AAN : LEDEN BTW-PLAZA VAN : VAN DRIEL FRUIJTIER BTW-SPECIALISTEN DATUM : JANUARI Inleiding

Transcriptie

1 MEMO BTW & ZONNEPANELEN AAN : LEDEN BTW-PLAZA VAN : VAN DRIEL FRUIJTIER BTW-SPECIALISTEN DATUM : JANUARI Inleiding Door het HvJ EU is in de zaak Fuchs 1 geoordeeld dat een huiseigenaar btw-ondernemer is voor de levering van opgewekte elektriciteit aan een energieleverancier. Dit arrest van het HvJ EU zorgt voor onrust onder huiseigenaren die in het bezit zijn van zonnepanelen. De gevolgen van het arrest voor de btw-heffing zijn namelijk niet in alle gevallen duidelijk. Voor een goede duiding van het arrest is het van belang de feiten uit de zaak Fuchs helder te hebben, zodat de mogelijkheden en risico s kunnen worden afgewogen. In dit memo wordt ingegaan op de reikwijdte van het arrest en de gevolgen van de uitspraak voor huiseigenaren die in het bezit zijn van zonnepanelen. Tevens wordt ingegaan op het vraag- en antwoordbesluit van het Ministerie van Financiën. In dit memo wordt niet ingegaan op factureringsverplichtingen voor het leveren van elektriciteit. 2 Zaak Fuchs In de zaak Fuchs gaat het om een Oostenrijkse woningeigenaar die met (gesubsidieerde) zonnepanelen elektriciteit produceert, maar niet kan opslaan. Fuchs heeft een contract met een energieleverancier op basis waarvan hij elektriciteit levert 2 aan die leverancier, die tevens elektriciteit aan Fuchs levert. De Oostenrijkse fiscus was van mening dat de levering van de elektriciteit door Fuchs aan de energieleverancier belast was met btw, maar weigerde de teruggaaf van de btw op de aanschaf- en installatiekosten van de zonnepanelen. Aan het HvJ EU werd vervolgens de prejudiciële vraag gesteld of de exploitatie van de zonnepanelen door Fuchs een economische activiteit is. Het HvJ EU oordeelde dat er sprake is van een economische activiteit (en dus btwondernemerschap), omdat de productie en levering van elektriciteit door Fuchs aan de energieleverancier duurzaam plaatsvindt. Het feit dat de hoeveelheid door de zonnepanelen geproduceerde elektriciteit altijd minder is dan de hoeveelheid elektriciteit die Fuchs verbruikt, doet hieraan niet af. De levering van elektriciteit door Fuchs staat namelijk los van de afname van elektriciteit door Fuchs. Bovendien berekent Fuchs over alle leveringen aan de energieleverancier btw, waardoor het volgens het HvJ EU duidelijk is dat hij met betrekking tot de exploitatie van de 1 HvJ EU 20 juni 2013, zaak C-219/12 (Fuchs), NTFR 2013/ Voor de btw-heffing wordt elektriciteit als een goed beschouwd (art. 3, lid 7 Wet OB). 1

2 zonnepanelen niet als particulier, maar als btw-ondernemer handelt. Het verrichten van deze btwbelaste handelingen brengt met zich mee dat Fuchs recht heeft op aftrek van voorbelasting. 3 Btw-ondernemerschap Een huiseigenaar die met zonnepanelen opgewekte elektriciteit tegen vergoeding 3 levert aan een energieleverancier kwalificeert voor het leveren van elektriciteit als btw-ondernemer. Vanwege de technische specificaties van de zonnepanelen is niet in alle gevallen sprake van btwondernemerschap voor alle opgewekte elektriciteit. In de zaak Fuchs werd alle opgewekte elektriciteit geleverd aan de energieleverancier en vervolgens, los daarvan, elektriciteit afgenomen door Fuchs. In Nederland wordt de opgewekte elektriciteit normaliter verbruikt door de huiseigenaar en alleen het surplus geleverd aan de energieleverancier. 