Ik wil journalist worden

Transcriptie

1 Ik wil journalist worden - Tine Verschueren VRT Nieuwsdienst Het Journaal juni 2014

2 MIJN STAGEVERSLAG OVER 2 MAANDEN 9 WEKEN 42 DAGEN 357 UUR LEREN, VALLEN EN WEER OPSTAAN 1

3 Voorwoord Al van jongs af aan wilde ik een echte journalist worden en werken voor een van de grootste nieuwsmedia, de televisie. Ik moest en zou net zo goed worden als de grote Martine Tanghe, de moeder der televisiejournalisten. Al snel stortte ik mij in de wereld van het nieuws en geen enkel weetje kon nog aan mij ontsnappen. Nu, enkele jaren later, wil ik nog steeds journalist worden. Maar zoals iedereen doorheen zijn levensjaren leert relativeren, kan ik dat nu ook. Ik weet nu dat mijn droom om naast Martine Tanghe te staan als jonge journaliste, misschien iets te groot was. Ik heb me er dan ook bij neergelegd dat de weg om een journalist te worden, een lange en moeilijke weg is. Een weg die je enkel kan bewandelen als je jezelf niet laat neerslaan door de concurrentie, kan omgaan met kritiek en vooral leert uit je fouten. Ik ben dan ook enorm blij dat ik drie jaar geleden heb gekozen voor de opleiding Journalistiek aan de Plantijn Hogeschool ondertussen AP Hogeschool in Antwerpen. Dat was een klein stapje dichter bij de journalistieke wereld en een klein stapje dichter bij het verwezenlijken van mijn kinderdroom. Doorheen die drie jaar van opleiding, vorming en ontwikkeling ben ik enorm gegroeid. Niet alleen op journalistiek vlak, maar ook persoonlijk heb ik grote stappen vooruit gezet. Mijn blik is ruimer geworden en mijn visie op de wereld in het algemeen is sterk veranderd. Ik weet nu dat mijn liefde voor de journalistiek alleen maar groter is geworden en daarom sta ik dan ook te popelen om er zo snel mogelijk mijn beroep van te maken. Voor mij is het nieuws op de voet volgen geen hele karwei, maar gewoon een van mijn hobby s. Ik ben gebeten door de actualiteit en ik hoop dat zo snel mogelijk via de journalistieke weg te kunnen overbrengen aan anderen. Natuurlijk was het zonder heel wat mensen niet gelukt om deze opleiding tot een goed einde te brengen. In de eerste plaats wil ik mijn ouders bedanken die mij de kans hebben gegeven om mijn studie te verwezenlijken. Ze verdienen een pluim voor hun geduld en voor het vertrouwen dat ze mij hebben gegeven. Er gaat ook een speciale dank uit naar mijn stageplaats, de VRT Nieuwsdienst, en naar mijn bedrijfsmentors Simon Verbist en Wouter Dambre. Zij zorgden voor twee interessante en leerrijke maanden en gaven mij de kans om mijn journalistieke vaardigheden en kennis verder en beter te ontwikkelen. Verder wil ik graag alle lectoren van de voorbije drie jaar bedanken. Zij hebben mij mee gemaakt tot wie ik nu ben. Zij hebben mij de juiste kennis, vaardigheden en technieken bijgebracht. En in het bijzonder bedank ik graag mijn hogeschoolmentor, mijnheer Vanderhaeghen, die mij de voorbije twee maanden heeft begeleid tijdens mijn stage. Het zal niet altijd gemakkelijk zijn om het te maken op journalistiek vlak, maar ik weet beter dan ooit wat ik wil. Mijn ambitie wordt alleen maar groter en ik zal dan ook mijn uiterste best doen om mijn droom in realiteit om te zetten. Tine Verschueren 6 juni

4 Inhoudstafel Voorwoord... 2 Extra informatie Opdrachtgever Hogeschoolmentor Stageplaats Bedrijfsmentor Stageperiode... 5 Inleiding... 6 Bedrijfsbeschrijving Geschiedenis van de openbare omroep Productiehuis VRT Nieuws Locatie R R Onderdelen Televisie Radio Online Live Center Nieuwsbronnen Nieuwsselectie Coördinatie Evaluatie Organigram Productiehuis VRT Nieuws Tien pijlers Opdracht Doelgroep Concurrenten VRT Nieuws Medialaan, VTM Nieuws De Vijver, VIER Internationale positie VRT en VRT Nieuws Plaats van VRT Nieuws binnen het huidige medialandschap De openbare omroep in de 21ste eeuw

5 7 Toekomstvisie Overlijden Jean-Luc Dehaene Verkiezingen Prijzen Taken en producten doorheen de stage Succesverhalen en probleemervaringen Probleemcase Dagbladhandelaar Succescases Moederdag Voxpop bij jongeren die voor het eerst gaan stemmen (Boukriss & Bahri) Reflectie op de opleiding Besluit Bijlagen De tien pijlers van VRT Nieuws Richtlijnen verkiezingen Taken- en productenlijsten Takenlijst Productenlijst Bibliografie

6 Extra informatie 1 Opdrachtgever AP Hogeschool Campus Management en Communicatie Meistraat Antwerpen 2 Hogeschoolmentor Wilfried Vanderhaeghen Lector Radiojournalistiek AP Hogeschool Campus Management en Communicatie Meistraat Antwerpen 3 Stageplaats Vlaamse Radio en Televisieomroep VRT Nieuwsdienst Het Journaal Auguste Reyerslaan Brussel 4 Bedrijfsmentor Simon Verbist Het Journaal VRT Nieuwsdienst , simon.verbist@vrt.be Wouter Dambre Het Journaal Coördinator Planning, projecten en Weekend , wouter.dambre@vrt.be 5 Stageperiode 31 maart 2014 tot 30 mei

