Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO

Transcriptie

1 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO Analyse van de positie van gediplomeerden van het mbo van opleidingen binnen ECABO op basis van de gegevens van de MBO-Kaart

2 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO Analyse van de positie van gediplomeerden van het mbo van opleidingen binnen ECABO op basis van de gegevens van de MBO-Kaart Toppen Onderzoek & Beleid bv Oktober 2007

3 Voorwoord Voor u ligt een rapportage over de analyse van de positie van deelnemers met een ECABO-opleiding op de arbeidsmarkt en in het vervolgonderwijs. De informatie is verkregen uit het onderzoek met de MBO-Kaart dat jaarlijks door Toppen Onderzoek & Beleid bv te Utrecht wordt uitgevoerd in opdracht van roc s in Nederland. Bij het onderzoek met de MBO-Kaart wordt onderzocht wat de uitstroompositie is van gediplomeerden van het roc ongeveer een half jaar na afstuderen. Dit onderzoek wordt al gedurende een groot aantal jaren uitgevoerd. Het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven ECABO heeft Toppen Onderzoek & Beleid bv verzocht om nader in te zoomen op de opleidingen die vallen binnen het domein van ECABO. De voorliggende rapportage is een vervolg op het rapport Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO van maart 2005 over de uitkomsten van gediplomeerden van (met name) het schooljaar en Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO van juli 2006 over de uitkomsten van gediplomeerden van (met name) het schooljaar ECABO is het landelijk Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven voor de economischadministratieve, ICT- en veiligheidsberoepen. Ongeveer een kwart van alle deelnemers op het mbo volgt op de verschillende niveaus en in de verschillende leerwegen een ECABO-opleiding. Een centrale doelstelling van ECABO is een zo goed mogelijke aansluiting te bewerkstellingen van opleidingen op de arbeidsmarkt. Daarvoor is onder meer kennis nodig over de positie van afgestudeerden op de arbeidsmarkt. Nieuw dit jaar In tegenstelling tot het rapport van juli 2006 zal er in dit rapport geen specifieke aandacht uitgaan naar de verschillen in de uitkomsten van gediplomeerden van ICT-opleidingen van ECABO en gediplomeerden van ICT-opleidingen van Kenteq. Reden hiervoor is dat er dit jaar in opdracht van het Loket MBO-ICT een vergelijkbare analyse van de uitkomsten van gediplomeerden van ICT- (verwante)opleidingen zal worden uitgevoerd als in onderliggend rapport voor opleidingen ECABO is gedaan. Het rapport met de uitkomsten voor de gediplomeerden ICT zal naar verwachting in oktober 2007 worden uitgebracht. Er zijn dit jaar echter ook uitbreidingen gedaan in de analyse van de bestemming van schoolverlaters van opleidingen ECABO. Naast informatie over de bestemming van de gediplomeerden nadat zij de school hebben verlaten (op basis van de ingevulde vragenlijsten) hebben we ook zicht op de interne doorstroom na diplomering binnen een school (op basis van de administratiebestanden van de deelnemende instellingen). We kunnen hiermee de relatieve omvang van de interne doorstroom beschrijven en typeren naar verschillende opleidings- en deelnemerskenmerken en vaststellen of de gekozen vervolgopleiding in het verlengde ligt van de gevolgde opleiding. Wat betreft de doorstroom van gediplomeerden naar het HBO worden ook dit jaar een aantal hboopleidingen apart besproken. Naast de doorstroom naar de hbo-opleidingen Commercieel, Management, economie en recht (MER) en Personeel en arbeid wordt in dit rapport ook de doorstroom naar de opleidingen Bedrijfseconomie, Accountancy en Bedrijfskundige informatica apart bekeken. Het onderzoek is binnen ons bureau uitgevoerd door Sonja van der Neut. Mochten er vragen of opmerkingen zijn bij dit rapport, dan kunt u contact met haar opnemen. We hopen dat ECABO de in dit rapport gepresenteerde gegevens (wederom) goed kan gebruiken bij haar activiteiten als landelijk Kenniscentrum. Utrecht, oktober 2007 Toppen Onderzoek & Beleid bv Drs. J.C. Toppen 1 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

4 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 2 Inhoudsopgave 3 Inleiding 6 1 Het onderzoek met de MBO-Kaart Afbakening van de onderzoekspopulatie mbo-verlaters Representativiteit uitkomsten en wegingprocedure 8 2 Eerste bestemming Interne doorstroom binnen het roc Bestemming van gediplomeerde mbo-verlaters De keuze voor werken of doorleren Werkloosheid onder gediplomeerden 17 3 Werken Baanperspectief voor gediplomeerden Diplomarendement Objectieve benadering Subjectieve benadering Allocatie werkenden naar bedrijfstakken Beroepspraktijkvorming 27 4 Opname van mbo-verlaters door de arbeidsmarkt Opname vanuit optiek beroepen Opname vanuit optiek bedrijfstakken 31 5 Doorleren Doorstroom en kwalificatiewinst Aansluiting vervolgstudie en mbo-opleiding Objectieve benadering Subjectieve benadering 38 6 Doorstroom van MBO-verlaters naar het HBO Doorstroom naar hbo-opleidingen verwant aan ECABO Doorstroom naar economische hbo-opleidingen 42 7 Tevredenheid over opleidingen Tevredenheid over de opleiding Tevredenheid over de begeleiding door (leer)bedrijf 45 8 Samenvatting 50 Bijlagen B1 Wegingsfactoren ECABO (2006) B2 Eerste bestemming naar opleidingsrichting en leerweg B3 Voorbeelden classificatie diplomarendement B4 Voorbeelden classificatie aansluiting vervolgopleiding B5 Overzicht verwante hbo-opleidingen - indeling ECABO B6 Overzicht verwante hbo-opleidingen - standaardindeling Tabellen en vragenlijsten (deze zijn in een afzonderlijke band opgenomen) Tabellen per hoofdstuk Vragenlijst MBO-Kaart 2006 (BOL en BBL) 2 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

