glazenwas handboek glazenwas handboek

Transcriptie

1

2 1. UW PARTNER in GLAZENWASSEN

3 1.1 VAKKUNDIGHEID MADE IN GERMANY Hobart is wereldwijd marktleider voor professionele vaatwastechniek. Onze producten staan voor de hoogste kwaliteit en betrouwbaarheid en zijn ontstaan in samenwerking met U - onze klant. Naast tienduizenden machines en tevreden klanten is ook Made in Germany een onverslaanbaar kwaliteitskenmerk. Dat geldt voor alle machines - van grote transportband vaatwasmachines tot compacte glazenwasmachines. Een schoon, glanzend glas is het visitekaartje van uw onderneming en één van de eerste indrukken die uw gast van u krijgt. In dit glazenwas handboek geven wij u informatie, tips en trucs over hoe u het stralen van uw glazen kunt behouden. 11 HOBART voordelen

4 2. waarom glazen machinaal afwassen? glazenwas handboek

5 2.1 MACHINAAL AFWASSEN IS HYGIËNISchER! 1 Bij machinaal afwassen worden beduidend meer ziektekiemen verwijderd dan bij afwassen met de hand. Daardoor reduceert u het gezondheidsrisico voor uw gast. Het wasresultaat is afhankelijk van temperatuur, waterkwaliteit, tijd en reinigingsmiddelen (chemie). Bij machinale afwasmethodes worden deze factoren precies bepaald en een hygiënisch resultaat gegarandeerd. UW HOBART voordeel De glazenwasmachines van Hobart voldoen aan de vereisten voor een hygiënisch wasresultaat volgens DIN Norm DIN stelt de hygiënische en technische vereisten aan zakelijke glazenwasmachines en het spoelresultaat vast. Een theedoek die in de gastronomie gebruikt wordt, bevat na een dag ongeveer ziektekiemen. Het gerenommeerde Duitse Bondsinstituut voor Risicobeoordeling heeft vastgesteld: Afwassen met koud water en desinfecteermiddel biedt de gebruikers niet voldoende bescherming tegen ziektekiemen. Met de hand afwassen en poleren verhoogt het gevaar op de overdracht van noro-virussen, salmonella, Colibacteriën of streptokokken. WAAROM MOET IK MIJN GLAZEN MACHINAAL AFWASSEN?

6 2.2 machinaal glazenwassen bespaart energie Bij machinaal afwassen wordt tot 30% minder energie gebruikt dan bij handmatig afwassen. WAAROM? Omdat bij handmatig afwassen elk glas afzonderlijk met water afgespoeld moet worden. Hiervoor wordt meer warm water - en daardoor ook meer energie - verbruikt dan in een speciale glazenwasmachine het geval is. 2 uw HOBART voordeel Naast het effect op zich van het gebruik van een glazenwasmachine, besparen de glazenwasmachines van Hobart meer energie dan gebruikelijke machines door het gebruik van innovatieve technologieën, zoals bijvoorbeeld effectieve filtersystemen,

7 2.3 MACHINAAL AFWASSEN BESPAART WATER EN CHEMIE 3 WAAROM? Onderzoek heeft uitgewezen dat bij machinaal afwassen de kosten voor water, chemische middelen, personeel, alsmede voor servies- en glasbreuk ongeveer 25% lager zijn dan bij handmatig afwassen. uw HOBART voordeel Hobart glazenwasmachines besparen door het gebruik van innovatieve technologieën, zoals bijvoorbeeld geoptimaliseerde was en naspoelarmen, meer water en chemische middelen - u bespaart bedrijfskosten. WAAROM MOET IK MIJN GLAZEN MACHINAAL AFWASSEN?

