Impressie Netwerkdag Water 2014

Transcriptie

1 Impressie Netwerkdag Water 2014 Op donderdag 25 september 2014 heeft in het World Trade Center te Rotterdam voor de vijfde keer de Netwerkdag Water plaats gevonden. De Netwerkdag wordt georganiseerd in opdracht van de Stuurgroep Management Watercrises en Overstromingen (SMWO). De organisatie van deze dag wordt gezamenlijk uitgevoerd door het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) en de Unie van Waterschappen (UvW), ondersteund door het Veiligheidsberaad (VB). Welkom Als voorzitter van de SMWO heet Jan Hendrik Donkers de ruim 100 deelnemers van uit de Veiligheidsregio s, Waterschappen, Rijkswaterstaat en verschillende ministeries welkom. Daarin geeft hij aan dat de interesse en het bereik van deze Netwerkdag Water verder is gegroeid. Vandaag staat het Deltaprogramma, in het bijzonder de derde laag van het waterveiligheidsbeleid, onder de aandacht. Hij heet de sprekers welkom. Deltaprogramma De Deltacommissaris, Wim Kuijken, geeft toelichting op de uitkomsten van het Deltaprogramma De Deltabeslissingen vormen de basis om overstromingsrampen te voorkomen, maar Nederland blijft kwetsbaar. De aandacht op deze Netwerkdag gaat uit naar de derde laag van het waterveiligheidsbeleid. De kaders en normen liggen er nu. Deze laag moet goed uitgewerkt en gezamenlijk opgepakt worden. De Deltacommissaris roept de zaal en zijn collega-sprekers op de bureaucratie te vermijden als er direct gehandeld moet worden. De Deltacommissaris heeft behoefte aan tempo. Creëer netwerken om elkaar te helpen en ga met elkaar aan de slag Waterbewustzijn is in Nederland relatief laag, omdat er door de jaren heen een hoog beschermingsniveau is opgebouwd. Hij roept de Veiligheidsregio s op om risico-communicatie (weer) op te pakken en daarbij ook handelingsperspectieven bij overstroming aan te geven. Zij moeten daarin wel ondersteunt worden door de waterkolom. De bewindslieden van het ministerie van

