Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009 RESULTATEN DIE SPREKEN

Transcriptie

1 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009 RESULTATEN DIE SPREKEN

2 ONZE WAARDEN Gedrevenheid Onze prestaties op lange termijn garanderen voor al onze belanghebbenden, door voortdurend te streven naar efficiency en innovatie ten behoeve van onze klanten en de openbare dienstverlening. Engagement De ontwikkeling van de Groep verzoenen met het respect voor de planeet en de mensen essentiële diensten leveren. Durf Het heden optimistisch beleven en creatief bouwen aan de toekomst. Verbondenheid Al onze krachten bundelen in eenzelfde ploeggeest om van energie en milieu duurzame bronnen van vooruitgang en ontwikkeling te maken.

3 INHOUD Boodschap van de Directeur-generaal STEUNEN OP EEN STERKE BASIS VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES DE BAND MET DE KLANT VERSTERKEN EEN VOORBEELDFUNCTIE NASTREVEN DE RESULTATEN EVALUEREN Woordenlijst Informatie Electrabel, Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009 Dit verslag situeert Electrabel binnen de GDF SUEZ Groep en beschrijft de activiteiten en de belangrijkste kerncijfers van de onder neming in België. Het verslag rapporteert eveneens over het naleven van de verbintenissen die Electrabel is aangegaan in haar plan voor duurzame ontwikkeling Samen voor minder CO 2. De inhoud van het verslag werd afgestemd op de rapportering in het Activiteitenverslag 2008 (september 2009) en het Groenboek Samen voor minder CO 2 (oktober 2008) en baseert zich eveneens op de GRIrichtlijnen (zie blz. 53). Het verslag behelst de periode 1 januari december Belangrijke ontwikkelingen die zich begin 2010 voordeden in enkele dossiers, worden aanvullend vermeld. Alle cijfers hebben betrekking op het jaar 2009, tenzij anders aangeduid. Het is de bedoeling dit verslag jaarlijks op te maken. Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

4 Het woord aan Sophie Dutordoir, Directeur-generaal Electrabel Een geëngageerd, verantwoordelijk en betrokken energiebedrijf. Sophie Dutordoir, wat is het doel van dit rapport? Het uitgangspunt was een vaststelling: er wordt zoveel gezegd over Electrabel en de verklaringen staan vaak ver af van de realiteit en van wat we vandaag zijn. In zekere zin is dat begrijpelijk: Electrabel is in een korte periode in minder dan tien jaar enorm veranderd. Onder invloed van de Europese richtlijnen en hun omzetting in Belgisch recht, heeft onze perimeter een complete evolutie ondergaan. Van een onderneming die sterk geïntegreerd was in de hele waardeketen van elektriciteit en gas en die vrij dominant was in België, is Electrabel nu een internationale speler geworden op een productie- en verkoopmarkt met veel concurrentie. Oordeel maar: we hebben ons volledig teruggetrokken uit het transport van elektriciteit en gas in België. In de drie gewesten van het land hebben we ons aandeelhouderschap in de distributienetten teruggebracht tot een minderheidspositie, terwijl we het operationele beheer ervan hebben afgestaan. Op het vlak van de productie hebben we in België veel productiecapaciteit afgestaan aan SPE en E.ON; met deze laatste door productiecapaciteit in Duitsland uit te wisselen. Zo hebben we ons marktaandeel teruggebracht van 83% naar iets meer dan 60% en onze aanwezigheid op de Duitse markt versterkt, want de reële fysieke markt omvat de Benelux, Frankrijk en Duitsland. De netten in deze zone zijn sterk met elkaar verweven en de prijzen groeien er sterk naar elkaar toe. Met een aandeel van 8% in de productiecapaciteit op deze markt, is de positie van GDF SUEZ vergeleken met die van EDF, E.ON en RWE niet onbelangrijk, maar zeker niet dominant. Op het vlak van de verkoop, een volledig geliberaliseerde activiteit, is ons marktaandeel in België kleiner dan 70%. Wat zijn uw ambities in België? Dit jaarverslag focust inderdaad op België, ons historisch werkterrein. We hebben er drie ambities. Eerst en vooral iets wat een evidentie hoort te zijn voor een commercieel bedrijf: tevreden klanten. Ons aanbod combineert aantrekkelijke prijzen en een servicekwaliteit die aanzienlijk hoger ligt dan het gemiddelde. Een kwalitatieve dienstverlening start voor een energiebedrijf bij de bereikbaarheid. Onze klanten kunnen persoonlijk contact met ons opnemen wanneer ze dat willen, 7 dagen op 7, de klok rond, via onze shops, onze loketten bij De Post, onze duizenden partners-installateurs, onze website, of ons contact center, dat kan bogen op een bereikbaarheid van 99%. Bereikbaar zijn volstaat echter niet! We geven elke klant die met een probleem wordt geconfronteerd, zo mogelijk al bij het eerste contact, een doeltreffend antwoord. Bovendien bieden we moderne diensten aan die het leven eenvoudiger maken: een online verhuisprocedure zonder overbodig papierwerk; een sms die klanten met een domiciliëring meedeelt dat hun rekening wordt gedebiteerd; de mogelijkheid om online met onze experts te chatten over alle kwesties in verband met facturen, energiebesparingen, enz. Dankzij deze maatregelen zijn de indicatoren met betrekking tot de tevredenheid en trouwheid van onze klanten aanzienlijk verbeterd sinds de opening van de markt. Dat blijkt ook uit het aantal klachten dat we ontvangen, waarbij we duidelijk beter scoren dan onze concurrenten. Voor ons en onze medewerkers een geweldige aanmoediging om op deze weg door te gaan. Een voortdurende verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening is immer een must. U sprak over drie ambities. Wat is de tweede? We zijn een energiebedrijf dat zijn verantwoordelijkheid neemt, met aandacht voor duurzame ontwikkeling. We garanderen de beschikbaarheid van energie, tegen een competitieve prijs, met respect voor het milieu. 2 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

