B-project 2005 : Gemeentelijke fiscaliteit : aandachtspunten uit het regeerakkoord

Transcriptie

1 Steunpunt Beleidsrelevant onderzoek Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen Spoor fiscaliteit B-project 2005 : Gemeentelijke fiscaliteit : aandachtspunten uit het regeerakkoord Studie van de lokale bedrijfsheffingen : deel 5 De Schepenen van Financiën aan het woord over de verwachtingen m.b.t. het Fiscaal Pact en de wenselijkheid van de invoering van tariefdifferentiatie voor de OOV Spoor Fiscaliteit - Hogeschool Gent Prof. Dr. Carine Smolders, Stijn Goeminne & Loes Bloemen ABSTRACT Dit document is het vijfde van een reeks van 7 deelpapers. In deze paper geven we de resultaten weer van een deels elektronisch, deels schriftelijk afgenomen bevraging bij de Schepenen van Financiën. Het onderwerp van deze survey betrof de verwachtingen rond het Fiscaal Pact en de wenselijkheid van de invoering van tariefdifferentiatie m.b.t. de OOV met het oog op herwaardering van buurten. Uit de analyse van de antwoorden blijkt dat de respondenten hopen dat het Fiscaal Pact zal leiden tot een grotere uniformiteit en een vereenvoudiging van de lokale bedrijfsfiscaliteit. Uit de bevraging blijkt evenwel dat een grote groep van respondenten van mening is dat het Fiscaal Pact niet mag tornen aan de fiscale autonomie van de gemeenten. Inzake de selectiviteit van de OOV-tarieven stellen we vast dat bijna 73% van de respondenten geen voorstander is van de introductie van tariefdifferentiatie. Uit de analyse blijkt dat 42% van de respondenten vreest dat een dergelijke hervorming het gelijkheidsbeginsel zou schaden; nog andere respondenten zijn tegenstander omwille van de vermindering van de transparantie verbonden aan het belastingreglement of omwille van de verwachte stijging van de administratieve lasten. Alle commentaar is welkom bij stijn.goeminne@hogent.be

2

3 Deelpaper 5 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Lijst van tabellen Inleiding Methodologie Bespreking van de response rate De gewenste objectieven van het Fiscaal Pact De wenselijkheid van de invoering van selectiviteit m.b.t. de tarieven OOV Conclusies Lijst van tabellen TABEL 1 Overzicht van de beschrijvende statistieken voor de populatie... 9 TABEL 2 Response-analyse TABEL 3 Resultaten van de independent sample t-testen TABEL 4 Overzicht van de geformuleerde objectieven van het fiscaal pact TABEL 5 Overzicht van de gewenste objectieven van het fiscaal pact (vervolg) TABEL 6 Overzicht van de wenselijkheid van de opname van onderstaande aspecten in het Fiscaal Pact op basis van vraag TABEL 7 door de respondenten zelf voorgestelde aspecten die deel moeten uitmaken van het Fiscaal Pact TABEL 8 Overzicht van de genoteerde maatregelen die kunnen leiden tot een bedrijfsvriendelijker klimaat TABEL 9 Overzicht van de genoteerde maatregelen die kunnen leiden tot een bedrijfsvriendelijker klimaat (vervolg) TABEL 10 Overzicht van de motieven om de selectiviteit niet in te voeren (n=54) Deze paper werd opgemaakt om recto-verso te printen/kopiëren C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 3

4

5 Deelpaper 5 1. Inleiding De Vlaamse regering wil met de vertegenwoordigers van de gemeenten en de provincies via hun representatieve verenigingen een Fiscaal Pact sluiten dat afspraken bevat over de belastbare materies en de grenzen van tarieven, en over bedrijfsvriendelijke maatregelen 1. Ook onderzoekt ze of het zinvol en wenselijk is om voor de opcentiemen onroerende voorheffing differentiatie van de tarieven toe te laten, met het oog op de renovatie van bepaalde wijken of buurten. In deze deelpaper inventariseren we meningen van de Schepenen van Financiën die deelnamen aan een brede survey die werd afgenomen in de maand november In totaal participeerden 84 schepenen aan de deels elektronisch, deels schriftelijk afgenomen bevraging. Voorliggende paper kent volgende indeling. In een eerste deel (paragraaf 1) bespreken we de resultaten voor wat betreft het Fiscaal Pact. Na de bespreking van de methodologie en de response rate, gaan we in op de 3 vragen die in de vragenlijst naar deze materie peilden. Paragraaf 2 bevat de visies van de respondenten inzake de wenselijkheid, de belemmeringen en de bedenkingen met betrekking tot de invoering van gedifferentieerde opcentiemen. 1 Vlaamse Regering, (2004), Regeerakkoord 2004 : Vertrouwen geven, verantwoordelijkheid nemen. C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 5

6

7 Deelpaper 5 2. Methodologie De data die in deze paper geanalyseerd worden, resulteren uit een grootschalige bevraging 2 van de Schepenen van Financiën. De hoofdlijnen van de vragenlijst werden vastgelegd na overleg met ABA 3, VVSG 4 en VOKA 5. Op basis van deze verkennende gesprekken werd een gedetailleerde vragenlijst opgesteld die werd voorgelegd aan de stuurgroep op 26 september Toen werd tevens beslist welke gemeentelijke belastingen in de vragenlijst dienden te worden opgenomen. Vertrekkende van de bemerkingen van de stuurgroep werd de vragenlijst iafgewerkt. De vragenlijst voor de Schepen (zie bijlage 2) van Financiën is als volgt gestructureerd: identificatievragen; vragen met betrekking tot het Fiscaal Pact; vragen inzake de wenselijkheid van de selectiviteit van de OOV; gedetailleerde bevraging per door de gemeente geheven bedrijfsbelasting uit de lijst van belastingen opgesteld door de stuurgroep 6. De vragenlijst bevat naast een reeks open vragen ook een reeks geschaalde items die naar de percepties peilen inzake de administratieve druk die belastingen in dit onderzoek veroorzaken. Ook de billijkheid, het belang voor de gemeentelijke financiën en de efficiëntie werden op deze wijze bevraagd. In de eerste ronde werd de vragenlijst elektronisch aangeboden. Na controle van de response rate, werd in de tweede ronde voorzien in een schriftelijke enquête. De elektronische enquête werd eind september 2005 aangekondigd via een gepersonaliseerde brief gericht aan alle 308 Schepenen van Financiën. In dit schrijven werd het onderzoek uitgebreid toegelicht. Op 19 oktober 2005 volgde een bericht. Hierin werd de procedure toegelicht om toegang te bekomen tot de elektronische bevraging. De uiterste invuldatum betrof 30 oktober De opvallend lage responsgraad bij de Schepenen van Financiën leek erop te wijzen dat de Schepenen van Financiën minder zijn vertrouwd met het invullen 2 Er werd gebruik gemaakt van de VAMOS-technologie die door de VLHORA ter beschikking wordt gesteld aan de Vlaamse Hogescholen. 3 Contactpersonen : Mevr. Godelieve Lemoine & Dhr. Steve De Boever, 5 september Contactpersoon : Dhr. Jan Leroy, 5 september Contactpersoon : Dhr. Karl Collaerts, 6 september Dit deel verschilt met de vragenlijst van de ontvangers door weglating van een aantal eerder technische vragen. Perceptievragen werden wel grotendeels in beide vragenlijsten opgenomen. C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 7

