Hanzehogeschool Groningen

Transcriptie

1 Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen Instellingstoets kwaliteitszorg NVAO 9 april 2013 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 1

2 2 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen

3 Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen Instellingstoets kwaliteitszorg NVAO 9 april 2013 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 3

4 Inhoud

5 1 Samenvattend advies 6 2 Verantwoording Samenstelling van de auditcommissie Voorgeschiedenis Opbouw van het adviesrapport 10 3 Beoordeling van de voorwaarden Voorwaarde 1: Rol van het college Voorwaarde 2: Instrumenten Voorwaarde 3: Inhoudelijke verantwoordelijkheid opleidingskwaliteit Voorwaarde 4: Formele structuren en informele cultuur 15 Bijlage 1: Samenstelling van de auditcommissie 16 Bijlage 2: Programma van het locatiebezoek 18 Bijlage 3: Aanbevelingen vorige auditcommissie 20 Bijlage 4: Overzicht van de bestudeerde documenten 24 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 5

6 Hoofdstuk 1 Samenvattend advies

7 De auditcommissie oordeelt positief over de kwaliteitszorg van de Hanzehogeschool Groningen. De commissie is van mening dat de Hanzehogeschool voldoet aan de vijf voorwaarden die de NVAO gesteld heeft. De auditcommissie is van mening dat het college van bestuur een duidelijk afgetekende rol in het kwaliteitszorgstelsel speelt en dat het college voldoende voorwaarden heeft gecreëerd om sneller en proactiever te kunnen optreden. Het college is zich goed bewust van het evenwicht tussen decentrale verantwoordelijkheden en centrale controles. Bovendien heeft het college de nodige daadkracht getoond in het introduceren van maatregelen. De commissie constateert dat de hogeschool verschillende instrumenten heeft ingevoerd. Een belangrijk instrument vormen de jaargesprekken over het functioneren van de examencommissie tussen college en dean, waarbij sinds vorig jaar ook de voorzitter van de betreffende examencommissie gesprekspartner is. Deze gesprekken geven het college een goed inzicht van eventuele problemen op de werkvloer. Een tweede instrument is de Risicoscreening Onderwijs, die het college ad hoc kan inzetten naar aanleiding van signalen van verschillende aard. Een derde instrument is de zorgvuldigheidsverklaring die elke dean jaarlijks ondertekent. Deze verklaring zorgt ervoor dat leidinggevenden zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheid in deze. De commissie is van mening dat de ingevoerde instrumenten betekenisvol zijn en hun nut al hebben bewezen. De Hanzehogeschool heeft zowel de formele structuren als de informele kwaliteitscultuur versterkt, waarbij het afgelopen jaar de focus heeft gelegen op de toetsing. De hogeschool heeft een brede groep van docenten opgeleid, de Examencommissies zijn versterkt en de Toetscommissies zijn aan de slag gegaan. Hierdoor is het kwaliteitsbewustzijn sterk toegenomen. Op grond van bovenstaande afwegingen en motiveringen adviseert de auditcommissie de NVAO de aanvraag voor de instellingstoets van de Hanzehogeschool Groningen positief te beoordelen. Den Haag, 4 april 2013, Namens de auditcommissie ter beoordeling van de Hanzehogeschool Groningen, prof. dr. T. Van Haaften (voorzitter) drs. E.J. van de Spek (secretaris) De inhoudelijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van opleidingen is een samenspel tussen dean, teamleider en hogeschooldocent. De teamleiders zijn eindverantwoordelijk voor hun opleiding, maar de verantwoordelijkheid voor de inhoudelijke onderwijsontwikkeling ligt bij de hogeschooldocent. Daarnaast heeft de commissie geconstateerd dat er in toenemende mate inhoudelijke deskundigheid wordt gevraagd van de teamleiders en de deans. Dit komt tot uiting in het benoemingenbeleid en de vacatures. De commissie is positief over deze ontwikkeling. NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 7

