Leefmilieu Brussel - BIM. Hernieuwbare energie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Leefmilieu Brussel - BIM. Hernieuwbare energie"

Transcriptie

1 Hernieuwbare energie 1 1 Leefmilieu Brussel - BIM Gesticht in 1989, Leefmilieu Brussel - BIM is de administratie voor energie en leefmilieu van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het is de gesprekspartner van de inwoners van Brussel voor alles wat hun leefmilieu betreft : lucht, groene ruimten, afval, energie 2 2

2 APERe VZW is een Vereniging voor de promotie van de hernieuwbare energie - Onafhankelijke Vereniging gesticht in 1991 Werkt voor de ontwikkeling van de hernieuwbare energie (HE) Onze activiteiten: Informatie, opleiding, studies van collectief belang en ondersteuning acties Leden die rond een handvest voor de ontwikkeling van HE en Rationeel Energiegebruik worden bijeengebracht. 3 3 Vereniging voor de promotie van hernieuwbare energie - APERe VZW! Communicatie middelen:!! Renouvelle driemaandelijks info, halfmaandelijks nieuwsbrief! Documentatie centrum Energie! Terrein acties 4 4

3 Plan van de bespreking! Definitie van Hernieuwbare energie! energy efficiency van de gebouwen! De zonneboiler! De combisystemen! Photovoltaïse systemen! Warmtepompen! De houtverwarming 5 5 Definitie van de hernieuwbare energiebronnen Hernieuwbare energiebronnen Een energiebron is hernieuwbaar als het verbruik van deze bron, het toekomstig verbruik ervan niet beperkt. Zo recupereren windmolens windkracht en hydraulische centrales waterkracht. Bioklimatische architectuur, thermische panelen en zonnecellen werken met zonne-energie. Biomassa, methanisering, vergassing en biobrandstoffen maken gebruik van hout en bepaalde organische residu's. De geothermie zet de warmte van de aarde om, en sommige turbines gebruiken zelfs de energie van de golven of de getijden. 6 6

4 hernieuwbare energiebronnen Hernieuwbare energie Nutige Energie Windkracht Waterkracht Zonne-energie Biomassa Hout, bepaalde organische residu's Energie van de golven of de getijden windmolens hydraulische centrales Bioklimatische architectuur Zonneboiler, Photovoltaïsche, methanisering, vergassing en biobrandstoffen Warmtepomp, sommige turbines Electriciteit Warmte Koken Mecanische Werk Verlichting Brandstof 7 7 Troeven van hernieuwbare energie Charte APERe Duurzame ontwikkeling wil aan de behoeften van vandaag voldoen, zonder die van de toekomst in het gedrang te brengen. 8 8

5 Troeven van hernieuwbare energie Charte APERe Hernieuwbare energie is daar een onderdeel van en heeft de volgende voordelen:!1. Hernieuwbare energie is milieuvriendelijk, duurzaam en onuitputtelijk.!2. Het leidt tot een vermindering van de CO2 - emissies. 9 9 Troeven van hernieuwbare energie Charte APERe!3. Het zorgt voor diversificatie van de energievoorziening: Een systeem dat zich te eenzijdig richt op slechts enkele energiebronnen die geconcentreerd zijn in een klein deel van de wereld kan tot spanningen leiden

6 Troeven van hernieuwbare energie Charte APERe!4. Het bevordert werkgelegenheid: Studies tonen aan dat hernieuwbare energie een positief effect heeft op de werkgelegenheid. Vlaanderen heeftzeer grote exportkansen, maar dan moet ook de thuismarkt worden ontwikkeld De prijs van energie Koken 8% Warme water 11% Warmte 55% Elektro en verlichting 26% Gemiddelde verdeling van de energierekening van een huishouden (buiten vervoer) De bron: ABEA 12 12

7 energy efficiency van de gebouwen P KROLL - Mise au Point RTBF 04/09/2005 Bioklimatische architectuur Stratégies 14 14

8 Energie voor de verwarming (België) K > 70 K 55 K 35 K < De zonneboiler 16 16

9 Componenten van een zonneboiler Verschillende mogelijke vestigingen 18 18

10 Verschillende mogelijke vestigingen Prijs van een installatie van zonneboiler! De vereiste oppervlakte: tussen 1 en 1,5 m ² per persoon in de woning! Ongeveer 1000 /m ²! De gemiddelde oppervlakte : tussen 4 en 6 m ² De financiële steun voor particulieren : Federaal: De fiscale vermindering : 40%, max BHG: De premie BIM: 35%, max. 992 BHG: De premie Sibelga: 758 Enkele gemeenten (Anderlecht, Evere, Ganshoren, Woluwé St L, Uccle): van 375 tot 500 De prijs van warmte - en zonnekwu: 3,1 c (frequent geval) 20 20

