MASTERPLAN HET WADDENPARK AFSLUITDIJK CONCEPT GEMEENTE SÚDWEST-FRYSLÂN

Transcriptie

1 MASTRPLAN HT WADDNPARK AFSLUITDIJK CONCPT GMNT SÚDWST-FRYSLÂN

2 HT WADDNPARK AFSLUITDIJK INHOUD 1. INLIDING 3 2. HT WADDNPARK AFSLUITDIJK 5 3. TORISTISCH AMBITI 7 4. BLVING & BRIKBAARHID 9 5. GBIDSGRICHT AANPAK TOKOMSTPRSPCTIF HT WADDNPARK AFSLUITDIJK 13 PROJCTPLANNN 15 I WADDNROUTS 17 II KORNWRDRZAND 21 III ZURICH AAN Z 25 IV POORT VAN FRYSLÂN November 2013 (concept) 2

3 1. INLIDING De Afsluitdijk is als het historische en (inter)nationale icoon onderdeel van Unesco Waddenzee rfgoed. Het heeft potentie om uit te groeien tot een aantrekkelijke dagattractie. Het gebied in de driehoek Kornwerderzand-Zurich-Makkum wordt ontwikkeld als een uniek belevingspark als het gaat om de elementen water, wind, zoet en zout. In dit Masterplan Het Waddenpark Afsluitdijk wordt de uitdagende ambitie nader uitgewerkt in een toekomstperspectief met hieraan gekoppeld de projectplannen, die voorzien in ontwikkelingen op ruimtelijk - en op toeristisch recreatief gebied. Daarmee wordt de Afsluitdijk en het omliggende landschap met de dorpen en steden beter gepositioneerd. Het Waddenpark Afsluitdijk, een ware beleving van ruimte, vrijheid en actie! BLID De Afsluitdijk is destijds aangelegd om Nederland te beschermen tegen de zee. Het vormt de scheiding tussen het zoete IJsselmeer en de zoute Waddenzee. Het Rijk is verantwoordelijk voor de (water) veiligheid en mobiliteit. De Structuurvisie Afsluitdijk 2011 geeft aan dat door middel van het verhogen en verbreden van de dijk de veiligheid voor de toekomst wordt gegarandeerd. Vanuit deze opgave hebben de regionale overheidspartijen de Ambitie Agenda Afsluitdijk (2011) opgesteld en financiële middelen gereserveerd om naast de waterveiligheid verschillende innovatieve en duurzame ambities uit te werken. In 2013 is als nadere uitwerking van de Ambitie Agenda Afsluitdijk het Uitvoeringsprogramma De Nieuwe Afsluitdijk opgesteld. én van pijlers uit de gemeentelijke Ontwikkelvisie (2011) is dat de gemeente een sterke aantrekkingskracht heeft voor toeristen, met de Afsluitdijk als belangrijke toegangspoort tot onze gemeente. De toeristisch-recreatieve sector wordt gezien als een economische factor die van belang is voor de vitaliteit van de gemeente, zowel economisch als sociaal (Visie Toerisme en Recreatie 2013). r wordt onder andere ingezet op betere verbindingen tussen toeristisch aanbod op gebied van land, water, cultuur en historie. De Afsluitdijk leent zich voor een landmark met zicht op het IJsselmeer, Wereld Unesco Waddenzee, Terpengebied en het Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân. Deze uitzichten zijn uniek in de wereld. D AFSLUITDIJK De eenvormige, consequent toegepaste vormgeving, het continue profiel en de eenheid in materiaalgebruik zijn karakteristiek. Kenmerkend is ook het nagenoeg ontbreken van beplanting op de dijk, waardoor de strakke belijning en de functionele inrichting ervan worden benadrukt. De Afsluitdijk wordt gekenmerkt door een asymmetrisch profiel, waarbij de zichtrelatie met het IJsselmeer bepalend is ten opzichte van de relatie met de Waddenzee. De dijk is aangelegd in ruimtelijke samenhang met de verdedigingslinies aan weerzijden. Daarnaast is de dijk onderdeel van een internationale kustlijn, die wat betreft ontstaan en verschijningsvorm divers van samenstelling is. De Afsluitdijk omvat de langste rechte lijn van Nederland. (bron: RACM, cultuurhistorie) 3

