Reguliere mondzorg aan mensen met een verstandelijke beperking
|
|
- Wouter van den Broek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 A. de Jongh, J.M. Kieffer, T.K. Nelen Reguliere mondzorg aan mensen met een verstandelijke beperking Het College voor Zorgverzekeringen initieerde onderzoek naar het functioneren van de mondzorg aan mensen met een verstandelijke beperking in Nederland. Voor het onderzoek werd gebruik gemaakt van 2 onafhankelijke steekproeven, elk afkomstig uit een subpopulatie van mensen met een verstandelijke beperking in de leeftijdscategorie van jaar: personen die altijd thuis hebben gewoond (n = 60) en personen die ooit geïnstitutionaliseerd zijn geweest en door decentralisatie buiten de instelling zijn gaan wonen (n = 52). Het tandartsbezoek was in beide steekproeven opmerkelijk frequent (95-100%) en er werden relatief weinig problemen met de dagelijkse gebitsverzorging geconstateerd. De AWBZ-regelgeving bleek echter voor veel ouders en verzorgers onduidelijk en bovendien werd er door 35% van de begeleiders getwijfeld aan de specifieke deskundigheid van de tandarts. Voor een oordeel over de invloed op de kwaliteit van de zorgverlening is een longitudinale beoordeling van de mondgezondheid noodzakelijk. Jongh A de, Kieffer JM, Nelen TK. Reguliere mondzorg aan mensen met een verstandelijke beperking Ned Tijdschr Tandheelkd 2009; 116: Inleiding Uit onderzoek van Van Grunsven en Koelen (1990) is gebleken dat ouders of verzorgers van mensen met een beperking in veel gevallen niet om tandheelkundige hulp verzoeken, ook als deze eigenlijk wel nodig is. Net als voor mondverzorging geldt dat ouders en/of verzorgers ook aan tandheelkundige behandelingen een lagere prioriteit geven dan aan behandelingen voor meer zichtbare medische problematiek, vooral als sprake is van een ernstige verstandelijke beperking (en andere medische aandoeningen). Daarnaast wordt de tandheelkundige behandeling van de betrokkenen vaak uitgesteld vanwege het voor het kind bedreigende en angstwekkende karakter ervan, of vanwege materiële belemmeringen, waaronder het regelen van vervoer naar de tandarts (Van Grunsven en Koelen, 1990). Een ander aspect dat invloed heeft op het aanbod en de kwaliteit van de zorgverlening aan mensen met een beperking is de wet- en regelgeving. Iedere Nederlander is via de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) verzekerd voor zorg en ondersteuning bij langdurige ziekte of handicap. Als door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) een indicatie behandeling en verblijf is verleend, heeft de verzekerde aanspraak op volledige tandheelkundige zorg. Onder invloed van de modernisering van de AWBZ is de regelgeving rondom de indicatiestelling de laatste jaren echter steeds ingewikkelder geworden. Zo krijgt niet iedereen met een verstandelijke beperking via het CIZ een indicatie behandeling en verblijf. Voor het evalueren van het huidige overheidsbeleid is inzicht nodig in het functioneren van de mondzorg aan mensen met een verstandelijke beperking. Het College voor Zorgverzekeningen (CVZ) heeft enkele jaren geleden verkennend onderzoek laten uitvoeren naar het functioneren van de AWBZ-mondzorg (Kalsbeek et al, 2002). Hieruit kwam naar voren dat sprake is van een achterstand in mondzorg bij de bewoners van AWBZ-instellingen, zoals verzorg- en verpleeghuizen en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking. Er waren volgens de onderzoekers gerichte maatregelen nodig om het zorgniveau te handhaven en aan de toekomstige behandelnoodzaak te kunnen voldoen (Kalsbeek et al, 2002). Hierbij ging het echter om de mondzorg van mensen die in een instelling verbleven. De vraag doet zich voor hoe het staat met de kwaliteit van de zorgverlening aan mensen met een verstandelijke beperking die thuis, dan wel semizelfstandig, wonen. Op 1 januari 2005 heeft het CVZ opdracht gegeven om een descriptief onderzoek uit te voeren. Daarbij werd getracht vast te stellen hoe deze groep zorgvragers is samengesteld en of er voor de groep belemmeringen bestaan wat de toegankelijkheid van mondzorg betreft. Het onderhavige artikel is een analyse van de gegevens van een vragenlijst die werd afgenomen bij mensen met een verstandelijke beperking. Hierbij kwamen aan de orde: de frequentie waarmee de deelnemers een tandarts bezoeken, bestaande zorgaanspraken in het kader van de AWBZ en eventuele knelpunten ten aanzien van deze zorgaanspraken, en verder eventuele knelpunten en belemmeringen ten aanzien van de gebitsverzorging. Materiaal en methode Gezien de heterogeniteit van de populatie mensen met een 131
2 verstandelijke beperking die thuis, dan wel semizelfstandig wonen, werd gebruik gemaakt van 2 onafhankelijke steekproeftrekkingen: - Steekproef A, bestaande uit 60 extramuraal verblijvende (thuiswonende) mensen met een verstandelijke beperking in de leeftijdscategorie jaar die nooit langer dan 1 jaar geïnstitutionaliseerd zijn geweest. Het betrof hier een random trekking uit de leden van de Vereniging van ouders en verwanten van mensen met een verstandelijke handicap (VOGG). Zij werden telefonisch benaderd en kregen een informatiebrief, een selectievragenlijst en een toestemmingsformulier toegestuurd. - Steekproef B, bestaande uit 52 mensen met een verstandelijke beperking (15-45 jaar) die in de voorgaande 2 tot 7 jaar in een intramurale AWBZ-instelling verbleven, maar door decentralisatie naar extramurale kleinschalige woonvormen zijn verhuisd en daarom mogelijk zijn aangewezen op de reguliere zorg. Hiervoor werden alle 135 instellingen en stichtingen die in Nederland zorg verlenen aan mensen met een verstandelijke beperking benaderd. Van de 36 instellingen die reageerden hadden er 23 de vragenlijst volledig ingevuld. Van deze instellingen waren er 8 uiteindelijk bereid hun medewerking te verlenen. Deze instellingen leverden een lijst met namen en