7 Inleiding In het derde jaar van de opleiding Journalistiek aan de AP Hogeschool in Antwerpen kreeg ik de kans een praktijkstage van twee maanden te volgen. Op die manier kon ik mijn kennis en ervaringen van de voorbije drie jaar toetsen aan de echte journalistieke wereld. Aan de hand van mijn stage was het ook mogelijk mijn visie en blik op de wereld aan te passen waar nodig. Tijdens die twee maanden kwam ik op een interessante, leerrijke en uitdagende manier in contact met het echte werkveld. Ik heb stage gelopen bij de VRT Nieuwsdienst en meer specifiek bij Het Journaal. Als lid van het researchteam van Het Journaal draaide ik actief mee in de dagdagelijkse werking van de nieuwsdienst. Ik werd intensief betrokken bij de uitwerking van zowel Het Journaal van 13 uur als van 19 uur. Mijn stageactiviteiten bestonden uit researchopdrachten voor het Journaal en de VRT Nieuwsdienst in het algemeen, het uitwerken van onderwerpen tot een filmklaar item met aandacht voor beeldwaarde en journalistieke evenwichten, het screenen van nieuwsbronnen op zoek naar relevante nieuwsfeiten en achtergrondinformatie, brainstormen, briefen van collega s en deelnemen aan de opname van een item. Ik heb dus niet enkel kennis gemaakt met de voorbereiding van nieuwsitems, maar ook met de uitwerking en nabeschouwing ervan. Vanuit mijn grote interesse in het algemene nieuws was VRT Nieuws een van mijn drie keuzestageplaatsen. Na de goedkeuring van mijn opleidingscoördinatoren heb ik telefonisch contact opgenomen met de stageadministrator van de VRT. Daarna volgde er een sollicitatiegesprek met Emmanuel Rottey, Hoofdredacteur Algemene Nieuwsgaring en Online media. Hij gaf mij na ons gesprek al meteen de verlossende woorden: Ik verwacht jou hier op 31 maart. De stage paste perfect binnen mijn Professionele Bachelor opleiding Journalistiek, met als keuzemajor Teevee in het derde en laatste jaar. De opleiding was jaar na jaar een verrijking op gebied van kennis en van ervaring. Ik leerde zowel radio als televisieteksten en artikels schrijven. Ook zorgde de opleiding ervoor dat het maken van televisie en radioprogramma s niet langer onbekend terrein was. Ik leer dag na dag, maand na maand en jaar na jaar stilaan alle kneepjes van het vak. Vanaf de eerste dag wist ik al zonder enige twijfel dat Teevee mijn afstudeermajor zou zijn in het laatste jaar. In dat laatste jaar van mijn opleiding heb ik geleerd hoe ik nieuws op een correcte, kritische en onderbouwde manier kan overbrengen aan de kijker. Niet enkel door de lessen en opdrachten, maar ook door gastcolleges van journalisten en eindredacteurs die al jaren in het vak zitten. Het voorbije academiejaar is mijn passie voor journalistiek alleen maar groter geworden. Ook lag de stage heel sterk in de lijn van mijn interesses en persoonlijkheid. Ik ben gebeten door de actualiteit en vind het enorm boeiend om het nieuws op de voet te volgen via zoveel mogelijk kanalen. Mijn interesses gaan vooral uit naar het algemene nieuws en de politieke actualiteit. Mijn stage was door de verkiezingsperiode dus een enorme aanvulling bij mijn interessepatroon. De nieuwsgierig- en leergierigheid die ik als persoon bezit, zijn tijdens de voorbije maanden voldoende geprikkeld. Alle gebeurtenissen op de redactievloer trokken niet alleen mijn aandacht, maar zorgden ook voor een enorme stap voorwaarts in mijn leerproces. Een leerproces dat gepaard ging met vallen en opstaan. Voor de start van mijn stage, nam ik mezelf ook voor om een aantal doelstellingen en leerdoelen op te stellen en die zo goed mogelijk te bereiken. Op de eerste plaats wilde ik leren begrijpen hoe een 6

8 nieuwsredactie elke dag opnieuw het nieuws aan de mensen overbrengt. Hoe het er in de werkelijkheid aan toe gaat, kan je niet vergelijken met het beeld dat mensen vaak in hoofd hebben. Het is elke dag opnieuw vergaderen, briefen, werken tegen de klok en vooral heel veel nieuws verzamelen en jammer genoeg ook elimineren. Verder wilde ik ook heel veel bijleren op het gebied van researchen. Naar mijn gevoel had ik er nog niet voldoende feeling mee en wist ik niet hoe ik de research van bepaalde onderwerpen moest aanpakken. Ik ben achteraf dus ook heel tevreden dat het researchen van onderwerpen een onderdeeltje was van mijn takenpakket en dat ik nu de techniek van het researchen beheers. Ook het leggen van contacten en mijn netwerk uitbreiden was een doel tijdens mijn stage, zowel binnen als buiten het bedrijf. Met dit stageportfolio wil ik u dan ook laten kennismaken met de VRT als stageplaats, hun plaats binnen het huidige medialandschap en hun toekomstvisie. Ook volgt er een overzicht van de producten die ik realiseerde doorheen mijn stage. Dat overzicht bevat zowel succeservaringen als probleemervaringen. Die ervaringen hebben mij veel bijgeleerd en ervoor zorgt dat ik bepaalde dingen anders ging doen. Zo kon ik sommige probleemervaringen omzetten in succesverhalen. Met de zelfreflectie en de reflectie van de opleiding/stage probeer ik u een zo helder mogelijk beeld te geven over mijn verwachtingen, mijn vaardigheden, de opleiding en de leerprocessen tijdens mijn stage. 7

9 Bedrijfsbeschrijving 1 Geschiedenis van de openbare omroep 1 In 1930 richt de overheid het unitaire NIR/INR op dat voor twaalf jaar het nationale zendmonopolie krijgt. Na de zes jaar wordt het NIR opgesplitst in een Nederlandstalige en Franstalige afdeling en krijgt de Nederlandstalige afdeling een gebouw aan het Flageyplein. Tijdens de Tweede Wereldoorlog nemen de Duitsers het NIR in en zenden een eigen propagandaprogramma uit via Sender Brüssel. In 1953 worden dan eindelijk de eerste televisieprogramma s uitgezonden in België en komt het NIR vijf jaar later onder de bevoegdheid van de minister van Cultuur. In 1960 wordt het NIR de BRT onder leiding van Paul Vandenbussche als administrateur-generaal. Een jaar later wordt er naast BRT 1 en BRT 2, BRT 3 opgericht dat bevoegd is voor klassieke muziek en serieuze programma s. Op 1 januari 1971 worden de eerste televisie-uitzendingen in kleur uitgezonden. De voorloper van Canvas, TV 2, gaat in 1977 van start. Dat tweede net zendt twee avonden per week programma s uit, wat later vier avonden per week zullen worden. Twee jaar later wordt er een decreet opgericht dat zegt dat nieuwsuitzendingen en programma s met een informatief karakter, objectiever moeten zijn. In 1983 wordt de jongerenradiozender Studio Brussel opgericht als regionale zender. Vier jaar later zendt de radiozender uit in heel Vlaanderen. Ook komt er drie jaar na de oprichting van de jongerenzender een nieuwe directeur aan het hoofd van de openbare omroep, namelijk Cas Goossens. Radiozender Donna wordt in 1992 gelanceerd en draait voornamelijk eigentijdse muziek. In 2009 wordt Donna vervangen door MNM. Drie jaar na de oprichting van Donna, is niet langer de minister van Cultuur bevoegd voor de openbare omroep, maar wel de minister van Media. In 1996 neemt Bert De Graeve de taak van Cas Goossens over. Verder profileert TV 1 zich als het verbredende net en TV 2 wordt beschouwd als het verdiepende net. TV 2 zal dan ook worden opgesplitst in een onderdeel voor volwassenen en een onderdeel voor kinderen. In datzelfde jaar lanceert de BRT ook haar eigen website: BRTN.be. Een jaar later krijgt de openbare omroep een nieuwe naam en heet ze voortaan de Vlaamse Radioen Televisieomroep. In 2002 volgt Tony Mary Bert De Graeve op als gedelegeerd bestuurder

