Amsterdam, 1 januari Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State Postbus EA Den Haag

Transcriptie

1 Secretariaat: Willem Pijperstraat XL Amsterdam Website: Amsterdam, 1 januari 2010 Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State Postbus EA Den Haag BEROEPSCHRIFT Hierbij stelt de Vereniging Vrienden van het Beatrixpark hoger beroep in tegen de uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 24 november 2009 in zaaknummers AWB 09/2823 WRO en AWB 09/2762 WRO, gewezen tussen onze Vereniging en de Vereniging Beethovenstraat-Parnassusweg als eisers, en het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Amsterdam als verweerder. Een copie van de uitspraak treft u hierbij aan (bijlage). GRONDEN VAN HET HOGER BEROEP. Grief A. Gezien de geldende afspraken over de bevoegdheidsverdeling tussen verweerder en het stadsdeelbestuur van Zuideramstel (raadsbesluit Wijziging samenwerking grootstedelijk project Zuidas van 29 oktober 2003), had niet verweerder, maar het dagelijks bestuur van het stadsdeel Zuideramstel op de aanvraag tot het verlenen van de reguliere bouwvergunning moeten beslissen. De rechtbank is hieraan ten onrechte voorbijgegaan. Toelichting grief A. Uit het raadsbesluit van 29 oktober 2003 houdende Wijziging samenwerking grootstedelijk project Zuidas, Gemeenteblad afd. 3A nr. 97/490, blijkt dat vergunningen voor gevelreclame in de Zuidas een bevoegdheid van het stadsdeel zijn. Dit betreft ook bouwvergunningen voor gevelreclame.

2 De rechtbank heeft ten onrechte uit het voorkomen van Gevelreclame in een lijst zonder bijbehorend kopje en het voorkomen van Vervanging gevelreclame in een lijst met het kopje Bouwen en wonen/subsidies afgeleid dat Gevelreclame niet zou zien op reclame-uitingen waarvoor een bouwvergunning is vereist. Voor dit standpunt van de rechtbank is naar ons oordeel geen enkel aanknopingspunt te vinden. De enkele vermelding van de termen bouwen en wonen/subsidies betekent niet dat de onder dit kopje vallende bevoegdheden alleen betrekking zouden hebben op bouwvergunningplichtige activiteiten en dat daarmee de elders vermelde bevoegdheden alleen zouden zien op niet-bouwvergunningplichtige activiteiten. Aannemelijk is dat het kopje vooral in verband staat met de bevoegdheden die in de eerste drie regels zijn genoemd, te weten Besluit Woninggebonden Subsidies, herinrichtingskosten en wisselwoningen, en dat de opsteller van de lijst op associërende wijze via architectonisch belangrijke gevelwanden en gevelreiniging op vervanging gevelreclame is gekomen, zonder daarbij de bedoeling te hebben gehad om gevelreclame in het eerste lijstje te beperken tot gevelreclame waarvoor geen bouwvergunning is vereist. Uit de lijst blijkt dat het juist de bedoeling was dat het stadsdeel op het gebied van alle reclameuitingen in de Zuidas bevoegd zou worden, zowel aan de gevel als aan de openbare weg, zowel gevelreclame als vervanging gevelreclame. Er is wat dit betreft geen uitzondering gemaakt waar het gaat om bouwvergunningplichtige gevelreclame. Anders zou ook niet te verklaren zijn dat het stadsdeel enkele jaren later - op 28 februari een welstandsnota heeft vastgesteld voor reclame-uitingen in de Zuidas. In een welstandsnota mogen bouwwerken die bouwvergunningplichtig zijn, niet buiten beschouwing worden gelaten, integendeel deze is daar juist voor bedoeld. De regels die de stadsdeelraad in de welstandsnota heeft vastgesteld zijn daarom ook van toepassing op bouwvergunningplichtige reclame-uitingen in de Zuidas, waarbij het onderscheid gewone gevelreclame en vervanging gevelreclame niet ter zake doet. De rechtbank is van mening dat het feit dat in de welstandsnota toetsingscriteria voor reclame in de Zuidas zijn vastgesteld niet afdoet aan haar uitleg van het begrip gevelreclame in de bijlage van het raadsbesluit, te weten dat dit alleen niet-bouwvergunningplichtige gevelreclame zou betreffen. Dit oordeel is op geen enkele wijze gemotiveerd. De uitspraak is hierdoor onbegrijpelijk. De rechtbank is ten onrechte niet ingegaan op onze stelling dat door het stadsdeelbestuur van Zuideramstel ook bouwvergunningen en vrijstellingen voor gevelreclames worden verleend ten behoeve van gebouwen in de Zuidas waar eerder geen reclame-uiting op de gevel was. Hieruit kan worden afgeleid dat het stadsdeelbestuur zich ook bevoegd acht voor het vergunnen van gevelreclame zonder dat sprake is van vervanging. Genoemd is de reclame-uiting van RBS. Het betrof hier een reguliere bouwvergunning voor het plaatsen van zeven lichtreclametoestellen aan de gevels van het gebouw Gustav Mahlerlaan 10, verleend door het dagelijks bestuur van Zuideramstel aan Fortis Bank Nederland N.V. op 29 oktober Het is juist dat sprake is van mandaat en dat verweerder dus bevoegd blijft om zelf bouwvergunningen voor gevelreclame te verlenen. Belanghebbenden mogen er echter op vertrouwen dat een bekend gemaakte bevoegdheidsverdeling wordt nageleefd.