3.1 Aanvang btw-ondernemerschap Het btw-ondernemerschap ontstaat reeds bij voorbereidende handelingen. 4 Dit betekent dat een huiseigenaar die met zonnepanelen elektriciteit wil gaan opwekken en leveren aan een energieleverancier en hiervoor goederen of diensten aanschaft (zoals de aanschaf en plaatsing van de zonnepanelen) zich reeds kan laten registreren als btw-ondernemer. Omdat de Handelsregisterwet huiseigenaren met zonnepanelen niet beschouwt als ondernemer, dient de registratie niet via de Kamer van Koophandel, maar rechtstreeks bij de Belastingdienst plaats te vinden. In een vraag- en antwoordbesluit 5 heeft de Belastingdienst aangegeven dat niet elke eigenaar van zonnepanelen zich hoeft aan te melden als btw-ondernemer. Veel eigenaren van zonnepanelen kunnen namelijk gebruikmaken van de kleine ondernemersregeling (zie 5). Als de zonnepanelen deel uitmaken van een (huwelijks)goederengemeenschap, zijn de eigenaren gezamenlijk ondernemer. In dat geval kan alleen degene op wiens naam de energienota is gesteld zich bij de Belastingdienst aanmelden als btw-ondernemer. 4 Aftrek voorbelasting De keerzijde van de verplichting tot het berekenen van btw met betrekking tot de levering van opgewekte elektriciteit is het recht op aftrek van de voorbelasting die met betrekking tot de zonnepanelen aan de huiseigenaar in rekening wordt gebracht. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen geïntegreerde en niet-geïntegreerde zonnepanelen. Volgens de Belastingdienst worden geïntegreerde zonnepanelen voor 50% gebruikt voor de opwekking van elektriciteit (waarvan 2/3 voor opwekking en levering aan de energieleverancier en 1/3 voor privégebruik) en voor 50% gebruikt als dakbedekking. Voor het gebruik als dakbedekking en het privégebruik van opgewekte elektriciteit bestaat geen recht op aftrek. Het aftrekgerechtigde gebruik van de geïntegreerde zonnepanelen voor de opwekking en levering van elektriciteit aan de energieleverancier is derhalve vastgesteld op 2/3 van 50% (1/3 van de totale aanschaf-btw). Voor geïntegreerde zonnepanelen mag dus slechts 1/3 van de btw op de aanschaf en installatie van zonnepanelen in aftrek worden gebracht. Voor niet-geïntegreerde zonnepanelen bestaat daarentegen recht op volledige btw-aftrek. Echter, recht op aftrek hebben is niet hetzelfde als recht op aftrek krijgen. Volgens het vraag- en antwoordbesluit heeft een huiseigenaar die vóór 1 april 2013 zonnepanelen heeft aangeschaft slechts recht op teruggaaf van de btw op de zonnepanelen indien hij zich binnen een maand na afloop van het kwartaal waarin het recht op teruggaaf is ontstaan (d.i. de factuurdatum) als btw-ondernemer heeft aangemeld. 3 In beginsel betaalt de energieleverancier de vergoeding voor de aan hem geleverde elektriciteit door saldering met de vergoeding die de huiseigenaar aan hem moet betalen. 4 HvJ EG 14 februari 1985, zaak 268/83 (Rompelman), BNB 1985/315 5 Bericht Belastingdienst 8 november 2013 (Veel gestelde vragen en antwoorden over btw-heffing bij particulieren met zonnepanelen) 2

