling, iets dat we ook constateerden naar aanleiding van het nonresponsonderzoek onder gediplomeerden van Naast de 24 instellingen die hebben deelgenomen aan de MBO-Kaart 2007 heeft 1 roc gekozen om onderzoek te laten doen onder schoolverlaters van 2007 in het kader van een maatwerktraject, met een deels vergelijkbare vragenlijst. Van dit roc zijn schoolverlaters aangeschreven met een opleiding binnen het domein van ECABO (respons 21%). Waar mogelijk zijn de uitkomsten van dit roc meegenomen in de uitkomsten die in deze rapportage worden gepresenteerd. 3 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

6 Overzicht 0.2 Verdeling deelname MBO-Kaart naar leerweg en niveau 2006, en 2008 Landelijk (alle opleidingen) ECABO jaar aantal aangeschreven niveau leerweg schoolverlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL % 72% 65% 35% % 71% 66% 34% % 72% 68% 32% % 73% 94% 6% % 64% 83% 17% % 72% 91% 9% Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Afbakening schoolverlaters In landelijke rapportages gaan we doorgaans uit van een iets andere afbakening van de groep schoolverlaters dan in het onderzoek (en in de rapportages voor de deelnemende instellingen), namelijk de groep mbo-verlaters; gediplomeerden die het mbo-veld hebben verlaten. Hier komen we in het eerste hoofdstuk op terug. In totaal is op basis van deze afbakening informatie beschikbaar over bijna gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO van de laatste drie jaar. In onderstaand Overzicht 0.3 ziet u hoeveel gediplomeerden dit per jaar afzonderlijk zijn. Daarnaast ziet u hoe de onderverdeling van deze groep is naar niveau, leerweg en geslacht. We zien dat de groep mbo-verlaters elk jaar ongeveer dezelfde opbouw heeft qua verdeling van gediplomeerden naar niveau, leerweg en geslacht. Niet verwonderlijk bestaat de groep mbo-verlaters voor het merendeel uit gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 en niveau 4, aangezien gediplomeerden op niveau 1 en 2 voor een belangrijk deel doorleren binnen het mbo. Overzicht 0.3 Aantal mbo-verlaters met een opleiding ECABO 2006, 2007 en 2008 jaar aantal niveau leerweg geslacht mbo-verlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL man vrouw % 80% 94% 6% 50% 50% % 75% 88% 12% 54% 46% % 80% 90% 10% 51% 49% Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Presentatie gegevens voor ECABO Binnen ECABO worden de gegevens gepresenteerd op het niveau van de opleidingsrichtingen. In dit rapport onderscheiden we de volgende opleidingsrichtingen: Secretarieel Bedrijfsadministratie Commercieel Bank- en verzekeringswezen Logistiek Juridisch Orde en veiligheid ICT Administratief Informatiedienstverlening 4 De uitkomsten voor de opleidingsrichting ICT Administratief worden, waar mogelijk, vergeleken met de uitkomsten van de opleidingsrichting ICT Elektrotechnisch binnen het KBB Kenteq. 3 De aantallen die worden gepresenteerd voor 2007 zijn inclusief de gediplomeerden van 1 roc die in het kader van maatwerk een onderzoek heeft uit laten voeren naar de bestemming van schoolverlaters. 4 over deze opleidingsrichting zijn geen gegevens beschikbaar over gediplomeerden van Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

7 Bij de interpretatie van de uitkomsten naar opleidingsrichting is het belangrijk om rekening te houden met de opbouw van de groep mbo-verlaters per opleidingsrichting; niet binnen alle opleidingsrichtingen is de verhouding tussen de leerwegen (BOL / BBL), niveaus van de opleiding en geslacht hetzelfde. In Overzicht 0.4 vindt u een overzicht van de opbouw van de groep mboverlaters van 2008 naar opleidingsrichting binnen ECABO. Overzicht 0.4 Aantal mbo-verlaters met een opleiding ECABO, naar opleidingsrichting 2008 opleidingsrichting aantal niveau leerweg geslacht mbo-verlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL man vrouw Secretarieel % 78% 85% 15% 2% 98% Bedrijfsadministratie 487 7% 93% 97% 3% 57% 43% Commercieel 285 2% 98% 89% 11% 58% 42% Bank- en verzekeringswezen 109 0% 100% 98% 2% 53% 47% Logistiek 14 0% 100% 100% 0% 86% 14% Juridisch 275 0% 100% 86% 14% 26% 74% Orde en veiligheid % 3% 77% 23% 78% 22% ICT Administratief % 87% 99% 1% 95% 5% Informatiedienstverlening 6 0% 100% 100% 0% 17% 83% Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008 Vergelijking met uitkomsten op landelijk niveau De uitkomsten voor ECABO als geheel worden, waar mogelijk, vergeleken met uitkomsten op landelijk niveau. De landelijke uitkomsten zijn de uitkomsten van de gediplomeerden (mboverlaters) van alle mbo-opleidingen, leerwegen en niveaus die hebben meegedaan aan het onderzoek MBO-Kaart. In het rapport worden de landelijke uitkomsten onder andere aangeduid als: landelijk en landelijk niveau. Gewogen uitkomsten De uitkomsten voor ECABO als geheel (alle opleidingen binnen ECABO bij elkaar) en de landelijke uitkomsten die gepresenteerd worden zijn zogenaamde gewogen uitkomsten. Hier komen we in paragraaf 1.2 op terug. Opbouw rapport Voorafgaand aan de werkelijke analyse zullen we in het eerste Hoofdstuk meer in detail stilstaan bij het onderzoek MBO-Kaart en de representativiteit van de uitkomsten. Dit is noodzakelijk om tot een goede interpretatie van de uitkomsten te komen. Vervolgens bekijken we in Hoofdstuk 2 de bestemming van de gediplomeerden. In Hoofdstuk 3 gaan we dieper in op de gediplomeerden die zijn gaan werken. In Hoofdstuk 4 komt de opname van gediplomeerden door de arbeidsmarkt aan de orde. In Hoofdstuk 5 gaan we dieper in op de gediplomeerden die hebben gekozen voor een vervolgopleiding. In Hoofdstuk 6 bekijken we de doorstroom naar vervolgonderwijs vanuit het oogpunt van de economische hbo-opleidingen. In Hoofdstuk 7 gaan we in op de tevredenheid van gediplomeerden met betrekking tot de door hen gevolgde opleiding. In het laatste hoofdstuk sluiten we af met een korte samenvatting van de belangrijkste uitkomsten. Niet alle uitkomsten die in deze rapportage geanalyseerd worden, worden in de vorm van grafieken of tabellen gepresenteerd. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten vindt u daarom een uitgebreide tabellenbijlage met daarin alle uitkomsten die voor de analyse gebruikt zijn. Zij zijn op eenzelfde wijze geordend als de rapportage. Hierin vindt u ook de uitkomsten uitgesplitst naar opleiding (crebo s) binnen ECABO. 5 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