2 Veiligheid en Justitie en Infrastructuur en Milieu hebben dat onderkend en opdracht gegeven voor het project Water en Evacuatie. Onze maatschappij is veilig, maar kwetsbaar Ieder jaar verschijnt een nieuw Deltaprogramma, waarbij de Deltacommissaris zal toetsen of iedereen uitvoert wat in de Deltabeslissingen is afgesproken. Drieluik In een Drieluik zetten Jan Hendrik Dronkers (Directeur-Generaal RWS en voorzitter SMWO), Hans Oosters (portefeuillehouder crisisbeheersing van de Waterschappen) en Antoin Scholten (portefeuillehouder crisisbeheersing in het Dagelijks Bestuur van het Veiligheidsberaad) de ontwikkelingen binnen hun kolom uiteen en gaven zij een reactie op de oproep van de Deltacommissaris. Unie van Waterschappen Hans Oosters geeft aan blij te zijn met de lagenbenadering in de Deltabeslissingen. Daarin is de inbedding van waterveiligheid aan de voorkant opgenomen door dijkversterking en ruimtelijke ordening opgenomen en aan de achterkant in de crisisorganisaties. Dit laatste is even van belang om het restrisico als Nederland het hoofd te bieden. Hoe groter en gecompliceerder incidenten worden, hoe meer crisispartners daarbij betrokken zijn. De uniformiteit en standaardisatie zijn vereist om toenemende complexiteit bij crisisbeheersing het hoofd te kunnen bieden. De Unie van Waterschappen is gezamenlijk met de waterschappen bezig de Uitvoeringsprogramma Crisisbeheersing ( ) uit te werken. Door middel van diverse thema s en een tijdslijn wordt gewerkt aan de uniformiteit en standaardisatie binnen de waterschappen. De Waterschappen willen meer samen werken en meer samen doen. Uniformiteit vereist om complexiteit crisisbeheersing het hoofd te bieden Vanuit het Uitvoeringsprogramma wordt ook aandacht besteed aan netcentrisch werken. Hans Oosters geeft aan dat het van belang is dat de waterschappen netcentrisch werken en aansluiten op het LCMS van de Veiligheidsregio s. De informatie van de waterschappen moet real time beschikbaar zijn voor elkaar en anderen. Verder roept Hans Oosters op tot intensieve regionale afstemming tussen gemeenten, veiligheidsregio s, Rijkswaterstaat en de waterschappen. In reactie op de oproep tot tempo vraagt Hans Oosters van het Rijk geduld en vertrouwen in de uitvoering van de derde laag van meerlaags waterveiligheid. Rijk, heb geduld en vertrouwen Veiligheidsberaad Antoin Scholten geeft aan dat watercrises een enorme impact als je het meemaakt en ziet. Desondanks worden de opgedane ervaringen en lessen weer snel vergeten. Hij pleit voor gezamenlijk oefenen. In april 2015 vindt de oefening Waterkracht in Veiligheidsregio Limburg-Noord plaats in samenwerking met Waterschap Peel & Maasvallei en Defensie. Doel van deze oefening is om te kijken of de overheid in staat is om een meerdaagse watercrises in de hand te houden. Ook de Veiligheidsregio Hollands Midden is bezig met grootschalig oefenen en herzien van calamiteitenbestrijdingsplannen (Dijkring 14, 15 en 44). Waterveiligheid heeft landelijk de aandacht Het Veiligheidsberaad en het ministerie van Veiligheid en Justitie hebben gezamenlijke doelstellingen met de minister van Infrastructuur en Milieu afgesproken. Deze doelstelling zijn verwerkt in het strategische agenda van de Veiligheidsregio s. De strategische agenda is gericht op zestal doelstellingen en is bedoeld voor versterking van risico- en crisisbeheersing en voorkomen en tegengaan van maatschappelijke ontwrichting. De eerste doelstelling is gericht op Water en Evacuatie en wordt inmiddels opgepakt. Rijkwaterstaat Jan Hendrik Dronkers geeft aan dat er regelmatig naar Nederland wordt gekeken bij internationale

3 overstromingen. Nederland wordt gezien als een land met kennis en expertise. In de responstijd bij internationale overstromingen valt winst te behalen. Door sneller te reageren worden anderen geholpen, doet Nederland kennis en ervaring op en wordt een ingang gecreëerd voor het bedrijfsleven. Jan Hendrik Dronkers wenst nationaal en internationaal een nog betere performance. Rijkswaterstaat heeft de ambitie om (samen met de waterschappen) te investeren in snelle internationale hulpverlening en respons. Geen crisismanagement zonder overzicht Bij een regio-overstijgende watercrisis is overzicht van cruciaal belang. Het Water management Centrum Nederland (WMCN), waarin de Nederlandse waterbeheerders samenwerken, heeft hierbij een centrale rol. Jan Hendrik Dronkers roept op tot gebundelde kennis van alle betrokken partners om betrouwbare informatie tijdens crises te organiseren. Er zijn al enkele stappen gezet om dit beter te organiseren. Zo is bijvoorbeeld het nieuwe Landelijke Draaiboek voor Hoogwater en Overstromingen samen met alle partners herzien en vastgesteld. Jan Hendrik Dronkers geeft aan dat landelijke verbinding op landelijk niveau tussen de algemene en functionele kolom meer vorm krijgt. De samenwerking tussen de Veiligheidsregio s, Waterschappen, Rijkswaterstaat en de ministeries vertoont een stijgende lijn. Dat is terug te zien in de belangrijkste resultaten van de afgelopen jaren vanuit de SMWO, zoals bijvoorbeeld de samenwerkingsconvenanten en de vaststelling van het projectopdracht Water en Evacuatie. De uitwerking van de vraagstukken rond water en evacuatie zal de komende jaren nog veel inzet vragen van onze organisaties. Het vergt, naast verbinding in de koude fase, vooral ook oefening en samenwerking in de praktijk. Goede voorbereiding is cruciaal om elkaar tijdens een crisis snel te vinden en goed te begrijpen. Samenwerken als ware het een crisis Workshop Droogte Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) en de gedrag van kades tijdens droogte De workshopleiders zijn Wim Ponsteen, projectleider Onderzoek gedrag verdroogde kades en beleidsadviseur Waterkeringen bij het Hoogheemraadschap van Delfland, en projectleider Bert Kort van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) en adviseur Crisisbeheersing. Droogte is vaak een combinatie van een lage rivierstand, gebrek aan neerslag en een kleine grondwatervoorraad. Indicatoren zijn hierbij de verwachtingen met betrekking tot het weer en het afvoeren. Met enkele foto s laten de workshopleiders zien wat de gevolgen van droogte zijn voor: - De beschikbaarheid van grondwater (droogval bij hoge zandgronden) - De doorgang van scheepvaart (botsing met sluisdrempel, inhaalverboden en lange wachttijden) - Zoutindringing met schade aan natuur, gewassen en inname stop drinkwater Op de diverse kaarten van Nederland worden de indicatoren voor droogte en waterproblemen zichtbaar gemaakt. Droogte betekent niet direct een water te kort voor waterbeheerders. Water te korten zijn echter wel een probleem. Bij droogte heb je samenwerking nodig. Hiervoor is heeft het LCW als doel om proactief te handelen en tijdig maatregelen te nemen om het water zo optimaal mogelijk te verdelen en schade waar mogelijk te voorkomen. In de presentatie worden de netwerkpartners in het LCW toegelicht en de werkwijze met de verdringingsreeks. De (preventieve) maatregelen zijn divers: van stuwprogramma s en het sluiten van het Haringvliet tot een beregeningsverbod en beperkingen voor de scheepvaart. Een sluimerend en zichtbaar risico is het verdrogen van dijken en het ontstaan van droogtescheuren. Hoogheemraadschap van Delfland laat zien wat zij met inspecties doen en hoe zij dijken repareren, hoe dijken en droogte gemonitord wordt en hoe zij zich voorbereiden op mogelijk extreem weer. De laatste echte droogte was in 1976!