adressen van de wettelijke vertegenwoordigers van de potentiële deelnemers die aan eerdergenoemde selectiecriteria voldeden. Deze personen werden op eenzelfde manier benaderd als de personen uit de eerste steekproef. Van de 60 personen die werden geselecteerd zagen op het laatste moment nog enkele deelnemers van het onderzoek af, waardoor uiteindelijk 52 personen de vragenlijst invulden. De vragenlijst die in dit onderzoek werd gebruikt, is een bewerking van een vragenlijst die in eerder onderzoek is gebruikt (Van Houtem et al, 2007) en was voor beide steekproeven gelijk. In de vragenlijst die voor de ouders en/of verzorgers was bedoeld, werden vragen gesteld over leeftijd, geslacht, culturele afkomst, aard van de beperking en medische aandoeningen, frequentie van tandartsbezoek, bestaande zorgaanspraken in het kader van de AWBZ en eventuele knelpunten ten aanzien van deze zorgaanspraken en eventuele knelpunten en belemmeringen ten aanzien van Tabel 1. Ontwikkelingsleeftijd. Steekproef A Steekproef B (%) (%) 1,5 à 2 jaar: zeer ernstig beperkt 8,6 25,0 2 tot 4 jaar: ernstig beperkt 6,9 27,1 4 tot 7 jaar: matig beperkt 34,5 31,3 7 tot 11 jaar: licht beperkt 24,1 6,3 12 jaar en ouder: zwakbegaafd 15,5 8,3 Ontwikkelingsleeftijd is onbekend 10,3 2,1 de gebitsverzorging. Hierbij werd een onderscheid gemaakt tussen belemmeringen zowel wat de curatieve zorg als de preventieve (zelf)zorg betreft. Het nadeel van het gebruik van vragenlijsten, namelijk het mogelijk verkeerd invullen omdat de vraagstelling bijvoorbeeld niet wordt begrepen, werd ondervangen door de vragenlijst thuis en in het bijzijn van de onderzoeker te laten invullen. Van de 60 deelnemers uit steekproef A ( thuiswonenden en nooit langer dan 1 jaar geïnstitutionaliseerd ) konden 59 vragenlijsten in de analyses worden meegenomen. De gemiddelde leeftijd was 28 jaar (sd = 7,95) en 42,4% was van het vrouwelijke geslacht. De vragenlijsten werden ingevuld door de naasten van de deelnemers. In 77,6% was dat de moeder. Van alle deelnemers was 96,5% van Nederlandse afkomst. De 52 deelnemers uit steekproef B (die in de voorgaande 2 tot 7 jaar in een intramurale AWBZ-instelling verbleven, maar nu extramuraal verbleven) hadden een gemiddelde leeftijd van 32 jaar (sd = 8,0) en 31,4% was van het vrouwelijke geslacht. De vragenlijsten werden meestal ingevuld door de begeleiding (75%). De deelnemende personen waren hoofdzakelijk (96,1%) van Nederlandse afkomst. De oorzaak van de verstandelijke beperking was in de meerderheid van de gevallen aangeboren of van genetische aard (steekproef A: 56,1%, steekproef B: 42,6%), bijvoorbeeld het syndroom van Down of een complicatie tijdens de geboorte (steekproef A: 15,8%, steekproef B: 14,9%), zoals zuurstofgebrek. Wat medische aandoeningen betreft kwamen binnen steekproef A visuele (17,2%) en gehoorsbeperkingen (13,8%) het meest voor. Binnen steekproef B kwamen epilepsie (27,7%) en visuele beperkingen (19,1%) het meest voor. De ontwikkelingsleeftijd van de deelnemers is weergegeven in tabel 1. Resultaten Preventieve zorg In steekproef A werd door de meerderheid van de ouders of verzorgers (66,7%) aangegeven dat het gebit van de deelnemer 2 maal per dag werd gepoetst en 21,1% gaf aan dat dit meer dan 2 maal per dag werd gedaan. Meer dan de helft van de deelnemers (n = 34, 58,6%) poetste zelf. Verder zijn de problemen geïnventariseerd die zich bij het poetsen van het gebit van de proefpersonen voordoen (tab. 2). Op de vraag over gebitsproblemen bij het poetsen waren meerdere antwoorden mogelijk. Bij iets meer dan de helft (51,7%) deden zich in het geheel geen problemen voor. Van steekproef B poetste bijna driekwart (74,5%) 2 maal per dag en 15,7% meer dan 2 maal per dag. Het poetsen werd geheel zelfstandig gedaan door 31,4%, terwijl van 49,0% de tanden altijd door iemand anders werden gepoetst. Ofschoon bij 41% van de deelnemers zich in het geheel geen problemen bij het tandenpoetsen voordeden, bleek het wegdraaien van het hoofd tijdens het poetsen een 132
3 De Jongh e.a.: Mondzorg aan mensen met verstandelijke beperking Soort problemen bij het tandenpoetsen Steekproef A (%) Steekproef B (%) Er zijn geen problemen bij het poetsen van de tanden van mijn kind 51,7 41,1 Mijn kind heeft veel last van bloedend tandvlees tijdens het poetsen 25,9 27,7 Mijn kind heeft strakke lippen en/of wangen 15,5 27,7 Mijn kind draait zijn/haar hoofd weg als de tanden worden gepoetst 8,6 25,5 Mijn kind duwt steeds de tandenborstel met de tong weg 6,9 19,1 Mijn kind bijt steeds op de tandenborstel 6,9 17,0 Mijn kind kokhalst vaak bij het tandenpoetsen 5,2 14,9 Mijn kind huilt en schreeuwt als de tanden worden gepoetst 1,7 8,5 De tanden of kiezen aan de kant van de tong kunnen niet worden gepoetst 1,7 6,4 Mijn kind lijkt prikkelgevoelig of heeft veel pijn bij het poetsen van de tanden 1,7 6,4 Tabel 2. Eventuele problemen bij de gebitsverzorging. vervelend probleem dat door een kwart van de helpers werd gerapporteerd. Mening van ouders/begeleiders De tevredenheid van de ouders en/of begeleiders van de deelnemers over de tandarts van hun kind werd beoordeeld aan de hand van 7 stellingen. Er werden hierbij 4 mogelijke antwoorden gegeven, variërend van oneens tot eens. Veel ouders en/of begeleiders van steekproef A bleken zeer positief. Het meest tevreden waren zij over het op het gemak stellen van de patiënt door de tandarts (85,7%) en de uitleg van de tandarts over wat hij ging doen (85,7%). Toch vond slechts 60% van de ouders/begeleiders uit steekproef A de tandarts voldoende deskundig om mensen met een verstandelijke beperking te behandelen. Het minst tevreden was men over de inrichting van de praktijkkamer. Slechts 44,2% vond de inrichting voldoende geschikt voor mensen met een verstandelijke beperking. Binnen steekproef B is men minder tevreden over de uitleg van de tandarts (42,2%) en het voldoende op het gemak