5 Inleiding In deze inleiding willen we graag een korte toelichting geven bij het onderzoek MBO-Kaart waarvan de informatie over gediplomeerden van van opleidingen binnen ECABO, die in deze rapportage gepresenteerd wordt, afkomstig is. Daarnaast geven we aan hoe de uitkomsten gepresenteerd worden en hoe het rapport is opgebouwd. Het onderzoek MBO-Kaart Het schoolverlatersonderzoek MBO-Kaart wordt al een groot aantal jaren uitgevoerd in opdracht van individuele roc s (en ook aoc s) in Nederland. Bij het onderzoek ontvangen gediplomeerde schoolverlaters ruim een half jaar na het verlaten van de school een enquête met vragen over hun positie op dat moment. Daarbij komen onder meer de volgende thema s aan de orde: de eerste bestemming (werk, vervolgopleiding, werkloos, anders), informatie over werken (beroep, bedrijf, salaris, aanstelling, rol beroepspraktijkvorming), informatie over doorleren (vervolgopleiding, naam school), tevredenheid over een aantal kwaliteitsaspecten met betrekking tot de opleiding en de school (aansluiting, begeleiding, examinering etc.). In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten zijn exemplaren van de vragenlijsten MBO-Kaart 2006 (BOL en BBL) opgenomen. In het onderstaande Overzicht 0.1 geven we een beeld van de totale landelijke deelname aan het onderzoek met de MBO-Kaart (of een maatwerktraject hiervan) in de afgelopen drie jaren. De respons op het onderzoek ligt ieder jaar rond de 50% 1. Overzicht 0.1 Deelname MBO-Kaart 2004, 2005 en 2006 jaar aantal deelnemende roc s aantal aangeschreven schoolverlaters respons 54% 46% 43% Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart In 2006 zijn er in totaal gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO aangeschreven, met een respons van 39%. In 2005 zijn gediplomeerden aangeschreven en in gediplomeerden. De respons voor deze jaren was respectievelijk 44% in 2005 en 53% in De respons voor ECABO is dus ieder jaar iets lager dan de landelijke respons (van alle opleidingen bij elkaar). In Overzicht 0.2 is voor de groep aangeschreven schoolverlaters onderscheid gemaakt naar leerweg en niveau. De verdeling naar niveau is onder aangeschreven schoolverlaters van ECABO ongeveer gelijk aan de verdeling binnen de landelijke groep aangeschreven schoolverlaters. Naar leerweg zien we echter een aanzienlijk groter verschil: gediplomeerden van ECABO hebben vaker een opleiding in de beroepsopleidende leerweg (BOL) gedaan. Overzicht 0.2 Verdeling deelname MBO-Kaart naar leerweg en niveau 2004, 2005 en 2006 Landelijk (alle opleidingen) ECABO jaar aantal aangeschreven niveau leerweg schoolverlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL % 78% 61% 39% % 73% 66% 34% % 72% 65% 35% % 77% 92% 8% % 74% 93% 7% % 73% 94% 6% Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart De respons ligt in 2005 en 2006 lager dan in voorgaande jaren. Een door ons uitgevoerd non-responsonderzoek (2005) geeft aan dat er geen bijzondere reden is voor deze daling. 3 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

6 Afbakening schoolverlaters In landelijke rapportages gaan we doorgaans uit van een iets andere afbakening van de groep schoolverlaters dan in het onderzoek (en in de rapportages voor de deelnemende instellingen), namelijk de groep mbo-verlaters; gediplomeerden die het mbo-veld hebben verlaten. Hier komen we in het eerste hoofdstuk op terug. In totaal is op basis van deze afbakening informatie beschikbaar over bijna gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO van de laatste drie jaar. In onderstaand Overzicht 0.3 ziet u hoeveel gediplomeerden dit per jaar afzonderlijk zijn. Daarnaast ziet u hoe de onderverdeling van deze groep is naar niveau, leerweg en geslacht. We zien dat de groep mbo-verlaters elk jaar ongeveer dezelfde opbouw heeft qua verdeling van gediplomeerden naar niveau, leerweg en geslacht. Niet verwonderlijk bestaat de groep mbo-verlaters voor het merendeel uit gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 en niveau 4, aangezien gediplomeerden op niveau 1 en 2 voor een belangrijk deel doorleren binnen het mbo. Overzicht 0.3 Aantal mbo-verlaters met een opleiding ECABO 2004, 2005 en 2006 jaar aantal niveau leerweg geslacht mbo-verlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL man vrouw % 83% 92% 8% 49% 51% % 82% 93% 7% 53% 47% % 80% 94% 6% 50% 50% Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Presentatie gegevens voor ECABO Binnen ECABO worden de gegevens gepresenteerd op het niveau van de opleidingsrichtingen. In dit rapport onderscheiden we de volgende opleidingsrichtingen: Secretarieel Bedrijfsadministratie Commercieel Bank- en verzekeringswezen Logistiek Juridisch Orde en veiligheid ICT Administratief Over de opleidingsrichting Informatiedienstverlening zijn geen gegevens beschikbaar. Bij de interpretatie van de uitkomsten naar opleidingsrichting is het belangrijk om rekening te houden met de opbouw van de groep mbo-verlaters per opleidingsrichting; niet binnen alle opleidingsrichtingen is de verhouding tussen de leerwegen (BOL / BBL), niveaus van de opleiding en geslacht hetzelfde. In Overzicht 0.4 vindt u een overzicht van de opbouw van de groep mboverlaters van 2006 naar opleidingsrichting binnen ECABO. Overzicht 0.4 Aantal mbo-verlaters met een opleiding ECABO, naar opleidingsrichting 2006 opleidingsrichting aantal niveau leerweg geslacht mbo-verlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL man vrouw Secretarieel % 78% 91% 9% 3% 97% Bedrijfsadministratie % 89% 95% 5% 51% 49% Commercieel 277 9% 91% 97% 3% 56% 44% Bank- en verzekeringswezen % 99% 1% 62% 38% Logistiek % 94% 6% 94% 6% Juridisch % 99% 1% 23% 77% Orde en veiligheid % 2% 76% 24% 79% 21% ICT Administratief 397 5% 95% 97% 3% 94% 6% Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

7 Vergelijking met uitkomsten op landelijk niveau De uitkomsten voor ECABO als geheel worden, waar mogelijk, vergeleken met uitkomsten op landelijk niveau. De landelijke uitkomsten zijn de uitkomsten van de gediplomeerden (mboverlaters) van alle mbo-opleidingen, leerwegen en niveaus die hebben meegedaan aan het onderzoek MBO-Kaart. In het rapport worden de landelijke uitkomsten onder andere aangeduid als: landelijk en landelijk niveau. Gewogen uitkomsten De uitkomsten voor ECABO als geheel (alle opleidingen binnen ECABO bij elkaar) en de landelijke uitkomsten die gepresenteerd worden zijn zogenaamde gewogen uitkomsten. Hier komen we in paragraaf 1.2 op terug. Opbouw rapport Voorafgaand aan de werkelijke analyse zullen we in het eerste Hoofdstuk meer in detail stilstaan bij het onderzoek MBO-Kaart en de representativiteit van de uitkomsten. Dit is noodzakelijk om tot een goede interpretatie van de uitkomsten te komen. Vervolgens bekijken we in Hoofdstuk 2 de bestemming van de gediplomeerden. In Hoofdstuk 3 gaan we dieper in op de gediplomeerden die zijn gaan werken. In Hoofdstuk 4 komt de opname van gediplomeerden door de arbeidsmarkt aan de orde. In Hoofdstuk 5 gaan we dieper in op de gediplomeerden die hebben gekozen voor een vervolgopleiding. In Hoofdstuk 6 bekijken we de doorstroom naar vervolgonderwijs vanuit het oogpunt van de economische hbo-opleidingen. In Hoofdstuk 7 gaan we in op de tevredenheid van gediplomeerden met betrekking tot de door hen gevolgde opleiding. In het laatste hoofdstuk sluiten we af met een korte samenvatting van de belangrijkste uitkomsten. Niet alle uitkomsten die in deze rapportage geanalyseerd worden, worden in de vorm van grafieken of tabellen gepresenteerd. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten vindt u daarom een uitgebreide tabellenbijlage met daarin alle uitkomsten die voor de analyse gebruikt zijn. Zij zijn op eenzelfde wijze geordend als de rapportage. Hierin vindt u ook de uitkomsten uitgesplitst naar opleiding (alle crebo s) binnen ECABO. 5 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