8 3. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

9 4 3.1 EEN KRUIS VERKLAART HET AFWASSEN Chemicus Dr. Herbert Sinner heeft in het naar hem genoemde Sinner s kruis de vier beslissende factoren voor het hygiëdelijken dat één factor gedeeltelijk door een andere gecom- De factoren worden in een kruis weergegeven om te verduinisch reinigen van servies genoemd: temperatuur, tijd, chemische middelen en mechanica. Daarnaast is de waterkwaliteit bijvoorbeeld verlaagd kunnen worden als de factor tempepenseerd kan worden. Het aandeel chemische middelen zou bij het glazenwassen van beslissende betekenis. ratuur verhoogd zou worden. Dit heeft natuurlijk grenzen, want bij een te hoge temperatuur zouden de glazen kapot springen. uw HOBART voordeel Bij de glazenwasmachines van Hobart zijn de afzonderlijke stemd. Hierdoor ontstaat een perfect en hygiënisch foutloos factoren van het Sinner s kruis optimaal op elkaar afge- wasresultaat. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

10

11 3.1 EEN KRUIS VERKLAART HET AFWASSEN DE 4 SPOELFACTOREN DE SPOELFACTOREN BIJ HOBART GLAZENWASMACHINES TEMPERATUUR TEMPERATUur MECHANICA MECHANICA CHEMIE TIJD CHEMIE TIJD SEGMENTE WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

12

13 5 3.2 DE JUISTE TEMPERATUREN De wastemperatuur moet op ongeveer 55 C liggen en de naspoeltemperatuur op ongeveer C. UW HOBART VOORDEEL Het verwarmingselement MAXIMAL van de Hobart glazenwasmachines houdt de temperatuur constant op 55 C, ook bij langdurig gebruik. Bij deze temperatuur hebben de chemische WAAROM? Hoe hoger de temperatuur, hoe beter de chemie werkt. Als de temperatuur in de afwasmachine te laag is, kunnen de vuile resten niet volledig van het glaswerk worden verwijderd en de ziektekiemen niet volledig gedood worden. Als hij te hoog is, kan dit leiden tot glascorrosie en glasbreuk. De levensduur van gedecoreerde glazen wordt door een te hoge temperatuur verkort. reinigingsmiddelen de maximale efficiëntie, de was- en droogresultaten blijven constant goed en de glazen worden gespaard. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

14

15 6 3.3 VOLDOENDE SPOELTIJD Tijd is in gastronomische bedrijven een kostbaar goed en juist tijdens spitstijden telt elke minuut. Een wasprogramma van ongeveer 60 seconden kan voldoende zijn om een glazenrek met 25 glazen te reinigen. UW HOBART VOORDEEL De glazenwasmachine van Hobart met de naspoelpomp CONSTANT, de geïntegreerde doseertechniek en de groothoeksproeiers (patent), bereiken in een zo kort mogelijke tijd het WAAROM? Een glazenwasmachine coördineert temperatuur, chemie en mechanica zo optimaal, dat de factor tijd tot een minimum gereduceerd kan worden. beste wasresultaat. Daardoor zijn uw glazen zo snel mogelijk weer beschikbaar. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

16 3.4 DE JUISTE CHEMIE Om glanzende en hygiënisch schone glazen te hebben, komt het aan op het juiste reinigings- en glansspoelmiddel evenals op een juiste dosering. WAAROM? Speciale reinigingsmiddelen voor glazen bevatten componenten die de oppervlakken van het glas sparen en daarbij toch het noodzakelijke reinigingseffect bereiken. Zowel het reinigingsmiddel als ook het glansspoelmiddel dragen bij aan een perfect was- en hygiëneresultaat. 7 UW HOBART VOORDEEL De geïntegreerde doseerapparaten voor de reinigingsmiddelen optimaliseren uw chemieverbruik, omdat altijd optimaal gedoseerd wordt. Variaties in de dosering worden voorkomen. Het seriematig ingebouwde fijnfiltersysteem GENIUS-X 2 pompt al na enige seconden het verzamelde grove vuil uit de machine. Hierdoor is er aanzienlijk minder vuil in het water en hoeft dus minder water gebruikt te worden om het fris en zuiver te houden. - Gevolg: minder verbruik van chemische middelen.