stellen van de patiënt (58%). Meer tevreden is men over de tijd die de tandarts uittrekt voor de patiënt (66%) en de deskundigheid van de tandarts (65,5%). Ook werd de ouders gevraagd naar de tandheelkundige problemen of mondproblemen. Achtendertig personen (74,5%) van steekproef A gaven aan geen problemen te ervaren. Ongeveer een kwart (25,5%) rapporteerde problemen op het gebied van angst voor de tandheelkundige behandeling en het vervoer naar de praktijk. Van steekproef B ervoeren 45 personen (77,6%) geen problemen bij de tandheelkundige behandeling, maar voor 22,4% waren er wel problemen. Dit varieerde van angst en zenuwen tot problemen met vervoer. Frequentie van tandartsbezoek Alle deelnemers van steekproef A hadden het afgelopen jaar een tandarts bezocht. Daarnaast werd gevraagd hoe vaak de afgelopen 4 jaar een tandarts werd bezocht. De meerderheid (69,5%) bezocht de tandarts tussen de 4 en 8 keer per 4 jaar voor controle en/of behandeling en 25,4% was meer dan 8 keer in deze periode naar een tandarts geweest. In alle gevallen betrof het steeds dezelfde tandarts of tandartspraktijk. De meeste deelnemers (84,7%) bezochten een gewone huistandarts in de wijk (tab. 3). In steekproef B had 98,1% van de deelnemers in het voorgaande jaar een tandarts bezocht, terwijl 1 persoon (1,8%) 1 à 2 jaar niet naar de tandarts was geweest. De meerderheid van de deelnemers (78,8%) had tussen de 4 en 8 keer per 4 jaar de tandarts bezocht en 17,3% was in deze periode vaker dan 8 keer naar een tandarts geweest. Alle deelnemers ble- Tabel 3. Het type tandarts dat werd bezocht. Steekproef A (%) Steekproef B (%) Een gewone huistandarts (met eigen praktijk of in een groepspraktijk) 84,7 44,2 Een tandarts met een eigen praktijk die is gespecialiseerd in de behandeling van mensen met een verstandelijkebeperking beperking 8,5 32,7 Een tandarts binnen een centrum voor bijzondere tandheelkunde 5,1 21,2 Een tandarts op het terrein van een instelling 1,7 1,9 Een kindertandarts
4 a b c Steekproef A (%) Steekproef B (%) Door het ziekenfonds* (dus geen AWBZ) 86,4 38,0 Door een particuliere verzekering* 6,8 0 Door de AWBZ (vanwege indicatie behandeling en verblijf ) 5,1 52,0 Onduidelijk 1,7 10,0 Deze zorg wordt niet vergoed 0 0 * Omdat het onderzoek gedeeltelijk voor werd uitgevoerd, is nog gevraagd naar de inmiddels oude situatie van het ziektekostensysteem met een particuliere en een ziekenfondsverzekering. Tabel 4. Vergoeding van de tandheelkundige zorg. ken altijd naar dezelfde tandarts of tandartspraktijk gaan. In tabel 3 staat weergegeven door welke type tandarts zij zich lieten behandelen. In de meeste gevallen betrof het een gespecialiseerde tandarts-algemeen practicus. Vergoeding van tandheelkundige zorgverlening Het merendeel van de tandheelkundige zorgverlening (86,4% van de deelnemende personen) van steekproef A bleek door de reguliere ziektekostenverzekering te worden vergoed. Voor slechts een klein deel van de mensen (5,1%) werd de hulp door de AWBZ bekostigd (tab. 4). Verder werd gevraagd of de ouders en/of verzorgers op de hoogte waren van de regels van de verzekering en de voorwaarden waaraan de patiënt moet voldoen om in aanmerking te komen voor vergoeding van eventuele tandheelkundige behandelingen. Meer dan de helft van de ouders/begeleiders (57,6%) gaf aan precies te weten hoe de regels van de verzekering in elkaar zaten. Voor 39,0% was het enigszins duidelijk en voor 2 ouders/begeleiders (3,4%) waren de regels betreffende de verzekering geheel onduidelijk. Het merendeel van de tandheelkundige zorg (52,0% van de deelnemende personen) van steekproef B werd door de AWBZ vergoed. Voor 38% van de patiënten kwamen de kosten van de behandelingen voor rekening van de reguliere ziektekostenverzekering (tab. 4). Een minderheid van de ouders en/of begeleiders (22,0%) gaf aan de AWBZ-verzekeringsregeling goed te kennen. Voor 48,0% was deze een beetje duidelijk, terwijl 30,0% aangaf de regels betreffende de verzekering geheel onduidelijk te vinden. Daarnaast werd onderzocht of tandartsen de ouders en/ of begeleiders voldoende informeren over de vergoedingsmogelijkheden van de tandheelkundige zorg. Ongeveer de helft van de ouders en/of begeleiders uit steekproef A (49,1%) gaf aan goed door de tandarts te zijn geïnformeerd. Hetzelfde gold voor steekproef B (50,0%). Discussie en conclusies Het onderhavige onderzoek is een van de weinige met betrekking tot het functioneren van de zorgverlening aan mensen met een verstandelijke beperking, al dan niet begeleid zelfstandig thuiswonend in Nederland. Eerder onderzoek richtte zich op de situatie van mensen die in instellingen verbleven (Kalsbeek et al, 2002) of op die van kinderen in medisch-kinderdagverblijven (Van Grunsven en Koelen, 1990; Van Houtem et al, 2007). Door middel van het huidige onderzoek werd getracht een beeld te verkrijgen van de kwaliteit van de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, zowel van thuiswonenden als van personen die eerder intramuraal verbleven. Vanwege het feit dat er geen algemene databank bestond, waaruit de individuen die tot de onderzoeksgroep behoorden random konden worden getrokken, werden 2 onafhankelijke steekproeftrekkingen uitgevoerd. Dat de populatie van mensen met een verstandelijke beperking wordt gekenmerkt door een grote heterogeniteit werd ondersteund door de resultaten van het huidige onderzoek. Zo bleken beide groepen duidelijk minder ernstige beperkingen te hebben dan thuiswonende kinderen (4-12 jaar) met een verstandelijke beperking die een kinderdagverblijf bezochten in 2 voorgaande onderzoeken (Van Grunsven en Koelen, 1990; Van Houtem et al, 2007). Ook de verschillen die in het huidige onderzoek tussen beide steekproeven werden gevonden, moeten vooral worden gezien in het licht van de ernst van de beperkingen. Want, ofschoon de gemiddelde leeftijd van beide groepen vergelijkbaar was, had