11 Combisysteem Combisysteem 22 22

12 Prijs van een zonneinstallatie voor de verwarming! De vereiste oppervlakte: ongeveer 10% van de oppervlakte van de woning! Minder dan 1000 /m ² De financiële steun voor particulieren: Federaal: fiscale vermindering : 40%, max RBC: De premie IBGE: 35%, max. 992 RBC: De premie Sibelga: 758 (+75 /m ² over 8 m ²) Enkele gemeenten (Anderlecht, Evere, Ganshoren, Woluwé St L, Uccle) Photovoltaïsche 24 24

13 Photovoltaïsche Photovoltaïsche 26 26

14 Prijs van een Photovoltaïse systeem Rekent zich in Wp (Wattpeak) Tussen 6,5 en 10 per Wp 1 kwp produceert ongeveer 800 kwu/jaar 1 kwp vereist 8 m ² De premies in Brussel: 50% max per huisvesting De federale fiscale vermindering : De prijs van kwp met premies/30 jaar productie: tussen 15 en 32 c + verkoop van groene certificaten 15 c /kwp gedurende 10 jaar De Warmtepomp! De warmte in een koude plaats halen om het over te brengen naar een warme plaats! De bronnen: bodem, water, lucht! Gebruikt elektriciteit! winsfactor of COP - COP minimum :

15 De Warmtepomp De Warmtepomp 30 30

16 De houtverwarming De houtverwarming brandhout blok Plakjes Pellets 32 32

17 De houtverwarming Installaties Installaties Schoorstenen (open haard) (R minder dan 10%) Gesloten Inserts en haarden (R van 40 tot 70%) Kachels (R van 40 tot 90%) Verwarmingsketel (R van 40 tot 90%) De houtverwarming Aanbevelingen Aanbevelingen Om met hout te verwarmen zonder te verontreinigen, moet u : Gedroogd en niet besmet hout branden Een hoog rendement systeem gebruiken 34 34

18 Verwarmingsketel aan pellets + opslag - Schema Source : Ökofen 2004 extrait de «Le chauffage au bois pour les particuliers», ValBiom Source : ÖkoFen 36 36

19 Houtverwarming Prijs Kachel - brandhout blok (hoog rendement) (12kW): van tot (excl BTW) Kachel - pellets (12kW): van tot (excl BTW) Verwarmingsketel brandhout (blok) (20 kw): tussen en (excl BTW) Verwarmingsketel - pellets (20 kw): tussen en (+ silo) (excl BTW) De prijs van kwu brandhout (blok): 2.3 c (BTW in) De prijs van kwu pellets : 3.4 c (BTW in) Meer informatie!! ! Renouvelle!

DE RENDABILITEIT VAN HERNIEUWBARE ENERGIE (HE 03)

DE RENDABILITEIT VAN HERNIEUWBARE ENERGIE (HE 03) DE RENDABILITEIT VAN HERNIEUWBARE ENERGIE (HE 03) 1 HOE BEOORDEEL JE DE RENDABILIEIT VAN EEN INVESTERING? Is het rendabel om in uw woning te investeren in een systeem dat werkt op hernieuwbare energie?

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Verwarming en sanitair warm water: ontwerp en regeling Leefmilieu Brussel Overzicht van de belangrijkste warmteopwekkers Jonathan FRONHOFFS CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Leefmilieu Brussel Hernieuwbare elektriciteitsproductie voor woningen met maximum 10 eenheden Gregory Neubourg APERe Doelstellingen van de presentatie Kennis van de belangrijke

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, februari 2015 1 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,8 % Figuur 1 zon-elektriciteit

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, september 2014 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,9% Figuur 1 bio-elektriciteit

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2014, Vito, januari 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2014 bedraagt 5,7 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN

DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN 1. CONTEXT Infofiche Energie DE BEREKENING VAN DE GROENESTROOMCERTIFICATEN In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt de productie van groene stroom afkomstig van hernieuwbare energiebronnen of warmtekrachtkoppeling

Nadere informatie

Gebruik onze premies om over te stappen op zonne-energie

Gebruik onze premies om over te stappen op zonne-energie Gebruik onze premies om over te stappen op zonne-energie Maak uw eigen elektriciteit met fotovoltaïsche zonnepanelen Duurzame energie Getty images Dankzij fotovoltaïsche zonnepanelen (PV-panelen) kunt

Nadere informatie

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper en terugverdientijden Niek Tramper en terugverdientijden Zonneboiler geeft warm tapwater Zonnepanelen geven elektriciteit Warmtepomp geeft verwarming Pelletkachel geeft verwarming Zonneboiler Uitgangspunt:

Nadere informatie

Een nieuwe tool om meer te weten te komen over fotovoltaïsche zonne-energie De 9 referentiedocumenten van Leefmilieu Brussel Ontwikkeld in het kader van een openbare aanbesteding in 2008 door Leefmilieu

Nadere informatie

PREMIE 13 ZONNEBOILER Nieuwbouw + Renovatie

PREMIE 13 ZONNEBOILER Nieuwbouw + Renovatie PREMIE 13 ZONNEBOILER Nieuwbouw + Renovatie Zonneboilersystemen, die gebruik maken van een hernieuwbare energiebron namelijk de zon, zijn investeringen in de toekomst: de energie die u verbruikt, is gratis,

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE 1 Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Leefmilieu Brussel Hernieuwbare elektriciteitsproductie voor woningen met maximum 10 eenheden Gregory Neubourg APERe Doelstellingen van de presentatie Kennis van de

Nadere informatie

Seminarie Duurzaam bouwen

Seminarie Duurzaam bouwen Seminarie Duurzaam bouwen Hernieuwbare energie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Leefmilieu Brussel Monitoring van PV-systemen, zonneboilers en warmtepompen David MARTENS CENERGIE Doelstelling(en)

Nadere informatie

Nulenergie in Brussel: perspectieven?