8 1 Het onderzoek met de MBO-Kaart Om de uitkomsten over de positie van gediplomeerden van opleidingen van ECABO op een juiste wijze te interpreteren is het belangrijk dat men weet hoe de gegevens tot stand gekomen zijn. Daarom willen we voorafgaand aan de werkelijke analyse van de positie van gediplomeerden van opleidingen ECABO eerst het een en ander kwijt over de afbakening van de onderzoekspopulatie, het onderzoeksbestand dat uit het onderzoek MBO-Kaart ontstaat en de gevolgen daarvan voor de representativiteit van de gegevens. 1.1 Afbakening van de onderzoekspopulatie mbo-verlaters In landelijke rapportages gaan we doorgaans uit van een iets andere afbakening van de populatie schoolverlaters dan in het onderzoek (en in de rapportages) voor de deelnemende instellingen. Gaat het in het onderzoek MBO-Kaart voor instellingen met name om de opbrengst op instellingsniveau (en de organisatorische niveaus daarbinnen), in landelijk rapportages gaat het meer om de opbrengst van het gehele mbo-veld. Om deze reden bakenen we de onderzoekspopulatie in landelijke rapporten af als de groep mboverlaters; zij zijn bijvoorbeeld gaan werken of zij zijn gaan doorleren op het hbo. Schoolverlaters die verder leren op het eigen roc of op een ander roc dan waar zij een diploma hebben behaald, worden dus buiten beschouwing gelaten. De uitkomsten die in dit rapport worden gepresenteerd hebben dus betrekking op gediplomeerde mbo-verlaters en niet op alle gediplomeerden van mbo-opleidingen 5. In totaal is op basis van deze afbakening informatie beschikbaar over bijna gediplomeerde mbo-verlaters van ECABO-opleidingen van de laatste drie jaar (zie ook de Inleiding). Met uitzondering van de uitkomsten die worden gepresenteerd in paragraaf 2.1 (interne doorstroom) hebben de uitkomsten die in dit rapport worden gepresenteerd dus betrekking op gediplomeerde mbo-verlaters ECABO en niet op alle gediplomeerden van mbo-opleidingen ECABO. 1.2 Representativiteit uitkomsten en wegingprocedure Hoewel de MBO-Kaart een landelijk onderzoek is, doen niet alle scholen in Nederland (elk jaar en met al hun opleidingen) mee. Daarnaast zijn de opleidingen (en de deelname hieraan) niet gelijk verspreid over de scholen. Er is op voorhand dus geen sprake van een onderzoek onder de gehele (landelijke) populatie gediplomeerde schoolverlaters. Tevens is geen sprake van een vooraf beredeneerde steekproef. Het kan dus voorkomen dat, naast het feit dat niet alle schoolverlaters van alle opleidingen in gelijke mate responderen, bepaalde opleidingen oververtegenwoordigd of ondervertegenwoordigd zijn in het onderzoeksbestand. Doorgaans zijn bijvoorbeeld de opleidingen Calibris en in iets mindere mate de opleidingen ECABO in het landelijke bestand oververtegenwoordigd. Dit kunnen we ook vaststellen in het onderzoeksbestand MBO-Kaart Daarnaast hebben we in het onderzoeksbestand vastgesteld dat binnen ECABO onder de responderende gediplomeerden er een oververtegenwoordiging is van onder andere de opleidingen binnen Bedrijfsadministratie en Juridisch, terwijl de opleidingen binnen Orde en veiligheid en ICT Administratief ondervertegenwoordigd zijn. Om deze onder- of oververtegenwoordiging van opleidingen in het onderzoeksbestand te ondervangen kunnen we de uitkomsten van het onderzoek wegen. Het wegen van het onderzoeksbestand houdt in dat we de verdeling in opleidingen in de landelijke populatie doorvoeren in het onderzoeksbestand. 5 Op basis van de gegevens van de deelnemende roc s is het evenwel wel mogelijk om indicaties te verkrijgen inzake de omvang en kenmerken van de interne doorstroom van gediplomeerden. Wij geven een typering hiervan in Paragraaf 2.1 van deze rapportage. 6 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

9 Voor de analyse van de uitkomsten in deze rapportage hebben we op het bestand een tweetal wegingen toegepast. We zijn hierbij uitgegaan van de landelijke populatie op basis van het aantal diploma s per opleiding en jaar in het mbo-veld 6. De eerste weging heeft betrekking op de uitkomsten op het landelijke niveau (alle opleidingen bij elkaar). Deze weging geschiedt op basis van de verdeling van het aantal gediplomeerden naar KBB. Een eventuele onder- of oververtegenwoordiging van een KBB in de totaaluitkomsten van het onderzoek op landelijk niveau wordt hiermee tegengegaan. De tweede weging heeft betrekking op de uitkomsten op het niveau van ECABO (de uitkomsten van de verschillende opleidingen bij elkaar). Deze weging geschiedt op basis van de verdeling van het aantal gediplomeerden naar opleidingsrichting binnen ECABO. Een eventuele onder- of oververtegenwoordiging van een opleidingsrichting in de totaaluitkomsten voor ECABO wordt hiermee tegengegaan. Resultaat van de weging is dat: in het onderzoeksbestand de verdeling naar KBB s gelijk is aan de verdeling naar KBB s in de landelijke populatie (totaal aantal diploma s in de betreffende jaren). in het onderzoeksbestand de verdeling naar opleiding binnen ECABO gelijk is aan de verdeling binnen ECABO in de landelijke populatie (totaal aantal diploma s in de betreffende jaren). Beide wegingen zijn voor alle jaren (2006, 2007 en 2008) afzonderlijk gedaan. Dit wil zeggen dat de uitkomsten van 2008 zijn gewogen op basis van gegevens over het aantal diploma s in 2008, de uitkomsten voor 2007 gewogen zijn op basis van gegevens over het aantal diploma s in 2007 en die van 2006 op basis van gegevens over het aantal diploma s in Hieronder ziet u een voorbeeld van hoe een weging in zijn werk gaat. De aantallen die in dit voorbeeld zijn gebruikt zijn fictief. In Bijlage 1 vindt u de werkelijke wegingsfactoren voor opleidingsrichtingen binnen ECABO in Voorbeeld weging op niveau ECABO: De landelijke verhouding in aantal diploma s (of gediplomeerden) voor opleidingsrichtingen binnen ECABO is als volgt: - Secretarieel Bedrijfsadministratie Juridisch 1500 De onderlinge verhouding is hierbij 45%, 40% en 15%. De verdeling in het onderzoeksbestand is als volgt: - Secretarieel Bedrijfsadministratie Juridisch 180 De onderlinge verhouding is hierbij 40%, 42% en 18%. In dit geval zijn de opleidingen Juridisch en Bedrijfsadministratie licht oververtegenwoordigd in het onderzoeksbestand en de opleidingen Secretarieel ondervertegenwoordigd. Om de uitkomsten representatief te maken worden de uitkomsten van Secretarieel vermenigvuldigd met een (wegings)factor 1,125 (45/40), de uitkomsten van Bedrijfsadministratie met een (wegings)factor 0,95 (40/42) en de uitkomsten van Juridisch met een (wegings)factor 0,83 (15/18). 6 Meest ideale uitgangspunt is een landelijke populatie met eenzelfde afbakening als de onderzoekspopulatie, namelijk de mboverlaters. Een dergelijk bestand is echter niet voorhanden. 7 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