8 1 Het onderzoek met de MBO-Kaart Om de uitkomsten over de positie van gediplomeerden van opleidingen van ECABO op een juiste wijze te interpreteren is het belangrijk dat men weet hoe de gegevens tot stand gekomen zijn. Daarom willen we voorafgaand aan de werkelijke analyse van de positie van gediplomeerden van opleidingen ECABO eerst het een en ander kwijt over de afbakening van de onderzoekspopulatie, het onderzoeksbestand dat uit het onderzoek MBO-Kaart ontstaat en de gevolgen daarvan voor de representativiteit van de gegevens. 1.1 Afbakening van de onderzoekspopulatie mbo-verlaters In landelijke rapportages gaan we doorgaans uit van een iets andere afbakening van de populatie schoolverlaters dan in het onderzoek (en in de rapportages) voor de deelnemende instellingen. Gaat het in het onderzoek MBO-Kaart voor instelling met name om de opbrengst op instellingsniveau (en de organisatorische niveaus daarbinnen), in landelijk rapportages gaat het meer om de opbrengst van het gehele mbo-veld. Om deze reden bakenen we de onderzoekspopulatie in landelijke rapporten af als de groep mboverlaters; zij zijn bijvoorbeeld gaan werken of zij zijn gaan doorleren op het hbo. Schoolverlaters die verder leren op het eigen roc of op een ander roc dan waar zij een diploma hebben behaald, worden dus buiten beschouwing gelaten. De uitkomsten die in dit rapport worden gepresenteerd hebben dus betrekking op gediplomeerde mbo-verlaters en niet op alle gediplomeerden van mbo-opleidingen 2. In totaal is op basis van deze afbakening informatie beschikbaar over ruim gediplomeerde mbo-verlaters van ECABO-opleidingen van de laatste drie jaar (zie ook de Inleiding). Met uitzondering van de uitkomsten die worden gepresenteerd in paragraaf 2.1 (interne doorstroom) hebben de uitkomsten die in dit rapport worden gepresenteerd dus betrekking op gediplomeerde mbo-verlaters ECABO en niet op alle gediplomeerden van mbo-opleidingen ECABO. 1.2 Representativiteit uitkomsten en wegingprocedure Hoewel de MBO-Kaart een landelijk onderzoek is, doen niet alle scholen in Nederland (elk jaar en met al hun opleidingen) mee. Daarnaast zijn de opleidingen (en de deelname hieraan) niet gelijk verspreid over de scholen. Er is op voorhand dus geen sprake van een onderzoek onder de gehele (landelijke) populatie gediplomeerde schoolverlaters. Tevens is geen sprake van een vooraf beredeneerde steekproef. Het kan dus voorkomen dat, naast het feit dat niet alle schoolverlaters van alle opleidingen in gelijke mate responderen, bepaalde opleidingen oververtegenwoordigd of ondervertegenwoordigd zijn in het onderzoeksbestand. Doorgaans zijn bijvoorbeeld de opleidingen Calibris en in iets mindere mate de opleidingen ECABO in het landelijke bestand oververtegenwoordigd. Dit kunnen we ook vaststellen in het onderzoeksbestand MBO-Kaart Daarnaast hebben we in het onderzoeksbestand vastgesteld dat binnen ECABO onder de responderende gediplomeerden er een oververtegenwoordiging is van onder andere de opleidingen binnen Bedrijfsadministratie en Juridisch, terwijl de opleidingen binnen Orde en veiligheid en ICT Administratief ondervertegenwoordigd zijn. Om deze onder- of oververtegenwoordiging van opleidingen in het onderzoeksbestand te ondervangen kunnen we de uitkomsten van het onderzoek wegen. Het wegen van het onderzoeksbestand houdt in dat we de verdeling in opleidingen in de landelijke populatie doorvoeren in het onderzoeksbestand. 2 Op basis van de gegevens van de deelnemende roc s is het evenwel wel mogelijk om indicaties te verkrijgen inzake de omvang en kenmerken van de interne doorstroom van gediplomeerden. Wij geven een typering hiervan in Paragraaf 2.1 van deze rapportage 6 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

9 Voor de analyse van de uitkomsten in deze rapportage hebben we op het bestand een tweetal wegingen toegepast. We zijn hierbij uitgegaan van de landelijke populatie op basis van het aantal diploma s per opleiding en jaar in het mbo-veld 3. De eerste weging heeft betrekking op de uitkomsten op het landelijke niveau (alle opleidingen bij elkaar). Deze weging geschiedt op basis van de verdeling van het aantal gediplomeerden naar KBB. Een eventuele onder- of oververtegenwoordiging van een KBB in de totaaluitkomsten van het onderzoek op landelijk niveau wordt hiermee tegengegaan. De tweede weging heeft betrekking op de uitkomsten op het niveau van ECABO (de uitkomsten van de verschillende opleidingen bij elkaar). Deze weging geschiedt op basis van de verdeling van het aantal gediplomeerden naar opleidingsrichting binnen ECABO. Een eventuele onder- of oververtegenwoordiging van een opleidingsrichting in de totaaluitkomsten voor ECABO wordt hiermee tegengegaan. Resultaat van de weging is dat: in het onderzoeksbestand de verdeling naar KBB s gelijk is aan de verdeling naar KBB s in de landelijke populatie (totaal aantal diploma s in de betreffende jaren). in het onderzoeksbestand de verdeling naar opleiding binnen ECABO gelijk is aan de verdeling binnen ECABO in de landelijke populatie (totaal aantal diploma s in de betreffende jaren). Beide wegingen zijn voor alle jaren (2004, 2005 en 2006) afzonderlijk gedaan. Dit wil zeggen dat de uitkomsten van 2006 zijn gewogen op basis van gegevens over het aantal diploma s in 2006, de uitkomsten voor 2005 gewogen zijn op basis van gegevens over het aantal diploma s in 2005 en die van 2004 op basis van gegevens over het aantal diploma s in Hieronder ziet u een voorbeeld van hoe een weging in zijn werk gaat. De aantallen die in dit voorbeeld zijn gebruikt zijn fictief. In Bijlage 1 vindt u de werkelijke wegingsfactoren voor opleidingsrichtingen binnen ECABO in Voorbeeld weging op niveau ECABO: De landelijke verhouding in aantal diploma s (of gediplomeerden) voor opleidingsrichtingen binnen ECABO is als volgt: - Secretarieel Bedrijfsadministratie Juridisch 1500 De onderlinge verhouding is hierbij 45%, 40% en 15%. De verdeling in het onderzoeksbestand is als volgt: - Secretarieel Bedrijfsadministratie Juridisch 180 De onderlinge verhouding is hierbij 40%, 42% en 18%. In dit geval zijn de opleidingen Juridisch en Bedrijfsadministratie licht oververtegenwoordigd in het onderzoeksbestand en de opleidingen Secretarieel ondervertegenwoordigd. Om de uitkomsten representatief te maken worden de uitkomsten van Secretarieel vermenigvuldigd met een (wegings)factor 1,125 (45/40), de uitkomsten van Bedrijfsadministratie met een (wegings)factor 0,95 (40/42) en de uitkomsten van Juridisch met een (wegings)factor 0,83 (15/18). 3 Meest ideale uitgangspunt is een landelijke populatie met eenzelfde afbakening als de onderzoekspopulatie, namelijk de mboverlaters. Een dergelijk bestand is echter niet voorhanden. 7 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