8 Hoofdstuk 2 Verantwoording

9 2.1 Samenstelling van de auditcommissie ook de reden dat de commissie een voorbehoud maakt bij standaard 5, Organisatie- en beslissingstructuur. De auditcommissie is als volgt samengesteld: > Prof.dr. Ton van Haaften, voorzitter > Mevr. E. Verhoef MCM, lid > De heer R.P. Verbij BSc, studentlid > De heer drs. E. van der Spek, secretaris > De heer dr. S. van Galen, procescoördinator namens de NVAO Een CV van de panelleden is opgenomen in bijlage Voorgeschiedenis De instellingstoets die in dit rapport centraal staat, kent een lange voorgeschiedenis. In het najaar van 2008 heeft de Hanzehogeschool meegedaan met de pilot instellingsaudit van de NVAO. Daarna is in 2011 een nieuwe commissie aan getreden voor een nieuwe audit. Deze commissie heeft, ondanks de positieve uitkomsten van de pilot, het kwaliteitszorgsysteem van de Hanzehogeschool weer over de volle breedte getoetst. Dat was om twee redenen noodzakelijk. In de eerste plaats heeft de Hanzehogeschool mede op basis van de uitkomsten van de proefaudit zijn kwaliteitszorgsysteem aangepast; in de tweede plaats heeft de NVAO het beoordelingskader bijgesteld. De commissie oordeelde op grond van deze tweede instellingsaudit positief over de kwaliteitszorg van de Hanzehogeschool. Zij was van mening dat de Hanzehogeschool voldeed aan de vijf standaarden van het beoordelingskader van de NVAO voor instellingen, maar maakte een voorbehoud bij standaard 5. In het samenvattend advies motiveerde de commissie haar voorbehoud bij standaard 5 als volgt: De commissie heeft echter ook geconstateerd, dat de in het kwaliteitszorgsysteem veronderstelde kwaliteitscultuur nog niet tot in alle haarvaten van de organisatie is doorgedrongen. De commissie is verder van oordeel dat het college van bestuur sneller en pro-actiever zou moeten reageren op incidenten en negatieve signalen met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs. Om dit adequaat te kunnen doen zou volgens de commissie het kwaliteitszorgsysteem verder aangescherpt moeten worden in die zin dat daarin meer checks and balances moeten worden ingebouwd. Dit is Op grond van haar bevindingen formuleerde de commissie verder acht aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn als bijlage 3 bij dit rapport opgenomen. Besluit NVAO De NVAO is in haar besluit afgeweken van het advies van de commissie. De NVAO sloot zich aan bij de bevindingen en overwegingen van de commissie, maar trok op grond daarvan een andere conclusie. De overwegingen en aanbevelingen die betrekking hebben op standaard 5, leidden bij de NVAO tot twijfel of de instelling in control is over de kwaliteit van het onderwijs. Met name de aanbevelingen 1, 3 en 6 (zie bijlage 3) onderstrepen in de visie van de NVAO de noodzaak om tot een aanscherping van het kwaliteitszorgsysteem te komen. Alles overwegende was de NVAO van oordeel dat een voorwaardelijk besluit meer op zijn plaats is. In haar besluit van 9 mei 2012 formuleerde de NVAO de volgende vijf voorwaarden. Van de Hanzehogeschool werd gevraagd om binnen een jaar inzichtelijk te maken: 1. welke rol het college van bestuur in het nieuwe kwaliteitszorgstelsel heeft; 2. welke instrumenten zijn ingezet, aangescherpt en ontwikkeld om ervoor te zorgen dat het instellingsbestuur inderdaad in control is over de kwaliteit van het onderwijs; 3. hoe de inhoudelijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de opleidingen op decentraal niveau meer in handen van vakinhoudelijke deskundigen zal en is komen te liggen; 4. op welke wijze de Hanzehogeschool een stimulans heeft gegeven aan zowel de formele structuren die voorwaardelijk zijn voor het ontstaan en werken van een decentrale kwaliteitscultuur (zoals de Opleidingscommissies en de Examencommissies) als aan de informele cultuur die deze formele structuren moeten ondersteunen en versterken; 5. zo mogelijk: de werking en effecten van de onder 2 en 4 bedoelde instrumenten en stimuli. Huidige commissie Om na te gaan of het kwaliteitszorgstelsel van de Hanzehogeschool nu aan de gestelde voorwaarden voldoet, heeft een nieuwe commissie in maart 2013 een bezoek aan de Hanzehogeschool gebracht. Deze commissie bestond voor een deel uit nieuwe leden (om een onbevangen blik mogelijk te maken) en deels uit leden van de vorige auditcommissie (om de continuïteit te garanderen). De opdracht van de commissie beperkte zich tot een onderzoek naar de ontwikkelingen NVAO NVAO Adviesrapport Erasmus Hanzehogeschool Universiteit Rotterdam Groningen 9

10 rondom de gestelde vijf voorwaarden. Het was nadrukkelijk niet de bedoeling dat de commissie de instellingstoets nog eens over zou doen. Voorafgaand aan het locatiebezoek heeft de commissie de Voortgangsrapportage instellingstoets (12 november 2012) van de Hanzehogeschool bestudeerd. Daarnaast kon de commissie beschikken over een aantal onderliggende documenten (voor een overzicht zie bijlage 4). Op 26 maart 2013 heeft de commissie de belangrijkste documenten besproken en de eerste indrukken uitgewisseld. Verder heeft de commissie de discussiepunten in kaart gebracht. Op 27 maart 2013 heeft de commissie een bezoek gebracht aan de Hanzehogeschool. Tijdens dit gesprek zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van, het instellingsbestuur, deans, teamleiders, hogeschooldocenten, leden van Examencommissies, en vertegenwoordigers van de stafbureaus. Het programma en de samenstelling van de groepen gesprekspartners zijn opgenomen in bijlage 2. Gedurende de middag van 27 maart heeft de commissie een beoordeling per voorwaarde gegeven. Namens de commissie heeft de voorzitter aansluitend een terugkoppeling gegeven aan de gesprekspartners bij de Hanzehogeschool. Dit rapport werd in concept goedgekeurd door de auditcommissie op 4 april De Hanzehogeschool heeft vervolgens op 8 april 2013 gereageerd en de commissie een klein aantal tekstuele suggesties gedaan van feitelijke aard. De commissie heeft vervolgens het rapport op 9 april 2013 definitief vastgesteld. 2.3 Opbouw van het adviesrapport In hoofdstuk 3 geeft de auditcommissie haar antwoord op de vraag of en in hoeverre de Hanzehogeschool heeft voldaan aan de gestelde vijf voorwaarden. Bij elke voorwaarde zijn de bevindingen en overwegingen van de commissie gepresenteerd. Aanvullend bevat het rapport vijf bijlagen met informatie over de samenstelling van de auditcommissie, het programma van de locatiebezoeken en een overzicht van de bestudeerde documenten. 10 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen

11 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 11

12 Hoofdstuk 3 Beoordeling van de voorwaarden

13 In de onderstaande tekst heeft de commissie aangegeven in welke mate de Hanzehogeschool in haar ogen voldoet aan de vijf voorwaarden van de NVAO. Daarbij heeft de commissie de vijfde voorwaarde, de werking van instrumenten en stimuli, beoordeeld bij de voorwaarden waarop deze instrumenten en stimuli betrekking hebben. Deze vijfde voorwaarde wordt daarom hieronder niet zelfstandig behandeld. 3.1 Voorwaarde 1: Rol van het college De Hanzehogeschool wordt gevraagd aan te geven welke rol het college van bestuur in het nieuwe kwaliteitszorgstelsel heeft. De auditcommissie heeft deze voorwaarde verbonden met de eerste aanbeveling die de vorige auditcommissie heeft geformuleerd, mede omdat de NVAO in haar toelichting op deze voorwaarde ook teruggrijpt op de genoemde aanbeveling. De aanbeveling heeft betrekking op de beweging van centrale naar decentrale sturing die de vorige commissie heeft gesignaleerd. Daarbij dient het college over adequate sturingsmechanismen te beschikken. In de genoemde aanbeveling worden hieraan de volgende consequenties verbonden: Het college dient daarom op zijn nieuwe rol te reflecteren. Onderdeel daarvan is de vraag hoe het college sneller op problemen kan reageren en zich ook proactiever kan opstellen. De commissie maakt zich ondanks haar positieve oordeel (ten dele) over standaard 5, zorgen over het soms trage tempo waarin het college reageert. De auditcommissie is van mening dat het college van bestuur een duidelijk afgetekende rol in het kwaliteitszorgstelsel speelt en dat het college voldoende voorwaarden heeft gecreëerd om sneller en proactiever te kunnen optreden. De rol van het college is wisselend die van aanjager, facilitator en controleur. Daarbij is het college zich goed bewust van het evenwicht tussen centrale controles en decentrale verantwoordelijkheden, en tussen formele en informele instrumenten. Zowel centraal als decentraal heeft de Hanzehogeschool het kwaliteitszorgstelsel versterkt. Een voorbeeld van centrale versterking is het jaarlijkse overleg (per school) tussen het college van bestuur, de dean en de voorzitter van de Examencommissie over het functioneren van de examencommissie. Een voorbeeld van een decentrale versterking is de rol die de hogeschooldocenten hebben gekregen bij het bewaken van de kwaliteit van de opleidingen. In beide gevallen gaat het om instrumenten die we hieronder uitgebreider behandelen. Sinds de vorige visitatie (oktober 2011) heeft het college bovendien verschillende projecten geïnitieerd die de kwaliteitszorg versterken. Daarbij heeft in het afgelopen jaar de nadruk gelegen op het gerealiseerde eindniveau en het functioneren van de Examen- en Toetscommissies. Dat heeft onder andere geleid tot een groot aantal trainingen van docenten, onder andere over het borgen en tonen van het gerealiseerde eindniveau en het rondmaken van de toetscyclus. Deze trainingen zijn ontwikkeld in het kader van het project ver sterking Kwaliteitscultuur in en maken deel uit van het hogeschoolbrede project Kwaliteit van Toetsen en Beoordelen. Ook in bredere zin zijn er projecten gestart voor de professionalisering van docenten, zoals het project Mastering Educational Quality. Al met al is de commissie van mening dat het college de eigen rol in het kwaliteitszorgstelsel versterkt en verduidelijkt heeft. Bovendien heeft het college de nodige daadkracht getoond in het introduceren van instrumenten en maatregelen. De commissie is daarom van oordeel dat de Hanzehogeschool voldoet aan de eerste voorwaarde en daarnaast uitvoering heeft gegeven aan de eerste aanbeveling van de vorige auditcommissie. 3.2 Voorwaarde 2: Instrumenten De Hanzehogeschool wordt gevraagd aan te geven welke instrumenten zijn ingezet, aangescherpt en ontwikkeld om ervoor te zorgen dat het instellingsbestuur inderdaad in control is over de kwaliteit van het onderwijs. De commissie is van mening dat de Hanzehogeschool voldoet aan deze tweede voorwaarde. De Hanzehogeschool heeft in het afgelopen jaar verschillende instrumenten geïntroduceerd die het kwaliteitszorgstelsel versterken en het systeem toerusten met meer checks and balances. Drie instrumenten zijn tijdens de gesprekken uitgebreid aan de orde geweest: de jaargesprekken tussen college, dean en voorzitter van de Examencommissie, de risicoscreening en de zorgvuldigheidsverklaring. Op deze drie instrumenten gaan we hieronder nader in. NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 13