8 Studie van de lokale bedrijfsheffingen van een elektronische bevraging. Daarom werd ervoor gekozen om de follow-up in de tweede ronde van de bevraging op papier te laten verlopen. Voor de 14 gemeenten die de elektronische vragenlijst onvolledig hadden doorgestuurd, werden vragenformulieren ontwikkeld die enkel nog de niet beantwoorde items bevatten. Verder werd gecontroleerd of er voor de non-response gemeenten reeds een vragenlijst ingevuld was door de ontvanger. Indien dit het geval was, werden de vragen met betrekking tot de lokale gemeentebelastingen voor de Schepen van Financiën beperkt tot die over het toekomstperspectief. De overige items inzake de administratieve last, billijkheid, etc. werden achterwege gelaten om de vragenlijst af te slanken en het invullen zoveel mogelijk te bevorderen. De enquêtes werden begin november 2005 per post aan de Schepenen van Financiën bezorgd. De indiendatum voor de tweede ronde betrof 14 november De dataverzameling werd afgesloten op 1 december HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

9 Deelpaper 5 3. Bespreking van de response rate In totaal participeerden 84 Schepenen van Financiën (27,27%) aan het onderzoek. Aangezien dit een eerder beperkte groep is, is het van belang te onderzoeken in hoeverre deze respondenten afwijken van de rest van de populatie In onderstaande Tabel 1 beschrijven we de populatie aan de hand van de volgende 9 variabelen: OND02 = het aantal ondernemingen op het grondgebied van de gemeente in 2002 INW02 = het aantal inwoners van de gemeente in 2002 ABEL02 = het totaal aantal opgelegde belastingen in 2002 TOTBO02 = de totale opbrengst/gemeente uit belastingen in 2002 TOTOG36 = de totale opbrengst/gemeente uit de belastingen ondergebracht bij functie 36 in de rekeningen in 2002 PEINW02 = totale ontvangsten voor de set van 45 PHB op basis van rekeningdata 2002 uitgedrukt per inwoner ABELPE02 = het totaal aantal PHB per gemeente in 2002 TABEL 1 OVERZICHT VAN DE BESCHRIJVENDE STATISTIEKEN VOOR DE POPULATIE BESCHRIJVENDE STATISTIEKEN OP BASIS VAN DATA VOOR POPULATIE ; 2002 (rekeningdata) OND02 INW02 ABEL02 TOTBO02 TOTOG36 TOOPE02 PEINW02 PEOND02 ABELPE02 Valid N (listwise) aantal cases Minimum Maximum gemiddelde st.afwijking , , , , , , , , ,00 44,00 17,08 6, , , , ,99 304, , , ,02 304, , , ,59 308,00 249,88 22,32 31,51 308, ,41 326,69 480,54 304,00 15,00 5,93 3, Op basis van een t-toets werd nagegaan in hoeverre de respondenten en de overige gemeenten op significante wijze afweken van elkaar op basis van bovenstaande karakteristieken. De respondenten worden in onderstaande Tabel 2 in de kolom RESPO aangegeven met de waarde 1; de overige gemeenten uit de populatie corresponderen met de waarde 0. C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 9

10 Studie van de lokale bedrijfsheffingen TABEL 2 RESPONSE-ANALYSE OND02 INW02 ABEL02 TOTBO02 TOTOG36 TOOPE02 PEINW02 PEOND02 ABELPE02 RESPO 1,00,00 1,00,00 1,00,00 1,00,00 1,00,00 1,00,00 1,00,00 1,00,00 1,00,00 response-analyse N gemiddelde st.afwijking st.fout , ,68 197, , ,29 150, , , , , , , ,60 5,80, ,26 6,77, , , , , , , , , , , , , , , , , ,90 32,09 3, ,10 31,36 2, ,14 428,63 46, ,64 499,52 33, ,88 3,31, ,57 3,03,20 Uit de bovenstaande Tabel 2 kunnen we afleiden dat de deelnemende gemeenten voor alle variabelen behalve PEINW02 en ABELPE02 lagere gemiddelde waarden kennen dan de non-responsegroep (RESPO=0). De gemiddelde gemeente die heeft meegewerkt aan dit luik van de bevraging telde in ondernemingen en inwoners. Ze legde gemiddeld genomen 16 belastingen op aan haar ingezetenen. De belastingontvangsten uit de PHB bedroegen resp. gemiddeld 23 euro per inwoner en 324 euro per bedrijf. Van onze reeks van 45 PHB, waren pasten de respondent-gemeenten er gemiddeld 7 toe. TABEL 3 RESULTATEN VAN DE INDEPENDENT SAMPLE T-TESTEN t-test op het gemiddelde OND02 INW02 ABEL02 TOTBO02 TOTOG36 TOOPE02 PEINW02 PEOND02 ABELPE02 Sig. (2-tailed) Mean Difference t-test for Equality of Means 95% Confidence Interval of Std. Error the Difference Difference Lower Upper,93-25,36 274,35-565,22 514,50, , , , ,21,44 -,66,84-2,31 1,00, , , , , , , ,3, , , , ,0,84,79 4,04-7,15 8,74,95-3,50 61,58-124,68 117,68,00 1,30,40,52 2,09 10 HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

11 Deelpaper 5 Uit de in Tabel 3 gepresenteerde t-testen blijkt dat, met uitzondering voor het aantal opgelegde PHB, de verschillen tussen de respondenten en de nonresponse-populatie niet significant zijn. Ondanks de beperkte omvang van de response rate mogen we op basis van deze 9 variabelen toch concluderen dat de steekproef qua omgevingskarakteristieken en lokaal belastingsysteem vrij representatief is voor de populatie. In hoeverre de respondenten evenwel de meningen van de overige Schepenen van Financiën weergeven kan niet nagegaan worden. C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 11