17 AANBEVELING VAN HOBART: Stem het reinigingsmiddel en het glansspoelmiddel precies op elkaar af. Lees de aangegeven doseringshandleiding na: Onderdosering heeft een negatief effect op het wasresultaat en de levensduur van de glazen. Overdosering heeft geen positief effect op het wasresultaat, maar is wel milieubelastend en oneconomisch. De juiste dosering moet door een vakman bij het plaatsen /instellen van de machine worden ingesteld. Gebruik alleen speciale glazenreiniger. Zure en chloorhoudende reinigingsmiddelen kunnen leiden tot vertroebeling en schade aan de decoratie. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

18

19 8 3.5 DE JUISTE MECHANICA Naast de factoren temperatuur, chemische middelen en tijd is ook de mechanica, b.v. de wasdruk, van belangrijke betekenis voor het reinigingsresultaat. UW HOBART VOORDEEL In de glazenwasmachines van Hobart verdeelt wassysteem ROTOR de chemie met de juiste druk in de gehele binnenruimte. De groothoeksproeiers (patent) verdelen het water WAAROM? Een juiste wasdruk zorgt ervoor dat het vuil loskomt van de glazen en afgewassen kan worden. Opgedroogd vruchtvlees of resten melkschuim worden door de waterdruk opgelost en afgewassen. met de optimale druk over de oppervlakte van de glazen. Het dubbele wasmechaniek met de extra bovenste wasarm maakt ook het wassen van servies en bestek mogelijk. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

20 3.6 DE JUISTE WATERKWALITEIT De kwaliteit van het water waarmee gewassen wordt, heeft een grote invloed op het wasresultaat. WAAROM? Als men een waterdruppel bekijkt, dan ziet men dat deze verschillende bestanddelen bevat. Mineralen en zouten, carbonaten en niet-carbonaten, etc. Voor vlekvrij wassen is het belangrijk dat op het glas, als het water eraf loopt, geen mineralen en zouten kunnen achterblijven. Deze mineralen zijn ook bestanddeel van het totale zoutgehalte van het water. Deze worden gemeten in µs/cm. Idealiter wordt het water behandeld voor het wassen, zodat het totale zoutgehalte verlaagd of volledig verwijderd wordt. Hiervoor kunnen ontharders of osmose apparaten worden ingezet - vlekken op glazen kunnen zo helemaal niet ontstaan. AANBEVELING VAN HOBART Voor vlekvrije glazen moet het totale zoutgehalte van het water onder 100 µs/cm liggen. Afhankelijk van de ongezuiverde waterkwaliteit moet dus een gedeeltelijke of volledige ontharding ingezet worden.

21 DE JUISTE WATERKWALITEIT: waarom waterbehandeling Zonder waterbehandeling Ongezuiverd water met zouten en mineralen, die zich als kalk op de machine afzetten en sporen op het vaatwerk achterlaten. Ontharding De stoffen die voor de hardheid (calcium en magnesium) zorgen, worden uit het water verwijderd - aan te bevelen voor vaatwassers voor vaatwerk en keukengerei. Demineraliseren - omgekeerde osmose Alle zouten en mineralen worden uit het water verwijderd - aan te bevelen voor het wassen van glazen en bestek. Niet meer poleren is daarvan het resultaat. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

22 3.6 Waterbehandeling: RO = Reverse Osmose De waterkwaliteit is van bijzonder belang wanneer men een poleervrij resultaat wenst. Een RO apparaat is dan noodzakelijk. RO staat voor Reverse Osmose, omgekeerde osmose genoemd. Dit apparaat maakt uit leidingwater, soms via een waterontharder, soms zonder, een waterkwaliteit die nog maar 5 tot 15% mineralen bevat van het oorspronkelijke ingevoerde water. Dit houdt in dat de mineralen die na droging achterblijven op het vaatwerk, zo weinig in aantal zijn dat deze niet meer zichtbaar zijn. Bij inspectie van het glas ziet men deze mineralen niet meer en wanneer het glas is opgedroogd, heeft u een glas dat streeploos is, dus poleervrij. Of een RO juist werkt, kan men meten met een microsiemens meter, die de geleiding van het water aangeeft. Dit wordt uitgedrukt in µs, microsiemens. Wanneer men het ingaande en uitgaande water meet en vergelijkt, kan men zien welke wijziging er optreedt. Voor een goed resultaat wordt water onder de 40 µs toegepast. Wanneer men voor het eerst nieuwe, of met de hand gepoleerde glazen in de glazenwasmachine wast, zal men zeer teleurgesteld zijn van het eerste resultaat. Wanneer men het rek uit de machine haalt, ziet men op de glazen alleen maar druppels en een waas en kan men niet door het glas heen kijken. Dit effect noemt men vetslag : dit is een vettige aanslag die op de nieuwe glazen aanwezig is vanuit het productieproces en de met de hand gepoleerde glazen zijn vettig vanwege het poleren met een doek.