Nulenergie in Brussel: perspectieven? Nulenergie in Brussel: perspectieven? Seminarie Duurzaam Gebouw 22 maart 2013 Ir. Ismaël Daoud Politiek adviseur, Duurzaam bouwen en Energie Kabinet d'evelyne Huytebroeck, Brussels Minister voor Leefmilieu,

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

HOUT ALS ENERGIEBRON (HE 20)

HOUT ALS ENERGIEBRON (HE 20) HOUT ALS ENERGIEBRON (HE 20) Het potentieel van hout als energiebron in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1. ENERGIEHOUT... EEN PERFORMANTE TECHNOLOGIE! Energiehout wordt gedefinieerd als de productie

Nadere informatie

Nieuwe Energiepremies 2007. «Om onze energierekening te verlichten en het klimaat te beschermen!»

Nieuwe Energiepremies 2007. «Om onze energierekening te verlichten en het klimaat te beschermen!» PERSCONFERENTIE 17 JANUARI 2007 Evelyne Huytebroeck Brusselse Minister van Leefmilieu en Energie Nieuwe Energiepremies 2007 «Om onze energierekening te verlichten en het klimaat te beschermen!» 1 Context

Nadere informatie

Is investeren in energiebesparende producten nog interessant?

Is investeren in energiebesparende producten nog interessant? Is investeren in energiebesparende producten nog interessant? Energie verwarming en SWW Stijgende prijzen woningen zonder spouwisolatie Woningen met enkel glas Woningen zonder dakisolatie 2 1 Energie elektriciteit

Nadere informatie

Opleiding duurzame gebouwen: ENERGIE

Opleiding duurzame gebouwen: ENERGIE Opleiding duurzame gebouwen: ENERGIE Leefmilieu Brussel Windmolens in het BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Suzanne KEIGNAERT Dienst van de windmolenfacilitator Deskundige hernieuwbare energie Plan van de

Nadere informatie

Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk

Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk Energiebehoefte van woningen/woonwijken Huidige gemiddelde energievraag van een woning 1. Warmte aardgas 1400 m3 2. Licht & kracht elektriciteit 3000

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Hernieuwbare energie systemen

Opleiding Duurzaam Gebouw : Hernieuwbare energie systemen Opleiding Duurzaam Gebouw : Hernieuwbare energie systemen Leefmilieu Brussel Financiële mechanismen voor hernieuwbare energie Jonathan FRONHOFFS Cenergie cvba Doelstelling(en) van de presentatie Kennismaking

Nadere informatie

1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE

1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE Methodologische fiche INDICATOR: PRODUCTIE VAN HERNIEUWBARE ENERGIE IN HET BRUSSELS GEWEST THEMA: ENERGIE EN KLIMAATVERANDERINGEN 1 BELANG VAN DE INDICATOR EN ELEMENTEN VOOR INTERPRETATIE Vraag achter

Nadere informatie

SYNERGIE TUSSEN STADSVERWARMING EN ENERGETISCHE VALORISATIE VAN AFVALSTOFFEN

SYNERGIE TUSSEN STADSVERWARMING EN ENERGETISCHE VALORISATIE VAN AFVALSTOFFEN Seminarie Duurzaam Gebouw MICRO-WARMTENETTEN 18 november 2016 SYNERGIE TUSSEN STADSVERWARMING EN ENERGETISCHE VALORISATIE VAN AFVALSTOFFEN Daniel VAN LATHEM Brussel-Energie DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE

Nadere informatie

Energiefacilitator voor Collectieve Huisvesting & Premies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Energiefacilitator voor Collectieve Huisvesting & Premies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Energiefacilitator voor Collectieve Huisvesting & Premies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Jonathan Fronhoffs Dienst Energiefacilitator voor de Collectieve Huisvesting van het Brussels Hoofdstedelijk

Nadere informatie

Kwaliteitslabeling voor hernieuwbare energie in 2012 en verder. Hugues Latteur, Coördinator, 10 mei 2012

Kwaliteitslabeling voor hernieuwbare energie in 2012 en verder. Hugues Latteur, Coördinator, 10 mei 2012 Kwaliteitslabeling voor hernieuwbare energie in 2012 en verder Hugues Latteur, Coördinator, 10 mei 2012 Kwaliteitslabeling voor installateurs - 11 mei 2012 1 Wie is QUEST? Gesteund door: Leden van QUEST