10 Twee jaar later richt de VRT haar eerste sportkanaal op: Sporza. Later verdwijnt dat kanaal weer, maar de naam blijft wel in gebruik. In 2005 verandert TV1 van naam. Uit een lijst van 800 namen komt één als nieuwe naam uit de bus In 2010 wordt de organisatie aangepast en worden er drie directies opgericht: media, productie en algemene zaken. Ook wordt in dat jaar Sandra De Preter aangesteld als gedelegeerd bestuurder. Canvas en Ketnet worden twee jaar later gescheiden. Daardoor krijgt de VRT een derde kanaal waarop overdag tot acht uur s avonds kinderprogramma s worden uitgezonden. Na acht uur s avonds krijgt het kanaal de naam OP12. 2 Productiehuis VRT Nieuws Het Productiehuis VRT Nieuws (VRT Nieuwsdienst) is één van de zeven interne productiehuizen van de openbare omroep. Het werd in 2007 opgericht door de samensmelting van de tv-nieuwsdienst, de radionieuwsdienst en de onlineredactie. Het productiehuis staat dus in voor de content van alle nieuwsprogramma s en voor de website deredactie.be. Drie jaar later zijn ook de ENG 2 -medewerkers deel gaan uitmaken van VRT Nieuws. In totaal werken er ongeveer 420 mensen voor het productiehuis. Ik heb stage gelopen binnen het Productiehuis VRT Nieuws en dan meer bepaald op de redactie van Het Journaal. 2.1 Locatie R Op 3R vind je de meeste tv-duidingsprogramma s zoals Terzake, Villa Politica, De Zevende Dag R Op 4R vind je de redacties van Het Journaal, het radionieuws, De Ochtend, de webredactie en het live center. 2.2 Onderdelen Televisie VRT Nieuws maakt ongeveer 2000 tv-journaals per jaar. Die journaals worden op Eén uitgezonden op vaste tijdstippen: 13u, 18u, 19u en het Journaal Laat. Het Journaal van 19u is de meest bekeken nieuwsuitzending. Per dag bereikt het Journaal om 19u gemiddeld meer dan kijkers en ook de kaap van kijkers wordt vaak overschreden. Dat zorgt ervoor dat het Journaal goed is voor een marktaandeel van ruim 40%. Naast het Journaal voor volwassenen, is er ook een nieuwsprogramma voor kinderen en jongeren van acht tot twaalf jaar. Karrewiet is op weekdagen om 18u te zien op Ketnet. 2 ENG staat voor Electronic News Gathering of elektronische nieuwsverzameling, 9

11 VRT Nieuws staat verder ook in voor het maken van de duidingsprogramma s zoals Terzake, De Zevende Dag, Panorama, Villa Politica In totaal kijken bijna elke week zo n vier miljoen Vlamingen naar ten minste één nieuws- en/of duidingsprogramma Radio Voor de radio maakt VRT Nieuws ongeveer nieuwsbulletins per jaar. Die bulletins zijn lange of korte uitzendingen. De langere uitzendingen zijn voor Radio 1, Radio 2 en Klara. Vaak worden die uitgezonden om 7 en 8 uur, 12 en 13 uur en 17 en 18 uur. Radio 2 zendt ook bulletins uit die bestaan uit nationale en regionale berichten. De korte nieuwsuitzendingen worden uitgezonden op StuBru en MNM. Ze worden afgestemd op hun doelpubliek en zijn daarom ook vaak korter. Er luisteren gemiddeld drie miljoen Vlamingen (55%) ten minste één keer per dag naar een nieuwsuitzending op één van de radionetten. Verder maakt VRT Nieuws nieuwsmagazines zoals De Ochtend op Radio Online VRT Nieuws heeft ook zijn eigen nieuwssite: Op die nieuwssite verschijnen niet alleen nieuwsberichten, maar ook foto s, video s en audioberichten. Vaak verschijnt het nieuws al op de website alvorens het op tv of radio is uitgezonden. Dat komt omdat de site sterk samenwerkt met het Live Center (zie verder). De videozone is een belangrijk onderdeel van de website. Op de website zijn alle programma s integraal terug te vinden. Verder verschijnen er op de site ook opiniestukken, die soms voor heel wat reacties zorgen. 3 Onderaan de website vind je ook anderstalige nieuwspagina s terug. Het originele en overzichtelijke format van deredactie.be zorgt per dag voor unieke bezoekers Live Center Het Live Center is de livestream van deredactie.be. Het team achter het Live Center volgt het nieuws op de voet en plaatst alles meteen op de website. De lezer wordt dus non-stop geïnformeerd. 2.3 Nieuwsbronnen VRT Nieuws ontvangt zijn nieuws van verschillende nieuwsbronnen. Eerst en vooral zijn er de researchers en het team van de planning die het net afschuimen op zoek naar nieuwe berichten en 3 Negers! staat op onze gevel Peter Verlinden, 10

12 geschikte invalshoeken. Ook raadplegen zij alle nieuwsberichten die binnenkomen van zowel binnenlandse als buitenlandse persagentschappen. Verder heeft de redactie ook eigen correspondenten. Dat kunnen eigen binnenland- en buitenlandcorrespondenten zijn. Zo heb je Tom Van de Weghe die vanuit Washington rapporteert en Stefan Blommaert die in Peking het nieuws op de voet volgt. De buitenlandredactie doet echter ook vaak beroep op externe correspondenten die ook werken voor andere media. Toch heeft VRT Nieuws besloten zijn buitenlandverslaggeving aan te passen. Zo worden de vaste correspondentiebureaus in Peking (Stefan Blommaert) en Washington (Tom Van de Weghe) vanaf volgend jaar niet verder gezet. VRT Nieuws wil vanaf 2015 werken met popupcorrespondentenbureaus die ervoor zorgen dat journalisten vaker zullen verblijven op plaatsen die actueel zijn. Zo zullen ze er voor enkele weken of maanden wonen en werken en brengen ze verslag uit voor radio, tv en online. Luc Rademakers, Algemeen Hoofdredacteur: "VRT Nieuws wil nog soepeler dan nu kunnen inspelen op wat er gebeurt in de wereld, en reporters voor langere tijd kunnen uitsturen naar hot spots in de wereld". ( ) Het doel is ons buitenlandaanbod nog rijker, gevarieerder en evenwichtiger te maken, waardoor ook meer aandacht zal worden besteed aan minder belichte plekken in de wereld, zoals bij voorbeeld Latijns-Amerika en Noord-Europa. Het vrijgekomen geld van de vaste bureaus zal dus volledig terugvloeien naar onze extra reportagereizen en de nieuwe tijdelijke correspondentschappen. Dat maakt VRT Nieuws wendbaar om snel in te spelen op de actualiteit. Natuurlijk zijn persagentschappen ook een belangrijke bron van nieuws. Zo is VRT Nieuws geabonneerd op Belga, AP, Reuters. Sinds kort (5 mei 2014) is de gratis proefperiode van AFP voorbij. Dat wil zeggen dat VRT Nieuws de beelden van AFP niet meer mag gebruiken. Momenteel wordt er onderzocht hoe onmisbaar dat beeld is en, als dat zo is, waar er daarvoor budget kan worden vrijgemaakt. Ook is er de internationale beelduitwisseling van de EVN (Eurovision News) en de beeld- en fotoagentschappen Reuters en APTN waar de redactie beroep op doet. Ook kunnen de luisteraars en kijkers zelf nieuws melden. Dat kan spontaan, maar ook reageren op een oproep van de redactie zelf is mogelijk. 4 VRT Nieuws werkt ook dagelijks samen met RTBF. Zo worden er, wanneer nodig, beelden en audio uitgewisseld. 2.4 Nieuwsselectie Elke week opnieuw wordt er op maandag de nieuwskalender opgemaakt. De onderwerpen in die kalender worden het grootste deel van de tijd geselecteerd door het team van de planning. In het begin van de werkweek wordt tijdens de weekplanningsvergadering die kalender overlopen en bekeken wat Journaalwaardig is en wat niet. De vergadering wordt bijgewoond door alle hoofdredacteurs en eindredacteurs van tv en radio, journalisten, planningsteam en researchteam. Doorheen de week is het mogelijk dat de kalender nog wordt aangepast en/of aangevuld

