Samenvatting Recht. Hoofdstuk 1: Het begrip recht

Transcriptie

1 Samenvatting Recht Hoofdstuk 1: Het begrip recht = een geheel van regels dat uiterlijke menselijke gedragingen regelt, die in een bepaalde maatschappij door een daartoe bevoegd orgaan worden opgelegd en waarvan de naleving afdwingbaar is. Kenmerken: - Uitwendig gedrag regelen (Gedragsregels) - Maatschappelijk fenomeen (Organisatorische regels: maatschappij organiseren) - Hiërarchie - Bevoegd orgaan - Afdwingbaar: * Goed gedrag belonen * Slecht gedrag straffen - Objectief: regels die uiterlijke gedragingen van mensen die in een maatschappij leven regelt en dat wordt afgedwongen door de overheid. - Subjectief: wordt gebruikt om de aanspraak die een bepaald persoon aan het objectief recht ontleent te duiden. Objectief - Positief recht: recht dat op een bepaalde plaats en tijdstip geldt - Gemeen recht: uitdrukking van de algemene regel Bijzonder recht: bijzondere regel Voorrang! - Formeel recht: wordt het recht aangeduid dat dient om de eigenlijke gedragsvoorschriften af te dwingen bepaalt hoe vervolgd & bestraft wordt (procedure) Materieel recht: omvat de eigenlijke gedragsvoorschriften welk misdrijf = straf? - Aanvullend recht: van toepassing indien partijen niets anders zijn overeengekomen Dwingend recht: Wetgever gaat een bepaalde groep van personen beschermen Regels openbare orde: regels die in het privaatrecht de juridische grondslagen vastleggen van de ethische, eco, soc, maatschappelijke orde met inbegrip van de goede zegen. Beschermen het algemeen belang en overstijgen het particuliere belang. AANVULLEND RECHT DWINGEND RECHT DOEL Aanvullen lacunes in Beschermen private afspraken tussen belangen partijen AFSTAND Steeds mogelijk Nadat het recht verworven is SANCTIE Afwijken mogelijk Relatieve nietigheid die alleen de beschermende partij kan inroepen DWINGEND RECHT VAN OPENBARE ORDE Bescherming algemeen belang Niet mogelijk Absolute nietigheid die door elke belanghebbende alsook ambtshalve door de rechter kan worden ingeroepen

2 Hoofdstuk 2: Indelingen van het OBJECTIEF RECHT - Publiek recht: regels die de organisatie & werking van de overheidsinstellingen betreffen + verhouding tussen burgers & overheid (als deze als overheid optreedt) Uitgangspunt: regels van dwingend recht Privaatrecht: regels betreffend tussen burgers onderling (of overheid als deze als particulier optreedt) Uitgangspunt: regels van aanvullend recht - Grondwettelijk recht: normen die in een fundamentele akte (Grondwet) van de Staat werden vastgelegd Fund. Regels ivm organisatie + structuur van de staat Fund. Regels die verhouding tussen de burgers en de staat beheersen - Administratief recht: regels die de organisatie + werking bestuur regelen - Strafrecht: straffen door de overheid van bepaalde gedragingen van personen Overheid = monopolist geweld - Belastingsrecht: rechten van de overheid en van het rechtssubject mbt belastingen. - Volkenrecht/Internationaal publ recht: regelt verhoudingen tussen nationale staten of tussen staten en internationale organisaties. - Gerechtelijk privaatrecht: regels die toepasselijk zijn op de procedure voor de burgerlijke rechtbanken (hoort bij publiek recht) - Burgerlijk recht: Verhouding tussen privépersonen (= Algemeen recht binnen het privaatrecht) - Handelsrecht: afwijkend privaatrecht dat van toepassing is op handelaars en op daden van koophandel (= Bijzonder recht binnen het privaatrecht) - Economisch recht: geheel van regels die het ingrijpen van de overheid op het economisch terrein betreffen. Hoofdstuk 3: De rechtsstaat Rechtsstaat: een staat waar de regels voor iedereen zijn. 3 fundamentele functies: Scheiding der machten: Uitvoerende, Wetgevende en Rechterlijke macht DOEL: grote machtsconcentraties vermijden + systeem van wederzijdse controle Hoofdstuk 4: De bronnen van het recht Rechtsregels onderscheiden zich van andere regels op grond van hun afdwingbare karakter. - Wet: * Materieel algemeen bindende inhoud: welke straffen? * Formeel procedure: hoe straffen uitvoeren? - Gewoonterecht: gevestigde gebruiken (=bindend) - Algemene rechtsbeginselen: ongeschreven gedragsregels ( unwritten laws ) (=bindend) - Rechtspraak: uitspraken van rechtscolleges - Rechtsleer: Door juristen geschreven over bepaalde problemen en rechtsgebieden. Niet bindend, maar kunnen zekere invloed uitoefenen? is elke formele wet een materiële wet? NEEN: vb: ik ga 1 persoon Belgische identiteit geven? is elke materiële wet een formele wet? NEEN: vb Koninklijk Besluit: materieel, niet formeel

3 Hoofdstuk 5: Oorsprong van wetgeving Grondwet: het conceptionele van België + fundamentele wetten Formele wetten zijn de beslissingen van de wetgevende macht. Federaal niveau: 3 instellingen: - Kamer van volksvertegenwoordigers - Senaat - Koning Procedure grondwet wijzigen - Volledig bicamerale procedure (Art 77 G.W) = Kamer & Senaat Zoals vroeger: ping-pong : heen en weer tussen kamer en senaat Initiatief gaat uit van Kamer of Senaat Wetsvoorstel Het wetsvoorstel wordt naar de Commissie verzonden, als deze gestemd hebben gaat het terug naar de Kamer, deze zullen weer stemmen, dan naar Senaat, deze weer stemmen, Tot er een akkoord is. Initiatief gaat uit van de regering/ministers Wetsontwerp Eerst naar de Kamer/Senaat, dan naar de Commissie. - Optioneel bicamerale procedure (Art 78/79 G.W) = Kamer & Senaat Kamer = belangrijkste: heeft het laatste woord Wetsvoorstel/ontwerp gaat 1 keer naar de Senaat en gaat dan terug naar de Kamer, de Kamer beslist. De Senaat heeft dan 15 dagen om het te bekijken. Als ze het bekijken hebben ze 60 dagen de tijd om akkoord te gaan. Verwerpen: Gaat dan terug naar de Kamer Wijzigen: De Kamer heeft het laatste woord en beslist dus of ze de wijzigingen al dan niet laten staan. OPM: De regering kan nog steeds wetsontwerpen indienen, maar moet dat bij de Kamer doen, ze kan nu niet kiezen. - Volledig monocamerale procedure (Art 74 G.W) Alleen Koning & Kamer Procedure hetzelfde, maar dan zonder Senaat (vb: Naturalisatie (= iemand tot Belg maken)) Op Toledo staat het Schema vd procedure Koninklijk besluit: rechtshandeling waarbij de Koning een algemene maatregel of een individuele overheidshandeling stelt Ministeriële besluiten: rechtshandeling waarbij een minister een algemene bestuurlijke maatregel of een individuele overheidshandeling stelt. Regionale Wetgeving: - Federale overheid: bevoegd voor alle aangelegenheden die niet uitdrukkelijk werden toegewezen aan de Gemeenschappen of de Gewesten - Gemeenschappen: persoonsgebonden Vlaamse, Franse en Duitstalige gemeenschap - Gewesten: plaatsgebonden Vlaamse, Waalse en het Brusselse gewest Instellingen van Gemeenschappen en Gewesten ==> p 31 in boek

