Wetgevingsprogramma 2017 Nederland Veiliger

Transcriptie

1 Wetgevingsprogramma 2017 Komend jaar zal vooral in het teken staan van de parlementaire behandeling en afronding van wetsvoorstellen die in de afgelopen periode tot stand zijn gekomen. Bijvoorbeeld de wetgeving die voortvloeit uit het actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme en de herijking van het faillissementsrecht. Daarnaast wordt gewerkt aan een modern Wetboek van Strafvordering dat gemakkelijker is in het gebruik, de kwaliteit van de strafrechtspleging verhoogt en de prestaties van de strafrechtsketen verbetert. Ook komt er een algehele modernisering van de zedenwetgeving, die naar verwachting dit najaar klaar is voor consultatie. Doel is meer bescherming te bieden tegen nieuwe digitale vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Samen met de rechtspraak werkt het departement aan het programma KEI (Kwaliteit en Innovatie Rechtspraak) met als doel een vereenvoudiging, uniformering en digitalisering van het procesrecht voor civiele en bestuursrechtelijke zaken. De benodigde wetgeving is dit jaar afgerond. Digitaal procederen wordt vanaf 2017 gefaseerd ingevoerd. Daarnaast wordt in december 2016 het rapport verwacht van de Staatscommissie Herijking ouderschap, die zich buigt over vraagstukken rond afstamming, het meerouderschap, meeroudergezag en het draagmoederschap. Verder is VenJ bezig het bestuursrecht beter af te stemmen op de behoeften van de burger. Dit gebeurt vanuit de gedachte dat de overheid - meer dan nu het geval is - open en interactief contact heeft met de burger. Een responsieve rechtsstaat die het vertrouwen van de burger in de overheid versterkt. Daarom bevat het wetsvoorstel bevordering mediation niet alleen bepalingen die actieve en vroegtijdige communicatie van de overheid met de burger stimuleren, maar ook het gebruik van mediation bij het oplossen van geschillen tussen burgers en bestuursorganen. Verder wordt een Awb-wetsvoorstel over integrale geschilbeslechting voorbereid dat meer het probleem van de burger, en niet het besluit van de overheid, centraal stelt. Nederland Veiliger Cybercriminaliteit Effectieve aanpak van cybercriminaliteit blijft ook in 2017 hoog op de agenda staan. Aanpassing van wetgeving is nodig vanwege technologische ontwikkelingen. Zo zijn de straffen voor cybercriminaliteit al verhoogd en is het wetsvoorstel Computercriminaliteit III bij de Tweede Kamer ingediend. Deze laatste zorgt ervoor dat politie en openbaar ministerie meer mogelijkheden krijgen om computercriminaliteit op te sporen en te vervolgen. Screening De verplichte zwaardere screening voor de aanvraag van een wapenvergunning zal naar verwachting in 2017 ingaan. Privébezit van vuurwapens en munitie mag geen gevaar opleveren voor de samenleving - en dat kan alleen als aan zeer strikte veiligheidseisen is voldaan. Het is aan de aanvrager van de vergunning om daarover actief informatie aan te leveren.

