Zuid-Holland Noord. Jaarverslag Patricia Degener Chantal Baak Lia van Dam Wilma Jager

Transcriptie

1 Zuid-Holland Noord Jaarverslag 2014 Patricia Degener Chantal Baak Lia van Dam Wilma Jager

2 Inhoud Inleiding 4 1 Werkgebieden 4 2 Doelgroep 4 3 Uitgangspunten 4 4 Participatie 5 5 Profiel van de vrijwilliger 5 6 Samenwerking 5 7 Werking 6 8 Aanbod activiteiten en scholing voor vrijwilligers en/of deelnemers 6 9 Regio Leiden 7 10 Regio Duin- en Bollenstreek 7 11 Regio Rijnstreek 8 12 Slotbeschouwing 9 Jaarcijfers

3 Inleiding De Vriendendienst Zuid Holland Noord is een samenwerkingsproject van Rivierduinen en ActiVite en is verdeeld in drie regio s met ieder een eigen coördinator. Doelstelling van de Vriendendienst is de bevordering van de integratie en maatschappelijke participatie in de samenleving van mensen met een psychiatrische achtergrond. Hiertoe worden vrijwilligers ingezet. De coördinatoren begeleiden en ondersteunen dit maatjescontact: het contact tussen een vrijwilliger (maa tje) en een hulpvrager met een psychiatrische achtergrond (deelnemer). De deelnemer heeft door zijn of haar psychiatrische achtergrond, moeite om contacten met anderen aan te gaan en te onderhouden of zelfstandig activiteiten op te pakken. Ook is er meestal geen of een klein sociaal netwerk. Een maatje bezoekt een deelnemer voor één dagdeel per week of per twee weken om activiteiten te ondernemen. 1 Werkgebieden De coördinatoren van de regio Duin en Bollenstreek (0,67 fte) en Leiden (0,89 fte) zijn in dienst bij Rivierduinen, de coördinator van de regio Rijnstreek (0,52 fte) is in dienst bij ActiVite, Bureau Informele Zorg. De regio s omvat de volgende plaatsen: Regio Rijnstreek: Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop Regio Duin- en Bollenstreek: Hillegom, Katwijk, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout en Teijlingen. Regio Leiden e.o.: Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude. 2 Doelgroep De Vriendendienst Zuid Holland Noord richt zich op mensen met een langerdurende psychiatrische problematiek. De deelnemers hebben uiteenlopende ziektebeelden op het gebied van de psychiatrie. Daarnaast zijn er soms ook lichamelijke beperkingen en/of is er een dubbele diagnose. Criteria voor deelnemers zijn dat hij of zij: in zorg is (geweest) bij een GGZ-instelling er is een contactpersoon (hulpverlener of behandelaar) aanwezig die te bereiken is bij calamiteiten (momenteel) niet opgenomen is in een psychiatrisch ziekenhuis kans op terugval heeft geregeld te maken heeft met eenzaamheid, isolatie en onvoldoende sociale steun. De deelnemer meldt zichzelf aan bij de Vriendendienst of heeft toestemming gegeven voor aanmelding. De coördinator toetst of de deelnemer aan de criteria voldoet. 3 Uitgangspunten Voor de Vriendendienst gelden de volgende uitgangspunten: de ondersteuning van de vrijwilliger is aanvullend op het reguliere aanbod en geen verlengstuk of vervanging van de hulpverlening de privacy van de deelnemer en de vrijwilliger moet zijn gewaarborgd de mogelijkheden van de vrijwilliger en de deelnemer moeten op elkaar aansluiten 4