4 Niveau s: - Grondwet - Wet, Decreet, Ordonnantie - Koninklijk Besluit & Ministeriële Besluiten Decreet = wegevende beslissing: staan op hetzelfde niveau als de wetten die door de federale overheid worden uitgevaardigd Ordonnantie = beslissing van het Brussels Hoofdstedelijk gewest Supranationale wetgeving: betekent dat de Staten hun soevereiniteit op een bepaald beleidsterrein hebben overgedragen aan een organisatie die boven de lidstaten staat. Europese regelgeving - Primair gemeenschapsrecht: bedoeld de verdragen tot oprichting van de Europese Gemeenschap - Secundair of afgeleid gemeenschapsrecht: verwezen naar de regelgeving die wordt aangenomen door de gemeenschapsinstellingen. Verordening: legt afdwingbare rechtsregels vast die in principe in een onbeperkt aantal gevallen van toepassing zijn => is verbindend Richtlijn: gebonden door wat de richtlijn oplegt, maar ze behouden nog enige bewegingsvrijheid om dit resultaat te bereiken. Beschikking: heeft geen algemene draagwijdte, maar een individuele strekking => is wel verbindend Aanbevelingen en adviezen: niet bindend Hoofdstuk 6: Structuur van de rechterlijke macht Gespecialiseerde rechtbanken => elke rechtbank heeft zijn eigen bevoegdheid, afdeling. Kanton: 225 vredegerecht + politierechtbank Op deze manier: Arrondissementen: 27 rechtbanken eerste aanleg Streven naar EENHEID VAN Provincie: 10 assisenhoven RECHTSPRAAK!!! Gerechtsgebieden: 5 hoven van beroep Volledig grondgebied: 1 hof van cassatie Hoger: Hof van Justitie te Luxemburg + Europees hof voor rechten van de mens te Straatsburg. Rechtbanken buiten de rechterlijke macht: - Raad van State: geeft advies over de wetgeving en de reglementen. Beschermt de burger ook tegen administratieve willekeur (Art. 160 G.W) - Grondwettelijk Hof (Arbitragehof): Bevoegd om te oordelen of normen met kracht van wet in overeenstemming zijn met de grondwet (Art. 142 G.W) Algemene beginselen: - Er moet een vordering komen - Initiatief van de partijen - Hoedanigheid: Je kan niet zomaar een vordering invoeren, er MOET een directe band bestaan tussen u en een direct voordeel van de vordering - Het belang is het voordeel dat vloeit uit de vordering.!!! Je moet zelf een rechtstreeks belang hebben als je een vordering wilt voorleggen!!!

5 Hoofdstuk 7: Het rechtssubject Persoon = autonome titularis van rechten en plichten!!! Je hebt rechten vh moment vd conceptie, maar je moet levend en levensvatbaar geboren worden. Rechtspersoon = men gaat de samenwerking of de instelling als drager, titularis van eigen rechten en plichten erkennen, als een rechtspersoon. Die personen die optreden om bepaalde taken te vervullen en zo de rechtspersoon toe te laten om te functioneren, noemt men organen. Enkel rechtspersoonlijkheid krijgen als ze aan bepaalde door de wet opgelegde vereisten voldoet = typendwang Specialiteitsbeginsel: er kunnen voor een rechtspersoon beperkingen aan zijn rechtsbekwaamheid of aan de vertegenwoordigingsbevoegdheid van zijn organen optreden. (Zo geniet een rechtspersoon in principe alle subjectieve rechten die een natuurlijk persoon heeft, behalve diegene die een bestaan als natuurlijk persoon vooropstellen) Soorten: - Publiekrechtelijke rechtspersonen: opgericht door en krachtens een wet. Omvatten de overheidsorganen en instellingen die door de overheid met staatsgezag werden bekleed. - Privaatrechtelijke rechtspersonen: groeperingen of instellingen die door privaat initiatief zijn tot stand gekomen en waaraan het recht de rechtspersoonlijkheid toekent.!!! onderscheid tussen vereniging en vennootschap!!! Vereniging: hoofddoel commerciële activiteit Mag wel winsten hebben, maar mag deze niet uitdelen aan personen, winst om hoofddoel te realiseren (vb in boek) Vennootschap: streven naar winst door een bepaalde activiteit Mag winst wel uitdelen. Hoofdstuk 8: De subjectieve rechten Indeling subjectieve rechten: - Politieke rechten Politieke vrijheden Garanderen de burger vrijheidssfeer om te kunnen ontplooien Participatierechten Laten burger toe om deel te nemen ah overheidsbeleid Soc-Ec rechten welvaart: verlenen vorderingen aan de burger tot het verstrekken van bepaalde diensten of bepaalde financiële tegemoetkomingen (vb: openstellen van veilig wegennet of werklozensteun) - Civiele rechten Patrimoniële rechten: alleen deze zijn waardeerbaar in geld. Vb: zakelijke rechten en vorderingsrechten Extra-patrimoniële rechten: niet gewaardeerd worden in geld + buiten de handel Persoonlijkheidsrechten: subj rechten die voortvloeien uit het persoon-zijn Familiale rechten: subj rechten die verband houden met de situatie van een persoon binnen zijn familie Vorderingsrechten of persoonlijke rechten: geven aanspraak op een prestatie Zakelijke rechten: aanspraak van een persoon op een zaak Intellectuele rechten: hebben een onlichamelijk voorwerp en beschermen geestelijke voortbrengselen Civiele rechten kunnen op deze verschillende manieren worden ingedeeld