10 2 Eerste bestemming Wat gaan de gediplomeerden van opleidingen ECABO na hun studie doen? Gaan zij werken, kiezen zij voor een vervolgopleiding binnen de eigen school of op het HBO, zijn zij werkloos of gaan zij iets anders doen? In dit hoofdstuk bekijken we zowel de bestemming van gediplomeerden die binnen een roc verder leren (interne doorstroom; paragraaf 2.1) als de bestemming van de gediplomeerden die de school en het mbo hebben verlaten (paragraaf 2.2 en verder). De informatie over de interne doorstroom is afkomstig uit de bestanden die we van de deelnemersadministratie van de verschillende deelnemende instellingen hebben gekregen (in 2005 gaat het om totaal 8 instellingen, in 2006 om totaal 16). De informatie over de mbo-verlaters is afkomstig van de uitkomsten van de vragenlijst MBO-Kaart. 2.1 Interne doorstroom binnen het roc Van alle gediplomeerden van opleidingen ECABO kiest ruim een kwart (27% onder gediplomeerden van 2006 en 26% onder gediplomeerden van 2005) ervoor om verder te leren op het eigen roc (zie Figuur 2.1). Landelijk, onder gediplomeerden van alle opleidingen, zien we een vergelijkbaar aandeel gediplomeerden dat intern doorstroomt. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Figuur 2.1 Interne doorstroom binnen het roc van gediplomeerden ECABO en op landelijk niveau, (niet gewogen). ECABO 2005 ECABO 2006 Landelijk 2005 Landelijk 2006 intern doorgestroomd roc verlaten 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Opleidingsrichting Niet voor alle opleidingen binnen ECABO zien we dezelfde mate van interne doorstroom (zie Figuur 2.2 op de volgende pagina). Zo zien we onder gediplomeerden van 2006 dat de interne doorstroom met name relatief hoog is voor gediplomeerden van opleidingen Secretarieel (38% stroomt intern door), Bedrijfsadministratie (36%) en ICT Administratief (33%), terwijl deze juist laag is onder gediplomeerden van de opleidingen Bank- en verzekeringswezen (0%), Logistiek (0%) en Juridisch (2%). Voor een deel heeft dit te maken met de verschillende niveaus van de opleidingen binnen de diverse opleidingsrichtingen. Niveau Niet verwonderlijk zijn het met name gediplomeerden van opleidingen op niveau 1, 2 en 3 die relatief vaak kiezen voor een vervolgopleiding op het mbo (en dan vaak binnen het eigen roc). Van alle gediplomeerden ECABO van opleidingen op niveau 4 kiest slechts 1% voor een vervolgopleiding binnen het eigen roc (2006). Voor de overige niveaus is dit 45% (niveau 1), 49% (niveau 2) en 58% (niveau 3). Met name de omvang van de interne doorstoom van gediplomeerden ECABO op niveau 3 is opvallend. Vergeleken met de uitkomsten op landelijk niveau gaan 8 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

11 gediplomeerden van opleidingen ECABO op niveau 3 beduidend vaker door in een mbo-opleiding op het eigen roc (58%); landelijk gezien kiest maar 29% van de gediplomeerden op niveau 3 hiervoor. Ditzelfde beeld zien we onder gediplomeerden van Figuur 2.2 Interne doorstroom binnen het roc van gediplomeerden ECABO naar opleidingsrichting, 2006 (niet gewogen). Secretarieel (n=1099) Bedrijfsadministratie (n=1301) Commercieel (n=611) Bank- en verzekeringsw ezen (n=227) Logistiek (n=20) Juridisch (n=518) Orde en veiligheid (n=606) ICT Administratief (n=1414) ECABO 2006 (totaal) Landelijk % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% intern doorgestroomd roc verlaten Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006 Leerweg De interne doorstroom is onder gediplomeerden van BBL-opleidingen binnen ECABO opvallend laag (7% à 8%). Landelijk is de interne doorstroom onder BBL-ers relatief veel groter; 23% à 27%. Dit is des te opvallender aangezien gediplomeerden BBL van ECABO naar verhouding vaker een opleiding op een lager niveau hebben gedaan dan we landelijk onder BBL-ers zien. Onder gediplomeerde BOL-ers van ECABO gaat 28% (zowel 2006 als 2005) na diplomering verder op het eigen roc. Landelijk gezien is het aandeel interne doorstomers onder BOL-ers 27% in 2006 en 30% in Geslacht en etniciteit Binnen ECABO zien we weinig verschil in de mate van interne doorstroom tussen mannen en vrouwen. Landelijk zien we echter dat mannelijke gediplomeerden vaker kiezen voor een vervolgopleiding binnen het eigen roc dan vrouwelijke gediplomeerden. Zowel onder gediplomeerden van ECABO als op landelijk niveau zien we verder dat de interne doorstroom onder allochtonen hoger is dan onder autochtonen. Van de allochtone gediplomeerden leert bijna 40% door binnen het roc; onder autochtonen is dit aandeel 20% à 25%. Ook dit heeft te maken met het niveau van de opleiding 9 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

12 2.2 Bestemming van gediplomeerde mbo-verlaters Van de gediplomeerden die na het behalen van het diploma het roc verlaten gaat een klein deel verder op het mbo, maar bij een ander roc / aoc. De overige gediplomeerden zijn gaan werken, kiezen voor een vervolgopleiding (niet op het mbo), zijn werkloos of zijn iets anders gaan doen; dit zijn de zogenaamde mbo-verlaters. In deze paragraaf bekijken we (op basis van de antwoorden op de vragenlijsten) wat de mboverlaters van opleidingen ECABO na diplomering zijn gaan doen. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Van de mbo-verlaters van 2006 van opleidingen binnen ECABO is ruim tweevijfde (42%) gaan werken (zie Figuur 2.3a). Bijna eenderde (31%) heeft gekozen voor een (voltijds)opleiding en daarnaast heeft nog eens 21% gekozen voor de combinatie van leren en werken. 5% van de gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO is op het moment van onderzoek (ongeveer een half jaar na diplomering) (nog) werkloos. In paragraaf 2.4 werken we dit verder uit naar opleidingsrichting. Landelijk 4 gaat ruim de helft van de mbo-verlaters werken (58%) (zie Figuur 2.3b). Gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO gaan dus relatief minder vaak werken dan mboverlaters in het algemeen. Zij kiezen daarentegen vaker voor een opleiding, al dan niet in combinatie met werk. Het werkloosheidspercentage is landelijk gezien 3%; de werkloosheid onder gediplomeerden van ECABO is dus 2% hoger dan landelijk het geval is. Figuur 2.3 Eerste bestemming van mbo-verlaters na het behalen van het mbo-diploma voor ECABO en landelijk, 2006 (gewogen). a. ECABO b. landelijk 31% 5% 2% 42% 21% 3% 2% 21% werken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders 16% werken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders 58% Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Bekijken we de bestemming van gediplomeerden ECABO door de jaren heen, dan zien we dat het aandeel van de mbo-verlaters dat kiest voor een (voltijds) vervolgopleiding de afgelopen drie jaar geleidelijk gestegen is; van 23% onder mbo-verlaters van 2004 naar 31% onder mbo-verlaters van 2006 (zie Figuur 2.4 op de volgende pagina). Daarentegen is het aandeel van de mbo-verlaters dat kiest voor een combinatie van werken en leren iets gedaald. Deze beide trends zien we ook in de landelijke uitkomsten, onder mbo-verlaters van alle opleidingen, terug. Het aandeel mbo-verlaters van opleidingen ECABO van 2006 dat aan de slag is gegaan op de arbeidsmarkt is ten opzichte van 2004 iets gedaald, maar ten opzichte van 2005 stabiel gebleven. Verder zien we dat de werkloosheid onder mbo-verlaters van 2006 relatief gezien even hoog is als onder mbo-verlaters van Onder mbo-verlaters van 2004 was de werkloosheid echter 1% groter. De werkloosheid is daarmee voor mbo-verlaters van opleidingen ECABO minder sterk (met 1%) afgenomen dan we landelijk zien; ten opzichte van 2004 is het landelijke werkloosheidpercentage in % lager. 4 Het gaat hier om landelijke uitkomsten; uitkomsten van gediplomeerde mbo-verlaters van alle mbo-opleidingen, leerwegen en niveaus die hebben meegedaan aan het onderzoek. 10 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

