Daadwerkelijk waterverbruik berekend

Transcriptie

1 Daadwerkelijk waterverbruik berekend Ilse Pieterse-Quirijns Landelijk congres: winst door zuinig ontwerp leidingwaterinstallaties appartementen kantoren Wat is het waterverbruik van dit gebouw? Wat is de maximale volumestroom? Hoeveel wordt er verbruikt? hotel

2 appartementen kantoren hotel appartementen kantoren Houden we rekening met de gebruikers? hotel

3 appartementen kantoren hotel 5 appartementen kantoren hotel En wat doen we met gelijktijdigheid? 6

4 appartementen kantoren hotel Hoe groot moet de warmwaterbereider zijn? 7 Welke gegevens van het waterverbruik zijn nodig? Dimensionering van leidingwaterinstallaties: MMV koud MMV warm Maximum Moment Volumestroom (l/s) totaal water Maximum Moment Volumestroom (l/s) leiding diameter keuze watermeter MWW Maximum Warm Watervolume (l) min, uur, uur, dag dimensionering bereider 8

5 Hoe groot is het waterverbruik? Dimensionering leidingwaterinstallatie in woon- en utiliteitsgebouwen: ontwerprichtlijnen ISSO 55 basis: metingen Type gebouw Woongebouw Formule voor MMV koud (l/s) q n goede kentallen? Kantoor zonder toiletspoelkraan Kantoor met toiletspoelkraan Hotel niet-toeristisch q n + % Hotel toeristisch q n + 7%,6 +,9 * (aantal werknemers),6 +, * (aantal werknemers) wat is de basis van q n? Is q n wel eens getoetst? wat te doen bij verhoogde gelijktijdigheid? Bejaardenhuis Verpleeghuis,77 +,9 * (aantal bewoners),57 +, * (aantal bewoners) geen informatie over warmwaterverbruik 9 Hoe groot is het waterverbruik? Dimensionering leidingwaterinstallatie in woon- en utiliteitsgebouwen : ontwerprichtlijnen ISSO 55 basis: metingen Type utiliteitsbouw Woongebouw Formule voor MMV koud (l/s) q n Dagelijks afnamepatronen meten: Kantoor zonder toiletspoelkraan Kantoor met toiletspoelkraan Hotel niet-toeristisch q n + % Hotel toeristisch q n + 7% Bejaardenhuis Verpleeghuis,6 +,9 * (aantal werknemers),6 +, * (aantal werknemers),77 +,9 * (aantal bewoners),57 +, * (aantal bewoners) grote meetcampagnes: veel verschillende gebouwen, veel dagen metingen op secondebasis arbeidsintensief duur 5

6 koud EN warm waterverbruik berekenen met SIMDEUM 6

7 SIMDEUM : model voor waterverbruik SIMulation of water Demand, an End Use Model Filosofie: leidingwaterinstallatie in gebouw: kenmerken tappunten gebruikers: waterverbruikend gedrag gebruikers aanwezigheid wanneer gebruiken ze water? reden van gebruik? SIMDEUM tappunten volumestroom gebruiksduur frequentie gewenste temperatuur badkamerkraan keukenkraan afhankelijk van gebruikers afhankelijk van gebruiksdoel SIMDEUM : model voor waterverbruik SIMDEUM houdt rekening met gelijktijdigheid SIMDEUM berekent voor elk tappunt op welk tijdstip het wordt gebruikt, door wie en met welke volumestroom en temperatuur 7

8 SIMDEUM : model voor waterverbruik douche afnamepatroon van elk tappunt gedurende de dag voor koud EN afnamepatroon van woning gedurende de dag voor koud EN keukenkraan badkamerkraan wasmachine vaatwasmachine toilet afnamepatroon van woongebouw gedurende de dag voor koud EN 5 SIMDEUM : model voor waterverbruik totaal water Maximum Moment Volumestroom (l/s) (MMV) koud en diameter leidingen keuze watermeter volumestroom (l/s) : 6: : 8: : tijd [h] Maximum Warm Watervolume (l) (MWW) min, uur, uur, dag dimensionering bereider 6 8

9 Rekenregels voor woongebouwen 7 Ontwikkeling van de s voor woongebouwen toename x standaard woningtypologieën vaststellen aantal woningen x waterverbruik afleiden kentallen ontwikkelen type appartement installatie gezinssamenstelling gebruiker studio luxe tweekamerappartement driekamerappartement m luxe driekamerappartement 6 m luxe vierkamerappartement seniorenappartement student of één werkende één persoon of tweeverdieners gezin + evt. klein kind twee verdieners + evt. ouder kind gezin met tieners één of twee senioren 8 9