5 Ons programma voor de strijd tegen de klimaatopwarming kreeg de naam Samen voor minder CO 2. Twee jaar na de lancering ervan zijn de resultaten goed: onze CO 2-uitstoot per geproduceerde kwh is ten opzichte van 1990 met ongeveer 40% gedaald, een derde hiervan werd overigens in de afgelopen twee jaar gerealiseerd; onze uitstoot van SO 2, NO x en fijn stof is sinds 1990 met ongeveer 90% afgenomen; in nauwelijks één jaar tijd hebben we ruim residentiële en professionele klanten weten te overhalen om voor ons aanbod groene energie te kiezen, waarbij 100% hernieuwbare energie wordt geleverd, geproduceerd met installaties die we in België uitbaten. Het milieu is echter niet de enige factor die een rol speelt in de energiesector. De prijzen van elektriciteit en aardgas blijven de aandacht trekken omdat ze een impact hebben op het concurrentievermogen van onze bedrijven en op de koopkracht van de gezinnen. Door de forse stijging van de brandstofprijzen op de wereldmarkten is de elektriciteitsprijs in 2008 sterk gestegen. Vandaag bevindt hij zich opnieuw op het niveau van begin Op enkele uitzonderingen na, convergeren de groothandelsprijzen binnen de markt die uit de Benelux, Frankrijk en Duitsland bestaat. De Belgische elektriciteitsprijzen voor residentiele klanten steken gunstig af tegen het gemiddelde van de vier ons omringende landen, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Er blijven evenwel ongelijkheden bestaan tussen de landen onderling: de voorbije maanden betaalt een gemiddelde klant in België aanzienlijk minder voor zijn elektriciteit dan eenzelfde klant in Duitsland of Nederland, maar meer dan in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De aardgasprijzen in België liggen sinds de liberalisering meestal lager dan dit gemiddelde en zijn momenteel de laagste van de markt, op het Verenigd Koninkrijk na. Naast de klimaatuitdaging en de concurrentiële prijzen is er het aspect van bevoorradingszekerheid. Wat is voor Electrabel de sleutel om deze drie vereisten met elkaar te verzoenen? Het is correct om dit te onderstrepen. Electrabel engageert zich eveneens om op elk ogenblik de bevoorrading van al haar klanten veilig te stellen. Om deze drie vereisten te beheren, steunen we in de eerste plaats op een energiemix, die bestaat uit kernenergie, gas, steenkool en hernieuwbare bronnen, waarvan biomassa in België de belangrijkste is. Een evenwichtig, maar ook een goed presterend productiepark. In 2009 bedroeg de beschikbaarheidsgraad van onze centrales 87%. Dat niveau halen we dankzij de combinatie van onze knowhow, de motivatie van onze teams, de grote aandacht voor veiligheid en de kwaliteit van onze installaties. Onze tweede ambitie is dus om deze positie van verantwoordelijk energiebedrijf te consolideren. U had het over drie ambities. Wat is de laatste? Als grote industriële groep, sinds lang actief in België, hebben GDF SUEZ en Electrabel ook een sociale rol te vervullen. We streven ernaar om in de toekomst een bedrijf te blijven dat betrokken is bij de samenleving. Dat gebeurt uiteraard via bijdragen aan de economie van het land. Door jaarlijks 500 miljoen euro te investeren. Door banen te scheppen: Electrabel telt vandaag medewerkers in België en GDF SUEZ Het wordt te weinig gezegd, maar ondanks de economische omstandigheden die we kennen, was de gas- en elektriciteitssector in 2009 één van de weinige sectoren waarin de graad van tewerkstelling met bijna 5% steeg in vergelijking met Naast de economische dimensie willen we ook tegemoetkomen aan andere verwachtingen van de maatschappij. Door elk jaar ruim 2,5 miljoen euro aan sponsoring te besteden, steunen GDF SUEZ en Electrabel talrijke initiatieven op het vlak van cultuur, sport, herintegratie in de maatschappij en milieu in België. Door onze competenties ter beschikking te stellen van anderen, helpen we hen bij het realiseren van hun projecten. In Antarctica bijvoorbeeld, werkten we samen met ons wetenschappelijk en technisch competentiecentrum Laborelec mee aan het ontwerp en de realisatie van een zero emis sion poolstation in extreme klimaatomstandigheden. En tot slot, door onze medewerking te verlenen en ons imago ter beschikking te stellen van maatschappelijke acties, zoals de bloedinzamelingen van het Rode Kruis of, onlangs, de campagne van het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid ter verbetering van de veiligheid op de weg. Dat is onze doelstelling: tegelijk een leverancier zijn die zich inzet voor zijn klanten, een energieonderneming met verantwoordelijkheidszin en een bedrijf dat verankerd is in de samenleving. Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