6 Hoofdstuk 9: Rechtsfeit en rechtshandeling Rechtsfeit: elk feitelijk gegeven waaraan het objectieve recht rechtsgevolgen vastknoopt. Een rechtsfeit bewijs je zoals je kan. - Zonder menselijk handelen (vb: geboorte) - Menselijk handelen, mr niet bedoeld om rechtsgevolgen te veroorzaken (vb: iemand slaan) - Menselijk handelen, bedoeld om rechtsgevolgen te veroorzaken (= ook rechtshandeling) Rechtshandeling: een handeling die bewust wordt gesteld om de door het recht eraan verbonden rechtsgevolgen te veroorzaken. Partijen: stellen een rechtshandeling Derden: stellen geen rechtshandeling Rechtsvolgers: personen die door een overgang van subjectieve rechten de rechten van partijen bij een rechtshandeling hebben OVERGENOMEN. (vb: door erfopvolging) Geldige wil: - Persoon moet in staat zijn om de gevolgen van zijn daden in te schatten - De wil moet met het oog op het creëren van rechtsgevolgen worden geuit - De wil moet geuit zijn aan degene wie de rechtsbetrekking betreft Wordt ook aangenomen dat de geuite wil = werkelijke wil!!! De uitgedrukte wil heeft voorrang op de werkelijke wil, als de tegenpartij er van uit kon gaan dat de uitgedrukte wil de werkelijke wil was!!! Tussen partijen: Geldt in elk geval de werkelijk gewilde en regelmatig bewezen afspraak Tussen derden: Geldt de uitgedrukte wil, tenzij dezen de werkelijk gewilde handeling wensen te aanvaarden. Uitgedrukte wil Werkelijke wil ====> VEINZING Wilsgebrek: Betreffen een gebrek in de toestemming en dus het TOTSTANDKOMEN van de rechtshandeling. Vergissingen, geweld of bedrog bij de UITVOERING vallen er NIET onder! Als er sprake is van wilsgebrek, wordt het contract relatief nietig verklaard. Dwaling: - Verschoonbaar zijn: degene die zich vergist heeft, mag geen vergissing hebben begaan die een normaal zorgvuldig persoon niet zou hebben begaan. - Essentieel zijn: degene die gedwaald heeft zou het contract niet gesloten hebben indien hij zich een juiste voorstelling van zaken had gemaakt. - Dwaling of niet: beoordelen bij het TOTSTANDKOMEN van de overeenkomst. - Doorslaggevend zijn Bedrog: - Door gebruik van listige kunstgrepen (materieel element) zijn tegenpartij bewust (moreel element) doet dwalen en daardoor zijn toestemming bekomt - Doorslaggevend zijn - Bedrog moet uitgaan van de tegenpartij. Bedrog door derde: slechts aanleiding tot schadeloosstelling.

7 Geweld: - Fysisch of morele dwang uitgeoefend ten aanzien van degene die het contract aangaat - Hoeft niet van de tegenpartij uit te gaan, kan ook van een derde uitgaan - Doorslaggevend Iedereen kan contracten aangaan, indien hij/zij door de wet niet onbekwaam is verklaard. - Rechtsbekwaamheid: de mogelijkheid om subjectieve rechten te hebben - Handelsbekwaamheid: de mogelijkheid om deze rechten effectief uit te oefenen Als iemand handelsonbekwaam is, heeft hij/zij wrs rechten, maar kan deze niet zelf uitoefenen Nietigheid = een sanctie die de overtreding van een regel, die geldt bij de totstandkoming van een rechtshandeling, kan beteugelen. Nietigheid verklaren gebeurt STEEDS door de rechter. - Absolute nietigheid: een overtreding van een regel die de openbare orde (beschermen alg belang) en de goede zeden aanbelangt - Relatieve nietigheid: een overtreding van een rechtsregel van dwingend recht (beschermen particuliere belangen) Alleen diegene die door de overtreden regel worden beschermd kunnen zich op de nietigheid beroepen. omvang van de kring van vorderingsgerechtigden is veel groter bij abs. nietigheid. Een rechtshandeling moet een voorwerp hebben om rechtsgeldig te zijn. - Moet bepaald zijn - Moet geoorloofd zijn: niet strijden met openbare orde of goede zeden - Moet in de handel zijn Betreft het concrete rechtsgevolg dat beoogd wordt door de handelende persoon of personen Een rechtshandeling moet een oorzaak hebben. - Moet bestaan - Moet geoorloofd zijn Duidt op het nut voor en de motieven van partijen bij de rechtshandeling Eenzijdige rechtshandeling: vereist de wilsuiting van 1 persoon Meerzijdige rechtshandelingen: vraagt de wilsuiting van meer dan 1 persoon Hoofdstuk 10: Het bewijsrecht Betreft het aantonen van de gerechtelijke waarheid voor de rechtbank - Rechtsfeiten: Kan men op eender welke, voor de rechter aanvaardbare manier bewijzen - Rechtshandeling: Er bestaat in het burgerlijk recht een gereglementeerd systeem. Dit houdt in dat strikte regels bestaan die bepalen welke soorten bewijsmiddelen mogen worden gebruikt en wat de hiërarchie tussen deze bewijsmiddelen is. Bewijslast: Wie moet het bewijs leveren? Principieel: Wie een rechtsfeit/handeling aanvoert moet daarvan het bewijs leveren. Dus normaal gezien rust de bewijslast op de persoon dat iets vordert.