10 2 Eerste bestemming Wat gaan de gediplomeerden van opleidingen ECABO na hun studie doen? Gaan zij werken, kiezen zij voor een vervolgopleiding binnen de eigen school of op het HBO, zijn zij werkloos of gaan zij iets anders doen? In dit hoofdstuk bekijken we zowel de bestemming van gediplomeerden die binnen een roc verder leren (interne doorstroom; paragraaf 2.1) als de bestemming van de gediplomeerden die de school en het mbo hebben verlaten (paragraaf 2.2 en verder). De informatie over de interne doorstroom is afkomstig uit de bestanden die we van de deelnemersadministratie van de verschillende deelnemende instellingen hebben gekregen. Niet van alle deelnemende instellingen hebben we deze gegevens. De informatie over de mbo-verlaters is afkomstig van de uitkomsten van de vragenlijst MBO-Kaart. 2.1 Interne doorstroom binnen het roc Van alle gediplomeerden van opleidingen ECABO kiest ongeveer een kwart (23% onder gediplomeerden van 2008 en 27% onder gediplomeerden van 2007 en 2006) ervoor om verder te leren op het eigen roc (zie Figuur 2.1). Landelijk, onder gediplomeerden van alle opleidingen, zien we een vergelijkbaar aandeel gediplomeerden dat intern doorstroomt. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Figuur 2.1 Interne doorstroom binnen het roc van gediplomeerden ECABO en op landelijk niveau, (niet gewogen). ECABO 2006 ECABO 2007 ECABO 2008 Landelijk 2006 Landelijk 2007 Landelijk % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% intern doorgestroomd roc verlaten Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Opleidingsrichting Niet voor alle opleidingen binnen ECABO zien we dezelfde mate van interne doorstroom (zie Figuur 2.2 op de volgende pagina). Zo zien we onder gediplomeerden van 2008 dat de interne doorstroom met name relatief hoog is voor gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief (35% stroomt intern door) en Bedrijfsadministratie (32%), terwijl deze juist laag is onder gediplomeerden van de opleidingen Juridisch (0%), Bank- en verzekeringswezen (1%) en Logistiek (3%). Voor een deel heeft dit te maken met de verschillende niveaus van de opleidingen binnen de diverse opleidingsrichtingen. Overigens zagen we een vergelijkbaar beeld ook onder gediplomeerden van 2007 en Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

11 Vergelijking ICT-opleidingen Als we de interne doorstroom van gediplomeerden van de opleidingen ICT Administratief (binnen ECABO) vergelijken met de bestemming van gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (binnen Kenteq) zien we dat de gediplomeerden ICT Administratief na diplomering duidelijk vaker doorstromen binnen de school (35%) dan gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (1%). Hierbij moeten we vermelden dat het absolute aantal deelnemers bij de ICT-opleidingen Elektrotechnisch klein is. Figuur 2.2 Interne doorstroom binnen het roc van gediplomeerden ECABO naar opleidingsrichting, 2008 (niet gewogen). Secretarieel (n=1181) Bedrijfsadministratie (n=1798) Commercieel (n=799) Bank- en verzekeringsw ezen (n=256) Logistiek (n=35) ICT Administratief (n=1561) Juridisch (n=719) Informatiedienstverlening (n=16) Orde en veiligheid (n=1275) ECABO 2008 (totaal) Landelijk % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% intern doorgestroomd roc verlaten Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008 Niveau Niet verwonderlijk zijn het met name gediplomeerden van opleidingen op niveau 1 (43%), 2 (36%) en 3 (47%) die relatief vaak kiezen voor een vervolgopleiding op het mbo (en dan vaak binnen het eigen roc). Van alle gediplomeerden ECABO van opleidingen op niveau 4 kiest slechts 1% voor een vervolgopleiding binnen het eigen roc (2008). Met name de omvang van de interne doorstoom van gediplomeerden ECABO op niveau 3 is opvallend. Vergeleken met de uitkomsten op landelijk niveau gaan gediplomeerden van opleidingen ECABO op niveau 3 beduidend vaker door in een mbo-opleiding op het eigen roc (47%); landelijk gezien kiest maar 27% van de gediplomeerden op niveau 3 hiervoor. Ditzelfde beeld zien we onder gediplomeerden van 2007 en Leerweg Zoals we ook vorige jaren zagen, is de interne doorstroom onder gediplomeerden van BBLopleidingen binnen ECABO opvallend laag (7% in 2008). Landelijk is de interne doorstroom onder BBL-ers van 2008 veel groter; 22%. Onder gediplomeerde BOL-ers van ECABO gaat ongeveer een kwart (24% in 2008) na diplomering verder op het eigen roc. Dit is vergelijkbaar met wat we landelijk onder BOL-ers terugzien (23% in 2008). 9 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