Nadere informatie

Economische analyse en dimensionering van een verwarmingssysteem op. collectieve systemen

Economische analyse en dimensionering van een verwarmingssysteem op. collectieve systemen Economische analyse en dimensionering van een verwarmingssysteem op zonne-energie voor collectieve systemen Voordelen van gravitaire drainage voor collectieve systemen Economisch optimale dimensionering

Nadere informatie

Titre. Duurzaam gebruik van energiehout in de Benelux

Titre. Duurzaam gebruik van energiehout in de Benelux Titre Duurzaam gebruik van energiehout in de Benelux Een gezamenlijk product van de Benelux werkgroep «Bossen & Hout» Conferentie «Bossen & Klimaat» van 30/09/2011 ALGEMEEN KADER De Benelux ondersteunt

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Duurzaam bouwen vanuit de invalshoek van energie. Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie Een denkoefening

Nadere informatie

De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek

De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek Jean-Pierre Lemmens COGEN Vlaanderen easyfairs Industrie & Milieu 2010 Seminarie Bio-energie

Nadere informatie

Fotovoltaïsche systemen in de stad

Fotovoltaïsche systemen in de stad Seminarie Duurzame Gebouwen Fotovoltaïsche systemen in de stad 17 november 2017 VOORSTELLING VAN DE ONDERSTEUNINGS- EN BEGELEIDINGSMAATREGELEN VOOR FOTOVOLTAÏSCHE INSTALLATIES IN HET BHG Jonathan FRONHOFFS

Nadere informatie

Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI

Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen

Nadere informatie

Fotovoltaïsche systemen in de stad

Fotovoltaïsche systemen in de stad Seminarie Duurzame Gebouwen Fotovoltaïsche systemen in de stad 17 november 2017 Fotovoltaïsche systemen in het BHG Een gewestelijke beleidsvisie inzake hernieuwbare energiebronnen Youssouf BADY Kabinet

Nadere informatie

Groenestroomcertificaten en subsidies voor het BHG toegepast op warmtekrachtkoppeling

Groenestroomcertificaten en subsidies voor het BHG toegepast op warmtekrachtkoppeling Opleiding voor energieverantwoordelijken in de dienstensector en collectieve huisvesting Groenestroomcertificaten en subsidies voor het BHG toegepast op warmtekrachtkoppeling Baptiste Buxant, verantwoordelijke

Nadere informatie

Valorisatie van platte daken in een stedelijke context

Valorisatie van platte daken in een stedelijke context Seminarie Duurzaam Bouwen: Valorisatie van platte daken in een stedelijke context 27/03/2015 Leefmilieu Brussel EEN DAK BOORDEVOL ENERGIE Jonathan FRONHOFFS, Specialist Hernieuwbare Energie Dienst Facilitator

Nadere informatie

GROEPSAANKOOP Fotovoltaïsche zonnepanelen. Partners:

GROEPSAANKOOP Fotovoltaïsche zonnepanelen. Partners: GROEPSAANKOOP Fotovoltaïsche zonnepanelen Partners: GROEPSAANKOOP Fotovoltaïsche zonnepanelen Welkom GROEPSAANKOOP Fotovoltaïsche zonnepanelen - CLEAR-project - Groepsaankoop zonnepanelen - Waarom zonnepanelen?

Nadere informatie

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor

Nadere informatie

Opleiding-debat voor sociale medewerkers

Opleiding-debat voor sociale medewerkers Opleiding-debat voor sociale medewerkers Voortgezette module 4 Pascal ONS Energie premies 2014 in het BHG E² = MC De Energiepremies 2014 Definitie van een energiepremie Wie? Welke gebouwen? Welke werken?

Nadere informatie

Duurzame energie voor alle Lennikenaren! (Bruno Moens, LENNIK² - NVA-Lennik)

Duurzame energie voor alle Lennikenaren! (Bruno Moens, LENNIK² - NVA-Lennik) Duurzame energie voor alle Lennikenaren! (Bruno Moens, LENNIK² - NVA-Lennik) Duurzame energie is broodnodig: eerst besparen en dan zelf energie opwekken met de bronnen uit onze onmiddellijke omgeving.

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Leefmilieu Brussel Productie van thermische zonne-energie in individuele en collectieve woningen (< 10 eenheden) Gregory NEUBOURG APERe Doelstellingen van de presentatie

Nadere informatie

Hartelijk welkom! Uniek nieuw initiatief Transition Town Breda Energie coöperatie: Brabants Eigen Energie (BREE)

Hartelijk welkom! Uniek nieuw initiatief Transition Town Breda Energie coöperatie: Brabants Eigen Energie (BREE) Hartelijk welkom! Uniek nieuw initiatief Transition Town Breda Energie coöperatie: Brabants Eigen Energie (BREE) Peter Nuijten Mob: 06-22811585 E-mail: peter.nuijten@hotmail.nl 1 Concept Energie coöperatie

Nadere informatie

Warmtepompen en isolatie: het winnende duo?