14 Ten eerste de gesprekken tussen college van bestuur, de dean en de voorzitter van de Examencommissie. Deze gesprekken vinden jaarlijks plaats naar aanleiding van het jaarverslag van de Examencommissie. Door alle betrokkenen worden deze gesprekken als waardevol ervaren. Het college heeft op basis van de gesprekken een beter beeld van de problemen op de werkvloer. Betrokkenen zijn van mening dat incidenten zoals bij het instituut voor Communicatie & Media, waar problemen waren rondom alternatieve afstudeertrajecten, hiermee voorkomen kunnen worden. Bovendien weten de voorzitters van de Examencommissies dankzij deze gesprekken de weg naar het college beter te vinden. De commissie heeft geconstateerd dat er een belangrijk psychologisch effect uitgaat van deze gesprekken: de docenten voelen zich gekend en gezien. Een tweede belangrijk instrument is de Risicoscreening Onderwijs. Dit instrument is in het collegejaar als pilot geïntroduceerd. Bij vier opleidingen zijn risicoscreeningen Toetsen en beoordelen van afstudeerwerk uitgevoerd. Uit de evaluatie is gebleken dat dit instrument de risico s goed in kaart brengt en bruikbare adviezen oplevert. Ook de risicoscreening wordt door de verschillende groeperingen met wie de commissie heeft gesproken, positief gewaardeerd. Voor het college is het een instrument dat buiten de reguliere kwaliteitscyclus staat en dat ingezet kan worden op basis van signalen van verschillende aard. De risicoscreening kan aangepast worden aan de actualiteit en kan dus ook op andere thema s gericht zijn. Een derde instrument is de zogenoemde zorgvuldigheidsverklaring (ook wel In control statement). Dit is een verklaring die alle deans elk jaar moeten ondertekenen. De dean geeft met deze verklaring aan dat hij staat voor de kwaliteit van de uitgereikte diploma s. Daarmee benadrukt het college dat de dean eindverantwoordelijk is binnen zijn school. Het is de commissie gebleken dat deze verklaring meer is dan een papieren exercitie. De deans nemen de verklaring mee naar hun MT en bespreken wat de consequenties zijn voor de verschillende opleidingen. Daarmee dwingt de zorgvuldigheidsverklaring leidinggevenden op verschillende niveaus om na te denken over hun eigen verantwoordelijkheid binnen het kwaliteitszorgstelsel. Dit vindt de commissie een goede zaak. Naast deze drie instrumenten, die tijdens het locatiebezoek veel aandacht hebben gekregen, is uit de bestudeerde documentatie gebleken dat de Hanzehogeschool ook een groot aantal andere instrumenten en maatregelen heeft toegevoegd. Een aantal voorbeelden: > De Raad van Toezicht heeft een commissie ingesteld, de commissie Onderwijs en Onderzoek. Deze commissie bespreekt de resultaten van interne en externe beoordelingen en screenings, zoals de risicoscreening. Nauwere betrokkenheid van de Raad van Toezicht bij de kwaliteitszorg van onderwijs en onderzoek kan volgens de commissie een bijdrage leveren aan het versterken van de kwaliteitscultuur binnen de instelling. > De accreditatiepreview is aangescherpt; sinds het studiejaar is het beoordelen van eindwerkstukken hier onderdeel van. De instelling wil daarnaast een midterm review invoeren. De commissie beoordeelt dit als positief. > Met ingang van het studiejaar werkt de Hanzehogeschool met een opleidingsmonitor. Deze monitor geeft het college per opleiding in één overzicht inzicht in de stand van zaken rond de prestatieafspraken. Dit draagt volgens de commissie bij aan een nog beter zicht op de kwaliteit van het onderwijs. De commissie is van mening dat de ingevoerde instrumenten betekenisvol zijn en nu al goed blijken te werken. Enerzijds versterken ze de decentrale ontwikkeling, anderzijds brengen ze de nodige checks and balances in het systeem. De commissie is dan ook positief over de tweede voorwaarde. 3.3 Voorwaarde 3: Inhoudelijke verantwoordelijkheid opleidingskwaliteit De Hanzehogeschool wordt gevraagd aan te geven hoe de inhoudelijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de opleidingen op decentraal niveau meer in handen van vakinhoudelijke deskundigen zal en is komen te liggen. De commissie is van mening dat de Hanzehogeschool ook aan deze derde voorwaarde voldoet. Een centrale rol bij de vormgeving van de inhoudelijke verantwoordelijkheid wordt gespeeld door de hogeschooldocent. De Hanzehogeschool heeft haar visie op deze rol neergelegd in de notitie De Hogeschooldocent: organisatorische inbedding in de school. In het kort komt deze visie erop neer dat de teamleiders eindverantwoordelijk zijn voor hun opleiding, maar dat de verantwoordelijkheid voor de inhoudelijke onderwijsontwikkeling bij de hogeschooldocent komt te liggen. Een hogeschooldocent kan bijvoorbeeld verantwoordelijk zijn voor een leerlijn, voor een fase (zoals het eerste jaar) of voor een thema (zoals de integratie tussen onderwijs en onderzoek). 14 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen

15 De commissie heeft met verschillende hogeschooldocenten gesproken en heeft ook kunnen beluisteren hoe het college, de deans en de teamleiders tegen deze ontwikkeling aankijken. Uit de gesprekken is gebleken dat hogeschooldocenten andere docenten op inhoudelijk gebied aansturen. De hogeschooldocent heeft daarvoor geen formele middelen, hij gaat het gesprek aan op basis van zijn inhoudelijke expertise en overtuigingskracht. De betrokkenen geven aan dat dit in de praktijk niet tot problemen leidt. De teamleider is verantwoordelijk voor het curriculum als geheel en voor de samenhang daarbinnen, maar belegt dit veelal bij een curriculumcommissie, waarin ook hogeschooldocenten zitting hebben. Daarnaast heeft de commissie geconstateerd dat er in toenemende mate inhoudelijke deskundigheid wordt verlangd van de teamleiders en de deans. Dit is naar het oordeel van de commissie een logisch voortvloeisel van de rol van de hogeschooldocent: de teamleider moet ook op inhoudelijk gebied een serieuze sparring partner voor de hogeschooldocenten zijn. De tendens om ook in de lijn meer inhoudelijke deskundigheid te zoeken, komt tot uiting in het benoemingenbeleid en de vacatures. Een voorbeeld is de recente benoeming van de dean van de Academie voor Architectuur, Bouwkunde en Civiele Techniek, die mede aangezocht is vanwege zijn inhoudelijke deskundigheid. De exacte taakverdeling en belegging van verantwoordelijkheden is nog in ontwikkeling, maar de commissie ziet de lijn van de inhoudelijke verantwoordelijkheid duidelijk terug. Op grond daarvan is de commissie positief over deze voorwaarde. 3.4 Voorwaarde 4: Formele structuren en informele cultuur De Hanzehogeschool wordt gevraagd aan te geven op welke wijze de Hanzehogeschool een stimulans heeft gegeven aan zowel de formele structuren die voorwaardelijk zijn voor het ontstaan en werken van een decentrale kwaliteitscultuur (zoals de Opleidingscommissies en de Examencommissies) als aan de informele cultuur die deze formele structuren moeten ondersteunen en versterken. De commissie is van mening dat de Hanzehogeschool ook aan de vierde voorwaarde voldoet. Daarbij heeft de Hanzehogeschool het afgelopen jaar prioriteit gegeven aan het veld van de toetsing. Dat is in de ogen van de commissie te rechtvaardigen, mede gezien de beperkte periode van één jaar. Op het gebied van toetsing heeft de Hanzehogeschool verschillende activiteiten ontplooid. Zo heeft de hogeschool een brede groep van docenten (meer dan 500 deelnemers) opgeleid, zoals hierboven al is vermeld. Daarnaast zijn de Examencommissies versterkt en zijn Toetscommissies aan de slag gegaan. Door deze en andere activiteiten is het kwaliteitsbewustzijn sterk toegenomen. De auditcommissie heeft onder meer gesproken met vertegenwoordigers van de Examencommissie, onder wiens verantwoording de Toetscommissie opereert. Uit dit gesprek blijkt dat de Toetscommissie in de tentamenperiodes steekproefsgewijs de tentamens toetst en die naast de leeruitkomsten legt. Daarnaast beoordelen de docenten elkaars tentamens (collegiale toetsing, vier-ogenprincipe). Als er aanleiding is (bijvoorbeeld bij zeer hoge of lage slagingspercentages) voert de Toetscommissie een gedetailleerd onderzoek naar het tentamen uit. De voorzitter van de Toetscommissie heeft ook zitting in de Examencommissie. De auditcommissie ziet in de activiteiten op het gebied van toetsing een goede combinatie van formele en informele structuren. Aan de formele kant vallen de versterking van de Examencommissie en de Toetscommissie op, evenals de reglementen en richtlijnen (bijvoorbeeld voor bewaartermijnen). Een duidelijke informele werking gaat uit van de gesprekken tussen college, dean en de voorzitter van de Examencommissie en meer in algemene zin de voorbeeldfunctie die het college van bestuur op dit gebied inneemt. In alle gesprekken die de auditcommissie heeft gevoerd, is aangegeven dat kwaliteit steeds vaker onderwerp van gesprek is. Bovendien geven de gesprekspartners aan deze ontwikkeling positief te waarderen. Een laatste punt dat in het kader van deze voorwaarde van belang is, is de nieuwe invulling van de HRM-cyclus. Het college van bestuur heeft bij drie schools een pilot laten uitvoeren waarbij de instellingsdoelen verbonden worden met het HRM-beleid op individueel niveau. Daarbij wordt van individuele medewerkers gevraagd aan te geven wat hun bijdrage aan de instellingsdoelen en dus ook aan de kwaliteit is. Het idee is om de prestatieafspraken te vertalen in de individuele bijdrage van de medewerker. Ook dat ziet de commissie als een manier om het kwaliteitsbewustzijn van de medewerkers te vergroten. Resumerend constateert de auditcommissie dat de Hanzehogeschool voldoet aan alle vijf de voorwaarden die de NVAO heeft gesteld. De commissie is van mening dat de Hanzehogeschool voldoende maatregelen heeft genomen om haar kwaliteitszorgsysteem aan te scherpen. NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 15