8 Procesrisico: Wie faalt in de op hem wegende bewijsvoering zal het proces verliezen. Burgerlijk Wetboek: een aantal bewijsmiddelen beschrijven + hiërarchie vastleggen 1 e : Gerechtelijke Bekentenis 2 e : Bewijsmiddelen, wet bepaalt bewijswaarde 3 e : Bewijsmiddelen, vrije bewijswaarde, rechter oordeelt of hij er bewijswaarde aan toekent. Schriftelijk Bewijs - Akte: een geschrift dat door een openbaar ambtenaar en/of betrokken partijen werd opgemaakt om als bewijs te dienen - Andere geschriften: gaan uit van de partij tegen wie ze worden ingeroepen of waarvan de inhoud door deze partij is aanvaard. De rechter bepaalt de bewijswaarde die hij eraan toekent. - Begin van schriftelijk bewijs: gaat uit van de partij tegen wie het wordt ingeroepen en dat het te bewijzen feit of de aan te tonen rechtshandeling waarschijnlijk maakt Basisregel schriftelijk bewijs Art 1341 B.W.!!!!! - Authentieke akte: opgemaakt waar de notaris bij zit Authentieke vermeldingen: vermeldingen die de notaris zelf mag controleren Niet-authentieke vermeldingen: mag de notaris niet zelf controleren Andere vermeldingen: geen verband met de inhoud van de akte Tegenover derden: De inhoud van de akte is voor derden gewoon een rechtsfeit. Ze mogen bewijs leveren op eender welke manier. Tegenover Partijen: De authentieke vermelding in de akte binden ook de derde die hun bewijswaarde slechts kan aanvechten via de procedure van betichting van valsheid. - Onderhandse akte: Geschreven stuk dat door de betrokken partijen wordt opgesteld en ondertekend. Ontleent haar bewijswaarde aan de handtekeningen. Als de handtekeningen kloppen volkomen bewijskracht Tegenover derden: Toont het bestaan van de rechtshandeling aan. Inhoudelijke vermeldingen kunnen aangevochten worden door derden en daarbij zijn alle bewijsmiddelen toegestaan Eenzijdige onderhandse akte: Voor 1 partij verplichtingen. Moet de tekst met de hand schrijven + ondertekenen of eronder schrijven Gelezen en Goedgekeurd + ondertekenen Getuigenis: verklaring die voor de rechter wordt afgelegd door iemand die een feit/handeling zelf waarnam of er kennis van kreeg door iemand die het waarnam. De rechter oordeelt of hij dit gebruikt of niet. Vermoedens: een bewijsrechtelijke techniek waarbij uit hetgeen dat vaststaat nieuwe nog te bewijzen elementen worden afgeleid. - Feitelijke vermoedens: Zijn een redenering van de rechter. Vrije bewijswaarde. ALTIJD weerlegbaar (tegenbewijs mag geleverd worden) - Wettelijke vermoedens: vloeien voort uit de wet en hebben een algemene draagwijdte Kan weerlegbaar als niet-weerlegbaar zijn (vb: de vader van een kind is de echtgenoot van de moeder (tot tegengestelde is bewezen))

9 Bekentenis: erkenning van een feit/rechtshandeling door diegene die er belang bij heeft deze te ontkennen. Moet uitgaan van de partij TEGEN wie ze wordt ingeroepen. - Gerechtelijke bekentenis: Voor de rechter Wettelijke bewijswaarde - Buitengerechtelijke bekentenis: Niet voor de rechter, maar kan later gebruikt worden. Dezelfde bewijswaarde als gerechtelijke bekentenis Gerechtelijke bewijsmiddelen - Het deskundig onderzoek: rechter kan deskundige aanstellen om bepaalde vaststellingen te doen of om hem een technisch advies te geven. Hij moet het voorwerp nauwkeurig omschrijven. Kosten => voorgeschoten en vallen ten laste van de verliezende partij - Verhoor van de partijen: Rechter kan bevelen dat partijen of een van hen persoonlijk voor de rechtbank moet verschijnen om haar te ondervragen of te confronteren met getuigen. Moet tot de rechter richten en mag niet onderbroken worden. Heeft dezelfde bewijskracht als een gerechtelijke bekentenis - Plaatsopneming: De rechter gaat zelf ter plaatse kijken. Verplaatsingskosten verliezende partij Bewijswaarde is dezelfde als deze van een authentieke akte. DEEL 2: GOEDERENRECHT EN ZEKERHEDEN Vorderingsrechten/persoonlijke rechten: Rechten die een aanspraak geven op een prestatie vanwege een persoon Brengen enkel verplichtingen mee voor degene die ze is aangegaan, gaan niet automatisch mee op de derde-verkrijger Zakelijke rechten: Betreffen een rechtstreekse aanspraak van een persoon op een zaak Gekenmerkt door een volgrecht = zakelijke rechten kunnen worden ingeroepen tegen de derde-verkrijger van het goed waarop deze zakelijke rechten zijn gevestigd Behoren tot het vermogen (= geheel van in geld waardeerbare bezittingen, rechten, plichten) Opm: Tussen 2 zakelijke rechten heeft het oudste voorrang Hoofdstuk 11: indeling van de goederen Roerende & Onroerende goederen: B.W. boek2, titel1 Lichamelijke Goederen = Goederen die zintuiglijk waarneembaar zijn Vb: gas, radiostralen, stoel,... Onlichamelijke Goederen = Goederen die niet zintuiglijk waarneembaar zijn. Vb: rechten Verbruiksgoederen: Gaan teniet bij het eerste verbruik Gebruiksgoederen: Kan men meer dan 1malig gebruiken, zonder ze te vernietigen of te vervreemden Soortgoederen/genera = Goederen die naar hun aard alleen naar maat/gewicht/getal kunnen worden bepaald, niet volgend hun individuele kenmerken. Ze worden geacht niet te vergaan. Eigendomsoverdracht vindt plaats op het ogenblik dat deze goederen worden geïndividualiseerd Belaalde goederen/species: Kunnen wel bepaald worden volgend individuele kenmerken

10 Hoofdstuk 12: Zakelijke rechten Eigendomsrecht Bevoegdheden eigenaar: - Gebruik: mag materiële handelingen stellen en rechtshandelingen die het kapitaal van een goed niet aantasten - Genot: mag de opbrengsten van een zaak innen - Beschikking: daden van beschikking omvatten materiële handelingen die de kapitaalwaarde van een goed aantasten en rechtshandelingen waarmee zakelijke rechten worden toegestaan op een goed ten voordele van een derde. Het eigendomsrecht is NIET absoluut Er bestaan beperkingen: - Rechtsmisbruik: als 1 van de volgende criteria is voldaan Bedoeling om schade toe te brengen Een manier van uitoefening kiezen dat een (grootste) nadeel oplevert aan de derde Eigenaar haalt er voordelen uit, maar onevenredig met de nadelen voor derde - Burenhinder: evenwichtsleer = eigenaars mogen aan naburige eigenaars geen lasten opleggen die de maat van de gewone lasten van nabuurschap overschrijden, ook al begaat de eigenaar hierbij geen fout. - Publiekrechtelijke beperkingen: vb: beperkingen die voortvloeien uit milieuwetgeving Eigendomsverwerving - Afgeleide eigendomsverwerving: overdracht van het eigendomsrecht van een titularis naar een andere. Kan door vb. rechtshandeling (overeenkomst) of overheidsingrijping (onteigening) - Oorspronkelijke vormen van eigendomsverwerving Toe-eigening: van goederen die geen eigenaar hebben, eigenaar worden Verloren en achtergelaten voorwerpen: als de eigenaar het binnen de 6 maanden niet komt opvragen kan je er eigenaar van worden Natrekking: Als je eigenaar bent van een zaak, ben je ook eigenaar van alles wat die zaak voortbrengt Bezit en verkrijgende verjaring: bezit = macht van een persoon over een zaak Zie Boek, niet uitgebreid besproken in de les Mede-eigendom = het opsplitsen van het eigendomsrecht tussen meerdere personen, die elk slechts op een aandeel van de mede-eigendom aanspraak kunnen maken. Vruchtgebruik = recht om tijdelijk van een zaak waarvan een ander de eigendom heeft, het genot te hebben, zoals de eigenaar zelf, maar onder de verplichting om de zaak zelf in stand te houden.