6 4 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

7 01 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS Deel van GDF SUEZ Grootste elektriciteitsproducent en -leverancier in België Tien engagementen voor minder CO 2 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

8 01.STEUNEN OP EEN STERKE BASIS Deel van een wereldleider in energie Electrabel maakt deel uit van GDF SUEZ, wereldwijd één van de toonaangevende energieleveranciers, actief in de volledige waardeketen van de energie, in elektriciteit en aardgas, zowel stroomopals stroomafwaarts. De GDF SUEZ Groep is georganiseerd rond zes bedrijfstakken: vijf bedrijfstakken energie en één bedrijfstak milieu. De bedrijfstak GDF SUEZ Energy Europe & International omvat vijf divisies die geografisch afgebakend zijn. De divisie GDF SUEZ Energy Benelux & Germany is verantwoordelijk voor de productie van elektriciteit en de verkoop van elektriciteit, aardgas en energiediensten in België, Nederland, Luxemburg en Duitsland. Ze staat eveneens in voor het optimaliseren van het geheel van posities van de onderneming in deze regio (portfolio management). In de Benelux worden de operationele taken van de divisie uitgevoerd door en onder de merknaam Electrabel, GDF SUEZ Groep (in Luxemburg gebeurt de elektriciteitsproductie onder de merknaam Twinerg, GDF SUEZ Groep). In Duitsland oefent GDF SUEZ Energie Deutschland haar activiteiten uit onder de merknaam GDF SUEZ. Grote industriële klanten actief in meerdere landen worden bediend onder de merknaam GDF SUEZ Global Energy. De activiteiten van de divisie GDF SUEZ Energy Benelux & Germany staan sinds 19 juli 2009 onder de leiding van Sophie Dutordoir, Chief Executive Officer. De kerncijfers van de divisie zijn samengevat op bladzijde 56. GDF SUEZ: kerncijfers (jaar 2009) medewerkers in de wereld, waarvan in energie en diensten en in milieu 72,7 GW geïnstalleerde productiecapaciteit 79,9 miljard euro omzet onderzoekers en experts in 9 onderzoeks- en ontwikkelingscentra GDF SUEZ: organisatie GDF SUEZ Energy France Energy Europe & International Global Gas & LNG Infrastructures Energy Services SUEZ Environnement Energy Benelux & Germany Energy Europe Energy Latin America Energy North America Energy Middle East, Asia and Africa 6 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