13 Wanneer er dan een keuze is gemaakt in de onderwerpen, is het aan de researchers om er een zo volledig mogelijk dossier over aan te maken. Zij checken alle informatie op correctheid en nieuwswaarde en zorgen ervoor dat het onderwerp filmklaar is. Voor iedere journaaluitzending stelt de eindredacteur een uitzendlijst op. Die bevat de onderwerpen in de juiste volgorde. Ook stelt de eindredacteur een journalist aan om het onderwerp te draaien en te monteren. 2.5 Coördinatie De hoofdredactie leidt de nieuwsdienst en coördineert het nieuwsaanbod, de productie van de nieuwsprogramma s en de evaluatie van die programma s. Ook zijn het de hoofdredacteurs die waken over de kwaliteit en de naleving van deontologische code. 2.6 Evaluatie Elke dag wordt het Journaal van 13u om 14u15 geëvalueerd. Dan bespreken de hoofdredacteurs, eindredacteurs, journalisten, researchers de uitzending. Zowel de goede als minder goede aspecten worden besproken. Hetzelfde geldt voor het Journaal van 19u. 2.7 Organigram Productiehuis VRT Nieuws 5 Sinds 1 februari 2012 is er een nieuw College van Hoofdredacteurs voor VRT Nieuws. Dat werd samengesteld door Luc Rademakers, die sinds november 2012 Algemeen Hoofdredacteur is. Het nieuw leidinggevend team bestaat uit Emmanuel Rottey (Hoofdredacteur Nieuwsgaring, Online en Sociale Media), Griet De Craen (Hoofdredacteur Radio), Wim Willems (Hoofdredacteur TV Dagnieuws, verantwoordelijk voor de Journaals, Terzake, Reyers Laat en Karrewiet) en Carl Voet (Hoofdredacteur TV Weeknieuws, verantwoordelijk voor Koppen, Koppen XL, Panorama, Villa Politica, Volt, De Zevende Dag, De Vrije Markt en Vranckx). Hun takenpakket bestaat uit twee onderdelen: zij rapporteren alles rechtstreeks aan de algemene hoofdredacteur en zij waken over de naleving van de deontologische code

14 Verder behoren ook Lie De Waele (Zakelijk leider) en Luc Mertens (Hoofd Technische Productiefaciliteiten) tot het nieuwe team. De reorganisatie van VRT Nieuws moet ervoor zorgen dat de nieuwsredactie efficiënter en doelgerichter werkt rond in en uitstroom van informatie. Ook is de scheiding tussen nieuws en duiding verdwenen. Luc Rademakers, Algemeen Hoofdredacteur: Correct, betrouwbaar, onafhankelijk en onpartijdig nieuws en duiding brengen, dat blijft uiteraard het centrale principe waar alles opgebaseerd is. Dat is de kernopdracht van de openbare omroep. De omgeving waarbinnen we die opdracht waarmaken verandert ondertussen snel. We willen onze middelen zo efficiëntmogelijk inzetten om onze inhoudelijke opdracht steeds te ve rvullen met de kwaliteit en onafhankelijkheid die men van ons verwacht. In dat opzicht is het belang van een meergediversifieerde en kwalitatievere nieuwsgaring heel gro ot. Wat de output van VRT Nieuws betreft willen we beter inspelen op het dagritme van de mediagebruiker en nog meer rekening houden met de behoeften van de kijkers, luisteraars en surfers rond het informatieaanbod van de VRT. Altijd in het teken van onze opdracht. 2.8 Tien pijlers VRT Nieuws hanteert tien pijlers bij het weergeven van nieuws en duiding: 6 1 VRT Nieuws is een baken van nieuws en duiding voor alle Vlamingen VRT Nieuws moet een ankerpunt van nieuws en duiding zijn. In het enorme aanbod van nieuws dat de burger dagelijks aangereikt krijgt, willen we een betrouwbare gids zijn die op een kritische, kwalitatief hoogstaande, toegankelijke, onpartijdige en geloofwaardige manier correcte en relevante informatie en duiding brengt over alles wat belangwekkend en opmerkelijk is. 2 VRT Nieuws is onafhankelijk, betrouwbaar en deskundig VRT Nieuws wil onafhankelijk en los van elke commerciële, politieke of interne druk werken. Deze onafhankelijkheid wordt gegarandeerd door een redactiestatuut en een deontologische code. Het redactiestatuut beschermt journalisten tegen externe druk. In de deontologische code staan rechten en plichten van de journalist. Snelheid blijft ontzettend belangrijk, maar dat mag niet ten koste gaan van betrouwbaarheid. 3 VRT Nieuws wil een verdraagzame, kritische samenleving stimuleren en daarmee bij onszelf beginnen VRT Nieuws wil een verdraagzame samenleving stimuleren en kijkers, luisteraars en gebruikers van nieuwe media aanzetten tot meer burgerschap. 4 VRT Nieuws heeft interesse voor binnen- én buitenland Als er in het buitenland iets gebeurt, kijken de mensen in de eerste plaats naar de openbare omroep omdat men weet dat wij daarvoor de specialisten en de kennis hebben. Die unieke positie moeten we behouden. Ook voor moeilijke thema s of onderwerpen die de waan van de dag overstijgen. 6 voor de volledige tekst, zie bijlagen, bron VRT Insite 13