10 aantal appartementen studio luxe twee kamer app drie kamer m app drie kamer 6m app luxe vier kamer app senioren app studio luxe twee kamer app drie kamer m app drie kamer 6m app luxe vier kamer app senioren app aantal appartementen Ontwikkeling van de s voor woongebouwen toename x definitie woningtypologieën vaststellen aantal woningen x waterverbruik afleiden kentallen ontwikkelen MMV. total water. MMV warm volumestroom (l/s) : 6: : 8: : tijd MWW min, uur, uur, dag 9 Ontwikkeling van de s voor woongebouwen toename x definitie woningtypologieën vaststellen aantal woningen x waterverbruik afleiden kentallen ontwikkelen MMV koud total water.5 MMV koud (l/s) volumestroom (l/s).5.5 MMV warm n > : 6: : 8: : tijd MMV warm (l/s)

11 Toetsen van de s voor woongebouwen Toetsen van de s: Metingen van koud en afnamepatronen op secondebasis Toetsen van de s voor woongebouwen Toetsen van de s: Metingen van koud en afnamepatronen op secondebasis Twee verschillende woontorens: type appartementen omvang luxe

12 Toetsen van de s voor woongebouwen toename x standaard woningtypologieën vaststellen aantal woningen x waterverbruik afleiden kentallen ontwikkelen dagelijks patroon meting = dagelijks patroon? Ja, basis van de s is betrouwbaar uitkomst s = maximum uit metingen? Ja, uitkomsten van de s zijn betrouwbaar dagelijks patroon meting = dagelijks patroon? totaal water volumestroom [l/s] meting volumestroom [l/s] basis van de s is betrouwbaar meting 6 8 tijd [h] 6 8 tijd [h]

13 uitkomst s = maxima uit metingen? MMV meting q n totaal water de s liggen dichterbij de metingen dan de bestaande q n methode 5 uitkomst s = maxima uit metingen? Warm Water Verbruik metingen s bestaande richtlijn 59 appartementen. 5. uitkomst van de s is betrouwbaar.8. volumestroom [l/s] MMVwarm volume [l] MWW MWW6 MWW MWWdag de s geven inzicht in het verbruik 6

14 Consequenties voor ontwerp Leidingdiameters: appartementgebouw: 59 app. diameter metingen diameter diameter q n totaal water de s leiden tot zuinigere ontwerpen, die voldoen aan comfort eisen 7 Consequenties voor ontwerp Dimensies warmwaterbereider: dimensies op basis van metingen dimensies op basis van s voorstel fabrikant appartement-gebouw: 59 appartementen volume [l] vermogen [kw] volume [l] vermogen [kw] volume [l] vermogen [kw] x 8 de s leiden tot zuinigere ontwerpen, die voldoen aan comfort eisen 8

15 Rekenregels voor utiliteitsbouw 9 SIMDEUM voor utiliteitsbouw categorie utiliteitsbouw typologie binnen elke categorie kantoor hotel zorginstellingen kantoor met toiletstortbak zakelijk (+ conferentie) verpleeghuis met en urinoirs met keuze uit 7 eenpersoonskamers douchetypes kantoor met toiletstortbak toeristisch (+theater) verpleeghuis met vierpersoonskamers zonder urinoirs met keuze uit 7 douchetypes verpleeghuis met combinatie een- en vierkantoor met toiletspoelkraan en urinoirs persoonskamers woon-zorgcombinatie Typologieën variëren in: installatie gebruikers 5

16 SIMDEUM voor utiliteitsbouw SIMulation of water Demand, an End Use Model Filosofie: leidingwaterinstallatie in gebouw: kenmerken tappunten gebruikers: waterverbruikend gedrag SIMDEUM gebruikers aanwezigheid wanneer gebruiken ze water? reden van gebruik? functionele ruimtes: type waterverbruik tappunten volumestroom gebruiksduur frequentie gewenste temperatuur Ontwikkeling s voor utiliteitsbouw toename x vaststellen dominante gebruiker standaardisatie gebouwtypologie: inrichting functionele ruimtes waterverbruik afleiden kentallen ontwikkelen invoer in de : kantoor hotel verpleeghuis dominante gebruiker grootste bijdrage in waterverbruik van het gebouw medewerkers hotelkamers bedden 6

17 Ontwikkeling s voor utiliteitsbouw toename x vaststellen dominante gebruiker standaardisatie gebouwtypologie: inrichting functionele ruimtes waterverbruik afleiden kentallen ontwikkelen aantal kantoormedewerkers n pantry douche kantine schoonmaak

18 total flow flow hot water : 6: : 8: : time total flow flow hot water : 6: : 8: : time (a) kantoor type A kantoor type B kantoor type A met 65% vrouwelijke medewerkers kantoor type A kantoor type B 6 8 (b) Ontwikkeling s voor utiliteitsbouw toename x vaststellen dominante gebruiker aantal kantoormedewerkers n standaardisatie gebouwtypologie: inrichting functionele ruimtes pantry aantal en type tappunten aantal kantoormedewerkers en bezoekers kantine aantal en type tappunten aantal keukenpersoneel schoonmaak aantal en type tappunten aantal schoonmakers douche aantal en type tappunten aantal sporters flow (l/s) waterverbruik afleiden kentallen MMV koud MMV warm MWW min, uur, uur, dag ontwikkelen 5 Ontwikkeling s voor utiliteitsbouw toename x vaststellen dominante gebruiker standaardisatie gebouwtypologie: inrichting functionele ruimtes waterverbruik afleiden kentallen ontwikkelen aantal kantoormedewerkers n pantry aantal en type tappunten aantal kantoormedewerkers en bezoekers kantine aantal en type tappunten aantal keukenpersoneel schoonmaak aantal en type tappunten aantal schoonmakers douche aantal en type tappunten aantal sporters flow (l/s) MMV (l/s) MMV koud (l/s) warm MMV koud aantal medewerkers MMV warm aantal medewerkers MMV koud =.59+.5*n n > MMV warm =.8+.6*n 6 8