11 Erfdienstbaarheden = een last die op een lijdend erf wordt gelegd tot het gebruik en het nut van een erf dat aan een andere eigenaar toebehoort is een onroerend zakelijk recht - Private en openbare erfdienstbaarheden: bij openbare worden op private erven, lasten gelegd die noodzakelijk zijn voor het functioneren van de openbare dienstverlening Vb: erfdienstbaarheden naast spoorwegen - Wettelijke en conventionele erfdienstbaarheden: kunnen gevestigd worden door een wettelijke bepaling als conventioneel, door een overeenkomst - Voortdurende en niet-voortdurende erfdienstbaarheden: Voortdurende: het gebruik is voortdurend of het kan voortdurend zijn zonder dat er telkens een daad van de mens vereist is Nt-voortdurend: vereisen om te worden uitgeoefend door een daad van de mens. - Zichtbare en niet-zichtbare erfdienstbaarheden: vertonen wel of geen uitwendige tekenen van bestaan Erfpacht = zakelijk recht om het volle genot te hebben van andermans onroerend goed, onder de verbintenis een jaarlijks cijns of canon te betalen. Het geeft de erfpachter een omvattend recht tot uitbating en controle. Minimumduur van 27 jaar en maximumduur van 99 jaar. Opstal Het recht van opstal is een zakelijk recht om gebouwen, werken of beplantingen op andermans grond te hebben. Het is net zoals het erfpacht een tijdelijk recht. Kan gevestigd worden door een overeenkomst, de wet of door verkrijgende verjaring. Maximumduur: 50 jaar Het gaat teniet door vermenging, het teniet gaan van de grond en door de verjaring van 30 jaar, alsook door het verstrijken van de termijn waarvoor het was toegekend. Hoofdstuk 13: Zekerheden = een garantie van een betaling van een schuld, dat de crediteur zijn vordering ontvangt. Persoonlijke zekerheden: Een rechtsfiguur die tot doel en/of gevolg heeft aan de schuldeiser een bijkomende schuldenaar te bezorgen op wiens vermogen hij de schuldvordering kan verhalen Belangrijkste persoonlijke zekerheid = garantie Zakelijke zekerheden: Biedt aan de schuldeiser de mogelijkheid om bij voorrang betaling te bekomen uit de opbrengst van de verkoop van een of meerdere daartoe bestemde goederen in geval van samenloop met andere schuldeisers. Vb: - Inpandgeving = een zakelijk zekerheidsrecht op roerende zaken Essentieel bij pand is een buitenbezitstelling: De pandgever moet de zaak in het bezit stellen van de schuldeiser of van een derde, die dan als bewaarnemer van het pand optreedt. - Hypotheek = een zakelijk zekerheidsrecht op een onroerend goed Wettelijke hypotheken: oorsprong in wetsbepaling Testamentaire hypotheken: bij testament gevestigd Conventionele hypotheken: gaat om een plechtig contract.

12 Bij hypotheken geldt een rangregeling: diegene die eerst heeft ingeschreven, wordt eerst uitbetaald => inschrijving telt! - Voorrechten = rechten die uit hoofde van de bijzondere aard van de schuldvordering aan een schuldeiser toekomen en die hem voorrang verlenen boven de andere schuldeisers. Algemene voorrechten: een mechanisme waardoor een schuldvordering op het hele vermogen van de schuldenaar, of een abstract deel van het vermogen (vb: alle roerende goederen) voorrang krijgt boven de andere schuldvorderingen die op dat vermogen kunnen worden verhaald. Bijzondere voorrechten: zakelijke rechten op afzonderlijke, d.i. welbepaalde goederen. Wnr de schuldenaar de roerende goederen waarop het voorrecht rust, verkoopt, zal de schuldeiser zijn voorrecht niet meer kunnen inroepen tegen de verkrijger. DEEL 3: VERBINTENISSENRECHT Hoofdstuk 14: Begrip, bronnen, soorten en modaliteiten Verbintenis = een op het objectieve recht gesteunde rechtsband tussen 2 of meer personen die aan 1 of meer personen een aanspraak of vorderingsrecht verleent op een prestatie vanwege 1 of meer andere personen. => Er is een schuldeiser en schuldenaar Het kan voorwaardelijk zijn = gebonden aan een toekomstige onzeker gebeurtenis Voorwaardelijke verbintenissen: - Opschortend: het uitwerking krijgen van de verbintenis hangt af van de realisatie van de voorwaarde - Ontbindend: De verbintenis gaat teniet bij de realisatie van de voorwaarde - Potestatief: Verwezelijking hangt in zekere mate af van de wil van 1 der partijen - Toevallig: Als geen van de partijen enige invloed kan uitoefenen op de realisatie - Onmogelijk: Niet realiseerbare voorwaarden - Ongeoorloofde: Kan slechts gerealiseerd worden mits een inbreuk wordt begaan op wetten die de openbare orde of de goede zeden betreffen Vb: Ik scheld u uw schuld kwijt indien u met mij gaat samenwonen - Zuiver potestatief: indien de realisatie van de voorwaarde louter van de wil van de schuldenaar afhangt. Verbintenissen op termijn: wnr deze afhangt van een toekomstige en zekere gebeurtenis - Vast: indien er een vaste datum is - Onvast: indien het een gebeurtenis betreft die zeker gaat gebeuren, maar waarvan het tijdstip nog niet gekend is - Opschortend: doet het recht ontstaan, maar het is niet opeisbaar voor de datum van de gebeurtenis er is - Ontbindend: De realisatie doet de overeenkomst teniet gaan Vb: Persil: in de week van 1 6 maart 2010 = Opschortend = Ontbindend

13 Als er maar 1 schuldeiser of schuldenaar is, dan geldt als regel dat wat deze verschuldigd is, ondeelbaar is. Meerdere schuldeisers: verdeling van de prestatie - Hoofdelijkheid: Actieve hoofdelijkheid: verscheidene schuldeisers kunnen vanwege 1 schuldenaar de nakoming van de volledige verbintenis vorderen, zodat, indien 1 schuldeiser de volledige prestatie ontving, de schuldenaar tegenover allen bevrijd is. SE SE SE SN Passieve hoofdelijkheid: De schuldeiser kan van elk van de verschillende schuldenaars de nakoming van de volledige prestatie kan vorderen, die allen samen aan hem verschuldigd zijn. Als 1 schuldenaar betaalt, zijn allen bevrijd. SE SN SN SN Resultaatsverbintenis: Verplicht de schuldenaar om een bepaald resultaat te bereiken Inspanningsverbintenis: Verplicht de schuldenaar ertoe om de nodige inspanningen te leveren met het oog op het te behalen resultaat. Hoofdstuk 15: Uitdoven van verbintenissen De normale manier waarop een verbintenis uitdooft is door betaling of nakoming. Gebeurt dit niet dan kan de schuldeiser betaling door de schuldenaar wel in rechte gaan afdwingen: - In gebreke stellen: de schuldenaar wordt aangemaand om zijn verplichtingen na te komen - Reageert de schuldenaar niet, dan kan de schuldeiser proberen een vonnis te bekomen waarin de schuldenaar wordt veroordeeld tot het uitvoeren van de verbintenis (= uitvoerbare titel) - Als de schuldenaar nog niet reageer, zal de schuldeiser dwanguitvoering van de uitvoerbare titel kunnen nastreven. Hiervoor beroep doen op de dwangmiddelen die de overheid hem ter beschikking stelt. - MAAR er bestaan maatregelen die toelaten toch dwanguitvoering in natura te bekomen. Schuldvernieuwing: oude verbintenis dooft uit, maar wordt vervangen door een vernieuwende verbintenis Schuldvergelijking of compensatie = een rechtsinstelling die meebrengt dat wanneer 2 personen wederzijds elkaar schuldenaar zijn, beide schulden onder bepaalde voorwaarden teniet gaan ten belope van het laagste bedrag. - Wettelijke schuldvergelijking: heeft plaats uit krachtens een wet. => geldt vanaf het ogenblik dat bepaalde voorwaarden vervuld zijn - Gerechtelijke schuldvergelijking: de rechter staat compensatie toe. => geldt vanaf het vonnis - Conventionele schuldvergelijking: een vorm van compensatie waarbij partijen gaan bepalen onder welke voorwaarden hun schuldvorderingen, ongeacht de kenmerken, geheel of gedeeltelijk worden gecompenseerd.

14 Schuldvermenging: de schuldeiser en schuldenaar worden 1 persoon die in dezelfde hoedanigheid optreedt. De verbintenis kan niet meer uitgevoerd worden. Verjaring: CODEX Art 2262,2262bis B.W. Bij bevrijdende verjaring blijft de schuld wel bestaan, maar is deze niet meer opeisbaar in rechte. Hoofdstuk 16: Overeenkomsten = meerzijdige rechtshandeling die op een wilsovereenstemming berust en waarbij 1 of meerdere partijen jegens andere partijen, al dan niet wederzijds, juridische bindende verbintenissen aangaan. ==>Essentieel: wilsovereenstemming: voor het ONTSTAAN van een overeenkomst is louter de wilsovereenstemming vereist. Het contract bestaat vanaf het ogenblik van het akkoord van partijen. Aanbod: eenzijdige wilsuiting, waarbij een persoon op zo precieze wijze te kennen geeft dat hij een overeenkomst wil sluiten, dat het voor de tegenpartij voldoende is om ermee in te stemmen om te overeenkomst te doen ontstaan. Moeten 2 elementen aanwezig zijn: - Materieel element: alle essentiële (=de wet zegt wat erbij moet (prijs, voorwerp, )) en substantiële (=jij zegt wat je wilt vb. zwarte ) elementen moeten erin zitten. - Moreel element: diegene die een aanbod doet, wilt ook effectief een verbintenis aangaan. Een aanbod is bindend voor de aanbieder, hij kan het niet wijzigen/intrekken zodra het de bestemmeling heeft bereikt. Aanvaarding: eenzijdige rechtshandeling waarbij degene tot wie het aanbod werd gericht het volledige aanbod onderschrijft. Pas als aanbod en aanvaarding volledig met elkaar overeenstemmen is er sprake van wilsovereenstemming en dus van een contract Soorten overeenkomsten - Consensuele contracten: gebaseerd op alleen wilsovereenstemming - Plechtige overeenkomsten: slechts geldig als bepaalde formaliteiten vervuld zijn - Zakelijke/reële overeenkomsten: als de zaak overhandigd wordt Een overeenkomst is ALTIJD een meerzijdige rechtshandeling, maar kunnen wel eenzijdig of wederkerig zijn: - Eenzijdige overeenkomst: doet slechts voor 1 persoon verbintenissen ontstaan - Wederkerige overeenkomst: beide partijen hebben verbintenissen Overeenkomst: - Om niet: kosteloos, gratis, bedoeling van partijen dat slechts 1 van hen er voordeel uit haalt De meeste eenzijdige overeenkomsten - Ten bezwarende titel: wanneer er een tegenprestatie verwacht wordt Alle wederkerige overeenkomsten Overeenkomst verbonden aan de persoon: wanneer kwaliteiten of persoonlijke eigenschappen bepalend zijn voor de toestemming van de tegenpartij. Vb.: arbeidsovereenkomst Benoemde overeenkomsten: worden geregeld in het Burgerlijk Wetboek Onbenoemde overeenkomsten: deze verschillen wezenlijk van benoemde overeenkomsten

15 Gevolgen van overeenkomsten Afdwingbaar karakter: - Partijen: - Rechter: kan het contract ook niet zomaar aanpassen uit billijkheidsoverwegingen of omdat 1 van de partijen zich in een zwakke positie bevond. Relativiteit: - Partijen = allen die aanwezig waren bij het sluiten van het contract en die in eigen naam en voor eigen rekening hun toestemming hebben geuit of die geldig vertegenwoordigd waren. Obligatoire gevolgen: louter intern: overeenkomst doet rechten en plichten ontstaan, maar deze beperken zich tot de partijen. - Derden = andere rechtsverkrijgende. Het contract als feit heeft wel externe gevolgen Moeten het bestaan erkennen Tegenstelbaarheid = het contract kan gevolgen meebrengen voor partijen en kan ook een invloed hebben op het vermogen en het gedrag van derden Maar: 2 uitzonderingen Actio Pauliana:: Art B.W. Voorwaarden: Anterioriteit: schuldeiser heeft een vordering die dateert van voor de bedrieglijke rechtshandeling Verarming: schuldeiser die de vordering instelt moet benadeeld zijn Bedrog: schuldenaar heeft bedrieglijk gehandeld De persoon met wie de schuldenaar contracteerde was te kwader trouw Veinzing: naar buiten toe een bepaalde rechtshandeling laten schijnen, terwijl ze door een tegenbrief in het geheim anders overeenkomen. Fictieve rechtshandeling = doen alsof er een rechtshandeling is, maar in een tegenbrief afspreken dat hun rechtssituatie zoals voorheen blijft Vermomde rechtshandeling = doen alsof ze een bepaalde rechtshandeling stellen, maar in een tegenbrief afspreken om de aard van de rechtshandeling te wijzigen of bepaalde voorwaarden te wijzigen Nakoming van overeenkomsten tussen partijen Overeenkomsten zijn afdwingbaar. Is er toch sprake van niet-nakoming schuldenaar zal dan contractueel aansprakelijk zijn. - 1 ste : in gebreke stellen - Daarna: uitvoering in natura + eventueel bijkomende schadevergoeding - Soms is uitvoering in natura onmogelijk vervangende schadevergoeding - Bij wederkerige overeenkomsten: ipv uitvoering in natura => ontbinding Beëindigen van overeenkomsten De overeenkomst verdwijnt als bron van verbintenissen Ex-Nunc: met behoud van de gevolgen van de overeenkomst Ex-Tunc: teniet doen van de gevolgen van de overeenkomst - Opzegging: rechtshandeling waarmee door eenzijdige wilsverklaring van 1 partij of door wilsovereenstemming van alle partijen voor de toekomst een einde wordt gemaakt aan de overeenkomst die partijen hadden gesloten. Wederzijdse opzegging: wederzijdse toestemming zonder terugwerkende kracht

