Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Stand van zaken en perspectieven van de energiesituatie in het BHG Virginie Leclercq, Leefmilieu Brussel-BIM Diensthoofd Planning en Politiek van de energiemarkten

2 Sterke tendenzen Energievraag Stijgende prijzen Klimaat Luchtvervuiling

3 Klimaatveranderingen Europa als aanvoerder Conventie over de klimaatveranderingen Rio 1992 Kyotoprotocol : 5 % minder voor BE : - 7,5% - Akkoord van Oostende 2004 ( Bxl + 4,375% ) Post-Kyoto? - 20% (-30%) in % op wereldniveau in 2050 (2 t CO2/inw/jaar) - 80 à -95% voor de rijke landen 3

4 De tendenzen Energie is de drijfveer: Prijs, Klimaat Sociaal Economie-Tewerkstelling Leefmilieu Ruimere benadering tov de andere vragen : Leefmilieu: water, materialen, biodiversiteit, bodem Stedelijke integratie : architectuur, zichtbaarheid, gebouw > wijk Sociale uitwisseling Groene economie: cyclus, kort, duurzaam,

5 What s a sustainable building? Bouw Heavy Refurbishment behaviour Ontwerp Uitvoering Kost Levenskwaliteit Gebruikskost Duurzaamheid Light renovation management 5

6 Overheidsbeleid Europese doelstelling: Energie-onafhankelijkheid, bescherming luchtkwaliteit, gezondheid en klimaat Visie Middel : De Europese richtlijnen (Commissie, 28 lidstaten, Parlement) - Energie-efficiëntie: product, bouw, renovatie, technische installaties - Hernieuwbare energie - CO2 : ETS & flexmecs - Resultaatsverplichting Brusselse doelstelling: inspelen op ecologische veranderingen - Langetermijnperspectief ontwikkelen - Realistische acties vandaag alst antwoord op de «duurzame» uitdaging van morgen - Gebouw, bevolking, transport, economie Alles hangt sterk met elkaar samen

7 Energie/Klimaat In Brussel staat het gebouw echt centraal KOKEN 0,46 SPECIFIEK ELEKTRICITEITSVERBRUIK 0,92 SWW 1,47 ANDERE 2,04 AIRCO? VENTILATIE - 0,32 Watertransport 0,01 Treintransport 0, ,304 miljard ANDERE INDUSTR SECTOREN 0,15 DRUKKERIJ EN PAPIER 0,07 VERLICHTING 1,35 WARM WATER - 0,41 WEGTRANSPORT 5,00 VOEDING 0,17 VERWARMING 6,33 VERWARMING 3,37 STAALNIJVERHEID 0,23 RESIDENTIEEL 9,2 40,6% TERTIAIR 7,5 33,1% A In Brussel is het grootste finaal energiegebruik te vinden in de residentiële en tertiaire sector en in het transport TRANSPORT 5,3 23,5% INDUSTRIE 0,6 2,8% Données en TWh Source : Bilan énergétique de la RBC 2009 Brussel Environnement

8 Gebouw & Energie Thema onder hoogspanning... Sleutelmoment om in te grijpen Bouw Gedrag Beheer van de installaties Eenvoudige renovatie Zware renovatie We hebben slechts zeer weinig impact op de energieprijs Het verbeterpotentieel via energie-efficiëntie is zeer groot Rekening houdend met onstuitbare evoluties : Energieprijs Klimaatveranderingen Overheidsbeleid Energie is op zich zelden de reden om te investeren Als u een investering overweegt, wees dan zeer ambitieus op het vlak van energie, gezien 8 de levensduur van de investering

9 Brusselse strategie: geleidelijke progressie Sector stimuleren Wat kan de markt leveren? Sector kapitaliseren en vormen Ambitieniveau vastleggen Wat vragen de gebruikers? Sterke stimulans van de vraag Ervaringen Diensten Steun Structurele omkadering voor gebruikers en professionelen

