Onderzoek naar de AWBZ bestedingen in de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang en met name het deel in relatie tot de grondslag psychosociaal

Transcriptie

1 Onderzoek naar de AWBZ bestedingen in de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang en met name het deel in relatie tot de grondslag psychosociaal Enschede, 15 november 2006 LD/06/3400/psmo ir L.E. Drouven

2 Inhoudsopgave 1. Algemeen Vraagstelling Aanpak/werkwijze Resultaten Conclusies BIJLAGEN Bijlage 1 Overzicht totaalbedrag per zorgkantoor Bijlage 2 Overzicht instellingen die informatie hebben aangeleverd LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 2 van 13

3 1. Algemeen 1.1. Vraagstelling Aan Hoeksma, Homans & Menting organisatieadviseurs B.V. (bureau HHM) is de vraag is gesteld een betrouwbare indicatie te geven omtrent het aandeel AWBZ financiering in de maatschappelijke opvang en de vrouwenopvang. Met name is gekeken naar het aandeel op grondslag Psychosociale problemen. Daarnaast is de vraag gesteld om een schatting te maken van de verschillende functies in relatie tot de grondslagen bij de indicaties in de maatschappelijke opvang en de vrouwenopvang Aanpak/werkwijze Er is eerst een inventarisatie uitgevoerd onder alle 32 zorgkantoren. Aan hen is gevraagd op te geven met welke instellingen voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en opvang voor zwerfjongeren over 2006 contracten zijn afgesloten en voor welke functies, eenheden en bedragen per eenheid. Er is gevraagd de stand van zaken per eind juli 2006 aan te geven. De zorgkantoren kunnen niet aangeven wat de besteding is in relatie tot de grondslagen van cliënten. Daarvoor is een steekproef genomen uit de instellingen voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en opvang zwerfjongeren die contractafspraken hebben met zorgkantoren. Hen is gevraagd aan te geven wat de relatie besteding en grondslag is. Ook is hen gevraagd of de indicaties in de pas lopen met de contractering. Daarnaast is uit een bestand van indicatiebesluiten van een aantal grote instellingen voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en opvang voor zwerfjongeren nagegaan wat de relatie tussen functies en grondslagen is en wat de verhouding tussen de grondslagen is. LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 3 van 13

4 2. Resultaten Aan alle 32 zorgkantoren is gevraagd op te geven wat zij tot en met juli 2006 aan contractafspraken hebben gemaakt met de instellingen voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en opvang zwerfjongeren. In bijlage 1 is een overzicht gegeven van het totaalbedrag per zorgkantoor. Totaal is opgegeven dat er in ,- is gecontracteerd. Een nadere onderverdeling naar instelling en functie is in tabel 1 weergegeven. Uitsplitsing Totaal Eenheid Gemiddeld bedrag per eenheid Instellingen die niet tot de opvang zijn te rekenen Divers Inloop Stoelen 2.973,00 GGZ gerelateerde activiteiten Divers Verblijf Plaatsen 347,55 Ondersteunende begeleiding Uren 56,20 Activerende begeleiding Uren 62,47 Huishoudelijke verzorging Uren 23,74 Verpleging Uren 58,25 Persoonlijke verzorging Uren 41,24 Ondersteunende begeleiding dag Dag delen 28,47 Vervoer bij OB dag Per cliënt 1.000,00 Activerende begeleiding dag Dag delen 29,60 Behandeling Per cliënt 7.389,00 Totaal Tabel 1: Verdeling contractering naar onderdelen De instellingen die niet behoren tot de categorie MO zijn over het algemeen GGZ instellingen. Het gaat dan om cliënten met een grondslag psychiatrie. Bij een inloop is er geen sprake van geïndiceerde cliënten. De GGZ activiteiten zijn: Psychiatrische Intensieve Thuiszorg (PIT), gespecialiseerde begeleiding en dagactiviteiten GGZ-lza. Ook hier betreft het de grondslag psychiatrie. Verblijf wordt veelal niet op grondslag psychosociaal geïndiceerd omdat dan de gemeentelijke (bed-bad-brood) voorzieningen voorliggend zijn. Bij nader onderzoek blijkt uit de indicatiebesluiten dat in circa 10% van de gevallen verblijf is geïndiceerd bij de grondslag psychosociaal. Activerende begeleiding kan niet op grondslag psychosociaal worden geïndiceerd. Toch is er op grondslag psychosociaal een aanzienlijke hoeveelheid uren activerende begeleiding geïndiceerd. Derhalve wordt voor het onderzoek LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 4 van 13