3 Indien de huiseigenaar zonnepanelen heeft aangeschaft na 1 april 2013 maar vóór 20 juni 2013, de datum van het Fuchs-arrest, bestaat slechts recht op teruggaaf van de btw op de zonnepanelen indien de huiseigenaar beschikt over een factuur waarop de btw afzonderlijk is vermeld en zich vóór 1 augustus 2013 als ondernemer heeft gemeld. Een huiseigenaar die na 20 juni 2013 is overgegaan tot de aanschaf van zonnepanelen, kan de btw met betrekking tot de aanschaf en installatie van zonnepanelen in aftrek brengen indien hij zich aanmeldt en beschikt over een factuur waarop de btw afzonderlijk is vermeld. De Belastingdienst trekt dus een grens bij de datum van het Fuchs-arrest, 20 juni De Belastingdienst lijkt bij de tijdigheid van de aanmelding als btw-ondernemer bij investeringen in zonnepanelen in 2013 geen rekening te houden met de mogelijkheid van een aangiftetijdvak van een jaar. Immers, in dat geval zou een aanmelding in januari 2014 (een maand na afloop van het tijdvak) tijdig zijn. Dit is opmerkelijk aangezien in de praktijk veel kleine (startende) ondernemers per jaar btwaangifte doen. Daarnaast is het de vraag of de Belastingdienst mag weigeren om mee te werken aan een btwregistratie met terugwerkende kracht over een of meerdere tijdvakken die (geheel of deels) zijn gelegen voor 20 juni Het is naar onze mening nog maar de vraag of de Belastingdienst de btwaftrek mag weigeren op de grond dat aan nieuwe rechtspraak geen terugwerkende kracht wordt verleend. Het is vast beleid dat de inspecteur niet ambtshalve een btw-teruggaaf verleent indien een beroep gedaan wordt op nieuwe rechtspraak. 6 Dit beleid ziet echter op de situatie dat een btwondernemer btw-aangifte doet en niet binnen de daarvoor geldende wettelijke zeswekentermijn bezwaar heeft gemaakt tegen de voldoening op aangifte of de teruggaafbeschikking over een bepaald tijdvak. De situatie dat een huiseigenaar nog niet is aangemeld als btw-ondernemer (en dus ook nog geen btw-aangifte heeft ingediend) valt naar onze mening niet onder dit beleid. Bij het innemen van een afwijkend standpunt (lees: ondanks de volgens de Belastingdienst te late aanmelding verzoeken om een btw-teruggaaf in 2013 of vorige jaren) zal de huiseigenaar rekening moeten houden met een bezwaar- en beroepsprocedure. De kosten van een dergelijke procedure zullen in veel gevallen naar onze inschatting niet opwegen tegen het eventuele te behalen btw-voordeel. 4.1 Btw-correctie privégebruik Een btw-ondernemer heeft recht op aftrek voor zover goederen en diensten worden gebruikt voor btwbelaste handelingen. 7 Onzes inziens heeft een huiseigenaar in alle gevallen volledig recht op aftrek van de btw op de kosten van aanschaf en onderhoud, omdat de zonnepanelen enerzijds worden gebruikt voor de belaste levering van elektriciteit aan de energieleverancier en anderzijds voor de belaste onttrekking van elektriciteit om niet voor privédoeleinden van de huiseigenaar 8. 9 Dit betekent dat er over de aankoopprijs van (soortgelijke) elektriciteit 21% btw verschuldigd is. 10 Naar onze mening kan voor de aankoopprijs de met de energieleverancier overeengekomen energieprijs als uitgangspunt genomen worden. De Belastingdienst maakt in het vraag- en antwoordbesluit echter onderscheid tussen geïntegreerde en niet-geïntegreerde zonnepanelen. Voor eigenaren van niet-geïntegreerde zonnepanelen geldt dat zij de in rekening gebrachte btw volledig in aftrek kunnen brengen en btw verschuldigd zijn over zowel de aan de energieleverancier geleverde elektriciteit als de elektriciteit die zij direct zelf gebruiken. Aangezien doorgaans niet vast te stellen is hoeveel elektriciteit wordt geleverd aan de energieleverancier kan de huiseigenaar gebruikmaken van een forfait. Dit forfait geeft de per saldo 6 Besluit staatssecretaris van Financiën van 18 december 2013, nr. BLKB2013/995M. 7 Art. 15, lid 1 Wet OB 8 Art. 3, lid 3, onderdeel a Wet OB 9 Hierbij kan een vergelijking worden gemaakt met een bakker die broden bakt in zijn oven en de meeste van deze broden tegen vergoeding levert aan derden (belast met 6% btw), maar ook een aantal broden uit de winkel pakt voor eigen (privé)gebruik. In dat geval is over de onttrekking van de broden ook 6% btw verschuldigd en blijft de btw op de kosten van de oven volledig aftrekbaar. 