Warmtepompen en isolatie: het winnende duo? Warmtepompen en isolatie: het winnende duo? Alain LEMAÎTRE van GOGRAPHIC Philippe DELCON van REVAMP BIM, 21 september 2010 Technische / technologische beschrijving Technische / technologische beschrijving

Nadere informatie

HERNIEUWBARE ENERGIE, VERVOER EN SPECIFIEK VERBRUIK

HERNIEUWBARE ENERGIE, VERVOER EN SPECIFIEK VERBRUIK HERNIEUWBARE ENERGIE, VERVOER EN SPECIFIEK VERBRUIK VAN DE TERTIAIRE SECTOR IN BRUSSEL UITGEVOERD OP VERZOEK VAN HET BIM, DE ADMINISTRATIE VAN ENERGIE EN LEEFMILIEU VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST,

Nadere informatie

verwarming, sanitair warm water en koeling drievoudig comfort.

verwarming, sanitair warm water en koeling drievoudig comfort. verwarming, sanitair warm water en koeling drievoudig comfort. Uw woning verwarmen zonder gas of stookolie... Een verwarming die geen gebruik maakt van fossiele brandstoffen, dat was de aanleiding tot

Nadere informatie

Hernieuwbare energie in Brussel

Hernieuwbare energie in Brussel Hernieuwbare in Brussel Achtergrond en vooruitzichten Hernieuwbare in Brussel: welke opportuniteiten voor de bouwbedrijven? Afdeling Energie, Lucht, Klimaat en Duurzame gebouwen F. Cornille 19/10/2017

Nadere informatie

RVP goes green. Hoe springt de RVP om met energie? juin 8, Rijksdienst voor Pensioenen ~

RVP goes green. Hoe springt de RVP om met energie? juin 8, Rijksdienst voor Pensioenen ~ RVP goes green Rijksdienst voor Pensioenen ~ www.rvp.fgov.be Agenda ~ Doel: verlagen van de CO 2 -uitstoot ~ Installaties voor de warmteproductie ~ Installaties voor de koudeproductie ~ Bezoek ter plekke

Nadere informatie

SANITAIR WARM WATER. Seminarie Duurzaam Bouwen. 10 februari 2017

SANITAIR WARM WATER. Seminarie Duurzaam Bouwen. 10 februari 2017 Seminarie Duurzaam Bouwen SANITAIR WARM WATER 10 februari 2017 Kiezen tussen de verschillende alternatieven voor de productie en verdeling van SWW: op basis van welke criteria? Thomas LECLERCQ Matriciel

Nadere informatie

AGORIA CIV Huidige en toekomstige technologische ontwikkelingen bij residentiële houtkachels

AGORIA CIV Huidige en toekomstige technologische ontwikkelingen bij residentiële houtkachels HVAC Building Technology AGORIA CIV Huidige en toekomstige technologische ontwikkelingen bij residentiële houtkachels Gent 29/04/2014 De geschiedenis Vanaf 400,000 jaar v.chr., tot De geschiedenis de 19

Nadere informatie

ALGEMENE VOORWAARDEN ENERGIEPREMIES VOOR DE INDIVIDUELE WONINGEN

ALGEMENE VOORWAARDEN ENERGIEPREMIES VOOR DE INDIVIDUELE WONINGEN ALGEMENE VOORWAARDEN ENERGIEPREMIES VOOR DE INDIVIDUELE WONINGEN Deze algemene voorwaarden betreffen alle energiepremies van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Naast deze voorwaarden gelden de bijzondere

Nadere informatie

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo Maak werk van zon & wind Tynaarlo Aanleiding Najaarsnota 2008 aankondiging plannen voor duurzame energie Voorjaar 2009 ontwikkelen scenario s Mei 2009 raadpleging inwoners Tynaarlo Juni 2009 voorstellen

Nadere informatie

Energiepremies 2014. Energiepremies 2014. De drie bedragcategorieën voor de energiepremies. A - Energiestudies. B - Isolatie en verluchting

Energiepremies 2014. Energiepremies 2014. De drie bedragcategorieën voor de energiepremies. A - Energiestudies. B - Isolatie en verluchting De drie bedragcategorieën voor de energiepremies Energiepremies 2014 A - basispremie: voor alle types aanvragers B - premie "gemiddeld inkomen": voor gezinnen met een inkomen tussen 30.000/jaar en 60.000/jaar

Nadere informatie

Inleiding Basisbegrippen Energie Materialen Vormgeving Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten

Inleiding Basisbegrippen Energie Materialen Vormgeving Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten Wat kan er gebeuren in de wereld als de productie niet kan voldoen aan de stijgende vraag? Fossiele brandstof en delfstoffen zijn eindig. Probleemstelling is dus eenvoudig

Nadere informatie

Overleven met energie

Overleven met energie Overleven met energie Jo Hermans Universiteit Leiden Nationaal Congres Energie & Ruimte, TU Delft, 22 september 2011 Overleven met energie Een blijma in 5 bedrijven 1. Meest onderschatte wet 2. Meest onderschatte

Nadere informatie

BIOMASSA. Logo leverancier. Wat is biomassa?