5 naar het volume op grondslag psychosociaal ook gekeken naar de post activerende begeleiding. Voor het bepalen van het aandeel op grondslag psychosociaal komen dan de onderdelen vanaf verblijf in aanmerking, zie tabel 2. Functies die onder de grondslag psychosociaal zijn aangetroffen. Totaal bedrag Aandeel van totaal Verblijf ,7% Ondersteunende begeleiding ,2% Activerende begeleiding ,5% Huishoudelijke verzorging ,4% Verpleging ,2% Persoonlijke verzorging ,2% Ondersteunende begeleiding dag ,0% Activerende begeleiding dag ,1% Behandeling ,6% Totaal % Tabel 2: Onderdelen waarbij sprake kan zijn van de grondslag psychosociaal Om na te gaan welk deel op grondslag psychosociaal en welk deel op andere grondslagen wordt besteed zijn twee vragen uitgezet: Ten eerste is aan een aantal gecontracteerde opvanginstellingen gevraagd dit aan te geven. Ten tweede zijn de geregistreerde indicatiebesluiten over 2006 van nagenoeg dezelfde instellingen bekeken. VRAAGSTELLING BIJ GECONTRACTEERDE INSTELLINGEN Uit de gecontracteerde instellingen is een steekproef genomen van 19 verschillende instellingen voor opvang, met een totaal contracteervolume van ruim 40 miljoen euro (ofwel ruim 40% van het totaal van circa 90 miljoen). Aan deze instellingen zijn twee vragen gesteld: Ten eerste is hen gevraagd aan te geven welk deel naar schatting op grondslag psychosociaal en welk deel naar schatting op grondslag psychiatrie wordt besteed. Ten tweede is de vraag gesteld of het totaal aan indicatievolume in uren dat men verwacht over geheel 2006 in overeenstemming is met de contractering. Van deze 19 instellingen hebben uiteindelijk 15 instellingen met een gezamenlijke contracteerruimte van ruim 36 miljoen euro gegevens aangeleverd. In bijlage 2 staat een overzicht van deze 15 instellingen. BEOORDELING INDICATIEBESLUITEN Hiervoor is gebruik gemaakt van het AZR-systeem. Periodiek wordt aan de zorgkantoren de meest recente gegevens gevraagd. Dit bevat onder andere de LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 5 van 13

6 indicatiebesluiten. De meest recente uitvraag van gegevens heeft op 1 juli 2006 plaatsgevonden. De AZR-bestanden van alle zorgkantoorregio s waren beschikbaar. Er is geselecteerd op indicatiebesluiten die geldig waren op bij 14 geselecteerde instellingen. Uit het bestand van indicatiebesluiten is een overzicht gemaakt van de relatie tussen grondslag en functies. ONDERLINGE VERGELIJKING Bij een onderlinge vergelijking tussen de resultaten op de vraag aan de instellingen naar het aandeel op grondslag psychosociaal en de resultaten uit het bestand met indicatiebesluiten bleek dat de opgave van drie instellingen sterk onderling afweek. Deze drie instellingen zijn vervolgens buiten beschouwing gelaten bij de schatting van het financiële resultaat op basis van de vraag aan de instellingen. Het betrof hier een contracteerruimte die extreem hoger lag dan via het aantal indicaties reëel zou kunnen zijn in vergelijking met de andere instellingen. Een oorzaak hiervan kan liggen in het feit dat er of meer gecontracteerd is dan er kan worden geproduceerd of dat van deze instellingen de indicaties nog niet volledig zijn ingevoerd in AZR. Het is bekend dat niet alle cliënten van instellingen voor MO reeds in AZR zijn ingevoerd. Op basis van de vraag aan de diverse instelling wordt geschat dat het aandeel psychosociaal gemiddeld 46,9 % van het contracteervolume is ofwel 42,5 miljoen. Op basis van de indicaties wordt het aandeel psychosociaal berekend op 41,3% (zie tabel 4) van het contracteervolume ofwel 37,4 miljoen. Het gaat hier om totaal indicaties. Om een beeld te krijgen van de verschillen per instelling in geïndiceerde grondslagen is uitgegaan van het bestand met indicatiebesluiten. Instelling grondslagen Aantal 1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * indicaties Som PG Psy Li Vg Zg PsySo A 10% 0% 42% 0% 2% 0% 47% 100% 62 B 7% 0% 35% 0% 2% 0,4% 56% 100% 246 C 2% 0% 88% 0% 0% 0% 11% 100% 57 D 5% 0% 86% 0% 9% 0% 0% 100% 22 E 2% 0% 7% 0% 2% 0% 90% 100% 58 F 8% 0% 91% 0% 0% 0% 1% 100% 436 G 6% 0% 48% 0% 3% 0% 43% 100% 63 H 13% 1% 50% 0% 7% 0% 29% 100% 204 I 7% 2% 2% 0% 2% 0% 86% 100% 43 J 32% 2% 48% 1% 5% 0% 12% 100% 153 K 27% 0% 12% 0% 0% 0% 61% 100% 33 L 9% 0% 24% 1% 1% 0% 65% 100% 316 M 9% 0% 41% 0% 2% 0% 48% 100% 408 N 18% 0% 55% 0% 0% 0% 27% 100% 22 totaal 10,3% 0,4% 49,2% 0,2% 2,3% 0,05% 37,6% 100% Tabel 3: Verdeling grondslagen per instelling LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 6 van 13

