WHITEPAPER. Uit diverse onderzoeken. Handdroging op basis van lucht is niet te prefereren. Executive Summary. Samenvatting. Conclusie en aanbeveling

Transcriptie

1 Uit diverse onderzoeken Handdroging op basis van lucht is niet te prefereren Executive Summary Samenvatting Een goede handhygiëne is een belangrijke voorwaarde voor de gezondheid. De eerste stap van een goede handhygiëne is het wassen van de handen met water en zeep. Ook een goede droging van de handen ná het wassen is uiterst belangrijk. 10 tot 25 procent van de mensen droogt hun handen niet na het wassen. De werkelijke droogtijden zijn altijd korter dan de aangeraden droogtijden. Onderzoek toont aan dat vocht de belangrijkste factor is bij de overdracht van bacteriën. [1] Volgens de Vereniging Schoonmaak Research (VSR) voldoet een acceptabele droogmethode voor handen aan vijf eisen, namelijk: droogt de handen volledig in een korte, praktische tijd verwijdert daarbij zo veel mogelijk (huidvreemde) bacteriën verspreidt minimaal (mogelijk ziekteverwekkende) micro-organismen naar de omgeving voegt geen (mogelijk ziekteverwekkende) micro-organismen toe aan de handen beschadigt de huid niet Diverse instanties, zoals VSR, Universiteit van Westminster en TÜV, hebben verschillende handdrogingsmethodes onder de loep genomen: handdroging op basis van papier warme luchtdroger jet-droger Uit de resultaten van de onderzoeken blijkt dat handdroging met warme lucht vanuit hygiëneoogpunt én vanuit de beleving van de toiletbezoeker niet te prefereren is als methode voor handdroging [2] [3]. Een jet-droger op basis van koude lucht voldoet aan één aspect voor handdroging, namelijk de snelheid (vergelijkbaar met papier). Voor wat betreft hygiëne en gezondheid van de toiletbezoeker wordt bij een jet-droger verder aan geen enkele van de vier overige eisen voor een acceptabele handdroging voldaan. Na het drogen van de handen met papier blijven de minste bacteriën achter, is de snelheid van drogen hoog en het risico om andere toiletgebruikers te besmetten erg laag. Conclusie en aanbeveling Uit de resultaten van de onderzoeken blijkt dat het drogen van de handen essentieel is voor de hygiëne. Handdroging op basis van papier is daarvoor vanuit hygiënisch oogpunt het meest geschikt. [1] BAS Knobben, intra-operative bacterial contamination, control and consequences, PhD thesis, Rijks Universiteit Groningen, 2006 [2] Patrick DR, Findon G, Miller TE., Residual moisture determines the level of touch-contactassociated bacterial transfer following hand washing, Epidemiol Infect Dec; 119(3): [3] TÜV Produkt und Umwelt GmbH, Bericht - Nr über die Durchführung einer Untersuchung über Handtrocknung, September

2 Een goede handhygiëne is een belangrijke voorwaarde voor de gezondheid. Veruit de meeste besmettingen vinden plaats via de handen. Een goede handhygiëne kan jaarlijks miljoenen ziektegevallen voorkomen en honderden miljoenen euro s aan medische kosten en economische schade besparen. De eerste stap van een goede handhygiëne is het wassen van de handen met water en zeep. Ook een goede droging van de handen ná het wassen is uiterst belangrijk. Onderzoek [1] toont aan dat vocht de belangrijkste factor is bij de overdracht van bacteriën. Het onderzoek Volgens de Vereniging Schoonmaak Research (VSR) voldoet een acceptabele droogmethode voor handen aan vijf eisen, namelijk: 1. droogt de handen volledig in een korte, praktische tijd 2. verwijdert daarbij zo veel mogelijk (huidvreemde) bacteriën 3. verspreidt minimaal (mogelijk ziekteverwekkende) micro-organismen naar de omgeving 4. voegt geen (mogelijk ziekteverwekkende) micro-organismen toe aan de handen 5. beschadigt de huid niet In dit document worden onderzoeken van verschillende instanties gecombineerd (VSR, Universiteit van Westminster, TÜV). De volgende handdrogingsmethodes zijn daarbij onder de loep genomen: handdroging op basis van papier warme luchtdroger jet-droger Resultaten onderzoek TÜV Handdroging met warme lucht De gemiddelde droogtijd van een heteluchtdroger is 45 seconden. Hierdoor blijven de handen vochtig, waardoor bacteriën snel toenemen en zich verspreiden. Bovendien gebruikt een relatief groot deel van de mensen een heteluchtdroger niet, zelfs als het de enige aanwezige droogmethode is [2]. Afgeblazen druppels zorgen daarnaast voor vervuiling van de muur en de vloer om de heteluchtdroger heen. Dit is meer dan bij gebruik van papier of rolhanddoeken die directer het water opvangen. Het advies is om wand en vloer rondom heteluchtdrogers frequent schoon te maken. Uit onderzoek van de TÜV is papier de meest effectieve droogmethode gebleken [3]. Bovendien zorgt de wrijving met het papier voor een aanzienlijke afname van het aantal bacteriën op de handen. Na het spoelen van de handen met water blijven er nagenoeg altijd zeepresten achter. Droging met papier of katoen zorgt voor verwijdering van deze zeepresten. Droging met lucht heeft dit effect niet en kan in geval van overgevoeligheid tot allergische reacties leiden. Conclusie: een heteluchtdroger voldoet aan geen enkele eis voor een acceptabele handdroging. [1] BAS Knobben, intra-operative bacterial contamination, control and consequences, PhD thesis, Rijks Universiteit Groningen, 2006 [2] Patrick DR, Findon G, Miller TE., Residual moisture determines the level of touch-contact-associated bacterial transfer following hand washing, Epidemiol Infect Dec; 119(3): [3] TÜV Produkt und Umwelt GmbH, Bericht - Nr über die Durchführung einer Untersuchung über Handtrocknung, September

3 Jet-drogers Jet-drogers zijn ontworpen om de droogtijd te verkorten. Dit zijn luchtdrogers die met hoge snelheid en onverwarmde lucht het water van de handen blazen. De snelheid van de handdroging is te vergelijken met die van papier (±10 sec). Conclusie: Jet-drogers voldoen hiermee aan de eerste eis voor een acceptabele droogmethode. Resultaten vergelijkende studie naar methoden voor handdroging door de Universiteit van Westminster In 2009 heeft de Universiteit van Westminster in Engeland een vergelijkende studie uitgevoerd naar verschillende methodes van handdroging, te weten: papieren handdoekjes (PT) warme lucht droger (WAD) en een jetdroger type Dyson Airblade (DAB) [3] De studie is uitgevoerd in 4 delen (A D) [4] : Deel A: De drogingefficiëntie van de verschillende handdroogmethodes De gemiddelde hoeveelheid water op de handen van vrijwilligers na gebruik van drie handdroog-methodes (papieren handdoekjes, warmeluchtdroger, Dyson Airblade) is gemeten na verschillende intervallen (0 60 seconden) en is in percentage droogheid op verschillende tijden en met meerdere methoden berekend. De Dyson Airblade droger (DAB) heeft een drogingsefficiëntie die gelijk is aan de vijf types papieren handdoekjes (PT1 PT5) die zijn getest. Deze bereikt - net als de handdoekjes - tenminste 90% droogheid binnen 10 seconden. De warmeluchtdroger (WAD) deed er gemiddeld 47 seconden over (ruim 4 keer zo lang) om 90% droogheid te bereiken. Gemiddelde percentage droogheid. Droogtijd (in seconden) (N = 2) [3] TÜV Produkt und Umwelt GmbH, Bericht - Nr über die Durchführung einer Untersuchung über Handtrocknung, September 2005 [4] Keith Redway & Shameem Fawdar, School of Biosciences, University of Westminster, London