13 Figuur 2.4 Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO door de jaren heen, (gewogen) werken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart Typering gediplomeerden die zowel werken als doorleren De meerderheid van de gediplomeerden die aangeven dat zij zowel doorleren als werken zijn studenten die naast hun hbo-opleiding een (bij)baan hebben. Bijna de helft van hen heeft een bijbaan die min of meer aansluit bij de opleiding die zij op het mbo gevolgd hebben, dus banen binnen het domein van ECABO. Hieronder bevinden zich onder andere studenten die als administrateur, commercieel medewerker bank- en verzekeringen, directiesecretaresse of ICT-beheerder aan het werk zijn. Daarnaast zien we dat veel gediplomeerden met een bijbaan een gangbaar bijbaantje hebben, zoals verkoopmedewerker, winkelassistent en baantjes in de horeca. Naast hbo-studenten met een bijbaan bestaat de groep doorleren en werken uit gediplomeerden die naast een baan een cursus of een deeltijd hbo-opleiding volgen. Cursussen / opleidingen die hierbij het meest genoemd worden zijn: cursus Administratief medewerker, cursus Verzekeringsadviseur, opleiding Accountancy, opleiding Bedrijfseconomie, opleiding SPD Bedrijfsadministratie, opleiding Personeel en arbeid. De gediplomeerden die zowel werken als doorleren worden in de hoofdstukken Werken en Doorleren toegedeeld tot de werkende dan wel doorlerende gediplomeerden (zie de inleiding bij de hoofdstukken 3 en 5). 2.3 De keuze voor werken of doorleren Wie kiezen er vaker voor de arbeidsmarkt en wie kiezen er vaker voor een vervolgopleiding? We bekijken dit naar opleidingsrichting 5, naar niveau, naar leerweg, naar geslacht, naar etniciteit en regio 6. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Opleidingsrichting Binnen ECABO (zie Figuur 2.5a op de volgende pagina) zien we dat met name de gediplomeerde mbo-verlaters van Orde en veiligheid en in iets mindere mate de gediplomeerden van de Secretariële opleidingen in belangrijke mate op de arbeidsmarkt georiënteerd zijn (en relatief weinig op een vervolgopleiding). Bijna driekwart (73%) van de mbo-verlaters van opleidingen Orde en veiligheid en ruim de helft (54%) van de gediplomeerden van opleidingen Secretarieel is een half jaar na diplomering actief op de arbeidsmarkt. Dit is duidelijk vaker het geval dan we zien bij de 5 Uitkomsten van opleidingen met minder dan 20 gediplomeerden (absoluut) worden wel in de figuren gepresenteerd, maar worden niet bij de analyse betrokken. In de figuur wordt per opleiding aangegeven om hoeveel gediplomeerden het gaat (n=..). 6 De regio s zijn op basis van de postcodes van de schoolverlaters ingedeeld conform de CWI-districtsindeling bestaande uit 6 districten: Noord, Oost, Middenwest, Noordwest, Zuidwest en Zuidoost. 11 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

14 overige opleidingsrichtingen. Beide groepen gediplomeerden hebben relatief vaker te maken met werkloosheid. Onder de gediplomeerden Secretarieel is op het moment van onderzoek 8% (nog) werkloos, onder de groep gediplomeerden van Orde en veiligheid is het werkloosheidspercentage 7%. Gediplomeerden van Juridische opleidingen zijn relatief gezien het minst georiënteerd op de arbeidsmarkt en kiezen relatief vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding; 54% van hen is op het moment van onderzoek bezig met een studie. Ook onder gediplomeerden van opleidingen Commercieel is dit aandeel relatief hoog; 46% volgt een (voltijds) vervolgopleiding. De gediplomeerden van deze opleidingsrichtingen hebben ook het minst vaak te maken met werkloosheid; voor beide groepen is het werkloosheidspercentage 1%. Overigens zien we bovenstaand beeld ook min of meer terug onder gediplomeerden van 2005 en In Bijlage 2 is voor deze uitkomsten onderscheid gemaakt naar opleidingsrichting en leerweg. Figuur 2.5a Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO naar opleidingsrichting, 2006 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen). Secretarieel (n=448) Bedrijfsadministratie (n=457) Commercieel (n=277) Bank- en verzekeringsw ezen (n=156) Logistiek (n=18) Juridisch (n=314) Orde en veiligheid (n=263) ICT Administratief (n=397) ECABO 2006 (totaal) Landelijk % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% w erken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006 In Figuur 2.5b op de volgende pagina is de bestemming van mbo-verlaters weergegeven waarbij alleen de mbo-verlaters van opleidingen op niveau 4 zijn meegenomen. Ook als we kijken naar alleen de mbo-verlaters van opleidingen op niveau 4 zien we dat met name de mbo-verlaters van de opleidingsrichting Secretarieel relatief duidelijk vaker kiezen voor de arbeidsmarkt; 49% werkt op het moment van onderzoek. Mbo-verlaters op niveau 4 van opleidingen Juridisch zijn relatief gezien duidelijk minder vaak aan de slag gegaan op de arbeidsmarkt (18%). Zij kiezen vaker voor een vervolgopleiding; 54% volgt een voltijds-opleiding en 25% combineert een opleiding met een baan. 12 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

