De volgende aspecten kunnen bij functioneel erfgroen onderscheiden worden: Ruimtelijk visueel Biodiversiteit Milieu Waterhuishouding Cultuurhistorie

Transcriptie

1 Functioneel erfgroen Aanleiding Functioneel groen heeft alles te maken met het versterken van ruimtelijke kwaliteit en de ZLTO wens om agrarische bedrijven goed landschappelijk in te passen en zo mede een duurzame positie te verwerven voor de agrarische sector. Door de provincie wordt ruimtelijke kwaliteit gedefinieerd als de kwaliteit van een gebied die bepaald wordt door de mate waarin sprake is van gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde. De volgende aspecten kunnen bij functioneel erfgroen onderscheiden worden: Ruimtelijk visueel Biodiversiteit Milieu Waterhuishouding Cultuurhistorie Ruimtelijk visueel: De agrarische sector onderstreept het belang van een goede uitstraling. Burgers associëren de sector met grote stallen en bedrijfsgebouwen. Hierin ligt een kans voor erfgroen. Groen zorgt ervoor dat deze minder nadrukkelijker in het landschap staan. Een erfbeplanting heeft nooit als doel om een bedrijf aan het zicht te onttrekken maar wel om goed evenwicht te realiseren tussen het gebouwde (de bebouwingsmassa) en het groen, zodanig dat er een werkbaar en mooi beeld ontstaat.

2 Uit onderzoek is namelijk gebleken dat afschermen niet altijd positief is op de omgeving. Zo heeft LTO Nederland een omgevingsonderzoek opgezet onder omwonenden van een kassengebied. Daaruit is geconcludeerd dat groen bij de kas vanzelfsprekend goed is maar dat transparantie van het bedrijf ook gewenst is. De omwonenden vonden het belangrijk om een inzicht te krijgen van de bedrijfsvoering van de kassen. Een bedrijf met een mooie en evenwichtige erfbeplanting geeft een positieve uitstraling naar de omgeving en laat een betere indruk achter bij de burgers. Hierdoor creëer je draagvlak richting de sector. Het gebruik van erfgroen is echter wel afhankelijk van de situatie van het type en de grootte van een bedrijf en de omgeving van het bedrijf (het gebiedspaspoort). Beiden moeten goed op elkaar afgestemd zijn. Op onderstaande afbeelding is te zien hoe een stal in het landschap is ingepast zodat deze minder nadrukkelijker in het landschap staat en voor burger maar zeker ook voor de boer een mooi beeld ontstaat. Biodiversiteit: Erven kunnen mits goed ingericht ook een toevluchtsoord zijn voor erfvogels, vleermuizen, bijen en andere dieren zoals de egel die graag op en rond het erf vertoeven. Typische erfvogels zijn de boerenzwaluw, huiszwaluw, steenuil, kerkuil, witte kwikstaart en mus. Met kleine maatregelen is het mogelijk om deze soorten op je erf te krijgen.

3 Een goede keuze in de beplanting zorgt voor de gewenste biodiversiteit. Bij de keuze van beplanting is het van belang om te kiezen voor inheems streekeigen materiaal. Milieu: Een reden dat de agrarische sector door sommige bekritiseerd wordt is de invloed ervan op het milieu. Bij de bedrijfsvoering van de verschillende sectoren heb je te maken met uitstoot van fijnstof en geur verspreiding. Erfgroen kan erin bijdragen deze factoren te verminderen. Een goed voorbeeld hiervan is de verbetering van de luchtkwaliteit. Door een beplanting met bomen en struiken rondom een stal te planten vangen zij fijnstof op die vrij komt. De keuze van plantsoort is hierbij ook nog van belang. Uit onderzoek is gebleken dat grove den 30% van de grotere fijnstofdeeltjes afkomstig van veehouderijbedrijven kan afvangen. Naast het opvangen van fijnstof beïnvloedt erfgroen tevens de geurverspreiding van de stallen. Dit komt doordat een haag als een windbreker functioneert. De plaats van de haag is van groot belang. Een nadelig effect is dat een windbreker de luchtstroming remt waardoor er een hogere kans is dat de locale concentratie van de uitgestoten stoffen verhoogd wordt. Ook moet er gezorgd worden dat de haag de luchtinlaat/ ventilatie niet ontregeld.

4 U Naast het tegenhouden van stoffen van het bedrijf zelf kan erfgroen ook voordelen hebben op stoffen van buitenaf. Een enquête is afgenomen onder fruittelers en boomkwekerijen met stukken grond grenzend aan het huisperceel. Zij ondervonden het positief wanneer hoger groeiende kruiden of struiken de drift opvingen van de bespuiting op het land. Een ander voordeel dat erfgroen kan opleveren is energiebesparing.