9 Marktleider in de Benelux Electrabel verkoopt in de Benelux elektriciteit, aardgas, energieproducten en -diensten aan 6 miljoen residentiële, professionele en industriële klanten en openbare instellingen. In 2009 bedroegen de verkoopvolumes GWh elektriciteit en GWh aardgas. Daarnaast produceert de onderneming op deze markt elektriciteit en warmte met een gediversifieerd productiepark van MW, waarvan de uitstoot van broeikasgassen tot de laagste in Europa behoort. Haar park bestaat uit kerncentrales, centrales die werken op fossiele brandstoffen (voornamelijk aardgas en steenkool), installaties die hernieuwbare energiebronnen gebruiken en spaarbekkencentrales. Omvangrijke nieuwbouwprojecten in België (klassieke centrale Knippegroen, 305 MW) en in Nederland (STEG-centrales Flevo, 870 MW; hoogefficiënte steenkoolcentrale in Rotterdam, 800 MW) zorgen ervoor dat de onderneming in de Benelux over voldoende productiecapaciteit blijft beschikken en een evenwicht houdt tussen haar verkoop- en productieportefeuille. De portfolio- en tradingoperaties van GDF SUEZ ondersteunen en optimaliseren de verkoop- en productieactiviteiten van Electrabel. De Groep is actief op alle tradingmarkten in Europa waar ze elektriciteit, brandstoffen, CO 2-kredieten aan- en verkoopt. Portfolio Management verzekert de bevoorrading van de centrales met brandstoffen en zorgt voor een optimale inzet van de productie middelen. Door deze activiteiten kan Electrabel haar klanten die hun energieportefeuille actief willen beheren en optimaliseren, een compleet en gevarieerd aanbod doen op het vlak van risicomanagement, de levering van energieproducten, complexe oplossingen op maat, groene producten, emissierechten... In de Benelux-regio telt Electrabel medewerkers. De onderneming werft voortdurend nieuwe werknemers aan, die ze talrijke kansen biedt om een uitdagende en verrijkende loopbaan uit te bouwen binnen de internationale GDF SUEZ Groep. Electrabel in de Benelux: kerncijfers (jaar 2009) Grootste elektriciteitsproducent in België Grootste elektriciteitsleverancier in België 2e grootste aardgasleverancier in België Grootste producent en leverancier van groene stroom in België Grootste elektriciteitsproducent in Nederland Grootste elektriciteitsproducent in het Groothertogdom Luxemburg medewerkers 3,9 miljoen klanten elektriciteit* 2,15 miljoen klanten aardgas* 94,1 TWh verkoop elektriciteit** 72,5 TWh verkoop aardgas** 16,3 GW productiecapaciteit * toegangspunten ** verkoop binnen de regio Een opsplitsing van deze kerncijfers per land is terug te vinden op bladzijde 56. Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

10 01 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS Nieuwe posities in België Electrabel is in België de grootste verkoper van elektriciteit, de tweede grootste leverancier van aardgas en de grootste producent van elektriciteit. Ze kan er bogen op meer dan een eeuw ervaring. De progressieve opening van de energiemarkten in België, waaraan de onderneming actief heeft meegewerkt, heeft vanaf 2001 onafgebroken een proces in gang gezet dat haar historisch gegroeid marktleider schap heeft afgebouwd. Ook in 2009 werden stappen gezet die meer concurrentie op en een betere werking van de energiemarkt in België beogen. De Duitse energieonderneming E.ON verwierf 941 MW van Electrabel s productiemiddelen (de klassieke centrale Langerlo en de STEG-centrale Vilvoorde), evenals 770 MW nucleaire capaciteit in de vorm van trekkingsrechten op de kerncentrales Doel en Tihange (waarvan 270 MW wordt geleverd in Nederland). In ruil kreeg de GDF SUEZ Groep ongeveer MW productiecapaciteit in Duitsland (nucleaire trekkingsrechten, steen kool- en aardgascentrales, hernieuwbare energie en spaarbekkencentrales). SPE, de tweede grootste elektriciteitsproducent in België, die al beschikte over een aandeel van 161,5 MW in de capaciteit van de kerncentrales Doel en Tihange, verkreeg een bijkomend nucleair vermogen van 250 MW in deze eenheden. Daarnaast levert Electrabel aan SPE ook nog 100 MW op het Belgische net in ruil voor een equivalent volume op het Franse net afkomstig van de participatie van SPE in kerncentrale Chooz. De activiteiten van Electrabel op het vlak van de elektriciteits- en aardgasdistributienetten in Wallonië werden overgenomen door de Opérateur des Réseaux Gaz & Électricité (ORES). ORES werkt in opdracht van de distributienetbeheerders waarin Electrabel nog minderheidsparticipaties (maximum 30%) aanhoudt die ze geleidelijk aan afbouwt. In Vlaanderen (Eandis) en in Brussel (Brussels Network Operations) gebeurde eenzelfde operatie eerder in Ook de beslissing van de Ministerraad om de exploitatieduur van de kerncentrales Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 te verlengen en de akkoorden die GDF SUEZ in dit verband sloot met de Belgische Staat onder andere investeren in hernieuwbare energie via Electrabel zullen de activiteiten van de onderneming in de komende jaren sterk bepalen. Verder zette Electrabel een procedure in gang om haar participaties in het aardgastransportbedrijf Fluxys en het elektriciteitstransportbedrijf Elia te verkopen. De onderhandelingen met kandidaatovernemers leidden begin 2010 tot een akkoord over de verkoop van haar volledige participatie in Fluxys aan de gemeentelijke holding Publigas en van 12,5% van haar aandeel in Elia aan de gemeentelijke holding Publi-T. Eind mei 2010 was de Groep definitief uitgestapt uit de ondernemingen die de transportnetten in België beheren. Aandeel in de productiecapaciteit in België in % bron: raming Electrabel Andere Electrabel Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