12 Geslacht en etniciteit Binnen ECABO zien we dat mannelijke gediplomeerden van 2008 iets vaker kiezen voor een vervolgopleiding binnen het eigen roc (24%) dan vrouwelijke gediplomeerden (21%). Landelijk is dit verschil iets groter (26% van de mannen stroomt intern door en 20% van de vrouwen). Zowel onder gediplomeerden van ECABO als op landelijk niveau zien we verder dat de interne doorstroom onder allochtonen duidelijk hoger is dan onder autochtonen. Ook dit heeft te maken met het niveau van de opleiding. Van de allochtone gediplomeerden van 2008 van ECABO leert een derde (33%) door binnen het roc; onder autochtonen is dit aandeel 28%. Dit beeld is vergelijkbaar met dat van 2007 en Bestemming van gediplomeerde mbo-verlaters Van de gediplomeerden die na het behalen van het diploma het roc verlaten gaat een klein deel verder op het mbo, maar bij een ander roc / aoc / vakinstelling. De overige gediplomeerden zijn gaan werken, kiezen voor een vervolgopleiding (niet op het mbo), zijn werkloos of zijn iets anders gaan doen; dit zijn de zogenaamde mbo-verlaters. In deze paragraaf bekijken we (op basis van de antwoorden op de vragenlijsten) wat de mboverlaters van opleidingen ECABO na diplomering zijn gaan doen. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Van de mbo-verlaters van 2008 van opleidingen binnen ECABO is bijna de helft (47%) gaan werken (zie Figuur 2.3a). Een derde (31%) heeft gekozen voor een (voltijds)opleiding en daarnaast heeft nog eens 16% gekozen voor de combinatie van leren en werken. 5% van de gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO is op het moment van onderzoek (ongeveer een half jaar na diplomering) (nog) werkloos. In paragraaf 2.4 werken we dit verder uit naar opleidingsrichting. Landelijk 7 is het aandeel dat gaat werken groter; 59% gaat werken (zie Figuur 2.3b). Gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO kiezen dan ook vaker dan landelijk het geval is, voor een opleiding, al dan niet in combinatie met werk. Het werkloosheidspercentage is voor ECABO (5%) iets hoger dan het landelijke werkloosheidspercentage (3%). Ook in de voorgaande jaren lag de werkloosheid onder gediplomeerden ECABO iets hoger dan op landelijk niveau. Behalve in 2007, toen was het werkloosheidspercentage voor ECABO en het landelijk beeld gelijk (3%). Figuur 2.3 Eerste bestemming van mbo-verlaters na het behalen van het mbo-diploma voor ECABO en landelijk, 2008 (gewogen). a. ECABO b. landelijk 31% 5% 1% 47% 23% 3% 1% 16% werken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders 12% werken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders 59% Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Het gaat hier om landelijke uitkomsten; uitkomsten van gediplomeerde mbo-verlaters van alle mbo-opleidingen, leerwegen en niveaus die hebben meegedaan aan het onderzoek. 10 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

13 Bekijken we de bestemming van gediplomeerden ECABO door de jaren heen, dan zien we dat het aandeel van de mbo-verlaters dat kiest voor de arbeidsmarkt onder gediplomeerden van 2008 iets hoger is (47%) dan onder gediplomeerden van 2007 en 2006 (respectievelijk 46% en 42%) (zie Figuur 2.4 op de volgende pagina). Het aandeel van de mbo-verlaters dat kiest voor een combinatie van werken en leren is in de afgelopen drie jaar geleidelijk iets gedaald, van 21% in 2006 naar 16% in Deze laatste ontwikkeling zien we ook op landelijk niveau terug. De werkloosheid onder gediplomeerden van ECABO van 2008 is iets hoger (5%) dan onder gediplomeerden van 2007 (3%). De werkloosheid is daarmee voor mbo-verlaters van opleidingen ECABO meer gestegen dan we landelijk zien (geen stijging ten opzichte van 2007). Figuur 2.4 Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO door de jaren heen, (gewogen) werken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Typering gediplomeerden die zowel werken als doorleren De meerderheid van de gediplomeerden die aangeven dat zij zowel doorleren als werken zijn studenten die naast hun hbo-opleiding een (bij)baan hebben. Bijna de helft van hen heeft een bijbaan die min of meer aansluit bij de opleiding die zij op het mbo gevolgd hebben, dus banen binnen het domein van ECABO. Hieronder bevinden zich onder andere studenten die als administrateur, commercieel medewerker bank- en verzekeringen, commercieel medewerker marketing en communicatie, administratief juridisch medewerker of ICT-beheerder aan het werk zijn. Daarnaast zien we dat veel gediplomeerden met een bijbaan een gangbaar bijbaantje hebben, zoals verkoopmedewerker, winkelassistent en baantjes in de horeca. Naast hbo-studenten met een bijbaan bestaat de groep doorleren en werken uit gediplomeerden die naast een baan een cursus of een deeltijd hbo-opleiding volgen. Cursussen / opleidingen die hierbij het meest genoemd worden zijn: cursus MBA, cursus MCSA, cursus Praktijk Diploma Boekhouden, opleiding Bedrijfsadministratie, opleiding Bedrijfseconomie, opleiding Accountancy. De gediplomeerden die zowel werken als doorleren worden in de hoofdstukken Werken en Doorleren toegedeeld tot de werkende dan wel doorlerende gediplomeerden (zie de inleiding bij de hoofdstukken 3 en 5). 11 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