12 Studie van de lokale bedrijfsheffingen 4. De gewenste objectieven van het Fiscaal Pact In de enquête werden 3 vragen opgenomen om de verwachtingen van de Schepenen van Financiën rond het Fiscaal Pact te verduidelijken. Eerst werd de respondenten een open vraag voorgelegd (Wat moeten volgens u de objectieven zijn van een dergelijk Fiscaal Pact? ). In tweede orde werden een aantal items opgesomd die potentieel zouden kunnen opgenomen worden in het Fiscaal Pact. De respondenten konden meerdere items aanduiden die volgens hen dienden deel uit te maken van het Fiscaal Pact. Ze konden ook zelf alternatieve elementen formuleren. Vraag 3, tenslotte, betrof andermaal een open vraag die tot doel had na te gaan wat volgens de Schepenen van Financiën de meest aangewezen maatregelen vormen om op het lokale niveau bedrijfsvriendelijker te maken. In totaal formuleerden 54 gemeenten in het antwoordvak voorzien voor vraag 1 wat ze van het Fiscaal Pact verwachten. De antwoorden, hoewel anders geformuleerd, verwijzen vaak naar dezelfde aspecten. Tekstanalyse op trefwoorden, wijst uit dat de antwoorden in vele gevallen kunnen ondergebracht worden in de volgende 4 categorieën: de uniformiteit van de heffingen, de vereenvoudiging van de lokale belastingen, de verhoging van de transparantie, de rechtszekerheid voor bedrijven en gemeenten. Voor een volledig overzicht van de antwoorden verwijzen we naar Tabel 4 en Tabel HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

13 Deelpaper 5 TABEL 4 OVERZICHT VAN DE GEFORMULEERDE OBJECTIEVEN VAN HET FISCAAL PACT nr DE GEWENSTE OBJECTIEVEN VAN HET FISCAAL PACT afschaffing van alle lokale bedrijfsbelastingen in ruil voor een min of meer gelijkwaardige opbrengst uit de 1 vennootschapsbelasting 1 2 Meer uniformiteit 1 rechtzekerheid zowel voor de belastingsplichtige als voor de gemeenten. ( In alle provinciale toezichten zelfde norm.) Stabiliteit en zekerheid op lange termijn, geen voordurende wijzigingen opleggen van hogere overheid. Meer eenvoud bij de inning is 3 noodzakelijk win-win situatie creeëren. De gemeenten krijgen nu nog gemakkelijk de zwarte piet doorgeschoven 1 5Uniformiteit, garantie voor het inkomen van de gemeenten, tegengaan van de wildgroei aan (bedrijfs)belastingen Respect voor lokale autonomie. 1 De gemeente dient voldoende fiscale autonomie te hebben en de overheid dient bij eventuele wijzigingen van de belastingen de 7 gemeenten te betrekken 1 1 8Akkoord met aanbevelingen om sommige zaken te stroomlijnen. Niet akkoord met aantasting van de gemeentelijke autonomie 1 1 een fiscaal pact mag niet in tegenspraak zijn of een aantasting zijn van de gemeentelijke autonomie. Fiscaal pact - ja - maar 9 men een manoevreerruimlte voior de lokale besturen 1 Een duurzame financiering van de gemeenten - Voldoende fiscale autonomie voor gemeenten, ze mogen niet evalueren naar te 10 subsidiëren entiteiten 1 1 Er moet rekening gehouden worden met de autonomie van de gemeentebesturen. Belastbare materie en grenzen van tarieven 11 moeten daarom ruim gehouden worden 1 Gemeentelijke autonomie respecteren, onderlinge fiscale concurrentie verminderen, fiscale solidariteit tussen stedelijke arme 12 gebieden en rijke buitengebieden Uniforme reglementen Autonomie van de gemeenten respecteren 1 1 Meer uniformiteit tussen de verschillende gemeenten. Fiscaliteit mag voor de bedrijven en de bewoners geen invloed hebben op 14 de keuze van de vestigingsplaats Eenvormigheid - Duidelijkheid Het uniformiseren van de fiscaliteit 1 17 Continuïteit en eenvoud, zodanig dat de bedrijven klaar en duidelijk weten waar ze aan toe zijn, nu en op middenlange termijn Vereenvoudiging van het administratief gebeuren. Vertrouwen van de bedrijven wat betreft fiscale stabiliteit De bedrijven niet verjagen naar andere bedrijfsvriendelijkere landen 1 20 De autonomie moet ten alle tijden worden bewaard 1 De overheden moeten telkens ze nieuwe lasten aan de gemeente opleggen ook voor de betaling zorgen.dan moeten wij niet zoeken naar bijkomende gemeenteinkomsten.doelstelling moet zijn te komen tot een betere samenwerking tussen de 21 beleidsniveaus Duidelijkheid, Stabiliteit en fiscale autonomie De overheveling van een deel van de vennootschapsbelasting zal aanleiding geven tot de afschaffing/tariefverlaging inzake 23 diverse "kleinere" bedrijfsbelastingen. Evenwel lijkt de tariefbepaling mij onderdeel van de lokale autonomie. 1 1 De gemeenten in voldoende mate steunen zodat zij de toenemende taken beter aankunnen - De gemeenten zekerheid geven omtrent hun inkomsten (buiten de gemeentelijke belastingen) - De bovengemeentelijk geïnde belastingen REGELMATIG 24 doorstorten aan de gemeenten uniformiteit 2. transparantie 3. administratieve vereenvoudiging 4. evenwichtige verdeling van de lasten tussen particulieren 25 en bedrijven Duidelijke regelgeving - Gelijkmatige verdeling van de lasten over de categorieën - Inning centraliseren 1 1 Doorzichtige regelgeving die makkelijk hanteerbaar is voor de belastende overheid maar ook duidelijk omschreven is om als 27 belastingplichtige de aanslag te toetsen aan het betreffende reglement 1 28 Het bepalen van het soort belasting gekoppeld met een tariefstelsel per regio 1 29 Duidelijkheid voor onze bedrijven, financiële mogelijkheden creëren voor de gemeentebesturen Vereenvoudiging -Uniformisering met respect voor de autonomie van de gemeente De gemeente de veiligheid laten hun inkomsten te bepalen in functie van de noden van de gemeente en haar inwoners 1 32 Fiscale druk op de bedrijven verminderen - Werkgelegenheid stimuleren 1 Regelen van opcentiemen op vennootschapsbelasting - Bedrijven brengen extra kosten mee voor gemeenten, dus compensatie 33 uit het gemeentefonds - Autonomie moet toch behouden blijven Uniformisering. 1 Een fiscaal pact betekent uiteraard voldoende middelen voorzien om het mogelijk te maken als gemeente te kunnen voldoen aan de eisen die aan een moderne gemeente worden gesteld. Onderscheid maken tussen gemeenten die zwaarder getroffen worden, 35 gezien de sociaal-economische karakteristieken van de gemeenten. 1 Het pact moet ervoor zorgen dat de economische activiteit van en de tewerkstelling bij bedrijven niet bedreigd wordt door een te hoge fiscale druk. Tevens moeten de gemeenten voldoende mogelijkheden hebben om via hun belastingen hun inkomsten te 36 vrijwaren. 1 1 C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 13

