Gediplomeerden van het MBO van opleidingen ECABO

Transcriptie

1 Gediplomeerden van het MBO van opleidingen ECABO Analyse van de positie van gediplomeerden van het MBO van opleidingen binnen ECABO op basis van de gegevens van de MBO- Kaart 2008, 2009 en 2010 Utrecht, oktober 2011 DUO ONDERWIJSONDERZOEK drs. Vincent van Grinsven drs. Moniek de Weerd Postbus AR Utrecht telefoon: URL:

2 VOORWOORD Voor u ligt een rapportage over de analyse van de positie van deelnemers met een ECABO-opleiding op de arbeidsmarkt en in het vervolgonderwijs. De informatie is verkregen uit het onderzoek MBO- Kaart dat jaarlijks door DUO ONDERWIJSONDERZOEK wordt uitgevoerd in opdracht van ROC s, AOC s en vakscholen in Nederland. Bij het onderzoek MBO-Kaart wordt onderzocht wat de uitstroompositie is van gediplomeerden van het ROC/AOC/de vakinstelling ongeveer een half jaar na afstuderen. Dit onderzoek wordt al gedurende een groot aantal jaren uitgevoerd. ECABO Kenniscentrum beroepsonderwijs en bedrijfsleven heeft DUO ONDERWIJSONDERZOEK verzocht om nader in te zoomen op de opleidingen die vallen binnen het domein van ECABO. De voorliggende rapportage is een vervolg op onder andere de rapportages Gediplomeerden van het MBO van opleidingen ECABO van november 2009 over de uitkomsten van gediplomeerden van (met name) het schooljaar en Gediplomeerden van het MBO van opleidingen ECABO van oktober 2010 over de uitkomsten van gediplomeerden van (met name) het schooljaar ECABO is het landelijk kenniscentrum voor de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen. ECABO-opleidingen worden aangeboden in de beide leerwegen (BOL en BBL) en op alle niveaus (niveaus 1 t/m 4). Een centrale doelstelling van ECABO is een zo goed mogelijke aansluiting te bewerkstelligen van opleidingen op de arbeidsmarkt. Daarvoor is onder meer kennis nodig over de positie van afgestudeerden op de arbeidsmarkt. We hopen dat ECABO de in dit rapport gepresenteerde gegevens (wederom) goed kan gebruiken bij haar activiteiten als landelijk kenniscentrum. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 2

3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING 5 SAMENVATTING 9 1 HET ONDERZOEK MBO-KAART Afbakening van de onderzoekspopulatie MBO-verlaters Representativiteit uitkomsten en wegingsprocedure 16 2 EERSTE BESTEMMING Interne doorstroom Bestemming van gediplomeerde MBO-verlaters De keuze voor werken of doorleren Werkloosheid onder gediplomeerden 31 3 WERKEN Baanperspectief voor gediplomeerden Diplomarendement Objectieve benadering Subjectieve benadering Allocatie werkenden naar bedrijfstakken Beroepspraktijkvorming 45 4 OPNAME VAN MBO-VERLATERS DOOR DE ARBEIDSMARKT Opname vanuit optiek beroepen Opname vanuit optiek bedrijfstakken 49 5 DOORLEREN Doorstroom en kwalificatiewinst Aansluiting vervolgstudie en MBO-opleiding Objectieve benadering Subjectieve benadering 59 6 DOORSTROOM VAN MBO-VERLATERS NAAR HET HBO Doorstroom naar HBO-opleidingen verwant aan ECABO Doorstroom naar economische HBO-opleidingen 64 7 TEVREDENHEID OVER OPLEIDINGEN Tevredenheid over de opleiding Tevredenheid over de begeleiding door (leer)bedrijf 70 MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 3

4 BIJLAGEN 71 B1 Wegingsfactoren ECABO (2009) 72 B2 Eerste bestemming naar kwalificatierichting en leerweg 73 De Bijlagen 3 t/m 6 zijn vanaf dit jaar opgenomen in de Bijlage Tabellen en vragenlijsten. Tabellen en vragenlijsten (deze zijn in een afzonderlijke band opgenomen) Tabellen per hoofdstuk Vragenlijst MBO-Kaart 2010 (BOL en BBL) B3 Voorbeelden classificatie diplomarendement B4 Voorbeelden classificatie aansluiting vervolgopleiding B5 Overzicht verwante HBO-opleidingen indeling ECABO B6 Overzicht verwante HBO-opleidingen standaardindeling MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 4

5 INLEIDING In deze inleiding willen we graag een korte toelichting geven bij het onderzoek MBO-Kaart, waarvan de informatie over gediplomeerden van 2008, 2009 en 2010 van opleidingen binnen ECABO, die in deze rapportage gepresenteerd wordt, afkomstig is. Daarnaast geven we aan hoe de uitkomsten gepresenteerd worden en hoe het rapport is opgebouwd. Het onderzoek MBO-Kaart Het schoolverlatersonderzoek MBO-Kaart wordt al een groot aantal jaren uitgevoerd in opdracht van individuele ROC s, AOC s en vakscholen in Nederland. Bij het onderzoek ontvangen gediplomeerde schoolverlaters een half jaar na het verlaten van de school een enquête met vragen over hun positie op dat moment. Daarbij komen onder meer de volgende thema s aan de orde: de eerste bestemming (werk, vervolgopleiding, werkloos, anders), informatie over werken (beroep, bedrijf, salaris, aanstelling, rol beroepspraktijkvorming), informatie over doorleren (vervolgopleiding, naam school), tevredenheid over een aantal kwaliteitsaspecten met betrekking tot de opleiding en de school (aansluiting, begeleiding, examinering etc.). In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten zijn exemplaren van de vragenlijsten MBO-Kaart 2010 (BOL en BBL) opgenomen. In het onderstaande Overzicht 0.1 geven we een beeld van de totale landelijke deelname aan het onderzoek MBO-Kaart (of een maatwerktraject hiervan) in de afgelopen drie jaren 1. Overzicht 0.1 Deelname MBO-Kaart 2008, 2009 en aantal deelnemende ROC s aantal aangeschreven schoolverlaters respons 37% 41% 40% In 2010 zijn voor de 26 deelnemende instellingen gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO aangeschreven, met een respons van 36%. In 2009 zijn in totaal gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO aangeschreven, met een respons van 36% en in 2008 zijn in totaal gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO aangeschreven, met een respons van 32%. De respons ligt voor ECABO daarmee ieder jaar iets lager dan de landelijke respons van alle opleidingen bij elkaar. Wel zien we voor ECABO eenzelfde lichte herstel en stabilisatie in de respons in 2009 en 2010 als op landelijk niveau. 1 De respons is vanaf 2005 ieder jaar (licht) gedaald. Een door ons uitgevoerd non-responsonderzoek onder gediplomeerden van 2007 geeft aan dat er geen bijzondere reden is voor deze daling, iets dat we ook constateerden naar aanleiding van het non-responsonderzoek onder gediplomeerden van 2005.Ten opzichte van 2008 zien we in 2009 weer een lichte stijging in het responspercentage. In 2010 zien we dat de respons stabiliseert op het niveau van MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 5