10 Brusselse strategie sinds 2004 Praktijkgerichte oplossingen op menselijk en technisch-economisch vlak Energie-uitdaging, Sociale energiebegeleiding, Plage, Voorbeeldgebouwen, financiering, Pro-actieve begeleiding op technisch-economisch vlak van de consument Technische begeleiding, premies, financiering eigenaar, huurder - renovatie Doorgedreven opleidingen en stimulansen voor bouwprofessionelen Vervolmakingscursussen, Alliantie Tewerkstelling-Leefmilieu, CDR Bouw, Cluster Eco-build, technische referenties Overheden als voorbeeldrol Regelgevend kader: progressief maar bindend EPB stedenbouwkundige vergunning, certificatie, verwarming, klimatisatie, voorbeeldrol OH Plage verplicht, audit verplicht COBRACE Een sociale aanpak Bescherming van de consument, positieve discriminatie Federaties en andere representatieve organisaties maximaal betrokken

11 kwh Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie - PLAGE Doelpubliek: beheerders grote portefeuille Consommation normalisée totale en combustible des bâtiments PLAGE Co1 Aanzet: - Kadaster en energieboekhouding - Beter beheer en inregeling - Actieplan - Definitie - Uitvoering P.L.A.G.E.: -15,8 % Wie : - 15 gemeenten - 7 ziekenhuizen - 2 huisvestingsm pijen million 19 P.L.A.G.E. Hôpitaux: gains économiques - alle onderwijsnetten van het leerplichtonderwijs 17 sans URE* avec URE: P.L.A.G.E.* 16,7-6 soc. huisvestingsm pijen m 14,0 Looptijd : 13 12,7-4 jaar per project 11 9,4 11,4 9 7,

12 DEMONSTRATIEPROJECT VOORBEELDGEBOUWEN Samengevat: - Projectoproep om de bouw, renovatie en uitbreiding van gebouwen op een duurzame manier uit te voeren in Brussel - 4 criteria: Energie, Leefmilieu, Reproduceerbaarheid, Stedelijke integratie - 6 edities : 2007, 2008, 2009, 2011, 2012, 2013, (2014) gebouwen m² - alle types > Resolute ommekeer bouwwijze > m² Passief (nieuw) - Werfbegeleiding door expert - Monitoring van het verbruik gedurende 5 jaar Brussels goes Passive in 2015 Dit project toonde aan dat de sector zeer snel kan inspelen op deze evolutie Tal van internationale bezoeken 12 aan BATEX/VOORBEELDGEBOUW

13 VOORBEELDGEBOUW : Divers qua vorm en typologie, zowel nieuwbouw als renovatie Energie HE Materialen Waterbeheer Biodiversiteit Architectuur Stedelijke integratie Reproduceerbaarheid > m² Passiefnieuwbouw 13

14 Laureaten VOORBEELDGEBOUW voornamelijk te vinden in stedelijke renovatiezones

15 Boek: het verhaal achter de VOORBEELD GEBOUWEN [19 oktober 2012]

16 Geen rampen gebeurd op de werf Voorbeeld Luchtdichtheid > 95 % geslaagd!

17 Voorbeeldrol Brussels overheden P passief ZLE zeer laag energie LE laag energie Duurzame Wijkcontracten SDRB m²/jr (P) 120 wooneenheden 8 collectieve uitrustingen (P) m² (P) m² tegen 2014 SLRB BIM MRBC m² (P) eonomische expansie m² (P,TBE, BE) m² (P) Site T&T Herlokalisatie : +/ m² Gemeenten, OCMW s,. opleidingseffect Incl privé-sector

18 En binnenkort Ref B Belgische gids voor duurzaam bouwen Maatstaf fusie «Ref B» compatibel Certificatiemethodiek (> m 2 ) Labellingsysteem (< m 2 ) Tool zelfevaluatie Handboek: - Criteria - Evaluatiemethode - Quotering

19 ETAT COMPATIBILITE BREEAM LOGEMENT BUREAUX EN FONCTION DE LA TAILLE AUTO-EVALUATION LABEL CERTIFICATION PASSAGE OBLIGE BONUS & INNOVATION SITUATION EXISTANTE CHOIX DE L'IMPLANTATION ESQUISSE PERMIS D'URBANISME DOSSIER D'EXECUTION CHANTIER EXECUTION RECEPTION Contouren Belgisch systeem Structuur handboek CHAMP D'APPLICATION PHASES THEME 01 PROCEDURE de GESTION / BEHEER THEME 02 MOBILITE / MOBILITEIT THEME 03 DEVELOPPEMENT DE LA NATURE / NATUURONTWIKKELING THEME 04 ENVIRONNEMENT PHYSIQUE /FYSISCH MILIEU THEME 05 ENVIRONNEMENT HUMAIN / SOCIAAL & CULTUREEL THEME 06 MATIERE / MATERIE THEME 07 ENERGIE / ENERGIE THEME 08 EAU / WATER THEME 09 CONFORT ET SANTE / COMFORT & GEZONDHEID THEME 10 INNOVATION / INNOVATIE