14 2.3 De keuze voor werken of doorleren Wie kiezen er vaker voor de arbeidsmarkt en wie kiezen er vaker voor een vervolgopleiding? We bekijken dit naar opleidingsrichting 8, naar niveau, naar leerweg, naar geslacht, naar etniciteit en regio 9. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Opleidingsrichting Binnen ECABO (zie Figuur 2.5a op de volgende pagina) zien we dat met name de gediplomeerde mbo-verlaters van Orde en veiligheid en in iets mindere mate de gediplomeerden van de Secretariële opleidingen in belangrijke mate op de arbeidsmarkt georiënteerd zijn (en relatief weinig op een vervolgopleiding). 82% van de mbo-verlaters van opleidingen Orde en veiligheid en 62% van de gediplomeerden van opleidingen Secretarieel is een half jaar na diplomering actief op de arbeidsmarkt. Dit is duidelijk vaker het geval dan we zien bij de overige opleidingsrichtingen. Onder gediplomeerden van 2007 zagen we een vergelijkbaar beeld. De gediplomeerden van de opleidingsrichting Orde en Veiligheid van 2008 zijn in tegenstelling tot de gediplomeerden van 2007 vaker dan gemiddeld werkloos (7% tegen 3% in 2007). De gediplomeerden Secretarieel hebben, net als in 2007, relatief vaker met werkloosheid te maken (8%) dan gediplomeerden van de overige opleidingsrichtingen. Ook onder gediplomeerden ICT administratief is de werkloosheid relatief groter (6%) dan we gemiddeld voor ECABO zien. Gediplomeerden van de opleidingsrichting Bank- en verzekeringswezen, de opleidingsrichting Juridisch en de opleidingsrichting Commercieel zijn relatief gezien het minst vaak actief op de arbeidsmarkt en kiezen relatief vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding. In Bijlage 2 is voor deze uitkomsten onderscheid gemaakt naar opleidingsrichting en leerweg. Figuur 2.5a Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO naar opleidingsrichting, 2008 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen). Secretarieel (n=380) Bedrijfsadministratie (n=487) Commercieel (n=285) Bank- en verzekeringsw ezen (n=109) Logistiek (n=14) ICT Administratief (n=286) Juridisch (n=275) Informatiedienstverlening (n=6) Orde en veiligheid (n=265) ECABO 2008 (totaal) Landelijk % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% w erken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Uitkomsten van opleidingen met minder dan 20 gediplomeerden (absoluut) worden wel in de figuren gepresenteerd, maar worden niet bij de analyse betrokken. In de figuur wordt per opleiding aangegeven om hoeveel gediplomeerden het gaat (n=..). 9 De regio s zijn op basis van de postcodes van de schoolverlaters ingedeeld conform de CWI-districtsindeling bestaande uit 6 districten: Noord, Oost, Middenwest, Noordwest, Zuidwest en Zuidoost. 12 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

15 Vergelijking ICT-opleidingen Als we de bestemming van gediplomeerden van de opleidingen ICT Administratief (binnen ECABO) vergelijken met de bestemming van gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (binnen Kenteq) zien we dat de gediplomeerden ICT Administratief na diplomering duidelijk minder vaak voor een (voltijds) vervolgopleiding kiezen (38% in 2008 ten opzichte van 52% onder gediplomeerden ICT Elektrotechnisch). Daarnaast zien we dat gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief relatief vaker werkloos zijn (6% in 2008 tegen geen van de gediplomeerden ICT Elektrotechnisch). Gediplomeerden van de opleidingen ICT Administratief kiezen echter duidelijk vaker voor de arbeidsmarkt (38% in 2008) dan gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (21%). In voorgaande jaren zagen we dat de keuzes van de gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief en ICT Elektrotechnisch vaker dichtbij elkaar lager dan dit jaar; in 2008 zien we grotere verschillen tussen de gediplomeerden van beide opleidingen. In Figuur 2.5b is de bestemming van mbo-verlaters weergegeven waarbij alleen de mbo-verlaters van opleidingen op niveau 4 zijn meegenomen 10. Ook als we kijken naar alleen de mbo-verlaters van opleidingen op niveau 4 zien we dat mbo-verlaters van de opleidingsrichting Secretarieel duidelijk vaker kiezen voor de arbeidsmarkt dan mbo-verlaters van andere opleidingsrichtingen; 54% werkt op het moment van onderzoek. Mbo-verlaters op niveau 4 van opleidingen Commercieel kiezen juist vaker voor een vervolgopleiding dan mbo-verlaters van andere opleidingsrichtingen; 58% volgt een voltijds opleiding. Figuur 2.5b Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO (van opleidingen op niveau 4) naar opleidingsrichting, 2008 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen). Secretarieel (n=258) Bedrijfsadministratie (n=392) Commercieel (n=233) Bank- en verzekeringsw ezen (n=109) Logistiek (n=13) ICT Administratief (n=205) Juridisch (n=275) Informatiedienstverlening (n=6) ECABO 2008 (totaal) Landelijk % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% w erken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart De absolute aantallen voor de opleidingen Informatiedienstverlening (n=6) en Logistiek (n=13) zijn te klein om er verantwoorde uitspraken over te doen. We nemen deze opleidingen dan ook niet mee in de analyse. 13 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

16 Vergelijking ICT-opleidingen Als we de bestemming van gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 van de opleidingen ICT Administratief (ECABO) vergelijken met de bestemming van gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (Kenteq) 11, zien we in 2008 dat de gediplomeerden ICT Administratief na diplomering vaker kiezen voor de arbeidsmarkt (28% in 2008 ten opzichte van 19% onder gediplomeerden ICT Elektrotechnisch). Gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 van opleidingen ICT Elektrotechnisch kiezen daarentegen vaker voor een vervolgopleiding (al dan niet in combinatie met werk) dan gediplomeerden op niveau 4 van opleiding ICT Administratief. Niveau Van alle mbo-verlaters met een ECABO-opleiding zijn de gediplomeerden op niveau 2 het vaakst aan het werk; 77% van de mbo-verlaters op niveau 2 heeft op het moment van onderzoek een baan. Ook onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 (71%) en niveau 1 (65%) is dit aandeel hoog. Dit is op zich niet verwonderlijk aangezien gediplomeerden op deze niveaus (en zeker van de niveaus 1 en 2) die verder leren dit veelal op het mbo doen en in deze rapportage buiten beschouwing worden gelaten. Het aandeel werkenden is voor gediplomeerde mbo-verlaters met een opleiding op niveau 4 beduidend lager (31%); zij kiezen veel vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding (45%) of een combinatie van werken en leren (21%). Door de jaren heen zien we geen afwijkingen in bovenstaand beeld en ook op landelijk niveau zien we in de verschillende jaren dat het aandeel werkenden met name hoog is op de niveaus 1, 2 en 3 en relatief laag is onder gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen op niveau 4. Leerweg Het algemene beeld onder gediplomeerden van ECABO-opleidingen is dat BBL-ers na diplomering overwegend gaan / blijven werken en dat BOL-ers duidelijk vaker kiezen voor een vervolgopleiding, al dan niet in combinatie met een baan. Zo zien we onder de gediplomeerden van 2008 dat 86% van de BBL-ers op het moment van onderzoek werkzaam is tegen 39% onder gediplomeerden van de leerweg BOL. Van de BOL-ers heeft meer dan helft (55%) gekozen om zich via scholing verder te kwalificeren; onder BBL-ers is dit 9%. Door de jaren heen is het aandeel BBL-ers dat een half jaar na diplomering actief is op de arbeidsmarkt toegenomen van 74% onder gediplomeerden van 2006 tot 86% onder gediplomeerden van Ook onder de BOL-ers van opleidingen ECABO is het aandeel dat een half jaar na diplomering een baan heeft door de jaren heen iets gestegen (van 36% in 2006 naar 39% in Het aandeel BOL-gediplomeerden dat kiest voor de combinatie van werken en leren is in de afgelopen jaren licht gedaald, van 23% in 2006 tot 17% in Landelijk zien we eveneens dat het aandeel BOL-ers dat kiest voor (alleen) de arbeidsmarkt de afgelopen drie jaren licht gestegen is (van 46% in 2006 tot 49% in 2008). Het aandeel werkende BBL-ers is op landelijk niveau het afgelopen jaar ongeveer gelijk gebleven (88% in 2007 en 87% in 2008). Evenals het beeld bij ECABO zien we op landelijk niveau dat het aandeel BOLgediplomeerden dat kiest voor de combinatie van werken en leren iets gedaald is; van 17% in 2007 naar 13% in Geslacht en etniciteit Als we de keuze voor werk of vervolgopleiding voor gediplomeerden van ECABO bekijken naar geslacht, dan zien we dat vrouwelijke gediplomeerden in het algemeen vaker aan het werk zijn dan mannelijke gediplomeerden (in 2008 is 47% van de vrouwen aan het werk en 40% van de mannen). Dit beeld zagen we ook in 2006 en Mannen kiezen daarentegen vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding dan vrouwen (38% tegen 29% onder vrouwen in 2008). Hoewel dit ook in 2007 en 2006 het geval was is het verschil tussen beide groepen in 2008 duidelijk groter. Ook op landelijk niveau zien we dat vrouwen vaker kiezen voor de arbeidsmarkt en mannen vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding. 11 Hierbij moet opgemerkt worden dat het aantal gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 voor opleidingen ICT Administratief vele malen groter is dan het aantal gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 voor opleidingen ICT Elektrotechnisch. De resultaten moeten daarom met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. 14 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