slechts 1 op de 7 leden van de VOGG (steekproef A) een ernstige of zeer ernstige beperking, terwijl binnen de groep mensen met een verstandelijke beperking die ooit geïnstitutionaliseerd zijn geweest (steekproef B) meer dan de helft een dergelijke beperking had. Het verschil in ernst van de beperking komt daarnaast tot uitdrukking in de dagelijkse mondverzorging en het type tandarts dat werd bezocht. Ook wat de dagelijkse mondverzorging betreft deden zich in groep B, zoals te verwachten valt bij mensen met een in het algemeen ernstiger verstandelijke beperking, meer problemen voor bij de dagelijkse mondverzorging. Een kwart van de ouders/begeleiders in groep B had bijvoorbeeld last van het wegdraaien van het hoofd, in vergelijking met minder dan 10% procent in groep A. De 2 steekproeven waren overigens opvallend vergelijkbaar voor de tandheelkundige problemen die als het meest problematisch werden ervaren. Wat het type tandarts 134
5 De Jongh e.a.: Mondzorg aan mensen met verstandelijke beperking betreft, bleek dat deelnemers van steekproef A vooral werden behandeld door een tandarts-algemeen practicus en de deelnemers van steekproef B door een gespecialiseerde tandarts met een eigen praktijk. Ook viel de laatste groep relatief vaak terug op een (gespecialiseerde) tandarts die was gevestigd op het terrein van een instelling. Dit doet vermoeden dat, ondanks het feit dat de intramurale instellingen worden afgebouwd en bewoners worden overgeplaatst naar kleinere (extramurale) wooneenheden, mensen die ooit in een instelling hebben gewoond nog relatief veel gebruik maken van de zorg van aan de instelling verbonden tandartsen. Opvallend is dat in beide groepen nauwelijks gebruik werd gemaakt van de competenties van tandartsen binnen de centra voor bijzondere tandheelkunde. In steekproef A was dat 1 op de 20 en in steekproef B slechts 1 op de 50 mensen. Echter, ondanks deze verschillen geven de resultaten van dit onderzoek geen aanleiding te veronderstellen dat er bijzondere belemmeringen bestaan voor de toegankelijkheid van de verlening van mondzorg aan mensen met een verstandelijke beperking. Het bezoek aan de tandarts is opmerkelijk frequent (tussen de 95 en 100% per jaar) en de dagelijkse gebitsverzorging blijkt goed te functioneren. Alleen de regelgeving blijkt minder duidelijk te zijn. Ook dit laatste kan wellicht worden verklaard op basis van de ernst van de aandoening. Binnen steekproef A had namelijk bijna iedereen een reguliere zorgverzekering, maar in steekproef B werd de zorg in iets meer dan de helft van de gevallen door de AWBZ op basis van een indicatie behandeling vergoed. Vooral voor deze laatste groep blijken de regels van de verzekering nogal onduidelijk te zijn. Voor een deel kan dit worden verklaard door het feit dat in beide steekproeven de helft van de respondenten aangaf hierover niet goed door de tandarts te zijn geïnformeerd. Maar de onbekendheid met vergoedingen en regelgeving binnen steekproef B kan ook te maken hebben met het feit dat de informatie grotendeels afkomstig was van begeleiders; slechts een klein deel van de vragenlijsten was immers door de ouders zelf ingevuld. Opmerkelijk is dat in beide steekproeven slechts 60-65% van de ondervraagden vindt dat de tandarts voldoende deskundig is om mensen met een beperking te behandelen. Omdat de deskundigheid van de tandarts een belangrijke rol speelt in het op peil houden van de mondgezondheid, baart deze bevinding wel zorgen. Voldoende vaak poetsen en de tandarts bezoeken is, zeker voor deze bijzondere zorgcategorie, nu eenmaal geen garantie voor een gezonde mondsituatie. Daarom zal nader onderzoek naar de mondgezondheid van deze categorie patiënten moeten overtuigen of er sprake is van voldoende kwaliteit van zorgverlening aan deze groep. Literatuur > Grunsven MF van, Koelen MA. Psychosociale aspecten van tandheelkundige zorg voor gehandicapten. Ned Tijdschr Tandheelkd 1990; 97: > Houtem CMHH van, Jongh A de, Broers DLM, Schoof M van der, Resida GHB. Problemen in de mondzorg voor kinderen met een ernstige verstandelijke beperking. Ned Tijdschr Tandheelkd 2007; 114: > Kalsbeek H, Kivit MM, Schuller AA. Mondzorg in verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor verstandelijk gehandicapten. Leiden: TNO-Preventie en Gezondheid, 2002a. Publicatie PG/ JGD/ Summary Standard dental care for people who are mentally disabled The Health Insurance Board (CVZ) initiated a study of the functioning of the dental care system for mentally disabled people in the Netherlands. Two independent samples were used for the study, each drawn from a subpopulation of people with a mental disability in the age-group 15-45: people who have always lived at home (n = 60) and people who have been at some time been institutionalized and as a result of decentralization now live outside of the institution (n = 52). Dental visits were in both samples remarkably frequent (95-100%) and relatively few problems with daily dental care were identified. However, the health insurance regulations were unclear to many parents and carers, and there were doubts regarding dentists specific expertise. At first sight the results of this study do not give cause to assume that there are special barriers to access to professional dental care for adult people with special needs. For a definitive conclusion regarding the long-term effects of the implementation of policies to de-institutionalize disabled people, and their influence on quality of care, a longitudinal evaluation of the oral health status is required. Bron A. de Jongh 1,2 J.M. Kieffer 1 T.K. Nelen 1 Uit 1 de sectie Sociale Tandheelkunde en Voorlichtingskunde van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) en 2 de Stichting Bijzondere Tandheelkunde Amsterdam (SBT) Datum van acceptatie: 18 maart 2008 Adres: prof. dr. A. de Jongh, ACTA, Louwesweg 1, 1066 EA Amsterdam a.de.jongh@acta.nl 135