15 5 VRT Nieuws is verbredend én verdiepend Om een zo groot en gedifferentieerd mogelijk publiek te bereiken, moeten we in verbreding én verdieping investeren. Het Journaal, de duidingsprogramma s op Eén en de radioprogramma s op Radio 1 en Radio 2 mikken resoluut op een groot publiek. We moeten programma s voor een breed publiek blijven maken die kijkers bereiken die anders niet bereikt worden. Nieuws en duiding zijn de kernopdracht en het bestaansrecht van de openbare omroep. 6 VRT Nieuws wil de maatschappelijke discussie over belangrijke thema s aanmoedigen. Dat kan door relevante invalshoeken en opinies te belichten en met elkaar te confronteren. Alle meningen komen daarbij aan bod, ook die in de enorme toevloed aan informatie dreigen te verdwijnen. Daarom moeten we voortdurend en sneller inspelen op de tijdgeest en de vinger aan de pols houden van maatschappelijke trends en evoluties. 7 TV, radio en online werken nauw samen Een geïntegreerde redactie waarbij radio, tv en online (nauw) samenwerken verhoogt de kwaliteit en de efficiëntie van VRT Nieuws bij het vervullen van haar maatschappelijke opdracht. Daarbij moeten we er wel over waken dat elk medium zijn eigen werkwijze, invalshoeken en finaliteit heeft. Dat we dit in een moderne digitale omgeving doen, is een evidentie om nieuws en duiding snel en efficiënt te verspreiden. 8 Betrouwbaar, geloofwaardig en deskundig Betrouwbaarheid en geloofwaardigheid zijn de kernwaarden waaraan alles ondergeschikt is. De berichtgeving moet respect en sereniteit uitademen. 9 Twee minder evidente aandachtspunten: jongeren en onderzoeksjournalistiek Onderzoeksjournalistiek die duur en tijdrovend is, sterft uit in Vlaanderen. Nochtans is er meer dan ooit nood aan diepgravende reportages die kritische analyses maken van belangrijke maatschappelijke fenomenen die ons allemaal aanbelangen of die mistoestanden aanklagen. VRT Nieuws moet daarom dit genre in leven houden en verder uitbouwen in Panorama, maar er ook in andere programma s (Koppen, Volt, Terzake) meer aandacht aan geven. 10 Een creatieve omgeving Journalisten met een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten zich goed voelen op hun werk en in een creatieve omgeving leven die hen stimuleert. Een gezonde werkomgeving waarbij loon naar werk centraal staat en waar journalistieke creativiteit zich kan ontplooien, is daarbij onmisbaar. 14

16 2.9 Opdracht De opdracht van VRT Nieuws en de openbare omroep in het algemeen is vastgelegd in Het Mediadecreet 7. Als openbare omroep heeft de VRT en VRT Nieuws de opdracht een zo groot mogelijk aantal mediagebruikers te bereiken. Het is belangrijk dat er voldoende kwalitatieve programma s worden aangeboden en dat op gebied van informatie, cultuur, educatie en ontspanning. De programma s moeten ook voldoende creativiteit, professionaliteit en originaliteit uitstralen. Verder moet de VRT en VRT Nieuws bijdragen tot de ontwikkeling van de identiteit van luisteraars en kijkers en tot de ontwikkeling van een objectieve en pluralistische opinievorming. In de beheersovereenkomst van zijn twee opdracht toegevoegd: innovatie en onderzoek in de media en het digitaliseren van het archief Doelgroep VRT Nieuws heeft een heel uiteenlopende doelgroep. Zo is er niet enkel het groot publiek dat kijkt naar de dagdagelijkse en algemene nieuwsprogramma s zoals het Journaal, maar ook is er de meer specifieke doelgroep. Bij die doelgroep is er een groeiende honger naar duiding. Daarom biedt VRT Nieuws ook heel wat duidingsprogramma s aan zoals Terzake en Panorama. Vaak zijn dat kijkers die minder geïnteresseerd zijn in het Journaal, maar wel graag meer uitleg hebben bij bepaalde gebeurtenissen, evoluties Het is het doel van VRT Nieuws om alle inwoners van Vlaanderen te bereiken door nieuws en duiding aan te bieden op alle mediakanalen (tv, radio, online en mobiel). Tot die inwoners behoren ook de jongeren en de nieuwe Belgen. Ook worden de kinderen tussen acht en twaalf jaar bereikt met het jeugdjournaal Karrewiet. 3 Concurrenten VRT Nieuws 3.1 Medialaan, VTM Nieuws 8 Een van de grootste concurrenten van VRT Nieuws is zonder twijfel het VTM Nieuws. Net zoals het Journaal zit VTM Nieuws sinds kort in een nieuw jasje. In alle stilte bereidden ze een nieuw format voor. Voortaan zijn de kleuren van VTM Nieuws blauw, rood en zwart en krijgt het zo een Amerikaanse look. Ook is de manier van filmen en monteren sterk veramerikaniseerd. Zo wordt er bij het begin van elke uitzending in een snelle beweging ingezoomd op het nieuwsanker, wat het Amerikaanse karakter enkel versterkt. De inhoud van de dagelijkse nieuwsuitzendingen is ook lichtjes aangepast. Er moet meer aandacht geschonken worden aan politiek, buitenland, sport en cultuur; de domeinen waar het Journaal ook sterk op focust

17 Toch blijft het moeilijk om op te boksen tegen het ijzersterke format van het Journaal. Het nieuwsprogramma van VRT Nieuws lokt dagelijks gemiddeld één miljoen kijkers. Het Journaal is en blijft heel vertrouwd, ook na de verandering van de inkleding van de studio s. Elke uitzending heeft zijn eigen kleur, zijn eigen ritme en ook zijn eigen anker. Door te werken met vaste gezichten, creëert het Journaal herkenbaarheid en bouwt het vertrouwen op. Beide producties gaan hun eigen weg en proberen elke dag opnieuw om zoveel mogelijk kijkers te bereiken. 3.2 De Vijver, VIER De Vijver (het moederbedrijf van het productiehuis Woestijnvis) heeft drie jaar geleden de SBSzenders Vijftv en VT4 overgenomen. In 2012 is dan VIER van start gegaan ter vervanging van VT4. De oprichting van VIER zorgde ervoor dat de openbare omroep en de Medialaan meer dan ooit op hun hoede waren en sterk investeerden in kwaliteit. Ook al is VIER geen te vergelijken concurrent voor VRT Nieuws, zoals VTM Nieuws dat wel is, zorgt de zender toch voor extra alertheid bij het productiehuis van de VRT en gaat de openbare omroep de concurrentie vol aan. Toch wist De Ideale Wereld, een VIER-programma gepresenteerd door Otto-Jan Ham, dit jaar de nieuwsprogramma s te verslaan op de Nacht van de Vlaamse Televisiesterren. Het satirische actualiteitsprogramma ging namelijk lopen met de prijs voor Beste informatieprogramma. Die prijs ging andere jaren steeds naar het Journaal. 4 Internationale positie VRT en VRT Nieuws 9 De VRT werkt samen met andere openbare omroepen. Zo is de openbare omroep lid van de EBU, de vereniging van Europese openbare radio- en televisieomroepen en van CIRCOM, de Europese vereniging van regionale omroepen. De belangrijkste activiteiten van de EBU zijn onderhandelen over internationale sportrechten, uitwisselen van beeld- en geluidsmateriaal via onder andere Eurovisie en coördineren van coproducties. CIRCOM verenigt 376 regionale openbare tv-stations in ongeveer 38 landen. Het delen van kennis staat voornamelijk centraal. Verder werkt de VRT ook samen met de Nederlandse Publieke Omroep en de Nederlandse Wereldomroep. Die samenwerking zorgde voor het ontstaan van BVN, het Beste van Vlaanderen en Nederland. BVN is een publieke satellietzender voor Nederlandstaligen in het buitenland. De VRT zorgt voor ongeveer een derde van de programma s die worden uitgezonden. Tot die programma s horen ook nieuws en duidingsprogramma s. 5 Plaats van VRT Nieuws binnen het huidige medialandschap Dat het medialandschap sterk is veranderd de laatste jaren, kan geen enkel mediabedrijf ontkennen. De opkomst van het digitale landschap heeft voor heel wat veranderingen gezorgd. Mediabedrijven kunnen niet anders dan er op in te spelen, zoals ook VRT Nieuws