6 In Overzicht 0.2 is voor de groep aangeschreven schoolverlaters onderscheid gemaakt naar leerweg en niveau. De verdeling naar niveau is onder aangeschreven gediplomeerden van ECABO vergelijkbaar met de verdeling binnen de landelijke groep aangeschreven gediplomeerden. Naar leerweg zien we voor alle jaren een aanzienlijk verschil: gediplomeerden van ECABO hebben vaker een opleiding in de beroepsopleidende leerweg (BOL) gedaan dan we landelijk zien. Overzicht 0.2 Verdeling deelname MBO-Kaart naar leerweg en niveau 2008, 2009 en 2010 jaar aantal aangeschreven niveau leerweg schoolverlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL Landelijk % 72% 68% 32% (alle opleidingen) % 71% 63% 37% % 69% 66% 34% ECABO % 72% 91% 9% % 70% 83% 17% % 73% 91% 9% Afbakening schoolverlaters In deze landelijke rapportage gaan we uit van de groep MBO-verlaters: gediplomeerden die het MBO-veld hebben verlaten. In totaal is op basis van deze afbakening informatie beschikbaar over ruim gediplomeerde MBO-verlaters van ECABO van de laatste drie jaar. In Onderstaand Overzicht 0.3 ziet u hoeveel gediplomeerden dit per jaar zijn. Daarnaast ziet u de onderverdeling van deze groep naar niveau, leerweg en geslacht. We zien dat de groep MBO-verlaters voor ECABO elk jaar ongeveer dezelfde opbouw heeft qua verdeling naar niveau, leerweg en geslacht. De groep MBO-verlaters bestaat, niet verwonderlijk, voor het merendeel uit gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 en 4. Gediplomeerden van niveau 1 en 2 leren voor een belangrijk deel verder binnen het MBO. Overzicht 0.3 Aantal MBO-verlaters met een opleiding ECABO 2008, 2009 en 2010 jaar aantal niveau leerweg geslacht MBO-verlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL man vrouw % 80% 90% 10% 51% 49% % 78% 84% 16% 52% 48% % 82% 91% 9% 54% 46% MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 6

7 Presentatie gegevens voor ECABO Binnen ECABO worden de gegevens gepresenteerd op het niveau van de volgende kwalificatierichtingen: Secretariële beroepen Financiële beroepen Commercieel Bank- en verzekeringswezen Logistiek ICT administratief Juridisch Orde en veiligheid De uitkomsten voor de kwalificatierichting ICT administratief worden, waar mogelijk, vergeleken met de uitkomsten van de kwalificatierichting ICT elektrotechnisch binnen kenniscentrum Kenteq. Bij de interpretatie van de uitkomsten naar kwalificatierichting is het belangrijk om rekening te houden met de opbouw van de groep MBO-verlaters per kwalificatierichting. Niet binnen alle kwalificatierichtingen is de verhouding tussen de leerwegen (BOL / BBL), niveaus van de opleidingen en geslacht hetzelfde. In Overzicht 0.4 vindt u een overzicht van de opbouw van de groep MBO-verlaters van 2010 per kwalificatierichting binnen ECABO. Overzicht 0.4 Aantal MBO-verlaters met een opleiding ECABO, naar kwalificatierichting, 2010 kwalificatierichting aantal niveau leerweg geslacht MBOverlaters niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 BOL BBL man vrouw Secretariële beroepen % 82% 89% 11% 2% 98% Financiële beroepen 382 7% 93% 96% 4% 55% 45% Commercieel 331 1% 99% 98% 2% 57% 43% Bank- en verzekeringswezen % 100% 45% 55% Logistiek % 60% 40% 93% 7% ICT Administratief 372 8% 92% 97% 3% 97% 3% Juridisch % 83% 17% 35% 65% Orde en veiligheid % 6% 73% 27% 81% 19% Uitkomsten van kwalificatierichtingen met minder dan 20 gediplomeerden, worden wel in de figuren gepresenteerd, maar worden niet bij de analyse betrokken. In de figuren wordt per kwalificatie aangegeven om hoeveel gediplomeerden het gaat (n=). MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 7

8 Vergelijking met uitkomsten op landelijk niveau De uitkomsten voor ECABO als geheel worden, waar mogelijk, vergeleken met de uitkomsten op landelijk niveau. De landelijke uitkomsten zijn de uitkomsten van de gediplomeerden (MBOverlaters) van alle MBO-opleidingen, leerwegen en niveaus die hebben meegedaan aan het onderzoek MBO-Kaart. In het rapport worden de landelijke uitkomsten onder andere aangeduid als landelijk en landelijk niveau. Opbouw rapport Voorafgaand aan de werkelijke analyse zullen we in Hoofdstuk 1 meer in detail stilstaan bij het onderzoek MBO-Kaart en de representativiteit van de uitkomsten. Dit is noodzakelijk om tot een goede interpretatie van de uitkomsten te komen. Vervolgens bekijken we in Hoofdstuk 2 de bestemming van de gediplomeerden. In Hoofdstuk 3 gaan we dieper in op de gediplomeerden die zijn gaan werken en in Hoofdstuk 4 komt de opname van gediplomeerden door de arbeidsmarkt aan de orde. In Hoofdstuk 5 gaan we dieper in op de gediplomeerden die gekozen hebben voor een vervolgopleiding en in Hoofdstuk 6 bekijken we de doorstroom naar het vervolgonderwijs vanuit het oogpunt van economische HBO-opleidingen. In Hoofdstuk 7 gaan we in op de tevredenheid van gediplomeerden over de door hen gevolgde opleiding. Voorafgaand aan hoofdstuk 1 is een Samenvatting opgenomen met de belangrijkste uitkomsten. Niet alle uitkomsten die in deze rapportage geanalyseerd worden, worden in de vorm van grafieken of tabellen gepresenteerd. In de afzonderlijke rapportage Tabellen en vragenlijsten vindt u daarom een uitgebreide tabellenbijlage met daarin de uitkomsten die voor de analyse zijn gebruikt. Ze houden dezelfde volgorde aan als dit rapport. In de tabellenbijlage vindt u ook de uitkomsten uitgesplitst naar opleiding (cluster) binnen ECABO. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 8