Beroepsdifferentiatie in de tandheelkunde 9 Problemen in de mondzorg voor kinderen met een ernstige verstandelijke beperking
C.M.H.H. van Houtem, A. de Jongh, D.L.M. Broers, M. van der Schoof, G.H.B. Resida Beroepsdifferentiatie in de tandheelkunde 9 Problemen in de mondzorg voor kinderen met een ernstige verstandelijke beperking
Nadere informatieProblemen in de mondzorg voor kinderen met een ernstige verstandelijke beperking
Oorspronkelijke bijdragen C.M.H.H. van Houtem, A. de Jongh, D.L.M. Broers, M. van der Schoof, G.H.B. Resida Beroepsdifferentiatie in de tandheelkunde 9 Problemen in de mondzorg voor kinderen met een ernstige
Nadere informatieRapport. Signalement Mondzorg 2007
255 Rapport Signalement Mondzorg 2007 Rapport Signalement Mondzorg 2007 Op 17 december 2007 uitgebracht aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Publicatienummer Uitgave College voor zorgverzekeringen
Nadere informatieAWBZ en tandheelkundige hulp
CVZ 75/14 ONTWERP Rapport AWBZ en tandheelkundige hulp Op.. april 2003 uitgebracht aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Publicatienummer Uitgave College voor zorgverzekeringen Postbus
Nadere informatieVergrijzing en mondzorg in Nederland Een verkenning
L. Rademakers, R.C. Gorter Vergrijzing en mondzorg in Nederland Een verkenning Om te onderzoeken welke initiatieven in Nederland worden genomen om in te spelen op de veranderende vraag naar mondzorg als
Nadere informatieRolstoelen AWBZ Gevolgen van artikel 15 BZA-AWBZ
Onderzoeksrapport Rolstoelen AWBZ Gevolgen van artikel 15 BZA-AWBZ Op 19 juni 2006 uitgebracht aan het hoofd van de afdeling Geschillen van het College voor zorgverzekeringen Uitgave College voor zorgverzekeringen
Nadere informatieMondzorg in de AWBZ Ontwikkeling
Mondzorg in de AWBZ 10 10.1 Ontwikkeling Tot de bijzondere ziektekosten waarvoor de AWBZ in 1968 werd ingevoerd, horen onder meer de kosten van opneming en verder verblijf in een aantal categorieën instellingen,
Nadere informatieDe causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie
Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, tegen C en E beide te D Zaak : Tandheelkunde, implantaten met overkappingsprothese Zaaknummer : 2009.02708 Zittingsdatum : 11 augustus 2010 1/6 Geschillencommissie
Nadere informatieWat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten?
De Modererende rol van Persoonlijkheid op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten 1 Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve
Nadere informatieMantelzorgers maken weinig gebruik van verlofregelingen
Mantelzorgers maken weinig gebruik van verlofregelingen Martijn Souren Ongeveer 7 procent van de werknemers met een verleent zelf mantelzorg. Ze maken daar slechts in beperkte mate gebruik van aanvullende
Nadere informatieTANDHEELKUNDIGE ZORG IN AWBZ-VERBAND
Bijlage 1 TANDHEELKUNDIGE ZORG IN AWBZ-VERBAND Rapportage van de Projectgroep AWBZ-tandheelkunde (PATH) Samenvatting De projectgroep AWBZ-tandheelkunde (PATH) van het CVZ heeft de toegankelijkheid en uitvoering
Nadere informatieInstructiekaarten en instructiefilm mondverzorging verpleeghuisbewoners
artikel t.b.v. toolkit project Mondzorg is hoofdzaak, Zorg voor Beter II 2011 Instructiekaarten en instructiefilm mondverzorging verpleeghuisbewoners Het belang van een goede mondverzorging voor bewoners
Nadere informatieFysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50
De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/25947
Nadere informatieRapportage stelling 1 Ik wil zelf mijn tandarts kunnen kiezen. Juli 2014. Baas in eigen
Rapportage stelling 1 Ik wil zelf mijn tandarts kunnen kiezen Juli 2014 Baas in eigen mond! 1 Inleiding Het initiatief voor het oprichten van het Consumenten Platform Mondzorg is eind 2013 genomen om de
Nadere informatieDirecte toegankelijkheid van de mondhygiënist 2 Standpunten van mondhygiënisten en tandartsen
Oorspronkelijke bijdragen A.A. Schuller, K. van Overbeek, W.Th.M. Ooijendijk Directe toegankelijkheid van de mondhygiënist Standpunten van mondhygiënisten en tandartsen In dit artikel worden de standpunten
Nadere informatieMondzorg in verpleeg- en
Oorspronkelijke bijdragen H. Kalsbeek 1, A.A. Schuller 1, M.M. Kivit 1, C. de Baat 2 Mondzorg in verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor verstandelijk gehandicapten * Onderzoek werd gedaan
Nadere informatieDe Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats
De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats The Relationship between Physical Health, Resilience and Subjective Wellbeing of Inhabitants
Nadere informatieAchtergrondinformatie geldstromen en wetten
Achtergrondinformatie geldstromen en wetten Tot stand gekomen in het kader van het project RAAK-MKB Ontwerpen voor zorgverleners Auteurs Dr. F. Verhoeven; onderzoeker lectoraat Co-design (HU) Ing. K. Voortman-Overbeek;
Nadere informatieDe restauratieve verzorgingsgraad bij de jeugd 1 Patiëntgebonden factoren
A.A. Schuller, J.J.M. Bruers, B.A.F.M. van Dam, J.H.G. Poorterman, V.A.M. Gerardu, G.J. Truin De restauratieve verzorgingsgraad bij de jeugd 1 Patiëntgebonden factoren In 2007 vond een onderzoek plaats
Nadere informatieDenken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten
Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking
Nadere informatieDe populariteit van esthetische behandelingen Resultaten van een landelijk onderzoek
A. de Jongh, G.Vo, S.L.S.D.F. Lie, F.M.D. Oosterink, Y.R. van Rood De populariteit van esthetische behandelingen Resultaten van een landelijk onderzoek Er lijkt sprake te zijn van een toenemende belangstelling
Nadere informatieMondzorgbijpersonenmet eenbeperking: eensituatieschets
Gezondin de mond Mondzorgbijpersonenmet eenbeperking: eensituatieschets PROFDOMINIQUEDECLERCK BevolkingsstudiesMondgezondheid, Departement Mondgezondheidswetenschappen, KU Leuven Kindertandheelkunde &