7 1 * Somatische ziekte/aandoening 2 * Psychogeriatrische ziekte/aandoening 3 * Psychiatrische aandoening, psychische stoornis 4 * Lichamelijke handicap, functiestoornis 5 * Verstandelijke handicap, functiestoornis 6 * Zintuiglijke handicap, functiestoornis 7 * Psychosociale problemen Bijvoorbeeld instelling F heeft 91% indicaties psychiatrische aandoening, psychische stoornis en instelling E heeft 90% indicaties psychosociale problemen. Van het totaal aan indicaties is 38% op grondslag psychosociale problemen. De berekening van het aandeel psychosociaal in het contracteervolume is gedaan door per instelling het aandeel psychosociale indicaties te vermenigvuldigen met het totale contracteervolume en dan het resultaat van alle instellingen op te tellen. Daarmee komt het aandeel psychosociaal in contracteervolume iets hoger uit, zie tabel 4. Grondslagen Contracteerruimte van de 14 instellingen samen Procentuele verdeling Somatische ziekte/aandoening ,8% Psychogeriatrische ziekte/aandoening ,4% Psychiatrische aandoening, psychische stoornis ,8% Lichamelijke handicap, functiestoornis ,2% Verstandelijke handicap, functiestoornis ,4% Zintuiglijke handicap, functiestoornis ,1% Psychosociale problemen ,3% Totaal ,0% Tabel 4: Gesommeerde contracteerruimte van 14 instellingen Omgerekend naar de totale contracteerruimte van kan een landelijke schatting worden gemaakt naar grondslagen, zie tabel 5. Grondslagen Landelijke schatting Somatische ziekte/aandoening Psychogeriatrische ziekte/aandoening Psychiatrische aandoening, psychische stoornis Lichamelijke handicap, functiestoornis Verstandelijke handicap, functiestoornis Zintuiglijke handicap, functiestoornis Psychosociale problemen Totaal Tabel 5: Landelijke schatting contracteerruimte in 2006 voor instelling in de opvang Vanuit de sector wordt aangegeven dat er een duidelijke trend is van toename van indicaties op basis van grondslag psychiatrische aandoening, psychische LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 7 van 13

8 stoornis, tegenover een afname van de indicaties op basis van de grondslag psychosociaal. Door negen instellingen met een gezamenlijk contracteerruimte in ondersteunende begeleiding en activerende begeleiding van 20 miljoen euro is voor wat betreft het aandeel indicaties op grondslag psychosociaal opgegeven hoeveel er in 2006 geïndiceerd zal gaan worden (extrapolatie op basis van het 1e half jaar 2006). Dit is vergeleken met de contracteerruimte. In tabel 6 is te zien dat het verschil circa 20% bedraagt, ofwel 20% meer indicaties dan contracteerruimte in uren. Het verschil in deze afwijking per instelling is groot. Dit ligt tussen - 10% en +100% ofwel 10% minder indicaties dan contracteerruimte tot 100% meer indicaties dan contracteerruimte. Het betreft alleen cliënten op grondslag psychosociaal Gecontracteerd In uren OB of AB Geïndiceerd Verschil in percentage van gecontracteerd OB (ondersteunende begeleiding) ,2% AB (activerende begeleiding) ,7% Tabel 6: Verschil in indicatie en contracteerruimte in uren Uit het bestand kon eveneens worden nagegaan welke functies er per grondslag werden geïndiceerd. Dit is in onderstaande tabel 7 weergegeven. Functies Grondslagen-> Percentage cliënten per grondslag dat de betreffende functie geïndiceerd heeft gekregen 1 Som 2 PG 3 Psy 4 LG 5 VG 6 ZG 7 PsySo totaal PV 25% 50% 6% 20% 8% 100% 3% 7% OB 96% 100% 98% 100% 100% 0% 97% 98% AB 20% 13% 27% 40% 25% 0% 46% 34% VB 21% 50% 15% 20% 33% 0% 3% 12% OB dag 29% 50% 24% 60% 52% 0% 31% 28% AB dag 4% 0% 4% 0% 4% 0% 3% 3% HV 40% 88% 9% 40% 17% 0% 3% 10% VP 39% 50% 44% 40% 15% 0% 6% 29% BH 5% 38% 2% 0% 4% 0% 0,3% 2% Gemiddeld aantal verschillende geïndiceerde functies per cliënt 2,79 4,39 2,29 3,20 2,58 1,00 1,92 2,23 Aantal cliënten Tabel 7: Relatie grondslagen met geïndiceerde functies Duidelijk is dat in 46% van de cliënten met grondslag psychosociaal de functie activerende begeleiding wordt geïndiceerd. Dit betekent dat van de 798 cliënten LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 8 van 13