4 Deel B: Verandering in het aantal bacteriën op de handen voor en na droging met papieren handdoekjes, warmeluchtdroger en Dyson gemiddelde percentage van de verandering van het aantal bacteriële kolonievormende eenheden (CFUs) op alle 3 groeimedia (NA, CLED, MSA) na het Airblade droger Het gecombineerde resultaat van de bacterieaantallen drogen bij gebruik van handen van op 4 drie verschillende methoden Dit gedeelte analysemethoden van het onderzoek (Nutriënt beschrijft Agar de [NA], Cystine-Lactose-Elektrolyt Deficiënt agar [CLED], resultaten die betrekking hebben op de tweede vinger- handpalm Mannitol Zout Agar [MSA]) is te vinden in de grafiek. kussentjes eis voor een acceptabele handdroging; het zoveel mogelijk verwijderen van (huid-)vreemde bacteriën. De twee geteste types papieren handdoekjes (PT1 en PT3) geven een duidelijke afname in Na een bezoek alle soorten aan het geteste toilet zijn bacteriën de handen op van de vingers en handpalm van 20 vrijwilligers na het wassen en 20 vrijwilligers drogen onderzocht van handen. op verschillende De afnames typen zijn -/- 51% en -/- 76% voor de vingers en -/- 48% en bacteriën, -/- voor 77% en voor na het de wassen handpalm. en drogen met de verschillende methodes (papieren handdoekjes, warmeluchtdroger en Dyson Airblade). Handdroging methode De warmeluchtdroger (WAD) produceert een duidelijke toename Boven in de alle nullijn: types toename; bacteriën op Onder nullijn: afname in bacteriële cijfers. Het gecombineerde vingers resultaat + 194% van en de de handpalm + 254% nadat de handen zijn gewassen en gedroogd. bacterieaantallen bij gebruik van drie verschillende analysemethoden (Nutriënt Agar [NA], Cystine-Lactose-Elektrolyt Deficiënt Ondanks agar [CLED], dat Mannitol de Dyson Zout Airblade Agar [MSA]) beter is presteert vinden in dan de grafiek. de warmeluchtdroger, presteert hij slechter dan papieren handdoekjes. Ook neemt het gemiddeld aantal bacteriën op de De twee geteste types papieren handdoekjes (PT1 en PT3) geven een duidelijke afname in alle soorten geteste handen niet af, maar zelfs toe op de vingers met 42% en op de handpalm met 15%. bacteriën op de vingers en handpalm van 20 vrijwilligers na het wassen en drogen van de handen. De afnames zijn -/- 51% en -/- 76% voor de vingers en -/- 48% en -/- 77% voor de handpalm. De warmeluchtdroger (WAD) produceert Conclusie: een duidelijke In plaats toename van het in alle reduceren types bacteriën van bacteriën op de vingers op de handen (+194%) na en het de drogen, handpalm vermeerdert (+254%) nadat de het handen aantal zijn bacteriën gewassen dus en gedroogd. door het gebruik van een jetdroger. Deze voldoet dus niet aan de Ondanks tweede dat Dyson eis van Airblade een acceptabele beter presteert handdroger. dan de warmeluchtdroger, presteert hij slechter dan papieren handdoekjes. Ook neemt het gemiddeld aantal bacteriën op de handen niet af, maar zelfs toe op de vingers met 42% en op de handpalm met 15%. C Conclusie: in plaats van het reduceren van bacteriën op de handen na het drogen, vermeerdert het aantal bacteriën dus door het gebruik van een jetdroger. Deze voldoet dus niet aan de tweede eis van een acceptabele handdroger. De derde voorwaarde voor een acceptabele handdroging is een minimale verspreiding van (mogelijk ziekteverwekkende) micro-organismen naar de omgeving. Het onderzoek door de Deel C: Universiteit Mogelijke van besmetting Westminster van toont overige aan dat toiletbezoekers bacteriën door een door jetdroger de handdroogmethode tot een afstand van twee meter achter de gebruiker de lucht in worden geblazen. Met een vouwhanddoekje of De derde voorwaarde voor een acceptabele handdroging is een minimale zelfs verspreiding warme van luchtdroger (mogelijk ziekteverwekkende) is deze afstand microorganismezienlijk naar kleiner de omgeving. en worden Het onderzoek organismen door niet de aan- Universiteit verder van Westminster dan 25 cm van toont de aan handdroger dat bacteriën verspreid. door een jetdroger tot een afstand van twee meter achter de Hiermee gebruiker blijkt de lucht het in gebruik worden van geblazen. de jetdroger Met een vouwhanddoekje - in dit geval of de zelfs Dyson warme Airblade luchtdroger - uitermate is deze afstand aanzienlijk onhygiënisch kleiner en en zelfs worden een organismen mogelijke niet bron verder dan 25 cm van