16 Bijlage 1 Samenstelling van de auditcommissie

17 Voorzitter De heer Prof. dr. T. (Ton) van Haaften, voormalig vicerector Magnificus Universiteit Leiden en hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands Ton van Haaften is neerlandicus en taalwetenschapper. Hij studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde, Algemene Taalwetenschap, Logica en Taalfilosofie aan de Universiteit van Amsterdam en Nederlands Recht aan de Open Universiteit. Hij werkte als docent en onderzoeker aan de letterenfaculteiten van de Universiteit van Amsterdam ( ), de Vrije Universiteit te Amsterdam ( ), de Universiteit van Tilburg (1986) en aan de juridische faculteit van de Erasmus Universiteit Rotterdam ( ). Sinds november 1998 is hij als hoogleraar verbonden aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden. Aan deze universiteit heeft hij ook de volgende bestuurlijke functies vervuld: hoogleraar-directeur Onderwijs van de (toenmalige) letterenfaculteit en lid van het faculteitsbestuur ( ), decaan van de letterenfaculteit ( ), vice-rector magnificus en lid van het college van bestuur ( ). Hij is thans wetenschappelijk directeur van Leiden University Centre for Linguistics (LUCL) en hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands. Commissielid De heer R. P. (Ruud) Verbij BSc, student Informatica van de Universiteit Twente, lid van de NVAO pool studentleden voor beoordelingspanels. Ruud is naast zijn studie altijd bezig geweest met de kwaliteit van zijn opleiding, onder andere door deelname aan de opleidingscommissie en de onderwijsevaluatiecommissie. Daarnaast heeft Ruud één jaar fulltime zitting gehad in het bestuur van zijn studievereniging, en heeft hij twee jaar gediend als lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Bedrijvendagen Twente. Sinds september 2010 heeft Ruud ruim twintig opleidingen gevisiteerd voor de NVAO, daarnaast was hij lid van de commissie voor de instellingsaudit van de Hogeschool Utrecht. Extern secretaris Drs. E.J. (Erik) van der Spek Procescoördinator NVAO Dr. S. (Stephan) van Galen Alle commissieleden hebben een onafhankelijkheidsverklaring ingevuld en ondertekend. Commissielid Mevrouw E. (Els) Verhoef MCM, lid Els Verhoef heeft een sociaal agogische achtergrond (hbo bachelor behaald in 1976 aan De Horst in Driebergen en hbo master in 1980 aan het IVABO te Amsterdam), later aangevuld met een postdoctorale master organisatiekunde en verandermanagement (SIOO) in Zij werkte aanvankelijk als maatschappelijk werker in Utrecht ( ) en vervolgens als docent en supervisor aan de Hogeschool van Amsterdam ( ). Vanaf 1988 vervulde zij diverse directiefuncties binnen deze hogeschool. De laatste twee jaar was zij werkzaam als projectleider en organisatieadviseur in een hogeschoolbreed onderwijsvernieuwingsproject. In 2001 werd zij algemeen directeur van de sectoren Techniek en Informatica van De Haagse Hogeschool en in 2004 trad zij toe tot het College van Bestuur van deze hogeschool, waarbinnen zij de onderwijsportefeuille beheerde. Deze functie liep begin 2012 af. Zij is thans actief op het terrein van advies, coaching en interimbestuur in het (hoger) onderwijsdomein. NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 17