15 Figuur 2.5b Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO (van opleidingen op niveau 4) naar opleidingsrichting, 2006 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen). Secretarieel (n=303) Bedrijfsadministratie (n=355) Commercieel (n=238) Bank- en verzekeringsw ezen (n=156) Logistiek (n=16) Juridisch (n=314) ICT Administratief (n=329) ECABO 2006 (totaal) Landelijk % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% w erken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006 Niveau Van alle mbo-verlaters met een ECABO-opleiding zijn de gediplomeerden op niveau 2 het meest vaak aan het werk; 72% van de mbo-verlaters op niveau 2 heeft op het moment van onderzoek een baan. Ook onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 (64%) en niveau 1 (60%) is dit aandeel hoog. Dit is op zich niet verwonderlijk aangezien gediplomeerden op deze niveaus (en zeker van de niveaus 1 en 2) die verder leren dit veelal in het mbo doen en in deze rapportage buiten beschouwing worden gelaten. Het aandeel werkenden is voor gediplomeerde mbo-verlaters met een opleiding op niveau 4 beduidend lager (28%); zij kiezen veel vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding (43%) of een combinatie van werken en leren (25%). Door de jaren heen zien we geen afwijkingen in bovenstaand beeld en ook op landelijk niveau zien we in de verschillende jaren dat het aandeel werkenden met name hoog is op de niveaus 1, 2 en 3 en relatief laag is onder gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen op niveau 4. Wel is het aandeel gediplomeerden op niveau 4 dat kiest voor de arbeidsmarkt, landelijk gezien duidelijk hoger dan we zien onder gediplomeerden op niveau 4 van ECABO-opleidingen. Landelijk zien we dat ruim 40% van de mbo-verlaters op niveau 4 (elk jaar) op het moment van onderzoek aan de slag is op de arbeidsmarkt, terwijl dit aandeel onder gediplomeerden van ECABO-opleidingen op niveau 4 nog geen 30% is. Leerweg Het algemene beeld onder gediplomeerden van ECABO-opleidingen is dat BBL-ers na diplomering overwegend gaan / blijven werken en dat BOL-ers duidelijk vaker kiezen voor een vervolgopleiding, al dan niet in combinatie met een baan. Zo zien we onder de gediplomeerden van 2006 dat 74% van de BBL-ers op het moment van onderzoek werkzaam is tegen 36% onder gediplomeerden van de leerweg BOL. Van de BOL-ers heeft meer dan helft (59%) gekozen om zich via scholing verder te kwalificeren; onder BBL-ers is dit 14%. Door de jaren heen is het aandeel BBL-ers dat een half jaar na diplomering actief is op de arbeidsmarkt toegenomen van 67% onder gediplomeerden van 2004 tot 74% onder gediplomeerden van Het aandeel dat dus kiest voor een vervolgopleiding (al dan niet in combinatie met een baan) is dan ook afgenomen (van 25% onder gediplomeerden van 2004 tot 13 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

16 14% onder gediplomeerden van 2006). Onder BOL-ers van opleidingen ECABO is het aandeel dat na een half jaar een baan heeft door de jaren redelijk stabiel gebleven (35% à 37%). Binnen de groep BOL-ers die kiezen voor een vervolgopleiding zien we wel een lichte verschuiving in het aandeel dat kiest voor een voltijds vervolgopleiding en het aandeel dat kiest voor de combinatie van werken en leren. We zien dat het aandeel BOL-ers dat kiest voor een voltijds vervolgopleiding door de jaren heen is toegenomen, van 28% onder gediplomeerden van 2004 naar 36% onder gediplomeerden van Het aandeel dat kiest voor de combinatie van werken en leren is juist afgenomen (van 28% onder gediplomeerden van 2004 tot 23% onder gediplomeerden van 2006). Landelijk zien we deze laatste trend onder BOL-ers ook. We zien landelijk echter ook dat het aandeel BOL-ers dat een baan heeft ten opzichte van 2004 wel iets toegenomen is. Daarentegen zien we landelijk juist weer niet, zoals onder BBL-ers van ECABO het geval is, dat het aandeel BBL-ers dat op het moment van onderzoek werkt is toegenomen in de afgelopen drie jaar; het aandeel BBL-ers dat werkt is op landelijk niveau stabiel gebleven (84% à 85%). Geslacht en etniciteit Als we de keuze voor werk of vervolgopleiding voor gediplomeerden van ECABO bekijken naar geslacht, dan zien we dat vrouwen in het algemeen vaker aan het werk zijn dan mannelijke gediplomeerden, al is het verschil in 2006 niet zo heel groot (40% van de vrouwen is aan het werk en 38% van de mannen). Onder gediplomeerden van 2005 en van 2004 was dit verschil iets groter. Landelijk is het verschil tussen de bestemming van mannen en vrouwen groter dan we zien op het niveau van ECABO; vrouwen kiezen duidelijk vaker voor de arbeidsmarkt en minder vaak voor een vervolgopleiding dan mannen. Als we de uitkomsten bekijken naar etniciteit van de gediplomeerden dan zien we dat autochtonen in het algemeen vaker werken op het moment van onderzoek dan allochtonen. Allochtonen kiezen dus relatief vaker dan autochtonen voor een vervolgopleiding (voltijds of in combinatie met een baan). Binnen de groep allochtonen die (ieder jaar) kiezen voor een vervolgopleiding zien we een duidelijke toename van het aantal gediplomeerden dat kiest voor een voltijds-opleiding en een afname van het aandeel gediplomeerden dat kiest voor de combinatie van werken en leren. Dit zien we overigens ook onder de groep doorlerende gediplomeerden onder autochtone mbo-verlaters. Op landelijk niveau, voor alle opleidingen bij elkaar, zien we min of meer hetzelfde beeld. Regio Van alle gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO in 2006 gaan gediplomeerden in de regio Zuidoost en de regio Zuidwest na diplomering relatief vaak werken. Van de gediplomeerden uit de regio Zuidoost werkt 48% op het moment van onderzoek. Voor de regio Zuidwest is dit 45%. Binnen deze laatste regio zien we verder dat er relatief gezien opvallend weinig gediplomeerden kiezen voor een voltijds vervolgopleiding. Gediplomeerden uit de regio Zuidoost kiezen juist weer opvallend minder vaak voor de combinatie van werken en leren. Voor beide regio s zien we overigens het relatief grootste aandeel werklozen. Verder valt op te merken dat gediplomeerden ECABO van 2006 in de regio s Middenwest en Noordwest relatief minder vaak kiezen voor de arbeidsmarkt en dus vaker voor een vervolgopleiding (met name voor een voltijds vervolgopleiding). 14 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