de handdroger verspreid. van besmetting. Hiermee blijkt het gebruik van de jetdroger - in dit geval de Dyson Conclusie: Airblade - uitermate Ook aan onhygiënisch de derde voorwaarde en zelfs een mogelijke voor bron een van acceptabele besmetting. handdroging wordt niet voldaan. Conclusie: ook aan de derde voorwaarde voor een acceptabele handdroging wordt niet voldaan. Gemiddelde procentuele verandering in CFUs MOGELIJKE BESMETTING VAN OVERIGE TOILETBEZOEKERS DOOR DE HANDDROOGMETHODE GEMIDDELD AANTAL KOLONIES PER SCHAAL GEMIDDELD AANTAL GISTKOLONIES GEÏSOLEERD OP PETRISCHAALTJES GEPLAATST OP VERSCHILLENDE AFSTANDEN VAN VERSCHILLENDE AUTOMATEN VOOR HANDDROGING DIE GEBRUIKT WORDEN DOOR DEELNEMERS MET KUNSTMATIGE BESMETTE HANDEN AFSTAND VAN SDA PLAAT UIT HAND DROGEN APPARAAT (METER) (SDA = SABOURAUD-DEXTROSE AGAR; PT = PAPIEREN HANDDOEK; WAD = WARME LUCHT DROGER; DAB = DYSON AIRBLADE DROGER) (N=10) 4

5 Deel D: Bacteriële meting Dyson Airblade in openbare toiletten De vierde eis aan een acceptabele handdroging is dat deze geen (mogelijk ziekteverwekkende) micro-organismen aan de handen mag toevoegen. De Universiteit van Westminster heeft hiertoe monsters genomen van Dyson handdrogers in openbare toiletten en daarbij diverse besmettingen vastgesteld. Een rangschikking naar de meest vastgestelde besmettingen door de Universiteit van Westminster leidt tot de tabel rechtsboven: Zeker de staphylococcus bacterie bleek veelvuldig voor te komen. Allereerst kan deze bacterie diverse huidinfecties veroorzaken. Daarnaast kan de bacterie de oorzaak zijn van voedselvergiftiging. Een beruchte variant is MRSA. Conclusie: de kans op een bacteriële besmetting van een jet-droger is zeer aanzienlijk. Een besmetting met menselijke faecaliën (ontlasting) is hierbij zelfs mogelijk. Dit leidt tot een overdrachtrisico van potentieel pathogene (ziekteverwekkende) besmettingen voor de gebruiker. Besmettingen die niet zichtbaar zijn en daarmee tot een valse perceptie van hygiëne leiden. Bron van bacterie (menselijke) huid, neus, haar (menselijke) darmen, ontlasting Water, ondergrond (?) Diversen Identificatie Aantal steekproeven getest Aantal positieve steekproeven % Positief Staphylococcus aureus Andere Staphylococcus soorten Escherichia coli Klebsiella Serratia marce scens Erwinia Hafnia alvei Enterobactar Pseudomnas ar ruginosa Bacillus Chryseobacterium meningosepticum Chryseobacterium indologenes Paste urella pneum otropica Bacteriële steekproef Dyson Airblade in openbare toiletten Andere Staphylococcus soorten Staphylococcus aureus Bacillus soorten Eschericia coli Pseudomonas aeruginosa % van positieve steekproeven Klebisiella soorten Chryseobacterium indologenes Serratia marcescens Erwinia soorten Hafnia alvei Entrerobacter soorten Chryseobacterium meningosepticum Pastereurella pneumotropica overzicht eigenschappen drogers Beknopte conclusie van het totale onderzoek naar diverse methodes van handdroging door de Universiteit van Westminster: Kenmerk Drogings-efficiëntie (snelheid van het drogen) Gemiddelde verandering aantal bacteriën op de handen na gebruik Mogelijke besmetting van andere gebruikers en het toilet Aantal pathogene bacteriën op de automaat of handdoek Papieren handdoek Hoog (snel) Afname Erg laag Geen warme luchtdroger Laag (langzaam) Toename Laag Veel* jet-droger Hoog (snel) Toename Hoog Veel * Niet getest in dit onderzoek (maar wel getest in voorgaande onderzoeken van het UoW) 5