17 Als we de uitkomsten bekijken naar etniciteit van de gediplomeerden, dan zien we dat autochtonen in het algemeen vaker werken op het moment van onderzoek dan allochtonen. Wel hebben allochtonen het afgelopen jaar duidelijk minder vaak voor de arbeidsmarkt gekozen (28%) dan in 2007 (36%). Allochtonen kiezen relatief vaker dan autochtonen voor een vervolgopleiding (voltijds of in combinatie met een baan). Binnen de groep allochtonen die kiezen voor een vervolgopleiding zien we in 2008 een duidelijke stijging van het aandeel gediplomeerden dat kiest voor een (voltijds) vervolgopleiding ten opzichte van Op landelijk niveau, voor alle opleidingen bij elkaar, zien we eveneens dat autochtone gediplomeerden vaker kiezen voor de arbeidsmarkt en dat allochtonen vaker doorleren. Regio 12 Van alle gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO in 2008 gaan gediplomeerden in de regio Oost en Zuidwest na diplomering relatief gezien het vaakst werken (respectievelijk 49% en 48%). Gediplomeerden uit de regio Middenwest kiezen duidelijk minder vaak dan in de overige regio s voor de arbeidsmarkt (39% in 2008). Gediplomeerden uit deze regio kiezen, samen met gediplomeerden uit regio Noordwest, het vaakst voor een (voltijds) vervolgopleiding (beide 39%). Landelijk zien we eveneens dat gediplomeerden van 2008 uit de regio s Oost en Zuidwest relatief het vaakst kiezen voor de arbeidsmarkt (beiden 64%). Gediplomeerden uit de regio Zuidoost kiezen op landelijk niveau relatief het minst voor de arbeidsmarkt en het meest voor een (voltijds) vervolgopleiding. 2.4 Werkloosheid onder gediplomeerden De werkloosheid onder mbo-gediplomeerden ECABO van 2008 ten opzichte van 2007 is iets gestegen (van 3% in 2007 naar 5% in 2008) en is ook iets hoger dan het landelijke werkloosheidspercentage. Het is daarom zinvol om te bekijken wie er met name geconfronteerd worden met werkloosheid. Ook dit bekijken we naar opleidingsrichting, naar niveau, naar leerweg, naar geslacht, naar etniciteit en regio. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Opleidingsrichting Binnen ECABO zijn, zoals reeds vermeld, gediplomeerden van de opleidingsrichting Secretarieel en de opleidingsrichting Orde en Veiligheid relatief vaker werkloos dan gediplomeerden van de overige opleidingsrichtingen (zie Figuur 2.5a op pagina 12). Onder gediplomeerden van 2008 van opleidingen Secretarieel zijn het met name gediplomeerden van de opleiding Secretarieel medewerker (22%) die vaker met werkloosheid te maken krijgen. Gediplomeerden van de opleidingsrichting Bank- en Verzekeringswezen en de opleidingsrichting Juridisch zijn van alle gediplomeerden het minst vaak (nog) werkloos (1% in 2008). Niveau en leerweg De werkloosheid is het hoogst onder gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO op niveau 1 (24% onder gediplomeerden van 2008). In vergelijking met de uitkomsten van de gediplomeerden van 2007 en 2006 zien we dat de werkloosheid onder gediplomeerden van dit niveau duidelijk is toegenomen. Onder gediplomeerden van 2007 was ongeveer 20% en onder gediplomeerden van 2006 was 14% op het moment van onderzoek (nog) werkloos. De werkloosheid onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 2 en niveau 3 is vergeleken met 2007 eveneens toegenomen. Onder gediplomeerden van 2008 is de werkloosheid op niveau 2 11%, terwijl dit onder gediplomeerden van % was. Van de gediplomeerden op niveau 3 is in % (nog) werkloos; in 2007 was dit aandeel 7%. Zoals ieder jaar is ook in 2008 de werkloosheid onder gediplomeerden op niveau 4 relatief gezien het laagst (3%). Dit percentage is echter wel hoger dan we zagen in 2007 (2%). Ook op landelijk niveau zien we dat de werkloosheid onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 en niveau 3 relatief het laagst en op niveau 1 relatief het hoogst is. Landelijk, onder alle mbo-verlaters, zien we eveneens dat de werkloosheid onder gediplomeerden op niveau 1 van 2008 is toegenomen, al is dit minder sterk het geval dan we onder gediplomeerden van ECABO zien. Opvallend is dat gediplomeerden op niveau 2 en op niveau 3 landelijk gezien beduidend minder vaak te maken hebben met werkloosheid dan gediplomeerden op niveau 2 en niveau 3 van opleidingen ECABO. Zo is landelijk gezien onder gediplomeerden van 2008 op niveau 2 slechts 12 Het absolute aantal gediplomeerden uit de regio Noord van 2008 waarover we gegevens hebben is klein (n=16). We zullen de resultaten van deze regio daarom niet meenemen in de analyse. 15 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

