Pakistan en India, de wederopbouw

Transcriptie

1 Pakistan en India, de wederopbouw Derde tussenrapportage SHO actie Help slachtoffers aardbeving Periode 8 oktober juli 2007 Samenwerkende Hulporganisaties: Kerk in Actie Mensen in Nood/Cordaid Nederlandse Rode Kruis Oxfam Novib Stichting Vluchteling TEAR Terre des Hommes Unicef Nederland

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Korte terugblik 2 1. Inleiding 3 2. Hoe wordt uw gift besteed? 4 3. Pakistan 6 hulp algemeen 6 hulp en resulaten per sector 7 4. Belemmeringen in de hulpverlening India 15 hulp algemeen 15 hulp en resulaten per sector 16 belemmeringen in de hulpverlening 17 Adressen en contactpersonen 19 Korte terugblik De aardbeving in Pakistan en India in de vroege ochtend van 8 oktober 2005 was de ergste natuurramp in het gebied in 100 jaar tijd. De beving had een kracht van 7.6 op de schaal van Richter en de energie die vrij kwam was vergelijkbaar met atoombommen. Binnen 24 uur werden nog eens 105 naschokken geregistreerd. Ze veroorzaakten grote paniek onder de bevolking. De ramp drong langzaam tot de wereld door. Na de tsunami en de orkaan Katrina in de Verenigde Staten leek het of de wereld een beetje rampenmoe was. De ernst van de situatie en de noodzaak van grootschalige hulp waren in eerste instantie moeizaam over het voetlicht te brengen. De SHO startten een dag na de ramp de Nationale Actie: Help de slachtoffers van de aardbeving in Pakistan, India en Afghanistan. Giro werd geopend. In de weken die volgenden bleef de opbrengst oplopen. De gevolgen in Afghanistan vielen gelukkig mee en extra noodhulp was daar niet nodig. De meeste aandacht in de hulpverlening ging uit naar Pakistan. Op giro is meer dan 42 miljoen binnengekomen, inclusief een bijdrage van 2 miljoen van het ministerie voor Buitenlandse Zaken. Particulieren, bedrijven, gemeenten en provincies droegen bij aan deze hoge opbrengst. 2 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving

3 1. Inleiding Tijdens de eerste maanden na de ramp lag het zwaartepunt van de hulpverlening bij het zo snel en goed mogelijk voorzien in de basisbehoeften van de getroffen bevolking: voedsel, water en sanitaire voorzieningen, onderdak en medische zorg. Ook de opvang van getraumatiseerde mensen had prioriteit. Hoewel de noodhulpfase in zowel Pakistan als India volledig is afgerond, wordt door vrijwel alle organisaties nog kortstondige hulp verleend aan mensen in het aardbevingsgebied die door hevige sneeuwval, landverschuivingen of overstromingen opnieuw in acute nood verkeren. Deze hulp bestaat uit het distribueren van goederen zoals tenten, dekens en voedselpakketten, of opvang van de getroffenen in tijdelijke kampen. Hoewel in deze noodhulp ook tijd en middelen worden geïnvesteerd, werken de deelnemende organisaties en hun partners vooral hard aan de duurzame wederopbouw van het gebied. Na een inventarisatie, in samenwerking met de getroffenen, welke hulp er het hardst nodig was, is voor de meeste organisaties de rehabilitatiefase halverwege 2006 ingegaan. Alle SHO leden bevinden zich op dit moment in deze fase. Sommige specifieke deelprojecten zijn zelfs al afgerond. De SHO organisaties werken vrijwel uitsluitend via lokale partners die reeds werkzaam waren in het aardbevingsgebied of zich elders in de regio met noodhulp bezighielden. Deze partners hebben expertise en ervaring, zijn bekend met de omgeving en cultuur, en hebben inzicht in de behoeften van de bevolking. Zij worden door de SHO organisaties ondersteund met financiële middelen, maar vaak ook met capaciteitsontwikkeling van hun staf of organisatie als geheel. Soms werden ook Nederlandse deskundigen uitgezonden ter ondersteuning van de lokale partners. In de huidige wederopbouwfase gaat het om duurzame wederopbouw van het gebied. Daarbij richten de organisaties zich vooral op het herstel van de infrastructuur (waaronder de herbouw van huizen, scholen, ziekenhuizen en watervoorzieningen), het bevorderen van toegang tot en kwaliteit van de gezondheidszorg en het onderwijs, het herstellen of versterken van levensonderhoud en capaciteitsopbouw bij de overheden die uiteindelijk het roer weer volledig zullen overnemen. Extra aandacht wordt hierbij gegeven aan kwetsbare groepen, zoals mensen in hooggelegen en geïsoleerde gebieden, vrouwen, kinderen, ouderen en minder validen. Ook wordt voorlichting gegeven aan de bevolking over zaken als gezondheid, hygiëne, en omgaan met natuurrampen. Hoewel de wederopbouwprogramma s nog in volle gang zijn, kan men stellen dat de realisering van de gestelde doelen geleidelijk aan in zicht komt. SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 3