BIOMASSA. Logo leverancier. Wat is biomassa? BIOMASSA Een introductie op pellets en houtketels Wat is biomassa? Biomassa is het drooggewicht van organismen of delen ervan. Hieronder valt zowel plantaardig als dierlijk materiaal. Ook producten gewonnen

Nadere informatie

PREMIE 14 - FOTOVOLTAÏSCH SYSTEEM VOOR ELEKTRICITEITSPRODUCTIE Nieuwbouw + Renovatie

PREMIE 14 - FOTOVOLTAÏSCH SYSTEEM VOOR ELEKTRICITEITSPRODUCTIE Nieuwbouw + Renovatie PREMIE 14 - FOTOVOLTAÏSCH SYSTEEM VOOR ELEKTRICITEITSPRODUCTIE Nieuwbouw + Renovatie Fotovoltaïsche zonnepanelen, die gebruik maken van een hernieuwbare energiebron namelijk de zon, zijn investeringen

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame renovatie: kort overzicht Leefmilieu Brussel Duurzaam bouwen vanuit de invalshoek van energie. Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie Een denkoefening

Nadere informatie

Kinderuniversiteit (Groene) energie?

Kinderuniversiteit (Groene) energie? Kinderuniversiteit (Groene) energie? Johan Driesen, Elektrotechniek Lieve Helsen, Werktuigkunde Leuven, 15 oktober 2011 Transport 15.10.2011 Kinderuniversiteit (Groene) Energie? 2 Transport 15.10.2011

Nadere informatie

Tool Burgemeestersconvenant Actualisatie nulmeting 2011 & inventaris 2012

Tool Burgemeestersconvenant Actualisatie nulmeting 2011 & inventaris 2012 17/11/2014 Tool Burgemeestersconvenant Actualisatie nulmeting 2011 & inventaris 2012 Kadering» VITO actualiseert jaarlijks, in opdracht van LNE, CO 2 -inventaris gemeenten» Taken voorzien in actualisatie

Nadere informatie

Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw

Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw Energie in België EHA! 8 mei 2008 Nieuwerkerken 25 oktober 2007 Dirk Knapen Projectmedewerker energie en klimaat Inplanting van

Nadere informatie

Steunmaatregelen voor milieu- en energiebewust ondernemen

Steunmaatregelen voor milieu- en energiebewust ondernemen Steunmaatregelen voor milieu- en energiebewust ondernemen 28 november 2007 Researchpark Zellik Ir. Bert Stassen bert.stassen@vlao.be T : 016 31 10 63 www.vlao.be Belangrijkste vormen van subsidie 1. Ecologiepremie

Nadere informatie

Toelichting infopaneel energie

Toelichting infopaneel energie Inleiding Waarom zouden we voor hernieuwbaar energie gaan? De 3 begrippen die bij transitie aan bod zijn gekomen sluiten volledig aan bij het gebruik van hernieuwbare energie. 1 Om ons milieu te sparen

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Leefmilieu Brussel Productie van thermische zonne-energie in individuele en collectieve woningen (< 10 eenheden) Gregory NEUBOURG APERe Doelstellingen van de presentatie

Nadere informatie

Windenergie in Brussel

Windenergie in Brussel Windenergie in Brussel Utopie of realtiteit? Els Ampe Vlaamse Club 20 september 2010 1 Klassiekers 2 Klassiekers 3 Windenergie in de stad? 4 Imagine 5 Imagine Zero energy house San Francisco 07 6 Imagine

Nadere informatie

DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015

DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015 DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015 Agenda Welkom door de Schepen Lode Dekimpe Inleiding SEAP door Kim Rienckens (provincie Oost-Vlaanderen) Nulmeting en uitdagingen

Nadere informatie

Pedagogische ACTIVITEITEN

Pedagogische ACTIVITEITEN Pedagogische ACTIVITEITEN Energie in ons dagelijks leven Elk van ons gebruikt enorme hoeveelheden energie, elke dag opnieuw en in verschillende vormen. Een groot deel van deze energie wordt echter zomaar

Nadere informatie

18/10/2013. Arch. Christophe Debrabander voor Bostoen. De woning van 2020 werfbezoek. 17 oktober 2013, de woning van 2020

18/10/2013. Arch. Christophe Debrabander voor Bostoen. De woning van 2020 werfbezoek. 17 oktober 2013, de woning van 2020 Arch. Christophe Debrabander voor Bostoen De woning van 2020 werfbezoek 1 onze MISSIE: Omdat comfortabel wonen een behoefte is van iedereen, (ver-)bouwt Bostoen betaalbare, energiezuinige wooneenheden

Nadere informatie

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen Energievoorziening nieuwbouw Hans van Wolferen 24 november 2016 - Wageningen Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen

Nadere informatie

30 % Nieuwe beleidsmaatregelen voor nieuwe ontwikkelingen. Warmtekrachtkoppeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ir.