20 Brussels beleid gericht op stimuleren van het aanbod mbt duurzaam bouwen Vraag naar duurzame gebouwen MARKT Aanbod Geschiktheid Kwaliteitseisen Vraagstimulering - Energiepremies - Batex - EPB-regelgeving - Voorbeeldrol overheden - HEE - Facilitator - Certificatie Duurzaam Gebouw Upgrading Kennisniveau Opleiding ontwerpers Opleiding: - werknemers -leerlingen - werklozen Upgrading Bedrijven Stimulansen bedrijven - Sensibilisering -Cluster Eco-build - Clustering - pro-actief - Greenbizz (start-up) - Sociale Economie PARTNERS BIM CCBC ABE Cluster Eco-build CDR-Bouw WTCB en vele andere

21 % 115% Evolutie energieverbruik en uitstoot broeikasgas in Brussel bij constant klimaat Energieverbruik : + 4% : +15% : - 9% 110% 105% 100% 95% 90% Broeikasgassen : -7% : +9% : - 11% Totaal Totale uitstoot Bevolking Tewerkstelling Conso Energieverbruik énergie totale (GWh) Total broeikasgas émissions (kton GES CO2eq) (kilotonnes CO2eq) Population Emplois (tertiair (total totaal) tertiaire)

22 Uitdagingen Begeleiden en omkaderen van de passiefambities voor nieuwbouw en zware renovaties Ontwikkelen van geïntegreerde technisch-economische begeleiding om de kwaliteit bij en graad van renovaties te verhogen Stimuleren van de renovatie bij volgende relaties Eigenaar huurder met vaste gebruikskosten Mede-eigendom Streven naar proactief management bij beheerders grote gebouwen en overheidssector in Brussel (voorbeeldrol) Ontwikkelen label/certificaat rond duurzaamheid gebouwen Begeleiden van de upgrading van bouwprofessionelen Opleiding Technische referenties Kwaliteitscontrole op naleven regelgevend kader Financieringsmechanismen invoeren die renovatie met hoge preformantie ondersteunt

23 De energie-eisen

24 Steeds sneller... RRU K55 Ord. EPB EPB-eisen K45 EPB-eisen E90 EPB-eisen E70/ EPB richtlijn EPB Recast richtlijn 2012 Energie-eff RL Energieefficiëntie EPB-eisen Passief criteria EPB-eisen Nearly Zero Energy Building 24

25 Referenties op energievlak EPB Recast Richtlijn De minimale eisen moeten minstens op het technischeconomisch optimum worden vastgeklikt Het economisch optimum wordt gedefinieerd volgens de Eur. methode: - Prijsscenario voor energie - Over de levensduur van de investeringen EPB E, K, Eisen : lage energie NEB verw: 60 kwh/m².jr Gemeten luchtdichtheid E primair : 150 kwh Ep/m².jr Eisen : zeer lage energie NEB verw: 30 kwh/m².jr Gemeten luchtdichtheid E primair : 95 kwh Ep/m².jr Eisen : passief NEB verw : 15 kwh/m².jr NEB koel: 15 kwh/m².jr Luchtdichtheid : 0,6 Volume/h E primair : 45 kwh Ep/m².jr E primair : 90 2,5xCompacthd OPGELET Eisen + rekenmethodiek Bijna Nulenergie-gebouw Laag overblijvend verbruik wordt gedekt door hernieuwbare energie op de site zelf of in de buurt 25

26 Wat is dat passief? Meer isolatie : Isolatie, performante beglazing Bouwknopen koudebruggen Een zeer goede luchtdichtheid Een gecontroleerde ventilatie met WTW Installaties met beperkt vermogen MEN ZEGT SOMS De vensters kunnen niet open Toegenomen risico op Backdraft Slechte luchtkwaliteit Koud in de winter De T kan niet meer gedifferentieerd worden Meerkost per leerling Bedrijven/arbeiders nog niet goed opgeleid Niet geschikt voor kwetsbare mensen (inschakelen hernieuwbaar) Aandacht voor zomercomfort - Zonnewering - Strategie rond koeling Duur Niet duur 26 Beperking op architectuur/gebruik? neen Impact op prijs? Ja en nee