2 Bewaarplicht telecommunicatiegegevens Het wetsvoorstel dat de toegang tot telecommunicatiegegevens aanscherpt, is bij de Tweede Kamer ingediend. Gegevens worden meer beschermd en beveiligd in verband met de persoonlijke levenssfeer van burgers. De bewaarplicht voor telecommunicatiegegevens blijft echter bestaan. Deze is onmisbaar voor de opsporing en vervolging van ernstige strafbare feiten. Zware luchtdrukwapens Naar verwachting zal in 2017 een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer worden ingediend dat een vergunning verplicht stelt voor het bezit van luchtdrukwapens met een schotkracht hoger dan 80 joule. Zware luchtdrukwapens kunnen ernstige verwondingen veroorzaken wanneer ze worden gebruikt om op mensen of dieren te schieten. Het kabinet wil met deze maatregel onveilige situaties met dergelijke wapens voorkomen. Sluitingsbevoegdheid burgemeester Burgemeesters krijgen ook de bevoegdheid panden te sluiten als daar voorwerpen of stoffen aanwezig zijn die duidelijk bestemd zijn voor het telen of bereiden van drugs, zoals bepaalde apparatuur (drugslaboratorium, cocaïnewasserij), chemicaliën (apaan, zoutzuur) en versnijdingsmiddelen. Het streven is voor het eind van het jaar een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer in te dienen. Aanpak geweld Het wetsvoorstel dat de aanpak van geweld onder invloed van drugs of alcohol verbetert, zal naar verwachting op 1 januari 2017 in werking treden. Verdachten van een geweldsmisdrijf moeten rekening houden met een hogere straf als uit een zogeheten middelentest blijkt dat zij zich onder invloed van alcohol of drugs hebben misdragen. In dat geval telt de uitkomst mee bij de strafeis van de officier van justitie en de door de rechter op te leggen straf. ANPR Een tweede nota van wijziging is inmiddels bij de Tweede Kamer ingediend. Daarin staat dat de toegang tot de kentekengegevens afhankelijk wordt gesteld van een voorafgaand bevel van de officier van justitie. Ook wordt de verstrekking van gegevens aan de inlichtingen- en veiligheidsdiensten van een expliciete regeling voorzien. Meerdaadse samenloop De Tweede Kamer buigt zich in het najaar over het wetsvoorstel dat de strafrechter ruimte geeft een verdachte die in één zaak voor meerdere misdrijven terecht staat, zwaarder te straffen. Nationale Veiligheid Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme De Tweede Kamer heeft voor de zomer ingestemd met het wetsvoorstel Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen terrorismebestrijding. Dat geldt ook voor de aanpassing van de Paspoortwet en de wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap in verband met het intrekken van het Nederlanderschap in het belang van de nationale veiligheid.

3 De uitbreiding van de mogelijkheid om het Nederlanderschap te ontnemen na een onherroepelijke veroordeling wegens een terroristische misdrijf is eind maart in werking getreden. De Wet Precursoren Explosieven is op 1 juni 2016 in werking getreden. De wet reguleert de verkoop van bepaalde chemische stoffen en verplicht marktdeelnemers verdachte transacties, diefstallen en vermissingen te melden bij het hiervoor opgerichte meldpunt. Passagiersgegevens (PNR) Het implementatiewetsvoorstel van de PNR-richtlijn, dat voorziet in het gebruik van passagiersgegevens voor de bestrijding van terrorisme en ernstige criminaliteit, zal naar verwachting begin 2017 bij de Tweede Kamer worden ingediend. Verlenging voorlopige hechtenis VenJ werkt aan een wetsvoorstel dat ruimere mogelijkheden biedt om teruggekeerde jihadstrijders die verdacht worden van een terroristisch misdrijf in voorlopige hechtenis te kunnen houden. Dit om méér tijd te hebben om bewijs te verzamelen. Doel is verbetering van de strafrechtelijke mogelijkheden om terrorisme effectief te bestrijden. Nog voor het eind van het jaar gaat een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer. Bestendiging en versterking rechtsstaat Modernisering Wetboek van Strafvordering Het wetboek moet bevorderen dat een adequate justitiële reactie wordt gegeven op strafbaar gedrag met voldoende rechtswaarborgen, een duidelijke regeling bevatten van de positie en bevoegdheden van de verschillende deelnemers met heldere procedures, toegankelijk zijn en inspelen op nieuwe (technologische) ontwikkelingen. De modernisering van het wetboek houdt een majeure wetgevingsoperatie in. De consultatie van de boeken 1 (algemene bepalingen) en 2 (voorbereidend onderzoek) start in januari Het nieuwe wetboek zal uit 8 boeken bestaan. Herijking faillissementsrecht Met het wetgevingsprogramma is goede voortgang geboekt. Twee onderdelen inzake fraudebestrijding zijn inmiddels in werking getreden (civielrechtelijk bestuursverbod en herziening strafbaarstelling faillissementsfraude), het wetsvoorstel over de stille voorbereidingsfase ( pre-pack ) is onlangs door de Tweede Kamer aanvaard, het wetsvoorstel versterking positie curator verkeert in een vergevorderd stadium, en verwacht wordt dat de wetsvoorstellen over modernisering van de faillissementsprocedure, over het dwangakkoord en over de nieuwe Europese insolventieverordening, dit najaar voor advies naar de Raad van State kunnen worden gezonden. Advocaat bij politieverhoor De wetsvoorstellen over het recht van een verdachte op bijstand van een raadsman voorafgaand en tijdens het politieverhoor treden nog dit jaar in werking. In het ene wetsvoorstel wordt de Europese richtlijn over het recht op toegang tot een raadsman omgezet in Nederlands recht. In het andere

