16/11.215/SD/Mge. 31 augustus Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (34 491) Geachte dames en heren,

Transcriptie

1 Aan de voorzitter en de leden van de Vaste Commissie voor Veiligheid en Justitie van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA Den Haag Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (34 491) B r i e f n u m m e r 16/11.215/SD/Mge D e n H a a g 31 augustus 2016 O n d e r w e r p Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (34 491) T e l e f o o n n u m m e r E - m a i l drion@vnoncw-mkb.nl Geachte dames en heren, VNO-NCW en MKB-Nederland hebben met belangstelling kennis genomen van het voorstel voor de wet bestuur en toezicht rechtspersonen in verband met de uniformering en de verduidelijking van enkele bepalingen omrent het bestuur en de raad van commissarissen van rechtspersonen. Zij willen daar graag op reageren. 1 - Algemeen Het wetvoorstel heeft als doel de regeling van bestuur en toezicht bij de verschillende soorten rechtspersonen aan te vullen en te verduidelijken. Het ziet met name op aanscherping van het wettelijk kader voor de vereniging, de stichting, de coöperatie en de onderlinge waarborgmaatschappij, rechtsvormen die in de semipublieke en non-profitsector vaak worden gebruikt. Regels die al gelden voor NV en BV worden overgebracht naar het algemene gedeelte van Boek 2 BW waardoor ze gaan gelden voor alle hiervoor genoemde rechtspersonen. De wijzigingen zijn het grootst voor de vereniging en de stichting omdat nu voor hen geen of minder regels gelden dan voor andere rechtspersonen. Het wetsvoorstel voorziet in een wettelijke grondslag voor de instelling van een toezichthoudend orgaan bij verenigingen en stichtingen en harmoniseert het aansprakelijkheidsregime met dat van NV s en BV s. Tevens uniformeert het wetsvoorstel voor alle rechtspersonen de regels voor het bestuur en toezicht, voor de tegenstrijdig belangregeling, de faillissementsaansprakelijkheid van bestuurders en toezichthouders, de hoofdelijke aansprakelijkheid van toezichthouders. Ook worden de ontslaggronden van bestuurders en toezichthouders bij stichtingen uitgebreid. 1

2 2 - Onvoldoende onderbouwing van de noodzaak voor algemene uniformering 2.1 VNO-NCW en MKB-Nederland onderschrijven het belang van goed bestuur en toezicht en van een duidelijk wettelijk kader voor de verschillende rechtspersonen. Daar waar rechtspersonen materieel in hun bedrijfsvoering vergelijkbaar zijn met ondernemingen in de vorm van NV s en BV s dienen ook bestuur en toezicht op een vergelijkbaar niveau te zijn en voor zover nodig te worden geprofessionaliseerd, zoals die professionaliseringsslag ook bij NV s en BV s heeft plaatsgevonden. Zij menen dat de praktijk gebaat is bij de voorgestelde wettelijke vastlegging van de mogelijkheid bij verenigingen en stichtingen een raad van toezicht in te stellen. 2.2 VNO-NCW en MKB-Nederland constateren met genoegen dat ten opzichte van het voorontwerp diverse wijzigingen zijn aangebracht. Zo is de regeling voor de faillissementsaansprakelijkheid van bestuur toezichthouders niet meer in de faillissementswet maar in het BW wordt opgenomen. Ook is de aansprakelijkheidsregeling bij faillissement aangevuld om meer bescherming te bieden aan onbezoldigde bestuurders en commissarissen van niet commerciële verenigen en stichtingen. 