DE gelegenheid om de topografische verzameling met

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "DE gelegenheid om de topografische verzameling met"

Marleen Verbeke
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 AANWINSTEN VAN DE ARCHIEFVERZAME- LINGEN IN 1939 DE gelegenheid om de topografische verzameling met oude afbeeldingen van Rotterdam en omgeving te verrijken, deed zich in 1939 nog minder voor dan in het vorige jaar. De oogst is beperkt gebleven tot een 17de eeuwsch schilderij van de Rotte ter hoogte van Crooswijk met het Huis Rubroek van Jan Sonjé, een kleine gewasschen teekening van het kasteel en de kerk van IJsselmonde en een 18de eeuwsche afbeelding van het altaar in de H. Rosaliakerk in de Leeuwenstraat door J. van Lodensteyn. Bovendien ontving het archief ten geschenke een panorama van Rotterdam van c. 1640, een bekende voorstelling, maar in een minder bekende uitgave van 1654, waarbij de beide helften onder elkaar op een blad zijn afgedrukt. De 20ste eeuwsche aanwinsten werden deels aangekocht uit het bestaande oeuvre van te Rotterdam werkende kunstenaars, deels in opdracht speciaal voor het archief vervaardigd. Tot de eerste categorie behoort een schilderij van het Groenendaal van M. Gidding. Hoewel het niet zoozeer op den weg van het archief ligt om schilderijen te verzamelen, moet de archivaris een enkele maal, wanneer het gaat om een belangrijk stadsbeeld, waarvan weinig afbeeldingen bestaan, de topografische waarde zwaarder doen wegen dan het materiaal, waarin het is uitgevoerd. Zoo meende hij ook de hand te moeten leggen op een schilderijtje van K. Mac. Shenderhakee, voorstellende de kerk te Hillegersberg en omgeving c Voorts werden twee etsen van W. Witsen verworven, een huisje aan de Bierhaven en een gezicht op de Leuvehaven. Een kleurets van den mond van de laatstgenoemde haven werd aangekocht uit de nalatenschap van Jan Sirks, tegelijk met een ets van de Koningsbrug. Van Aart Bijl werd een sneeuwgezicht verkregen, namelijk de molen de Hoop aan de Langekade, benevens een gezicht op den Open Rijstuin, een hoek van de Doopsgezinde Kerk en de bekende ets van de stadhuistoren in aanbouw. Door bemiddeling van de Stuwadoors Mij. Neptunus mocht het archief bovendien nog LXVIII

De oogst is beperkt gebleven tot een 17de eeuwsch schilderij van de Rotte ter hoogte van Crooswijk met het Huis Rubroek van Jan Sonjé, een kleine gewasschen teekening van het kasteel en de kerk van

2 6. Afbraak van de Oosterkerk aan de Hoogstraat (1934). Naar een pastelteckening van \\. Hardcnberg.

5 7. Tunnelsleuf aan den Rechter Maasoever (1938). Naar een potloodteekening van J. A. Goedhart.

6 twee groote haventafreelen van denzelfden etser verwerven, voorstellende het laden en lossen in de Waalhaven onder auspiciën van de bovengenoemde Maatschappij. Op de Waalhaven en omgeving hebben ook een vijftal etsen betrekking, die werden aangekocht van A. Neuhuys. Verschillende tentoonstellingen, in het afgeloopen jaar hier ter stede gehouden, brachten den archivaris in contact met Rotterdamsche kunstenaars, die nog niet in de gemeentelijke verzameling vertegenwoordigd waren. Van W. Hardenberg bezit het archief thans een knappe teekening in kleuren van de afbraak van de Oosterkerk, terwijl een aquarel van H. C. Mac Lean van de bedrijvigheid langs de Delfshavensche Schie zal blijven getuigen. Behalve tot kunstenaars met reeds gevestigde reputatie heeft de archivaris zich ook gewend tot de jongste generatie. Door bemiddeling van den leider van de kunstklasse van de Rotterdamsche Academie, den schilder Herman Mees, verwierf het archief werk van leerlingen, waaronder enkele bijzonder knappe teekeningen van den tunnelbouw en van de omgeving van de Dokhaven. Ten slotte moeten in dit verband nog genoemd worden een groote aquarel van H. C. A. Paradies, voorstellende de Rotterdamsche Schie, gezien naar het Hofplein, goed van kleur en sfeer, die stellig tot de belangrijkste aanwinsten van het afgeloopen jaar gerekend mag worden, voorts vier aquarellen van H. J. Töns van de omgeving van den Mathenesserdijk met het toen nog zoo landelijke karakter van c. 1915, een pastelteekening van afbraak in de Zandstraatbuurt en potloodteekeningen van de St. Pietersgang in de Boompjes en de voormalige Keerweerlaan (thans Vredehofstraat) in Kralingen van H. P. Groen, vier aquarellen van de Diergaarde en enkele potloodteekeningen van E. van Zande en eenige etsen - Maasgezichten en gezichten aan de Kralingsche Plas - van Lindeyer. Eugen Rensburg heeft uit zijn Rotterdamschen tijd nog een groot aantal teekeningen onder zijn berusting, afbeeldingen van stadsgedeelten, die sinds dien zijn verdwenen of tot onherkenbaar wordens toe veranderd. Het budget veroorlooft den archivaris niet de geheele voor de topografie van Rotterdam zoo belangrijke verzameling over te nemen, maar LXIX

