Toegankelijkheid van gebouwen en buitenruimte in Rotterdam

Transcriptie

1 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :22 Pagina 1 Toegankelijkheid van gebouwen en buitenruimte in Rotterdam Gelijke kansen voor iedereen De Woonadviescommissie is onderdeel van Stichting Platform Agenda 22

2 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :22 Pagina 2 Gelijke kansen voor iedereen Inleiding Voor u ligt de brochure van de Woonadviescommissie, inclusief gebouwen en buitenruimte. Deze brochure is toegespitst op toegankelijkheid van openbare gebouwen en de buitenruimte. Dit is een vervolg op de brochure Aanpasbaar bouwen in Rotterdam, die specifiek over woningbouw gaat. Deze brochure is bedoeld om handvatten te bieden voor het ontwerpen, ontwikkelen, bekijken en beoordelen van een toegankelijke gebouwde omgeving. In deze brochure vindt u een overzicht van de belangrijkste richtlijnen waaraan openbare ruimte en gebouwen moeten voldoen. Voor informatie over meer uitgebreide richtlijnen kunt u kijken op Rotterdam telt zo n inwoners. Vijftien procent van deze inwoners, zo n mensen, heeft te maken met een beperking. Voor hen is de stad niet altijd voldoende toegankelijk. Hierdoor kunnen zij worden belemmerd in hun dagelijks functioneren. Rotterdam heeft baat bij een stad waarin haar inwoners zich zo zelfstandig mogelijk kunnen bewegen. Toegankelijkheid van de eigen woning, de buitenruimte en openbare gebouwen is niet alleen voor mensen met een beperking van belang, maar voor iedereen. Het is daarom noodzakelijk dat er in de gebouwde omgeving meer rekening gehouden gaat worden met bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid. Voordelen van toegankelijk bouwen zijn: Beter bruikbare en bezoekbare gebouwen; De maatschappelijke integratie en participatie van ouderen en mensen met een beperking wordt gestimuleerd; Toegankelijk bouwen is duurzaam bouwen: de gebouwen gaan langer mee en er hoeft minder geïnvesteerd te worden in aanpassingen; Omdat toegankelijk bouwen de bruikbaarheid stimuleert, hoeft er bovendien minder geïnvesteerd te worden in zorg en veiligheid. Wet maatschappelijke ondersteuning De deelname van mensen met een beperking aan het maatschappelijk verkeer zal bevorderd worden als zij zich met hun rolstoel, of met welk hulpmiddel dan ook, gemakkelijk kunnen bewegen in hun woonomgeving, en toegang hebben tot alle openbare faciliteiten. *De Wet maatschappelijke ondersteuning schrijft in een aantal prestatievelden voor dat iedereen moeten kunnen participeren. Toegankelijkheid vormt hiervoor een voorwaarde. Wet maatschappelijke ondersteuning Vaak is het (op de lange termijn) voordeliger om oplossingen te kiezen die niet voor specifieke doelgroepen maar voor iedereen bruikbaar zijn. Dit zorgt er tevens voor dat mensen meer mogelijkheid krijgen om direct of meer op afstand elkaar tegen te komen en/of elkaar te ontmoeten. 2