18 Bijlage 2 Programma van het locatiebezoek

19 Het locatiebezoek vond plaats op woensdag 27 maart 2013 bij het Stafbureau Onderwijs en Onderzoek, Zernikepark 4 in Groningen Ontvangst Commissieoverleg Vertegenwoordigers van staven Toelichting op de beschreven activiteiten van projecten en de samenhang > Dhr. drs. L.J.M. (Rob) Verhofstad, directeur Stafbureau Onderwijs & Onderzoek > Mevr. J. (Janne) Visser, Plv directeur Stafbureau Personeel & Organisatie > Dhr. A.G. (Abelius) Reitsma, Juridisch adviseur College van Bestuur > Dhr. drs. H.L. (Henk) Hofstra, Bestuursadviseur College van Bestuur > Mevr. I.F.E.M. (Yvonne) Eppink, Beleidsadviseur Kwaliteitszorg Stafmedewerkers en hogeschooldocenten > Mevr. drs. M. (Marianne) Eggermont, Teamleider Stafbureau O&O > Mevr. drs. A.J.E. (Agnes) Schilder, Hogeschooldocent Academie voor Sociale Studies (Toegepaste Psychologie) > Dhr. J. (Jos) van Kempen MHD, Hogeschooldocent Instituut voor Bedrijfskunde > Mevr. drs. E.M.T. (Elvira) Visser, Projectleider Mastering Educational Quality Commissieoverleg Ruimte voor vragen Terugkoppeling aan het instellingsbestuur Instellingsbestuur > Dhr. drs. H.J. (Henk) Pijlman, Voorzitter College van Bestuur > Dhr. dr. J.H. (Han) de Ruiter, Lid College van Bestuur Deans en leden examencommissies, medewerkers risicoscreeningen > Dhr. dr. ir. J. (Jan Jaap) Aué, Dean Instituut voor Engeneering > Mevr. F.H. (Francoise) van de Boom, Lid/vz examencommissie Human Technologie > Dhr. drs. P.N. (Paul) Ganzeboom, Dean Instituut voor Marketing en Management > Mevr. Marianne Koopman, Lid/vz examencommissie Commerciële Economie > Mevr. H.G. (Hiltje) Burgler-Feenstra, Beleidsadviseur Kwaliteitszorg Stafbureau O&O > Mevr. I.F.E.M. (Yvonne) Eppink, Beleidsadviseur Kwaliteitszorg Lunch NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 19

20 Bijlage 3 Aanbevelingen vorige auditcommissie

21 In haar rapport van 21 maart 2011 deed de toenmalige auditcommissie de volgende aanbevelingen: 1. Het beleid van de Hanzehogeschool om in het kwaliteitszorgsysteem meer verantwoordelijkheden en bevoegdheden lager in de organisatie te beleggen beoordeelt de commissie positief, maar deze decentralisatie bergt in de ogen van de commissie ook een risico in zich: naarmate de verantwoordelijkheid verder weg van het college van bestuur komt te liggen, moet het op de een of andere manier borgen zelf nog in voldoende mate in control te zijn en dus over adequate sturingsmechanismen te beschikken. Het college dient daarom op zijn nieuwe rol te reflecteren. Onderdeel daarvan is de vraag hoe het college sneller op problemen kan reageren en zich ook proactiever kan opstellen. De commissie maakt zich ondanks haar positieve oordeel (ten dele) over standaard 5, zorgen over het soms trage tempo waarin het college reageert De commissie adviseert de instelling het kwaliteitszorgsysteem zodanig aan te scherpen dat er meer checks and balances worden ingebouwd, zodat de instelling in staat is om op basis van interne signalen sneller op incidenten te reageren en door proactief optreden incidenten kan voorkomen. 2. De commissie meent dat goed onderwijs in belangrijke mate begint bij goed personeelsbeleid. De Hanzehogeschool onderschrijft deze stelling, maar de commissie constateert dat de instelling moeite heeft de eigen doelstelling met betrekking tot het minimale opleidingsniveau van docenten te halen. Zo heeft de hogeschool de streefdatum voor het halen van de norm van 70% masteropgeleide docenten eerst verschoven van 2011 naar 2014 en is inmiddels 2016 in beeld als tijdstip waarop dit doel gehaald moet worden. De commissie vindt het zorgelijk dat de instelling niet in staat lijkt om deze doelstellingen te verwezenlijken, temeer aangezien de huidige regering afspraken met de hogescholen wil maken om binnen afzienbare termijn te komen tot 100% masteropgeleiden. De instelling heeft naar de mening van de commissie teveel mogelijkheden open gelaten om nog steeds nietmasteropgeleide docenten aan te nemen. Zo heeft de commissie geconstateerd dat de binnen de Hanzehogeschool gehanteerde functieprofielen nog teveel ruimte laten voor een instroom van docenten zonder masteropleiding. Daarnaast maakt het college van bestuur zelf ook uitzonderingen bij de werving van personeel, zo bleek in het gesprek met het college. Ook gezien de ambitie van de Hanzehogeschool om een internationaal gerespecteerde university of applied sciences te worden verdient het aanbeveling het tempo waarin gewerkt wordt aan het verhogen van het opleidingsniveau van de docenten op te voeren. De commissie beveelt de instelling dan ook aan om in de komende jaren strikt de hand te houden aan de normen die gelden voor het opleidingsniveau van docenten. In het licht van deze overwegingen zou het ook passen om te streven naar 100% master opgeleide docenten. 3. Uit het onderzoek van de commissie in het kader van de verschillende trails, bleek dat een dean en teamleider geen vak- of beroepsinhoudelijke deskundigheid bezaten. Nu in de organisatie- en beslissingstructuur meer verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het onderwijs naar de schools en opleidingen is gedecentraliseerd, verdient het aanbeveling om bij benoemingen van deans en teamleiders hoge eisen te stellen aan de ervaring in het onderwijs en onderzoek gecombineerd met inhoudelijke deskundigheid in het betreffende domein van studie. Dit wordt nog belangrijker door het feit dat de nieuwe rol van de hogeschooldocent als bewaker van de kwaliteit van het onderwijs nog niet uitgekristalliseerd is. De Hanzehogeschool zou volgens de commissie gebaat zijn bij evalueren van en reflecteren op de effectiviteit van de huidige organisatie daar waar het gaat om een betere integratie van sturing door het management en vakinhoudelijke sturing. Hierbij dient in het bijzonder de organisatorische positie van de hogeschooldocent in relatie tot dean en teamleider verhelderd te worden. 4. In het algemeen zou de Hanzehogeschool sneller kunnen en moeten reageren op signalen uit de monitoring van de kwaliteit van het eigen onderwijs. In het bijzonder merkt de commissie op dat college van bestuur, deans en teamleiders weinig oog hebben voor de resultaten van de hbomonitor. In de hbo-monitor worden aan alumni onder andere vragen gesteld over de ervaren zwaarte van de toetsing. De beantwoording van deze vragen zou aanleiding kunnen vormen om de zwaarte van het toetsen aan te passen. De commissie beveelt de instelling aan om de informatie van deze monitor beter te benutten. 5. Het verdient aanbeveling om onafhankelijk onderzoek (institutional research) te doen naar de effectiviteit van het onderwijsbeleid. Uiteraard dient nieuw onderwijsbeleid goed uitgevoerd en steeds aan verbeteringen onderhevig NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 21