18 8% werkloos, terwijl we onder gediplomeerden ECABO op dit niveau een werkloosheidspercentage van 11% zien. Voor niveau 3 zien we dat landelijk 2% werkloos is ten tijde van het onderzoek, terwijl dit voor opleidingen ECABO 9% is. We zien dat de BOL-ers van 2008 iets vaker werkloos zijn dan de BBL-ers. Dit beeld zagen we ook al in In 2008 is 5% van de BOL-ers werkloos tegen 3% van de BOL-ers van Voor de BBL-ers geldt dat in % van hen werkloos is en dat dit in % was. Landelijk zien we dat de werkloosheid onder BBL-ers (2%) iets lager is dan onder BOL-ers (4%). Ook hier zien we dat de werkloosheid onder zowel BOL-ers als BBL-ers (iets) gestegen is ten opzichte van 2007 (respectievelijk 3% voor BOL en 1% voor BBL). Geslacht en etniciteit Vrouwelijke gediplomeerden ECABO hebben relatief vaker met werkloosheid te maken dan mannelijke gediplomeerden. Onder gediplomeerden van 2008 zien we dat 6% van de vrouwen een half jaar na het behalen van het diploma (nog) werkloos is tegen 3% van de mannen. Onder gediplomeerden van 2007 was dit verschil kleiner (4% voor de vrouwen en 3% voor de mannen). Op landelijk niveau, onder alle gediplomeerden mbo-verlaters, zien we dat vrouwen in 2008 even vaak werkloos zijn op het moment van onderzoek als mannen (beide 3%). In 2007 waren vrouwen nog iets vaker werkloos dan mannen. Door de jaren heen zien we dat allochtonen een half jaar na diplomering vaker (nog) werkloos zijn dan autochtone gediplomeerden van opleidingen ECABO (respectievelijk 7% en 4% onder gediplomeerden van 2008). Het verschil in werkloosheid tussen allochtonen en autochtonen is in 2008 iets afgenomen; onder gediplomeerden van 2006 en 2007 was het verschil in werkloosheid tussen allochtonen en autochtonen 5%. Overigens is de werkloosheid onder allochtone gediplomeerden van ECABO ook in 2008 minder hoog dan we landelijk, onder alle allochtone gediplomeerden, zien (9% landelijk tegen 7% voor ECABO). Dit beeld zagen we ook bij de gediplomeerden van 2007 en Regio 13 Wat betreft de werkloosheid van gediplomeerden van ECABO per regio is er door de jaren heen geen duidelijk beeld waarneembaar. In regio Middenwest is 4% van de gediplomeerden een halfjaar na diplomering werkloos. Voor de andere regio s is dit 5%. Er zijn dus kleine verschillen tussen de verschillende regio s. Vergeleken met 2007 is de werkloosheid over het algemeen iets gestegen. Al is de werkloosheid voor de regio Noordwest juist licht gedaald. Landelijk gezien zijn de verschillen tussen de regio s eveneens klein en is de werkloosheid iets lager dan we zien voor de gediplomeerden van ECABO. 13 Vanwege het kleine absolute aantal gediplomeerden in de regio Noord (n=16), kunnen we over deze regio geen verantwoorde uitspraken doen. 16 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

19 3 Werken In dit hoofdstuk komen de uitkomsten naar voren voor de groep mbo-verlaters die na diplomering zijn gaan werken. Dit zijn in eerste instantie de mbo-verlaters die aangeven dat zij werken (en dat meer dan 12 uur per week doen 14 ). Tevens worden onder de groep werkenden ook degenen meegenomen die aangeven naast hun werk een cursus te volgen of een deeltijd hboopleiding (waarvan het werken de hoofdactiviteit is 15 ). We kijken in dit hoofdstuk naar het baanperspectief voor de gediplomeerden, de aansluiting van het beroep op de opleiding, de allocatie van werkende gediplomeerden naar bedrijfstakken en de invloed van de beroepspraktijkvorming (bpv). In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. 3.1 Baanperspectief voor gediplomeerden Het baanperspectief voor gediplomeerden beoordelen we aan de hand van de onderstaande vragen: Hoe snel (na hoeveel maanden) komen gediplomeerden aan een baan? Hebben gediplomeerden bpv gehad (als BOL-er of BBL-er) bij het bedrijf waar zij nu werken? Wat voor aanstelling hebben zij? Wat verdienen zij? Hoe groot is de mobiliteit van gediplomeerden? Werken zij, een half jaar na diplomering, nog bij de eerste werkgever? Gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO die kiezen voor de arbeidsmarkt vinden redelijk snel een baan. Ruim driekwart (83% onder werkende gediplomeerden van 2008) heeft binnen 3 maanden een baan gevonden en bijna de helft (49%) zelfs binnen één maand. Het aandeel gediplomeerden dat binnen één maand een baan heeft gevonden is ten opzichte van 2006 zelfs gestegen van 39% tot 49% onder gediplomeerden van Binnen de groep gediplomeerden zijn het met name BBL-ers die snel (binnen één maand) een baan vinden; onder de werkende BBL-ers van 2008 is 78% binnen één maand aan de slag. Dit heeft te maken met het feit dat BBL-ers vaak blijven werken bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming gevolgd hebben. Van alle werkende BBL-ers (van 2008) werkt 77% op het moment van onderzoek bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming gevolgd hebben. Ook voor gediplomeerden van BOL-opleidingen ECABO spelen de contacten die tijdens de beroepspraktijkvorming (bpv) worden opgedaan een niet onbelangrijke rol bij het vinden van werk. Onder werkende BOL-ers van 2008 is 44% aan de slag gegaan bij een bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming hebben gehad. Van alle werkende gediplomeerden van opleidingen ECABO heeft iets meer dan de helft (55% onder gediplomeerden van 2008) een half jaar na het behalen van het diploma een vaste aanstelling. Onder werkende gediplomeerden van 2007 was dit aandeel lager; toen had 52% een vaste aanstelling. Het aandeel werkenden met een tijdelijke aanstelling is de afgelopen 3 jaar redelijk stabiel, rond de 30%. Binnen de groep werkende gediplomeerden zijn het wederom de BBL-ers die op dit aspect een beter baanperspectief hebben; zij hebben vaker dan BOL-ers een vaste aanstelling. Zo zien we onder gediplomeerden van 2008 bijvoorbeeld dat op het moment van onderzoek bijna tweederde (64%) van de BBL-ers een vaste aanstelling heeft en ruim de helft (53%) van de BOL-ers. Ook dit valt voor een deel te verklaren door het feit dat BBL-ers veelal aan de slag blijven bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming hebben gehad; zij werken er dus al langer waardoor de kans dat zij een vaste aanstelling hebben groter is. 14 Dit is conform de definitie van werkenden van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). 15 Dit wordt bepaald aan de hand van de verdeling van het aantal uren per week dat de respondent aangeeft te werken dan wel te leren. 17 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