14 Studie van de lokale bedrijfsheffingen TABEL 5 OVERZICHT VAN DE GEWENSTE OBJECTIEVEN VAN HET FISCAAL PACT (VERVOLG) nr DE GEWENSTE OBJECTIEVEN VAN HET FISCAAL PACT Er is geen behoefte om met de Vlaamse regering een pact af te sluiten. Een fiscaal pact doet denken aan de zoveelste 40 "convenant" en aan de zoveelste beknotting van de gemeentelijke autonomie, de zoveelste bemoeinis van de Vlaamse regering 1 41 Vereenvoudiging van de systemen 1 Uniformiseren van het "dichte" bos van lokale belastingen en retributies en het creëren van een bedrijfsvriendelijk klimaat, maar 42 met een maximaal respect vor de lokale fiscale autonomie Eenvormigheid - Duidelijkheid Een stuk vereenvoudiging en harmonisatie zonder te vergaand aan de gemeentelijke autonomie te raken. 1 1 Vereenvoudiging eerder dan een netto daling van de fiscale lasten omdat dit het financiële evenwicht van de gemeenten zou 45 bedreigen. 1 1 Duidelijkheid voor alle betrokkenen - Overeenkomst moet opgebouwd worden vanuit wederzijds respect en niet vanuit een 46 houding van betutteling Respect voor de lokale fiscale autonomie 1 48 concurentie eerlijker maken uniformiteit in regelgeving (niet in tarieven) minder werk voor lokale besturen Het creëren van een algemene bedrijfsbelasting met de mogelijkheid om bepaalde bedrijven vrijstelling te verlenen 1 Principen vastleggen MAAR de fiscale autonomie bewaren en ze niet uithollen - Opgelet: kleine gemeenten niet in de hoek 50 drummen 1 1 De leefbaarheid van de gemeente, ook de kleinere, moet gewaarborgd blijven - Een gelijke behandeling van de bedrijven dient 51 nagestreefd - Gemeentelijke autonomie niet verder afbouwen Maximaal behoud van de gemeentelijke autonomie. Er moeten grenzen komen aan de tarieven 1 1 Geen inkomensverlies voor de gemeenten, subsidiariteit betekent voldoende middelen - Zekerheid, niet zoals nu bij het 53 gemeentefonds waar je om het jaar andere cijfers krijgt en dus geen relevante meerjarenplanning kan maken 1 1 N= % van de respondenten 25% 21% 15% 15% 53% 43% 1=UNIFORMITEIT VAN DE HEFFINGEN / 2=VEREENVOUDIGING VAN DE LOKALE BELASTINGEN/ 3= MEER TRANSPARANTIE,DUIDELIJKHEID,EENVOUD VOOR BEDRIJVEN /4= MEER RECHTSZEKERHEID VOOR BEDRIJVEN EN GEMEENTEN/ 5= ANDERE / 6= WENS TOT BEHOUD VAN DE FISCALE AUTONOMIE De analyse van de antwoorden op de eerste open vraag wat moeten volgens u de objectieven zijn van een dergelijk Fiscaal Pact? wijst volgende essentiële elementen aan: 1. streven naar uniformiteit van de heffingen 25 % van de respondenten is van mening dat het Fiscaal Pact tot doel moet hebben de lokale fiscaliteit te harmoniseren. Het fiscaal pact zouden moeten leiden tot het eenduidiger en eenvormiger maken van de wirwar van lokale bedrijfsheffingen die momenteel in gebruik zijn. Hoewel meestal niet wordt ingegaan op de kwestie tot hoe ver deze uniformiteit moet reiken, valt het wel op dat in een aantal gevallen expliciet gesteld wordt dat de tarieven niet mogen opgelegd worden. 2. streven naar een vereenvoudiging van de lokale belastingen 21 % van de respondenten vindt dat het Fiscaal Pact een vereenvoudiging van het lokale belastingsstelsel gericht op bedrijven moet beogen. Uit de antwoorden kunnen we afleiden dat hier specifiek gedoeld wordt op een vermindering van het aantal belastingen, op een reductie van de veelheid van 14 HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

15 Deelpaper 5 reglementen en op een beperking van het aantal verschillende wijzen van administratieve afhandeling. 3. verhogen van de transparantie/de duidelijkheid/de eenvoud van de belastingreglementen voor bedrijven 15 % van de respondenten hoopt dat dit Fiscaal Pact zal leiden tot meer transparantie voor de belastingplichtigen, tot duidelijkere belastingreglementen en procedures. 4. rechtszekerheid voor bedrijven en gemeenten 15% van de Schepenen die een antwoord formuleerden is van oordeel dat het Fiscaal Pact ook stabiliteit en rechtzekerheid moet brengen. Voor een aantal respondenten betekent dit dat op middellange termijn aan bedrijven de zekerheid moet kunnen gegeven worden, dat de lokale fiscale lasten beperkt zullen blijven tot een bepaald bedrag. Voor andere Schepenen van Financiën wordt rechtszekerheid eerder in verband gebracht met gemeentelijke ontvangsten vanwege hogere overheden. Gemeenten verwachten zekerheid met betrekking tot de inkomsten die ze doorgestort zullen krijgen van hogere overheden. 5. andere objectieven 28 respondenten koppelen aan het Fiscaal Pact nog andere objectieven. We kunnen de aangebrachte elementen onder de volgende noemers samenvatten: Een discussie rond de solidariteit tussen gemeenten Een debat over de verlaging van de fiscale druk op bedrijven Een debat over de gelijke spreiding van de fiscale druk en het vermijden van belastingconcurrentie Een debat over het voorzien van andere financieringsmogelijkheden (bvb. opcentiemen op de vennootschapsbelasting) Een debat over de financiering van bijkomende opdrachten door de overheid die deze opdracht oplegt aan de lokale besturen 6. geen aantasting van de fiscale autonomie Duidelijk is evenwel ook dat een grote groep van deze respondenten (43 %) van mening is dat het Fiscaal Pact niet mag tornen aan de fiscale autonomie van de gemeenten. C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 15