3 Verweerder heeft de vergunning dan ook in strijd met het vertrouwensbeginsel verleend en had haar besluit van 28 april 2008 om die reden moeten herroepen. De rechtbank heeft dit in haar uitspraak miskend. Grief B. Anders dan de rechtbank meent, heeft de Commissie voor Welstand en Monumenten het bouwplan niet getoetst aan de Welstandsnota Grootstedelijke Gebieden en Projecten, maar aan de nooit vastgestelde reclamerichtlijnen Grootstedelijke Gebieden en Projecten. Verweerder had het welstandsadvies van 5 september 2007 dan ook niet (zonder meer) mogen overnemen. Bovendien heeft verweerder zich gecommitteerd aan de beleidsregels op het punt van gevelreclame zoals deze door de stadsdelen zijn vastgesteld. Toelichting Grief B. In het advies van Commissie III A van 26 maart 2008 staat dat de commissie in haar advies van 21 maart 2007 heeft getoetst aan de reclamerichtlijnen Grootstedelijke Gebieden en Projecten. Vervolgens staat er dat een aangepaste aanvraag op 5 september 2007 is goedgekeurd. Daarbij is niet vermeld dat daarbij aan andere welstandsbepalingen is getoetst, zodat er vanuit mag worden gegaan dat opnieuw is getoetst aan de genoemde reclamerichtlijnen Grootstedelijke Gebieden en Projecten. Het gaat hier echter niet, zoals verweerder meent, om de Welstandsnota grootstedelijke gebieden en projecten (Gemeenteblad 2004, afd. 1 nr. 328). Deze welstandsnota bevat immers geen reclamerichtlijnen. Wij verwijzen in dit verband naar het gestelde op pagina 5 van ons beroepschrift van 22 juni Uit het bovenstaande volgt dat de welstandscommissie op 5 september 2007 heeft geadviseerd aan de hand van niet vastgestelde beleidsregels. Verweerder had dit advies dan ook niet als uitgangspunt voor het bestreden besluit mogen nemen. Wij roepen voorts in herinnering dat verweerder in 2007 met de stadsdelen is overeengekomen dat op reclame in grootstedelijke gebieden het welstandsbeleid van de stadsdelen van toepassing zal zijn. Zie pagina s 6 en 7 van ons beroepschrift van 22 juni In oktober 2006 heeft verweerder een concept-raadsvoordracht betreffende beoordelingscriteria over de toelaatbaarheid van reclame op bouwwerken in de grootstedelijke gebieden en projecten naar de stadsdelen gezonden; dit betreft de hierboven genoemde reclamerichtlijnen Grootstedelijke Gebieden en Projecten. Uit de bij ons beroepschrift overgelegde van de heer R. van Soest van stadsdeel Zuideramstel van 29 november 2007 blijkt dat verweerder naderhand heeft besloten deze raadsvoordracht niet in procedure te brengen en heeft besloten dat in het vervolg wordt uitgegaan van de beleidsregels zoals deze door de stadsdelen zijn vastgesteld. Hieruit concluderen wij dat verweerder haar besluit van 13 mei 2009 ten onrechte heeft gebaseerd op het advies van de welstandscommissie van 5 september In dit advies was alleen getoetst aan de nooit in procedure gebrachte reclamerichtlijnen Grootstedelijke Gebieden en Projecten.