18 Dat VRT Nieuws sterk investeert in het digitale aspect van de redactie, kan worden aangetoond met een aantal voorbeelden. In mei 2014 organiseerde de nieuwsredactie NEWSlab, naar aanleiding van enkele blogs en columns over de kwaliteit van de Vlaamse online nieuwsmedia. NEWSlab bracht jongeren bij elkaar om op één dag nieuwsconcepten uit te werken die een meerwaarde bieden aan onlinejournalistiek. Begin april lanceerde VRT Nieuws de mobiele website m.redactie.be. Die website bundelt het aanbod van deredactie.be, cobra.be en sporza.be. Op die manier wil VRT Nieuws inspelen op de digitalisering en zijn aanbod via digitale platformen vergroten. Ook tijdens de voorbije verkiezingsperiode zette VRT Nieuws enorm hard in op het verspreiden van informatie. Zo was deredactie.be onmisbaar op verkiezingsdag. De nieuwssite zette op 25 mei de trend voor digitale verkiezingsverslaggeving. Alle informatie was op de site terug te vinden, zowel de snelle updates als de diepere analyses. Ook werden alle uitslagen visueel ondersteund door grafieken en kaarten. Die visuele ondersteuningen konden ook via een smartphone worden geraadpleegd. VRT Nieuws zet dus duidelijk in op de digitale kanalen, want internet als nieuwsbron is nu eenmaal essentieel geworden in Vlaanderen. Toch zal de traditionele nieuwsverspreiding ook belangrijk blijven. VRT Nieuws bevredigt nu zowel de behoefte van de vaste VRT-klant als de behoefte van de nieuwe generatie die geïnteresseerd is in het digitale aspect. 6 De openbare omroep in de 21ste eeuw 10 In het boek De VRT in de 21ste eeuw, naar aanleiding van de vierde beheersovereenkomst, beschrijven Karen Donders en Hilde Van den Bulck de zin en onzin van een openbare omroep. Heeft Vlaanderen nood aan een publieke omroep of is de VRT in het digitale landschap een overbodige luxe geworden? In het boek wordt vastgesteld dat de audiovisuele media heel belangrijk zijn en een enorme impact hebben. De VRT heeft als openbare omroep een belangrijk marktaandeel en dus kan er worden besloten dat het aanbod kwaliteitsvol is. Want voor de VRT blijft informatie, cultuur en kwaliteit belangrijk. De twee schrijfsters diepen ook het belang van cultuur en nieuws uit. Nieuws, duiding en kwaliteitsjournalistiek blijven prioritaire doelen. 7 Toekomstvisie Ondanks de digitalisering van de media en de veranderende mediaconsumptie, blijven de openbare omroep en VRT Nieuws overeind. Het Huis van vertrouwen blijft ondanks de sterke aanpassingen van de laatste jaren een vaste waarde in de Vlaamse huiskamers. Hieronder een aantal voorbeelden die dat bevestigen boek De VRT in de 21 ste eeuw van Karen Donders en Hilde Van Den Bulck 17

19 7.1 Overlijden Jean-Luc Dehaene Toen het nieuws bekend raakte dat oud-premier Jean-Luc Dehaene was overleden, was VRT Nieuws een belangrijke nieuwsbron voor kijkers, luisteraars en lezers. Het Journaal van 19u werd massaal bekeken, en ook de website trok heel wat lezers aan. De afbeelding (GRID) hieronder maakt duidelijk dat heel wat meer kijkers afstemden op het Journaal dan op het VTM Nieuws. Er gaven dus heel wat mensen het vertrouwen aan het Journaal om hen te informeren over de plotse door van de oudpremier. 7.2 Verkiezingen 2014 Tijdens de verkiezingsperiode van 2014 heeft VRT Nieuws haar ervaring en betrouwbaarheid toegepast op de verschillende verkiezingsprogramma s en andere initiatieven. VRT Nieuws deed er alles aan om de kiezer goed geïnformeerd naar het stemhokje te brengen. De Vlaming kon dan ook multimediaal terecht bij de VRT voor alle verkiezingsinformatie. Voor de eerste keer werden Rekening14 en Factchecker gelanceerd. Radio 1 organiseerde het Kiescafé en op Eén werd Het Beloofde Land uitgezonden. Op de verkiezingsdag zelf werd vanuit het Vlaams Parlement de verkiezingsmarathon Verkiezingen14 uitgezonden. Tijdens die marathon werden nieuwe technologieën gebruikt. Zo werden de uitslagen weergegeven in een 3D-grafiek. Verder werden zowel de vertrouwde wetstraatjournalisten van de nieuwsdienst als vele andere journalisten uitgestuurd om als eerste reacties te sprokkelen bij de partijen. In de aanloop van de verkiezingen deelde VRT Nieuws ook haar videomateriaal en de bijhorende journalistieke expertise met andere Vlaamse nieuwsportalen. Zo waren er verschillende video s uit verkiezingsprogramma s te zien op een aantal nieuwssites. Ook op de verkiezingsdag werden er VRTverkiezingsvideo s gedeeld op andere sites. Naast deredactie.be, streamden ook HLN.be en DeMorgen.be de verkiezingsmarathon, een absolute primeur. 18

20 Dat het harde werk van VRT Nieuws werd gewaardeerd door de Vlaming, kan worden afgeleid uit de kijk- en luistercijfers. Ruim 2,5 miljoen (42%) Vlamingen zochten het verkiezingsinformatie bij VRT Nieuws. Ook het digitale aanbod van VRT Nieuws beantwoordde aan de behoefte van de Vlaming. De onlinewebsite de.redactie.be werd 20 procent meer bezocht dan anders en haalde in de verkiezingstijd meer dan unieke bezoekers. Via deredactie.be kregen de kijkers ook de mogelijkheid hun persoonlijke vragen in te dienen. In totaal deden 680 Vlamingen dat, waarvan er 36 werden uitgenodigd in het programma Zijn er nog vragen? Het debat tussen De Wever en Peeters in De Zevende Dag en het Journaal werd gevolgd door in totaal kijkers. Ongeveer kijkers volgden het debat live in De Zevende Dag, dat zorgde voor een marktaandeel van 50,7%. De herhaling s avonds trok ook nog eens kijkers. De Stemtest14 was ook een enorm succes. Meer dan 1,7 miljoen deelnemers legden de stemtest af. Naar aanleiding van de verkiezingen werden ook een aantal richtlijnen opgesteld. 11 De afbeeldingen (GRID) hieronder geven het succes weer van de verkiezingsprogramma s van VRT Nieuws. Zijn er nog vragen? Verkiezingsmarathon 11 zie bijlagen 19