16 Studie van de lokale bedrijfsheffingen De antwoorden op de open vraag corresponderen in sterke mate met deze van de andere vragen. In de enquête werd aan de respondenten in de tweede vraag de keuze gelaten aspecten te selecteren die deel zouden kunnen uitmaken van het Fiscaal Pact. In onderstaande Tabel 6 worden de resultaten van deze oefening samengevat. TABEL 6 OVERZICHT VAN DE WENSELIJKHEID VAN DE OPNAME VAN ONDERSTAANDE ASPECTEN IN HET FISCAAL PACT OP BASIS VAN VRAAG 2 aspect % voorstander Het invoeren van modelreglementen voor lokale bedrijfsbelastingen De elektronische ontsluiting van belastingreglementen De wijziging van de tarieven van bestaande bedrijfsheffingen 5.49 Het uniformiseren van de tarieven van de kleinste bedrijfsbelastingen Het uniformiseren van de gekozen grondslag van de kleinste bedrijfsbelastingen Het uniformiseren van de aan de bedrijfsheffingen verbonden vrijstellingen en of tariefkortingen Het hergroeperen van de diverse lokale bedrijfsbelastingen tot 1 globale bedrijfsheffing De invoering van nieuwe heffingen 7.60 De Schepenen van Financiën die participeerden aan het onderzoek blijken opnieuw gewonnen voor ingrepen die de belastingwetgeving transparanter en meer coherent kunnen maken. Meer dan de helft van de respondenten is voorstander van een bespreking kaderend in het Fiscaal Pact rond de invoering van modelreglementen en rond de mogelijkheden inzake de elektronische ontsluiting van de belastingreglementen. Duidelijk meer weerstand is er aanwezig tegen het uniformiseren van de tarieven van de heffingen; minder dan een kwart van de respondenten is van mening dat het Fiscaal Pact moet leiden tot het harmoniseren van de tarieven, de vrijstellingen of de kortingen m.b.t. de kleinste bedrijfsheffingen. Evenmin is er veel bereidheid om de invoering van nieuwe heffingen via het Fiscaal Pact te regelen of de tarieven van de bestaande bedrijfsheffingen te reguleren. Respondenten konden tenslotte ook zelf elementen formuleren die deel zouden moeten uitmaken van het Fiscaal Pact. In onderstaande Tabel 7 worden de relevante antwoorden van de 17 respondenten die deze vraag beantwoordden weergegeven. De aangehaalde elementen zijn zeer 16 HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

17 Deelpaper 5 verscheiden. Enerzijds vinden we er opnieuw voorstellen om nieuwe belastingbronnen aan te boren (bvb. opcentiemen op de vennootschapsbelasting) en op zoek te gaan naar nieuwe grondslagen. Anderzijds worden bestaande financieringsmechanismen in vraag gesteld (bvb. het aandeel van gemeenten in de opbrengst van de verkeersbelasting of het nog meer afstemmen van het Gemeentefonds op de verschillen in fiscale draagkracht). Ook de communicatie met de hogere overheden vormt een element van de discussie die tussen het lokale niveau en het Vlaamse niveau zou moeten plaatsvinden. Er is nood aan een verbeterde informatieuitwisseling inzake de opcentiemen OV. Tevens wensen een aantal respondenten op voorhand geraadpleegd te worden over nieuwe opdrachten. Ook wensen ze dat dergelijke nieuwe opdrachten gepaard gaan met financiële compensaties. TABEL 7 DOOR DE RESPONDENTEN ZELF VOORGESTELDE ASPECTEN DIE DEEL MOETEN UITMAKEN VAN HET FISCAAL PACT Voorgestelde additionele aspecten Vergroting van het aandeel van de gemeenten in de opbrengst van de verkeersbelasting, rekening houdend met het aandeel van de gemeentewegen in het aantal motorvoertuig/kilometer De mogelijkheid om de vennootschapsbelasting gedeeltelijk over te hevelen Aandacht voor een evenwichtige spreiding van de belastingdruk op personen en bedrijven Het engagement van de overheid om geen verplichtingen meer op te leggen zonder het voorzien in financiële tegemoetkoming De mogelijkheid om de lokale bedrijfsbelastingen te vervangen door opcentiemen op de vennootschapsbelasting Herziening van het gemeentefonds zodat het beter rekening houdt met de verschillen tussen rijke en arme gemeenten Btw-terugbetaling aan gemeenten Een globale verlaging van de belastingdruk over de diverse overheidsniveaus heen Ondersteuning van de gemeenten op het vlak van uitwisseling van informatie, afspraken voor een vlotte doorstorting van de opcentiemen Herdenken van de grondslagen waarop de gemeentelijke belastingen gevestigd zijn (bvb; belasting op uitstoot voor klasse 1 en 2) De derde en laatste vraag rond het luik Fiscaal Pact peilde bij de Schepenen van Financiën naar wat volgens hen de meest aangewezen maatregelen zijn om op het lokale niveau tot een bedrijfsvriendelijker klimaat te komen. Uit de analyse blijkt dat de gemeenten vooral effect verwachten van volgende maatregelen voorstellen: C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 17

18 Studie van de lokale bedrijfsheffingen het voorzien van meer industriezones en ambachtelijke zones of dus meer bouwgronden voor de industrie en KMO s; het verbeteren van de communicatie naar en met bedrijven via het invoeren van de 1-loketfunctie of eenduidige aanspreekpunten en informatiekanalen; de vereenvoudiging van de regelgeving en de administratieve verplichtingen; het afschaffen /hergroeperen van een aantal lokale bedrijfsheffingen en het desgevallend evolueren naar 1 bedrijfsbelasting met resultaatsgericht karakter (opcentiemen op de vennootschapsbelasting); een snelle en goede dienstverlening inzake de afhandeling van vergunningen uitbouwen; het voorzien van meer fiscale vrijstellingen (ondermeer m.b.t. de OOV) voor nieuwe bedrijven of het wijzigen van de huidige systemen van vrijstelling (cfr. drijfkracht). In Tabel 8 en Tabel 9 is een overzicht van alle relevante opmerkingen weergegeven. TABEL 8 OVERZICHT VAN DE GENOTEERDE MAATREGELEN DIE KUNNEN LEIDEN TOT EEN BEDRIJFSVRIENDELIJKER KLIMAAT DE MEEST AANGEWEZEN MAATREGELEN OM OP LOKAAL NIVEAU HET KLIMAAT BEDRIJFSVRIENDELIJKER TE MAKEN Voorzien van voldoende industriegronden -Algemene afschaffing belasting drijfkracht -Eenvoudigere 1 regelgeving -Eénlokettensysteem voor bedrijven 1. het organiseren en ondersteunen van een parkmanagement (streekontwikkeling en milieuclusters) in de 2 industriezone 2. het samenbrengen van de KMO-organisaties zoals UNIZO, braderiecomité, bedrijvenclub,... 3 Aantal belastingen te beperken - Tarieven niet te hoog Administratieve vereenvoudiging - Beperking tot drie hoofdbelastingen (arbeid, vermogen, economische 4 activiteit) 5 administratieve vereenvoudiging 6 Afschaffen van lokale belastingen (mits compensatie) Als kleine landelijke gemeente hebben wij ook de behoefte voor enkele hectare uitbreiding wat industrieterreinen betreft. Ook kleinere gemeenten moeten hun kas kunnen spijzen door o.a. tewerkstelling op 7 lokaal niveau. De huidige visie is niet eerlijk. 8 Als men gezinnen belast, moet men bedrijven ook belasten - Wij hebben geen pestbelastingen Bedrijven vrijstellen en niet hoeveelheden. Bv. bedrijven met minder dan 50 KWh betalen geen belasting in 9 plaats van de eerste 50 KWh vrijstellen. 10 Belastingvoordelen aan nieuwe bedrijven oov, vrijstellingen van ov voor een bepaalde periode Beperken van het aantal belastingen ten laste van de bedrijven - Informatiecampagnes - Stabiliteit omtrent 11 fiscale maatregelen 12 Betere Communicatie Meer lokale bedrijventerreinen 13 De belastingen op tewerkstelling dienen zeker beperkt, zoniet afgeschaft te worden. De gemeente X streeft er steeds naar een eerlijk compromis te bieden tussen bedrijfsvriendelijkheid en het 14 verdedigen van de belangen van haar inwoners. 15 De gemeenten kunnen alleen maar bedrijfsvriendelijke maatregelen nemen als de Vl aamse regering ophoudt met voortdurend de lasten te verhogen en door te schuiven naar de lokale besturen. 18 HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