2.3 VNO-NCW en MKB-Nederland menen dat nut en noodzaak van algehele uniformering onvoldoende zijn aangetoond. Verenigingen en stichtingen zijn naar hun aard niet altijd gelijk te stellen aan de NV en de BV. Het wetsvoorstel gaat voorbij aan het feit dat de verschillende rechtsvormen zijn ontstaan omdat er naar gelang de aard van een organisatie of onderneming behoefte was aan verschillende kaders en die veelvormigheid dreigt nu te ontaarden in eenvormigheid zonder dat de behoeften zijn veranderd. Zo maakt boek 2 BW niet voor niets onderscheid tussen de gewone en de commerciële vereniging en stichting. De regels voor commerciële verenigingen en stichtingen gaan in de richting van die voor de NV en de BV. Voor de niet commerciële vormen is dat niet het geval. Met name voor die laatste groep, die zeer divers is van samenstelling is, is de huidige regeling die veel flexibiliteit biedt van belang. 2.4 Bovendien menen VNO-NCW en MKB-Nederland dat het bedrijfsleven niet belast moet worden met een veelheid aan nieuwe regels voor onderwerpen die pas net uitvoerig aan de orde zijn geweest in de met ingang van 1 januari 2013 in werking getreden Wet bestuur en toezicht in naamloze en besloten vennootschappen 1. Het wetsvoorstel past bepalingen aan die pas sinds die datum van kracht zijn en bovendien leidt de voorgestelde tekst tot onnodige juridisering. VNO-NCW en MKB-Nederland menen dat dit ongewenst is. De praktijk moet de gelegenheid krijgen zich nieuwe wetgeving eigen te maken en moet er op kunnen vertrouwen dat nieuwe wetgeving een langere houdbaarheidsdatum heeft dan nu het geval lijkt te zijn. In de woorden van de Raad van State in haar jaarverslag over 2013: anders dreigen deze bepalingen het karakter te krijgen van een wegwerpartikel, terwijl burgers, bedrijven, instellingen en overheden nu juist op de wet moeten kunnen rekenen. De regering moet volgens de Raad van State terughoudend omgaan met het creëren van nieuwe regels en bevoegdheden. Aannemelijk moet worden gemaakt dat een bestaande regeling een leemte of een gebrek vertoont. 2 Bij de behandeling van het wetsvoorstel bestuur en toezicht heeft de Minister van Veiligheid en Justitie bovendien toegezegd het hele wetsvoorstel na een termijn van 3 jaar te evalueren 3 die evaluatie zou in ieder geval dienen te worden afgewacht. 1 Staatscourant 2011, nr Jaarverslag Raad van State 2013, pagina 43 e.v EK plenair 24 mei 2011 Handelingen I , nr pagina 27

3 3 - Semipublieke sector - harmonisering prematuur 3.1 De Memorie van Toelichting 4 geeft aan dat met het wetsvoorstel ook invulling wordt gegeven aan de aanbevelingen van de Commissie Halsema 5. Het wetsvoorstel gaat echter veel verder dan de Commissie, die (slechts) aanbeveelt voor verenigingen en stichtingen een taakomschrijving op te nemen voor de interne toezichthouder (..) die vergelijkbaar is met die voor vennootschappen. Daarnaast beveelt zij aan om in zelfregulerende codes voor de semipublieke sector en instellingen onder meer regels op te nemen om benoemingen meer inzichtelijk te maken en voor de handelwijze ingeval van belangenverstrengeling. Ten aanzien van een tegenstrijdig belang regeling beveelt de Commissie aan die op te nemen en uit te werken in gedragscodes. 6 Het wetsvoorstel draait in feite het advies van de Commissie om: de Memorie van Toelichting 7 vermeldt dat in sectorspecifieke regelgeving eventueel aanvullende regels kunnen worden gesteld, waarbij zo nodig ook van de algemene basisregeling kan worden afgeweken. 3.2 Voor wat betreft de semipublieke sector menen VNO-NCW en MKB-Nederland dat de voorgestelde harmonisering van de aansprakelijkheidsregels voor verenigingen en stichtingen met die voor NV s en BV s prematuur is. Verwezen wordt naar de conclusies in het rapport van de Commissie Halsema 8 die er op heeft aangedrongen dat de reikwijdte van de publieke taken en belangen van de semipublieke sector en de daarmee samenhangende taken en verantwoordelijkheden van bestuurders en toezichthouders nauwkeuriger worden omschreven en dat de weeffouten in de semipublieke sector worden hersteld. Nu daarvan grotendeels nog geen sprake is, zouden bestuurders en toezichthouders op grond van de nieuwe regelgeving wel eerder