Nadere informatie18/03/2015. Innovatie in de mondzorg. 1. De problematiek voor de kwetsbare ouderen 2. Oplossingen voor personen met beperkingen en kwetsbare ouderen
Innovatie in mondzorg voor kwetsbare groepen Maandag 16 maart 2015 Maatschappelijke Tandheelkunde Universiteit Gent- Universitair Ziekenhuis JVO & LDV - 18 maart 2015 1 Maatschappelijke Mondzorg, Vakgroep
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B versus C te D Zaak : Mondzorg, implantaten bovenkaak Zaaknummer : 2009.00185 Zittingsdatum : 15 juli 2009 1/6 Zaak: 2009.00185 (Mondzorg, implantaten bovenkaak)
Nadere informatieDe relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style
De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B versus C te D Zaak : Mondzorg, bijzondere tandheelkunde Zaaknummer : 2008.01755 Zittingsdatum : 15 juli 2009 1/6 Zaak: 2008.01755 (Mondzorg, bijzondere tandheelkunde)
Nadere informatieDe Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim
De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:
Nadere informatieCompensatie eigen risico is nog onbekend
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (M. Reitsma-van Rooijen, J. de Jong. Compensatie eigen risico is nog onbekend Utrecht: NIVEL, 2009) worden gebruikt. U
Nadere informatieRelatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën
Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual
Nadere informatieDe Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen
De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider
Nadere informatieBeleidsregels indicatiestelling AWBZ 2011. Bijlage 7. Behandeling
2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Continue, systematische, langdurige en multidisciplinaire zorg (CSLM) 5 2.3 gericht op herstel en/of het aanleren van vaardigheden
Nadere informatieVrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten
Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8
Nadere informatie1~111~1~1~1. ~ gemeentelijke geneeskundige en gezondheidsdienst amsterdam. Mondgezondheid van Amsterdammertjes. Samenvatting
dienen de poetsgewoonte op veel vroegere leeftijd tot stand te brengen, zo bleek uit het onderzoek onder 5-jarigen. Nederlandse organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek Hoofdgroep Gezondheidsonderzoek
Nadere informatieSekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar
Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6
Nadere informatieSociaal netwerk bron van hulp en van zorg. Geeke Waverijn & Monique Heijmans
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Sociaal netwerk bron van hulp en van zorg, G. Waverijn & M. Heijmans, NIVEL, 2015) worden gebruikt. U vindt deze factsheet
Nadere informatieWater drinken. Resultaten 1-meting op de CJ s in Zaanstad
Water drinken Resultaten 1-meting op de CJ s in Zaanstad Deelnemers In de eerste maanden van 215 hebben 339 ouders die de 5 Centra Jong (CJ) in Zaanstad bezochten een vragenlijst ingevuld over hun kind
Nadere informatieDe Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior
De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:
Nadere informatieMAPPING STUDIE. Anne van den Brink. Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker
MAPPING STUDIE Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker UKON symposium 7 april 2016 A study on the characteristics, care needs and quality of life of patients with both Mental
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B in deze vertegenwoordigd door E, tegen C te D Zaak : Mondzorg, botopbouw, implantaten in betande kaak Zaaknummer : 2009.01464 Zittingsdatum : 21 oktober 2009 1/6
Nadere informatieInhoudsopgave Wet langdurige zorg... 2 De huisarts en de WLZ... 6
Inhoudsopgave Wet langdurige zorg... 2 Wat is de Wet langdurige zorg (Wlz)?... 2 Vanuit de Wlz worden de volgende zorg- en hulpvormen geregeld:... 2 Wlz aanvragen... 2 1. Aanvraag bij het CIZ... 4 2. CIZ
Nadere informatieSociale/pedagogische vragenlijst
Bijlage 1 Sociale/pedagogische vragenlijst voor ouders en begeleiders van mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met een lichamelijke beperking 1
Nadere informatieHet executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen
Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally
Nadere informatieDe Invloed van Dagelijkse Stress op Burn-Out Klachten, Gemodereerd door Mentale. Veerkracht en Demografische Variabelen
Running head: INVLOED VAN DAGELIJKSE STRESS OP BURN-OUT KLACHTEN De Invloed van Dagelijkse Stress op Burn-Out Klachten, Gemodereerd door Mentale Veerkracht en Demografische Variabelen The Influence of
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B in haar hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordiger van E tegen C te D Zaak : Hulpmiddelenzorg, brillenglazen Zaaknummer : 2010.02407 Zittingsdatum : 23 februari
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 11 oktober 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieSoort uitspraak: IgA = indicatiegeschil AWBZ Datum: 20 maart 2012 Uitgebracht aan: CIZ Zorgvorm: Behandeling. Onderstaand de volledige uitspraak
Onderwerp: Samenvatting: Vervolgindicatiestelling voor behandeling Driejarig jongetje met het syndroom van Down krijgt van het CIZ geen vervolgindicatie voor behandeling omdat de geldigheidsduur van de
Nadere informatieArbeidsgehandicapten in Nederland
Arbeidsgehandicapten in Nederland Ingrid Beckers In 2003 waren er in Nederland ruim 1,7 miljoen arbeidsgehandicapten; 15,8 procent van de 15 64-jarige bevolking. Het aandeel arbeidsgehandicapten is daarmee
Nadere informatieFormulieren. mondverzorging en mondzorg
Formulieren mondverzorging en mondzorg 1 Formulier 1: Globale mondgezondheid en mondverzorgingsgewoonten Naam dhr/mevr. Geboortedatum Datum In te vullen door verzorgende binnen 24 uur na opname/binnenkomst
Nadere informatieWordt de mantelzorger lokaal ondersteund?