23 Waterbehandeling: RO = Reverse Osmose Het is heel begrijpelijk dat men na het wassen snel naar een poleerdoek wil grijpen om de glazen te poleren, maar dit moet absoluut (zoveel mogelijk) worden voorkomen. Na enige malen de glazen te hebben gewassen, worden de glazen opeens doorzichtig en drogen ze netjes op: aanslag is nu op de juiste wijze verwijderd. Dus altijd glazen in de omgevingslucht laten drogen en niet meer aankomen! Wanneer men een poleervrij resultaat wenst, mag er dus nooit meer met een poleerdoek gewerkt worden. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

24 3.6 Temperaturen en osmose water De temperaturen van het was- en naspoelwater in de glazenwasmachine zijn vaak een bron van discussie. Het gaat er echter om, dat de relatie bekeken dient te worden tussen soort en kwaliteit van het glas en welke toepassing het glas heeft; een melkglas of wijnglas heeft duidelijk een andere bestemming. Daarnaast zal men aan het uiterlijk van het melkglas andere eisen stellen dan aan het wijnglas. De ideale situatie is dan ook 60 C voor het wasbad en 65 C voor de naspoeling. Kwaliteits (wijn)glazen met een hoge aanschafwaarde dienen een zo hoog mogelijke levensduur te hebben. Om dit te behalen, mag het glas geen of zo weinig mogelijk temperatuur schokken ondergaan. Het advies is dan ook een wasbad temperatuur van 55 á 60 C, en een naspoeltemperatuur van maximaal 70 C aan te houden in de glazenwasmachine.

25 hobart hydroline osmose apparatuur De Hobart osmose apparaten RO-I 400, RO-I 500 (beiden onderbouw in lade) en RO-I V (verticaal te plaatsen naast de machine) en de vrijstaande RO-C geven de juiste kwaliteit van water aan de Hobart vaatwasmachines. WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE FACTOREN BIJ HET AFWASSEN?

26 4. WAAROM IS GLAS NIET HETZELFDE ALS GLAS? glazenwas handboek

27 4.1 GLAS IS EEN VEELZIJDIG MATERIAAL Verschillende glassoorten kunnen specifieke kenmerken Glazen met grote poriën hebben een groter aangrijpvlak 9 bezitten en reageren afhankelijk van de samenstelling verschillend op temperatuur, druk of chemische middelen. WAAROM? Afhankelijk van de samenstelling bevat het glasoppervlak grote of kleine poriën. Dit is van wezenlijke invloed op de bestendigheid van het glas. UW HOBART VOORDEEL In de glazenwasmachines van Hobart zijn de parameters voor de ideale temperaturen voor het afwassen en naspoelen van waarin mineralen zich kunnen afzetten. Glascorrosie kan het gevolg zijn - het glas wordt troebel. Veel glazen, zoals bijvoorbeeld rode wijnglazen met een grote kelk, staan vaak onder grote spanning. Als deze glazen worden blootgesteld aan een groot temperatuurverschil binnen korte tijd, kunnen ze breken. glazen vastgelegd. Hierdoor worden temperatuurvariaties voorkomen en alle glassoorten zo voorzichtig mogelijk afgewassen. WAAROM IS GLAS NIET HETZELFDE ALS GLAS?