aansprakelijk gesteld kunnen worden uit hoofde van onbehoorlijke taakvervulling, maar onduidelijk is wanneer daarvan sprake is of kan zijn. Dat is strijdig met het legaliteitsbeginsel. VNO-NCW en MKB-Nederland bepleiten daarom om eerst de fundamenten van semipublieke sectoren stevig te verankeren door middel van sectorale wetgeving en gedragscodes waarin taken en verantwoordelijkheden duidelijk worden vastgelegd. Op sectorniveau zijn inmiddels diverse wetsvoorstellen in behandeling of in voorbereiding en ook de gedragscodes in de diverse sectoren worden aangescherpt. Nadat op die manier een goede basis is verzekerd, dient te worden bezien of en zo ja in welke mate voor de semi publieke sector behoefte is aan de thans voorgestelde harmonisering, waarbij dan tevens de verschillen tussen private en niet private organisaties in het oog moeten worden gehouden. Onverlet bovenstaande opmerkingen geven VNO-NCW en MKB-Nederland in de bijlage nader commentaar op de in het wetsvoorstel voorgestelde regeling. 4 TK ,3 p. 3 5 De Commissie Maatschappelijk verantwoord bestuur en toezicht in de semipublieke sector, onder voorzitterschap van mevrouw F. Halsema 6 Een lastig gesprek, Advies Commissie Behoorlijk Bestuur, september 2013, resp. aanbeveling 4 (p. 24) en 5 (p. 25). 7 TK ,3 p. 3 8 Een lastig gesprek, Advies Commissie Behoorlijk Bestuur, september

4 VNO-NCW en MKB-Nederland verzoeken met bovenstaand commentaar rekening te houden bij de behandeling van het wetsvoorstel. Tot nadere toelichting zijn wij gaarne bereid. Hoogachtend, Mr. J.M. Lammers Directeur Economische Zaken Bijlage

5 Bijlage Artikelgewijs commentaar Algemeen 1. De aanleiding voor het wetsvoorstel wordt mede gevormd door breed beargumenteerde aanbevelingen van de Commissie Halsema 9 voor verbeteringen in het functioneren en bestuur van de semipublieke sector. Het wetsvoorstel gaat echter veel verder dan de Commissie, die (slechts) aanbeveelt voor verenigingen en stichtingen in het burgerlijk wetboek een taakomschrijving op te nemen voor de interne toezichthouder (..) die vergelijkbaar is met die voor vennootschappen. Daarnaast beveelt zij aan om in zelfregulerende codes voor de semipublieke sector en instellingen onder meer regels op te nemen om benoemingen meer inzichtelijk te maken en voor de handelwijze ingeval van belangenverstrengeling. Ten aanzien van een tegenstrijdig belang regeling beveelt de Commissie aan die op te nemen en uit te werken in gedragscodes. 10 Het wetsvoorstel draait in feite het advies van de Commissie om: de Memorie van Toelichting 11 vermeldt dat in sectorspecifieke regelgeving eventueel aanvullende regels kunnen worden gesteld, waarbij zo nodig ook van de algemene basisregeling kan worden afgeweken. VNO-NCW en MKB-Nederland hebben een aantal opmerkingen die met name betrekking hebben op: - het feit dat onmiddellijk voor wetgeving is gekozen zonder eerst het fundament voor de semipublieke sector door middel van sectorale wetgeving en gedragscodes te versterken. De beoogde verbetering van toezicht kan daarin specifiek als voorwaarde wordt gesteld voor de specifiek aan te wijzen instellingen in de semipublieke sector, al of niet als onderdeel van of in aansluiting op specifieke regelingen waaraan door de onderscheiden ministeries reeds wordt gewerkt; die benadering zou dan ook in staat moeten stellen om in overleg tussen de betrokken departementen en onderscheiden organisaties in de semipublieke sector te komen tot een grondige analyse van de vraag welke problemen precies om een oplossing vragen en welke middelen daartoe, al dan niet per sector, toereikend en doeltreffend zijn 12 en of en zo ja welke wettelijke maatregelen daarnaast nog nodig zouden zijn; - de verbreding tot alle organisaties in de vorm van een vereniging of stichting, ongeacht of zij werkzaam zijn in de publieke, semipublieke, non profit sector, een levensbeschouwelijke doelstelling nastreven of een onderneming drijven; - de wijziging van nog zeer recent gewijzigde regels omtrent verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van bestuurders en de verbreding tot alle rechtspersonen. 