3 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :22 Pagina 3 Rotterdam is in beweging. De toegankelijkheid Wet maatschappelijke ondersteuning van omgeving, woning en andere gebouwen Een toegankelijke en veilige openbare ruimte, is niet wordt de komende jaren alleen maar alleen interessant voor mensen met een handicap, belangrijker door maatschappelijke maar voor iedere wijkbewoner. In die zin dienen ontwikkelingen zoals vergrijzing. Het aandeel mensen met een beperking als hefboom als het gaat ouderen én mensen met een beperking om het leefbaar maken en houden van een wijk! neemt flink toe. Tegelijkertijd doet de overheid een steeds groter beroep op de zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van haar burgers. Bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid worden steeds meer een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle partijen in de stad. Samenwerking door alle partijen die hierin een rol hebben met alle gebruikers van de stad, is hierin noodzakelijk. Toegankelijk bouwen in Rotterdam Regelgeving De gemeente Rotterdam heeft als taak vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) de toegankelijkheid voor mensen met een beperking te optimaliseren. Binnen de gemeente hebben verschillende partijen hun rol in het ontwerpen en uitvoeren van werkzaamheden in de openbare ruimte en gemeentelijke gebouwen. De dienst Stadsontwikkeling is verantwoordelijk voor het ontwerp van de openbare ruimte. De deelgemeente is opdrachtgever hiervoor, en is verantwoordelijk voor de uitvoering van de werkzaamheden. Gemeentewerken voert de werkzaamheden omtrent de openbare ruimte uit. Het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) is opdrachtgever voor de ontwikkeling van gemeentelijke gebouwen. Vanuit maatschappelijk oogpunt kunnen (en moeten) andere partijen in de stad, zoals woningcorporaties, projectontwikkelaars, opdrachtgevers en architecten op hun verantwoordelijkheid omtrent toegankelijkheid worden aangesproken. Het Bouwbesluit stelt eisen aan gebouwen, maar daarmee zijn gebouwen niet per definitie volledig bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar. Toegankelijkheid moet regulier ingebed worden in de ontwerp- en uitvoeringsprocessen. Op die manier hoeft het geen extra kosten met zich mee te brengen, maar levert het in de toekomst juist besparingen op, omdat latere aanpassingen aan het gebouw of de openbare ruimte minder vaak nodig zullen zijn. In Rotterdam is er vanuit de overheid naast het Bouwbesluit geen verdere regelgeving op het gebied van bruikbaarheid en toegankelijkheid van gebouwen. Voor de buitenruimte moet een bouwkundig ontwerp voldoen aan het Handboek Rotterdamse Stijl en de Standaard Wegenbouw Details van de Dienst Stadsontwikkeling. De huidige regelgeving is niet afdoende om een toegankelijk gebouwde omgeving te waarborgen. 3

4 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :22 Pagina 4 Wet maatschappelijke ondersteuning De Woonadviescommissie heeft Bij het bevorderen van leefbaarheid in de buurt gaat Rotterdamse richtlijnen opgesteld die, het om een goede toegankelijke - aanpasbare of bovenop deze bestaande regelgeving, aangepaste - woning, betaalbare en bereikbare haalen brengdiensten en een veilige, toegankelijke toegankelijk gebouwde omgeving te toe te passen zijn om een minimaal openbare ruimte. creëren. Opdrachtgevers kunnen de richtlijnen uit deze brochure gebruiken als onderdeel van een Programma van Eisen. Ook kunnen de richtlijnen gebruikt worden om een ontwerp te toetsen. De richtlijnen zijn toegespitst op een algemene doelgroep van mensen met een beperking, en sluiten aan bij die van het Internationaal Toegankelijkheids Symbool (ITS), het Handboek voor Toegankelijkheid, en de richtlijnen voor Blinden en Slechtzienden van Viziris. Voor meer informatie over specifieke onderwerpen zoals gids- en geleidelijnen, richtlijnen specifiek voor doven en slechthorenden, leesbaarheid van teksten, informatievoorziening, bruikbaarheid van apparaten en automaten etc. verwijzen we naar het Handboek voor Toegankelijkheid en de richtlijnen voor het Internationaal Toegankelijkheids Symbool: Voor toegankelijke sportaccommodaties stelt de Woonadviescommissie samen met de dienst Sport & Recreatie specifieke richtlijnen op. Woonadviescommissie De Woonadviescommissie, inclusief gebouwen en buitenruimte (WAC) bestaat uit ervarings- en/of bouwtechnisch deskundigen en werkt samen met de dienst Stadsontwikkeling en gehandicaptenorganisaties zoals de VGR en Viziris. De Woonadviescommissie toetst bouwplannen op aanpasbaarheid en toegankelijkheid. Zij zet zich er voor in dat op termijn zoveel mogelijk woningen in Rotterdam aanpasbaar gebouwd worden, en dat openbare en utilitaire gebouwen en de buitenruimte toegankelijk ontworpen worden. Door het inzetten van een klankbordgroep, toegankelijkheidscommissie of toegankelijkheidsambassadeur kan bij elk ontwerp of aanpassing toegankelijkheid bevorderd worden. De WAC faciliteert en ondersteunt dit. De Woonadviescommissie kan kosteloos en vrijblijvend advies geven op het gebied van toegankelijkheid. Bovendien verzorgt de Woonadviescommissie workshops voor diverse doelgroepen, van vrijwilligers tot professionals. 4