6 Resultaten overige eisen aan methoden voor handdroging Naast de eisen die gesteld worden aan handdroging vanuit de gezondheid van een toiletbezoeker, zijn er ook nog andere aspecten die meegenomen dienen te worden in de afweging zoals geluid (comfort), bouwkundige voorzieningen (investeringen) en onderhoud (kosten). Vanuit deze aspecten kan het volgende worden vermeld t.a.v. de jet-drogers: Geluid Het gebruik van een jet-droger produceert een geluid met een sterkte van ong. 90 dba. Dit is vergelijkbaar met druk stadsverkeer, een vrachtauto of passerende motorfiets op 15 meter afstand. Hoe dan ook storend voor zowel de gebruiker als de omgeving. Soms is de geluidssterkte lager, alhoewel de waardes niet lager zijn dan 60 dba. Dit is bijvoorbeeld vergelijkbaar met het geluid van een indringende airconditioning. De herrie van een jet-droger leidt, zeker op den duur, tot een negatieve beleving van de toiletbezoeker. Installatiehoogte De installatiehoogte van een jet-droger wordt over het algemeen berekend op basis van de grootste bezoekersaantallen, zijnde volwassenen. Voor kinderen en minder validen is deze echter totaal ongeschikt, aangezien zij hun handen niet op de juiste wijze door de jet-droger kunnen bewegen. Dit leidt niet alleen tot onvoldoende droging, maar ook tot een grote kans op aanraking en daarmee tot besmetting. Stroom Voor de montage van een jet-droger is de aanwezigheid van elektriciteit noodzakelijk. Hiermee dient niet alleen vanuit investeringsoogpunt rekening te worden gehouden, maar ook vanuit praktisch oogpunt. Een handdrogingsfaciliteit dient namelijk zo dicht mogelijk bij de wasfaciliteit te worden geïnstalleerd. De noodzaak van elektriciteit kan dit in een aantal gevallen echter beperken waardoor de afstand daartussen groter wordt. Dit leidt tot water (en zeep) op de vloer. Onderhoud Het water afkomstig van de handen wordt in een jet-droger met 640 km/uur van de handen geblazen. Dit leidt tot een snelle handdroging van ongeveer 10 seconden. Het water wordt onder in de jet-droger opgevangen. Sommige modellen beschikken hiervoor over een reservoir dat dient te worden geleegd. Dit vereist dagelijks onderhoud dat veelal wordt vergeten, zowel bij aanschaf alsook tijdens het schoonmaak-onderhoud van de toiletten. Dit leidt tot water op de vloer (=risico op gladheid!) en op den duur ook kalkaanslag naast de jet-droger. Daarnaast dient rekening te worden gehouden met regelmatige schoonmaak van het interieur van de jet-droger. Onderhoud dat alleen door bevoegd personeel mag worden uitgevoerd. Eindconclusie en aanbeveling Handdroging met warme lucht is vanuit hygiëneoogpunt én vanuit de beleving van de toiletbezoeker niet te prefereren als methode voor handdroging. Een jet-droger op basis van koude lucht voldoet aan één aspect voor handdroging, namelijk de snelheid (vergelijkbaar met papier). Voor wat betreft hygiëne en gezondheid van de toiletbezoeker wordt verder aan geen enkele van de vier overige eisen voor een acceptabele handdroging voldaan. Bovendien bestaat er zelfs een aanzienlijk risico op kruisbesmetting met ziekteverwekkende bacteriën. Ook door het geluidsvolume en installatie (hoogte en plaats ten opzichte van de wasbak) zal de jet-droger bij vele toiletbezoekers leiden tot een negatieve beleving. De perceptie dat er geen onderhoud noodzakelijk is, leidt veelal tot natte vloeren en uiteindelijk tot risicosituaties. Handdroging op basis van papier is vanuit hygiënisch en gebruikersoogpunt het meest geschikt voor het drogen van de handen. 6

7 Over Vendor Vendor is vanaf 1961 toonaangevend op het gebied van toilethygiëne en actief in meer dan 30 landen. Als specialist biedt Vendor op duurzame en transparante wijze een optimale toilethygiëne voor haar klanten. Een positieve beleving, uitstraling en optimale beschikbaarheid zijn hierbij de belangrijkste kernwaarden waarbij de toiletbezoeker centraal staat. Via een uitgebreid servicenetwerk zorgt Vendor dagelijks voor hoogwaardige en stipte dienstverlening bij vele duizenden klanten. Meer weten? Kijk op of bel naar Copyright Vendor. Alle rechten voorbehouden. Deze whitepaper is met zorg samengesteld. Toch kan Vendor geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van onvolledigheid of onjuistheid van de informatie in deze whitepaper. 7