16 Eenzijdige opzegging: hierbij wordt voor de toekomst een einde gemaakt aan de rechtsverhouding. Is een uitzondering op het principe van artikel 1134 B.W. - Nietigheid: sanctioneert de overtreding van (dwingende) rechtsregels die gelden bij de totstandkoming van de overeenkomst. De overeenkomst wordt dan geacht nooit te hebben bestaan - Ontbinding: Sanctioneert de gebrekkige nakoming/fouten in de nakoming van de overeenkomst Gerechtelijke ontbinding: rechter spreekt de ontbinding uit Buitengerechtelijke ontbinding: kan men voorafgaande machtiging van de rechter, de overeenkomst ontbinden. Blijft natuurlijk ook door de rechter mogelijk Uitdrukkelijk ontbindend beding: laat toe de overeenkomst te beëindigen zonder voorafgaande rechterlijke machtigingen.!!!de schuldeiser KAN de ontbinding kiezen!!! - Verval: wanneer een essentiële geldigheidsvoorwaarde (haar voorwerp op oorzaak) later verdwijnt. Hoofdstuk 17: Onrechtmatige daad Belangrijkste artikel: Art 1382 B.W. 3 elementen aanwezig zijn opdat een verbintenis zou ontstaan om in te staan met zijn vermogen voor de nadelige gevolgen die anderen ondergaan door een bepaalde handeling of voorval: - Fout: veronderstelt een onrechtmatig handelen en de schuldbekwaamheid en de toerekenbaarheid aan de dader. Onrechtmatig handelen: Schending van een specifieke regel Schending van de zorgvuldigheidsnorm: manier die niet overeenstemt met het gedrag van een normaal vooruitziend (proberen gevolgen in te schatten) en zorgvuldig (proberen voorzorgsmaatregelen te nemen) persoon - Schade: het verlies van een patrimoniaal of extrapatromoniaal voordeel, waarbij het slachtoffer kan aantonen dat het een persoonlijk rechtmatig belang heeft bij het behoud van dit voordeel. Ook toekomstige schade kan worden vergoed, zolang ze maar zeker is. - Oorzakelijk verband: Vergoeding van de schade: slachtoffer heeft recht op integrale vergoeding van de schade. Dit houdt in dat de schadevergoeding het slachtoffer terug moet plaatsen in de situatie waarin het zich zou hebben bevonden, had het feit zich niet voorgedaan. Aansprakelijkheid voor de daad Aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door personen voor wie men instaat - Aansprakelijkheid van de ouders voor hun minderjarige kinderen. = weerlegbaar vermoeden - Aansprakelijkheid van de werkgevers: voor de schade veroorzaakt door een fout van hun werknemers in de uitoefening van hun functie. = Onweerlegbaar vermoeden. Voorwaarden: Band van ondergeschiktheid Fout van de aangestelde Tijdens de bediening waarvoor hij werd aangesteld en in verband daarmee - Aansprakelijkheid van onderwijzers: niet beperkt tot minderjarigen!!!! = weerlegbaar vermoeden Aansprakelijkheid voor zaken CODEX Art 1382, 1383, 1384, 1385, 1386 B.W

17 Hoofdstuk 21: Lastgeving CODEX B.W. LASTGEVING (B.W. vanaf Art Lastgeving vermoed kosteloos te zijn (= om niet). Het is in principe een inspanningsverbintenis, de lasthebber moet zijn mandaat uitvoeren en hij moet rekenschap afleggen. Hij zal t.o.v. de lastgever aansprakelijk zijn wanneer hij zijn mandaat niet of slecht uitvoert. Oneigenlijke lastgeving = De lasthebber zal optreden in eigen naam als hij de derde niet op de hoogt brengt van het bestaan van de volmacht. Voor 3 e is er dan geen lastgeving want ze weten er niets van, ze denken dat hij in eigen naam handelt. Eigenlijke lastgeving = De lasthebber zegt voor wie hij optreedt. Als hij binnen zijn mandaat/opdracht/volmacht handelt, gebeurt alles alsof de lastgever zelf was opgetreden. Wanneer de lasthebber handelt BUITEN zijn mandaat, is in principe noch de lasthebber noch de lastgever gebonden door de verrichte rechtshandeling. De lasthebber moet wel voldoende kennis hebben gegeven van de beperkingen van zijn mandaat. Als deze dat niet gedaan heeft kan de derde een schadevergoeding vorderen jegens de lasthebber. De lasthebber is niet persoonlijk gebonden, uitvoering in natura vragen zal dus onmogelijk zijn. Uitzonderingen.. Bij: - Bekrachtiging: De lastgever geeft achteraf zijn goedkeuring. Vb. je koopt max voor 300 euro. Je koopt toch voor 305 euro en de lastgever geeft achteraf zijn goedkeuring - Schijnvertegenwoordiging: Hierdoor wordt de derde beschermd die een overeenkomst heeft gesloten met een schijnbaar bevoegde lasthebber. Vb. Bankagent: doet transacties op papieren van de bank, maar niet via de bank. Stel: er is dan een probleem: bank alleen aanspreken als deze controle heeft uitgevoerd De lasthebber die slechts doet wat hij moest doen, maar binnen de perken van zijn mandaat blijft, zal de lastgever toch binden ten opzichte van derden. Als er een onrechtmatige daad is gebeurd is Als het verbonden is met het voorwerp aanvaardt het Hof van Cassatie dat de lastgever toch gebonden is. Einde: Gewone beëindiging = voert de opdracht uit Kan op elk moment herroepen worden. - Het is een vriendendienst - Jij beslist het, dus je kan het zelf ook stopzetten - CODEX