9 SAMENVATTING In dit hoofdstuk geven we een samenvattende typering van de keuzes en posities van gediplomeerden van opleidingen ECABO van 2008, 2009 en De gegevens in deze rapportage zijn afkomstig van het onderzoek MBO-Kaart. Na diplomering het MBO verlaten of binnen het MBO doorstromen? Niet alle gediplomeerden gaan direct van school; een aantal kiest ervoor om zich binnen het MBO verder te kwalificeren. Van een deel van de ROC s / AOC s / vakscholen weten we naast wat schoolverlaters gaan doen, ook het aandeel van de gediplomeerden dat doorleert op het eigen ROC, AOC of de vakinstelling. De informatiebasis hiervoor zijn de bestanden van de deelnemersadministratie die we van de deelnemende instellingen krijgen. Van alle gediplomeerden van opleidingen ECABO kiest een vijfde (21%) voor een vervolgopleiding op de eigen school (zij stromen dus door op het MBO). Binnen ECABO is de doorstroom binnen het MBO relatief groot voor de kwalificatierichtingen Financiële beroepen en Secretariële beroepen. Gediplomeerden van de kwalificatierichtingen Juridisch, Bank- en verzekeringswezen en Commercieel kiezen er vrijwel allemaal voor om het MBO te verlaten. De uitkomsten voor de verschillende kwalificatierichtingen hangen voor een belangrijk deel samen met de samenstelling van de opleidingen binnen een kwalificatierichting wat niveau van de opleidingen betreft. Niet verwonderlijk zijn het met name gediplomeerden van niveau 1, niveau 3 en niveau 2 die vaak verder leren op het MBO; van de gediplomeerden ECABO van niveau 4 leert 1% door op het MBO. Van kwalificatierichtingen met relatief veel opleidingen op niveau 4 zal de doorstroom binnen het MBOveld dan ook kleiner zijn dan voor kwalificatierichtingen met relatief meer opleidingen op de lagere niveaus. Overigens is de mate van doorstroom binnen het MBO voor opleidingen ECABO op niveau 1 en niveau 3 opvallend hoog in vergelijking met landelijke uitkomsten. Wat ook opvalt is de geringe doorstroom van BBL-ers van opleidingen ECABO (6% stroomt in 2010 door binnen de eigen school) ten opzichte van het landelijke niveau (19% van alle BBL-ers stroomt in 2010 door binnen de eigen school). Van gediplomeerden die het ROC, AOC of de vakschool verlaten (79%) gaat een (klein) deel toch verder op het MBO, maar op een andere school (hier hebben we echter slechts beperkt informatie over en dit is in deze rapportage niet nader bekeken). Een groter deel verlaat echter het MBO-veld en kiest na diplomering voor de arbeidsmarkt of een andere vervolgopleiding dan een MBO-opleiding, de zogenaamde MBO-verlaters. Deze groep MBO-verlaters staat verder centraal in deze samenvatting. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 9

10 Gewogen uitkomsten voor MBO-verlaters: De uitkomsten van het onderzoek zijn op een tweetal punten gewogen. Ten eerste is het landelijke bestand MBO-verlaters gewogen naar kenniscentrum. Hiermee is de oververtegenwoordiging van sommige kenniscentra en de ondervertegenwoordiging van andere kenniscentra in het landelijke bestand ondervangen. Ten tweede zijn de uitkomsten voor ECABO als geheel gewogen. Hiermee is de oververtegenwoordiging of ondervertegenwoordiging van kwalificatierichtingen ondervangen. Bestemming MBO-verlaters Van de MBO-verlaters van 2010 van opleidingen binnen ECABO is 42% gaan werken (zie Figuur S.1 op de volgende pagina). Dit is minder vaak dan we landelijk, onder MBO-verlaters van alle opleidingen, zien (61%). MBO-verlaters van opleidingen ECABO kiezen relatief vaker voor een vervolgopleiding; voltijds (34%) of in combinatie met werk (14%) dan we landelijk zien. Binnen ECABO zien we dat het aandeel gediplomeerden dat doorleert met name hoog is onder MBO-verlaters van de kwalificatierichtingen Bank- en verzekeringswezen, onder gediplomeerden van niveau 4, onder BOL-ers, onder allochtonen en onder MBO-verlaters in de regio Noordwest. Gediplomeerden die zijn gaan werken, zijn met name te vinden onder MBO-verlaters van de kwalificatierichtingen Orde en veiligheid en Secretariële beroepen, onder MBO-verlaters van niveau 2 en 3, onder BBL-ers, onder autochtonen en onder MBO-verlaters in de regio s Zuidwest en Oost. Van alle gediplomeerden ECABO van 2010 die niet verder zijn gegaan op het MBO is 8% op het moment van onderzoek, ongeveer een half jaar na het behalen van het diploma, (nog) werkloos (zie Figuur S.1). Bepaalde groepen binnen de MBO-verlaters van ECABO worden (iets) vaker geconfronteerd met werkloosheid dan andere. Deze groepen zijn: gediplomeerden van de kwalificatierichtingen Orde en veiligheid en Secretariële beroepen, gediplomeerden van niveau 2 en 3, allochtonen en MBOverlaters van de regio Noord. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 10

11 Figuur S.1 Eerste bestemming van MBO-verlaters ECABO naar kwalificatierichting, 2010 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen). Secretariële beroepen (n=382) 54% 13% 21% 10% 2% Financiële beroepen (n=382) 30% 18% 44% 6% 2% Commercieel (n=331) 26% 19% 49% 4% 2% Bank- en verzekeringswezen (n=55) 22% 24% 53% 2% Logistiek (n=15) 27% 27% 33% 7% 7% ICT administratief (n=372) 35% 10% 46% 8% 2% Juridisch (n=255) 26% 18% 51% 4% 1% Orde en veiligheid (n=253) 75% 6% 2% 15% 3% ECABO 2010 (n=2055) 42% 14% 34% 8% 2% Landelijk 2010 (n=12652) 61% 11% 20% 6% 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% werken combinatie werken / leren doorleren werkloos anders Perspectieven op de arbeidsmarkt Gemiddeld genomen hebben de gediplomeerden van 2010 snel een baan gevonden; 80% is binnen drie maanden aan de slag en 49% zelfs binnen 1 maand. De helft (48%) van de gediplomeerden van 2010 heeft op het moment van onderzoek (al) een vaste aanstelling. Verder kunnen we vaststellen dat 40% van de werkende gediplomeerden van ECABO van 2010 een baan heeft gevonden die direct aansluit op de door hen gevolgde opleidingen (zie Figuur S.2 op de volgende pagina). Vergeleken met 2009 vinden de gediplomeerden van 2010 minder snel een baan en verdienen zij gemiddeld minder (op basis van een 38-urige werkweek); gediplomeerden van 2010 hebben wel vaker een vaste aanstelling dan we zagen voor gediplomeerden in BBL-ers van ECABO (die werken) hebben een gunstiger baanperspectief dan (werkende) gediplomeerden met een BOL-opleiding. BBL-ers vinden gemiddeld sneller een baan dan de BOLers (het merendeel blijft bij de werkgever waar zij ook tijdens de studie hebben gewerkt) en hebben een half jaar na diplomering (al) vaker een vaste aanstelling. Ook het salaris van de BBL-ers is gemiddeld hoger dan van werkende BOL-ers. We zien daarnaast dat BBL-ers vaker dan BOL-ers een baan hebben direct in het verlengde van hun opleiding en vaker tevreden zijn over de zinvolheid van de opleiding. Dit beeld zagen we ook in de voorgaande jaren. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 11