9 met grondslag psychosociaal er 367 (=46%) activerende begeleiding geïndiceerd hebben gekregen. Bij de cliënten met grondslag psychiatrische aandoening, psychische stoornis hebben er 282 (=27%) activerende begeleiding geïndiceerd gekregen. Bijna alle cliënten (gemiddeld 98%) krijgen de functie ondersteunende begeleiding geïndiceerd. De gemiddelde cliënt krijgt ruim twee functies geïndiceerd. Omdat de functie activerende begeleiding niet zou mogen worden geïndiceerd bij de grondslag psychosociaal probleem is in tabel 8 het volume aan gecontracteerde functie activerende begeleiding nader gedifferentieerd. Grondslagen Contracteervolume activerende begeleiding in euro s 1 Somatische ziekte/aandoening Psychogeriatrische ziekte/aandoening Psychiatrische aandoening, psychische stoornis Lichamelijke handicap, functiestoornis Verstandelijke handicap, functiestoornis Zintuiglijke handicap, functiestoornis 0 7 Psychosociale problemen totaal Tabel 8: Uitsplitsing contracteervolume activerende begeleiding naar grondslagen In tabel 8 is te zien dat er ongeveer voor 4,4 miljoen aan contracteerruimte wordt besteed aan activerende begeleiding bij de grondslag psychosociaal. Uit de opgave van de zorgkantoren is eveneens nagegaan welke bedragen per eenheid van de verschillende functies worden gecontracteerd. Het in tabel 1 genoemde gemiddelde bedrag per eenheid is het gewogen gemiddelde over alle afspraken. De afgesproken prijzen per eenheid liggen sterk uiteen zoals in tabel 9 is weergegeven. Activiteit Eenheid Bedrag per eenheid Minimum Gemiddeld Maximum Ondersteunende begeleiding uren 30,00 56,20 91,03 Activerende begeleiding uren 30,00 62,47 122,90 Huishoudelijke verzorging uren 17,62 23,74 24,31 Verpleging uren 37,71 58,25 60,00 Persoonlijke verzorging uren 27,70 41,24 86,86 Ondersteunende begeleiding dag dag delen 21,10 28,47 42,18 Activerende begeleiding dag dag delen 29,60 32,93 76,00 Tabel 9: Gemiddelde prijzen per eenheid met maximum en minimum LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 9 van 13

10 De bandbreedte heeft onder andere te maken met de verschillende tarieven die binnen de functies mogelijk zijn, zie tabel 10. Er is niet nader onderzocht welke tarieven zijn gehanteerd. Wel is duidelijk dat de afspraken zowel boven als onder het door het CTG aangegeven maximum tarief kunnen liggen. Functie Mogelijke onderverdeling Code Maximum tarief CTG 2006 Begeleiding H121 44,60 Ondersteunende begeleiding Begeleiding extra H129 47,80 Begeleiding speciaal 1 H140 73,80 Begeleiding speciaal 2 H144 73,80 Activerende thuiszorg H130 47,50 Activerende begeleiding Activerende begeleiding speciaal 1 H147 86,60 Activerende begeleiding speciaal 2 H142 99,60 Activerende begeleiding speciaal 3 H ,80 Huishoudelijke verzorging Huishoudelijke verzorging H102 24,30 Verpleging H104 62,10 Verpleging Verpleging extra H128 66,50 Gespecialiseerde verpleging H106 67,20 Verpleging: AIV H114 62,10 Persoonlijke verzorging H126 41,60 Persoonlijke verzorging Persoonlijke verzorging extra H127 44,50 Persoonlijke verzorging speciaal H120 62,10 Tabel 10:Tariefcodes voor de verschillende functies LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 10 van 13