2. Het wetsvoorstel bewerkstelligt dat de wettelijke regeling van de rechtspersonen in Boek 2 BW wordt aangevuld en verduidelijkt. Volgens de Memorie van Toelichting 13 is het de bedoeling dat door deze aanvulling en verduidelijking de regeling ook beter bruikbaar 9 Een lastig gesprek, Advies Commissie Behoorlijk Bestuur, september Een lastig gesprek, Advies Commissie Behoorlijk Bestuur, september 2013, resp. aanbeveling 4 (pagina 24) en 5 (pagina 25). 11 TK ,3 p Ook uit de brief van de Minister van Veiligheid en Justitie van 12 november 2013 blijkt niet dat een dergelijk analyse is uitgevoerd. 13 TK ,3 p. 3

6 wordt als basisregeling. In sectorspecifieke regelgeving kunnen, aldus de Memorie van Toelichting, eventueel aanvullende regels worden gesteld, waarbij zo nodig ook van de algemene basisregeling kan worden afgeweken. Het wetsvoorstel zelf is volgens de Memorie van Toelichting niet gekoppeld aan bepaalde huidige of toekomstige sectorspecifieke regelgeving; het is de bedoeling dat er in sectorspecifieke regeling bij de regeling van dit wetsvoorstel wordt aangeknoopt. VNO-NCW en MKB-Nederland zijn erkentelijk voor de gegeven voorbeelden en constateren dat de invulling van de in het wetsvoorstel vastgelegde maatstaven dus per sector nader kunnen worden ingevuld en non-profit en semipublieke organisaties dus niet gelijk gesteld worden met ondernemingen. Terecht wordt aangegeven dat in sectorspecifieke regelgeving kan worden afgeweken van de voorgestelde basisregeling. De diverse semipublieke sectoren wijken onderling sterk af en hebben hun eigen behoeften. Daarmee heeft de basisregeling voor die sector dan dus niet (meer) het karakter van een basisregeling, dat ondersteunt de visie van de Commissie Halsema dat niet meer dan het strikt noodzakelijke in het burgerlijk wetboek dient te worden opgenomen. Artikel 9 lid 3/11 lid 4 Dit artikellid bepaalt dat elke bestuurder/commissaris tegenover de rechtspersoon gehouden is tot een behoorlijke vervulling van zijn taak en dat bestuurders /commissarissen zich bij de vervulling van hun taak dienen te richten naar het belang van de rechtspersoon en de daaraan verbonden onderneming of organisatie. Deze regeling (verspreid over twee artikelen) geldt thans slechts voor de NV en de BV. VNO-NCW en MKB-Nederland menen dat de regeling voor de semipublieke sector prematuur is. Zij memoreren dat de Commissie Halsema vooral aan heeft gedrongen op duidelijke formulering van reikwijdte van de publieke taken en belangen van de semipublieke sector en meent dat dat een voorwaarde is voor het goed functioneren van de sector. Het voorgestelde artikel 9 lid 3 vertroebelt dat. De behartiging van publieke belangen door instellingen in de semipublieke sector moet blijken uit en berusten op wet- en regelgeving die daarop is ingericht. Volgens de Memorie van Toelichting 14 beoogt de voorgestelde formulering ( het belang van de rechtspersoon ) uit te drukken dat ook wanneer een rechtspersoon geen onderneming drijft sprake kan zijn van een in dit kader relevant samenstel van belangen. De bestuurder dient bij de vervulling van zijn taak deze belangen in acht te nemen. 14 TK ,3 p. 11