11 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS 01 Electrabel in België: kerncijfers (jaar 2009) Verkoop Verkoop elektriciteit Verkoop aardgas 68,9 TWh 55,8 TWh Milieu Aandeel van de productiecapaciteit zonder CO 2-uitstoot 52,7% Klanten elektriciteit* Klanten aardgas* Productie Productiecapaciteit Productie elektriciteit Productie warmte Hernieuwbare energie Productiecapaciteit 3,64 miljoen 1,92 miljoen 11,8 GW 66 TWh 5,3 TWh 419 MW Aandeel in de totale productiecapaciteit 3,55% Aandeel van de elektriciteitsproductie zonder CO 2-uitstoot 61,9% Uitstoot van CO 2 Uitstoot van SO 2 Uitstoot van NO x Management 202 g/kwh 55 mg/kwh 138 mg/kwh Aandeel van de elektriciteitsproductie ISO gecertificeerd 93% Aandeel in de totale elektriciteitsproductie 2,77% Personeel Medewerkers * toegangspunten Organisatie van de netactiviteiten in België (eind 2009) Activiteit Verantwoordelijke Operator Participatie van Electrabel in het kapitaal Transport elektriciteit (1) Elia Elia 24,35% in Elia (3) Distributie elektriciteit en aardgas in Vlaanderen Distributie elektriciteit en aardgas in Brussel Distributie elektriciteit en aardgas in Wallonië Distributienetbeheerders (2) Eandis 30% in de gemengde DNB s Sibelga BNO 30% in Sibelga Distributienetbeheerders (2) ORES 30% in de gemengde DNB s (4) (1) Het transport van aardgas gebeurt door de onderneming Fluxys, waarin Electrabel via SUEZ-TRACTEBEL een aandeel heeft van 38,5% (3) (2) De vroegere intercommunales werden aangesteld als distributienetbeheerder (3) Begin 2010 bereikte Electrabel een akkoord over de verkoop van haar participaties (zie in de tekst op blz. 8) (4) Stemrechten Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

12 01 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS Sterk engagement voor duurzame ontwikkeling Met welke visie en strategie wil Electrabel de uitdagingen van duurzame ontwikkeling aanpakken? Het bijzondere aan energie is dat zij essentieel is voor het leven en de economische ontwikkeling. Het voeren van een duurzaam energiebeleid is altijd een centraal gegeven in de strategie van Electrabel geweest. Eenvoudig in woorden maar moeilijk in daden: energie voor iedereen toegankelijk maken, altijd en overal, tegen een redelijke prijs en zonder schade toe te brengen aan onze planeet en haar bewoners. De klimaatverandering is uitgegroeid tot een hoofdbekommernis van onze stakeholders en energie staat in het middelpunt van het debat, omdat de elektriciteitsproductie, de huisverwarming en het energieverbruik van onze ondernemingen telkens goed zijn voor 20% van de CO 2-uitstoot. Het milieu is voor ons altijd een belangrijk aandachtspunt geweest, en het terugdringen van de CO 2-uitstoot is geen nieuw gegeven voor Electrabel. Al in 1995, twee jaar vóór de goedkeuring van het Kyoto-protocol, hebben wij een beleid gelanceerd om onze emissies te beperken, rationeel energiegebruik aan te moedigen en onze prioriteiten voor elektriciteitsproductie vast te leggen. De strategie was toen al zeer duidelijk: elektriciteit produceren met minder primaire energie en minder CO 2-uitstoot om economische met ecologische overwegingen te verzoenen. Bruno Defrasnes, Verantwoordelijke Duurzame Ontwikkeling Electrabel Kunt u al een eerste balans opmaken, en wat zijn de doelstellingen voor de toekomst? Onze resultaten spreken voor zich: sinds 1990 heeft Electrabel de energie-efficiëntie van haar productiepark met 20% verbeterd en haar CO 2- uitstoot met 40% verminderd, waarmee wij in Europa tot de best scorende elektriciteitsproducenten behoren in termen van CO 2-uitstoot per geproduceerde kwh. En toch is Electrabel van oordeel dat al die inspanningen geen vrijbrief zijn om op onze lauweren te gaan rusten. De eerste prioriteit van onze duurzame ontwikkelingsstrategie is dan ook een blijvende vermindering van onze CO 2-emissies in België. Getuige daarvan het duurzame ontwikkelingsplan Samen voor minder CO 2 dat we eind 2008 hebben gepubliceerd. Om de klimaatverandering efficiënt te bestrijden, zijn er ingrijpende wijzigingen noodzakelijk in de manier waarop we energie produceren, transporteren en verbruiken. Die energierevolutie zal gepaard gaan met tal van technologische, industriële en politieke uitdagingen, en ook met fundamentele gedragswijzigingen en nieuwe energiesystemen die van de grond af moeten worden opgebouwd. Om die drastische omschakeling tot een goed einde te brengen, moeten alle beschikbare technologische oplossingen op een verantwoordelijke manier worden gebruikt en moeten alle economische medespelers in de energiesector worden gemobiliseerd: zij die energie produceren en zij die haar verbruiken, zij die de spelregels bepalen, zij die ze toepassen en zij op wie ze van toepas - sing zijn. Samen handelen is dan ook het leidmotief van Electrabel s klimaatplan Samen voor minder CO 2 dat 10 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