4 2. Hoe wordt uw gift besteed? De opbrengst van de Nationale Actie voor Pakistan en India wordt na aftrek van kosten voor fondsenwerving en administratie verdeeld over de acht leden van de SHO. De verdeling is gebaseerd op een sleutel die is vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst van de SHO. Zij wordt elk jaar herzien op basis van de omvang van de fondsenwerving en de humanitaire hulpverlening van een lid. Dankzij de belangeloze medewerking van onder andere zendgemachtigden en bedrijven zijn de kosten van de actie laag gebleven. In totaal werd ruim 42 miljoen opgehaald inclusief een bijdrage van 2 miljoen van het ministerie voor Buitenlandse Zaken. De cijfers in de tabellen en grafieken in deze rapportage geven de stand weer op 31 juli Tabel 1: ontvangsten en uitgaven van de SHO per 31 juli 2007 Ontvangsten Publieksdonaties Subsidie Rente* Kosten Fondsenwerving * Projectvoorbereiding en coördinatie * Beschikbaar voor hulpverlening Projecten In uitvoering * Uitgevoerd * Nog beschikbaar voor hulpverlening * Het rentebedrag is een optelling van de rente op giro van de SHO en de rente die de leden hebben ontvangen. 2 Aan fondsenwerving en administratie is uitgegeven. Het restant ( ) is gereserveerd voor evaluaties en rapportages. Een ongebruikt saldo wordt toegevoegd aan het bedrag dat beschikbaar is voor hulpverlening. 3 Som van de kosten van de projectvoorbereiding en coördinatie van de SHO deelnemers samengesteld uit maximaal 6% van de verdeelde publieksdonaties en maximaal 3% boven de subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. 4 Nog over te boeken ( ) en overgeboekte bedragen ( ). 5 Dit bedrag is in werkelijkheid hoger omdat een deel van de projecten in uitvoering nog niet zijn gerapporteerd. 6 Nog te verdelen middelen ( ) en committeringsruimte ( ). Met hun aandeel in de verdeling van de middelen financieren de deelnemers hulpprojecten in het rampgebied die door uitvoerende organisaties zijn ingediend. Sommige deelnemers financieren projecten via een internationale koepel waarbij zij zijn aangesloten. Tussen de deelnemers en de meeste uitvoerende organisaties en internationale koepels bestaat een langdurige samenwerking. De kosten van voorbereiding en coördinatie maken de deelnemers om de projectaanvragen te beoordelen, de financiering ervan voor te bereiden, de projecten te coördineren en zowel inhoudelijk als financieel te evalueren aan de hand van de rapportages die de uitvoerende organisaties en internationale koepels contractueel periodiek moeten opleveren. 4 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving

5 Committeringen en bestedingen De deelnemers hebben hulpprojecten gefinancierd ter waarde van (96% van de voor de doelstelling ter beschikking staande middelen). De committeringsruimte is de ruimte die de deelnemers nog hebben om nieuwe verplichtingen aan te gaan met uitvoerende organisaties en internationale koepels. Deze ruimte is en zal geheel worden aangewend voor de wederopbouw. Van de gefinancierde projecten is voor besteed en uitgevoerd. Als besteding wordt beschouwd de middelen die op 31 juli 2007 waren besteed en gerapporteerd. SHO Actie Help Slachtoffers Aardbeving 31 juli Uitgevoerde projecten per sector (noodhulp- en wederopbouwfase) Bestedingen per sector per 31 juli 2007 Gezondheidszorg Water en sanitatie Voedselzekerheid Levensonderhoud Onderwijs Onderdak Rampmanagement Programma management en ondersteuning Totaal uitgevoerde projecten Nog beschikbaar voor hulpverlening In uitvoering Uitgevoerd Projectvoorbereiding en -coördinatie Fondsenwerving SHO Actie Help Slachtoffers Aardbeving Uitgevoerde projecten 31 juli 2007 Gezondheidszorg Water en sanitatie Voedselzekerheid Levensonderhoud Onderwijs Onderdak Rampmanagement Programma management SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 5

6 3. Pakistan Cordaid Hulp Algemeen SHO Actie Help Slachtoffers Aardbeving Uitgevoerde projecten 31 juli 2007 Alle noodhulpprogramma s in Pakistan zijn inmiddels afgerond. Door de politiek instabiele situatie in Pakistan heeft de wederopbouwfase in veel gevallen een wat vertraagde start gekend maar de projecten zijn nu in volle gang. Niet alleen de enorme omvang van de ramp en de soms moeilijk begaanbaarheid van het gebied bemoeilijkten de hulpverlening. In de grotere steden zijn regelmatig protesten tegen de westerse invloed die de hulpverlening met zich mee zou brengen. Soms worden (vrouwelijke) medewerkers of specifieke organisaties bedreigd. Vooral ten tijde van de ontzetting van de Rode Moskee in Islamabad liepen de spanningen hoog op. Niet alleen in Islamabad maar ook in het aardbevingsgebied waar de aanhang voor de denkbeelden die in de Rode Moskee worden verkondigd relatief hoog is. In district Battagram werd een aantal kantoren van hulporganisaties tijdens een uit de hand gelopen demonstratie bekogeld, leeggeroofd en in brand gestoken. Dit resulteerde in de tijdelijke stopzetting van de werkzaamheden in district Battagram (met name in Allai) en delen van Mansehra. Om de situatie op te lossen werd intensief overleg gevoerd met gemeenschappen, sleutelpersonen en religieuze en politieke leiders Totaal Pakistan: Gezondheidszorg Water en sanitatie Voedselzekerheid Levensonderhoud Onderwijs Onderdak Rampmanagement Programma management en ondersteuning 6 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 6