20 Dat het baanperspectief voor BBL-ers (iets) beter is dan voor BOL-ers uit zich ook in het salaris van de werkende gediplomeerden. BBL-ers verdienen in het algemeen meer dan BOL-ers 16. Ook dit heeft te maken met het feit dat BBL-ers vaak langer in dienst zijn; zij werken vaak bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding ook gewerkt hebben. Daarnaast zijn BBL-ers gemiddeld vaak iets ouder dan de BOL-gediplomeerden, wat ook zijn invloed op het salaris heeft. Overigens zien we voor alle werkende gediplomeerden van ECABO bij elkaar dat het gemiddelde bruto maandsalaris (op basis van een 38-urige werkweek) ten opzichte van 2007 is gestegen met 2,9%. Hoewel de BBL-ers veelal blijven werken bij het bedrijf waar zij tijdens hun opleiding bpv hebben gehad, heeft een deel van de BBL-ers binnen een halfjaar na diplomering een andere werkgever. Van de werkende BBL-ers van 2008 werkt een kwart (27%) op het moment van onderzoek niet meer in hun eerste baan; zij zijn dus tussen het behalen van het diploma en het moment van onderzoek (ongeveer een half jaar) van baan veranderd. Onder BOL-ers is dit aandeel iets groter (30%). Door de jaren heen is de mobiliteit onder BOL-ers redelijk gelijk gebleven (30% in 2007 en 27% in 2006). Bij BBL-ers nam de mobiliteit van 2006 naar 2007 toe van 33% naar 43%. Ten opzichte van 2007 en 2006 is de mobiliteit in 2008 echter weer gedaald (tot 27%). Gemiddeld genomen is de mobiliteit onder werkende gediplomeerden van ECABO (BOL en BBL bij elkaar) iets afgenomen ten opzichte van de uitkomsten onder werkenden van 2007 (31% werkt niet meer in hun eerste baan tegen 33% in 2007), maar toegenomen ten opzichte van de werkenden van 2006 (28%). Landelijk kunnen we vaststellen dat het baanperspectief (in de verschillende jaren) van mboverlaters overall gezien op verschillende aspecten beter is dan dat van werkende gediplomeerden ECABO. Landelijk zien we bijvoorbeeld dat gediplomeerden die kiezen voor de arbeidsmarkt sneller een baan vinden; rond de 86% van de werkende gediplomeerden (van alle opleidingen bij elkaar) is binnen 3 maanden aan de slag gegaan. Met name het aandeel werkende gediplomeerden dat binnen 1 maand een baan vindt is landelijk gezien duidelijk groter dan we zien onder gediplomeerden van ECABO; onder alle werkende gediplomeerden van 2007 en 2008 heeft circa 63% een baan gevonden binnen een maand. Verder zien we dat werkende gediplomeerden op het landelijke niveau duidelijk vaker beroepspraktijkvorming bij hun huidige werkgever hebben gevolgd / gehad dan onder werkende gediplomeerden van ECABO het geval is; landelijk zien we dat bijna tweederde van de werkenden werkt bij het bpv-bedrijf (64%) terwijl dit onder werkende gediplomeerden van ECABO nog niet de helft is (48%). Ook zien we onder werkende gediplomeerden op landelijk niveau een groter aandeel werkenden met een vaste aanstelling en minder met een tijdelijke aanstelling en ligt het bruto salaris gemiddeld ongeveer 100,-- per maand (op basis van een 38-urige werkweek) hoger dan onder gediplomeerden van ECABO. Het verschil in baanperspectief tussen gediplomeerden op landelijk niveau en gediplomeerden ECABO is met name te verklaren door het feit dat onder de landelijke gediplomeerden relatief meer gediplomeerden van BBL-opleidingen te vinden zijn dan onder de gediplomeerden van ECABO (zie Overzicht 0.2 op pagina 4). Met name BBL-ers (zowel op landelijk niveau als binnen ECABO) vinden snel een baan en werken vaak bij hun bpv-bedrijf. Het merendeel van hen blijft immers werken bij het bedrijf waar zij ook tijdens de opleiding hebben gewerkt. Hierdoor en door het feit dat de BBL-ers gemiddeld iets ouder zijn dan BOL-ers hebben zij ook vaker al een vaste aanstelling en is hun salaris gemiddeld hoger dan onder BOL-ers. De mobiliteit onder gediplomeerden ECABO is groter (31% in 2008) dan de mobiliteit van gediplomeerden van alle opleidingen bij elkaar (landelijk; 24% in 2008). Opleidingsrichting Kijkend naar het baanperspectief per opleidingsrichting binnen ECABO dan vallen met name drie opleidingsrichtingen op; de opleidingsrichting Juridisch, de opleidingsrichting Orde en Veiligheid en de opleidingsrichting Commercieel. Gediplomeerden van de opleidingen Juridisch die gaan werken vinden vaker binnen 3 maanden een baan (92%) dan we gemiddeld zien voor ECABO (83%). Verder valt op dat het aandeel werkenden (van 2008) van de opleidingsrichting Juridisch vaker zijn blijven werken bij het bedrijf waar zij ook hun bpv hebben gevolgd of hebben gewerkt (69%) dan we gemiddeld zien voor ECABO (48%). Ook hebben zij iets vaker dan gemiddeld voor ECABO een vaste aanstelling (59% tegen 55% voor ECABO). Tenslotte zien we dat gediplomeerden van de opleidingen Juridisch duidelijk meer verdienen (op basis van een 38-urige werkweek) dan we gemiddeld voor ECABO zien. 16 Hierbij moet vermeld worden dat het gemiddelde salaris van de BBL-ers is berekend over een kleinere groep dan het salaris van BOL-ers, waardoor er wat voorzichtiger moet worden omgegaan met de uitkomsten. 18 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart