Luistertoets Nederlands

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Luistertoets Nederlands"

Transcriptie

1 Luistertoets Nederlands Afsluitende toets niveau 2F Handleiding digitale toetsafname

2 Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2012) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling worden openbaar gemaakt en/of verveelvoudigd door middel van druk, fotokopie, scanning, computersoftware of andere elektronische verveelvoudiging of openbaarmaking, microfilm, geluidskopie, film- of videokopie of op welke wijze dan ook. 2

3 Inhoud Voorwoord 4 1 Structuur en inhoud van de toets 5 2 Toetsfuncties 7 3 Introductie 7 4 Welke voorwaarden gelden voor een toetsafname? 8 5 Rapportage van toetsresultaten 9 3

4 Voorwoord Voor u ligt de handleiding voor de digitale toetsafname van de Afsluitende Luistertoets Nederlands niveau 2F naar het Referentiekader doorlopende leerlijnen taal en rekenen. De toets is een computertoets in Questionmark Perception en als deze gemaakt is wordt de score in het systeem opgeslagen. Op basis van deze behaalde score wordt bepaald of de kandidaat niveau 2F beheerst en geslaagd is voor de toets. Deze einduitslag wordt binnen 2 weken na de datum van toetsafname verstuurd naar de contactpersoon van de betreffende instelling, waar de kandidaat zijn toets gemaakt heeft. 4

5 1 Structuur en inhoud van de toetsen De Afsluitende Luistertoets Nederlands is gebaseerd op het 2F niveau van het Referentiekader taal en rekenen. De luisterfragmenten en opgaven in de toets zijn gebaseerd op het domein Mondelinge vaardigheid, subdomein luistervaardigheid zoals deze in het referentiekader beschreven worden. Er is onderscheid gemaakt tussen taken Luisteren naar instructies en Luisteren naar radio en tv en naar gesproken tekst op internet. De taak Luisteren als lid van een live publiek wordt in de toets buiten beschouwing gelaten. De inhoud van de toets is vastgelegd in een toetsmatrijs op de volgende pagina (tabel 1). 5

6 Tabel 1: Toetsmatrijs Afsluitende Luistertoets Nederlands 2F Nederlands Luisteren 2F Taken omschrijving inhoud (referentiekader) begrijpen in % interpreteren in % evalueren in % samenvatten in % Totaal in % Luisteren naar instructies Luisteren naar radio, tv, gesproken tekst internet Aantal vragen Kan uitleg en instructies over concrete onderwerpen begrijpen. 18 % 15 % 0 % 0 % 33 % 13 Kan de hoofdpunten begrijpen van (nieuws)berichten, documentaires, reclameboodschappen en discussieprogramma s over vertrouwde onderwerpen. Kan films en tv-series geschikt voor zijn leeftijd volgen. 33 % 20 % 10 % 5 % 68 % 27 Totalen 49 % 21 % 10 % 20 % 100 % 40

7 2 Toetsfuncties De Afsluitende Luistertoets Nederlands wordt als toets in het leertraject ingezet om het beheersingsniveau te bepalen. De toets wordt dus gebruikt om te bepalen of de kandidaat het 2F niveau beheerst, het eindniveau Nederlands dat voor zijn of haar MBO-opleiding vereist is. 3 Introductie Voordat een kandidaat aan een computertoets begint, is het van belang dat hij of zij voldoende vertrouwd is met de opzet van de toetsen en het gebruik van de muis voor het beantwoorden van de toetsvragen. Deze introductiemodule is in het programma weergegeven door oranje navigatiebolletjes en behandelt o.a. de volgende onderwerpen: het navigeren door de toetsen; het gebruik van de besturingsknoppen.

8 4 Welke voorwaarden gelden voor een toetsafname? Voordat u een kandidaat de Luistertoets Nederlands 2F laat maken, is het nuttig om na te gaan of aan alle voorwaarden is voldaan. Een deel van deze voorwaarden heeft betrekking op basisvaardigheden die bij de kandidaat als bekend verondersteld worden. Andere voorwaarden betreffen de context waarin de kandidaat de toets kan maken. Hieronder worden de belangrijkste voorwaarden kort besproken. Computervaardigheid Om de toetsen op de computer te kunnen maken, moet een kandidaat met de muis kunnen omgaan en moet hij weten hoe een scrollbar werkt. Deze twee vaardigheden worden als bekend verondersteld. Individuele toetsafname Kandidaten moeten de toetsvragen zelfstandig beantwoorden. Dit betekent dat er tijdens de toetsafname iemand aanwezig moet zijn die erop toeziet dat kandidaten niet samenwerken. Woordenboek Het gebruik van een woordenboek, andere boeken of naslagwerken zijn bij de Luistertoets Nederlands 2F niet toegestaan. Terugkijken naar eerdere opgaven De toets is opgedeeld in vragenblokken. Elk vragenblok bestaat uit luisterfragmenten en daarbij behorende vragen. Een vragenblok wordt ingeleid met een introductiescherm, waarin informatie gegeven wordt over de aard van de tekst en de sprekers. De kandidaat kan een fragment meerdere malen beluisteren. Binnen een vragenblok kan de kandidaat navigeren tussen de vragen. Het is niet mogelijk om terug te gaan naar een ander blok. Wanneer alle vragen in een blok zijn beantwoord, kan de kandidaat naar het volgende blok door op volgende blok te klikken. Het is voor een optimaal meetresultaat van belang, dat de kandidaat hiervan op de hoogte is. Beschikbare tijd De kandidaat heeft maximaal 90 minuten de tijd om de toets te maken. Voorbereiding toetsafname De voorbereidingen voor een toetsafname zijn minimaal. De toets is op te roepen via de toetslink op De kandidaat kiest vervolgens de juiste toets en moet dan inloggen met zijn/haar persoonlijke inlogcode. Vervolgens moet de surveillant (de monitor) zelf inloggen en geeft toestemming aan de kandidaat om de toets te maken. Hierna wordt de toets gestart in Questionmark Secure (d.i. een beveiligde browser omgeving). Inloggegevens en specifieke informatie over de monitoring en gebruik/installatie van Questionmark Secure worden separaat van dit document verstrekt aan de deelnemende instelling. 8

9 5 Rapportage van toetsresultaten De antwoorden van de kandidaat op de toets worden automatisch door de computer verwerkt. Wanneer een kandidaat een toets heeft afgesloten, verschijnt een eindscherm waarna de toets kan worden afgesloten. Op dit eindscherm wordt geen eindscore vermeld. De eindscore wordt op een later tijdstip bekend gemaakt. Normering Niveau Scorebereik Beheerst niveau 1F of lager 0-5 Op weg naar 2F 6-24 Beheerst niveau 2F Op weg naar 3F Beheerst niveau 3F of hoger 40 9

10 Deelnemersinstructie bij de toets Nederlands Vaardigheid: Luisteren Beheersingsniveau: 2F Aantal opgaven: 40 Te behalen score: 400 punten Tijdsduur van de toets: 90 minuten 10

Luistertoets Engels. Afsluitende toets niveau A2. Handleiding digitale toetsafname

Luistertoets Engels. Afsluitende toets niveau A2. Handleiding digitale toetsafname Luistertoets Engels Afsluitende toets niveau A2 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2012) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets Niveau 3F. Handleiding digitale toetsafname

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets Niveau 3F. Handleiding digitale toetsafname Leestoets Nederlands Afsluitende toets Niveau 3F Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2012) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Luistertoets Nederlands

Luistertoets Nederlands Luistertoets Nederlands Niveau B1 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2010) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

Nadere informatie

Rekenen. Afsluitende toets niveau 3F. Handleiding digitale toetsafname

Rekenen. Afsluitende toets niveau 3F. Handleiding digitale toetsafname Rekenen Afsluitende toets niveau 3F Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2010) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

Nadere informatie

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau 2F. Handleiding digitale toetsafname

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau 2F. Handleiding digitale toetsafname Leestoets Nederlands Afsluitende toets niveau 2F Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2012) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Leestoets Engels. Afsluitende toets niveau A2. Handleiding digitale toetsafname

Leestoets Engels. Afsluitende toets niveau A2. Handleiding digitale toetsafname Leestoets Engels Afsluitende toets niveau A Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (014) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Rekenen. Afsluitende toets niveau 3F. Handleiding digitale toetsafname

Rekenen. Afsluitende toets niveau 3F. Handleiding digitale toetsafname Rekenen Afsluitende toets niveau 3F Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2014) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

Nadere informatie

Nederlands. Afsluitende toets niveau 2F. Handleiding digitale toetsafname

Nederlands. Afsluitende toets niveau 2F. Handleiding digitale toetsafname Nederlands Afsluitende toets niveau 2F Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2014) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau B2. Handleiding digitale toetsafname

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau B2. Handleiding digitale toetsafname Leestoets Nederlands Afsluitende toets niveau B2 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2010) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau B1. Handleiding digitale toetsafname

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau B1. Handleiding digitale toetsafname Leestoets Nederlands Afsluitende toets niveau B1 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2008) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Certificaat voor vakbekwaamheid

Certificaat voor vakbekwaamheid Certificaat voor vakbekwaamheid Theorie-examen trekkerrijbewijs Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (0) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Rekenen/wiskunde. Diagnostische toets rekenen niveau X2 en Y1. Handleiding digitale toetsafname

Rekenen/wiskunde. Diagnostische toets rekenen niveau X2 en Y1. Handleiding digitale toetsafname Rekenen/wiskunde Diagnostische toets rekenen niveau X2 en Y1 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2008) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Handleiding digitale toetsafname

Handleiding digitale toetsafname Handleiding digitale toetsafname Creta staat voor Collectieve Reken- en Taaltoetsen AOC s. Creta is in 2008 gestart met het maken van digitale toetsen voor Nederlands, Engels en Rekenen. De toetsen worden

Nadere informatie

Gebruik CRM rekenmachine (versie 1.0) ExamenTester 2.11

Gebruik CRM rekenmachine (versie 1.0) ExamenTester 2.11 Gebruik CRM rekenmachi ine (versie 1.0) ExamenTester 2..11 ICT helpdesk Telefoon rechtstreeks: 026 352 52 52 e mail: ictexamenhelpdesk@cito.nl Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2015)

Nadere informatie

Gebruik CRM rekenmachine (versie 1.0) ExamenTester MBO 2.11

Gebruik CRM rekenmachine (versie 1.0) ExamenTester MBO 2.11 Gebruik CRM rekenmachi ExamenTester ine (versie 1.0) MBO 2..11 ICT helpdesk Telefoon rechtstreeks: 026 352 52 52 e mail ICTBB@cito.nl Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2014) Niets

Nadere informatie

Stichting Cito, Arnhem (2017) Voorbeeldexamens mbo in PDF 1

Stichting Cito, Arnhem (2017) Voorbeeldexamens mbo in PDF 1 Stichting Cito, Arnhem (2017) Voorbeeldexamens mbo in PDF 1 Cito B.V. Arnhem (2017) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Cito worden openbaar gemaakt en/of verveelvoudigd

Nadere informatie

ICT-helpdesk Telefoon rechtstreeks:

ICT-helpdesk Telefoon rechtstreeks: Releasenotes ExamenTester MBO 2.11.14 ICT-helpdesk Telefoon rechtstreeks: 026 352 52 52 e-mail: ICTBB@cito.nl Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2014) Niets uit dit werk mag zonder

Nadere informatie

Handleiding Online Vilans Toetsen

Handleiding Online Vilans Toetsen Handleiding Online Vilans Toetsen Inleiding Deze handleiding is ontwikkeld om werknemers van De Zorggroep te ondersteunen bij het gebruik van de online omgeving voor het afnemen van Vilans toetsen. Inhoud

Nadere informatie

TOETSTAAK 44: AAN DE FINISH

TOETSTAAK 44: AAN DE FINISH TOETSTAAK 44: AAN DE FINISH Vaardigheid: luisteren. Doelstelling: eindterm 2 beheersen: de cursist kan het globale onderwerp bepalen in de beleving (d.i de wensen, noden en gevoelens) van een spreker.

Nadere informatie

PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort

PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort Examenprogramma Het eindexamen bestaat uit een centraal examen en een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: A Leesvaardigheid B Luistervaardigheid C Spreek- en gespreksvaardigheid

Nadere informatie

Deelnemersinstructie. Versie 2.0

Deelnemersinstructie. Versie 2.0 Deelnemersinstructie Versie 2.0 2 / 2016 Inleiding VIACert 2.0 is een modulair opgebouwd online examensysteem dat tegemoetkomt aan een diversiteit van wensen op het gebied van het afnemen van toetsen en

Nadere informatie

Medewerkers ontvangen een e-mail met een persoonlijke inlogcode (optie 1)

Medewerkers ontvangen een e-mail met een persoonlijke inlogcode (optie 1) Afname van de vragenlijst. De medewerkerspeiling kan op twee verschillende manieren worden afgenomen: gedrukt op papier (een voorbeeld van de standaard vragenlijst kan worden ingezien op http:///src/ptpbvpo.pdf

Nadere informatie

Tweede meting: een indicatie van leerprestaties in termen van het referentiekader

Tweede meting: een indicatie van leerprestaties in termen van het referentiekader Cito Primair onderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs Meting taal en rekenen 2010 Tweede meting: een indicatie van leerprestaties in termen van het referentiekader Meting taal en rekenen

Nadere informatie

2002/2003 SPREKEN EXAMEN I. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen. Staatsexamen Nederlands

2002/2003 SPREKEN EXAMEN I. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen. Staatsexamen Nederlands SPREKEN EXAMEN I Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten 2002/2003 Opgavenboekje Examennummer kandidaat: Aanwijzingen Staatsexamen Nederlands NT als tweede taal 2 U gaat een spreektoets maken. De toets

Nadere informatie

WISCAT-pabo. Informatie voor de kandidaten. In deze instructie komt aan de orde: Opgaven op een beeldscherm. De computer stelt de toets samen

WISCAT-pabo. Informatie voor de kandidaten. In deze instructie komt aan de orde: Opgaven op een beeldscherm. De computer stelt de toets samen WISCAT-pabo Informatie voor de kandidaten In deze instructie komt aan de orde: Informatie over beeldschermtoetsen in het algemeen en adaptieve toetsen in het bijzonder. Informatie over de WISCAT-pabo toets.

Nadere informatie

MS Internet Explorer

MS Internet Explorer MS Internet Explorer Module 0 MS Internet Explorer, versie 6 (NL) Nummer: 302 (20082002) The Courseware Company Niets van deze uitgave mag verveelvoudigd worden en/of openbaar worden gemaakt door middel

Nadere informatie

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Met deze handleiding maken wij u graag wegwijs op de website van Stichting Verkeersregelaars Nederland (SVNL). U vindt hier stap voor stap uitleg

Nadere informatie

PTA Engels GL/TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 14-15-16

PTA Engels GL/TL Bohemen, Houtrust, Kijkduin, Media&Design cohort 14-15-16 Het schoolexamen voor het vak Engels wordt in leerjaar 3 en 4 afgenomen over de onderdelen: - gespreksvaardigheid - leesvaardigheid - kijkvaardigheid - schrijfvaardigheid - luistervaardigheid In alle voortgangscontroletoetsen

Nadere informatie

GroupWise. Module 0. GroupWise, versie 5.5 (NL) Nummer: 057 (11062002) The Courseware Company

GroupWise. Module 0. GroupWise, versie 5.5 (NL) Nummer: 057 (11062002) The Courseware Company GroupWise Module 0 GroupWise, versie 5.5 (NL) Nummer: 057 (11062002) The Courseware Company Niets van deze uitgave mag verveelvoudigd worden en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie,

Nadere informatie

Toets bij 2F Opgavenboekje rekenen 1

Toets bij 2F Opgavenboekje rekenen 1 Voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs Toetsen taal en rekenen Toets bij F Opgavenboekje rekenen In deze toets staan 0 opgaven Gebruik op je antwoordblad de kolom waarboven staat: Rekenen

Nadere informatie

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Met deze handleiding maken wij u graag wegwijs op de website van Stichting Verkeersregelaars Nederland (SVNL). U vindt hier stap voor stap uitleg

Nadere informatie

PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort

PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort en examenprogramma Engelse taal en literatuur Het eindexamen bestaat uit een centraal examen en een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: A Leesvaardigheid; B Luistervaardigheid;

Nadere informatie

Basisarrangement. Groep: AGL fase 1 Leerjaar 1 Vak: Nederlandse taal. 5x per week 45 minuten werken aan de basisdoelen

Basisarrangement. Groep: AGL fase 1 Leerjaar 1 Vak: Nederlandse taal. 5x per week 45 minuten werken aan de basisdoelen Basis Groep: AGL fase 1 Leerjaar 1 Vak: Nederlandse taal 5x per week 45 minuten werken aan de basisdoelen Deviant methode leer/werkboek VIA vooraf op weg naar 1F. De 8 thema s in het boek hebben terugkerende

Nadere informatie

Handleiding ouderportaal ParnasSys

Handleiding ouderportaal ParnasSys Handleiding ouderportaal ParnasSys Inleiding Op onze school vinden wij openheid naar ouders belangrijk. Tijdens de oriëntatie op een nieuw leerlingvolgsysteem hebben wij met de scholen van onze stichting

Nadere informatie

Toolkit Onderwijs en Arbeidsmarkt (TOA)

Toolkit Onderwijs en Arbeidsmarkt (TOA) een beknopte toelichting op de Toolkit Onderwijs en Arbeidsmarkt (TOA) voor vo-scholen Spirit4you, december 2013 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1. Doel van dit document... 3 1.2. Vragen... 3 2. Wat

Nadere informatie

Internet Explorer. Module 0. Internet Explorer, versie 5.0 (UK) Nummer: 198 (11062002) The Courseware Company

Internet Explorer. Module 0. Internet Explorer, versie 5.0 (UK) Nummer: 198 (11062002) The Courseware Company Internet Explorer Module 0 Internet Explorer, versie 5.0 (UK) Nummer: 198 (11062002) The Courseware Company Niets van deze uitgave mag verveelvoudigd worden en/of openbaar worden gemaakt door middel van

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Het Examen Luisteren Programma I 9

Hoofdstuk 1 Het Examen Luisteren Programma I 9 Inhoud Inleiding 6 Hoofdstuk 1 Het Examen Luisteren Programma I 9 1.1 Wat wordt er getoetst bij het examen? 9 1.2 Hoe wordt het examen afgenomen? 9 1.3 Welke onderwerpen kun je in het luisterexamen verwachten?

Nadere informatie

Hieronder volgt een uitleg van de doelgroep met de daarbij horende aanpassingen.

Hieronder volgt een uitleg van de doelgroep met de daarbij horende aanpassingen. Protocol aangepaste toets afname. Ten aanzien van de standaardprocedure die gehanteerd wordt bij de afname van de methode gebonden toetsen en de CITO toetsen kunnen een aantal aanpassingen gemaakt worden.

Nadere informatie

Leerlinghandleiding bij de ESLC toetsmodule [NL]

Leerlinghandleiding bij de ESLC toetsmodule [NL] Leerlinghandleiding bij de ESLC toetsmodule [NL] Inhoudsopgave 1 INLEIDING 3 2 HET MAKEN VAN DE TOETSEN 3 2.1 Inloggen 3 2.2 Controleren van het geluid voor de luistertoets 5 2.3 Het maken van een toets

Nadere informatie

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars

Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Handleiding website SVNL voor evenementenverkeersregelaars Met deze handleiding maken wij u graag wegwijs op de website van Stichting Verkeersregelaars Nederland (SVNL). U vindt hier stap voor stap uitleg

Nadere informatie

Handleiding Toetssysteem deelnemers aanmelden Carrosserie

Handleiding Toetssysteem deelnemers aanmelden Carrosserie Handleiding Toetssysteem deelnemers aanmelden Carrosserie Stichting Stem Handleiding Toetssysteem deelnemers aanmelden Carrosserie versie 201612 Stem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Centrale examens Engels mbo

Centrale examens Engels mbo Centrale examens Engels mbo Onderscheid en afstand tussen B1 en B2 Charlotte Lugtenburg, Jan Paul de Vries Programma Wat is het ERK-niveau B2? Wat is de bandbreedte van B1 en B2? Engels B1 en B2: waar

Nadere informatie

Rekenen-Wiskunde 3.0. Groep 3

Rekenen-Wiskunde 3.0. Groep 3 Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Rekenen-Wiskunde 3.0 Groep 3 op papier en digitaal vanaf schooljaar 2013/2014 zowel kale sommen als contextopgaven sluit aan bij het onderwijs van nu integratie

Nadere informatie

Handleiding ouderportaal ParnasSys

Handleiding ouderportaal ParnasSys Handleiding ouderportaal ParnasSys Inleiding Op onze school vinden wij openheid naar ouders belangrijk. Tijdens de oriëntatie op een nieuw leerlingvolgsysteem hebben wij met de scholen van onze stichting

Nadere informatie

PILOTEXAMENS REKENEN MBO. 29 mei 2013 Jan Paul de Vries

PILOTEXAMENS REKENEN MBO. 29 mei 2013 Jan Paul de Vries PILOTEXAMENS REKENEN MBO 29 mei 2013 Jan Paul de Vries CONTOUREN BIJEENKOMST Voor wie: Docenten voor wie de pilotexamens rekenen mbo (relatief) nieuw zijn. Doel: Informeren over de huidige stand van zaken,

Nadere informatie

Rapportage Standaardbepalingen. Project Referentieset Mondelinge Taalvaardigheid (RMT)

Rapportage Standaardbepalingen. Project Referentieset Mondelinge Taalvaardigheid (RMT) Rapportage Standaardbepalingen Project Referentieset Mondelinge Taalvaardigheid (RMT) 2018 voorlopig rapport na eerste standaardbepaling 2018 Bas Hemker Karin Heesters Jesse Koops Roelien Linthorst Cito

Nadere informatie

Stap-voor-stap handleiding Resultatenmonitor BAO

Stap-voor-stap handleiding Resultatenmonitor BAO Stap-voor-stap handleiding Resultatenmonitor BAO De Resultatenmonitor Deze uitleg gaat over de resultatenmonitor in de methodesoftware van Noordhoff Uitgevers. De resultatenmonitor is een mooi hulpmiddel

Nadere informatie

Handleiding remote werken Citrix versie 6.5

Handleiding remote werken Citrix versie 6.5 Handleiding remote werken Citrix versie 6.5 Danthas BV Kraaiheide 1 9202 PC Drachten T +31(0)512-571166 F +31(0)512-571177 Copyright. Het copyright van dit document berust bij Danthas BV. Niets uit dit

Nadere informatie

NT2. Examen I: Spreken. Voorbeeldexamen. Opgavenboekje. Staatsexamen Nederlands als tweede taal. Examennr. kandidaat: Aanwijzingen

NT2. Examen I: Spreken. Voorbeeldexamen. Opgavenboekje. Staatsexamen Nederlands als tweede taal. Examennr. kandidaat: Aanwijzingen Examen I: Spreken Tijdsduur ± 30 minuten Opgavenboekje 2009 Voorbeeldexamen Examennr. kandidaat: Aanwijzingen U gaat een spreektoets maken. De toets bestaat uit twee delen. Elk deel begint met een korte

Nadere informatie

TOETSTAAK 15: PAS OP VOOR HET WATER!

TOETSTAAK 15: PAS OP VOOR HET WATER! TOETSTAAK 15: PAS OP VOOR HET WATER! Vaardigheid: luisteren. Doelstelling: De cursist kan op beschrijvend niveau relevante gegevens selecteren uit informatieve teksten zoals een gesprek, een telefoongesprek,

Nadere informatie

NEDERLANDSE TAAL 2F TITEL IN KAPITALEN MBO KAN OVER TWEE REGELS. Syllabus (concept) Subtitel. Versie 1,december 2011

NEDERLANDSE TAAL 2F TITEL IN KAPITALEN MBO KAN OVER TWEE REGELS. Syllabus (concept) Subtitel. Versie 1,december 2011 NEDERLANDSE TAAL 2F TITEL IN KAPITALEN MBO KAN OVER TWEE REGELS Syllabus (concept) Subtitel Versie 1,december 2011 Versie 1.0, september 2011 Inhoud Voorwoord... 3 1. Syllabus... 5 1.1 Kader... 5 1.2 Vorm

Nadere informatie

Spelling 3.0. Groep 5

Spelling 3.0. Groep 5 Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Spelling 3.0 Groep 5 op papier vanaf schooljaar 2015/2016 vanaf 2016/2017 ook digitaal alleen dicteeopgaven, ook in de hogere groepen uitgebreide foutenanalyse

Nadere informatie

: Sociale Dienst Oost Achterhoek (Berkelland, Oost Gelre en

: Sociale Dienst Oost Achterhoek (Berkelland, Oost Gelre en 1 Rotterdam, 16 juli 2018 Gegevens aanvrager Gemeente Winterswijk) Contact : Sociale Dienst Oost Achterhoek (Berkelland, Oost Gelre en : Ruth Hengeveld, r.hengeveld@socialedienstoostachterhoek.nl Michiel

Nadere informatie

Docentenhandleiding. PC-vaardig - basis

Docentenhandleiding. PC-vaardig - basis Docentenhandleiding PC-vaardig - basis Titel Docentenhandleiding PC-vaardig - basis Eerste druk December 2017 De docentenhandleiding PC-vaardig - basis is een onderdeel van de WERK-portal.nl. De WERK-portal.nl

Nadere informatie

A. Basis computer en internet. Vragenlijst 2. U heeft geoefend met de computer. De bibliotheek heeft u daar graag bij geholpen.

A. Basis computer en internet. Vragenlijst 2. U heeft geoefend met de computer. De bibliotheek heeft u daar graag bij geholpen. Monitor digitale basisvaardigheden Versie: maart 2016 IN TE VULLEN DOOR BIBLIOTHEEKMEDEWERKER Postcode van de bibliotheekvestiging: Datum waarop vragenlijst is/wordt ingevuld: A. Basis computer en internet

Nadere informatie

PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort 15-16-17

PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort 15-16-17 en examen Engels PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort 15-16-17 Het eindexamen bestaat uit een centraal examen en een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen:

Nadere informatie

Docentenhandleiding - Algemeen

Docentenhandleiding - Algemeen 2018 Docentenhandleiding - Algemeen Anne van der Weide - Miltenburg Training & Support Telefoon: 036-3030363 Email: support@bettermarks.nl Introductie Beste bettermarksdocenten, Welkom bij de algemene

Nadere informatie

TOETSTAAK 17: MET DE KINDEREN OP STAP

TOETSTAAK 17: MET DE KINDEREN OP STAP TOETSTAAK 7: MET DE KINDEREN OP STAP Vaardigheid: luisteren. Doelstelling: de cursist kan op structurerend niveau de informatie overzichtelijk ordenen in: - informatieve teksten zoals een aankondiging,

Nadere informatie

PTA Engels BBL Statenkwartier, Kijkduin Engels - cohort 13-14-15

PTA Engels BBL Statenkwartier, Kijkduin Engels - cohort 13-14-15 Het schoolexamen voor het vak Engels wordt in leerjaar 3 en 4 afgenomen over de onderdelen: - gespreksvaardigheid - leesvaardigheid - kijkvaardigheid - schrijfvaardigheid - luistervaardigheid In alle voortgangscontroletoetsen

Nadere informatie

Product Informatie Blad - Taaltoets

Product Informatie Blad - Taaltoets Product Informatie Blad - Taaltoets PIB150-2010-Taaltoets Context In opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft de Commissie Meijerink onderzoek gedaan naar wat leerlingen

Nadere informatie

Handleiding Toetssite

Handleiding Toetssite Handleiding Toetssite Inhoud Inleiding 3 1 Werken met de Toetssite 3 1.1 Praktische gebruiksinformatie 3 Inloggen 3 Opstarten 3 1.2 Methode kiezen 3 1.3 Toetsresultaten invoeren en/of wijzigen 5 Groep

Nadere informatie

Handleiding Verwerkingssoftware Pluspunt. Versie 1.2

Handleiding Verwerkingssoftware Pluspunt. Versie 1.2 Handleiding Verwerkingssoftware Pluspunt Versie 1.2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Starten 4 2.1. Inloggen via Basispoort door de kinderen 4 2.2. De leerling-startpagina 5 2.3. De software voor de kinderen

Nadere informatie

Rekenen-Wiskunde 3.0. Groep 5

Rekenen-Wiskunde 3.0. Groep 5 Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Rekenen-Wiskunde 3.0 Groep 5 op papier en digitaal vanaf schooljaar 2015/2016 zowel kale sommen als contextopgaven sluit aan bij het onderwijs van nu integratie

Nadere informatie

WISCAT-pabo. In deze instructie komt aan de orde: Opgaven op een beeldscherm. De computer stelt de toets samen. Proces adaptieve toets

WISCAT-pabo. In deze instructie komt aan de orde: Opgaven op een beeldscherm. De computer stelt de toets samen. Proces adaptieve toets WISCAT-pabo Informatie voor de kandidaten. In deze instructie komt aan de orde: Informatie over beeldschermtoetsen in het algemeen en adaptieve toetsen in het bijzonder. Informatie over de WISCAT-pabo

Nadere informatie

Online herhalingscursus Medewerker Luchtvracht

Online herhalingscursus Medewerker Luchtvracht Handleiding Online herhalingscursus Medewerker Luchtvracht Maak uw keuze in onderstaand schema. U kun hierna op de pagina inhoud het betreffende hoofdstuk aanklikken. 1 Inhoud 1. Inloggen... 3 2. Inloggen

Nadere informatie

Docentenhandleiding - Algemeen

Docentenhandleiding - Algemeen 2018 Docentenhandleiding - Algemeen Training & Support Telefoon: 036-3030363 Email: support@bettermarks.nl Introductie Beste Bettermarks docenten, Welkom bij de algemene docentenhandleiding van Bettermarks.

Nadere informatie

De koppeling van de Cito kijk- en luistertoetsen moderne vreemde talen aan het Europees Referentiekader

De koppeling van de Cito kijk- en luistertoetsen moderne vreemde talen aan het Europees Referentiekader De koppeling van de Cito kijk- en luistertoetsen moderne vreemde talen aan het Europees Referentiekader Cito, april 7 Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem 6. Auteursrecht voorbehouden.

Nadere informatie

Hoofdvaart College PTA 2014-2015 4 e leerjaar gemengde leerweg

Hoofdvaart College PTA 2014-2015 4 e leerjaar gemengde leerweg Periode 5 week 34 44 18/08/2014 31/10/2014 Wordt getoetst in week Eindterm Toetsvorm 36 MVT/K/5 Kijk- en luistervaardigheid 37 MVT/K/3 Hoofdvaart College Vindt plaats in de toetsweek? Duur (50min. of 100

Nadere informatie

Profiel Academische Taalvaardigheid

Profiel Academische Taalvaardigheid Profiel Academische Taalvaardigheid Het Profiel Academische Taalvaardigheid omvat de taalvaardigheid die nodig is om op academisch niveau in het Nederlands te functioneren en is in de eerste plaats gericht

Nadere informatie

Handleiding Permanente Educatie

Handleiding Permanente Educatie Handleiding Permanente Educatie Inhoud Inleiding... 2 Inloggen in de digitale leeromgeving... 3 PE-toetsen... 4 Extra informatie... 5 E-learning... 6 Handleiding Permanente Educatie versie 2016 Pagina

Nadere informatie

TOETSTAAK 46: POLITIE OP STRAAT

TOETSTAAK 46: POLITIE OP STRAAT TOETSTAAK 46: POLITIE OP STRAAT Vaardigheid: luisteren. Doelstelling: eindterm 3 beheersen: de cursist kan het globale onderwerp bepalen in een klacht. Verwerkingsniveau: beschrijvend. Context: contacten

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Na het doorlopen van de weet ik precies wat ik kan verwachten op het examen Nederlands. Door deze goede voorbereiding zie ik het examen met vertrouwen tegemoet! Toetsing

Nadere informatie

A. Basis computer en internet. Vragenlijst 1

A. Basis computer en internet. Vragenlijst 1 Monitor digitale basisvaardigheden Versie: maart 2016 IN TE VULLEN DOOR BIBLIOTHEEKMEDEWERKER Postcode van de bibliotheekvestiging: Datum waarop vragenlijst is/wordt ingevuld:... A. Basis computer en internet

Nadere informatie

Beoordeling onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen

Beoordeling onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen Beoordeling onderwijskundige en organisatorische aspecten andere eindtoetsen IDnummer 14.001 Naam Toets ROUTE 8 Aanvrager A-VISION B.V. Beoordelaars Mw. G. Spaans Dhr. G. Gelderblom Datum beoordeling 16-10-2014

Nadere informatie

Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid

Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Kerndoelen: 1. Leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie mondeling (of schriftelijk) gestructureerd weer te

Nadere informatie

Basisoperaties Groep 4 t/m 8 Januari/februari 2013

Basisoperaties Groep 4 t/m 8 Januari/februari 2013 Handleiding BAO M4 t/m M8 Primair onderwijs Cito Volgsysteem Basisoperaties Groep 4 t/m 8 Januari/februari 2013 Handleiding voor de leerkracht Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Doel van het onderzoek 3 1.2

Nadere informatie

KANDIDATENBROCHURE. Wft-examens en PEplus-examens

KANDIDATENBROCHURE. Wft-examens en PEplus-examens KANDIDATENBROCHURE Wft-examens en PEplus-examens Inhoud: pagina: 1. Doel van deze brochure 3 2. Examen onderdelen 3 2.1 Eerste onderdeel: kennis en begrip 4 2.2 Tweede onderdeel: professioneel gedrag 4

Nadere informatie

TOETSTAAK 10: ZAPPEN. 1. Materiaal nodig voor deze toetstaak. 2. Het afnemen van de toets taak

TOETSTAAK 10: ZAPPEN. 1. Materiaal nodig voor deze toetstaak. 2. Het afnemen van de toets taak TOETSTAAK 10: ZAPPEN Vaardigheid: luisteren. Doelstelling: de cursist kan op beschrijvend niveau het globale onderwerp bepalen en de gedachtegang volgen in: - informatieve teksten zoals fragmenten van

Nadere informatie

PTA wiskunde A HAVO Belgisch Park cohort

PTA wiskunde A HAVO Belgisch Park cohort Inleiding Tijdens het afleggen van het examen (schoolexamen en centraal examen) is het aan de kandidaat toegestaan de volgende hulpmiddelen te gebruiken: een liniaal met millimeterverdeling een geodriehoek

Nadere informatie

PTA Engels Kader Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort

PTA Engels Kader Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort Het schoolexamen voor het vak Engels wordt in leerjaar 3 en 4 afgenomen over de onderdelen: - gespreksvaardigheid - leesvaardigheid - kijkvaardigheid - schrijfvaardigheid - luistervaardigheid In alle voortgangscontroletoetsen

Nadere informatie

C. Basis computer, internet en sociale media. Vragenlijst 2. U heeft geoefend met de computer. De bibliotheek heeft u daar graag bij geholpen.

C. Basis computer, internet en sociale media. Vragenlijst 2. U heeft geoefend met de computer. De bibliotheek heeft u daar graag bij geholpen. Monitor digitale basisvaardigheden Versie: maart 2016 IN TE VULLEN DOOR BIBLIOTHEEKMEDEWERKER Postcode van de bibliotheekvestiging: Datum waarop vragenlijst is/wordt ingevuld: C. Basis computer, internet

Nadere informatie

Handleiding. Online Microsoft Office trainingen. Icttrainingen.nl Simon Stevinweg BS Arnhem T : E :

Handleiding. Online Microsoft Office trainingen. Icttrainingen.nl Simon Stevinweg BS Arnhem T : E : Handleiding Online Microsoft Office trainingen Icttrainingen.nl Simon Stevinweg 27 6827 BS Arnhem T : 026-8402941 E : support@icttrainingen.nl Inhoudsopgave 1. Globale werking van de cursus 1.1. Instaptoetsen

Nadere informatie

Toelichting bij applicatie "betekenis geven aan cijfers"

Toelichting bij applicatie betekenis geven aan cijfers Toelichting bij applicatie "betekenis geven aan cijfers" De toelichting op deze applicatie bestaat uit twee onderdelen: een praktische handleiding voor het gebruik van de applicatie; uitleg over de informatie

Nadere informatie

Voorbeeldtoets Biologie voor groep 8 Voeding en gezondheid. Deze toets bestaat uit 12 opgaven

Voorbeeldtoets Biologie voor groep 8 Voeding en gezondheid. Deze toets bestaat uit 12 opgaven Voorbeeldtoets iologie voor groep 8 Voeding en gezondheid eze toets bestaat uit 12 opgaven Stichting ito Instituut voor Toetsontwikkeling rnhem (2011) lle rechten voorbehouden. Niets uit dit werk mag zonder

Nadere informatie

PTA Engels Basis Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort 16-17-18

PTA Engels Basis Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort 16-17-18 Het schoolexamen voor het vak Engels wordt in leerjaar 3 en 4 afgenomen over de onderdelen: - gespreksvaardigheid - leesvaardigheid - kijkvaardigheid - schrijfvaardigheid - luistervaardigheid In alle voortgangscontroletoetsen

Nadere informatie

NT 2 2003/2004 SPREKEN EXAMEN. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen

NT 2 2003/2004 SPREKEN EXAMEN. Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten. Opgavenboekje. Examennummer kandidaat: Aanwijzingen SPREKEN EXAMEN I 2003/2004 Voorbeeldexamen Tijdsduur ± 30 minuten Opgavenboekje Examennummer kandidaat: Aanwijzingen U gaat een spreektoets maken. De toets bestaat uit twee delen. Elk deel begint met een

Nadere informatie

PTA Engels Basis Kijkduin, Statenkwartier cohort 14-15-16

PTA Engels Basis Kijkduin, Statenkwartier cohort 14-15-16 Het schoolexamen voor het vak Engels wordt in leerjaar 3 en 4 afgenomen over de onderdelen: - gespreksvaardigheid - leesvaardigheid - kijkvaardigheid - schrijfvaardigheid - luistervaardigheid In alle voortgangscontroletoetsen

Nadere informatie

Toelichting bij omzettingstabellen centraal examen Engels B1 en B2 mbo (januari/ februari 2019)

Toelichting bij omzettingstabellen centraal examen Engels B1 en B2 mbo (januari/ februari 2019) Utrecht, 19 februari 2019 Toelichting bij omzettingstabellen centraal examen Engels B1 en B2 mbo (januari/ februari 2019) Vaardigheidsschaal Er is een vaardigheidsschaal voor Engels die loopt van 0 tot

Nadere informatie

Handleiding resultatenmonitor Getal & Ruimte Junior. Toegang resultatenmonitor. U komt bij de resultatenmonitor via Basispoort.

Handleiding resultatenmonitor Getal & Ruimte Junior. Toegang resultatenmonitor. U komt bij de resultatenmonitor via Basispoort. Handleiding resultatenmonitor Getal & Ruimte Junior Toegang resultatenmonitor U komt bij de resultatenmonitor via Basispoort. Log in op Basispoort en kies voor lesmateriaal. Klik vervolgens op Mijn Klas.

Nadere informatie

Handleiding Magister 6

Handleiding Magister 6 Handleiding Magister 6 Inhoudsopgave Inloggen 3 Instellen wachtwoord 5 Invoeren e-mail adres 5 Beginscherm Magister 6 Aanwezigheid 7 Cijfers 7 Ouderavond 7 Vakkenpakketkeuze leerjaar 2 10 Magister en Meta

Nadere informatie

Stap-voor-stap Handleiding Resultatenmonitor Flits

Stap-voor-stap Handleiding Resultatenmonitor Flits Stap-voor-stap Handleiding Resultatenmonitor Flits Stap 1 U komt bij de Resultatenmonitor via Basispoort. Log in op Basispoort en kies voor lesmateriaal. Klik vervolgens op mijnklas. Werkt u niet met Basispoort,

Nadere informatie

Handleiding Magister 5.6 voor ouders

Handleiding Magister 5.6 voor ouders Handleiding Magister 5.6 voor ouders Inleiding Het Merletcollege gebruikt voor haar leerlingen- en cijferadministratie het software pakket Magister. Hiervan is ook een webversie beschikbaar waarmee ouders

Nadere informatie

Toetsen voor de Moderne Vreemde Talen en het Nederlands

Toetsen voor de Moderne Vreemde Talen en het Nederlands Toetsen voor de Moderne Vreemde Talen en het Nederlands bij het Common European Framework Instructie voor de kandidaat - 2 - Instructie voor de kandidaat Lees deze instructie voordat je een examen gaat

Nadere informatie

Cursistenhandleiding CODE Multimedia - standalone-versie

Cursistenhandleiding CODE Multimedia - standalone-versie Cursistenhandleiding CODE Multimedia - standalone-versie Inleiding Met CODE werk je een groot deel van de tijd zelfstandig. De opdrachten die je zelfstandig maakt doe je vaak op de computer. Met het computerprogramma

Nadere informatie

Handleiding Verwerkingssoftware De wereld in getallen

Handleiding Verwerkingssoftware De wereld in getallen Handleiding Verwerkingssoftware De wereld in getallen Versie 1.2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Starten 4 2.1. Inloggen via Basispoort door de kinderen 4 2.2. De leerling-startpagina 5 2.3. De software

Nadere informatie

Correctievoorschrift VWO 2016

Correctievoorschrift VWO 2016 Correctievoorschrift VWO 2016 tijdvak 1 Arabisch Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores 6 Bronvermeldingen

Nadere informatie

Voorbeeldtoets Biologie voor groep 8

Voorbeeldtoets Biologie voor groep 8 Voorbeeldtoets iologie voor groep 8 eel 2 Stofwisseling en kringloop eze toets bestaat uit 12 opgaven Stichting ito Instituut voor Toetsontwikkeling rnhem (2011) lle rechten voorbehouden. Niets uit dit

Nadere informatie

Handleiding VerkiezingsAcademie stembureauleden, voorzitters en tellers Tweede Kamerverkiezing maart 2017

Handleiding VerkiezingsAcademie stembureauleden, voorzitters en tellers Tweede Kamerverkiezing maart 2017 Handleiding VerkiezingsAcademie stembureauleden, voorzitters en tellers Tweede Kamerverkiezing maart 2017 Inhoudsopgave Pagina Inloggen 3 Uitnodiging accepteren 4 Inloggen met account 5 De cursus 6 Introductie

Nadere informatie

C. Basis computer, internet en sociale media. Vragenlijst 1

C. Basis computer, internet en sociale media. Vragenlijst 1 Monitor digitale basisvaardigheden Versie: maart 2016 IN TE VULLEN DOOR BIBLIOTHEEKMEDEWERKER Postcode van de bibliotheekvestiging: Datum waarop vragenlijst is/wordt ingevuld: C. Basis computer, internet

Nadere informatie

KANDIDATENBROCHURE. Wft-examens

KANDIDATENBROCHURE. Wft-examens KANDIDATENBROCHURE Wft-examens Inhoud: pagina: 1. Doel van deze brochure 3 2. Inhoud van de examens 3 3. Examen onderdelen 4 3.1 Eerste onderdeel: kennis en begrip 4 3.2 Tweede onderdeel: professioneel

Nadere informatie