4 wetsvoorstel worden de bepalingen over de eerste fase van het opsporingsonderzoek aangevuld. Daarin staat bijvoorbeeld dat de termijn voor het ophouden voor verhoor wordt verlengd van zes naar negen uur, om zo ruimte te maken voor bijstand van een raadsman bij het verhoor. Politieagent niet langer direct verdachte na geweldgebruik Politieagenten krijgen voortaan niet meer automatisch het stempel van verdachte opgeplakt bij onderzoek naar geweldgebruik. Een feitenonderzoek dat uitgaat van rechtmatig optreden komt daarvoor in de plaats. Dit is de kern van een wetsvoorstel dat nog dit jaar bij de Tweede Kamer wordt ingediend. Er komt een nieuwe, op de politieagent toegesneden delictsomschrijving, die schending van de geweldsinstructie strafbaar stelt. Tenuitvoerlegging van straffen De behandeling in de Tweede Kamer van het wetsvoorstel dat voorziet in een betere tenuitvoerlegging van straffen, kan nog dit jaar worden afgerond. In de nieuwe opzet stuurt het Openbaar Ministerie alle uit te voeren strafrechtelijke beslissingen naar het Administratie- en Informatie Centrum voor de Executieketen (AICE) dat de administratieve logistiek verzorgt. Het AICE is ondergebracht bij het CJIB en zorgt ervoor dat elke speler in de keten de voor de uitvoering van de straf noodzakelijke informatie op maat, tijdig en juist krijgt aangeleverd. Rechtsbijstand De commissie-wolfsen heeft eind 2015 haar rapport Herijking rechtsbijstand Naar een duurzaam stelsel voor de gesubsidieerde rechtsbijstand opgeleverd. In de kabinetsreactie hierop van mei 2016 zijn maatregelen gepresenteerd om het stelsel van de gesubsidieerde rechtsbijstand beheersbaar en toekomstbestendig te maken. In het najaar van 2016 start het daarvoor benodigde wetgevingstraject. Collectieve schadevergoedingsactie Het afwikkelen van massaschade bij consumenten en bedrijven kan effectiever geregeld worden met behulp van een collectieve schadevergoedingsactie. Een wetswijziging maakt het voor gedupeerden makkelijker om collectief schade te verhalen zonder dat de positie van aangesproken partijen door ongefundeerde massaclaims in het gedrang komt. Ook wordt ingezet op verbetering van de kwaliteit van belangenorganisaties die opkomen voor gedupeerden in massazaken. Het wetsvoorstel wordt naar verwachting aan het eind van dit jaar bij de Tweede Kamer ingediend. Affectieschade Volgend jaar wordt naar verwachting ook de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel affectieschade afgerond. Het voorstel geldt voor nabestaanden van slachtoffers die zijn overleden en voor naasten van slachtoffers met ernstig en blijvend letsel ten gevolge van een gebeurtenis waarvoor een ander aansprakelijk is. Bijvoorbeeld een verkeersongeluk, medische fout, bedrijfsongeval of geweldsmisdrijf. Vermiste personen Het wetsvoorstel over zoekmiddelen bij urgente persoonsvermissingen gaat na de zomer in consultatie. De politie krijgt de mogelijkheid specifieke gegevens,