5 In de zomer is bij veel veehouders, vooral bij pluimveehouders, hittestress een probleem. Bij warme dagen is het van belang de stallen goed gekoeld te houden. Bomen zorgen voor schaduw in de zomer waardoor preventieve maatregelen, zoals het dak nat houden, beperkt kunnen worden. Bij de aanplant van functioneel erfgroen dient hier dus rekening gehouden te worden met de stand van de zon. Waterhuishouding: Bij de aanleg van nieuw verhard oppervlak leidt dit tot versnelde afvoer van hemelwater. Om te voorkomen dat hierdoor wateroverlast ontstaat, is de aanleg van extra waterberging van belang. Tegenwoordig is het verplicht om hydrologisch neutraal te bouwen. Dit wil zeggen dat geen regenwater naar het riool of watergang wordt gevoerd. Om het regenwater te kunnen hergebruiken dient het overtollige water geborgen te worden. Dit kan bijvoorbeeld doormiddel van een poel. De poel was een traditioneel onderdeel van het boerenerf, maar geheel van de boerenerven verdwenen omdat de functies zijn achterhaald door moderne ontwikkelingen. Door de verplichting om hydrologisch neutraal te bouwen kan de poel op bepaalde erven zijn intrede weer toen. Naast de functie van wateropvang kan de poel ook van grote waarde voor zijn voor veel dier- en plantensoorten. Een helofytenfilter is een andere toepassing van functioneel erfgroen. Een helofytenfilter wordt gebruikt om afvalwater of hemelwater te zuiveren tot een goede kwaliteit die geloost kan worden op het oppervlaktewater. De filter is een soort moeras, zoals te zien is op onderstaande afbeelding. Het kan een bak met zand en grind met helofyten(zoals riet en lisdodde zijn) maar kan ook grootschaliger worden uitgevoerd. Tegenwoordig zijn het vaak bovengrondse filters met een verticale doorstroming.

6 Cultuurhistorie: Het landschap van het ZLTOwerkgebied verschilt van streek tot streek. Denk bijvoorbeeld aan de kleipolders in Zeeland en het westen van Brabant, de grootschalige ontginningen met lanen van de Peel, het kleinschalige coulisselandschap van de Meierij of de open komgebieden van het rivierengebied. Ieder landschapstype heeft zijn eigen kenmerkende kwaliteiten en is op een andere manier ontstaan. Bij de invulling van de bebouwing (situering en vormgeving) en de vorm van de erfbeplanting kan hiermee rekening worden gehouden. De duidelijke verschillen in de uitstraling van bedrijven zoals die in het verleden aanwezig was bestaat nauwelijks meer. Of een melkveebedrijf nu in de Peel, het zeekleigebied of het rivierengebied staat maakt nauwelijks een verschil. Moderne bedrijven hebben allemaal dezelfde uitstraling. Het verschil zit vooral in de typen beplantingselementen die toegepast worden en het sortiment.

7 5x Functioneel groen Mooi groen Een bedrijf metv een mooie en evenwichtige erfbeplanting geeft een positieve uitstraling naar de omgeving en laat een betere indruk achter bij burgers. Groen draagt wezenlijk bij aan draagvlak in de samenleving. Natuurlijk groen Groene erven zijn een toevluchtsoord voor vogels, insecten en andere dieren die graag op en rond het boerenerf vertoeven. Het zijn de kleine dingen die het doen. Met simpele maatregelen help je de biodiversiteit al een handje. Bufferend groen De juiste erfbeplanting is een goedkope en fraaie oplossing met positieve milieueffecten. Zo vangen bomen en struiken naast de stal fijn stof af. Geurend groen kan geuremissies aanzienlijk reduceren. En slim groen kan zelfs energiebesparing opleveren. Bovendien werkt erfgroen ook als buffer voor stoffen van buitenaf. Blauw groen Om wateroverlast te voorkomen, leggen boeren vaak extra waterberging aan. Om het regenwater te kunnen hergebruiken dient het overtollige water geborgen te worden. Dit kan bijvoorbeeld doormiddel van een poel of een helofytenfilter. Cultuurhistorisch groen Brabant verschilt van streek tot streek. Het streekeigen karakter van het boerenerf is langzaamaan verdwenen. Veel stallen en loodsen lijken op elkaar. Met de aanplant van erfgroen wordt het boerenerf van een passend streekjasje voorzien. Hou daarbij rekening met streekeigen typen beplantingselementen en het sortiment.