21 20

22 21

23 7.3 Prijzen In mei van dit jaar is de VRT ook in de prijzen gevallen. De openbare omroep won drie Belfius Persprijzen: een in de categorie lokale pers, een in de radiopers en een in de televisiepers. In de categorie lokale pers ging Radio 2 Limburg met de reportagereeks SALK van Marc Lens aan de haal met de hoofdprijs. De reportagereeks bracht het meerjarenplan van de sluiting van Ford Genk over naar het grote publiek en dat op een interactieve en creatieve manier. De reeks bevatte interviews, achtergrondinformatie, archiefopnames Ook kwamen er zowel gewone mensen als bedrijfsleiders aan het woord. De prijs binnen de categorie radiopers ging naar De Ochtend/Vandaag met Vervolgverhalen van Katrien Vanderschoot. Vervolgverhalen bracht verhalen van mensen op de vlucht. De journaliste volgde een twaalfjarig meisje dat samen met haar ouders dreigde te worden uitgewezen naar Afghanistan. Panorama won met de reportage De gestoorde procedure van Dirk Leestmans en Caroline Van den Berghe de hoofdprijs binnen de categorie televisiepers. De reportage vertelde het verhaal van Jonathan Jacob die in 2010 stief in een politiecel. Ook heeft VK14 van deredactie.be een prijs gewonnen, namelijk De Gouden Eddy. Vooral de initiatieven als FactChecker van Ivan De Vadder werden sterk gewaardeerd. Die vier prijzen bevestigen dat de producten die VRT Nieuws maakt, nog steeds worden geapprecieerd en gewaardeerd door de kijker en de luisteraar. Het toont aan dat de openbare omroep en VRT Nieuws nog steeds een vaste waarde zijn binnen het medialandschap. Ook wordt hiermee duidelijk gemaakt dat de kijker en luisteraar goede onderzoeksjournalistiek belangrijk blijft vinden. 22

24 Taken en producten doorheen de stage12 13 Bij de start van mijn stage werd al snel duidelijk dat ik geen hoofdopdracht zou toegewezen krijgen, maar dat ik doorheen de twee maanden op VRT Nieuws verschillende taken zou krijgen. Mijn taken en opdrachten varieerden dus van week tot week en geen enkele dag was te vergelijken met een andere. Elke maandag woonde ik om 15u de weekplanningsvergadering bij. Op die vergadering overlopen de eindredacteurs van tv en radio, de journalisten, de researchers en de mensen van de planning wat er voor die week aan nieuws te rapen valt. De weekplanning wordt samengesteld door de verantwoordelijken van de planning van tv en radio. Zij doorzoeken alle persberichten van organisaties en alle persagentschappen. De onderwerpen die geschikt zijn voor het Journaal, filteren zij en plaatsen die in de weekplanning. Tijdens die vergadering wordt dan overlegd welke onderwerpen journaalwaardig zijn en dus kunnen worden uitgewerkt door de journalisten en researchers. Het komt heel vaak voor dat de weekplanning doorheen de week werd veranderd en/of aangepast. Dat was bijvoorbeeld zo met de dood van oud-premier Jean-Luc Dehaene. Alle kleinere en niet-tijdsgebonden reportages verdwenen uit het Journaal. En dan is het aan het team van de planning om de weekplanning aan te passen en de aangepaste versie ook te communiceren naar alle betrokken partijen. Ook nam ik elke dag deel aan twee journaalevaluaties. Om 9u30 wordt het 13u Journaal overlopen. De eindredacteur bespreekt de onderwerpen die aan bod zullen komen, de volgorde van die onderwerpen en de journalisten die er aan werken. Ook zal de eindredacteur bij elk onderwerp de mening vragen van de aanwezigen. Dat zijn de researchers, enkele journalisten en de hoofdredacteur van die dag. Zo wordt er steeds ruimte gegeven voor meningen, bedenkingen en opmerkingen. Dat maakt dat elk Journaal opnieuw sterk wordt overzien en dat er wordt gebrainstormd. Natuurlijk kan dat soms zorgen voor hevige discussies, maar dat maakt het net heel interessant. Zo kan je tot andere inzichten komen en kom je de mening van de anderen te weten. Een evenwichtig compromis is dan vaak het resultaat. Later op de dag, om 14u15, wordt het 13u Journaal besproken. Wat was goed?, Wat kan beter?, Welke reportages nemen we mee naar het 19u Journaal? zijn de vragen waar de eindredacteur op dat moment graag een antwoord op krijgt. Ook dan vraagt de eindredacteur de meningen van de aanwezigen. Er wordt dan ook vooruitgeblikt op het Journaal van 19 uur. Net als bij de ochtendvergadering worden de onderwerpen overlopen, de duur van het Journaal, de volgorde van de onderwerpen, enzovoort. Ik werkte ook onderwerpen uit tot een film- en journaalklaar item. Zo zocht ik informatie, legde in contacten met mogelijke interviewees en bundelde ik dat allemaal tot een overzichtelijk researchdossier. Dat stuurde ik dan door naar de hoofdredacteur, de eindredacteur, de verantwoordelijke voor de planning en eventueel de journalist. Het was ook mijn taak om de interviewees op de hoogte te houden of het interview en het draaien van de reportage al dan niet zou doorgaan. Vaak beslist de eindredacteur last minute of hij een journalist stuurt naar de plaats van de reportage. Soms komt er belangrijk nieuws binnen dat de kijker moet meekrijgen en dan sneuvelen kleinere en minder belangrijke onderwerpen. 12 zie bijlagen 13 De producten die ik mee heb verwezenlijkt staan op de dvd achteraan in mijn portfolio. 23

25 Naast het researchwerk, ging ik ook mee op reportage met een journalist en zorgde ik mee voor de montage. Zo werkte ik mee aan vier reportages, waarvan al drie uitgezonden. Ik ben ook één keer zelf op stap geweest voor het verkiezingsitem Boukriss & Bahri dat twee weken voor de verkiezingen elke dag verscheen in het Journaal van 19 uur. Mijn opdracht was voxpops af te nemen bij jongeren die de eerste keer gingen stemmen en dat in de vorm van een selfie. Mijn takenpakket zorgde ervoor dat ik met elk niveau van de redactievloer kennismaakte en dat op elk domein nieuwe dingen ontdekte. Elke dag leerde ik bij en gaven mijn bedrijfsmentoren mij nieuwe opdrachten. Ik heb zowel bijgeleerd op het gebied van researchen, als op het gebied van het uitwerken en monteren van een item. Ik weet nu hoe ik een onderwerp filmklaar kan maken en dat de research achter elke reportage bijna even belangrijk is als het filmen en monteren ervan. Daarom ben ik heel tevreden dat ik het researchen van een onderwerp onder de knie heb. Dat is voor mij een van de belangrijkste dingen die ik heb bijgeleerd. Er kan pas een evenwichtig, correct, kritisch en objectief Journaal worden gemaakt als ook de research achter de onderwerpen in orde is. Researchen was ook een van mijn persoonlijke pijnpunten doorheen de opleiding. Ik wist nooit helemaal zeker hoe ik dat op een goede en vlotte manier moest aanpakken. In de toekomst kan ik nu dus gebruik maken van de kennis die ik heb opgedaan tijdens mijn stage bij VRT Nieuws. Om mijn taken zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren, was het ook belangrijk om zo correct mogelijk te communiceren. Zowel naar mijn bedrijfsmentoren toe, als naar de betrokken journalist, de interviewees en de eindredacteur. Op die manier was er ruimte voor opmerkingen en aanvullingen. Doorheen mijn stage leerde ik ook op dat gebied elke dag bij wat er voor zorgde dat ik zelfzeker werd Ik kan dus terugblikken op een heel gevarieerde, leerrijke en geslaagde stage. 24