30 % Nieuwe beleidsmaatregelen voor nieuwe ontwikkelingen. Warmtekrachtkoppeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ir. Warmtekrachtkoppeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Nieuwe beleidsmaatregelen voor nieuwe ontwikkelingen Ir. Ismaël Daoud Beleidsadviseur voor Duurzaam Bouwen en Energie Cel Energie, Lucht, Klimaat,

Nadere informatie

PREMIE 17 CONDENSATIEKETELS

PREMIE 17 CONDENSATIEKETELS PREMIE 17 CONDENSATIEKETELS Alle werkzaamheden voor de installatie van een condensatiegasverwarmingsketel geven recht op de premie. U vindt een lijst van modellen van condensatiegasverwarmingsketels op

Nadere informatie

Feiten en Cijfers Energie Gemeente Berg en Dal

Feiten en Cijfers Energie Gemeente Berg en Dal Feiten en Cijfers Energie Gemeente Berg en Dal Raadsbijeenkomst Edward Pfeiffer, Claudia Algra 7 april 2016 Gemeente Berg en Dal Programma Tijd Onderwerp Verantwoordelijke 21:30 21:35 Opening Wethouder

Nadere informatie

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op

Nadere informatie

De invloed van installaties op de Echte Energieprestatie

De invloed van installaties op de Echte Energieprestatie De invloed van installaties op de Echte Energieprestatie - vele wegen naar - het casco bepaalt de energiebehoefte, de installatie is volgend 2 3 4 5 6 7 maak dus eerst dat casco zo goed mogelijk dat is

Nadere informatie

Vergelijking vrijstaande woning renovatie

Vergelijking vrijstaande woning renovatie Vergelijking vrijstaande woning renovatie Your climate. Our energy. gelijkvloers verdieping. 1 Kenmerken voorbeeldwoning: K-peil K60 K45 (Max K45) Bewoonbaar oppervlak 202 m 2 202 m 2 Totaal warmteverlies

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN VERWARMING EN SANITAIR WARM WATER: ONTWERP HERFST 2018 Overzicht van de belangrijkste warmteopwekkers Danielle MAKAIRE Op basis van de presentatie van CENERGIE Doelstelling(en)

Nadere informatie

meest vervuilende bron van hernieuwbare energie

meest vervuilende bron van hernieuwbare energie Houtkachels zijn onze grootste maar tegelijk meest vervuilende bron van hernieuwbare energie 21 februari 2018 Niet zonnepanelen of windmolens leveren de meeste groene energie in Vlaanderen, maar wel de

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel SWW: theoretische inleiding Kasper Derkinderen CENERGIE DOELSTELLINGEN KENGETALLEN SWW PRODUCTIE SWW: PRINCIPES METHODEN VERDELING SWW AFGIFTE SWW

Nadere informatie

Kandidatuur voor een gratis haalbaarheidsstudie: Hernieuwbare Energie 2010

Kandidatuur voor een gratis haalbaarheidsstudie: Hernieuwbare Energie 2010 Kandidatuur voor een gratis haalbaarheidsstudie: Hernieuwbare Energie 2010 Naam van de instelling die zich kandidaat stelt:... Terug te sturen : per post, ter attentie van de Facilitator hernieuwbare energie

Nadere informatie

Welkom WWW Themadag Verwarmen zonder gas

Welkom WWW Themadag Verwarmen zonder gas Welkom WWW Themadag Verwarmen zonder gas 26-08-2017 Waarom deze themadag? Rijk, provincies en gemeenten sturen aan op energieneutraal wonen. Als het aan de overheid ligt is in 2050 geen woning meer aan

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw ENERGIE Leefmilieu Brussel Productie van thermische zonne-energie in individuele en collectieve woningen (< 10 eenheden) Gregory NEUBOURG APERe Doelstellingen van de presentatie

Nadere informatie

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV Indeling presentatie 1. Zon als duurzame energiebron 2. Wetgeving 3. PV in de praktijk 4.

Nadere informatie

Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen

Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen Voorbeeldproject voor een gecombineerde inzet van duurzame energiebronnen voor de productie van warmte en elektriciteit Fleringen 26 sept. 2013 Eddy Bramer Bertus

Nadere informatie

PREMIE NR. 5: INSTALLATIE VAN EEN KWALITATIEVE WARMTEKRACHTKOPPELING

PREMIE NR. 5: INSTALLATIE VAN EEN KWALITATIEVE WARMTEKRACHTKOPPELING PREMIE NR. 5: INSTALLATIE VAN EEN KWALITATIEVE WARMTEKRACHTKOPPELING Volgende investeringen zijn toegestaan: een installatie voor kwalitatieve warmtekrachtkoppeling, d.w.z. een gecombineerde productie

Nadere informatie

Hoofdstuk I Energie & energiebeleid 1. Frederik Vandendriessche. Wat is energie?