4 Grief C. De rechtbank is ten onrechte niet ingegaan op onze beroepsgrond dat het besluit innerlijk tegenstrijdig is doordat verweerder het aspect van intermitterend licht wel heeft getoetst aan de welstandsnota van Zuideramstel. Daarnaast is de rechtbank ten onrechte niet ingegaan op onze beroepsgrond dat verweerder voorschriften ten aanzien van het veranderen van het licht van de gevelreclame had moeten stellen. Toelichting Grief C. Verweerder heeft het bezwaarschrift ongegrond verklaard en de motivering van het besluit in primo aangepast, onder meer door op blz. 2 van de notitie zienswijzen de tekst geplaatst achter het eerste en het derde liggende streepje te schrappen, omdat de zienswijzen daarin ongegrond zijn verklaard met verwijzing naar het reclamebeleid van stadsdeel Zuideramstel ten aanzien van de Zuidas en het daarop gebaseerde nieuwe advies van de welstandscommissie. De tekst geplaatst achter het tweede liggende streepje heeft verweerder in het besluit op bezwaar echter gehandhaafd. In deze tekst wordt onze zienswijze dat reclame met veranderlijk of intermitterend licht volgens de welstandsnota niet is toegestaan, afgedaan met het argument dat de kleur van het licht van de reclame-uiting hooguit een enkele keer per jaar zal worden gewijzigd en dat dit niet in strijd zou zijn met het bepaalde in artikel 4.1 onder l. Dit door verweerder genoemde artikel, opgenomen in de welstandsnota van Zuideramstel, bepaalt dat bewegende reclame, lichtcouranten en lichtreclames met veranderlijk of intermitterend licht, lichtkabels daaronder begrepen, door of namens het dagelijks bestuur van Zuideramstel in elk geval als niet toelaatbare reclame zal worden aangemerkt. Omdat dit aspect van de reclame-uitingen door verweerder wel is getoetst aan de welstandsnota van Zuideramstel is het besluit innerlijk tegenstrijdig en onbegrijpelijk. In ons beroepschrift hebben wij aangevoerd dat de tegenwerping van verweerder in het besluit op bezwaar dat de kleur van de verlichting hooguit een enkele keer per jaar zal worden gewijzigd, naar ons oordeel geen hout snijdt, nu het gebruik van de reclame-uitingen op dit punt niet aan voorschriften is verbonden en slechts de huidig gebruikte kleur van verlichting bij de welstandstoetsing betrokken is geweest. Daarbij hebben wij opgemerkt dat verweerder in het verweerschrift van 30 juni 2008 heeft aangegeven dat zij bereid is om vast te leggen dat het licht van de gevelreclame niet intermitterend zal worden gebruikt en dat slechts een enkele keer per jaar een andere kleur zal mogen worden gebruikt. In het beroepschrift hebben wij aangevoerd dat hierover in het bestreden besluit niets is opgenomen. De rechtbank is ten onrechte niet op deze beroepsgrond ingegaan. Grief D. De rechtbank heeft ten onrechte overwogen dat er, nu de reclame onderdeel uitmaakt van een al bestaand gebouw en daarvan een relatief ondergeschikt onderdeel uitmaakt, redelijkerwijze geen bijzondere eisen aan de ruimtelijke onderbouwing hoeven te worden gesteld en dat de ruimtelijke onderbouwing voldoende te achten is.

5 Toelichting Grief D. Het is vaste rechtspraak dat het vereiste van een goede ruimtelijke onderbouwing inhoudt dat het vrijstellingsbesluit in ieder geval een visie dient te bevatten op de ruimtelijke effecten van het bouwplan op de omgeving. Zie bijvoorbeeld Rb. Leeuwarden 19 februari 2008, AWB 07/2065, LJN BC4813. In het onderhavige geval is verweerder in de ruimtelijke onderbouwing in het geheel niet ingegaan op de ruimtelijke effecten van de reclame-uitingen op de omgeving. Onder punt 3 van de ruimtelijke onderbouwing heeft verweerder geconstateerd dat er geen beleid vastgesteld is. Hiermee heeft verweerder miskend dat er wel degelijk beleid voor reclame-uitingen op bouwwerken in de Zuidas is vastgesteld, te weten door de stadsdeelraad van Zuideramstel. De door de stadsdeelraad in de meergenoemde welstandsnota vastgestelde beleidsregels hebben onder meer tot doel de ruimtelijke uitstraling van gevelreclame in de Zuidas te beperken. In de ruimtelijke onderbouwing ontbreekt een zorgvuldige inventarisatie en afweging van belangen, een beoordeling van de mate van ingrijpendheid van het bouwwerk en de verhouding tot het gemeentelijke beleid. De effecten van de reclame-uitingen op de omgeving zijn in het geheel niet in aanmerking genomen. Gelet hierop kan niet worden gesproken van een goede ruimtelijke onderbouwing. Conclusie: Op bovengenoemde gronden, die zo nodig in de loop van deze procedure nog nader zullen worden aangevuld en toegelicht, vragen wij u: a. het hoger beroep gegrond te verklaren; b. de uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 24 november 2009 in de zaaknummers AWB 09/2823 WRO en AWB 09/2762 WRO te vernietigen; c. het bij de rechtbank ingestelde beroep gegrond te verklaren; d. het besluit van verweerder van 13 mei 2009, nummer BZ / DJZ, te vernietigen; e. verweerder te veroordelen in de proceskosten; f. te gelasten dat verweerder aan ons het voor de behandeling van het beroep en het hoger beroep betaalde griffierecht vergoedt; g. Kosten rechtens. M.J.K. Louisse Leferink, secretaris Mr A.A.M. Hesseling, bestuurslid