26 Succesverhalen en probleemervaringen 1 Probleemcase 1.1 Dagbladhandelaar In het begin van mijn stage kreeg ik de opdracht een dagbladhandelaar te zoeken die had besloten de boeken definitief toe te doen omwille van financiële problemen en bereid was daarover te getuigen voor de camera. Die vraag werd mij gesteld naar aanleiding van nieuwe cijfers van UNIZO. Daaruit bleek dat er nog zo n 4000 dagbladhandels zijn, dat is 1/5 minder dan tien jaar geleden. Dat wil zeggen dat er per jaar 100 krantenwinkels verdwijnen. UNIZO haalt een aantal redenen aan. Zo zouden de maatregelen tegen tabak een grote rol spelen. Stoppen met roken mag niet enkel de verantwoordelijkheid zijn van de dagbladhandelaar. De verkoop van tabak maakt een belangrijk deel uit van de winstmarge van de handelaar. Volgens UNIZO is het anti-tabaksbeleid te eenzijdig gericht op de verkopers van tabak, waaronder dus ook de dagbladhandelaar valt. Ook de verkoop van de loterijproducten is niet enkel meer voorbehouden voor dagbladhandelaars. Iedereen kan nu ook meespelen via internet of kan terecht bij andere verkooppunten. Die verkoopspreiding heeft enorme gevolgen voor de krantenwinkels. Tot slot is de verkoop van kranten en magazines een groot probleem. De papieren kranten krijgen het steeds moeilijker door de opkomst van tablets waardoor mensen veel minder de krant in een krantenwinkel kopen. De eindredacteurs van het Journaal vonden het waard al de informatie van UNIZO te onderzoeken en toe te passen op de realiteit. Zo was het mijn taak het onderwerp uit te werken tot een journaalklaar item door onder andere gebruik te maken van de cijfers. Ook was het belangrijk een sterke case te zoeken. Op die manier zou de reportage een menselijk karakter krijgen en konden er twee partijen aan het woord worden gelaten. De eerste stap in mijn zoektocht naar een sterke case, was het bezoeken van de website Op die site gaf ik bij zoekopdracht het woord dagbladhandel in. Zo kwam ik terecht op heel wat over te nemen krantenwinkels. Ik kon dus al meteen een lijstje opmaken van dagbladhandels die de deuren zouden sluiten. Toch betekende dat niet dat ik meteen een goede case in handen had. Bij 80% procent van de resultaten stond enkel de naam, een beschrijving van het gebouw, de gemeente en af en toe de reden van de overname. Er was vaak geen adres of telefoonnummer te bespeuren. Dat maakte het heel moeilijk om in contact te komen met de eigenaars. Het enige aanknopingspunt dat ik in vele gevallen had, was een foto van de gevel. Zo zocht ik op Google Street View aan de hand van de gemeente en de foto s het adres op. Dat adres bracht mij dan al snel bij de eigenaars van de krantenwinkel. Een groot succes was het echter niet. Meer dan de helft van de dagbladhandelaars die ik via die weg vond en dus contacteerde, wilde er niet over getuigen. Vaak uit schrik dat ze geen overnemer meer zouden vinden. Ik gooide het dus al snel over een andere boeg door willekeurig te bellen naar enkele dagbladhandelaars. Vaak waren dat krantenwinkels die niet gingen sluiten, maar die mij wel in contact konden brengen met dagbladhandelaars die wel een sluiting overwogen. 25

27 Op die manier kwam ik al snel terecht bij krantenwinkel Klavertje Vier in Westerlo. De eigenaar was bereid om mij via de telefoon informatie te bezorgen. Hij vertelde me dat ze de dagbladhandel al vijftien jaar openhouden en dat de verkoop van kranten en weekbladen sinds twee jaar sterk is gedaald. Ook was er een sterke daling in de verkoop van sigaretten en de lottobiljetten deden het ook niet meer zo goed als voorheen. De dingen die de uitbater mij vertelde tijdens ons gesprek sloten perfect aan bij de informatie die UNIZO ons had gegeven. Voor mij was het een sterke case die ervoor kon zorgen dat de reportage naast het informatieve deel, ook een menselijk karakter zou krijgen. De eigenaar was ook bereid alles van ons telefoongesprek te herhalen voor de camera. Ik briefte alles door aan de eindredacteur, maakte een afspraak met de dagbladhandelaar en bracht ook de betrokken journalist, Kevin Major, op de hoogte. Een paar dagen later trokken Kevin Major en ik naar de krantenwinkel in Westerlo om de reportage te draaien. Tijdens ons voorgesprek merkte ik al snel dat de eigenaar niet dezelfde dingen zei als aan de telefoon. Hij leek voorzichtiger en meer op zijn hoede te zijn. Ook de uitspraken die hij deed, waren veel minder sterk dan een paar dagen voorheen. Na overleg met de journalist, besloten we om de reportage toch te draaien en af te wachten. Misschien was het resultaat beter dan verwacht en dus toch bruikbaar. Maar ook tijdens het interview on the record ging de eigenaar van de krantenwinkel niet meer voluit in zijn uitspraken. De case was plots niet meer de juiste case om de cijfers van UNIZO te kaderen. Uitspraken aan de telefoon zoals Sigaretten verkopen bijna niet meer, veranderden tijdens het interview naar De verkoop van sigaretten valt goed mee, de ene dag al wat meer dan de andere. Het was dus duidelijk dat het interview niet sterk genoeg was om te gebruiken in een journaal. De volgende stap was dus heel eenvoudig: we moesten en zouden een pittigere case vinden. Daarom besloten we om samen op stap te gaan en andere dagbladhandelaars te vinden die het verhaal van UNIZO wel wilden/konden bevestigen. Zo zijn we in Herentals een aantal dagbladhandels binnengewandeld en hebben we ons verhaal gedaan. Als snel was er een eigenares die wilde getuigen. Zij was niet van plan haar krantenwinkel te sluiten, maar kon de tendensen die UNIZO naar buiten hadden gebracht, wel bevestigen. De uitbaatster vertelde ons dat de verkoop van kranten en magazines inderdaad niet meer te vergelijken valt met vroeger. Zij is dan ook gestart met nevenactiviteiten zoals het herstellen van schoenen en het opstarten van een afhaalpunt van postpakketjes. Ze gaf ons sterke uitspraken die onze reportage heel pittig en menselijk zouden maken. Het voorgesprek met de eigenares zorgde er ook voor dat de invalshoek van onze reportage ietwat veranderde. Zo gingen we niet focussen op de teloorgang van de dagbladhandelaars, maar konden we ook aandacht schenken aan het grote aandeel dat diversificatie kan spelen wanneer je als dagbladhandel wil overleven. Achteraf bekeken waren we allebei tevreden dat we de eerste case niet hadden gebruikt, maar samen op zoek zijn gegaan naar een veel sterkere case. Ook de eindredacteur snapte onze keuze en respecteerde die ook. 26