4 4 Participatie De Vriendendienst levert een belangrijke bijdrage aan de 6 treden van de participatieladder. Bij deze Participatieladder zal de deelnemer door de ondersteuning van de vrijwilliger mogelijk een stijgende lijn ervaren op de Participatieladder. Immers, door een maatjescontact aan te gaan wordt het zelfvertrouwen van de deelnemer vergroot en is er de mogelijkheid tot (hernieuwde) deelname aan de maatschappij. De activiteiten die hiervoor in aanmerking komen zijn bijvoorbeeld: er samen op uit gaan, een buurtcentrum bezoeken, samen naar een sportclub. Wanneer deze stap is gezet, is de kans groter dat de deelnemer dit in een later stadium ook alleen voortzet: traptrede 3 op de participatieladder. De laatste jaren is in alle regio s merkbaar dat de deelnemers anders naar zichzelf en de maatschappij kijken dan tot enkele jaren terug. Zo willen deelnemers meer deelnemen aan de maatschappij en gaan daarnaast hun netwerk uitbreiden. En hierbij kan de ondersteuning van de vrijwilliger veel hulp bieden door bijvoorbeeld bezoeken aan buurtcentra of het vergroten van het zelfvertrouwen. En steeds vaker kan de deelnemer na een jaar ondersteuning door de vrijwilliger, zelfstandig verder. Hieruit blijkt dat ook de vorm van ondersteunen door de vrijwilliger anders is geworden. Vrijwilligers geven dit zelf ook aan en vinden het prettig dat het scholingsaanbod hierop aansluit. Zo zijn er themabijeenkomsten gekomen met als onderwerp Grenzen en verwachtingen, afspraken maken en doelen stellen. Ook het afsluiten van een contact methodisch slot is een apart scholingsgegeven geworden waaraan steeds meer vrijwilligers gaan deelnemen. In de begeleidingsgesprekken wordt ook aandacht besteed aan de veranderingen binnen de maatschappij en de gevolgen voor de deelnemers. 5 Profiel van de vrijwilliger Vrijwilligers in alle leeftijden zijn welkom en kunnen ingezet worden als maatje. Zij, die met pensioen zijn gegaan of de jongere (oudere) die door de crisis zijn of haar baan heeft verloren en naast het zoeken naar een baan een nuttige invulling zoekt van zijn/haar tijd. Mensen met levenservaring, die stevig in hun schoenen staan. Soms betreft het ervaringsdeskundigen die zich in het hersteltraject bevinden en door middel van vrijwilligerswerk ervaring op willen doen en een stap willen zetten in de richting van betaald werk. Maar ook studenten van diverse studierichtingen zijn van harte welkom. De hoofdzaak is dat de deelnemer en de vrijwilliger bij elkaar aansluiten. Dit is niet altijd leeftijdsgebonden, vaak speelt de soort hulpvraag een belangrijke rol in de keuze van een vrijwilliger. 6 Samenwerking In de regio Leiden zijn er contacten met onder meer de Leidse Vrijwilligers Academie (LVA), het Maatschappelijk Steunsysteem en het GGZ informatiepunt. Er is deelname aan diverse overlegvormen en de genoemde organisaties zijn betrokken bij themabijeenkomsten voor vrijwilligers. Daarnaast worden vrijwilligers uitgenodigd voor bijeenkomsten binnen deze organisaties. De samenwerking met organisaties zoals ActiVite, de Binnenvest, Radius, IDoe & BplusC om onze expertise te delen en te verbinden, is volop in beweging. Er zijn structurele overlegvormen met de NVOL - Netwerk Vrijwilliger Ondersteuning Leiden- en de LVA en is er contact gelegd met Dorpskracht uit Oegstgeest. 5