12 Figuur S.2 Ligt het beroep in het verlengde van de opleiding, naar kwalificatierichting (direct in het verlengde, binnen het kenniscentrum dan wel binnen de sector), 2010? (voor ECABO (totaal) gewogen) ECABO 2010 (n=926) 40% 77% 86% ECABO 2009 (n=982) 41% 81% 89% ECABO 2008 (n=1077) 59% 86% 93% 0% 20% 40% 60% 80% 100% direct in verlengde binnen domein kenniscentrum binnen domein sector De perspectieven op de arbeidsmarkt zijn voor gediplomeerden van opleidingen ECABO op de meeste aspecten minder goed dan we landelijk zien, onder alle gediplomeerde MBO-verlaters bij elkaar. Voor een belangrijk deel hangt dit samen met de opbouw van de groep gediplomeerden; landelijk gezien is het aandeel BBL-ers in de populatie MBO-verlaters dat aan het onderzoek heeft deelgenomen duidelijk groter dan we voor ECABO zien (zie Overzicht 0.2 op pagina 6) en het zijn juist de BBL-ers die betere perspectieven hebben op de arbeidsmarkt. Binnen ECABO valt met name de kwalificatierichting Juridisch op als we kijken naar het baanperspectief. Gediplomeerden van deze opleidingen vinden het vaakst binnen 3 maanden een baan, werken het vaakst bij het bedrijf waar zij beroepspraktijkvorming hebben gehad of hebben gewerkt tijdens de opleiding, hebben iets vaker een vaste aanstelling en hebben gemiddeld het hoogste bruto maandsalaris van alle kwalificatierichtingen. Zij werken bovendien samen met gediplomeerden van de kwalificatierichting ICT administratief - het vaakst na een half jaar nog bij hun eerste werkgever. De contacten die worden opgedaan tijdens de beroepspraktijkvorming (bpv) spelen een belangrijke rol bij de kansen op de arbeidsmarkt. Gediplomeerden die zijn gaan werken bij het (bpv-)bedrijf waar zij tijdens de opleiding hebben gewerkt of de bpv hebben gevolgd, hebben een gunstiger baanperspectief. Niet alleen komen zij sneller aan een baan, zij hebben ook vaker een vaste aanstelling en een hoger gemiddeld salaris. Daarnaast werken zij vaker in een beroep dat direct aansluit bij de gevolgde opleiding en zijn zij vaker tevreden over de zinvolheid van de opleiding. Het verschil in perspectieven op de arbeidsmarkt tussen gediplomeerden die bij een bpv-bedrijf werken en gediplomeerden die niet bij een bpv-bedrijf werken is vooral groot onder BBL-ers. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 12

13 Opbrengst van het MBO voor de arbeidsmarkt Naast de kansen en mogelijkheden van MBO-verlaters op de arbeidsmarkt, hebben we ook een beeld kunnen geven van wat de MBO-verlaters van ECABO betekenen voor de arbeidsmarkt. We kijken daarbij met name naar de allocatie in het bedrijfsleven. Vanuit het perspectief van de beroepen waar gediplomeerden van 2010 (landelijk) zijn gaan werken, zien we dat ruim driekwart van de gediplomeerden, die werken in een beroep dat binnen het domein van ECABO valt, ook een opleiding binnen ECABO heeft gevolgd (79%). Gediplomeerden van 2010 die zijn gaan werken in de kwalificatierichtingen ICT administratief (94%), Juridisch (87%), Orde en veiligheid (81%) en Secretariële beroepen (78%) hebben in grote meerderheid ook een opleiding gevolgd binnen de betreffende kwalificatierichting. Gediplomeerden die werkzaam zijn in de kwalificatierichting Commercieel hebben relatief vaak een opleiding gevolgd buiten het domein van ECABO (49%). Vanuit de optiek van de bedrijfstakken (de bedrijven waar de gediplomeerden werken) zien we dat gediplomeerden van ECABO met name belangrijk zijn voor de bedrijfstak Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen, de bedrijfstak Informatie en communicatie, de bedrijfstak Advisering, onderzoek en overige zakelijke dienstverlening en de bedrijfstak Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening. Doorleren op het HBO Van alle gediplomeerde MBO-verlaters van opleidingen ECABO (dus ongeacht van welk niveau en of zij verder leren of niet) gaat ieder jaar rond de 40% naar het HBO. Landelijk, onder MBO-verlaters van alle opleidingen die aan het onderzoek hebben meegedaan, is dit aandeel duidelijk minder groot (rond de 25%). Bekijken we de doorstroom naar het HBO voor ECABO alleen voor de gediplomeerden van niveau 4 (in principe hebben alleen deze gediplomeerden toegang tot het HBO) dan is het aandeel dat doorstroomt naar het HBO groter (ieder jaar rond de 55%). Het aandeel doorlerenden op het HBO is het grootst onder gediplomeerden van de kwalificatierichtingen Juridisch, Bank- en verzekeringswezen en Commercieel, onder mannen en onder allochtonen. Van de gediplomeerden ECABO (BOL van niveau 4) die doorstromen naar het HBO, kiest ieder jaar rond de 85% voor een opleiding in de sector Economie (op basis van de indeling van ECABO) (zie Figuur S.3 op de volgende pagina). Hanteren we echter de landelijke indeling dan zien we dat het aandeel van de gediplomeerden van ECABO dat heeft gekozen voor een opleiding binnen de sector van de gevolgde MBO-opleiding (en dus in de sector Economie) lager is (80% in 2010). Binnen ECABO kiezen vooral de gediplomeerden van de kwalificatierichtingen Financiële beroepen, Bank- en verzekeringswezen en Juridisch voor een HBO-opleiding binnen de sector Economie (op basis van de indeling van ECABO). Gediplomeerden van de kwalificatierichtingen Secretariële MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 13

14 beroepen en ICT administratief kiezen daarentegen juist relatief vaak voor een opleiding in een andere sector dan de sector Economie. Figuur S.3 Aandeel MBO-verlaters met een BOL-opleiding op niveau 4 dat op het HBO doorleert in een verwante opleiding, (voor ECABO (totaal) gewogen). Secretariële beroepen (n=81) Financiële beroepen (n=173) 78% 78% 88% 92% 92% 90% Commercieel (n=179) Bank- en verzekeringswezen (n=31) Logistiek (n=4) 80% 87% 82% 87% 92% 83% 75% ICT Administratief (n=146) Juridisch (n=138) ECABO (n=701) 77% 80% 83% 87% 82% 83% 84% 85% 85% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Opbrengsten voor het HBO Als we de doorstroom naar het HBO bekijken van alle MBO-ers die aan het onderzoek hebben meegedaan (ongeacht welke opleiding zij hebben gedaan), zien we dat van alle doorlerende MBOers die een HBO-opleiding verwant aan ECABO zijn gaan doen de meerderheid (60%) van opleidingen ECABO afkomstig is. Van alle MBO-ers die voor een economische HBO-opleiding hebben gekozen (aan ECABO verwante opleidingen plus niet-verwante opleidingen binnen de sector Economie) is ook ruim de helft (57%) afkomstig van MBO-opleidingen binnen het domein van ECABO. Gediplomeerden ECABO zijn dus erg belangrijk voor de instroom van MBO-ers in economische HBO-opleidingen. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 14