19 Deelpaper 5 TABEL 9 OVERZICHT VAN DE GENOTEERDE MAATREGELEN DIE KUNNEN LEIDEN TOT EEN BEDRIJFSVRIENDELIJKER KLIMAAT (VERVOLG) DE MEEST AANGEWEZEN MAATREGELEN OM OP LOKAAL NIVEAU HET KLIMAAT BEDRIJFSVRIENDELIJKER TE MAKEN Eén bedrijfsbelasting i.p.v. verschillende. Opcentiemen op vennootschapsbelasting zodat deze de 16 bedrijfbelasting eventueel kunnen vervangen. 17 Een eenduidig aanspreekpunt en/of dienst 18 Een goed informatiekanaal creëren voor de bedrijven en logistieke ondersteuning. Bedrijventerreinen voorzien. Een mix vinden tussen zo laag mogelijke belastingen en een goed uitgebouwde infrastructuur voor de bedrijven 19 en zij die er werken 20 Een werkend ondernemersloket 21 Eenvoud in formaliteiten en regelgeving ; éénvormigheid met naburige gelijkaardige gemeenten 22 Equitabele verdeling van de lasten over verschillende criteria in één belasting 23 Eventuele uniforme algemene bedrijfsbelasting ten voordele van de lokale besturen Fiscaliteit is één aspect, administratieve eenvoud, geïntegreerde bedrijvenloketten, enz. zijn andere maatregelen EN geef gemeenten terug de kans om zones voor industrie te voorzien. Het Vlaams Structuurplan 24 moet meer ruimte geven Gemeentes bieden voorzieningen, faciliteiten. Ze verdragen ongemakken en overlast en mogen daarvoor 25 vergoed/gecompenseerd worden. 26 Goede communicatie, goede dienstverlening, minder papierwerk 27 Het creëren van bedrijfsvriendelijke randvoorwaarden o.a. mobiliteit, ruimtelijke ordening en milieu Het goedkoop ter beschikking stellen van bedrijfsgronden. Op termijn wordt zo het perspectief van een lager OOV tarief mogelijk. Helaas biedt het RSV hiertoe aan een aantal steden en gemeenten onvoldoende kansen. Het heffen van de belasting in de gemeente waar de exploitatie zich bevindt, niet op het adres van de sociale zetel 30 Industrieterreinen regelen op bovenlokaal niveau. Bereikbaarheid bevorderen. Openbaar vervoer verbeteren. Inrichten van een loket (aanspreekpunt) op de administratieve diensten van de gemeente - Afschaffen van de 31 motorenbelasting Investeringssteun voor uitbreidingen en nieuwe vestigingen - Drastische uitbreiding van aantal ambachtelijke 32 zones zodat herlokalisatie binnen de gemeente mogelijk is 33 Meer industrie/ambachtzones creëren, ook in de landelijke gemeenten. 34 Meer industriegronden beschikbaar stellen op verkeersvriendelijke plaatsen Met de gemeenten afspraken maken om verschillende soorten belastingen in te voeren en deze te steunen op 35 elkaar 36 Minimum aan belastingen Mobiliteit - Parkeerzones Onderhoud, reinheid van industriegebieden Eenvoud in communicatie met overheid. 37 Eén aanspreekpunt met administratie. 38 optimale dialoog realiseren tussen gemeentebestuur en bedrijven actief op het grondgebied en hun organisaties Permanent aanspreekpunt - of persoon binnen de gemeente - Goede wederzijdse informatie - klachten - 39 wensen uitwisseling eventueel een periodiek overleg Snelle en goede dienstverlening qua vergunningen - Lokale belastingen zijn niet belangrijk bij de keuze van een vestigingsplaats. Het zijn de Federale overheid en de Vlaamse overheid die beschikken over de echte 40 hefbomen. Ze zouden beter eerst voor eigen deur vegen. 41 Snellere afhandeling vergunningen - Extra bedrijventerreinen 42 uniformisering van diverse belastingen met transparantie voor de bedrijven Vereenvoudiging van bestaande aanslagen - Structureren van diverse belastingen - Globaliseren in één 43 duidelijk reglement Vereenvoudiging van de administratieve verplichtingen voor bedrijven ; vereenvoudiging van fiscaliteit is één 44 van de mogelijke maatregelen ; andere fiscale maatregelen zijn daaraan ondergeschikt. 45 Vergeleken bij andere gemeenten zijn wij al bedrijfsvriendelijk 46 vervanging lokale belastingen door opcentiemen op de vennootschapsbelasting Voldoende bedrijventerreinen voorzien - Een bedrijfsvriendelijk fiscaal klimaat - Een lokaal bedrijvenloket waar 47 de bedrijven met al hun vragen terecht kunnen 48 Vrijstellingen van OV gedurende 3 jaar of langer voor nieuwe investeringen of nieuwe vestigingen Wij krijgen als gemeente te weinig inzicht in wie hoeveel betaalt als gemeentebelasting. Bij ons worden de 49 bedrijven quasi niet belast.en als ze belasting betalen schakelen de bedrijven over op vennootschapsbelasting. 50 Zo laag mogelijke lasten met/en compensatie van de Vlaamse overheid Zo weinig mogelijk administratie in het kader van ev. bedrijfsbelastingen. Belasting heffen gebaseerd op 51 werkelijke winst van een bedrijf. Zo weinig mogelijk belastingen invoeren die louter op bedrijven gericht zijn. Nochtans moet er een evenwicht zijn: de bedrijven brengen bv milieu-en waterafvoerlasten mee voor de gemeenten en daar moeten ze toch hun 52 bijdrage in betalen Gemeente Y heeft geen enkele belasting voor bedrijven (onafgezien van de onroerende voorheffing uiteraard). 53 Volgens het Structuurplan van de provicie kunnen we echter geen ruimte voorzien. 54 Zorgen voor voldoende bedrijfszones en een goede ontsluiting C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 19