Hoofdstuk I Energie & energiebeleid 1. Frederik Vandendriessche. Wat is energie? Hoofdstuk I Energie & energiebeleid 1 Hoofdstuk I Energie & energiebeleid Frederik Vandendriessche A f d e l i n g 1 Wat is energie? 1. Alvorens het energierecht te kunnen bestuderen en te begrijpen, is

Nadere informatie

Opleiding van Energieverantwoordelijke in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Opleiding van Energieverantwoordelijke in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Opleiding van Energieverantwoordelijke in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Instrumenten en premies voor studies en investeringen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Xavier Meersseman Facilitator Energie

Nadere informatie

MICRO-WARMTENETTEN EUROPESE EN BRUSSELSE CONTEXT. Seminarie Duurzaam Gebouw. 18 november 2016

MICRO-WARMTENETTEN EUROPESE EN BRUSSELSE CONTEXT. Seminarie Duurzaam Gebouw. 18 november 2016 Seminarie Duurzaam Gebouw MICRO-WARMTENETTEN 18 november 2016 EUROPESE EN BRUSSELSE CONTEXT François CORNILLE Leefmilieu Brussel: afdeling Energie, Lucht, Klimaat en Duurzame gebouwen OP HET MENU Herinnering:

Nadere informatie

Wedstrijd : Haalbaarheidsstudie Hernieuwbare Energie 2008. Toelichtingsnota

Wedstrijd : Haalbaarheidsstudie Hernieuwbare Energie 2008. Toelichtingsnota Wedstrijd : Haalbaarheidsstudie Hernieuwbare Energie 2008 Facilitator hernieuwbare energie - grote systemen Contact : Bernard Huberlant Tel. 0800 85 775 @ : fac.her@ibgebim.be Brussel Leefmilieu Gulledelle,

Nadere informatie

VERPLICHT AANDEEL HERNIEUWBARE ENERGIE Makkelijk met zonnepanelen

VERPLICHT AANDEEL HERNIEUWBARE ENERGIE Makkelijk met zonnepanelen VERPLICHT AANDEEL HERNIEUWBARE ENERGIE Makkelijk met zonnepanelen Jo Neyens, PV-Vlaanderen Intersolution conference 15-17 jan. 2014 1 Verplicht aandeel HE met PV Intersolution 2014 1 ODE Structuur platformen

Nadere informatie

Vergelijking vrijstaande woning nieuwbouw

Vergelijking vrijstaande woning nieuwbouw Vergelijking vrijstaande woning nieuwbouw Your climate. Our energy. gelijkvloers verdieping. 1 Kenmerken voorbeeldwoning: K-peil K41 (Max K45) K35 (Max K35) Bewoonbaar oppervlak 202 m 2 202 m 2 Totaal

Nadere informatie

ENERGIEPREMIE D1 b ZONNEBOILER

ENERGIEPREMIE D1 b ZONNEBOILER ENERGIEPREMIE D1 b ZONNEBOILER Thermische zonnepanelen gebruiken de warmte van de zon om water te verwarmen. Op http://www.ibgebim.be vindt u een lijst van installateurs (BRUSOLTHERM) en op http://energie.wallonie.be

Nadere informatie

Mijn bedrijf en mijn energie

Mijn bedrijf en mijn energie Mijn bedrijf en mijn energie Staden, zondag 30 november 2014 arch. Luc Dedeyne energieconsulent Bouwunie Subsidies voor bedrijven Bedrijven kunnen genieten van financiële ondersteuning indien zij investeren

Nadere informatie

Vergelijking rijwoning nieuwbouw

Vergelijking rijwoning nieuwbouw Vergelijking rijwoning nieuwbouw Your climate. Our energy. gelijkvloers verdieping 1 Kenmerken voorbeeldwoning: K-peil K39 (Max K45) K35 (Max K35) Bewoonbaar oppervlak 107 m 2 107 m 2 Totaal warmteverlies

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening Wethouder Johan Aalberts 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMf & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper,

Nadere informatie

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 216 Samenvatting EINDVERSIE - OKTOBER 218 1. Samenvatting van de energiebalans 216 Elk jaar stelt Leefmilieu Brussel de energiebalans van het Brussels

Nadere informatie

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:

Nadere informatie

Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers

Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers Groeiend aandeel hernieuwbaar Doel NL en overige EU-landen: in 2020 14% >> 16% in NL, gemiddeld EU 20% Politieke wensen (regeerakkoord): meer,

Nadere informatie

Vergelijking vrijstaande woning nieuwbouw

Vergelijking vrijstaande woning nieuwbouw Vergelijking vrijstaande woning nieuwbouw Your climate. Our energy. gelijkvloers verdieping. 1 Kenmerken voorbeeldwoning: K-peil: K41 Bewoonbaar oppervlak: 202m 2 Totaal warmteverlies bij -10 C: 7.785W

Nadere informatie

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug

Nadere informatie