5 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :22 Pagina 5 Richtlijnen voor buitenruimte 1. Parkeren Algemene gehandicaptenparkeerplaats Er dient tenminste één gehandicaptenparkeerplaats (of 2% van het totaal aantal parkeerplaatsen op eigen terrein) aanwezig te zijn binnen 50 m van de hoofdingang van een gebouw. Naast de auto dient aan één lange en één korte zijde een vrije gebruiksruimte van 1,5 m breed te zijn, op hetzelfde niveau als de parkeerplaats en gesitueerd buiten de rijbaan en/of fietspad; Dit is mogelijk op een vrije ruimte van 6 m x 3,5 m; Als de parkeerplaats zich op een hellend vlak bevindt, mag deze niet steiler zijn dan 1:50; Indien aan één of meer zijden een trottoirband aanwezig is dan moet binnen 5 m een oprit aanwezig zijn; Verkeersbord E6 (algemene gehandicaptenparkeerplaats) aanbrengen; Kruismarkering of pictogram (min. 1 x 1 m) op de bestrating aanbrengen standaard parkeerplek standaard parkeerplek standaard parkeerplek verhoogd parkeervak gelijkvloers met trottoir rijbaan dubbel gebruik manoeuvreerstrook mogelijk Stalling voor fiets en scootmobiel Fietsenrekken buiten de looproute, zo voorkom je dat er fietsen her en der geparkeerd worden en obstakels vormen. Houd ook rekening met een af te sluiten stallingruimte voor scootmobielen; per scootmobiel moet een minimale ruimte van 3 m2 beschikbaar zijn, en een oplaadpunt. 5

6 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :22 Pagina 6 2. Routes Loopoppervlak Het loopoppervlak van elke verkeersroute dient stroef, vlak en obstakelvrij te zijn. Hellingen moeten goed begaanbaar zijn. Zowel voor mensen met rollend materieel als bijvoorbeeld voor slechtzienden en blinden zijn er aandachtspunten: Hoogteverschillen zijn niet groter dan 2 cm, anders moeten ze voorzien zijn van een helling. Onregelmatigheden mogen niet hoger zijn dan 0,5 cm. Maaswijdte van roosters, putdeksels, kolken en dergelijke mogen niet groter zijn dan 2 cm; Op logische punten, zoals bij een hoek of belangrijke entree, en bij voorkeur elke 200 meter, dienen er trottoirafritten in de route aanwezig te zijn; bij voorkeur zijn dit verlaagde trottoirbanden met een helling van maximaal 1:10; In de route dient ten minste elke 75m een ruimte te zijn die voldoende groot is om te keren met een rolstoel of scootmobiel. De draaicirkel van deze keerruimte is minimaal 210 cm; Trappen: Breedte minimaal 120 cm, de trap moet voorzien zijn van een balustrade met een leuning die nog 30 cm doorloopt voorbij de treden. De treden moeten zichtbaar en voelbaar gemarkeerd zijn. Hellingen: vrije breedte 120 cm, gebruiksruimte onder en boven 200 x 200 cm. Hellingshoek; bij een hoogteverschil tot 25 cm is de hellingshoek maximaal 1:12, bij een hoogteverschil tussen 25 en 50 cm is de hellingshoek maximaal 1:16, bij een hoogteverschil van 50 tot 100 cm is de hellingshoek maximaal 1:20. Indien het hoogteverschil meer dan 25 cm is, is er een afrijdbeveiliging in de vorm van een balustrade nodig aan de open zijde. Er moet dan een leuning langs de helling zijn. Als het hoogteverschil minder dan 25 cm bedraagt, dan dient er een afrijdbeveiliging te zijn in de vorm van een opstaande rand van minimaal 5 cm hoogte. Na elke 50 cm hoogteverschil dient er een horizontaal rustvlak van 150 cm diep te zijn; Hellingen dwars op de looprichting zijn maximaal 1:50. helling dwars op route < 1 :