20 Studie van de lokale bedrijfsheffingen 5. De wenselijkheid van de invoering van selectiviteit m.b.t. de tarieven OOV Bij de Schepenen van Financiën werd via de vragenlijst eveneens gepeild naar de bereidheid om verschillende tarieven van de opcentiemen onroerende voorheffing in te voeren. Van de in totaal 91 Schepenen die deze vraag beantwoordden, bleken 67 respondenten (73.6%) daar geen voorstander van. Nog eens 5.5% was wel bereid dit in overweging te nemen, maar dan mits een aantal voorwaarden. We citeren hieronder een aantal uitspraken betreffende deze voorwaarden : op voorwaarde dat de Vlaamse Gewestregering ons daarvoor een tegemoetkoming toekent die het verlies aan inkomsten voor een belangrijk deel compenseert, bijvoorbeeld via het Gemeentefonds op voorwaarde dat er consequent kan gehandeld worden naar andere reglementeringen (bv. bouwsubsidies) en de gemeente zelf kan bepalen welke gebieden en welke bewoners ze wenst te promoten via deze belasting op voorwaarde dat er in de eerste plaats wordt gewerkt aan de perequatie en de herschatting van de KI s. Ten tweede moet de gemeentelijke OV berekend worden op de grondslag om de aanvreting door maatregelen van de Vlaamse Regering tegen te gaan op voorwaarde dat het werkelijk als een regulerend beleidsinstrument bruikbaar is. Niet vergeten dat de OV in eerste instantie een belangrijke bron van inkomsten voor een gemeente is Inkomenszekerheid, een in alle opzichten consequent beleid inzake wonen en een juiste perequatie blijken dus aspecten die aan de aanvaarding van de selectiviteit gekoppeld worden. Van die Schepenen van Financiën die bereid waren om de selectiviteit in tarieven te overwegen hebben een aantal ook geantwoord op de vraag waarin het 20 HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

21 Deelpaper 5 belastingreglement precies onderscheid dient in te maken. De meerderheid kiest hier voor een gedifferentieerd tariefsysteem. Slechts enkelen zijn gewonnen voor een differentiatie in kortingen/vrijstellingen. 15.4% van de respondenten kadert de gewenste selectiviteit in de behoefte om buurten en/of wijken gedifferentieerd te kunnen behandelen. In 12,1% van de gevallen denken de respondenten ook aan een gedifferentieerde aanpak van bedrijven. Wanneer gevraagd wordt op basis waarvan de OOV kunnen gedifferentieerd worden, denkt 17,6% van de respondenten aan het K.I.; 15,4% wil de ligging van het pand als criterium aanwenden en 10% is voorstander van een gemengd criterium op basis van K.I., ligging en financiële toestand van de belastingplichtige. Een beperkt aantal respondenten stelt dat de selectiviteit ondersteuning door hogere overheden noodzakelijk maakt. Deze ondersteuning neemt vooral de vorm aan van het ter beschikking stellen van databanken met accurate gegevens over de percelen en de belastingplichtigen. In tweede instantie wordt de nood aan eenduidige definities van begrippen zoals buurt, verwaarlozing, kansarm of grootbedrijf gesitueerd. Tenslotte is er een vraag naar voorcalculatie van de aanslagen. Opvallend is ook dat de Schepenen van Financiën die aan het onderzoek deelnamen en gewonnen waren voor de formulering van diverse tarieven van de OOV in 1/5 de van de gevallen dachten de eventuele minderinkomsten te compenseren via hogere opcentiemen onroerende voorheffing. Een kleine minderheid dacht ook aan het verhogen van de tarieven van de APB of van de andere lokale heffingen. Slechts 6 respondenten waren gewonnen voor een verhoging van de inkomsten uit andere bedrijfsheffingen. Via een aantal appreciatie-schalen werd ook onderzocht in welke mate de beleidsvoerders overtuigd zijn van de impact die de tarieven van de OOV kunnen hebben op vestigingskeuzes en delocalisatie van bedrijven of op de renovatiebereidheid van inwoners. 56% van de respondenten is van oordeel dat de OOV geen instrument vormt waarmee nieuwe inwoners kunnen aangetrokken worden. 1 op 2 respondenten gelooft al evenmin in de mogelijkheden om via een daling van de OOV renovatie te stimuleren. Er is een grote scepsis ten aanzien van de mate waarin via fiscale weg nieuwe bedrijven kunnen aangetrokken C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 21

22 Studie van de lokale bedrijfsheffingen worden. Slechts 3 respondenten geloven tenslotte dat tariefwijzigingen in de OOV bedrijven kunnen doen besluiten tot delocalisatie. Voor die Schepenen van Financiën die geen vragende partij zijn voor de invoering van verschillende opcentiemen op de OV, werd ook nagegaan waarom ze dit oordeel hebben. De antwoorden op de open vraag waren heel divers. Ze werden gebundeld in een aantal motieven. Zoals uit onderstaande samenvattende tabel blijkt, vrezen bijna de helft van de respondenten dat de maatregel tot een onverantwoorde spreiding van de fiscale druk zou leiden. De vrees voor discriminatie, willekeur en favoritisme is erg groot. Een tweede groep van respondenten is niet gewonnen voor de invoering om administratieve redenen. Ondermeer wordt verwezen naar de kwaliteit van de beschikbare data en de administratieve druk die een dergelijke selectiviteit zou kunnen meebrengen. Ook is er vrees voor het verliezen van de transparantie van het belastingreglement, of, anders geformuleerd de vrees voor een toenemende complexiteit van de heffing. Tenslotte wordt in een klein aantal gevallen verwezen naar de te beperkte omvang van de gemeente of is het oordeel gebaseerd op een aantal andere omgevingskarakteristieken. Uit de reacties blijkt dat de respondenten de huidige reglementering rond de OOV als transparant en eenvoudig percipiëren. TABEL 10 OVERZICHT VAN DE MOTIEVEN OM DE SELECTIVITEIT NIET IN TE VOEREN (N=54) motivatie Aantal respondenten % Doorbreken van het gelijkheidsbeginsel Vermindering van de transparantie/ verhoging van de complexiteit Administratieve druk HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