5 De Vriendendienst zal ook deelnemen aan de overleggen met diverse vrijwilligersorganisaties uit Oegstgeest. De Duin en Bollenstreek is regionaal aanwezig bij overlegvormen of avonden waarbij de diverse vrijwilligersorganisaties aanwezig zijn die de Duin en Bollenstreek rijk is. In de regio Rijnstreek is er samenwerking met Participe, Gémiva, Rijnstreek en het Trefpunt in Alphen aan den Rijn. Eind 2014 is de samenwerking gestart met TOMin debuurt en de organisaties die zich bij TOM aangesloten hebben zoals Participe en Gemiva-SVG. Deze samenwerking wordt in 2015 uitgebreid. TOM is een samenwerkingsverband tussen meerdere zorg- en welzijnsorganisaties. Er worden vacatures voor vrijwilligers geplaatst op de vacaturebank, vrijwilligers kunnen zich voor cursussen aanmelden en hulpvragers en vrijwilligers worden zo nodig doorverwezen naar de Vriendendienst en vice versa. De coördinator Vriendendienst Rijnstreek heeft hiertoe regelmatig contact met de coördinatoren van betreffende organisaties en wijkcoaches van TOM. De samenwerking met de GGZ in de vorm van contacten met SPV-ers is goed. Regelmatig worden potentiële deelnemers aangeboden. Ook is er regelmatig overleg en contact met medewerkers van het Trefpunt in Alphen en de deelnemers van de groep ervaringsdeskundigen. Ervaringsdeskundigen kunnen er voor kiezen om als vrijwilliger ingezet te worden bij de Vriendendienst, maar kunnen ook vanuit hun deskundigheid en persoonlijke ervaring in een themabijeenkomst uitleg geven over een bepaald psychiatrisch ziektebeeld. Deze bijeenkomsten worden graag bezocht door de vrijwilligers. 7 Werking Afgelopen jaar is er op diverse vrijwilligersmarkten gestaan, onder meer bij de Hogeschool Leiden, om studenten te werven die in het 2e jaar van hun opleiding 140 uur ervaring op moeten doen als vrijwilliger bij een maatjesproject. Zo nodig krijgen de studenten ook een intensievere begeleiding. De samenwerking tussen de Hogeschool Leiden en de Vriendendienst Zuid Holland Noord is goed. In regionale weekbladen worden regelmatig wervingsadvertenties geplaatst. Daarnaast wordt geadverteerd op de diverse vrijwilligers vacaturewebsites en de gemeentelijke websites. De folders van de Vriendendienst zijn bijgesteld qua inhoud en lay-out en zijn verspreid naar onder meer huisartsen(posten), bibliotheken, poliklinieken, etc. Zowel folders voor deelnemers als voor de vraag naar vrijwilligers, worden in de folderrekken geplaatst. Zoals eerder beschreven maakt de regio Leiden gebruik van de vacaturebank van I-Doe en diverse gemeentelijke digitale vrijwilligersbanken, daarnaast staat de Vriendendienst vermeld op de site van het Oranjefonds en van het landelijk maatjesproject. In de Rijnstreek is naast een eigen bestand en werving, ook gebruik gemaakt van de vrijwilligers vacaturebank van Participe. Regio Duin en Bollenstreek maakt gebruik van verschillende digitale vacaturebanken binnen de regio, waar vrijwilligers op kunnen reageren. Een aantal dorpen binnen de regio hebben een digitale vacaturebank. Verreweg de meeste nieuwe vrijwilligers melden zich via deze weg aan. 8 Aanbod activiteiten en scholing voor vrijwilligers en/of deelnemers Het regelmatig aanbieden van themabijeenkomsten, activiteiten en waarderingsbijeenkomsten aan de vrijwilligers zorgt voor het vergroten van expertise en motivatie en biedt vrijwilligers de mogelijkheid om in gesprek te gaan met elkaar over het vrijwilligerswerk bij de Vriendendienst. 6