28

29 4.2 DE MEESTE GLAZEN ZIJN GESCHIKT VOOR EEN GLAZEN WASMACHINE Pas als aan bepaalde eigenschappen voldaan is, is een glas Volgens DIN worden de volgende vormen en opper- 10 geschikt voor de vaatwasmachine. WAAROM? Volgens DIN is een glas geschikt voor de vaatwasmachine, als het meer dan 500 programma s kan doorstaan zonder dat er zichtbare schade is. Decoraties zijn gevoeliger en moeten daarom minstens 250 programma s kunnen doorstaan zonder sterke kleurveranderingen. uw HOBART voordeel De glazenwasmachines van HOBART hebben in vergelijking met handmatig afwassen, rustigere wasvoorwaarden en verlengen dus de gebruiksduur van gevoelige glazen. vlakken aanbevolen voor een hygiënisch, foutloos wasresultaat: Gladde, dichte oppervlakken Wijde openingen Geen duidelijke smeltranden Geen groeven Geen geprononceerde, diepe voeten Vast staand in omgedraaide positie Zo klein mogelijke glasmassa WAAROM IS GLAS NIET HETZELFDE ALS GLAS?

30 5. KAN IK EEN BIERGLAS OOK METEEN NA HET AFWASSEN GEBRUIKEN?

31 ALLEEN ALS HET GLAS KOEL UIT DE AFWASMACHINE KOMT! Na het gebruikelijke naspoelen in een glazenwasmachine is WAAROM? het bierglas nog warm en moet apart afgekoeld worden. Bier Bierglazen kunnen bij behoefte in een Hobart glazenwasmachine met een druk op de knop koud nagespoeld wor- krijgt echter pas zijn ideale smaak als het in een koel glas ingeschonken of getapt wordt. Een optimaal biergenot voor den, zodat de temperatuur omlaag gaat en de glazen snel de klant kan echter ook met een glazenwasmachine bereikt weer gebruikt kunnen worden. Voor ander vaatwerk, zoals worden! bijvoorbeeld servies, staat de gebruikelijke hete naspoeling ter beschikking, ook met een druk op de knop. UW HOBART VOORDEEL De GCA, GCPA en GPA glazenwasmachines van Hobart voor het ideale biergenot. Het hete naspoelen verbetert het beschikken standaard over HEET&KOUD naspoelen. De zelfdrogende effect van serviesgoed, zodat dit sneller kan koud-water-naspoeling koelt de bierglazen af zodat ze sneller weer gebruikt kunnen worden. Het bier krijgt daardoor wachttijd, worden ingesteld. drogen. Het naspoelen kan met een druk op de knop, zonder een stabiel, fijn schuim en houdt een optimale temperatuur KAN IK EEN BIERGLAS OOK METEEN NA HET AFWASSEN GEBRUIKEN?

32 6. ALGEMENE TIPS VOOR HET AFWASSEN VAN GLAZEN

33 6.1 WAAROM KUNNEN GLAZEN ONAANGENAAM RUIKEN? Geurvorming in glaswerk kan voorkomen bij glaswerk dat reeds meerdere malen is gewassen en al is aangetast door corrosie oftewel glasbeschadiging. De oppervlakte van het glas is niet meer glad zoals bij nieuw glas, maar er zijn kleine oneffenheden en putjes aanwezig. In deze oneffenheden kunnen zich stoffen van vervuiling van b.v. wijn of andere zaken nestelen, die zich onder bepaalde optimale condities zouden kunnen ontwikkelen. In sommige gevallen is de geurvorming te verwijderen door het glas te ontkalken, waardoor het probleem is opgelost. Maar lukt dit niet, dan is weggooien helaas de enige oplossing. Daarnaast bederven geurtjes in een glas elk drinkgenot. Met de volgende tips kunt u dit vermijden: Zet de schone glazen nooit met de opening naar beneden op vochtige doeken. Bewaar de schone glazen niet in ruimtes waar gekookt wordt. Bewaar de schone glazen niet in gesloten houten kasten. Bewaar de schone glazen met de opening naar boven, zodat de lucht in het glas beter kan circuleren. Let op de juiste dosering van afwasmiddel en glansspoelmiddel. Een te hoge dosering kan tot geurtjes in het glas leiden. ALGEMENE TIPS VOOR HET AFWASSEN VAN GLAZEN