Onderzoeksresultaten Mantelzorgondersteuning in uw gemeente juni 2017 Wordt de mantelzorger lokaal ondersteund? Het Nationaal Mantelzorgpanel is gevraagd of zij bekend zijn met lokale mantelzorgondersteuning
Nadere informatieThe relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope
The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-
Nadere informatieBeleidsregels indicatiestelling AWBZ 2010. Bijlage 7. Behandeling
2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Aanvullende functionele diagnostiek 5 2.3 Kortdurende behandeling gericht op herstel en/of het aanleren van vaardigheden of
Nadere informatieA.J.E. de Veer, R. Verkaik & A.L. Francke. Stagiairs soms slecht voorbereid op praktijk. Zorgverleners over de aansluiting
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (A.J.E. de Veer, R. Verkaik & A.L. Francke. Stagiairs soms slecht voorbereid op praktijk. Zorgverleners over de aansluiting
Nadere informatieKeuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie
1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011
Nadere informatieVerklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of
Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:
Nadere informatieFunctioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit
Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691
Nadere informatieFlitspeiling begeleid wonen
Grote Bickersstraat 76 1013 KS Amsterdam Postbus 1903 1000 BX Amsterdam tel 020 522 59 99 fax 020 622 15 44 e-mail info@veldkamp.net www.veldkamp.net Flitspeiling begeleid wonen Bart Koenen, Valerie Vieira
Nadere informatieOnderwerp: Afbakening groep volwassen zwaar lichamelijk gehandicapten in verband met een nieuwe AWBZ-aanspraak voor 24-uurszorg op afroep
. Onderwerp: Afbakening groep volwassen zwaar lichamelijk gehandicapten in verband met een nieuwe AWBZ-aanspraak voor 24-uurszorg op afroep 1 Vereniging van Indicerende en adviserende Artsen Doelen: 1.
Nadere informatieRAPPORTAGE ONDERZOEK CLIËNTTEVREDENHEID 2012 CARE COMPANY. april 2012, uitgevoerd door: Wij maken het duidelijk.
RAPPORTAGE ONDERZOEK CLIËNTTEVREDENHEID 2012 CARE COMPANY april 2012, uitgevoerd door: Wij maken het duidelijk. www.xs2quality.nl info@xs2quality.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Samenvatting 5 Onderzoeksvariabelen
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B vs C te D Zaak : mondzorg, aanbrengen implantaten Zaaknummer : ANO06.125 Zittingsdatum : 13 december 2006 1/6 ANONIEN BINDEND ADVIES Zaak: ANO06.125 (mondzorg,
Nadere informatieTrends in mondgezondheid Cariësprevalentie en frequentie van controlebezoek aan de tandarts
A.A. Schuller, J.H.G. Poorterman Trends in mondgezondheid Cariësprevalentie en frequentie van controlebezoek aan de tandarts In 2003 werd voor de zesde maal het project Tandheelkundige verzorging Jeugdige
Nadere informatiePsychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5)
Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Hester A. Lijphart Eerste begeleider: Dr. E. Simon Tweede
Nadere informatieKnelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch
Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B vs. C te D Zaak : Mondzorg, bijzondere tandheelkundige hulp Zaaknummer : ANO07.029 Zittingsdatum : 21 maart 2007 1/5 Zaak: ANO07.029 (Mondzorg, bijzondere tandheelkundige
Nadere informatieNMT. NMT: Patiëntenenquête 2012. resultaten van tandarts: drs. FH Ferguson, Rijnsburg NMT. Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde
NMT Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde NMT: Patiëntenenquête 2012 resultaten van tandarts: drs. FH Ferguson, Rijnsburg NMT Onderzoek & Informatievoorziening Nieuwegein Juli 2012
Nadere informatieDe Invloed van Altruïsme op de Samenhang tussen Leeftijd en Mentale Veerkracht
De Invloed van Altruïsme op de Samenhang tussen Leeftijd en Mentale Veerkracht Study of the Influence of Altruism in the Association of Age and Resilience Maik P.W. de Vos Eerste begeleider: Tweede begeleider:
Nadere informatieLECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose
LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose Symposium onderzoeksresultaten 2017 Sonja Kuipers, MSc MSW RN PhD-Student Zonder
Nadere informatiePesten op het werk en de invloed van Sociale Steun op Gezondheid en Verzuim.
Pesten op het werk en de invloed van Sociale Steun op Gezondheid en Verzuim. Bullying at work and the impact of Social Support on Health and Absenteeism. Rieneke Dingemans April 2008 Scriptiebegeleider:
Nadere informatieHet invullen van dit enquête formulier kost ongeveer 10 minuten. U hoeft uw naam niet op te geven, het mag wel. het onderzoek mag anoniem.
Geachte heer/ mevrouw, Bij het geven van tandheelkundige zorg willen we zoveel mogelijk rekening houden met uw wensen en verwachtingen. Daarom horen we via deze patiëntenenquête graag wat u vindt van de
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, in deze vertegenwoordigd door C vs. D te E Zaak : Buitenland, mondzorg, aanbrengen implantaten, brugprothesen Zaaknummer : ANO07.036 Zittingsdatum : 21 maart 2007
Nadere informatieHet Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine
Nadere informatieVan Wens naar Indicatie?!