7 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :22 Pagina 7 Doorgang De benodigde mate van doorgankelijkheid is afhankelijk van het aantal mensen dat de route passeert. Een vrije doorgang van 90 cm breed is voldoende voor 1 persoon, al dan niet met hulpmiddelen. Wanneer twee mensen elkaar moeten kunnen passeren is een breedte van 120 cm nodig. Op een druk gebruikte route is een minimale vrije breedte van 180 cm nodig. Plaatselijke vernauwing tot 120 cm over maximaal 10m: kinderwagens of rolstoelen kunnen voetgangers passeren; Minimum vrije breedte van 90 cm (bij plaatselijke vernauwingen over maximaal 50 cm (lantarenpalen, bomen, verkeersborden, e.d.); Over de gehele route een vrije doorgangshoogte van 230 cm. Inrichtingselementen zoals fietsenrekken en terrassen in een zone opstellen zodat er voldoende vrije doorgang overblijft. 7

8 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina 8 Zichtbaarheid en voelbaarheid Het is belangrijk dat routes voor visueel gehandicapten bruikbaar zijn. Afwijkingen in de route of potentieel gevaarlijke punten kunnen voorzien worden van een waarschuwingsmarkering. Door de openbare ruimte logisch en eenduidig in te richten kan deze doelgroep zelfstandiger bewegen. Geen objecten in de looproute plaatsen. Noodzakelijke objecten die zich in de looproute bevinden markeren met afwijkende bestrating die voelbaar is met de voet of taststok in een strook van 60 cm of een opstaande rand van 5 cm hoog; Bij voorkeur geen objecten toepassen die lager zijn dan 70 cm, deze vormen struikelblokken; Objecten die een contrasterende kleur hebben ten opzichte van hun omgeving zijn beter zichtbaar. Is dit niet mogelijk, geef de objecten dan een contrasterende markering op een hoogte tussen 140 en 160 cm; Gebruik noppentegels (geen rubberen tegels) als waarschuwingsmarkering, bijvoorbeeld bij trappen; Geleiding: stoepranden, doorlopende gevels, randen van groenvoorzieningen kunnen natuurlijke gidslijnen vormen voor blinden en slechtzienden. Op bijzondere plaatsen, zoals bij routes naar belangrijke gebouwen en OV-haltes, moeten deze natuurlijke gidslijnen aangevuld worden door geleidelijnen, om een sluitend geleidingssysteem te verkrijgen. Richtlijnen voor het ontwerpen van geleiding voor blinden en slechtzienden zijn te vinden op en op 8

9 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina 9 Oversteekplaatsen Oversteekplaatsen vragen bij uitstek om een goed toegankelijke en bruikbare uitvoering. Eenduidigheid is hier erg belangrijk. In Rotterdam wordt het ontwerp van een oversteekplaats bepaald door de Standaard Wegenbouw Details. Aanvullend hierop kan de woonadviescommissie aanbevelen: Vrije breedte afrit minimaal 120 cm; Tussen trottoir en rijweg is een maximale helling van 1:10; Draairuimte van 2 x 2 m aan weerszijden van de oversteek; Oversteek loodrecht tussen trottoirbanden en zo kort mogelijk; De waarschuwingsmarkering moet loodrecht op oversteekrichting geplaatst zijn; Geleidelijn vanaf natuurlijke gidslijn naar de oversteek; Een zebrapad heeft de voorkeur boven een oversteekplaats met blokmarkeringen; Bij drukke wegen (gebiedontsluitingswegen) gebruik maken van een verkeersregelinstallatie met voetgangerslicht, fietslicht en rateltikker; Voetgangerslicht afstemmen op verplaatsingssnelheid van maximaal 0,5 m/s; Bedieningsknop voetgangerslicht op cm hoogte, bedieningsknoppen bij voorkeur groot, en in signaalkleur. Standaard Wegenbouw Detail oversteekplaats De waarschuwingsmarkering zou loodrecht op de oversteekrichting geplaatst moeten zijn 9