7 Als hij daarvoor aansprakelijk kan worden gehouden is het naar het oordeel van VNO-NCW en MKB-Nederland van belang dat hij weet wat die belangen zijn 15. VNO-NCW en MKB-Nederland bepleiten daarom om eerst - conform het advies van de Commissie waar dat nog niet het geval is de fundamenten van (uitsluitend) de semipublieke sector stevig te verankeren door middel van sectorale wetgeving en gedragscodes en daarin vast te leggen wat de publieke taken en belangen en de daarmee samenhangende taken en verantwoordelijkheden van bestuurders en toezichthouders in de sector zijn. Op sector niveau zijn inmiddels diverse wetsvoorstellen in behandeling, in voorbereiding 16 of afgerond en ook de gedragscodes in de diverse sectoren worden aangescherpt. Na verzekering van een goede basis en nadat daar in de praktijk ervaring mee is opgedaan, kan vervolgens worden bezien of en zo ja in welke mate behoefte is aan harmonisering zoals voorgesteld in het wetsvoorstel. Artikel 9 lid 5 Dit artikellid schrijft voor alle rechtspersonen - en dus ook voor alle verenigingen en stichtingen - een tegenstrijdig belangregeling voor bestuurders voor. De regeling wordt voor alle rechtspersonen gelijk aan die van NV en BV in de artikelen 2:129 lid 6/2:239 lid 6 BW. VNO-NCW en MKB-Nederland menen dat er geen noodzaak is om de tegenstrijdig belangregeling die pas onlangs voor BV en NV is herzien, ook voor alle andere rechtspersonen te laten gelden zonder rekening te houden met de grote pluriformiteit van verenigingen en stichtingen en hun doelstellingen. Dat is voor de semipublieke sector ook in afwijking van het advies van de Commissie Halsema 17. De Commissie beval aan voor de semipublieke sector een tegenstrijdig belangregeling op te nemen in een code voor de semipublieke sector respectievelijk voor afzonderlijke in die sector werkzame instellingen. VNO-NCW en MKB-Nederland herhalen hun verzoek dat zij reeds deden in hun commentaar op het voorontwerp (en dat in verschillende vormen ook door anderen werd gedaan) om bijzondere aandacht te besteden aan de samenloop van deze bepaling met bijzondere wetten waarin doelbewust de opname van belanghebbenden in het bestuur van de rechtspersoon wordt voorgeschreven of aangemoedigd (bijv. artikel 100 leden 2 en 3 Pensioenwet). In dergelijke gevallen heeft de nu voorgestelde regeling tot gevolg dat het gehele of een belangrijk deel van het bestuur regelmatig "conflicted" zal zijn en niet aan de besluitvorming zal kunnen deelnemen. Daardoor zou het door de wetgever beoogde machtsevenwicht binnen het bestuur kunnen worden verstoord en/of de slagvaardigheid van het bestuur kunnen worden aangetast. De Memorie van Toelichting 18 merkt daarover op dat de geldende opvattingen over rechtspersoonlijkheid met zich brengen dat het belang van de rechtspersoon onderscheiden moet worden van het belang van degenen die bij de rechtspersoon betrokken zijn en van de deelbelangen die zij behartigen. Voor bestuurders van stichtingen geldt - aldus de Memorie van Toelichting - evenzeer als voor bestuurders van andere rechtspersonen dat zij zich moeten richten naar het belang van de rechtspersoon en daaraan doet niet af dat dit belang in 15. De voorgestelde - open - formulering heeft bovendien niet overzienbare consequenties voor zelfstandige bestuursorganen die in de vorm van een privaatrechtelijke rechtspersoon zijn gegoten (bijvoorbeeld de Autoriteit Financiële Markten). Aangenomen mag worden dat voor dergelijke rechtspersonen het publieke belang allesoverheersend moet zijn en dat alle overige belangen daaraan dienstbaar moeten zijn. De voorgestelde open formule zonder rangorde van belangen lijkt bij deze rechtspersonen afbreuk te doen het overwicht van het publieke belang. 16 TK ,3 p Een lastig gesprek, Advies Commissie Behoorlijk Bestuur, september 2013, p 25 onder punt 5 18 TK ,3 p. 11 3