27 Werkt dat eigenlijk? Totaalverbruik van 13 gezinnen voor en na hun verhuis naar een passiefwoning St-Jans-Molenbeek

28 Het werkt! Jazeker, ik ben voorstander! :-) Het is echt de toekomst Omwille van het respect voor de natuur, gebruikerscomfort, omwille van gezondheid, Ik kan een voorbeeldgebouw zeker aanbevelen, omdat het belangrijk is minder energie te verspillen in de huidige economische context, om bewust om te gaan met onze planeet en om anders in het leven te staan met een hogere levenskwaliteit. Het wekt best wel veel interesse op bij de mensen. Dankzij BATEX is er een betere informatieoverdracht tussen professionelen en facilitatoren, in een "open source«-geest. Ook op het financieel vlak Je suis fier d'habiter un bâtiment Je recommenderai un batex exemplaire 1 : pas d'accord : entièrement d'accord Omwille van het comfort, voor de gezondheid en uit financieel oogpunt (op langere termijn) Ik ben blij het voorrecht te hebben eigenaar te zijn van een passiefwoning. Iedereen zou eigenlijk dit voorrecht moeten kunnen genieten.( ) Eigenlijk is het een «normaal» en niet «voorbeeldgebouw» De niet-voorbeeldgebouwen zijn nu al compleet voorbijgestreefd op energievlak (EPB is maar een stap naar de bouwwijze van morgen )! Ik vind echt dat iedereen deze bouwwijze zou moeten hanteren om in te spelen op de wijzigingen in onze samenleving en onze planeet Citaten 100% afkomstig uit de tevredenheidsenquête Neusje van de zalm op het vlak van energieprestatie, de standaard van morgen en morgen komt snel dichterbij! Ben trots om pionier te mogen zijn op dit vlak

29 Enkele aandachtspunten Warmtebron: brandstof elektriciteit? Keuze GMV: beheer, onderhoud Dimensionering Bekabeling: parabool, teledistributie, telefonie, Gebruikers begrijpen Interventies achteraf

30 RODENBACH - Schaarbeek Oppervlakte: 1319 m² Energieprestatie : 13 kwh/m² jaar Bouw van 12 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1132 /m²

31 DUBRUCQ St-Jans-Molenbeek Oppervlakte: 1490 m² Energieprestatie : 15 kwh/m² jaar Bouw van 8 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1170 /m²

32 Atelier Mommaerts St-Jans-Molenbeek Oppervlakte: 1495,67 m² Energieprestatie : 58 kwh/m² jaar Renovatie van 13 sociale wooneenheden Renovatiekost excl BTW, zonder premies: 897 /m²

33 Rue de la Plume Brussel Oppervlakte: 896 m² Energieprestatie : 15 kwh/m² jaar Bouw van 8 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1303 /m²

34 Cygne-Digue - Elsene Oppervlakte: 1518 m² Energieprestatie : 40/28 kwh/m² jaar Bouw de 14 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1150 /m²

35 Savonnerie HEYMANS - Brussel Oppervlakte: 621 m² Energieprestatie : 49 kwh/m² jaar Renovatie van 4 sociale wooneenheden Renovatiekost excl BTW, zonder premies: 1888 /m²

36 Rue des 2 Tours Sint-Joost-ten-Node Oppervlakte: 983 m² Energieprestatie : 14 kwh/m² jaar Bouw van 8 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1465 /m²

37 Rue du Tilleul - Evere Oppervlakte: 827 m² Energieprestatie : 26 kwh/m² jaar Renovatie van 5 sociale wooneenheden Renovatiekost excl BTW, zonder premies: 1096 /m²

38 ESPOIR St-Jans-Molenbeek Oppervlakte: 1833 m² Energieprestatie : 15 kwh/m² jaar Bouw van 14 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1150 /m²

39 FLORAIR - Jette Oppervlakte: 1425 m² Energieprestatie : 20 kwh/m² jaar Renovatie van 183 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 164 /m²