34 6.2 HOE BEREIK IK EEN PERFECT WASRESULTAAT zonder glasbreuk? Was de gebruikte glazen meteen na het gebruik, voordat de restjes kunnen indrogen. Jus d orange glazen eerst voorspoelen met koud water tot de vleesdeeltjes weg zijn. Droog of poleer de glazen niet met de hand. Ook veronderstelde schone theedoeken kunnen bacteriën en ziektekiemen bevatten, die het hygiënische, foutloze wasresultaat kunnen beïnvloeden. Gebruik korven met een schuine opstelling. Er blijft geen water achter op de glasvoet dat bij het uitnemen weer op andere glazen kan druppelen. Verwijder drankresten en cocktaildecoraties voordat u de glazen in het rek plaatst. Vermijd onnodige vervuiling van het waswater en daarmee een slecht wasresultaat. Nieuwe glazen zijn met een speciale beschermlaag gecoat. Deze oppervlaktefilm moet voor het eerste wassen door middel van een grondige reiniging verwijderd worden. Het water kan dan na het afwassen snel en zonder resten van de glazen aflopen. Begin pas met wassen, wanneer de ingestelde temperaturen bereikt zijn en wanneer de machine aangeeft bedrijfsklaar te zijn. Was glazen met melkproducten (chocolademelk, ijs, Irish coffee e.d.) of koffieglazen niet in de glazenwasmachine! Spoel ze eerst goed af!

35 6.2 HOE BEREIK IK EEN PERFECT WASRESULTAAT zonder glasbreuk? Was de glazen alleen in de daarvoor bestemde glazenrekken. Let er bij het vullen van de rekken op dat de glazen stevig staan, elkaar niet aanraken en niet tegen elkaar aan kunnen slaan. Overlaad het rek niet. Poleer niet achteraf. Glasbreuk ontstaat het vaakst bij handmatig poleren. Gebruik voor het opslaan en transporteren van glazen de daarvoor bestemde glazenrekken. Glazen hebben plaats nodig. Zie erop toe dat u rond uw glazenwasmachine genoeg plaats heeft om te werken en om gebruikte / vervuilde en schone glazen van elkaar te scheiden. Bij uithalen niet aan het glaswerk komen; voetjes van wijnglazen eventueel deppen met een schone doek. Laat het glas natuurlijk drogen in de omgevingslucht, kom er niet aan met de handen, elke afdruk blijft zichtbaar aanwezig. ALGEMENE TIPS VOOR HET AFWASSEN VAN GLAZEN

36

37 6.4 HOE KAN IK DE LEVENSDUUR VAN DE GLAZEN WASMACHINE VERHOGEN? Passend onderhoud en verantwoordelijk omgaan met de machine, draagt bij aan het waardebehoud en de lange levensduur van uw glazenwasmachine. Volg bij het bedienen, reinigen en onderhouden de aanwijzingen in de gebruikshandleiding. Na gebruik de machine leegmaken, reinigen en laten openstaan, zodat geen nare lucht binnen in de machine kan ontstaan. Maak altijd de zeven en de sproeiers schoon. Dat duurt slechts een paar minuten. Train uw personeel goed over de machine en de waterzuivering. Controleer regelmatig de werking van eventueel aanwezige waterbehandeling, zoals een waterontharder of een osome installatie. Gebruik de juiste concentratie naglans en zeep en let op de houdbaarheidsdatum ervan. Het reservoir voor naglans en zeep tijdig bijvullen. ALGEMENE TIPS VOOR HET AFWASSEN VAN GLAZEN

38

39 WIJ ADVISEREN U GRAAG VERDER. NEEM CONTACT OP MET ONZE SPECIALISTEN BIJ VRAGEN OVER BIJVOORBEELD: Juiste waterbehandeling Passend rekkenprogramma speciaal voor uw glazen Uitleg over de bediening en reiniging van uw glazenwasmachine of vaatwasmachine Hobart Nederland BV Pompmolenlaan GK Woerden Telefoon +31(0) Fax +31(0) info@hobartnederland.nl ALGEMENE TIPS VOOR HET AFWASSEN VAN GLAZEN

40 Alle informatie is met de grootst mogelijk zorg samengesteld en weergegeven. Voor mogelijke foutieve en/of ontbrekende informatie onthoudt de uitgeven zich van elke aansprakelijkheid. Er kunnen zich aan de inhoud van deze uitgave geen rechten worden ontleend. HOBART NEDERLAND BV