7 Hulp en resultaten per sector Gezondheidszorg Mede dankzij de SHO-fondsen heeft het overgrote deel van de inwoners van het getroffen gebied nu toegang tot basisgezondheidszorg. De medische diensten, inclusief gezondheidsvoorlichting en gezinsplanning, worden geleverd door mobiele klinieken, noodhulpposten, ziekenhuizen, klinieken en veldhospitalen en zijn vooral in de afgelegen gebieden vaak beter dan voor de aardbeving. De organisaties hebben ook het gezondheidszorgsysteem en de capaciteitsopbouw van staf in overheidsinstellingen kunnen verbeteren en ondersteunen. Vooral op het gebied van de psychosociale hulpverlening is veel veranderd: door training van medische personeel en mensen in de gemeenschap zijn de vooroordelen over psychische klachten en psychische hulp sterk afgenomen. Veel mannen, vrouwen en kinderen zijn daardoor geholpen met het verwerken van hun trauma s. Een greep uit de projecten: Er is medische hulp geboden aan mensen (van wie in grotere samenwerkingsverbanden). Er werden verschillende noodhospitalen en mobiele klinieken opgezet. Ook werd er medisch personeel vanuit Nederland naar het getroffen gebied gezonden: een chirurgisch team om het ziekenhuis in Mansehra bij te staan en een mobiel artsenteam dat te voet naar afgelegen gebieden trok. Ook werden een kinderarts, een zorgcoördinator en een chirurg gezonden. Psychosociale zorg werd gegeven aan ruim mensen (waaronder in samenwerkingsverbanden). Deze hulpverlening werd verleend door activiteiten en gesprekken. Ook werd psychosociale zorg verleend aan hulpverleners zelf, door middel van gesprekken, trainingen, posters en materialen voor zelfhulp. Vrijwilligers zijn opgeleid, medisch personeel is getraind in gezinsplanning, bevallingskits en warme slaapkits voor kinderen werden uitgedeeld, een opfriscursus werd Water Na de aardbeving bleken veel watervoorzieningen beschadigd of onbruikbaar geworden. TEAR is samen met de gemeenschap aan de slag gegaan om te zorgen dat iedereen weer de beschikking heeft over schoon drinkwater. Alle bestaande waterbronnen werden getest en onderzocht. Waar mogelijk werden leidingen en putten hersteld. In sommige gevallen werden er geheel nieuwe systemen aangelegd. De aanleg gaat altijd gepaard met uitgebreid overleg en inspraak van de bewoners. Zij weten als geen ander waar de goede bronnen zich bevinden en natuurlijk moet er afspraken gemaakt worden met de landeigenaars over wiens grond de leidingen zullen lopen. In een geval lag de bron ruim 11 kilometer van het dorp vandaan. Het bijna onbegaanbare terrein maakte het moeilijk om de materialen op de plaats van bestemming te krijgen. Er werd dag en nacht, in groepen, gewerkt om alle leidingen op de juiste plek te krijgen. Meneer Akbar denkt dat hij droomt. Ik ben 60 jaar en woon al sinds mijn geboorte hier in dit dorp. Dat ik hier nu pijpleidingen zie voor water kan ik niet geloven. Het lijkt wel of ik droom met mijn ogen open. Inmiddels hebben ruim huishoudens toegang tot schoon drinkwater. SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 7

8 aangeboden aan zorgverleners in dorpen, en enkele laboratoria werden opgezet. Kindvriendelijke ruimten werden opgezet in 28 kampen in Muzaffarabad, waar kinderen steun en begeleiding kregen en 380 kinderen werden doorverwezen naar officiële hulpverlening. Ook werden trainingssessies gegeven aan de lokale overheid, en meer dan kinderen werden voor het eerst geregistreerd in het bevolkingsregister. Water en sanitaire voorzieningen Veel gemeenschappen kunnen weer gebruik maken van schoon en veilig water, doordat de kapotte watervoorzieningen zijn gerepareerd of vervangen. Sanitaire voorzieningen zijn geïnstalleerd in dorpen en opvangkampen en bij scholen en ziekenhuizen. Ook is de gezondheid van veel inwoners, ook vrouwen en kinderen, vooruit gegaan door de intensieve voorlichting over een hygiënische levensstijl. Een greep uit de projecten: Water en sanitaire voorzieningen zijn direct geleverd aan ten minste mensen. Daarnaast zijn nog eens mensen geholpen in samenwerkingsverbanden. Daartoe zijn in opvangkampen en tientallen gemeenschappen watervoorzieningsystemen aangelegd of hersteld. Ook zijn er duizenden latrines en wasgelegenheden aangelegd. Zo is een grote waterzuiveringsinstallatie in Muzaffarabad gerepareerd en het stedelijk waterleidingsnetwerk daar hersteld. In totaal zijn zeker 298 permanente watertoevoersystemen en 24 tijdelijke systemen hersteld. Vele andere zijn in nog in verschillende stadia van aanbouw. Om te zorgen dat de herstelde water- en sanitaire voorzieningen optimaal worden gebruikt. Ter preventie van het uitbreken van (besmettelijke) ziektes, is gezondheids- en hygiënevoorlichting gegeven in de kampen, dorpen en scholen. Ook werden hygiënepakketten en zeep uitgedeeld. Voedselzekerheid Een klein deel, 1 procent van de SHO-fondsen, is besteed aan voedselveiligheid, vooral in de noodhulpfase en tijdens winters. Zowel in kampen als in de hooggelegen berggebieden is voedsel uitgedeeld. Hierdoor konden de getroffen inwoners de eerste maanden na de aardbeving en de strenge winters overleven. Een greep uit de projecten: De voedselvoorziening in de kampen werd voornamelijk verzorgd door het WFP (World Food Program). Met SHO gelden werden mensen (in samenwerkingsverband) in kampen eenmalig voorzien van een voedselpakket, voldoende voor een maand. Een SHO-organisatie deelde drie maanden lang dagelijks twee broden per persoon uit aan mensen. En lokale partners hebben gedurende de wederopbouwfase de bevolking voorzien van voedselpakketten in hoger gelegen gebieden van de Kaghan Vallei en in een tijdelijk winteropvangkamp. In totaal werden mensen voorzien van voedsel, waarvan direct met SHO gelden en de overigen in samenwerkingsverband. Opleidingen Onder het waakzame oog van zijn supervisors, trekt Abdul Azeem aan een groene, plastic kabel om het metaal op te richten dat uiteindelijk het dak zal vormen van een nieuwe school. Deze school staat in een afgelegen gebied in het noord-westen van Pakistan en is bestand tegen aardbevingen, maar ook winter-proof. Abdul is een gediplomeerde van de bouwopleiding van Church World Service (CWS), een partner van Kerk in Actie & ICCO. Vandaag worden de vaardigheden getest van 14 jonge mensen, die zijn getraind in lassen, timmerwerk en metselwerk. Aan hen is gevraagd om hun vaardigheden te laten zien, door in één dag het raamwerk van een school te bouwen. Als ze daarin slagen, worden ze in dienst genomen om nog vijftig scholen te bouwen in de Kund-vallei. Iedere school kan 160 leerlingen ontvangen. Wij zullen de demonstratie van vandaag ook gebruiken, om input te krijgen van de bouwers hoe we de structuur kunnen verbeteren, verklaart de supervisor Malik Saeed. Zij kunnen ons dat immers het beste vertellen. 8 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving

9 Levensonderhoud De inwoners van het getroffen gebied zijn in de noodfase voorzien van allerhande gebruiksvoorwerpen en andere goederen (b.v. kleding) die zij verloren hadden door het instorten van hun huis. Veel mensen waren bovendien hun bron van inkomsten kwijtgeraakt: landbouwgrond, vee of een winkel. Daarom zijn in de wederopbouwfase kwetsbare families gesteund middels vakopleidingen, of distributie van bijvoorbeeld vee of zaden. Hulp werd ook geboden bij het opzetten van kleine bedrijfjes. Hierdoor kunnen veel gezinnen nu hun eigen inkomen weer genereren. Een greep uit de projecten: Zeker mensen zijn voorzien van noodhulpgoederen. Zij ontvingen diverse pakketten met basisbenodigdheden als (thermische) dekens, lakens, matrassen, bedspreien, keukensets, schoonmaakartikelen, kachels, kookstellen, lantaarns, plastic zeilen en hygiëne pakketten. Ook werden gereedschappen beschikbaar gesteld, waarmee puin geruimd kon worden. Voor dit werk ontvingen mensen een vergoeding. In de wederopbouwfase verschoof de aandacht van het leveren van goederen naar het assisteren van mensen zodat zij weer in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. In totaal zijn mensen op deze wijze geholpen, plus 715 mensen in samenwerkingsverband. Zij werden onder andere opgeleid tot metselaars, timmermannen, elektriciens, naai(st)ers en reparateurs van mobiele telefoons. Aan boeren en huisvrouwen werd zaaigoed (o.a. voor maïs, aardappels, fruitbomen, groenten) en kunstmest gegeven, zodat ze weer konden beginnen met het telen van gewassen. Ook werden schapen en geiten verstrekt, inclusief voer en vaccinaties, met name aan vrouwen die traditioneel het kleinvee verzorgen. Onderwijs Het grootste deel van de kinderen in het getroffen gebied kon al snel na de aardbeving terug naar school. Eerst in schooltenten en later in semi-permanente gebouwen. In de opvangkampen hebben veel kinderen voor het eerst kennis gemaakt met onderwijs. In de onderwijssector als geheel is vooruitgang geboekt doordat er veel is geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs door het verstrekken van lesmateriaal, het aantrekken en trainen van (vrouwelijke) leraren en onderwijsambtenaren, en het betrekken van ouders bij het onderwijs aan hun kinderen. Dit alles werkte stimulerend op de deelname van meisjes, gehandicapte en achtergestelde kinderen, aan het onderwijs. Om meer meisjes op school te krijgen is voor 40 leraressen voor vervoer gezorgd. Ook wordt het belang van het naar school sturen van dochters gestimuleerd en gepromoot. Ook worden ouders meer betrokken bij het onderwijs van hun kinderen. Een greep uit de projecten: In totaal zijn schoolkinderen en onderwijzers in de noodhulpfase bereikt. Van de SHO-leden was alleen Unicef in de noodfase al actief in het onderwijs en richtte 22 noodscholen op in kampen, waar kinderen onderwijs kregen. Ook werden 520 noodscholen opgericht in dorpen waar zo n kinderen gebruik van maakten scholen werden voorzien van kisten voor het opbergen van leermiddelen, schoolborden, matten, handleidingen voor leraren, en ander les- en onderwijsmateriaal. Tijdelijke scholen Het is 1 uur s middags in de lagere meisjesschool van de overheid in Sarikala, in Azad Jammu en Kashmir (AJK) in het noordoosten van Pakistan. 25 Leerlingen nemen actief deel aan een rekenles. Ze concentreren zich op het schoolbord. Ondanks de buitentemperatuur van 37 C zorgt de wind, die zonder moeite door de ramen van de gloednieuwe school naar binnen komt, dat het binnen koel blijft. Als haar wordt gevraagd naar haar nieuwe school, licht het gezicht van de 12-jarige Zaeen op. Alles is zo veel beter aan de nieuwe school. Ik vind hem zelfs mooier dan het gebouw dat we hadden vóór de aardbeving. Hij is zo mooi en koel van binnen! De school van Zaeen had zwaar te lijden van de aardbeving van 8 oktober 2005 die minstens levens eiste in het noorden van Pakistan. Direct na de ramp werd de school ondergebracht in een tent die was uitgedeeld door Unicef. Het was heel zwaar om les te geven in de tent vanwege de verschrikkelijke hitte in de zomer en de extreme kou in de winter, herinnert zich Shamin Akhtar, de 35-jarige lerares van de school in Sarikala. Deze nieuwe school is veel veiliger. Ik kan me nu concentreren op lesgeven en de leerlingen kunnen zich concentreren op leren. De bouw van de noodschool in Sarikala kostte ongeveer 200,000 Pakistani rupees (3300 dollar, tegen de koers van de afdracht zo n 2750 euro). De bouw van een dergelijke school vergt ongeveer zes weken. SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 9