6 De Vriendendienst Rijnstreek haakt aan bij en werkt mee aan de themabijeenkomsten georganiseerd door Bureau Informele Zorg ActiVite, over diverse onderwerpen. Daarnaast maken vrijwilligers gebruik van bijeenkomsten over specifieke thema s rondom de psychiatrie, aangeboden door GGZ Rivierduinen. Per regio worden de vrijwilligers uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek waarin verschillende aspecten van het vrijwilligerswerk worden besproken, aan de hand van een vooraf ingevulde vragenlijst. In de regio Rijnstreek heeft men de keuze tussen een individueel gesprek of een groepsgesprek. In december is gezamenlijk het jaarlijks terugkerende kerstdiner georganiseerd. Zo n 60 koppels van alle drie de regio s waren hierbij aanwezig. Als locatie is gekozen voor bowlingcentrum de Oude Tol in Sassenheim. Meerdere deelnemers hebben van de mogelijkheid gebruik gemaakt om kennis te maken met deze sport. Het was een succesvolle avond en de combinatie activiteit en gezamenlijk dineren werd als heel plezierig ervaren. 9 Regio Leiden Het jaar 2014 is een jaar van beweging geweest. De verhuizing van de Breestraat naar Rijnveste aan de Sandifortdreef is voorspoedig gegaan. De regio Leiden is ook op regiobezoek gegaan in de bibliotheken Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest. Het is een goede stap gebleken en het welkom was warm en meedenkend en er ontstond persoonlijke ruimte voor de inwoners om informatie te verkrijgen over de mogelijkheden van de Vriendendienst. Dit resulteerde in aanmelding van verschillende vrijwilligers. In Voorschoten is contact gelegd met een consulente Informele Zorg en vanuit dit contact is ook een samenwerking ontstaan. De bibliotheek zal ook daar bezocht worden. Doorverwijzingen voor een maatjescontact komen vanuit verschillende hoeken. De vraag voor een vrijwilliger van de Vriendendienst is zorgelijk aan het verschuiven naar een vorm van hulpverlenen. Steeds vaker krijgen wij verzoeken doordat de professionele zorg die nu geboden wordt, vermindert en er daardoor meer isolement ontstaat bij de deelnemer. Soms kunnen wij niet aan de vraag voor ondersteuning voldoen omdat deze te complex is voor de vrijwilliger. Naast het maatjescontact is gestart met een wandelgroep. De wandelgroep is een tussenstap om tot vertrouwdheid te komen en van daaruit de volgende stap op de participatieladder te kunnen maken. Deze wandelgroep is gestart met 4 deelnemers en 2 vrijwilligers. Helaas is er toch een terugval van het aantal. De reden: een te grote stap, continuïteit van deelname van de deelnemer lukt niet. Toch blijven de vrijwilligers met veel liefde hun tijd geven aan hen die wel komen. Doel is om uiteindelijk aan te kunnen sluiten bij de reguliere wandelgroepen of zelfstandig actiever te worden. Er is afgelopen jaar in samenspraak met de communicatieadviseur van Rivierduinen, een artikel op het intranet van Rivierduinen geplaatst. Ook is er toen een artikel op de digitale schermen gezet welke in de wachtkamers te zien zijn binnen Rivierduinen. 10 Regio Duin- en Bollenstreek Door langdurige ziekte van de coördinator in de Duin en Bollenstreek kwam deze regio nagenoeg geheel stil te liggen. Er kon alleen ingezet worden op ondersteuning en behoudt van de bestaande koppels. Om deze regio toch te kunnen bedienen, want de vraag is groot, is besloten dat een aantal uren van de regio Leiden aan de regio Duin en Bollenstreek wordt besteed totdat de coördinator hersteld is. Door ziekte van de coördinator was het ook moeilijk om cijfers over 2014 te genereren. Gegevens voor dit jaarverslag zijn van de maanden november en december. 7

7 Ondanks tegenwind blijft kwaliteit belangrijk en wordt hard gewerkt aan de (door)ontwikkeling van de Vriendendienst. Het blijven verbeteren en intensiveren van de afstemming en samenwerking tussen de verschillende regio s, en met name Leiden met de Duin- en Bollenstreek, i.v.m. de geografische ligging zal worden voortgezet. Op deze manier zorgen we er ook voor dat de activiteiten voor onze vrijwilligers geborgd kunnen worden. We blijven creatief kijken hoe we de vrijwilligers kunnen bedanken door middel van aanbod van workshops, trainingen en verbindingsavonden. Aanbod op maat zoals supervisie komt vanuit de organisaties zelf. Er is een start gemaakt met het leggen van contacten met de sociale wijkteams in Leiden. Ook daar kunnen we als Vriendendienst ondersteuning aanbieden. De medewerkers van het wijkteam kunnen mensen attenderen op het doen van vrijwilligerswerk binnen de Vriendendienst. Als er GGZ-problematiek aanwezig is, kunnen zij de wijkbewoner attenderen op de mogelijkheid om zich aan te melden voor een maatje. 11 Regio Rijnstreek Hulpvragers De regio Rijnstreek omvat de gemeenten Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop. In beide plaatsen is er een toenemend aantal deelnemers en koppelingen. Waren er in 2011 nog 28 koppelingen die op jaarbasis gesteund werden, in 2014 zijn 54 koppelingen op jaarbasis begeleid. Ook de intensiteit van de hulpvraag is veranderd. Het is merkbaar dat er meer beroep gedaan wordt op de vrijwilliger, ook voor bijvoorbeeld ondersteuning in deelname aan de maatschappij. De toename van het aantal hulpvragers heeft meerdere oorzaken. Eén van de reden is de fusie tussen de gemeente Alphen aan den Rijn met Boskoop en Rijnwoude. Hierdoor is het werkgebied voor de regio Rijnstreek drastisch toegenomen. Een andere reden is de mindering op de inzet van professionele hulpverlening en het langer thuis blijven wonen van hulpvragers. Doordat de FTE niet verhoogd is, ontstond de noodzaak om op een andere manier om te gaan met de beschikbare tijd van de consulent. Zo is er minder frequent contact geweest met de bestaande koppelingen. En bestaande koppelingen zijn zo gelaten en de nieuwe vrijwilligers zijn ingezet bij nieuwe hulpvragers. Voor scholingen van vrijwilligers is gekeken of aangesloten kon worden bij andere organisaties. 8