15 Terugblik op de MBO-opleiding Over het algemeen zijn de gediplomeerden van ECABO tevreden over de opleiding die zij gevolgd hebben, zowel wat betreft de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie tijdens het praktijkgedeelte of het werk, als over de zinvolheid van de opleiding als zij kijken naar wat zij op dit moment doen. Op landelijk niveau zijn de gediplomeerden ongeveer even vaak tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie en iets vaker tevreden over de zinvolheid van de opleiding. Binnen ECABO zijn de gediplomeerden van de kwalificatierichting ICT administratief het minst tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie en de zinvolheid van de opleiding. Gediplomeerden van de kwalificatierichting Bank- en verzekeringswezen zijn het vaakst tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie; gediplomeerden van de kwalificatierichting Orde en veiligheid zijn het meest tevreden over de zinvolheid van de opleiding (80%). MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 15

16 1 HET ONDERZOEK MBO-KAART Om de uitkomsten over de positie van gediplomeerden van ECABO-opleidingen op een juiste wijze te interpreteren, is het belangrijk dat men weet hoe de gegevens tot stand zijn gekomen. Daarom willen we voorafgaand aan de analyse van de positie van gediplomeerden van opleidingen ECABO een toelichting geven over de afbakening van de onderzoekspopulatie, het onderzoeksbestand dat uit het onderzoek MBO-Kaart ontstaat en de gevolgen daarvan voor de representativiteit van de gegevens. 1.1 Afbakening van de onderzoekspopulatie MBO-verlaters In landelijke rapportages gaan we doorgaans uit van een iets andere afbakening van de populatie schoolverlaters dan in het onderzoek (en de rapportages) voor de deelnemende instellingen. Gaat het in het onderzoek MBO-Kaart voor instellingen met name om de opbrengst op instellingsniveau (en de organisatorische niveaus daarbinnen), in landelijke rapportages gaat het meer om de opbrengst van het gehele MBO-veld. Om deze reden bakenen we de onderzoekspopulatie in landelijke rapporten af als de groep MBOverlaters. Zij zijn bijvoorbeeld gaan werken of leren zij door op het HBO? Gediplomeerden die verder leren op de eigen school of op een andere MBO-instelling dan waar zij een diploma hebben behaald, worden daarmee buiten beschouwing gelaten. De uitkomsten die in dit rapport worden gepresenteerd, hebben dus betrekking op gediplomeerde MBO-verlaters en niet op alle gediplomeerden van MBO-opleidingen. In totaal is op basis van deze afbakening informatie beschikbaar over ruim gediplomeerde MBO-verlaters van ECABOopleidingen van de laatste drie jaar (zie Overzicht 0.3 in de Inleiding). Alleen de uitkomsten die worden gepresenteerd in paragraaf 2.1 (interne doorstroom), hebben betrekking op alle gediplomeerden van MBO-opleidingen ECABO. 1.2 Representativiteit uitkomsten en wegingprocedure Wegingen Hoewel de MBO-Kaart een landelijk onderzoek is, doen niet alle MBO-instellingen in Nederland (ieder jaar en met alle opleidingen) mee. Daarnaast zijn de opleidingen (en de deelname hieraan) niet gelijk verspreid over de scholen. Er is op voorhand dus geen sprake van een onderzoek onder de gehele (landelijke) populatie gediplomeerde schoolverlaters. Tevens is geen sprake van een beredeneerde steekproef. Het kan daarom voorkomen dat, naast het feit dat niet alle schoolverlaters van alle opleidingen in gelijke mate responderen, bepaalde opleidingen oververtegenwoordigd of ondervertegenwoordigd zijn in het onderzoeksbestand. Doorgaans zijn bijvoorbeeld de opleidingen binnen ECABO en Calibris in het landelijke bestand oververtegenwoordigd. In het MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 16

17 onderzoeksbestand MBO-Kaart zien we dat opleidingen ECABO naar verhouding even vaak voorkomen als op landelijk niveau. Daarnaast hebben we in het onderzoeksbestand vastgesteld dat binnen ECABO onder de responderende gediplomeerden een oververtegenwoordiging bestaat van onder andere de opleidingen binnen de kwalificatierichtingen Secretariële beroepen en Commercieel, terwijl de opleidingen binnen onder andere de kwalificatierichtingen ICT administratief en Orde en veiligheid zijn ondervertegenwoordigd. Om deze onder- of oververtegenwoordiging van opleidingen in het onderzoeksbestand te ondervangen, hebben we de uitkomsten van het onderzoek gewogen. Het wegen van het onderzoeksbestand houdt in dat we de verdeling in opleidingen in de landelijke populatie doorvoeren in het onderzoeksbestand. Voor de analyse van de uitkomsten in deze rapportage hebben we op het bestand een tweetal wegingen toegepast. We zijn hierbij uitgegaan van de landelijke populatie op basis van het aantal diploma s per opleiding en jaar in het MBO-veld 2. De eerste weging heeft betrekking op de uitkomsten op landelijk niveau (alle opleidingen bij elkaar). Deze weging gebeurt op basis van de verdeling van het aantal gediplomeerden naar kenniscentrum. Hiermee voorkomen we een onder- of oververtegenwoordiging van een kenniscentrum in de totaaluitkomsten van het onderzoek op landelijk niveau. De tweede weging heeft betrekking op de uitkomsten op het niveau van (alle opleidingen van) ECABO. Deze weging gebeurt op basis van de verdeling van het aantal gediplomeerden naar kwalificatierichting binnen ECABO. Hiermee voorkomen we een onder- of oververtegenwoordiging van een kwalificatierichting in de totaaluitkomsten voor ECABO. Het resultaat van beide wegingen is dat: de verdeling naar kenniscentra in het onderzoeksbestand gelijk is aan de verdeling naar kenniscentra in de landelijke populatie. de verdeling naar kwalificatierichtingen binnen ECABO in het onderzoeksbestand gelijk is aan de verdeling naar kwalificatierichtingen binnen ECABO in de landelijke populatie. Beide wegingen zijn voor alle jaren (2008, 2009 en 2010) afzonderlijk gedaan. Dat betekent dat de uitkomsten van 2010 zijn gewogen op basis van gegevens over het aantal diploma s in 2010, de uitkomsten voor 2009 gewogen zijn op basis van gegevens over het aantal diploma s in 2009 en die van 2008 op basis van gegevens over het aantal diploma s in Op de volgende pagina staat een voorbeeld van hoe een weging werkt. De aantallen in dit voorbeeld zijn fictief. In Bijlage 1 vindt u de werkelijke wegingsfactoren voor kwalificatierichtingen binnen ECABO in Het meest ideale uitgangspunt is een landelijke populatie met eenzelfde afbakening als de onderzoekspopulatie, namelijk de MBOverlaters. Een dergelijk bestand is echter niet voorhanden. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 17