13 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS 01 rond 10 concrete engagementen is opgebouwd. Via dit plan wil Electrabel: haar inspanningen voortzetten om de CO 2-uitstoot van haar productiepark blijvend te verminderen; haar klanten en zoveel mogelijk mensen de knowhow ter beschikking stellen die ze in de voorbije decennia heeft verworven met het verbeteren van de energie- en milieuefficiëntie van haar productiepark, zodat ook zij hun ecologische voetafdruk kunnen verkleinen en hun energiekosten kunnen drukken; de ontwikkeling stimuleren van technologieën, systemen en marktmechanismen voor een performante en koolstofarme energietoekomst; de dialoog opvoeren met burgers, lokale besturen, ondernemingen en overheden; ten slotte op zichzelf toepassen wat zij anderen aanbeveelt. Dit vereist dat onze engagementen worden omgezet in een daadwerkelijke mentaliteits- en gedragswijziging van al onze medewerkers. Ondanks de omvang van die taak en de vele obstakels die moeten worden overwonnen (weerstand tegen verandering, geloofwaardigheid, wettelijke en regelgevende aspecten ), zijn de eerste resultaten van ons plan meer dan bemoedigend. Eind 2009, twee jaar na de lancering van ons plan, was de CO 2-uitstoot van ons productiepark met meer dan 10% verminderd, hadden meer dan van onze klanten voor onze groene elektriciteit gekozen en was de koolstofbalans van onze dagelijkse activiteiten gedaald met 12%. Maar de weg stopt niet in 2010 of in Onze inspanningen moeten worden voortgezet en naar andere domeinen worden uitgebreid, onder meer door onderzoek naar en ontwikkeling van schone energiebronnen en technologieën. Want daarin ligt de sleutel van ons voortbestaan als onderneming. Waarom dit eerste verslag duurzame ontwikkeling? Dit verslag is een logisch uitvloeisel van één van de tien engagementen die we zijn aangegaan, met name het voeren van een actieve dialoog met onze stakeholders en ze in alle transparantie op de hoogte houden van de resultaten van ons duurzame ontwikkelingsprogram ma. Het verschaft een overzicht van de realisaties en key performance indicators van de uitvoering van ons plan. We trachten ook zo goed als mogelijk de aanbevelingen na te leven van het Global Reporting Initiative (GRI), een referentiekader dat alle betrokken partijen hebben gedefinieerd voor de publicatie van duurzame ontwikkelingsgegevens. Ook zijn we de verbintenis aangegaan om dit verslag vanaf het boekjaar 2010 aan een externe certificering te onderwerpen. We volgen op die manier de aanpak van GDF SUEZ. Plaats van het departement Duurzame Ontwikkeling in de organisatie Het departement Duurzame Ontwikkeling werd in 2007 opgericht. Het behoort tot de Directie Strategie, Regulatoire Zaken en Duurzame Ontwikkeling, één van de onder steunende diensten binnen de organisatie van de divisie GDF SUEZ Energy Benelux & Germany, waarvan de directeur lid is van het Uitvoerend comité van de divisie. Het departement zorgt in nauwe samenwerking met de operationele entiteiten en de andere onder steunende diensten van de divisie, evenals met lokale verantwoordelijken, voor het opwekken van een duurzame ontwikkeling reflex bij de equipes van de divisie en het implementeren van de strategie en de acties die door het Uitvoerend comité werden bepaald. Het departement dat ook waakt over de coherentie met het beleid van de GDF SUEZ Groep telde eind 2009 vijf voltijdse medewerkers. Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

14 01 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS Eén plan Tien verbintenissen In het kader van haar plan Samen voor minder CO 2, heeft Electrabel zich geëngageerd om: Duurzaam produceren Tegen 2015 te beschikken en over voldoende de productiemiddelen op basis van hernieuwbare energiebronnen om het totale verbruik van één miljoen gezinnen te dekken. Tegen 2015, 500 miljoen euro te investeren om de energieefficiëntie van haar klassieke centrales in België te blijven verbeteren en dus haar CO 2-voetafdruk te verlagen. Het beperken van de milieu-impact van haar productieactiviteiten voort te zetten. Electrabel zal tegen 2015 haar CO 2-emissies met 1,7 miljoen ton verminderd hebben (samengetelde reducties in de periode bij constante productie referentiejaar: 2007). 8. Onze aanpak Een dialoog te voeren met haar stakeholders in alle openheid. De CO 2-emissies afkomstig van de dagelijkse activiteiten van haar medewerkers in België, tegen 2011 te verminderen met 21%. Research & Development naar vernieuwende technologieën die bijdragen aan de strijd tegen de klimaat verandering te stimuleren. 12 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