10 In totaal krijgen kinderen nu les in een nieuwe (nood)school. Sommige scholen zijn of worden totaal herbouwd (53), voor andere scholen is het materiaal en vakmanschap geleverd (60). Sommige scholen ontvingen een tent (100), of een tijdelijke constructie ter vervanging van die tenten (7). Versleten schooltenten zijn vervangen of hersteld. Onderdak In de sector onderdak werd verreweg het meeste geld besteed, meer dan 44 % van het totaal uitgegeven bedrag. Met dit geld zijn vele duizenden tenten gedistribueerd en is materiaal en gereedschap verstrekt om tijdelijke onderkomens op te zetten. In de rehabilitatiefase werd materiaal, gereedschap, training en arbeidskrachten geleverd om getroffenen die hun huizen wilden herbouwen bij te staan. Soms werd er puin geruimd, zonder machines erg zwaar en tijdrovend, om sneller plaats te maken voor nieuwe gebouwen. De Pakistaanse regering wil dat mensen zelf hun huizen herbouwen met overheidssubsidie, maar in uitzonderingsgevallen hebben de organisaties ook zelf huizen kunnen herbouwen. Hoewel de wederopbouw van huizen langzaam verloopt, hebben veel mensen in ieder geval tijdelijk weer een golfplaat, tent of echt dak boven hun hoofd. Een greep uit de projecten: In totaal zijn mensen geholpen met een wintervaste tent of materiaal en gereedschap om zelf een tijdelijk onderkomen mee te bouwen. Daarnaast werd aan mensen extra materiaal gegeven zoals slaapzakken, dekens en fleecejacks. Dankzij fondsen van SHO hebben nu minimaal mensen weer een echt dak boven het hoofd. Door het volledig herbouwen van huizen of het distribueren van dakplaten en ander materiaal zoals gereedschappen waarmee de mensen zelf hun huis konden herbouwen. Ook is voorlichting gegeven over o.a. aardbevingsbestendig bouwen. Rampenmanagement Het getroffen gebied wordt regelmatig getroffen door (kleinere) aardbevingen, landverschuivingen, overstromingen en heftige sneeuw- en regenval. Door de input van de organisaties in rampmanagement weten vele getroffenen, gemeenschapsleiders en staf van lokale organisaties nu hoe ze tijdens en na een eventueel volgende natuurramp moeten reageren. Ook is bereikt dat mensen weten hoe ze de impact van zo n ramp kunnen minimaliseren doordat ze bijvoorbeeld eerste hulp kunnen bieden aan de slachtoffers, en weten hoe zij aardbevingsbestendig gebouwen op minder kwetsbare plaatsen kunnen bouwen. 10 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving

11 Een greep uit de projecten: Rampenmanagement en ramppreventie cursussen werden gegeven aan 505 mensen (in samenwerkingsverband) mensen in gemeenschappen hebben ondersteuning ontvangen om te leren omgaan met deze en eventueel volgende rampen door het opzetten van reconstructiecomités en het maken van een handleiding. Programmamanagement en ondersteuning Relatief veel aandacht en geld (ruim 13%) is ook uitgegaan naar programmamanagement en ondersteuning. Net als de Pakistaanse overheid, waren veel lokale implementerende organisaties niet voorbereid op een ramp van deze omvang, en hadden ze niet altijd voldoende capaciteit in huis om er adequaat op te reageren op korte en lange termijn. Zij werden daarom door de SHO-leden geholpen bij financieel en inhoudelijk management van de noodhulp- en wederopbouwprogramma s, vaak door middel van capaciteitsopbouw (onder andere door het aanbieden van trainingen voor staf of managers, hulp bij het opzetten van systemen en rapporteren) of het sturen van tijdelijke medewerkers uit Nederland. De implementerende partners zijn daardoor nog effectiever geworden in het bieden van hulp. SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 11

12 4. Belemmeringen in de hulpverlening Veel van de knelpunten waar SHO-leden en hun partnerorganisaties tegenaan lopen worden veroorzaakt door de omvang van de ramp en de ontoegankelijkheid van het gebied. Logistiek Direct na de ramp, maar ook tijdens de wederopbouw werd de hulpverlening belemmerd door slechte wegen, sneeuw, regenval, en aardverschuivingen waardoor toegangswegen soms dagen of zelfs weken geblokkeerd werden. Hierdoor liepen veel projecten vertraging op. Er werd gebruik gemaakt van alle mogelijke vervoersmiddelen, waaronder (leger)helikopters, VN vluchten, sneeuwscooters en lastdieren. Ook trok men te voet over de bergen. In de noodhulpfase werd prio riteit gegeven aan transport van voedsel, tenten en dekens en medische transporten. Staf Door de omvang van de ramp en de daaropvolgende hulpoperatie kwamen veel lokale partners in de problemen bij het zoeken naar medewerkers. Er heerste een groot tekort aan gekwalificeerde staf in het aardbevingsgebied. Vooral technische, medische, psychosociale medewerkers waren moeilijk te vinden. Door de onderlinge concurrentie onder de lokale en internationale hulporganisaties was het bovendien moeilijk om goede staf te behouden. Dit heeft uiteraard negatieve gevolgen voor de uitvoering van de projecten. Organisaties hebben hierop met verschillende tactieken geantwoord. Zo was het inzetten van vrijwilligers effectief tijdens de noodhulp. In latere fases werd veel aandacht besteed aan het trainen of bijscholen van de eigen staf en het betrekken van mensen uit de gemeenschappen. Ook werd personeel uit andere gebieden van Pakistan aangetrokken. Materiaal Naast het tekort aan staf ontstond er ook een tekort aan hulpgoederen (met name wintertenten) en materiaal voor de wederopbouw van het gebied. In sommige gevallen moesten hulpgoederen daarom ingevoerd worden uit andere delen van de wereld, wat vertraging maar ook extra kosten met zich 12 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving

13 meebracht. Ook werd gekozen voor alternatieve oplossingen, bijvoorbeeld zomertenten met extra dekens. Ook constructiematerialen voor het herstel van gebouwen en watervoorzieningen waren schaars. Vanwege het grote tekort schoten ook de prijzen de lucht in. Om de kosten te drukken werden materialen zo groot mogelijk ingekocht en opgeslagen, of werd indien mogelijk gekozen voor alternatieve materialen. Vrouwelijke hulpverleners Acceptatie van vrouwelijke medewerkers in de gemeenschappen is een lastig punt, omdat het wordt gezien als een aantasting van traditionele waarden en normen, waarbij vrouwen bij voorkeur niet aan het openbare leven deelnemen. Het inzetten van vrouwelijke hulpverleners is echter cruciaal, omdat lokale vrouwen vaak niet in contact mogen treden met mannen buiten hun familie. Lokale NGO s reageren hierop door een dialoog aan te gaan met mannelijke leden en leiders van de gemeenschap. Het betrekken van lokale vrouwelijke vrijwilligers wordt daarbij vaak als oplossing aangedragen. Indien geen oplossing kan worden gevonden in een specifieke gemeenschap, worden de vrouwelijk medewerkers soms herplaatst naar een ander gebied, of wordt het veldwerk tijdelijk stopgezet. Vergunningen en beleid ERRA (Earthquake Rehabilitation and Reconstruction Authority), de instantie binnen de Pakistaanse overheid die zich bezighoudt met de aardbeving, coördineert de hulpverlening en geeft vergunningen af aan NGO s die projecten willen uitvoeren in het aardbevingsgebied. Veel organisaties geven aan dat het aanvraagproces voor deze vergunningen veel langer duurt dan verwacht, waardoor projecten vertraging hebben oplopen. Ook bestond er lang onduidelijkheid over de plannen en definitieve richtlijnen van ERRA voor de reconstructie, waardoor bouwprojecten soms halverwege of zelfs na afronding nog aangepast moesten worden. Veel huizenen scholenbouw programma s liepen hierdoor vertraging op, maar ook de water- en sanitatiesector had eronder te lijden. Goede formele en informele relaties en intensief overleg met de betrokken departementen helpen om het proces te versnellen. Water en sanitaire voorzieningen Waterpolitiek waarbij invloedrijke personen proberen te beïnvloeden wie er op de watervoorziening worden aangesloten vertraagde de aanleg van waterleidingen. Ook zijn er problemen rond het landeigendom, waarbij bijvoorbeeld de landeigenaar van de waterbron of het gebied waarover de leidingen lopen compensatie eisen, of de gemeenschappen geen land ter beschikking willen stellen voor latrinevoorzieningen voor ontheemden. Ook de moeilijke bodemcondities belemmeren het werk. Bij de aanleg van sanitaire voorzieningen gaat het vaak om problemen rond de verantwoordelijkheid voor het onderhoud en voor het schoonhouden van de faciliteiten. Ook bestaat er culturele weerstand tegen latrinevoorzieningen. Gezondheidszorg De gezondheidszorg was al voor de aardbeving erg slecht. Vooral in afgelegen gebieden functioneerde het nauwelijks. Er is een groot tekort aan faciliteiten en medische staf. Door de aardbeving kwam de gezondheidszorg nog verder onder druk te staan, vanwege het grote aantal patiënten en de enorme schade aan klinieken en ziekenhuizen. De cultuur in Pakistan vereist dat vrouwen worden geholpen door vrouwelijk medisch personeel. Het is echter moeilijk om vrouwelijke gezondheidswerkers te vinden voor afgelegen gebieden. Personeel wordt daarom gerekruteerd uit andere gebieden in Pakistan. In district Kohistan staat de overheid niet toe dat NGO s hun activiteiten hervatten op medisch gebied. De klinieken zijn open en er is wel lokaal verplegend personeel maar geen artsen. Er wordt aan de situatie gewerkt door goede contacten op te bouwen met de lokale overheid. Onderwijs Het bleek soms lastig om geschikte, veilige locaties voor tijdelijke scholen te vinden in het bergachtige landschap. De oplossing lag veelal in het betrekken van de verenigingen van ouders en leraren. Sommige scholen van Cordaid bleken bij controle niet volledig aardbevingsbestendig en moesten worden aangepast. Overig Naar aanleiding van klachten van de doelgroep over het niet verkrijgen van beloofd materiaal, is Cordaid een lokale fraudezaak op het spoor gekomen. Er zijn financieel deskundigen en programmaverantwoordelijken naar Pakistan gestuurd om dat uit te zoeken. Tevens is een extern accountantsbureau en het National Accountability Bureau in de hand genomen. Het hele bedrag is terug te verkrijgen. Gedupeerden hebben hun woning veelal kunnen herbouwen met compensatiegelden van de overheid (ERRA). SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 13

14 Waterrechten Bij het ontwerp van een drinkwatersysteem in Chotta Banna deed zich een probleem voor met de rechten van het water. Twee boven elkaar gelegen dorpjes zouden profiteren van de aanleg van het systeem. Helaas werd de aanleg gestopt omdat de bewoners niet akkoord gingen met het gebruik van de waterbron door bewoners in het andere dorp. De gesprekken en onderhandelingen die IRC, de partner van Stichting Vluchteling, in samenwerking met de dorpsvertegenwoordigers voerde, leidde tot een compromis waarbij besloten werd om een extra waterreservoir te bouwen bij de waterbron. Bewoners van beide dorpen hebben nu toegang tot veilig drinkwater. 14 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving

15 5. India Hulp algemeen Bestedingen in India per sector per 31 juli 2007 In India voltrok de aardbeving zich in de deelstaat Jammu Kashmir. Het gebied ligt op vrij grote afstand van het epicentrum in Pakistan en de schade was dan ook minder groot. Net als in Pakistan heeft ook in India de overheid en vooral het leger een grote rol gespeeld in de noodhulpactiviteiten in Kashmir. Dit is een deelstaat dat onder Indiaas bestuur valt maar betwist wordt door Pakistan. Vooral in de grensgebieden was het vrijwel onmogelijk om zonder het leger de slachtoffers te bereiken. Implementerende partners moesten besluiten hoe zij hier mee om zouden gaan. CSSS, een katholieke organisatie, koos ervoor om samen te werken met het leger, terwijl COVA (een neutrale organisatie met veel moslim staf) zich afzijdig heeft gehouden en meer ingezet heeft op samenwerking met nationale en deelstaatoverheden Totaal India: Gezondheidszorg Water en sanitatie (0) Voedselzekerheid Levensonderhoud Onderwijs (0) Onderdak Rampmanagement Programma management en ondersteuning SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 15

16 Hulp en resultaten per sector Gezondheidszorg De gezondheidszorg krijgt langzaam weer vorm. In de noodhulpfase hebben personen medische hulp gekregen en 117 mensen psychologische ondersteuning. 946 personen hebben een hygiëne pakket ontvangen. Er zijn verschillende campagnes en voorlichtingsactiviteiten op het gebied van hygiene georganiseerd. Ook is er een aantal mobiele klinieken ingezet en lokale gezondheidswerkers en vroedvrouwen zijn getraind. In 5 dorpen in Kashmir is gezondheidszorg geboden met speciale aandacht voor vrouwen en kinderen. Voedselzekerheid Vlak na de ramp zijn mensen voorzien van voedselpakketten met olie, zout, rijst, linzen en meel mensen hebben melkpoeder en thee ontvangen als extra bijvoeding. Daarnaast kregen 350 kwetsbare kinderen 3 maanden lang zes dagen per week een gezonde maaltijd. Olie, zout en linzen Raj Kumar Raina is gehandicapt en woont samen met zijn vrouw en dochter in Rajarwani/ Mohra. Door de aardbeving is zijn boerderij en land in een aardverschuiving verdwenen. Deze boerderij was zijn enige vorm van inkomen. Van de overheid heeft hij een toezegging gekregen van 40,000 IRS (ongeveer 769 Euro), maar hij wacht nog steeds op dit geld. Daarnaast heeft hij bijna 100 kilo rijst ontvangen voor 3 maanden voor het gezin. Het is begrijpelijk dat dit niet voldoende is voor een gezin dat alles kwijt is. Mijnheer Raina vertelde dat CSSS, de partner van Cordaid, de familie een wintervaste tent heeft gegeven met genoeg ruimte voor alle drie gezinsleden. Daarnaast heeft CSSS het gezin dekens, matrassen en keukenartikelen gegeven en een voedingssupplement van meel, olie, zout en linzen. Mijnheer Raina is blij met de hulp en vertelde: CSSS was de eerste NGO die ons heeft geholpen na de aardbeving. Ik wil graag dat ze ons nog verder helpen met het weer opbouwen van een huis want ik heb gemerkt dat je CSSS kunt vertrouwen. Levensonderhoud Aan personen zijn noodhulpgoederen verstrekt, waaronder winterkleding, keukengerei, (wollen) dekens, matrassen, jerrycans, lampen, lantaarns, voedsel, kaarsen, lucifers, lakens, en kinderjassen. 31 vrouwen hebben een naaicursus gevolgd en hebben een naaimachine ontvangen. Verder zijn er in 5 dorpen in Kashmir activiteiten ontwikkeld op het gebied van inkomstengeneratie, wederopbouw van de gemeenschapstructuur en ondersteuning van kwetsbare families. Onderwijs 339 kinderen hebben deelgenomen aan een schoolkamp om hun traumatische ervaringen te verwerken. Aanvullende zijn er theatervoorstellingen georganiseerd om kinderen te helpen hun angst en onzekerheid te verwerken. Een onbekend aantal metselaars is getraind. Ook zijn materialen voor scholen, uniformen, schooltassen, boeken en educatieve spelletjes aangeschaft. Deze zullen nog worden gedistribueerd aan scholen, waardoor kinderen bijgestaan zullen worden. Onderdak Zeker mensen hebben tijdelijk onderdak gekregen. Er zijn tenten verstrekt, maar ook materiaal om tijdelijke onderkomens te isoleren. Ook werden bouwmaterialen en gereedschap gedistribueerd waarmee mensen zelf onderkomens konden opbouwen. Hierbij werd ook technische ondersteuning geboden. Het materiaal en gereedschap kan later gebruikt worden voor de bouw van een permanente woning. Ook ontvingen mensen extra hulpgoederen zoals dekens, matrassen, dakbedekkingmateriaal, en huishoudelijke artikelen. De constructie van zeker 319 huizen is voltooid. Hierdoor hebben zeker mensen weer een dak boven hun hoofd. Daarnaast zijn 150 vrijwilligers getraind en ingezet bij de bouw en reparatie. Rampmanagement vrijwilligers zijn gerekruteerd en hebben geholpen bij distributieactiviteiten. Programma management en ondersteuning De implementerende partners zijn ondersteund door inzet van personeel en verbeterde administratie. Ook zijn 7 vrijwilligers getraind. Er is steun geweest voor een behoefteanalyse, capaciteitsversterking, training, en bewustwordingcampagnes om de kennis van de lokale bevolking met betrekking tot aardbevingsbestendige huizen te versterken. 16 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving

17 Belemmeringen in de hulpverlening Noodhulp Een gebrek aan goede tenten zorgde voor vertraging. Een lidorganisatie moest de tenten in het buitenland aankopen en invoeren. Toen de tenten na anderhalve maand aankwamen, was de noodzaak veranderd. De organisatie heeft er toen voor gekozen om de doelgroep wat te verkleinen en zich te richtten op kwetsbare en grote families. Onderdak Een lidorganisatie ondervond opstartproblemen bij het huizenbouwprogramma. De constructie verliep traag door klimatologische omstandigheden, transport, onveiligheid, en een gebrek aan goed geschoolde arbeidskrachten. Er is toen voor gekozen om training te geven aan metselaars, en voorlichting aan de doelgroep over aardbevingsbestendig bouwen. Vlak na de ramp. Rampgebied ruim een jaar later. SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 17

18 Religie In Kashmir, waar de bevolking voornamelijk moslim is, werd ook samengewerkt met organisaties met een christelijke signatuur. Ze worden door de bevolking gezien als neutraal, maar door de politiek er wel eens van beschuldigd uit te zijn op evangelisatie. Door deel te nemen aan coördinatiefora is het gelukt om zich duidelijker te profileren als neutrale organisaties. Betrokkenheid van de lokale bevolking De lokale bevolking wordt zoveel mogelijk betrokken bij de hele projectcyclus, van planning tot evaluatie. Dit komt de kwaliteit en relevantie van de projecten ten goede, is kostenbesparend, efficiënt en levert naar verwachting uiteindelijk een duurzaam resultaat op omdat de bevolking zich betrokken en verantwoordelijk voelt. Dit past in de strategie Build Back Better, dat erop gericht is dat gereconstrueerde faciliteiten in ieder geval aardbevingsbestendig zijn maar ook beter passen bij de behoeften van de bevolking. Ook wordt er bewust ingezet op het versterken van het onderwijs- en gezondheidszorgsysteem. Waterleiding De belangrijkste wens van het dorp Pena is de aanleg van een waterleiding. Die hebben ze nooit gehad in het dorp en de natuurlijke bronnen zijn vernietigd door de aardbeving. Het dorpje Pena is ver weg, hoog en afgelegen in het district Barkot. Vrouwen moeten meer dan 2 kilometer door het zware terrein lopen, met het water op hun hoofd. Gezien de technische problemen vanwege de hoge ligging en steile hellingen wordt het te duur. De overheid heeft hier geen geld voor. Sungi, de lokale partner van Oxfam Novib, stimuleert het dorpscomité om alvast zelf geld in te zamelen. Het dorp legt alle kleine beetjes bij elkaar en weet 25 % van het benodigde bedrag bij elkaar te brengen. Een ingenieur komt op uitnodiging van Sungi de mogelijkheden bestuderen. Het hele dorp komt naar de vergadering om de man uit te leggen hoe dringend zij behoefte hebben aan een waterleiding. Hij geeft een positief advies, met veel zelfwerkzaamheid moet het mogelijk zijn om een waterleiding aan te leggen. Sungi besluit samen met het dorp de waterleiding aan te leggen, de overheid is bereid om een deel van materialen te leveren. Meer dan 3000 meter pijplijn wordt gebruikt, het hele dorp bouwt mee, de ingenieur adviseert en begeleidt. Sungi betaalt de rest van het materiaal, en de begeleiding. Het hele dorp loopt uit om de nieuwe waterleiding te openen. Kanttekeningen Bij de weergave van de bereikte resultaten in de hulpverlening in de getroffen landen dienen enkele kanttekeningen geplaatst te worden: Er zijn schattingen gemaakt van de bereikte doelgroep. Per activiteit kan betrekkelijk nauwkeurig geschat worden hoeveel mensen er bereikt zijn, maar met het optellen van de doelgroepen van verschillende activiteiten is het mogelijk dat eenzelfde persoon van verschillende vormen van hulp gebruik heeft gemaakt van één organisatie. Ook kan het voorkomen dat één persoon van verschillende SHO-lidorganisaties hulp ontvangt. De meeste organisaties werken vanuit een geheel omvattend hulpprogramma, dat uit verschillende bronnen gefinancierd wordt. De bijdrage van de actie vormt dan een onderdeel van een groter budget. Voor informatie over het gehele programma van de SHO-lidorganisaties en gastdeelnemers wordt verwezen naar de websites van de individuele organisaties. Sommige projecten zijn medegefinancierd door meerdere donoren en/of in een groter samenwerkingsverband of koepel. Omdat het ondoenlijk is in dit geval bereikcijfers weer te geven die louter en alleen betrekking hebben op het fondsenaandeel van SHO, worden bij deze resultaten altijd aangeven dat het in samenwerkingsverband is bereikt. Op de websites van de deelnemende organisaties kunt u de deelrapportages vinden met daarin tot in detail de projecten en bereikte resultaten. 18 SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving

19 Adressen en contactpersonen SHO secretariaat p/a Nederlandse Rode Kruis T.a.v. Julie Verhaar Postbus KC Den Haag Tel.: (070) Website: Voor informatie over de specifieke hulpactiviteiten van SHO-organisaties kunt u contact opnemen met: SHO-organisaties: Kerk in Actie Corinth van Schaik Novib Paul van Tongeren Mensen in Nood Marjolein Hammink Nederlandse Rode Kruis Anna Kodde Stichting Vluchteling Tirsa Hofstee TEAR Suzanne Vermeulen Terre des Hommes Esther Adam Unicef Martin de Beer Colofon Uitgave Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) Utrecht, september 2007 Drukwerk en lay-out: Libertas, Bunnik Teksten: Samenwerkende Hulporganisaties Fotografie: Voorpagina: Mirjam van den Berg OxfamNovib Pagina s 2,8,15 en17: Mirjam van den Berg OxfamNovib Pagina s 3 en 11: Stichting Vluchteling Pagina s 9 en 13: Kerk in Actie/ICCO Redactie: Clarieke Hidden en Polly Breur Eindredactie: Polly Breur SHO: Tussenrapportage 3 Help slachtoffers aardbeving 19

20 Samenwerkende Hulporganisaties