8 overwegende mate bepaald kan worden door de statutaire doelstelling. Dit alles laat echter onverlet dat de wetgever bij eerdere gelegenheden (zoals bij de verplichte vertegenwoordiging van gepensioneerden in pensioenfondsbesturen) van andere uitgangspunten lijkt te zijn uitgegaan zodat moet worden getoetst of de met die wetgeving beoogde beleidsdoelstellingen na invoering van het onderhavige wetsvoorstel nog steeds kunnen worden bereikt. In het bijzonder zou, indien een pensioenfondsbestuurder zelf pensioengerechtigde of - opbouwer van pensioenrechten is, de vraag kunnen rijzen of hij ten aanzien van een besluit over indexatie van de rechten (uitkering en opbouw) geen tegenstrijdig belang heeft en zich daarom van deelname aan de besluitvorming zou moeten onthouden. Dit komt VNO-NCW en MKB-Nederland ongewenst voor en niet in lijn met de bedoeling van de Pensioenwet. De Memorie van Toelichting vermeldt 19, Van een tegenstrijdig belang is namelijk geen sprake zolang de belangen van de bestuurder parallel lopen met die van de rechtspersoon Tegen de hiervoor geschetste achtergrond verzoeken VNO-NCW en MKB-Nederland te bevestigen dat van een tegenstrijdig belang ook geen sprake is zolang de persoonlijke belangen van de bestuurder vallen binnen de belangen die door de rechtspersoon dienen te worden behartigd. Artikel 9 lid 6 Dit artikellid regelt onder meer dat de statuten voorschriften moeten bevatten op de wijze waarop in de uitoefening van de taken en bevoegdheden voorlopig wordt voorzien in geval van ontstentenis of belet van elk van de bestuurders. VNO-NCW en MKB-Nederland vragen zich af of ter vermijding van mogelijke misverstanden niet beter gesproken kan worden van alle bestuurders. Artikel 9c lid 3 De tweede en derde volzin van dit artikellid bevatten een uitzondering voor onbezoldigde bestuurders van niet-commerciële verenigingen of stichtingen en voor onbezoldigde bestuurders van informele verenigingen (door verwijzing in artikel 11c eveneens van toepassing op onbezoldigde commissarissen van genoemde rechtspersonen). Blijkens de Memorie van Toelichting 20 heeft deze uitzondering betrekking op de aansprakelijkstelling in geval van faillissement: is thans in het tweede lid een uitzondering opgenomen voor onbezoldigde bestuurders van niet-commerciële verenigingen of stichtingen en voor onbezoldigde bestuurders van informele verenigingen (verenigingen waarvan de statuten niet zijn opgenomen in een notariële akte) Met de voorgestelde bepaling geldt voor onbezoldigde bestuurders niet de regel dat in het geval dat niet voldaan is aan de administratieverplichtingen (artikel 2:10 BW) of de verplichting tot publicatie van de jaarrekening (artikel 2:394 BW), vaststaat dat het bestuur zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld en dat vermoed wordt dat onbehoorlijke taakvervulling een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Door de huidige plaatsing van beide volzinnen in lid 3 hebben zij echter slechts betrekking op de eerste volzin van lid 3, te weten het niet in aanmerking nemen van een onbelangrijk verzuim. Dat is kennelijk een vergissing. VNO-NCW en MKB-Nederland menen dat de tweede en derde volzin van dit lid dienen te worden opgenomen in lid 2. Volgens de Memorie van Toelichting zal van een onbezoldigde functie als bedoeld in lid 3 sprake zijn als de bestuurder voor zijn werkzaamheden geen vergoeding ontvangt of enkel een vergoeding voor werkelijk gemaakte onkosten. VNO-NCW en MKB-Nederland gaan er van uit dat ook van een onbezoldigde functie sprake is indien de betreffende bestuurder of 19 TK ,3 p. 12, aan het slot van de eerste alinea bij lid 5 20 TK ,3 p. 18