18 Voorbeeld weging op niveau ECABO: De landelijke verhouding in aantal diploma s (of gediplomeerden) voor kwalificatierichtingen binnen ECABO is als volgt: - Secretariële beroepen Financiële beroepen Juridisch 1500 De onderlinge verhouding is hierbij 45%, 40% en 15%. De verdeling in het onderzoeksbestand is als volgt: - Secretariële beroepen Financiële beroepen Juridisch 180 De onderlinge verhouding is hierbij 40%, 42% en 18%. In dit geval zijn de opleidingen Juridisch en Financiële beroepen licht oververtegenwoordigd in het onderzoeksbestand en de opleidingen Secretariële beroepen ondervertegenwoordigd. Om de uitkomsten representatief te maken worden de uitkomsten van Secretariële beroepen vermenigvuldigd met een (wegings)factor 1,125 (45/40), de uitkomsten van Financiële beroepen met een (wegings)factor 0,95 (40/42) en de uitkomsten van Juridisch met een (wegings)factor 0,83 (15/18). In de titel van diverse figuren in deze rapportage staat de toevoeging voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen. Dit betekent dat de landelijke gegevens en de gegevens voor ECABO als geheel gewogen zijn, maar de gegevens voor de kwalificatierichtingen ongewogen zijn weergegeven. Dit zijn de percentages (en aantallen) zoals deze in het onderzoeksbestand voorkomen. Representativiteit Naast de wegingen, kunnen we ook bekijken wat de representativiteit van de responsgroep is ten opzichte van de totale populatie (MBO-gediplomeerden van ECABO van 2010 of op landelijk niveau). Het onderzoek is niet uitgevoerd onder de gehele populatie MBO-gediplomeerden (van 2010) voor ECABO of landelijk. Er is ook geen sprake van een beredeneerde steekproef, maar omdat uit non-responsonderzoek blijkt dat de non-respondenten niet inhoudelijk afwijken van de respondenten, kunnen we de responsgroep wel bekijken als een steekproef. Op basis van de (met behulp van de respons verkregen) gegevens, kan een schatting worden gemaakt van de werkelijkheid. Van deze schatting kunnen we aangeven hoe nauwkeurig en betrouwbaar deze is. De nauwkeurigheid van de resultaten wordt aangegeven met nauwkeurigheidsmarges die worden bepaald door: - de omvang van de respons, - het gevonden percentage (de uikomst), - het betrouwbaarheidsniveau. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 18

19 Meestal wordt een betrouwbaarheidsniveau van 95% aangehouden, wat inhoudt dat er een kans van 95% is dat de schattingen correct zijn. Tabel nauwkeurigheidsmarges Steekproefgrootte / Responsgroep Uitkomst 50%-50% Uitkomst 75%-25% Uitkomst 90%-10% 20 21,9% 19,0% 13,1% 50 13,8% 12,0% 8,3% 75 11,3% 9,8% 6,8% 100 9,8% 8,5% 5,9% 150 8,0% 6,9% 4,8% 200 6,9% 6,0% 4,1% 500 4,3% 3,8% 2,6% ,0% 2,6% 1,8% ,4% 2,1% 1,5% ,1% 1,8% 1,3% Als toelichting geven we de volgende voorbeelden: Voorbeeld 1 Bij een respons van 200 gediplomeerden dient bij een resultaat 75% van de gediplomeerden is tevreden over de aansluiting van de theorie op de praktijk en 25% niet rekening te worden gehouden dat de werkelijke percentages (in de populatie van gediplomeerden ECABO) zullen liggen tussen respectievelijk: - tevreden: tussen de 69,0% (75% -6,0%) en 81,0% (75% + 6,0%); - niet tevreden: tussen de 19,0% en 31,0%. Voorbeeld 2 Bij een respons van gediplomeerden dient bij een resultaat waarbij 50% van de gediplomeerden gaat werken en 50% niet rekening gehouden te worden dat de werkelijke percentages werkenden (in de populatie gediplomeerden van ECABO) zullen liggen tussen de 47,9% (50% -2,1%) en 52,1% (50% + 2,1%). Het gaat hierbij om het niveau van ECABO als geheel, op basis van het absolute aantal gediplomeerden dat in 2010 een diploma heeft gehaald en het absolute aantal respondenten (of interne doorstromers in paragraaf 2.1) waarover we gegevens hebben. Naast deze nauwkeurigheidsmarges (met een betrouwbaarheid van 95%), zullen we op een aantal punten in de rapportage specifiek aangeven of gevonden resultaten significant zijn. Hierbij wordt ook een betrouwbaarheid van 95% gehanteerd wat inhoudt dat er een kans van 95% is dat de gevonden resultaten geen toeval zijn. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 19

20 2 EERSTE BESTEMMING Wat gaan gediplomeerden van opleidingen ECABO na hun MBO-studie doen? Gaan zij werken, kiezen ze voor een vervolgopleiding binnen de eigen school of op het HBO, zijn zij werkloos of gaan zij iets anders doen? In dit hoofdstuk bekijken we zowel de bestemming van gediplomeerden die binnen een ROC / AOC of vakinstelling doorleren (interne doorstroom, paragraaf 2.1), als de bestemming van de gediplomeerden die de school en het MBO hebben verlaten (paragraaf 2.2 en verder). De informatie over de interne doorstroom is afkomstig uit de administratiebestanden die we van de verschillende deelnemende instellingen hebben gekregen. In 2008 gaat het om 23 instellingen, in 2009 en 2010 om 18 instellingen. De informatie over de MBO-verlaters is afkomstig van de uitkomsten van de MBO- Kaart. 2.1 Interne doorstroom In onderstaande Figuur 2.1 zien we dat een vijfde (21%) van alle gediplomeerden van ECABOopleidingen in 2010 er voor kiest om verder te leren binnen de eigen school. Dit aandeel is iets kleiner dan we in 2008 en 2009 zagen voor ECABO. Landelijk, onder gediplomeerden van alle opleidingen, zien we een vergelijkbaar beeld. Figuur 2.1 Interne doorstroom van gediplomeerden ECABO en op landelijk niveau, (niet gewogen). Landelijk % 79% Landelijk % 76% Landelijk % 77% ECABO % 79% ECABO % 78% ECABO % 77% 0% 20% 40% 60% 80% 100% intern doorgestroomd roc verlaten MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 20

21 Kwalificatierichting Niet voor alle kwalificatierichtingen binnen ECABO zien we dezelfde mate van interne doorstroom. In Figuur 2.2 zien we dat de interne doorstroom onder gediplomeerden van 2010 het grootst is voor de kwalificatierichtingen Financiële beroepen (31% stroomt intern door) en Secretariële beroepen (30% stroomt intern door). Gediplomeerden van de kwalificatierichtingen Juridisch (0%), Bank- en verzekeringswezen (1%), en Commercieel (5%) stromen daarentegen niet of nauwelijks intern door. Dit heeft voor een deel te maken met de verschillende niveaus van de opleidingen binnen de kwalificatierichtingen. Onder gediplomeerden van 2009 en 2008 zagen we een vergelijkbaar beeld. Vergelijking ICT-opleidingen Het absolute aantal gediplomeerden van de opleidingen ICT elektrotechnisch van 2010 waarvan we over gegevens beschikken (n=17) is te klein om een verantwoorde vergelijking te kunnen maken met de gediplomeerden van ICT administratief van We zullen daarom in het vervolg van deze rapportage geen vergelijking maken tussen de opleidingen ICT elektrotechnisch en de opleidingen ICT administratief. De gegevens zijn wel opgenomen in de afzonderlijke bijlage Tabellen en vragenlijsten. Figuur 2.2 Interne doorstroom van gediplomeerden ECABO naar kwalificatierichting, 2009 (niet gewogen). Secretariële beroepen (n=1247) 30% 70% Financiële beroepen (n=1319) 31% 69% Commercieel (n=627) 5% 95% Bank- en verzekeringswezen (n=117) 1% 99% ICT administratief (n=1019) 25% 75% Juridisch (n=563) 100% Orde en veiligheid (n=858) 19% 81% ECABO 2010 (n=5750) 21% 79% Landelijk 2010 (n=34463) 21% 79% 0% 20% 40% 60% 80% 100% intern doorgestroomd roc verlaten MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 21