23 Deelpaper 5 6. Conclusies Dit document maakt deel uit van een reeks van 7 deelpapers die de onderzoeksresultaten weergeven van het B-project 2005 m.b.t. de aandachtspunten in het Regeerakkoord van de Vlaamse Regering betreffende de lokale fiscaliteit. In deze paper presenteren we de resultaten van een deels elektronisch, deels schriftelijk afgenomen bevraging bij de Schepenen van Financiën. Het onderwerp van deze survey betrof de verwachtingen rond het Fiscaal Pact en de wenselijkheid van de invoering van tariefdifferentiatie m.b.t. de OOV met het oog op herwaardering van buurten. Ondanks het feit dat verschillende bevragingsrondes werden ingelast en allerlei aanpassingen werden uitgevoerd om de enquête zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken, ligt de response rate eerder aan de lage kant. In totaal participeerden 84 Schepenen van Financiën (27,27%) aan het onderzoek rond het Fiscaal Pact; voor het luik rond de selectiviteit hielden we 91 valide waarnemingen over (29,5%). Hoewel een dergelijke beperkte bereidheid tot medewerking nog wordt vastgesteld in ander onderzoek bij lokale politieke mandatarissen, vermoeden we dat deze response rate ook verband houdt met de enquêtering gericht op de ontvangers. In een aantal vragenlijsten stelden de Schepenen van Financiën expliciet dat de antwoorden op de items in de vragenlijst gericht op de ontvangers, het resultaat waren van een overleg tussen de Schepen en de ontvanger. Daardoor vonden ze deelname aan deze additionele survey overbodig. Via t-toetsen werd nagegaan in hoeverre de deelnemende gemeenten een profiel hebben dat afwijkt van datgene van de overige gemeenten. In totaal werden de 2 groepen (response/non-response) getypeerd aan de hand van 9 variabelen. Deze analyse toont ondermeer aan dat de gemiddelde gemeente die heeft meegewerkt aan de bevraging in ondernemingen en inwoners telde. De gemeenten in het onderzoek legden gemiddeld genomen 16 belastingen op aan de ingezetenen. De belastingontvangsten uit de PHB bedroegen resp. gemiddeld 23 euro per inwoner en 324 euro per bedrijf. Van onze reeks van 45 PHB, pasten de respondent-gemeenten er gemiddeld 7 toe. Behalve voor het aantal aangewende PHB (de responsegroep telt gemiddeld een groter aantal PHB), konden geen significante C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 23

24 Studie van de lokale bedrijfsheffingen verschillen tussen de twee deelpopulaties vastgesteld worden. Hoewel de respondenten dus op basis van deze set van kenmerken als vrij representatief kunnen aangeduid worden, weten we echter niet in hoeverre dit ook geldt voor de vertolkte meningen & percepties. Met betrekking tot de objectieven die het Fiscaal Pact zou moeten beogen, noteerden we de volgende essentiële componenten (opgesomd in willekeurige volgorde): 1. streven naar uniformiteit van de heffingen 25 % van de respondenten is van mening dat het Fiscaal Pact tot doel moet hebben de lokale fiscaliteit te harmoniseren. Het fiscaal pact zouden moeten leiden tot het eenduidiger en eenvormiger maken van de wirwar van lokale bedrijfsheffingen die momenteel in gebruik zijn. 67% van de respondenten blijkt in dit kader voorstander van de invoering van modelreglementen. 2. streven naar een vereenvoudiging van de lokale belastingen 21 % van de respondenten vindt dat het Fiscaal Pact een vereenvoudiging van het lokale belastingsstelsel gericht op bedrijven moet beogen. 1 op 3 respondenten is bereid na te denken in de richting van het hergroeperen van de lokale bedrijfsbelastingen tot 1 globale heffing. 3. verhogen van de transparantie/de duidelijkheid/de eenvoud van de belastingreglementen voor bedrijven 15% van de respondenten hoopt dat dit Fiscaal Pact zal leiden tot meer transparantie voor de belastingplichtigen, tot duidelijkere belastingreglementen en procedures. 1 op 2 respondenten is gewonnen voor het elektroniseren van de belastingreglementen van de heffingen. 4. rechtszekerheid voor bedrijven en gemeenten 15% van de Schepenen die een antwoord formuleerden is van oordeel dat het Fiscaal Pact ook stabiliteit en rechtzekerheid moet brengen. Voor een aantal respondenten betekent dit dat op middellange termijn aan bedrijven de zekerheid moet kunnen gegeven worden, dat de fiscale lasten een bepaald niveau niet zullen overschrijden. Gemeenten hopen langs deze weg anderzijds ook meer zekerheid/continuïteit te bekomen met betrekking tot de inkomsten die ze doorgestort krijgen van hogere overheden. 24 HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT

25 Deelpaper 5 5. andere objectieven 28 respondenten koppelen aan het Fiscaal Pact nog andere objectieven. We kunnen de aangebrachte elementen onder de volgende noemers samenvatten: Een discussie rond de solidariteit tussen gemeenten Een debat over de verlaging van de fiscale druk op bedrijven Een debat over de gelijke spreiding van de fiscale druk en het vermijden van belastingconcurrentie Een debat over het voorzien van andere financieringsmogelijkheden (bvb. opcentiemen op de vennootschapsbelasting) Een debat over de financiering van bijkomende opdrachten door de overheid die deze opdracht oplegt aan de lokale besturen Enerzijds vinden we tussen de suggesties dus voorstellen om nieuwe belastingbronnen aan te boren (bvb. opcentiemen op de vennootschapsbelasting) en op zoek te gaan naar nieuwe grondslagen. Anderzijds worden bestaande financieringsmechanismen in vraag gesteld (bvb. het aandeel van gemeenten in de opbrengst van de verkeersbelasting of het nog meer afstemmen van het Gemeentefonds op de verschillen in fiscale draagkracht). Ook de communicatie met de hogere overheden vormt een element van de discussie die tussen het lokale niveau en het Vlaamse niveau zou moeten plaatsvinden. Er blijkt nood te zijn aan een betere informatie-uitwisseling inzake de opcentiemen OV. Tenslotte signaleren we ook de vraag naar raadpleging van de gemeenten over en het voorzien van een financiële compensatie voor nieuwe opdrachten opgelegd door hogere overheden. Duidelijk is evenwel ook dat een grote groep van deze respondenten (43 %) van mening is dat het Fiscaal Pact niet mag tornen aan de fiscale autonomie van de gemeenten. Het Fiscaal Pact mag er niet toe leiden dat op het Vlaams niveau voor alle lokale heffingen grondslagen, vrijstellingen, kortingen of tarieven worden vastgelegd die alle gemeenten zouden moeten in praktijk brengen. Slechts 17% van de respondenten is van mening dat de harmonisering van vrijstellingen en kortingen tijdens de besprekingen rond het Fiscaal Pact mag aan bod komen. 27% houdt er hetzelfde oordeel op na inzake de bespreking van de gehanteerde grondslagen. Minder dan 8% van de respondenten vindt dat de invoering van nieuwe heffingen voorwerp van discussie kan vormen. Amper 5% is gewonnen voor het idee om in het kader C. SMOLDERS, S. GOEMINNE & L. BLOEMEN 25

26 Studie van de lokale bedrijfsheffingen van het Fiscaal Pact ook de huidige tarieven van de bestaande lokale bedrijfsheffingen ter bespreking voor te leggen. Inzake de selectiviteit van de OOV-tarieven stellen we vast dat bijna 73% van de respondenten geen voorstander is van de introductie van tariefdifferentiatie. Uit de analyse blijkt dat 42% van de respondenten vreest dat een dergelijke hervorming het gelijkheidsbeginsel zou schaden; nog andere respondenten zijn tegenstander omwille van de vermindering van de transparantie verbonden aan het belastingreglement of omwille van de verwachte stijging van de administratieve lasten. 26 HOGESCHOOL GENT SPOOR FISCALITEIT