Verschillende tentoonstellingen, in het afgeloopen jaar hier ter stede gehouden, brachten den archivaris in contact met Rotterdamsche kunstenaars, die nog niet in de gemeentelijke verzameling

7 in den loop van dit jaar zijn toch een twintig gekleurde teekeningen van binnenstadsbuurtjes en van verdwenen molens buiten de stad van c in gemeentelijk bezit overgegaan. Niet alleen is een keuze uit het oudere werk van Rensburg gedaan, hij kreeg ook opdracht om de omgeving van de nieuwe Marinierskazerne, het gedeelte van Kralingen tusschen den Honingerdijk en het Toepad in beeld te brengen. Zijn gemakkelijk groote ruimten vullend teekentalent leent zich voor dergelijke opdrachten bijzonder goed. Ook Leo K. Zeldenrust heeft dit jaar weer ten behoeve van de archiefverzameling gewerkt, ook nu weer in de stegen en sloppen van de oude binnenstad, waar hij steeds weer andere oude geveltjes en schilderachtige hoekjes weet op te sporen, maar ook in Overschie en in Kralingen. E. A. R. Hermans, die tot nog toe alleen 18de eeuwsche koopmanshuizen langs de binnenhavens aquarelleerde, werkte ditmaal eveneens in de binnenstad, o a. in den Vogelenzang en langs de Delftsche vaart. Door de medewerking van de foto-afdeelingen der te Rotterdam verschijnende dagbladen en van tal van beroepsfotografen en particulieren was de archivaris in staat om de fotocollectie wederom met een groot aantal foto's aan te vullen. Daar onder waren enkele oudere foto's, van het Geref. Burger Weeshuis, het voormalige buiten Maaslust aan de Parklaan, de omgeving van het Oostplein en de Rechter Rottekade. Het overgroote gedeelte had echter betrekking op allerlei voorvallen en gebeurtenissen, die in het afgeloopen jaar hebben plaats gehad en op de wijzigingen, die het Rotterdamsche stadsbeeld door het veelvuldige breken en bouwen allerwegen onderging. Aan het verzoek om een portret te willen afstaan, tot een aantal bekende Rotterdammers gericht, werd meestal met de grootste welwillendheid te gemoet gekomen. Voor de portrettenverzameling mocht het archief verder door bemiddeling van A. C. baron van Heerdt zes reproducties ontvangen van de 17de en 18de eeuwsche schilderijen, portretten van de Rotterdamsche regentenfamilie De Mey en verwanten. Bovendien werden twee pastelportretten aan het archief geschonken, voorstellende F. E. van Vollenhoven en zijn LXX

Toepad in beeld te brengen. Zijn gemakkelijk groote ruimten vullend teekentalent leent zich voor dergelijke opdrachten bijzonder goed. Ook Leo K.

8 5 8. Oliemolcn De Liefde aan den Schaardijk (1912). Naar ccn aquarel van Eug. Rensburg.

10 vrouw, terwijl ook de portretten van de oude Kralingsche burgemeesters, die eens het voormalige gemeentehuis op den hoek van den 's Gravenweg en de Kortekade sierden, voor de afbraak van dat gebouw naar het archief werden overgebracht. LXXI

hoek van den 's Gravenweg en de Kortekade sierden, voor de

Vergelijkbare documenten

DE schokkende gebeurtenissen, die in het afgeloopen

AANWINSTEN VAN DE ARCHIEFVERZAME- LINGEN IN 1940 DE schokkende gebeurtenissen, die in het afgeloopen jaar in deze zwaar getroffen stad niets en niemand onberoerd hebben gelaten, deden zich bij het beheer