9 commissaris bij de aanvang van zijn functie afstand heeft gedaan van de voor de betreffende functie geldende bezoldiging. Zij verzoeken dat te verduidelijken. Artikel 11 Dit artikel bevat een regeling van de taak van commissarissen en van bepaalde normen die zij bij de vervulling van hun taak in acht moeten nemen. Voor de vereniging en de stichting bestaat thans nog geen wettelijke grondslag voor de instelling van een raad van commissarissen. Een deel van de verenigingen en stichtingen werkt al met een raad van commissarissen of ander toezichthoudend orgaan, ook al ontbreekt de wettelijke grondslag daarvoor. Voor de toepassing van de wettelijke regeling maakt het, aldus de Memorie van Toelichting, strikt genomen niet uit hoe het orgaan door de rechtspersoon zelf wordt aangeduid en de benaming heeft geen gevolgen voor de geldigheid van bestaande organen die in de statuten van een rechtspersoon zijn ingesteld: wanneer in de statuten een orgaan van de rechtspersoon wordt ingesteld en daarbij aan dat orgaan de taak wordt toegekend om toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de rechtspersoon en de daaraan verbonden onderneming of organisatie, is dat orgaan volgens de Memorie van Toelichting een raad van commissarissen in de zin van de wet 21. Het orgaan heeft in dat geval de taken en de bevoegdheden die door de wet aan een raad van commissarissen worden toebedeeld. Nu bestaande toezichtorganen die op grond van de statuten tot taak hebben om toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de rechtspersoon vanaf de inwerkingtreding van de wet worden aangemerkt als raad van commissarissen, menen VNO-NCW en MKB-Nederland dat hier geen sprake is van verduidelijking of herschikking van reeds geldende rechtsregels 22, maar van nieuwe regels. Gezien de gevolgen voor de aansprakelijkheid van de leden van het betreffende orgaan, zal in veel gevallen juridisch advies moeten worden ingewonnen door verenigingen en stichtingen en zullen zo nodig de statuten moeten worden aangepast. Met name voor de - veelal kleine - niet commerciële verenigingen en stichtingen zijn de daarmee gemoeide kosten verhoudingsgewijs hoog. VNO-NCW en MKB-Nederland menen dat dat ongewenst is en verzoeken voor die categorie een uitzondering op de regel te formuleren. Verwezen wordt in dat kader ook naar het Advies van de Raad van State 23 waarin wordt opgemerkt dat de vraag naar de betekenis van statutaire regelingen in het licht van de voorgestelde regeling niet in algemene zin te beantwoorden is en dat daarom elke stichting of vereniging hiernaar onderzoek zal moeten doen, en de statuten eventueel moeten aanpassen, zonder dat er in de praktijk iets verandert. Artikel 11 lid 11 Dit lid bepaalt dat de bezoldiging van commissarissen wordt vastgesteld door de algemene vergadering en dat de bezoldiging van commissarissen van een stichting wordt vastgesteld op de wijze die daartoe in de statuten is voorzien. 21 TK ,3 p. 4 en TK ,3 p Staatscourant 2016, nr 30876, p. 8 5

10 Volgens de Memorie van Toelichting 24 kan de wet anders bepalen. VNO-NCW en MKB-Nederland menen dat het aanbeveling verdiend om dat in de wetstekst vast te leggen, bijvoorbeeld: Een bezoldiging van commissarissen wordt, tenzij de wet anders bepaalt, vastgesteld door de algemene vergadering. Artikel 11a lid 2 Op grond van dit lid dient het bestuur de raad van commissarissen ten minste één keer per jaar schriftelijk op de hoogte te stellen van de hoofdlijnen van het strategisch beleid, van de algemene en financiële risico s en van de gebruikte beheers- en controlesystemen. Deze bepaling geldt thans alleen de NV en de BV. Volgens de Memorie van Toelichting 25 verplicht dit lid de rechtspersoon niet tot het gebruik van genoemde systemen, maar is het de bedoeling dat het gebruik er van of het ontbreken van dat gebruik de aandacht heeft van het bestuur en de raad van commissarissen. VNO-NCW en MKB-Nederland menen dat deze bepaling te ver gaat voor kleine verenigingen en stichtingen en beperkt zou dienen te worden tot commerciële verengingen en stichtingen. 24 TK ,3 p TK ,3 p. 25