4 Workshop MEGO Module Evacuaties Grote Overstromingen Projectdirecteur Klaas Kosters van Rijkswaterstaat, verantwoordelijk voor het project Module Evacuatie Grote Overstromingen, geeft de aftrap van de workshop. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu is verantwoordelijk voor de informatie over watercrises in samenwerking met de waterschappen en Rijkswaterstaat. Het ministerie van Veiligheid en Justitie, de Veiligheidsregio s en de gemeenten vertalen deze informatie in een communicatieadvies voor de waterbeheerders. Zij communiceren met de burgers, bedrijven en instellingen, waarbij aan hen handelings-perspectieven moeten worden geboden. Thea Helmenhorst is lid van het projectteam MEGO. Zij vertelt over de doelstelling van het project om de zelfredzaamheid van burgers, bedrijven en instellingen bij watercrises te vergroten, en hen voor te bereiden op mogelijke evacuatiestrategieën. Hierbij wordt risico-communicatie ingezet om de Nederlandse samenleving weer bewust te maken van de risico s op overstromingen, wateroverlast en extreme waterverontreiniging. MEGO ontwikkelt een website en een app ( De website en app zijn niet bedoeld voor crisiscommunicatie! Dit blijft een verantwoordelijkheid van de gemeenten, veiligheidsregio s en het ministerie van Veiligheid en Justitie. Uitgangspunten voor deze communicatiemiddelen zijn: - De natuur is grillig, ondanks het hoge beschermingsniveau kan het in Nederland ook mis gaan en kunnen overstromingen optreden. - Bij de keuze om bij een overstromingsdreiging te blijven of weg te gaan, is het soms beter om te blijven in een gebied met een overstromingsrisico. - Als je wilt weten wat je nodig hebt om op zolder te kamperen? Kijk eens op de website Ook voor actuele waterstanden! Bij welke buurman kun je schuilen als het water komt?

5 Informatiemarkt met netwerktafels en lunch Dank voor uw aanwezigheid en graag tot volgend jaar! De organisatie van de Netwerkdag Water 14 bedankt een ieder voor zijn of haar inzet. Waterveiligheid blijft hoog op de agenda. Reden genoeg om volgend jaar wederom een Netwerkdag Water te organiseren. We zien daarbij uit naar uw komst!