10 Art. 8, lid 3 Wet OB. 3

4 verschuldigde btw weer ter zake van de leveringen aan de energiemaatschappij en het privégebruik van de met de zonnepanelen opgewekte elektriciteit welke in de aangifte moet worden vermeld. De forfaits verschillen naar gelang van het opwekvermogen van de zonnepanelen. Voor een overzicht zie de tabel aan het eind van deze paragraaf. Eigenaren van geïntegreerde zonnepanelen, die tevens dienen als dakbedekking, kunnen slechts een deel van de in rekening gebrachte btw in aftrek brengen, aangezien zij geen recht hebben op aftrek van het deel dat ziet op het privégebruik van de zonnepanelen, aldus de Belastingdienst. Er wordt dus bij aanschaf al afgerekend over het toekomstige privégebruik van de zonnepanelen. Dit afrekenen vindt plaats middels een beperking van de vooraftrek op de aanschaf-btw. Eigenaren van geïntegreerde zonnepanelen dienen slechts btw te berekenen over de vergoeding die ontvangen wordt voor het leveren van stroom aan de energieleverancier, waarbij eveneens gebruik kan worden gemaakt van een forfait. Voor een overzicht zie de tabel hieronder. Opwekvermogen in Wattpiek per jaar Forfait nietgeïntegreerde zonnepanelen per jaar Herziening aftrek Forfait geïntegreerde zonnepanelen per jaar Na ingebruikneming van de zonnepanelen volgt een herzieningstermijn, waarin geoordeeld moet worden of de zonnepanelen worden gebruikt volgens de bestemming. Voor het bepalen van de herzieningstermijn is het van belang of de zonnepanelen kwalificeren als roerende of onroerende goederen. Deze kwalificatie hangt af van de technische specificaties van de zonnepanelen. In de praktijk worden zonnepanelen op verschillende wijzen bevestigd aan woningen. Zo kunnen de panelen worden geïntegreerd in het dak van de woning of juist zodanig op het dak worden geplaatst dat zij gemakkelijk te verwijderen zijn. In het geval van integratie in het dak maken de zonnepanelen onderdeel uit van de woning (onroerend goed). Na ingebruikneming van de zonnepanelen volgt een termijn van negen jaar na het jaar van ingebruikneming waarin geoordeeld moet worden of de zonnepanelen worden gebruikt volgens de bestemming. Zolang deze herzieningstermijn loopt, dient de huiseigenaar elk jaar de aftrek voor 1/10 e deel opnieuw te bepalen op basis van de gegevens van dat herzieningsjaar. De btw die te veel of te weinig in aftrek is gebracht, is verschuldigd in het laatste tijdvak van het boekjaar of kan in dat tijdvak worden teruggevraagd. 11 Indien de zonnepanelen niet zijn geïntegreerd, maar op het dak zijn bevestigd en gemakkelijk te verwijderen zijn, is volgens de Belastingdienst sprake van roerende goederen. Na ingebruikneming van de zonnepanelen volgt een termijn van vier jaar na het jaar van ingebruikneming waarin de huiseigenaar jaarlijks de aftrek voor 1/5 e deel opnieuw dient te bepalen op basis van de gegevens van dat herzieningsjaar. 5 Kleine ondernemersregeling Een btw-ondernemer die niet handelt als rechtspersoon maar als natuurlijk persoon, kan gebruikmaken van de kleine ondernemersregeling 12 indien hij, na aftrek van voorbelasting, minder dan btw moet voldoen per kalenderjaar. De kleine ondernemer mag 2,5 maal het verschil tussen 11 Art. 13, leden 2 en 3 Uitv.Besch. OB 12 Art. 25 Wet OB jo. art. 24 t/m 25a Uitv.Besch. OB 4