22 Niveau Niet verwonderlijk zijn het met name gediplomeerden van opleidingen op niveau 1 (64%), niveau 3 (52%) en niveau 2 (32%) die in 2010 relatief vaak kiezen voor een vervolgopleiding op het MBO (en dan vaak binnen de eigen school). Van alle gediplomeerden ECABO van opleidingen op niveau 4 kiest 1% voor een vervolgopleiding binnen de eigen school. Met name de omvang van de interne doorstoom van gediplomeerden ECABO van niveau 1 en niveau 3 is opvallend. Vergeleken met de uitkomsten op landelijk niveau kiezen gediplomeerden van opleidingen ECABO van niveau 1 (64%) en niveau 3 (52%) beduidend vaker voor een nieuwe MBO-opleiding op de eigen school dan we landelijk zien (44% respectievelijk 23%). Voor niveau 3 zagen we hetzelfde beeld onder gediplomeerden van 2009 en Voor niveau 1 zagen we in 2009 en 2008 juist dat gediplomeerden ECABO minder vaak intern doorstroomden dan gediplomeerden op landelijk niveau. Leerweg De interne doorstroom onder BBL-ers van ECABO-opleidingen is, net als voorgaande jaren, opvallend laag (6%) ten opzichte van het landelijk niveau (19% stroomt intern door). Bijna een kwart (23%) van de BOL-gediplomeerden van ECABO-opleidingen stroomt intern door. Dit aandeel is, net als voorgaande jaren, vergelijkbaar met wat we landelijk zien. Geslacht en etniciteit Binnen ECABO zien we dat mannelijke en vrouwelijke gediplomeerden van 2010 ongeveer even vaak kiezen voor een vervolgopleiding binnen de eigen school (mannen 22%, vrouwen 21%). Landelijk zien we dat mannelijke gediplomeerden vaker intern doorstromen (26%) dan vrouwelijke gediplomeerden (17%). Zowel onder gediplomeerden van ECABO als op landelijk niveau zien we verder dat de interne doorstroom onder allochtonen duidelijk groter is dan onder autochtonen. Van de allochtone gediplomeerden van 2010 van zowel ECABO als op landelijk niveau leert 28% door binnen de eigen school; onder autochtonen is dit minder dan een vijfde. Zowel de verhouding tussen mannen en vrouwen als tussen allochtonen en autochtonen wat betreft de mate van interne doorstroom is vergelijkbaar met wat we voorgaande jaren zagen. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 22

23 2.2 Bestemming van gediplomeerde MBO-verlaters Van de gediplomeerden die na het behalen van hun diploma het ROC, AOC of de vakinstelling verlaten, kiest een klein deel voor een nieuwe MBO-opleiding, maar op een andere school. De overige gediplomeerden zijn gaan werken, kiezen voor een vervolgopleiding (niet op het MBO), zijn werkloos of iets anders gaan doen. Bij elkaar zijn dit de MBO-verlaters. In deze paragraaf bekijken we (op basis van de antwoorden op de vragenlijst) wat de MBO-verlaters van ECABO-opleidingen na diplomering zijn gaan doen. In Figuur 2.3a op de volgende pagina zien we dat 42% van de MBO-verlaters van 2010 van opleidingen binnen ECABO is gaan werken. Een derde (34%) heeft gekozen voor een (voltijds) vervolgopleiding en 14% voor een combinatie van werken en leren. 8% van de gediplomeerden is op het moment van onderzoek (nog) werkloos. De eerste bestemming van MBO-verlaters van ECABO-opleidingen van 2010 is hiermee grofweg vergelijkbaar met eerdere jaren. Wel zijn de gediplomeerden van 2010, net als gediplomeerden van 2009, (significant 3 ) vaker werkloos (beiden 8%) dan we zagen in 2008 (5%). Daarnaast zien we dat ECABO-gediplomeerden van 2010 (significant) vaker kiezen voor een combinatie van werken en leren (14%) dan in 2009 (11%). In paragraaf 2.3 werken we de bestemming verder uit naar kwalificatierichting. Landelijk 4 gaan in 2010 meer gediplomeerden werken (61%) dan we zien voor ECABO (zie Figuur 2.3b). Gediplomeerden van ECABO kiezen daarentegen vaker voor een vervolgopleiding (al dan niet in combinatie met werk) dan we landelijk zien. Dit beeld komt overeen met wat we voorgaande jaren zagen. Wel zien we in 2010 dat op landelijk niveau het aandeel werkende gediplomeerden iets groter wordt, terwijl dit aandeel onder gediplomeerden van ECABO iets daalt. 3 Een significant verschil betekent dat we met 95% zekerheid kunnen zeggen dat de gevonden resultaten geen toeval zijn en dat er dus sprake is van een echt verschil. 4 Het gaat hier om landelijke uitkomsten; uitkomsten van gediplomeerde MBO-verlaters van alle MBO-opleidingen, leerwegen en niveaus die hebben meegedaan aan het onderzoek. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 23

24 Figuur 2.3a Eerste bestemming van MBO-verlaters na het behalen van het diploma, voor ECABO en landelijk, 2010 (gewogen). a. ECABO b. landelijk 8% 2% 42% 20% 6% 2% 34% 11% 61% 14% werken combinatie werken / leren doorleren werkloos anders werken combinatie werken / leren doorleren werkloos anders In Figuur 2.4 zien we duidelijk dat de bestemming van gediplomeerden van ECABO door de jaren heen redelijk gelijk blijft. Alleen het aandeel gediplomeerden dat kiest voor de arbeidsmarkt is in de afgelopen drie jaren iets afgenomen, van 47% in 2008 tot 42% in Landelijk is het aandeel dat kiest voor de arbeidsmarkt juist iets toegenomen; van 59% in 2008 tot 61% in Verder is de werkloosheid, die in 2009 ten opzichte van 2008 was toegenomen van 5% naar 8% nu gelijk gebleven. Deze ontwikkeling zien we ook op landelijk niveau terug. Landelijk zien we, net als voor gediplomeerden van ECABO, dat gediplomeerden van 2009 en 2010 significant vaker werkloos zijn (beiden 6%) dan in 2008 (3%). Figuur 2.4 Eerste bestemming van MBO-verlaters ECABO door de jaren heen, (gewogen) % 14% 34% 8% 2% % 11% 34% 8% 3% % 16% 31% 5% 1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% werken combinatie werken / leren doorleren werkloos anders MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 24