40 Rue de la Brasserie - Elsene Oppervlakte: 1306,9 m² Energieprestatie : 14 kwh/m² jaar Bouw van 12 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1547 /m²

41 Rue Saint-François Sint-Joost-ten-Node Oppervlakte: 627,87 m² Energieprestatie : 7/13 kwh/m² jaar Bouw van 3 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 2270 /m²

42 Rue du Libre-Examen - Anderlecht Oppervlakte: 338 m² Energieprestatie : 15 kwh/m² jaar Bouw van 4 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1425 /m²

43 Rue Fineau - Laken Oppervlakte: 252 m² Energieprestatie : 15 kwh/m² jaar Bouw van 3 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1900 /m²

44 Rue de Sebastopol - Anderlecht Oppervlakte: 428 m² Energieprestatie : 14 kwh/m² jaar Bouw van 5 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1650 /m²

45 Rue Tazieaux St-Jans-Molenbeek Oppervlakte: 571 m² Energieprestatie : 15 kwh/m² jaar Bouw van 4 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 2129 /m²

46 Rue de l Avenir St-Jans-Molenbeek Oppervlakte: 536 m² Energieprestatie : 14 kwh/m² jaar Bouw van 4 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1937 /m²

47 Rue Pierre Strauwen - Laken Oppervlakte: 965 m² Energieprestatie : 29 kwh/m² jaar Renovatie van 16 sociale wooneenheden Renovatiekost excl BTW, zonder premies: 1100 /m²

48 Chaussée de Neerstalle - Vorst Oppervlakte: 1115 m² Energieprestatie : 13 kwh/m² jaar Bouw van 11 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1375 /m²

49 BRUYN OUEST Neder-over-Heembeek Oppervlakte: 8468 m² Energieprestatie : 10 kwh/m² jaar Bouw van 79 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1761 /m²

50 Rue Locquenghien - Brussel Oppervlakte: 2564 m² Energieprestatie : 16 kwh/m² jaar Bouw & Renovatie van 17 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1712 /m²

51 Rue de Liège - Vorst Oppervlakte: 1544 m² Energieprestatie : 15 kwh/m² jaar Bouw van 14 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1375 /m²

52 Rue d Ostende St-Jans-Molenbeek Oppervlakte: 1053 m² Energieprestatie : 10/42 kwh/m² jaar Bouw van 8 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1260 /m²

53 Boulevard Poincaré - Anderlecht Oppervlakte: 1408 m² Energieprestatie : 3/15 kwh/m² jaar Bouw van 11 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1445 /m²

54 Place des Etangs Noirs St-Jans-Molenbeek Oppervlakte: 1534 m² Energieprestatie : 10/14 kwh/m² jaar Bouw van 10 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1185 /m²

55 Avenue des Familles - Vorst Oppervlakte: 1373 m² Energieprestatie : 6/16 kwh/m² jaar Bouw van 12 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1610 /m²

56 Rue Georges Moreau - Anderlecht Oppervlakte: 1324 m² Energieprestatie : 8/14 kwh/m² jaar Bouw van 12 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1350 /m²

57 Quartier Lemmens - Anderlecht Oppervlakte: 1413 m² Energieprestatie : 9/15 kwh/m² jaar Bouw van 7 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1260 /m²

58 HARENBERG - Haren Oppervlakte: 3377 m² Energieprestatie : 0/15 kwh/m² jaar Bouw van 30 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies, maar incl omliggend: 1026 /m²

59 Rue Simons - Brussel Oppervlakte: m² Energieprestatie : 9/15 kwh/m² jaar Bouw & Renovatie van 51 wooneenheden + school Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1100 /m²

60 Concluderend Vooruit is de enige weg... In 2015 wordt het menens Alle studies, het project Voorbeeldgebouwen en alle realisaties tot op heden tonen aan dat het mogelijk is. Overheden geven het voorbeeld Meerdere voorbeelden zeer lage energie renovatie Tal van oplossen rond duurzaamheid m² passief tegen 2015 Wij zijn er om u te helpen: Projectoproep Voorbeeldgebouwen Energiepremies Facilitator Passief Vorming Praktische gids Duurzaam Bouwen Leidraad Duurzaam Bouwen certificatie/labelling Meer informatie op 60