19 Toetsen s voor utiliteitsbouw Toetsen van de s: Metingen van koud en afnamepatronen op secondebasis Twee gebouwen van elke categorie van verschillende omvang: kantoren zakelijke hotels verpleeghuizen 7 Toetsen van de s voor woongebouwen Toetsen van de s: dagelijks patroon meting = dagelijks patroon? Ja, basis van de s is betrouwbaar uitkomst s = maximum uit metingen? Ja, uitkomsten van de s zijn betrouwbaar 8 9

20 dagelijks patroon meting = dagelijks patroon? KANTOOR totaal water volumestroom (m /h) 6 5 meting Warm water in kantoor niet mogelijk in : nauwelijks kantoren met collectief te specifiek per kantoor 6 8 tijd [h] 9 dagelijks patroon meting = dagelijks patroon? ZAKELIJK HOTEL.5 totaal water meting meting, volledig bezet.5 meting meting, volledig bezet volumestroom (m /h).5.5 volumestroom warm (m /h) tijd [h] 6 8 tijd [h]

21 dagelijks patroon meting = dagelijks patroon? VERPLEEGHUIS volumestroom (m /h) totaal water meting volumestroom warm (m /h) basis van de s is betrouwbaar meting 6 8 tijd [h] 6 8 tijd [h] s ( ) uitkomst s = maxima uit metingen? bestaande ISSO richtlijn (-.-) metingen KANTOOR ZAKELIJK HOTEL VERPLEEGHUIS bestaande ISSO richtlijn meting MMV koud [l/s].5.5 MMV koud [l/s] 5 MMV koud [l/s] aantal medewerkers aantal hotelkamers aantal bedden de s geven een betrouwbare voorspelling van MMV de s liggen dichterbij de metingen dan de bestaande richtlijnen

22 uitkomst s = maxima uit metingen? KANTOOR MMV koud [l/s] bestaande ISSO richtlijn meting qvn aantal medewerkers q n is niet toereikend invloed van gebruikers is belangrijk en wordt niet in q n meegenomen Warm Water Verbruik uitkomst s = maxima uit metingen? metingen s bestaande richtlijn volumestroom [l/s] volume [l]. uitkomst van de s is betrouwbaar de s geven inzicht in het verbruik volumestroom [l/s] 8 6 ZAKELIJK HOTEL MMVwarm MWW MWW6 MWW MWWdag MMVwarm volume [l] VERPLEEGHUIS MWW MWW6 MWW MWWdag

23 Consequenties voor ontwerp leidingdiameters: gebouw diameter metingen diameter diameter ISSO richtlijn kantoor 5 5 zakelijk hotel ww verpleeghuis de s leiden tot zuinigere ontwerpen, die voldoen aan comfort eisen 5 Consequenties voor ontwerp Dimensies warmwaterbereider: gebouw dimensies op basis van metingen volume [l] vermogen [kw] dimensies op basis van s volume [l] vermogen [kw] voorstel fabrikant volume [l] vermogen [kw] Zakelijk hotel x Verpleeghuis ,5x 5 de s leiden tot zuinigere ontwerpen, die voldoen aan comfort eisen 6

24 Conclusie: SIMDEUM en SIMDEUM : betrouwbare voorspelling van koud en van verschillende soorten woon- en utiliteitsgebouwen Rekenregels geven goede inschatting van kentallen voor koud en : zuiniger ontwerpen realistische leidingwaterinstallaties: kleinere diameter (niet altijd) beoordeling warmwaterbereider: - x kleiner Theoretische achtergrond: SIMDEUM inzetten voor scenariostudies met andere installaties, andere bezetting of voor andere gebouwen 7 Daadwerkelijk waterverbruik berekend Ilse Pieterse-Quirijns Landelijk congres: winst door zuinig ontwerp leidingwaterinstallaties

25 s ( ) uitkomst s = maxima uit metingen? bestaande ISSO richtlijn (-.-) metingen KANTOOR ZAKELIJK HOTEL VERPLEEGHUIS MMV koud [l/s].5.5 MMV koud [l/s] 5 MMV koud [l/s] aantal medewerkers aantal hotelkamers aantal bedden de s geven een betrouwbare voorspelling van MMV de s liggen dichterbij de metingen dan de bestaande richtlijnen 9 5