10 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina Voorzieningen Bewegwijzering Ook voorzieningen in de openbare ruimte moeten voor iedereen bruikbaar zijn. Goed leesbare bewegwijzering, bereikbare bedieningselementen zoals brievenbussen, automaten en knoppen, en bruikbaar straatmeubilair maken een toegankelijke buitenruimte compleet. Bewegwijzering boven 230 cm plaatsen voor waarneming op afstand; Teksthoogte 1/100 van de leesafstand. (voorbeeld: leesafstand 10m = teksthoogte (lettergrootte) 0,1m); Verschil in reflectiefactor tussen tekst en achtergrond 0,3 voor voldoende kleurcontrast; Werk met pictogrammen. Bedieningselementen Inrichtingselementen Vrije opstelruimte voor bediening meer dan 90 x 140 cm; Vrije draairuimte bij gebruiksobject minimaal 200 x 200 cm; Hoogte bedieningselementen tussen 90 en 120 cm; Afstand bedieningselementen tot muur of ander object minimaal 50 cm; Bedieningselementen voorzien van tastbare markering, bijvoorbeeld reliëfknoppen. Inrichtingselementen worden volgens de Rotterdamse Stijl geplaatst. Let hierbij op het volgende: Afstand tussen zitgelegenheden maximaal 200 m; Zithoogte banken tussen 45 en 50 cm; Zitelement heeft rugleuning en armleuningen. Halte Openbaar Vervoer In Rotterdam vallen bushaltes onder de verantwoordelijkheid van de (deel)gemeente, terwijl tram en metro verantwoordelijkheid is van de RET. Met het Project toegankelijke bushaltes wordt beoogd om voor 2015 zo n 260 Rotterdamse bushaltes aan te passen voor mensen met een beperking. Het ontwerp voor toegankelijke bushaltes is in de Standaard Wegenbouw Details opgenomen. In het Handboek Halteplaatsen van het CROW is meer informatie te vinden over richtlijnen voor toegankelijke OV-haltes ( 10

11 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina 11 Richtlijnen voor gebouwen 1. Entree Een goede toegankelijkheid van openbare en utilitaire gebouwen in Rotterdam zorgt ervoor dat inwoners en bezoekers van Rotterdam beter kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. Daarbij kan worden gedacht aan winkels, scholen, sportaccommodaties, bibliotheken, het stadskantoor, deelgemeente kantoren, etc. Voor al deze verschillende gebouwen kan een specifiek advies worden gevraagd aan de Woonadviescommissie (inclusief gebouwen en buitenruimte). Hieronder vindt u algemene richtlijnen, die de toegankelijkheid van gebouwen aanzienlijk kunnen verbeteren. De meeste richtlijnen die hier genoemd worden zijn aanvullend op het Bouwbesluit. De entree moet goed zichtbaar zijn. Vanaf de entree moet een logische en duidelijke route naar een receptie of informatiebalie zijn, vanwaar mensen kunnen worden opgehaald of doorverwezen. Vóór en achter de toegang ligt een horizontaal vrij oppervlak van minimaal 2 x 2 m2; De vrije opstelruimte naast de slotzijde van deuren is minimaal 50 cm breed, tenzij de deur is voorzien van een automatische opener; De vrije doorgang van deuren is minstens 85 x 230 cm; Bij dubbele deuren is de vrije doorgang bij de eerst openende deur minstens 85 cm; Drempels en dorpels mogen een hoogte hebben van maximaal 2 cm (voor toegangen tussen buiten en binnen: gemeten tussen bestrating en de bovenkant van de dorpel); Bedieningsweerstand van de deuren (de met de hand uit te oefenen kracht op de greep om de deur te kunnen openen) 30 N (bij buitendeuren 40 N), of anders deurautomaat toepassen; Een bel, brievenbus, of video-intercom moet bereikbaar zijn op een hoogte tussen 90 en 120 cm boven de vloer, en minimaal 50 cm uit een inwendige hoek. Zijn er meerdere brievenbussen boven elkaar, dan moeten deze zich tussen 70 en 135 cm boven de vloer bevinden vrije doorgang tussen deur en kozijn minimaal 85 cm 11