15 STEUNEN OP EEN STERKE BASIS 01 De krachten bundelen Haar klanten bij te staan om hen toe te laten hun energieverbruik te verminderen. Samen te werken met haar klanten opdat ze zelf milieuvriendelijkere energie produceren en tegelijk hun energie-uitgaven verminderen Haar klanten 100% groen gecertificeerde energie te leveren, geproduceerd door productiemiddelen met hernieuwbare bronnen: wind, waterkracht, fotovoltaïsch, biomassa. De mobiliteit op aardgas en elektriciteit te stimuleren. Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarbij de behoeften van de toekomstige generaties in gevaar te brengen. Deze internationaal aanvaarde definitie is een uittreksel uit het rapport Our Common Future, ook gekend onder de naam Brundtland Rapport (1987). Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

16 14 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

17 02 VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES MW productie capaciteit 62% van de productie CO 2 -vrij Groene energie voor gezinnen 13% minder CO 2 in twee jaar Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

18 02.VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES Een flexibel productiepark van MW In België beschikte Electrabel eind 2009 over een productiecapaciteit van MW (aandeel van de onderneming). Door de diversificatie op het vlak van technologie en brandstoffen illustratief voor de strategie van de GDF SUEZ Groep biedt het productiepark de nodige flexibili teit om de bevoorradingszekerheid van de klanten veilig te stellen, tegen economisch aanvaardbare en stabiele voorwaarden en met respect voor het leefmilieu, in het bijzonder de klimaatverandering. In 2009 produceerden de centrales GWh elektriciteit (+1,5% tegenover 2008) en GWh warmte (-15% tegenover 2008) (aandeel van de onderneming). Ze verbruikten in totaal (aan 100%) 234 miljoen GJ aardgas (67%), steenkool (21%), biomassa (8%), olie en hoogovengas. 725 MW nieuwe productiecapaciteit Electrabel beheert haar productiepark op een dynamische manier. Ze zorgt voortdurend voor een modernisering met de meest geavanceerde technologieën die energie-efficiënter en minder milieubelastend zijn. In 2009 breidde het productiepark uit met (zie blz. 56): de centrale Knippegroen bij Sidmar (305 MW); de warmtekrachteenheid Lanxess Rubber (58 MW); een extra nucleair vermogen van ongeveer 2 x 40 MW door de vervanging van de turbinerotoren in de kerncentrales Tihange 3 en Doel 4; 8 MW windturbineparken en 3 MW zonne-energie. Daarnaast heeft Electrabel 86 MW in aanbouw (40,5 MW bijkomend nucleair vermogen door de vervanging van de stoomgeneratoren in kerncentrale Doel 1; de WKK-eenheid Evonik Degussa waarin ze een aandeel heeft van 21 MW; 24 MW hernieuwbare energie) en startte ze een project voor een 180 MW biomassacentrale in Rodenhuize (zie blz. 20 voor meer informatie over het productiepark met hernieuwbare energiebronnen). Anderzijds verdwenen door de uitwisseling van productiecapaciteit met E.ON (zie blz. 8) de centrales Langerlo (602 MW) en Vilvoorde (385 MW) in november uit het productiepark van Electrabel. En eind 2009 werden de klassieke centrale Amercoeur (127 MW) en een WKK-eenheid in Langerbrugge (22 MW) buiten dienst gesteld. 62% van de productie zonder CO 2 -uitstoot 52,7% van de productiecapaciteit van het park bestond eind 2009 uit CO 2-vrije centrales (kerncentrales, spaarbekkencentrales, hernieuwbare energie) en 22,2% uit CO 2-arme centrales (aardgasgestookte STEG-eenheden en WKK). 61,9% van de elektriciteitsproductie gebeurde zonder uitstoot van CO 2. De hoeveelheid koolstofdioxide die het park uitstoot per geproduceerd kilowattuur behoort tot de laagste in Europa (zie blz. 24). Productiecapaciteit van Electrabel in België in GW 13,1 12,9 13,3 11, De belangrijke daling in 2009 is het gevolg van het afstaan van capaciteit aan SPE en E.ON (zie blz. 8) 16 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009

19 Productiepark van Electrabel in België eind 2009 Zandvliet Power Herdersbrug Knippegroen Doel Mol Rodenhuize Kallo Ruien Drogenbos Awirs Saint-Ghislain Amercoeur Tihange Coo Stoom- en gasturbine (STEG) Warmtekracht Klassieke centrale Kerncentrale Spaarbekkencentrale Hernieuwbare energie: zie blz. 21 Plate Taille Aandeel (%) van de centrales in de productiecapaciteit van Electrabel in België eind ,1% 38,1% 1,1% 3,3% 6,2% 24,2% Aandeel (%) van de brandstoffen in de productiecapaciteit van Electrabel in België eind ,1% 7,1% 3,6% 7,4% 16,0% 38,1% 32,7% Aandeel (%) van de centrales in de netto elektriciteitsproductie van Electrabel in België in ,4% 0,8% 7,2% 13,8% 18,7% 57% Aandeel (%) van de brandstoffen in de netto elektriciteitsproductie van Electrabel in België in ,1% 2,3% 2,8% 6,7% 29,1% 2,1% 57% Kerncentrale Steg-centrale Klassieke centrale Warmtekracht Energierecuperatie, gasturbine, turbojet Waterkracht, windpark, zonnepaneel Spaarbekkencentrale Kernsplijtstof Aardgas Steenkool Biomassa, waterkracht, wind, zon Olie, afval, hoogovengas Spaarbekken Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling

20 02 VERTROUWEN OP PERFORMANTE INSTALLATIES Een belangrijk jaar voor de kerncentrales Electrabel exploiteert in België zeven kernreactoren vier in kerncentrale Doel en drie in kerncentrale Tihange die één van de hoekstenen vormen van haar gediversifieerde energiemix en een belangrijke bijdrage leveren in het beperken van de CO 2-uitstoot. Hoge beschikbaarheid van 88% In 2009 vertegenwoordigden de kerncentrales 38,1% van de productiecapaciteit en 57% van de productie van de onderneming in België (zie blz. 17). De beschikbaarheid van het nucleaire productiepark bedroeg 87,6% tegenover 84,8% in De performantie van de kerneenheden werd in 2009 nog verbeterd door de vervanging van de stoomgeneratoren in Doel 1 en de turbinerotoren in Doel 4 en Tihange 3. Door deze werken, die goed zijn voor een investering van 180 miljoen euro, steeg het vermogen van elke eenheid met ongeveer 40 MW. Exploitatieduurverlenging met 10 jaar 2009 was voor de kerncentrales een belangrijk jaar door de beslissing van de Ministerraad om de levens duur van de eenheden Doel 1 en 2 en Tihange 1 met tien jaar te verlengen (zie blz. 8) deze drie eenheden zorgden in 2009 voor 32,5% van de totale nucleaire productie in België. Electrabel startte een Long Term Operation programma om hun performantie op langere termijn te verzekeren. De groep GEMIX een groep van binnen- en buitenlandse deskundigen die in opdracht van de regering de ideale energiemix voor België bestudeerde bevestigde in haar fi nale rapport overigens dat een uitstap uit kernenergie de energiebevoorrading van het land ernstig in gevaar dreigt te brengen. Prioriteit voor nucleaire veiligheid extern erkend 2009, evenals begin 2010, kenmerkte zich ook door verschillende externe audits in de kerncentrales Doel en Tihange, waarbij de veiligheidsmaatregelen werden vergeleken met de beste praktijken die wereldwijd worden toegepast. Op verzoek van de Belgische overheid verrichtten specialisten van het Internationaal Atoomenergie Agentschap in Doel en Tihange OSART-audits, terwijl experts van de World Association of Nuclear Operators twee vrijwillige WANO Peer Reviews uitvoerden. De audits bevestigden dat Electrabel veiligheid prioriteit geeft en dat ze continu werkt aan de optimale veiligheid en betrouwbaarheid van haar installaties. In Doel, bijvoorbeeld, noteerde het OSART-team naast een aantal aanbevelingen en suggesties voor verbetering, veertien beste praktijken die een wereldwijd voorbeeld zijn. In dat kader past ook de doorlopende bijscholing en training van het eigen personeel en dat van externe bedrijven. In 2009 bedroeg het aantal uren opleiding in de kerncentrales (2/3 eigen personeel; 1/3 contractanten). Externe audits uitgevoerd in de kerncentrales OSART WANO Tihange 1 januari 2009* Tihange 1, 2 en 3 oktober 2009 Doel 1 en 2 maart 2010 Doel 1, 2, 3 en 4 februari 2009 *opvolgingsaudit Electrabel organiseerde in 2009 drie noodplanoefeningen in haar kerncentrales om de efficiëntie van hun organisatie in crisissituaties te testen. In het kader van het nucleaire en radiologische noodplan voor het Belgische grond gebied werd, op initiatief van het Crisiscentrum Binnen landse Zaken, in kerncentrale Doel een grootschalige crisisoefening georganiseerd over twee dagen, waarbij een kernongeval werd nagebootst. De crisiscel van Electrabel nam actief deel aan de oefening, in samenwerking met de bevoegde federale, provinciale en lokale overheden. De onderneming werkt intussen aan een nieuw Globaal Plan voor Nucleaire Veiligheid voor de periode Het doel van het plan is de belangrijkste actiedomeinen van de onderneming op het vlak van nucleaire veiligheid vast te leggen. Het houdt rekening met de lessen getrokken uit de OSART audits en de WANO inspecties. 18 Verslag Activiteiten en Duurzame Ontwikkeling 2009