11 3. Conclusies Totaal is er door de 32 zorgkantoren opgegeven dat er in 2006 voor is gecontracteerd. Hiervan is werkelijk gecontracteerd met instellingen voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en opvang voor zwerfjongeren. De overige 18,5 miljoen wordt besteed aan ggz instellingen en ggz activiteiten voor cliënten in de maatschappelijke opvang. Van de ruim 90 miljoen gecontracteerde ruimte is naar schatting circa 40 miljoen (tussen 37,5 en 42,5 miljoen) gecontracteerd ten behoeve van cliënten met de grondslag psychosociaal probleem. Een aanzienlijke hoeveelheid (46%) indicaties met grondslag psychosociaal probleem bevat de functie activerende begeleiding, terwijl dit in 2006 niet mogelijk zou zijn geweest. Het aandeel activerende begeleiding binnen de grondslag psychosociaal bedraagt ongeveer 4,4 miljoen euro LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 11 van 13

12 Bijlage 1. Overzicht totaalbedrag per zorgkantoor code naam zorgkantoor opgegeven totaal bedrag opmerkingen 5501 Zorgkantoor Groningen Zorgkantoor Friesland Waarvan 5,8 miljoen Limor landelijk, rest eigen provincie Zorgkantoor Drenthe 0 Zorgkantoor Drenthe heeft geen contracten met instellingen voor maatschappelijke opvang 5504 Zorgkantoor Zwolle hiervan komt van zorgkantoor Twente 5505 Zorgkantoor Twente Zorgkantoor Apeldoorn, Zutphen e.o Zorgkantoor Arnhem Zorgkantoor Nijmegen Zorgkantoor Utrecht (lid G4) 5510 Zorgkantoor Flevoland Zorgkantoor t Gooi Uitsluitend Leger des Heils landelijk 5512 Zorgkantoor Noord-Holland Noord Zorgkantoor Kennemerland Samen met Zaanstreek elk de helft toegewezen 5514 Zorgkantoor Zaanstreek/Waterland Samen met Kennemerland elk de helft toegewezen 5515 Zorgkantoor Amsterdam (lid G4) 5516 Zorgkantoor Amstelland en De Meerlanden Zorgkantoor Zuid-Holland Noord Zorgkantoor Haaglanden (lid G4) 5519 Zorgkantoor Delft Westland Oostland Zorgkantoor Midden-Holland Zorgkantoor Rotterdam (lid G4) 5522 Zorgkantoor Nieuwe Waterweg-Noord Zorgkantoor Zuid-Hollandse Eilanden Zorgkantoor Waardenland 0 Zorgkantoor Waardenland heeft geen contracten met instellingen voor maatschappelijke opvang Zorgkantoor Zeeland Zorgkantoor West-Brabant Zorgkantoor Midden-Brabant Zorgkantoor Noordoost-Brabant Zorgkantoor Zuidoost-Brabant Zorgkantoor Noord- en Midden Limburg Zorgkantoor Zuid-Limburg Zorgkantoor Midden-IJssel totaal gemiddeld per zorgkantoor regio (109 miljoen gedeeld door 32) LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 12 van 13

13 Bijlage 2. Overzicht instellingen die informatie hebben aangeleverd Regio zorgkantoor Naam instelling Aard * Friesland Stichting Limor Leeuwarden MO Friesland SMO Fryslân MO Friesland Vrouwenopvang Fryslân VO Groningen Stichting Hospitium Den Eikelaar Groningen MO Haaglanden Kessler stichting MO Midden Brabant Stichting De Bocht Goirle VO Midden Brabant Traverse (Tilburg) MO Midden-IJssel Ruchama (Deventer) MO Rotterdam St. Centrum voor Dienstverlening Rotterdam MO Rotterdam Stichting pension Maaszicht (Rotterdam) ZWJ Zuidhollandse Eilanden St Maatschappelijke opvang Breda eo MO Zuidhollandse Eilanden Stichting valkenhorst (Breda) VO Zuid Oost Brabant Stichting Neos Eindhoven MO/VO Zuid Limburg Rimo Parkstad (Heerlen) MO Zwolle Stichting Vrouwenopvang Overijssel VO * MO = maatschappelijke opvang VO = vrouwenopvang ZWJ = opvang zwerfjongeren LD/06/3400/psmo, HHM 2006 Pagina 13 van 13