12 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina Route Verkeersruimte Net als in de openbare ruimte moet de verkeersruimte in een gebouw voldoende breed zijn, zodat kinderwagens, rolstoelgebruikers etc. elkaar goed kunnen passeren. Bij minder dan 180 cm breedte kunnen twee rolstoelgebruikers elkaar niet goed passeren. Op hoofdroutes moet er dus een minimale breedte van 180 cm zijn. Minimumbreedte van 120 cm bij vernauwingen over maximaal 20m; Minimum vrije breedte van 90 cm bij plaatselijke vernauwingen (penanten, kolommen, lengte maximaal 50 cm); Bij een haakse bocht en bij toegang van verkeersruimte tot ruimte dient de optelsom van doorgangsbreedtes (zie tekening) 1100 minimaal 195 cm te bedragen bij gebruik door handbewogen rolstoelen, en 235 cm bij gebruik door scootmobielen; De verkeersruimte moet verhard en vrij van obstakels zijn; Keerruimte (tenminste 1 per 75m) in een publieke zone minimaal Ø 210 cm, overige plekken minimaal Ø 150 cm; De openingshoek van draaiende deuren is minstens 90 graden; Doorgang van binnendeuren moet minimaal 85 cm zijn, met vrije opstelruimte van 50 cm naast de klink; Gebruiksruimte voor en achter de deur van minimaal 90 x 120 cm; Bij glazen wanden op een hoogte tussen 90 en 120 cm een contrasterende markering aanbrengen; Deuren zijn beter herkenbaar voor slechtzienden, wanneer ze een contrasterende kleur hebben t.o.v. de wand. 850 Trap Niveauverschillen binnen een gebouw/object die bereikbaar moeten zijn, dienen door tenminste één, ook voor bezoekers te gebruiken, toegankelijke trap te worden overbrugd. Behalve door een trap dienen hoogteverschillen ook door hellingbanen en / of liften te worden overbrugd. Oppervlakte van de treden vlak, stroef en aaneengesloten, niet transparant, geen roosters; Trapbreedte, tussen de leuningen gemeten, minimaal 120 cm; De vrije ruimte onder en bovenaan de trap, en op een bordes, is minimaal 120 cm diep; Leuning aan weerszijden van de trap; deze loopt door tot voorbij de eerste en laatste trede; 12

13 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina 13 Hellingbaan Lift Geleidelijnen Visuele markering over de volle breedte van de eerste en laatste trede zichtbaar vanuit beide looprichtingen. De visuele markering kan ook gerealiseerd worden door de trap een voldoende contrasterende kleur te geven t.o.v. de aansluitende vloeren; Een verkeerszone die onder een trap doorloopt mag geen hoogte van minder dan 230 cm hebben. Vrije breedte minimaal 120 cm; Hellingshoek: - 1 : 12 indien het hoogteverschil niet groter is dan 25 cm, - 1 : 16 indien het hoogteverschil groter is dan 25 cm, maar niet groter dan 50 cm, - 1 : 20 indien het hoogteverschil groter is dan 0,5 m; Boven en onder de hellingbaan een draairuimte van 150 x 150 cm; Uitrustplek (horizontaal vlak met een lengte van ten minste 1,5m) na elke 50 cm hoogteverschil; Bij een hoogteverschil van meer dan 25 cm moet er een stabiele, vrij omvatbare leuning zijn tussen 85 en 95 cm boven vloeroppervlak; Bij een hoogteverschil van 5 cm tot 50 cm: een afrijdbeveiliging aanbrengen in de vorm van een opstaande rand met een hoogte van 5 cm; Bij een hoogteverschil van 50 cm tot 100 cm: een borstwering of balustrade met een hoogte van 90 cm. Vrij vloeroppervlak minimaal 105 x 205 cm (geschikt voor brancard, bed of scootmobiel) of minimaal 105 x 150 cm (geschikt voor rolstoelen of voor een beperkt aantal typen scootmobielen); In bestaande gebouwen (gerealiseerd voor 2008) is een vrij vloeroppervlak van minimaal 105 x 135 cm toelaatbaar, deze liften zijn echter niet geschikt voor scootmobielen; Vrije doorgang liftdeur minimaal 85 x 210 cm; Minimale afmeting van aansluitend vloeroppervlak 150 x 150 cm; Opklapbaar zitje bij meer dan 3 stopplaatsen; Leuning aan één van de lange zijden van de lift op een hoogte van 85 tot 95 cm; Liftbediening op een hoogte tussen 90 en 120 cm boven de vloer en 50 cm uit een inwendige hoek; Functieknoppen liftbediening in opliggend reliëf op- of naast de knoppen; Bediening liftdeuren bij voorkeur automatisch; Spiegel op achterwand (bij doorlooplift op zijwand) tussen 100 en 200 cm boven de vloer van de lift; Verdiepingssignalering bij voorkeur zowel auditief als visueel. In een gebouw dienen wanden veelal als natuurlijke gidslijn. Het is aan te bevelen om bijzondere plekken, zoals een route door een ontvangsthal, of van de entree naar de receptie, te voorzien van een blindengeleidelijn. 13