17 2.4 Werkloosheid onder gediplomeerden Zoals eerder vermeld is de werkloosheid onder mbo-gediplomeerden ECABO ten opzichte van 2004 iets gedaald, maar is deze in vergelijking met het landelijke werkloosheidspercentage relatief hoog. Het is daarom zinvol om te bekijken wie er met name geconfronteerd worden met werkloosheid. Ook dit bekijken we naar opleidingsrichting, naar niveau, naar leerweg, naar geslacht, naar etniciteit en regio. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Opleidingsrichting Binnen ECABO zijn, zoals reeds vermeld, gediplomeerden van de opleidingsrichting Secretarieel en de opleidingsrichting Orde en veiligheid relatief vaker werkloos dan gediplomeerden van de overige opleidingsrichtingen (zie Figuur 2.5a op pagina 12). Onder gediplomeerden van 2006 van opleidingen Secretarieel zijn het met name gediplomeerden van de opleidingen Administratief medewerker (26%), Secretarieel medewerker (16%) en Secretaresse (15%) die vaker met werkloosheid te maken krijgen. Onder gediplomeerden van 2006 van de opleidingen Orde en veiligheid hebben met name de Beveiligers een relatief hoog werkloosheidspercentage (10%). Met name het hogere werkloosheidspercentage voor de opleidingen Orde en veiligheid is opvallend; in het voorgaande rapport over de uitkomsten van gediplomeerden van konden we nog melden dat de werkloosheid onder gediplomeerden van 2004 ten opzichte van 2003 met 8% gedaald was. Vanaf 2004 zien we echter weer een duidelijke stijging in werkloosheid onder deze groep gediplomeerden; 9% onder gediplomeerden van 2005 en 7% onder gediplomeerden van Een duidelijke oorzaak voor deze schommeling is op basis van het onderzoek echter niet te geven. Niveau en leerweg De werkloosheid is het hoogst onder gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO op niveau 1 (14% onder gediplomeerden van 2006). In vergelijking met de uitkomsten onder gediplomeerden van 2004 en 2005 zien we dat de werkloosheid onder gediplomeerden van dit niveau wel duidelijk is afgenomen; onder gediplomeerden van 2004 en 2005 was ongeveer 30% op het moment van onderzoek (nog) werkloos. De werkloosheid onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 is, in tegenstelling tot niveau 1, juist toegenomen. Onder gediplomeerden van 2006 is de werkloosheid onder deze groep 11%, terwijl dit onder gediplomeerden van % was en onder gediplomeerden van %. Zoals ieder jaar is de werkloosheid onder gediplomeerden van 2006 op niveau 4 relatief gezien het laagst, te weten 2%. Ook op landelijk niveau zien we dat de werkloosheid onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 relatief het laagst en op niveau 1 relatief het hoogst is. Ook landelijk onder alle mboverlaters zien we echter dat de werkloosheid onder gediplomeerden op niveau 1 van 2006 duidelijk is afgenomen. Opvallend is dat gediplomeerden op niveau 3 landelijk gezien beduidend minder vaak te maken hebben met werkloosheid dan gediplomeerden op niveau 3 van opleidingen ECABO. Zo is landelijk gezien onder gediplomeerden van 2006 op niveau 3 slechts 3% werkloos, terwijl we onder gediplomeerden van 2006 op niveau 3 van ECABO een werkloosheidspercentage van 11% zien. Hoewel we onder gediplomeerden van 2004 van opleidingen ECABO weinig verschil zagen in de mate van werkloosheid tussen BOL-ers en BBL-ers, zien we onder gediplomeerden van 2005 en 2006 een duidelijk ander beeld. BBL-ers van 2006 en 2005 hebben duidelijk vaker met werkloosheid te maken (gehad) dan BOL-ers van 2006 en Zo is onder gediplomeerden BBL van % op het moment van onderzoek (nog) werkloos en is dit aandeel onder BOL-ers van %. Dit beeld zagen we overigens ook onder gediplomeerden van 2002 en Landelijk is het verschil tussen de werkloosheid van BOL-ers en BBL-ers duidelijk minder groot en zien we zelfs (in alle jaren) dat de werkloosheid onder BBL-ers iets lager is dan onder BOL-ers. Geslacht en etniciteit Vrouwelijke gediplomeerden ECABO hebben relatief vaker met werkloosheid te maken dan mannelijke gediplomeerden. Onder gediplomeerden van 2006 zien we dat 5% van de vrouwen een half jaar na het behalen van het diploma (nog) werkloos is en 4% van de mannen. Overigens was dit verschil onder gediplomeerden van 2004 duidelijk groter; 8% van de vrouwen was destijds werkloos tegen 5% van de mannen. Onder gediplomeerden van 2005 zien we geen verschil in de mate van werkloosheid; onder beide groepen had 5% te maken met werkloosheid. 15 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

18 Ook op landelijk niveau, onder alle gediplomeerden mbo-verlaters, zien we geen of slechts kleine verschillen in de mate waarin gediplomeerden van beide geslachten na diplomering te maken hebben met werkloosheid. Door de jaren heen zien we dat allochtonen een half jaar na diplomering vaker (nog) werkloos zijn dan autochtone gediplomeerden van opleidingen ECABO (respectievelijk 6% en 3% onder gediplomeerden van 2006). Wel zien we dat vanaf 2004 het verschil tussen allochtonen en autochtonen is afgenomen; onder gediplomeerden van 2004 was het verschil in werkloosheid tussen allochtonen en autochtonen 6%, onder gediplomeerden van 2005 en 2006 is dit nog maar 3%. Overigens is de werkloosheid onder allochtone gediplomeerden van ECABO minder hoog dan we landelijk, onder alle allochtone gediplomeerden, zien; onder gediplomeerden van 2006 is 6% van de allochtone gediplomeerden van ECABO werkloos, terwijl dit op landelijk niveau 9% is. Dit beeld zien we ook onder gediplomeerden van Regio Wat betreft de werkloosheid van gediplomeerden van ECABO per regio is er door de jaren heen geen duidelijk beeld waarneembaar. Zo is onder gediplomeerden van 2004 de werkloosheid in de regio Oost opvallend lager dan in de overige regio s. Onder gediplomeerden van 2005 zien we dat de werkloosheid in de regio s Noordwest en Zuidwest relatief hoger is en onder gediplomeerden van 2006 is de werkloosheid relatief hoger in de regio s Zuidwest en Zuidoost. Landelijk zien we min of meer hetzelfde beeld, maar zijn de verschillen tussen de regio s iets kleiner. 16 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

19 3 Werken In dit hoofdstuk komen de uitkomsten naar voren voor de groep mbo-verlaters die na diplomering zijn gaan werken. Dit zijn in eerste instantie de mbo-verlaters die aangeven dat zij werken (en dat meer dan 12 uur per week doen 7 ). Tevens worden onder de groep werkenden ook degenen meegenomen die aangeven naast hun werk een cursus te volgen of een deeltijd hboopleiding (waarvan het werken de hoofdactiviteit is 8 ). We kijken in dit hoofdstuk naar het baanperspectief voor de gediplomeerden, de aansluiting van het beroep op de opleiding, de allocatie van werkende gediplomeerden naar bedrijfstakken en de invloed van de beroepspraktijkvorming (bpv). In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. 3.1 Baanperspectief voor gediplomeerden Het baanperspectief voor gediplomeerden beoordelen we aan de hand van de onderstaande vragen: Hoe snel (na hoeveel maanden) komen gediplomeerden aan een baan? Hebben gediplomeerden bpv gehad (als BOL-er of BBL-er) bij het bedrijf waar zij nu werken? Wat voor aanstelling hebben zij? Wat verdienen zij? Hoe groot is de mobiliteit van gediplomeerden? Werken zij, een half jaar na diplomering, nog bij de eerste werkgever? Gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO die kiezen voor de arbeidsmarkt vinden redelijk snel een baan. Ruim driekwart (76% onder werkende gediplomeerden van 2006) heeft binnen 3 maanden een baan gevonden en bijna 40% zelfs binnen één maand (39% onder werkende gediplomeerden van 2006). Het aandeel gediplomeerden dat binnen één maand een baan heeft gevonden is vanaf 2004 zelfs licht gestegen van 35% onder gediplomeerden van 2004 tot 39% onder gediplomeerden van Binnen de groep gediplomeerden zijn het met name BBL-ers die snel (binnen één maand) een baan vinden; onder de werkende BBL-ers van 2006 is 69% binnen één maand aan de slag. Dit heeft te maken met het feit dat BBL-ers vaak blijven werken bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming gevolgd hebben. Van alle werkende BBL-ers (van 2006) werkt eveneens 69% op het moment van onderzoek bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming gevolgd hebben. Ook voor gediplomeerden van BOL-opleidingen ECABO spelen de contacten die tijdens de beroepspraktijkvorming (bpv) worden opgedaan een niet onbelangrijke rol bij het vinden van werk. Onder werkende BOL-ers van 2006 is 42% aan de slag gegaan bij een bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming hebben gehad. Van alle werkende gediplomeerden van opleidingen ECABO heeft iets meer dan de helft (51% onder gediplomeerden van 2006) een half jaar na het behalen van het diploma een vaste aanstelling. Alleen onder werkende gediplomeerden van 2005 was dit aandeel duidelijk lager; toen had slechts 45% een vaste aanstelling. Het aandeel werkenden met een tijdelijke aanstelling neemt door de jaren licht af, van 35% onder gediplomeerden van 2004 tot 32% onder gediplomeerden van Binnen de groep werkende gediplomeerden zijn het wederom de BBLers die op dit aspect een beter baanperspectief hebben; zij hebben vaker dan BOL-ers een vaste aanstelling. Zo zien we onder gediplomeerden van 2006 bijvoorbeeld dat op het moment van onderzoek 58% van de BBL-ers een vaste aanstelling heeft tegen 49% onder BOL-ers. Ook dit valt voor een deel te verklaren door het feit dat BBL-ers veelal aan de slag blijven bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming hebben gehad; zij werken er dus al langer waardoor de kans dat zij een vaste aanstelling hebben groter is. 7 Dit is conform de definitie van werkenden van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). 8 Dit wordt bepaald aan de hand van de verdeling van het aantal uren per week dat de respondent aangeeft te werken dan wel te leren. 17 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart

20 Dat het baanperspectief voor BBL-ers (iets) beter is dan voor BOL-ers uit zich ook in het salaris van de werkende gediplomeerden. BBL-ers verdienen in het algemeen meer dan BOL-ers 9. Ook dit heeft te maken met het feit dat BBL-ers vaak langer in dienst zijn; zij werken vaak bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding ook gewerkt hebben. Daarnaast zijn BBL-ers gemiddeld vaak iets ouder dan de BOL-gediplomeerden, wat ook zijn invloed op het salaris heeft. Overigens zien we voor alle werkende gediplomeerden van ECABO bij elkaar dat het gemiddelde bruto maandsalaris (op basis van een 38-urige werkweek) in de afgelopen drie jaar is gestegen met 2% à 3,5% per jaar. Hoewel de BBL-ers veelal blijven werken bij het bedrijf waar zij tijdens hun opleiding bpv hebben gehad, heeft een deel van de BBL-ers binnen een halfjaar na diplomering een andere werkgever. Van de werkende BBL-ers van 2006 werkt éénderde (33%) op het moment van onderzoek niet meer in hun eerste baan; zij zijn dus tussen het behalen van het diploma en het moment van onderzoek (ongeveer een half jaar) van baan veranderd. Onder BOL-ers is dit aandeel iets kleiner, te weten 27%. Ten opzichte van de gediplomeerden van 2005 zien we dat de mobiliteit onder BOLers iets is toegenomen (van 25% onder gediplomeerden van 2005 naar 27%). Onder BBL-ers is deze juist (duidelijk) afgenomen van 45% onder gediplomeerden van 2005 naar 33% onder werkenden van Gemiddeld genomen is de mobiliteit onder werkende gediplomeerden van ECABO (BOL en BBL bij elkaar) echter gelijk gebleven ten opzichte van de uitkomsten onder werkenden van 2005 (28% werkt niet meer in hun eerste baan). Landelijk kunnen we vaststellen dat het baanperspectief (in de verschillende jaren) van mboverlaters overall gezien op verschillende aspecten beter is dan dat van werkende gediplomeerden ECABO. Landelijk zien we bijvoorbeeld dat gediplomeerden die kiezen voor de arbeidsmarkt duidelijk sneller een baan vinden; rond de 85% van de werkende gediplomeerden (van alle opleidingen bij elkaar) is binnen 3 maanden aan de slag gegaan. Met name het aandeel werkende gediplomeerden dat binnen 1 maand een baan vindt is landelijk gezien duidelijk groter dan we zien onder gediplomeerden van ECABO; onder alle werkende gediplomeerden van 2005 en 2006 heeft ruim 60% een baan gevonden binnen een maand. Verder zien we dat werkende gediplomeerden op het landelijke niveau duidelijk vaker beroepspraktijkvorming bij hun huidige werkgever hebben gevolgd / gehad dan onder werkende gediplomeerden van ECABO het geval is; landelijk zien we dat bijna tweederde van de werkenden werkt bij het bpv-bedrijf terwijl dit onder werkende gediplomeerden van ECABO nog niet de helft is. Ook zien we onder werkende gediplomeerden op landelijk niveau een groter aandeel werkenden met een vaste aanstelling en minder met een tijdelijke aanstelling en ligt het bruto salaris gemiddeld bijna 200,-- per maand (op basis van een 38-urige werkweek) hoger dan onder gediplomeerden van ECABO. Dit verschil in baanperspectief tussen gediplomeerden op landelijk niveau en gediplomeerden ECABO is met name te verklaren door het feit dat onder de landelijk gediplomeerden relatief meer gediplomeerden van BBL-opleidingen te vinden zijn dan onder de gediplomeerden van ECABO (zie Overzicht 0.2 op pagina 3). Met name BBL-ers (zowel op landelijk niveau als binnen ECABO) vinden snel een baan en werken vaak bij hun bpv-bedrijf. Het merendeel van hen blijft immers werken bij het bedrijf waar zij ook tijdens de opleiding hebben gewerkt. Hierdoor en door het feit dat de BBL-ers gemiddeld iets ouder zijn dan BOL-ers hebben zij ook vaker al een vaste aanstelling en is hun salaris gemiddeld hoger dan onder BOL-ers. De mobiliteit onder gediplomeerden ECABO is overigens wel te vergelijken met de mobiliteit van gediplomeerden van alle opleidingen bij elkaar (landelijk), al is deze wel iets lager (72% onder gediplomeerden van ECABO van 2006 en 76% landelijk onder gediplomeerden van 2006). Opleidingsrichting Kijkend naar het baanperspectief per opleidingsrichting binnen ECABO dan vallen met name twee opleidingsrichtingen op; de opleidingsrichting Orde en veiligheid en de opleidingsrichting Juridisch. Gediplomeerden van de opleidingen Orde en veiligheid die gaan werken doen gemiddeld het langst over het vinden van een baan, iets dat we in alle jaren terugzien. Met name het aandeel gediplomeerden dat binnen 1 maand een baan heeft gevonden is voor gediplomeerden van de opleidingen Orde en veiligheid duidelijk lager, maar ook na drie maanden hebben de gediplomeerden van ECABO gemiddeld genomen sneller een baan dan de gediplomeerden van alleen de opleidingen Orde en veiligheid. Vindt gemiddeld rond de 75% van de gediplomeerden van ECABO een baan binnen drie maanden, ligt dit aandeel onder gediplomeerden van opleidingen Orde en veiligheid rond de 66%. Daarbij is opvallend dat gediplomeerden van de opleidingsrichting Orde en veiligheid wel vaker dan gemiddeld aan de slag zijn gegaan bij een bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming hebben gehad (61% onder gediplomeerden van opleidingen 9 Hierbij moet vermeld worden dat het gemiddelde salaris van de BBL-ers is berekend over een kleinere groep dan het salaris van BOL-ers, waardoor er wat voorzichtiger moet worden omgegaan met de uitkomsten. 18 Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO MBO-Kaart