4 HT WADDNPARK AFSLUITDIJK WADDNZ WRLDRFGOD 1 WRLDRFGOD ZONSONDRGANG ZOUT HARLINGN WADDNDIJK ZURICH D BOONTJS INTRNATIONAL ROUTS GTIJDN RCRATIVAART RCRATIVAART WATRSPORT IJSSLMR NATURA2000 ARCHITCTUUR 2 HISTORISCH KRNN BROPSVAART VRGZICHTN VISSRIJ DIJKN ZOT NATURA 2000 MAKKUMRWAARD KWLDRWALLN HISTORISCH DIJKNSTRUCTUUR FRIS TRPNLANDSCHAP MARNSLNK CULTUUR 3 TRPN WIDSHID NATIONAAL LANDSCHAP ZUIDWST FRYSLÂN 4 VNWIDGBID NATIONAAL LANDSCHAP WATRRIJK POLDRS RCRATIVAART DIJKN MRN 4

5 2. HT WADDNPARK AFSLUITDIJK VRBINDN VAN VIR LANDSCHAPPN Als één van de langste oprijlanen van Nederland vormt de Afsluitdijk met Kornwerderzand en Zurich een bijzondere toegangspoort voor Fryslân. Deze ligt op de overgang van het terpenlandschap en het Friese Merenlandschap, van zout en zoet water van de Waddenzee en het IJsselmeer. Het vormt de verbinding met het omringende Friese land met de steden Bolsward (Hanzestad), Sneek (waterstad), Harlingen (Waddenstad), Leeuwarden (Culturele hoofdstad) en de dorpen Zurich, Pingjum, Witmarsum, Wons en Cornwerd. De Afsluitdijk is tevens de verkeerverbinding tussen Fryslân en Noord-Holland en maakt het onderdeel uit van de recreatieve verbinding van de Waddenkust. De dijk vormt een aantrekkelijke economische verbinding (rijksweg A7) tussen Noord Nederland (Groningen en Noord Duitsland) en de Randstad. Zes van de Friese lfsteden liggen in de gemeente Súdwest-Fryslân. Het grootste deel valt in het Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân, waarvan de Friese Meren en de IJsselmeerkust met de historische kernen onderdeel uitmaken. Bijzonder zijn het kleilandschap met terpen en hemdijken in het noordwesten en het veenlandschap met meren en polders in het zuiden van de gemeente. Het noorden van de gemeente grenst aan het Unesco Werelderfgoed, de Waddenzee KRNKWALITITN De vele historische dorpen met kerken en zes-van-lfsteden vormen de parels in het open klei- en veenlandschap. en weids landelijk en waterrijk gebied, zowel buitendijks met de Boontjes en de Makkumerwaarden, als binnendijks met het reliëfrijke terpenlandschap en het lage veenweidegebied met de meren en polders. 1. WADDNZ WRLDRFGOD 3. FRIS TRPNLANDSCHAP Zurich, op de overgang tussen water en land, op de kruising van dijken; de IJsselmeerdijk, de Zeedijk en de Afsluitdijk met de A7. Het Nationaal Landschap Zuidwest- Fryslân met een rijkdom aan cultuur en erfgoed, historisch ontstaan vanuit een bloeiende scheepvaart en handel. 2. IJSSLMR NATURA NATIONAAL LANDSCHAP ZUIDWST FRYSLÂN Het waardevolle vogelrijke gebied Het Hegewiersterfjild, rondom de oude Marneslenk, met op de kwelderwallen de dorpen Kimswerd, Arum, Witmarsum en Pingjum,. Het natuur- en watersportgebied van het noorden met de zoute Waddenzee als Unesco werelderfgoed en het zoete IJsselmeer. 'Als je het gebied begrijpt, ga je het waarderen. Als je het gebied waardeert, besteed je er meer tijd en geef je meer geld uit.' (bron: Waddenland van overvloed, 2011) 5