14 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina Sanitaire voorzieningen Inrichting: In een openbaar gebouw dient er van de toiletten tenminste 1 integraal toegankelijk toilet beschikbaar te zijn. In de buitenruimte moet in een winkelgebied, of bij een attractie of evenement ook een openbaar toegankelijk toilet aanwezig zijn. Behalve de afmetingen is ook een goede inrichting van de toiletruimte essentieel voor de bruikbaarheid. Let erop dat de minimaal aangegeven ruimte vrij blijft, ook van afvalbakken etc. Afmeting vloeroppervlak minimaal 220 x 165 cm; Vrije draaicirkel in de ruimte van Ø 150 cm; 90 x 120 cm vrije opstelruimte vóór de toiletpot; 90 x 120 cm vrije opstelruimte naast de toiletpot; Assistentievlak aan andere zijde toiletpot van 35 x 70 cm; Voorkant toiletpot 70 cm vanaf de achterwand waar rolstoel tegen aan gezet kan worden; De deur moet naar buiten opendraaien Ø Wegklapbare beugels aan weerzijden van de toiletpot. 850 Lengte 90 cm, bovenkant op 75 cm boven de vloer, 32 tot 35 cm uit het midden van de toiletpot; Zithoogte (bovenkant toiletbril) 45 tot 50 cm boven de vloer; Horizontale beugel op de binnenzijde van de deur (over de gehele breedte van de deur); Kledinghaak op een hoogte van 135 cm en 40 cm uit een inwendige hoek; Er is een onderrijdbare wasbak aanwezig, 80 cm hoog; Er is een vaste spiegel op een hoogte van 1,0 tot 2,0 m boven de vloer; Er dient een alarmkoord met contrasterende kleur t.o.v. de muur op 40 cm hoogte boven de vloer te zijn. De transfer van rolstoel naar toilet wordt op verschillende manieren uitgevoerd 14

15 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina Inrichtingselementen Zitgelegenheid Balie Bedieningselementen Op plekken waar mensen korte of langere tijd moeten wachten, dient zitgelegenheid aanwezig te zijn. Bij voorkeur zijn er meerdere zitplaatsen, en is er ook voldoende ruimte om een rolstoel op te stellen. Zithoogte tussen 45 en 50 cm; Opstelruimte rolstoel minimaal 90 x 120 cm. Een balie moet makkelijk te vinden zijn; er loopt een geleidelijn naartoe indien een natuurlijke gidslijn niet aanwezig is. Bij voorkeur is er tenminste 1 balie geschikt voor rolstoelgebruikers. Voor langere/complexere handelingen zoals schrijven moet de balie onderrijdbaar zijn. Hiertoe moet er een vrije hoogte onder het blad van de balie van 70 cm zijn, een vrije diepte onder het blad van 60 cm, en een vrije breedte onder het blad van 70 cm. Een balie uitgevoerd met glazen afscheiding en geluidsversterking, moet voorzien zijn van een loketringleiding voor slechthorenden. Alle bedieningselementen, zoals lichtknoppen, bedieningsknoppen van automaten, pinapparatuur etc, die voor algemeen gebruik bedoeld zijn, moeten voor iedereen bereikbaar zijn. Bediening moet mogelijk zijn vanuit zittende positie; Bedieningsknoppen voor meervoudige handelingen: op een hoogte tussen 90 en 120 cm boven de vloer; Knoppen voor enkelvoudige handelingen: op een hoogte tussen 70 en 135 cm; Bediening op minimaal 50 cm afstand (horizontaal) van een inwendige hoek; Goed zichtbaar voor visueel gehandicapten. 5. Informatievoorziening Bewegwijzering Het is belangrijk dat de bewegwijzering helder en eenduidig is. Informatieborden hangen op een hoogte van 2.30 m voor grote leesafstand, en op ooghoogte (1.40 tot 1.60 m) als de leesafstand kleiner is; De grootte van de leestekens minimaal 1% van de leesafstand; Voldoende kleurcontrast tussen leestekens en achtergrond; Bewegwijzering goed verlichten; Gebruik van symbolen of pictogrammen maakt bewegwijzering voor meer mensen begrijpelijk. 15

16 toegankelijkheid brochure FINAL 4 apri27mrt:opmaak :23 Pagina 16 Woonadviescommissie Onderdeel van de Stiching Platform Agenda 22 Schiedamse Vest BH Rotterdam tel. (010) info@agenda22-rotterdam.nl