5 1.883 en het btw-bedrag dat hij zonder toepassing van de regeling verschuldigd is, in mindering brengen op de verschuldigde btw. De vermindering is maximaal het bedrag dat de kleine ondernemer eigenlijk verschuldigd is. Bij verschuldigdheid (na aftrek van voorbelasting) van of minder btw per jaar hoeft per saldo geen btw te worden voldaan. Indien een btw-ondernemer per saldo of minder btw verschuldigd is per jaar, heeft hij de mogelijkheid de inspecteur van de Belastingdienst te verzoeken om ontheffing van de administratieve verplichtingen. De ontheffing brengt een aantal voordelen met zich mee voor de kleine ondernemer: hij hoeft geen facturen uit te reiken, geen administratie bij te houden en geen btw-aangiftes in te dienen. De enige verplichting die hij heeft, is het bewaren van de aan hem uitgereikte facturen. Aan de ontheffing is echter ook een nadeel verbonden: de kleine ondernemer heeft namelijk geen recht op aftrek van voorbelasting (zie 4). De Belastingdienst heeft aangegeven dat zolang het per kalenderjaar verschuldigde btw-bedrag bij huiseigenaren onder de drempel van blijft, door de Belastingdienst wordt aangenomen dat deze eigenaren hebben verzocht om ontheffing van de administratieve verplichtingen. In dergelijke gevallen hoeft, indien de huiseigenaar geen teruggaafverzoek wil indienen, geen aanmelding als btw-ondernemer plaats te vinden. Huiseigenaren van zonnepanelen die wél de btw op de aanschaf en installatie van zonnepanelen terug willen vragen, kunnen -indien voldaan wordt aan de voorwaarden- in dat jaar verzoeken om ontheffing van de administratieve verplichtingen met ingang van het daaropvolgende jaar. Deze ontheffing heeft geen gevolgen voor de btw-teruggaaf die is verleend over de periode vóór ontheffing. 7 Overdracht onderneming Indien een huiseigenaar overgaat tot verkoop van de woning (al dan niet binnen de herzieningstermijn) en de koper de zonnepanelen inclusief het contract met de energieleverancier overneemt, is naar onze mening sprake van de overdracht van een onderneming als bedoeld in art. 37d Wet OB. Dit betekent dat de verkoper ter zake van de overdracht van de zonnepanelen geen btw verschuldigd is en dat de koper o.g.v. art. 8 Uitv.Besch. OB in de btw-rechten en -verplichtingen (o.a. herziening van de aftrek) treedt van de verkoper. 8 Ten slotte Indien u naar aanleiding van dit memo vragen of opmerkingen heeft dan kunt u contact opnemen op het telefoonnummer of via het adres info@btwplaza.nl. Bij nieuwe ontwikkelingen wordt dit memo aangepast. Hiervan worden volgers van BTW-PLAZA via Twitter en de leden (die zich hiervoor hebben aangemeld) via de nieuwsbrief op de hoogte gesteld. BTW-PLAZA is een initiatief van Van Driel Fruijtier btw-specialisten, al jarenlang toonaangevend als professionele dienstverlener. Onze btw-specialisten staan bekend om hun deskundigheid, flexibiliteit en onafhankelijkheid. Wij denken met u mee en gebruiken onze actuele kennis en ruime ervaring om uw vraagstukken doelgericht op te lossen. En ook online: Gemakkelijk en net zo betrouwbaar! 5