25 Typering gediplomeerden die zowel werken als doorleren De meerderheid van de gediplomeerden die aangeven dat zij zowel doorleren als werken zijn studenten die naast hun HBO-opleiding een (bij)baan hebben. Bijna de helft van hen heeft een bijbaan die min of meer aansluit bij de opleiding die zij op het MBO gevolgd hebben, dus banen binnen het domein van ECABO. Hieronder bevinden zich onder andere studenten die als administratief (juridisch) medewerker, callcenter medewerker, netwerkbeheerder of secretaresse aan het werk zijn. Daarnaast zien we dat veel gediplomeerden met een bijbaan een gangbaar bijbaantje hebben, zoals verkoopmedewerker en baantjes in de horeca. Naast HBO-studenten met een bijbaan bestaat de groep doorleren en werken uit gediplomeerden die naast een baan een cursus of een deeltijd HBO-opleiding volgen. Cursussen / opleidingen die hierbij het meest genoemd worden zijn: cursus Moderne Bedrijfsadministratie (MBA), cursus Praktijk Diploma Boekhouden (PDB), opleiding Bedrijfseconomie, opleiding Accountancy, opleiding Bedrijfskundige Informatica, opleiding Commerciële Economie, opleiding Management, Economie en Recht. De gediplomeerden die zowel werken als doorleren worden in de hoofdstukken Werken en Doorleren toegedeeld tot de werkende dan wel doorlerende gediplomeerden (zie de inleiding bij de hoofdstukken 3 en 5). MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 25

26 2.3 De keuze voor werken of doorleren Welke gediplomeerden kiezen vaker voor de arbeidsmarkt en welke gediplomeerden kiezen vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding? We bekijken dit naar kwalificatierichting 5, niveau, leerweg, geslacht, etniciteit en regio 6. Kwalificatierichting Binnen ECABO zien we in Figuur 2.5a, op de volgende pagina, dat met name gediplomeerde MBOverlaters van Orde en veiligheid en in iets mindere mate gediplomeerden van Secretariële beroepen in belangrijke mate op de arbeidsmarkt georiënteerd zijn (en relatief weinig op een vervolgopleiding). 75% van de gediplomeerden van opleidingen Orde en veiligheid en 54% van de gediplomeerden van Secretariële beroepen is na een half jaar aan het werk. Ook in voorgaande jaren zagen we dat gediplomeerden van deze kwalificatierichtingen vaker voor de arbeidsmarkt kozen dan gediplomeerden van de andere kwalificatierichtingen. Gediplomeerden van opleidingen Bank- en verzekeringswezen kiezen relatief het minst voor de arbeidsmarkt (22%) en het vaakst voor een (voltijds) vervolgopleiding (53%). De werkloosheid is, net als vorig jaar, relatief het grootst onder gediplomeerden van de kwalificatierichtingen Orde en veiligheid (15%), Secretariële beroepen (10%) en ICT administratief (8%). In Bijlage 2 zijn deze uitkomsten uitgesplitst naar kwalificatierichting en leerweg. 5 Uitkomsten van kwalificatierichtingen met minder dan 20 gediplomeerden, worden wel in de figuren gepresenteerd, maar worden niet bij de analyse betrokken. In de figuur wordt per kwalificatie aangegeven om hoeveel gediplomeerden het gaat (n=). 6 De regio s zijn op basis van de postcode van de schoolverlaters ingedeeld conform de CWI-districtsindeling, bestaande uit de 6 districten Noord, Oost, Middenwest, Noordwest, Zuidwest en Zuidoost. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 26

27 Figuur 2.5a Eerste bestemming van MBO-verlaters naar kwalificatierichting, 2010 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen). Secretariële beroepen (n=382) 54% 13% 21% 10% 2% Financiële beroepen (n=382) 30% 18% 44% 6% 2% Commercieel (n=331) 26% 19% 49% 4% 2% Bank- en verzekeringswezen (n=55) 22% 24% 53% 2% Logistiek (n=15) 27% 27% 33% 7% 7% ICT administratief (n=372) 35% 10% 46% 8% 2% Juridisch (n=255) 26% 18% 51% 4% 1% Orde en veiligheid (n=253) 75% 6% 2% 15% 3% ECABO 2010 (n=2055) 42% 14% 34% 8% 2% Landelijk 2010 (n=12652) 61% 11% 20% 6% 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% werken combinatie werken / leren doorleren werkloos anders In Figuur 2.5b op de volgende pagina is de bestemming van MBO-verlaters van opleidingen op niveau 4 weergegeven. Ook als we kijken naar de MBO-verlaters van opleidingen op niveau 4 zien we dat de gediplomeerden van de kwalificatierichting Secretariële beroepen duidelijk vaker kiezen voor de arbeidsmarkt (50%) en minder vaak voor een (voltijds) vervolgopleiding (29%) dan gediplomeerden van de andere kwalificatierichtingen. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 27

28 Figuur 2.5b Eerste bestemming van MBO-verlaters ECABO (van opleidingen op niveau 4) naar kwalificatierichting, 2010 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen). Secretariële beroepen (n=270) 50% 16% 29% 3% 1% Financiële beroepen (n=299) 22% 19% 55% 2% 2% Commercieel (n=306) 21% 21% 53% 4% 2% Bank- en verzekeringswezen (n=55) 22% 24% 53% 2% Logistiek (n=14) 29% 29% 29% 7% 7% ICT administratief (n=289) 29% 11% 56% 3% 1% Juridisch (n=255) 26% 18% 51% 4% 1% ECABO 2010 (n=1369) 28% 17% 50% 3% 1% Landelijk 2010 (n=7597) 47% 14% 34% 3% 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% werken combinatie werken / leren doorleren werkloos anders Niveau 7 Van alle MBO-verlaters met een ECABO-opleiding zijn de gediplomeerden van niveau 2 (67%) en niveau 3 (66%) het vaakst aan het werk. Dit is op zich niet verwonderlijk aangezien gediplomeerden van deze niveaus die verder leren dit veelal op het MBO doen en in deze rapportage buiten beschouwing worden gelaten. Het aandeel werkenden is voor gediplomeerde MBO-verlaters van niveau 4 beduidend kleiner (29%); zij kiezen veel vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding (49%) of een combinatie van werken en leren (18%) dan gediplomeerden van de andere niveaus. Hoewel gediplomeerden van niveau 2 en niveau 3 van 2010 vaak werken, zijn zij ook relatief het vaakst werkloos (respectievelijk 21% en 15%). Door de jaren heen zien we geen afwijkingen in bovenstaand beeld en ook op landelijk niveau zien we in de verschillende jaren dat het aandeel werkenden met name groot is onder de niveaus 2 en 3 en relatief klein is onder gediplomeerde MBO-verlaters van niveau 4. 7 Het absolute aantal gediplomeerden binnen ECABO met een opleiding op niveau 1 (n=1) is erg klein en voor ECABO niet erg relevant. We nemen dit niveau daarom niet mee in de analyses van deze rapportage. MBO-Kaart 2010 ECABO DUO ONDERWIJSONDERZOEK 28