Van Wens naar Indicatie?! Projectverslag over de Wmo-indicering van woonvoorzieningen én de behoefte aan hulpmiddelen en/of woningaanpassingen van cliënten met dementie in de thuissituatie en hun mantelzorger(s)
Nadere informatieANONIEM Bindend advies
ANONIEM Bindend advies Partijen : A te B, als wettelijk vertegenwoordiger van haar minderjarige dochter C vs D te F Zaak : Ziekenvervoer; zittend ziekenvervoer Zaaknummer : ANO07.218 Zittingsdatum : 22
Nadere informatieDr. Hilde Verbeek 15 april 2014. Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1
Dr. Hilde Verbeek 15 april 2014 Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Doelstelling Nurses on the Move Bijdragen aan verbetering kwaliteit van zorg in verpleeg- en
Nadere informatieActiviteiten preventieve mond- en tandzorg voor kinderen en jeugdigen door de GGD Noorden Oost- Gelderland in de Achterhoek
Activiteiten preventieve mond- en tandzorg voor kinderen en jeugdigen door de GGD Noorden Oost- Gelderland in de Achterhoek Inleiding In de Achterhoek bestaat sinds jaar en dag het ROMA, het Regionaal
Nadere informatieDeelname aan medischwetenschappelijk. onderzoek
Deelname aan medischwetenschappelijk onderzoek In het Radboudumc worden patiënten behandeld en verpleegd, zoals in elk ziekenhuis. Maar daarnaast wordt hier medisch-wetenschappelijk onderzoek gedaan.
Nadere informatieArbeidsgehandicapten in Nederland
en in Nederland Ingrid Beckers In 22 waren er in Nederland ruim anderhalf miljoen arbeidsgehandicapten. Dit komt overeen met 14,7 procent van de 15 64-jarigen. Het aandeel arbeidsgehandicapten is daarmee
Nadere informatieBent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.
Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten
Nadere informatieECLI:NL:CRVB:2008:BD3530
ECLI:NL:CRVB:2008:BD3530 Instantie Datum uitspraak 14-05-2008 Datum publicatie 10-06-2008 Zaaknummer Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Centrale Raad van Beroep 06-4655 AWBZ Bestuursrecht
Nadere informatieDe Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden
De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden van Sporten en de Invloed van Egodepletie, Gewoonte en Geslacht The Role of Selfregulation, Motivation and Self-efficacy
Nadere informatieMiddelengebruik bij jongens in Justitiële Jeugdinrichtingen
Middelengebruik bij jongens in Justitiële Jeugdinrichtingen Het gebruik van tabak, alcohol, cannabis en drugs bij jongens met en zonder PIJmaatregel Samenvatting Annelies Kepper Violaine Veen Karin Monshouwer
Nadere informatie1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?
First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk
Nadere informatie1. Is er op dit moment al een begin gemaakt met het trekken van uw tanden en kiezen? (var. 001).
APPENDIX A Enquête gebitsextractie 1. Is er op dit moment al een begin gemaakt met het trekken van uw tanden en kiezen? (var. 001). 2. Heeft/had u, voordat het gebit wordt/werd getrokken een bovenprothese,
Nadere informatieDe Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.
De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieWij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.
Besluit van 2 oktober 1997, houdende regels met betrekking tot het werkterrein, de samenstelling en werkwijze van indicatieorganen (Zorgindicatiebesluit) Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden,
Nadere informatieVeel onduidelijkheid bij familieleden van mensen met een verstandelijke beperking over veranderingen in de langdurige zorg
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding (Voss, H., Meulenkamp, T., Marangos, A.M. & Boeije, H. Veel onduidelijkheid bij familieleden van mensen
Nadere informatieKLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK SCHOONMAAKDIENST GEMEENTE HAREN
KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK SCHOONMAAKDIENST GEMEENTE HAREN Klanttevredenheidsonderzoek Schoonmaakdienst gemeente Haren Colofon Opdrachtgever Gemeente Haren Datum December 2016 Auteurs Tessa Schoot Uiterkamp
Nadere informatieHoorzorg binnen een instelling
Hoorzorg binnen een instelling Ingrid Hertgers, logopedist/ M SEN logopedist s Heeren Loo Advisium Ermelo Marrianne van de Glind-Zwart, Logopedist/teamleider Pento AC Amersfoort s Heeren Loo Ermelo wonen
Nadere informatieMondzorg in verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor verstandelijk gehandicapten
PG/JGD/2002.062 Mondzorg in verpleeg en verzorgingshuizen en instellingen voor verstandelijk gehandicapten TNO Preventie en Gezondheid Jeugd Gortergebouw: Wassenaarseweg 56 Postbus 225 230 CE Leiden Telefoon
Nadere informatieMondverzorging Verpleeghuisbewoners
Mondverzorging Verpleeghuisbewoners De dag van de verzorging 2008 Annemarie Schuller Annemarie Schuller 1 Gezonde mond, van belang? Eten (kauwen / bijten) Spreken Esthetiek Sociaal functioneren Concluderend:
Nadere informatieFort van de Democratie
Fort van de Democratie Stichting Vredeseducatie / peace education projects Het Fort van de Democratie WERKT! Samenvatting van een onderzoek door de Universiteit van Amsterdam naar de effecten van de interactieve
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieDatum: 30 augustus 2010 Uitgebracht aan: Onderstaand de volledige uitspraak.
Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: Indicatie voor verblijf van Bureau Jeugdzorg (BJz) BJz is de bevoegde instantie om een indicatie af te geven voor minderjarige verzekerden met psychiatrische problematiek.
Nadere informatieOordeel van patiënten over het bezoek aan de tandartspraktijk
Oordeel van patiënten over het bezoek aan de tandartspraktijk KNMT Onderzoek & Informatievoorziening Nieuwegein juni 2015 Inleiding Sinds 2013 is de patiëntenenquête van de KNMT vernieuwd. 1 De organisatie
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen De ontwikkeling van prikkelverwerking bij mensen met een Autisme Spectrum Stoornis en de invloed van hulp en begeleiding gedurende het leven. Fortuin, Marret; Landsman-Dijkstra,
Nadere informatieToegepast wetenschappelijk onderzoek door mondhygiënisten Hanzehogeschool Groningen
Toegepast wetenschappelijk onderzoek door mondhygiënisten Hanzehogeschool Groningen Toegepast wetenschappelijk onderzoek door mondhyiënisten Y.A.B. Werkhoven Mondzorg bij forensisch psychiatrische patiënten
Nadere informatieGeslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive
1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieMondzorg in de woonzorglocatie
Mondzorg in de woonzorglocatie Mondzorg voor ouderen Bent u zich er van bewust dat een goede mondgezondheid van groot belang is voor de algemene gezondheid? Wanneer u pijn of ontstekingen in de mond heeft,
Nadere informatie