22 te zijn. Maar indien ook na herhaalde verbeterslagen in de uitvoering van het betreffende beleid de gestelde doelen niet worden bereikt dan is het moment aangebroken om dit beleid los te laten. De commissie denkt hier in het bijzonder aan de studieloopbaanbegeleiding. De commissie heeft ervaren dat er een sterk verschillende waardering wordt gegeven aan de kwaliteit van dit onderdeel door enerzijds de studenten en anderzijds het bestuur en de medewerkers van de Hanzehogeschool. Onafhankelijk onderzoek naar de effectiviteit van dit curriculumonderdeel kan gedegen besluitvorming in de toekomst mogelijk maken. 6. Een voldoende werkend kwaliteitszorgsysteem binnen een instelling impliceert nog niet automatisch dat in alle haarvaten van de organisatie een kwaliteitscultuur is door gedrongen. De commissie adviseert om veel aandacht te besteden aan het verder ontwikkelen van de kwaliteitscultuur binnen de instelling, ook binnen gremia als examen- en opleidingscommissies. 7. De commissie is overtuigd van de meerwaarde en mogelijkheden van een managementinformatiesysteem waarin alle verschillende gegevens op één plek zijn samengebracht, in samenhang worden gepresenteerd en worden gecontextualiseerd. Zij acht het daarom noodzakelijk dat het systeem managementdashboard verder wordt verbeterd en aangevuld met alle gegevens die beschikbaar zijn. 8. Gezien de kritische uitspraken van studenten daarover adviseert de commissie om de blokenquêtes te verbeteren. Zij beveelt aan te onderzoeken welke school goede ervaringen heeft met blokenquêtes, en te leren van deze goede voorbeelden. 22 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen

23 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 23

24 Bijlage 4 Overzicht van de bestudeerde documenten

25 Algemeen > Voortgangsrapportage instellingstoets Hanzehogeschool Groningen, november 2012 > Voorstel voor prestatieafspraken Hanzehogeschool Groningen, augustus 2012 > Advies reviewcommissie (van Vught), september 2012 Bij hoofdstuk 1 > De Hogeschooldocent: organisatorische inbedding in de school, april 2012 > Eindrapportage projectresultaten project Versterken Kwaliteitscultuur, juli 2012 > Goed leiderschap binnen de Hanzehogeschool, maart 2012 Bij hoofdstuk 2 > Stafjaarplan , stafbureau Onderwijs en Onderzoek, mei 2012 Bij hoofdstuk 3 > Plan van aanpak voor een pilot met HG risicoscreeningen Toetsen en beoordelen van afstudeerwerk, april 2011 > Evaluatie en implementatie van risicoscreening Toetsen en beoordelen van afstudeerwerk, 13 september 2012 > Programmaplan Governance, januari 2012 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen 25

26 Colofon 9 april 2013 Het adviesrapport is tot stand gekomen in opdracht van de NVAO met het oog op de beoordeling van de Hanzehogeschool Groningen in het kader van de aangevraagde instellingstoets kwaliteitszorg. NVAO Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie Parkstraat J K Den Haag Postbus CD Den Haag Nederland T +31 (0) F +31 (0) E info@nvao.net Aanvraagnummer NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen

27

28 NVAO Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie Parkstraat 28 / 2514 JK Den Haag Postbus / 2508 CD Den Haag Nederland T +31 (0) F +31 (0) E info@nvao.net 28 NVAO Adviesrapport Hanzehogeschool Groningen