5 waaronder die over telefoongebruik, op te vragen en te gebruiken om daarmee een vermiste te lokaliseren. Mediation Er komt een openbaar register voor mediators om het gebruik van mediation als methode van geschiloplossing te stimuleren. Mediators die staan ingeschreven, mogen de wettelijk beschermde titel beёdigd mediator dragen. Voor registratie gelden straks uniforme eisen aan opleiding en ervaring. Deze mediators moeten een eed afleggen voor de rechtbank. Het wetsvoorstel gaat in 2017 naar de Tweede Kamer. Bescherming erfgenamen Op 1 september 2016 is de wet in werking getreden die erfgenamen beter beschermt tegen een onverwachte schuld uit een erfenis. Hoogste bestuursrechtspraak Het aantal rechtscolleges dat in hoogste instantie bestuurszaken behandelt, wordt verminderd. Hiermee wil het kabinet de hoogste bestuursrechtspraak vereenvoudigen. Ook komt er een strikte scheiding tussen de adviserende en de rechtsprekende taken van de Raad van State. Het betreffende wetsvoorstel zal naar verwachting in 2017 in werking treden. Nationale politie Politieacademie Het wetsvoorstel dat de positie van de Politieacademie verandert, treedt op 1 januari 2017 in werking. Er komt een betere afstemming van het onderwijsaanbod van de Politieacademie op de wensen van de beroepspraktijk. Hiermee kan de academie zich primair richten op de wensen en behoeften van de nationale politie. Verder wordt het college van bestuur van de Politieacademie vervangen door een directeur. Ook de raad van toezicht komt te vervallen. Slachtoffer centraal De afgelopen jaren is al veel nieuw beleid, wet- en regelgeving tot stand gebracht om de positie van slachtoffers te versterken. Zo kunnen slachtoffers met ingang van 1 juli 2016 ook zeggen wat ze bijvoorbeeld vinden van de schuld van de verdachte en wat de straf zou moeten worden. Tot nu toe mogen slachtoffers zich alleen uitlaten over wat het misdrijf voor hen persoonlijk betekent. Ook krijgen slachtoffers van delicten bij hun eerste contact met politie en Openbaar Ministerie direct alle informatie over hun rechten, bijvoorbeeld over de mogelijkheden voor bescherming en juridisch advies. Maar ook hoe de aangifte verloopt. De nieuwe regeling zet de Europese richtlijn 'minimumnormen voor slachtoffers' om in Nederlands recht. Het streven is de wet nog voor 1 januari 2017 in werking te laten treden. Asiel, Migratie en Nationaliteit Terugkeer en Vreemdelingenbewaring De wet Terugkeer en Vreemdelingenbewaring kan na afronding van de plenaire behandeling medio 2017 in werking treden. Deze wet regelt dat inrichtingen

6 voor vreemdelingenbewaring of grensdetentie een op vreemdelingenbewaring toegespitst, bestuursrechtelijk regime krijgen en stroomlijnt de regels over de oplegging van bewaring en minder ingrijpende alternatieven. Naturalisatietermijn Verder kan in 2016 de parlementaire behandeling worden afgerond van een wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap die een verlenging realiseert van de naturalisatietermijn van vijf naar zeven jaar. Na instemming van de Eerste Kamer, kan de wet begin 2017 ingaan. Vaststellingsprocedure staatloosheid Een wetsvoorstel is in voorbereiding om een procedure in het leven te roepen waarmee iemand die stelt staatloos te zijn dit kan aantonen en voor de Nederlandse overheid erkend kan krijgen. Een staatloze is iemand die door geen enkele staat, krachtens diens wetgeving, als zijn onderdaan wordt beschouwd. Bij gebrek aan een nationaliteit bevinden staatlozen zich vaak in een kwetsbare positie en komen aan hen op grond van internationale verdragen specifieke rechten toe, zoals het recht om versneld Nederlander te worden. Het wetsvoorstel zal naar verwachting begin 2017 worden aangeboden aan de Raad van State. Kansspelen De wet Kansspelen op afstand treedt naar verwachting in 2017 in werking. Deze wet maakt het mogelijk om legaal online kansspelen aan te bieden in Nederland en voorziet onder meer in bescherming van spelers tegen kansspelverslaving. Daarnaast wordt het toezicht op (online) kansspelaanbieders versterkt: er is beter toezicht op eerlijk spel, maar ook om fraude en witwassen te voorkomen. De modernisering van het kansspelbeleid betreft ook de casinomarkt. Het streven is volgend jaar ook de wet herinrichting van de casinomarkt in werking te laten treden. Het huidige monopolie op speelcasino s wordt vervangen door een meervergunningenstelsel, Holland Casino wordt geprivatiseerd. Privacy Algemene verordening gegevensbescherming In mei 2016 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) tot stand gekomen. De AVG is van toepassing met ingang van 25 mei De uitvoering van deze Europese verordening vergt een omvangrijk wetgevingspakket., waaronder intrekking van de Wet bescherming persoonsgegevens. Het wetsvoorstel ter uitvoering van de AVG zal begin 2017 bij de Tweede Kamer worden ingediend. Kaderwet gegevensuitwisseling samenwerkingsverbanden Dit wetsvoorstel, dat vorig jaar is aangekondigd, beoogt de uitwisseling van persoonsgegevens binnen samenwerkingsverbanden van overheidsorganen te vergemakkelijken, met inachtneming van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Het wetsvoorstel zal maar verwachting begin 2017 bij de Tweede Kamer worden ingediend.