6 HT WADDNPARK AFSLUITDIJK X P R I N C HARLINGN V R N W A D D ZURICH BOLSWARD B L I J F S R C R W A T MAKKUM I T A R 6 Stevinsluizen Den Oever Monument Afsluitdijk Breezanddijk; eiland van energie Naviduct nabij Kornwerderzand

7 3. TORISTISCH AMBITI De ambitie is om meer bezoekers, zowel omwonenden als gasten, de Afsluitdijk als topattractie te laten beleven. Het is een gebied met unieke belevingswaarden, waar ruimte en vrijheid daadwerkelijk worden gevoeld en waar prachtige zonsondergangen te bewonderen zijn. Uitgangspunt is om (dag)recreatieve voorzieningen te ontwikkelen en de bezoekersgeleiding een logisch en attractief geheel te laten vormen. Om deze ambitie te verwezenlijken is ontwikkeling van de verschillende landingsplaatsen op de dijk en in het aanlandingsgebied noodzakelijk. Bestaande voorzieningen dienen te worden verbeterd en nieuwe dienen te worden ontwikkeld. Ontwikkelingen dienen passend te zijn in de aard en schaal van het gebied. In deze visie ligt de focus op de driehoek Kornwerderzand-Zurich- Makkum, het hart van Het Waddenpark Afsluitdijk, de Poort van Fryslân. Binnen deze focus hebben de landingsplaatsen een eigen karakter. Kornwerderzand met de Lorentzsluizen als beschermd dorpsgezicht en Kazematten als oorlogserfgoed. De kruising van wegen bij Zurich, een uniek knooppunt in het landschap. De beleving van de ruimte en de vrijheid van de Waddenzee en het IJsselmeer en het terpen- en merenlandschap kan worden ervaren. Het dorp Zurich heeft zijn eigen karakter, gelegen tussen dijken, wegen en tegen de Waddenzee aan, dat kan uitgroeien tot een levendig Waddenzeedorp als verbinding met de omringende mienskip van dorpen. Makkum ligt als parel aan de IJsselmeerdijk, met een historische kern en levendig waterfront met het (verblijfs)recreatiegebied De Holle Poarte. Breezanddijk 15 km 15 km Ontwikkelingen dienen zoveel mogelijk gericht te zijn op de kwaliteit en identiteit (het DNA) van de Afsluitdijk met behoud van het karakter van de bestaande adressen, de havens, sluizen en het recreatieve gebruik (camping en camperplaatsen). De Afsluitdijk als rechte dam door het zoute en zoete water is het uitgangspunt. Behoud door ontwikkeling is dan ook het credo. Nieuwe ontwikkelingen dienen rekening te houden met de aanwezige monumentale waarde en de aard en schaal van het gebied. Ruimtelijke kwaliteit verdient bijzondere aandacht. r dient kritisch gekeken te worden naar de noodzaak van extra ruimte beslag in relatie tot waarde als erfgoed. Naviduct Kornwerderzand Poort van Fryslân Lorentzsluizen i i Waterfront Makkum Monument Afsluitdijk Den Oever Stevinsluizen A D R S S N A A N D D I J K Lorentzsluizen Kornwerderzand rfgoed Kornwerderzand Poort van Fryslân Waterfront Makkum 7

8 HT WADDNPARK AFSLUITDIJK ZURICH KORNWRDRZAND MAKKUM Harlingen Zurich Kornwerderzand Makkum 8 VIJF KILOMTR WADDNXPRINC