8 12 Slotbeschouwing Terugkijkend op 2014 kan gesteld worden dat het een jaar is waar in alle regio s veel gebeurd is. Er zal blijvend zorg nodig zijn voor voldoende vrijwilligers. De inzet van studenten is succesvol, maar vraagt ook een intensievere begeleiding van de vrijwilliger dan een niet-student. Ook zal het werken met de participatieladder komend jaar weer volop de aandacht krijgen. We hopen dat de nauwe samenwerking van de regio s van de Vriendendienst ervoor zorgt dat er meer draagkracht is. Ook wordt er steeds creatiever omgegaan met de beschikbare uren en middelen. Al met al was 2014 een vruchtbaar jaar. Veel deelnemers zijn gekoppeld aan een maatje. En veel vrijwilligers hebben de kans gekregen zich verder te ontplooien, ervaring op te doen en vooral veel plezier te halen uit hun inzet als maatje bij de Vriendendienst. 9

9 Jaarcijfers 2014 N.B. De jaarcijfers van de Vriendendienst Zuid Holland Noord zijn in de drie regio s verschillend. Dit komt mede doordat de drie coördinatoren verschillende contract-uren hebben. De jaarcijfers van de regio Duin en Bollen zijn voor de maanden november en december Leiden Jaarcijfers Leiden 2014 Aantal koppelingen op Gemaakte nieuwe koppels Totaal begeleide koppelingen in 2014 Afgesloten koppels Actief aantal koppelingen Werving vrijwilligers Nieuwe vrijwilligers Totaal vrijwilligers actief Nieuwe deelnemers Totale wachtlijst deelnemers Mannen Vrouwen Totaal Herkomst aanmeldingen Nieuwe vrijwilligers Totaal vrijwilligers actief Nieuwe deelnemers Totaal wachtlijst deelnemers Leiden Leiderdorp Voorschoten Oegstgeest Warmond Zoeterwoude

10 Duin- en Bollenstreek Jaarcijfers Duin- en Bollenstreek 2014 Aantal koppelingen op Gemaakte nieuwe koppels Totaal begeleide koppelingen in november en december 2014 Afgesloten koppels Actief aantal koppelingen Werving vrijwilligers Nieuwe vrijwilligers Totaal vrijwilligers actief Nieuwe deelnemers Totale wachtlijst deelnemers Mannen Vrouwen Totaal Herkomst aanmeldingen Nieuwe vrijwilligers Totaal vrijwilligers actief Nieuwe deelnemers Totaal wachtlijst deelnemers Katwijk Voorhout Noordwijkerhout Noordwijk Lisse Hillegom Warmond Valkenburg Sassenheim Rijnsburg

11 Rijnstreek Jaarcijfers 2014 Alphen a/d Rijn en Nieuwkoop Aantal hulpvragers op Ingeschreven in 2014 Uitgeschreven hulpvragers Actief aantal hulpvragers op Alphen Nieuwkoop Jaarcijfers 2014 Alphen a/d Rijn en Nieuwkoop Aantal koppelingen op Gemaakte nieuwe koppels Totaal begeleide koppelingen in november en december 2014 Afgesloten koppels Actief aantal koppelingen Alphen Nieuwkoop Werving Nieuwe vrijwilligers Totaal vrijwilligers actief Mannen 5 15 Vrouwen Totaal

12 Colofon Tekst en beeldredactie Lia van Dam Patricia Degener Chantal Baak Wilma de Jager Vormgeving, lay-out en print Print- & Copyshop Mobi, Leiden

13