18 Boek 2: Handels- en vennootschapsrecht Vrijheid van beroep en bedrijf: - Publiekrechtelijke betekenis: de bescherming die deze vrijheid dient te bieden tegen de overheid. De fundamentele eis van gelijke behandeling, zonder discriminatie, moet worden gerespecteerd. - Privaatrechtelijke betekenis: Je hebt het recht om een commerciële rechtspersoon op te richten Je moet concurrentie toelaten => in mededinging met andere en met respect voor andere. - Europeesrechtelijke dimensie: Lidstaten mogen geen vrijheidsbeperkingen invoeren. => Vrijheid van verkeer van goederen, diensten en kapitaal. DEEL1: begrippen van het handelsrecht. De handelaars. Hoofdstuk 1: Begrip en historiek van het handelsrecht. Handelsrecht: het geheel van rechtsregelen betreffende de verplichtingen die voor handelaars uit hoofde van hun beroep ontstaan. Behoort tot het PRIVAATRECHT. Naast het handelsrecht bestaat het economisch recht: het geheel van de rechtsregels die slaan op het ingrijpen van de overheid in het economisch leven. Het is een tak van het PUBLIEKRECHT. Historiek: p In handelszaken geldt een vermoeden van passieve hoofdelijkheid t.a.v. medeschuldenaarshandelaars. Het onderscheidingscriterium tussen burgerlijk en handelsrecht is de vraag of handelingen daden van koophandel zijn. Onderscheid tussen objectieve en subjectieve daden van koophandel. - Objectieve daden: omwille van het voorwerp. Er is vereist dat ze een winstoogmerk hebben. De objectieve daden van koophandel worden limitatief opgesomd in de wet (W.Kh Art 2 en 3) - Subjectieve daden: alle verbintenissen die door een handelaar worden aangegaan, welke ook hun oorzaak is en ook al vallen zij niet onder de opsomming der objectieve daden, tenzij het bewezen is dat ze vreemd zijn aan zijn handel of zo de aard van de handeling onverenigbaar is met het handelskarakter ervan. Het is een weerlegbaar vermoeden: als het tegenbewijs geleverd wordt, is het een burgerlijke daad. Een daad dat dus niets met de handel te maken heeft hoort hier niet bij. Verschillende rechtshandelingen worden door de wet objectieve daden van koophandel genoemd, doch vereisen zij geen winstoogmerk en maken de persoon die ze stelt, ook niet tot handelaar. Daden van koophandel wegens de vorm van de handeling. Gevolg: onderworpen aan de bijzondere regels van het handelsrecht. Handelaar: zijn zij die hun gewoon beroep maken van het stellen van (objectieve) daden van koophandel. Het moet beroepsmatig gebeuren met het idee daardoor inkomen te verwerven en in zijn levensonderhoud te voorzien. Het is niet vereist dat de handel de uitsluitende activiteit van de handelaar uitmaakt. De handelaar moet wel handelingsbekwaam zijn.

19 Handelsvennootschappen: indien zij als statutair doel hebben het stellen van objectieve daden van koophandel. Een vennootschap mag slechts die rechtshandelingen stellen die beantwoorden aan haar statutaire doelomschrijving. Onverenigbaarheden: beschermt de maatschappij: op sommige personen weegt, in het openbaar belang, een verbod om handel te drijven. Overheid: worden geacht niet uit winstoogmerk te handelen en hun optreden op het economische terrein wordt daarom ook niet als een commerciële activiteit aangemerkt. De wetgever heeft ingegrepen dat, ondanks het ontbreken van winstoogmerk, de verbintenissen door een aantal publiekrechtelijke instellingen aangegaan, als daden van koophandel beschouwd moeten worden. (vb. Post, NMBS, Belgocontrol, de effectebeursvennootschappen, ) Voor andere overheidsinstellingen zijn hun verbintenissen van burgerlijke aard. Ambachtsonderneming: de onderneming opgericht door een private persoon die in België gewoonlijk krachtens een contract van huur van diensten, hoofdzakelijk materiële prestaties levert, voor zover daarmee geen leveringen van waren of slechts toevallige leveringen van waren gepaard gaan. Verlies van de hoedanigheid van handelaar: - Natuurlijke personen: Stopzetten van de commerciële activiteit Overlijden Het niet-bekwaam worden Opm: het faillissement doet de hoedanigheid van handelaars niet verloren gaan. - Vennootschappen: Verliest dit bij haar vereffening, tot haar ontbinding werd besloten. Verliest ook haar handelskarakter indien zij in een vennootschap met burgerlijk doel of in een vereniging met rechtspersoonlijkheid wordt omgezet. Hoofdstuk 2: Verplichtingen die op handelaars wegen Inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen: KBO = een elektronisch register voor het opnemen, bewaren, beheren en ter beschikking stellen van gegevens die betrekking hebben op de identificatie van ondernemingen. DOEL: De administratieve verplichtingen opgelegd aan ondernemingen te vereenvoudigen en de werking van de overheidsdiensten efficiënter te organiseren. Opm: Je wordt geen handelaar door het inschrijven, maar door het stellen van daden van koophandel. Alle handels- en ambachtsondernemingen zijn wel verplicht om zich voor de aanvang van hun activiteiten in te laten schrijven in de KBO. De inschrijving vormt een weerlegbaar vermoeden van de hoedanigheid. De handelaar moet houder zijn van een rekening bij een financiële instelling

20 De handelaar moet zijn huwelijksvoorwaarden bekendmaken. Schuldeisers hebben er belang bij te weten onder welke huwelijksvoorwaarden de handelaars waarmee zij contracten sloten, zijn gehuwd. 3 Stelsels: - Algehele Gemeenschap: - Wettelijk Stelsel: IK ONS ONS JIJ Opm= IK/JIJ: al wat je hebt voor het huwelijk of wat je tijdens het huwelijk erft. - Scheiding van goederen: IK JIJ Stel: 1 van de partners is handelaar en heeft schulden. De schuldeiser kan op heel het vermogen van de handelaar beslag leggen. Kan zijn op u eigen vermogen + het gezamenlijk vermogen Daarom is scheiding van goederen het beste stelsel, dit beschermt het vermogen van u partner. Vestigingsregels: Als je op voorhand een erkenning of toelating moet hebben Voeren van een boekhouding Hoofdstuk 3: het bewijs in handelszaken In handelszaken geldt voor het bewijs van rechtshandelingen een regime dat vrijer is dan in burgerlijke zaken. Principieel wordt het bewijs in handelszaken op dezelfde manier als in burgerlijke zaken geleverd, maar Art. 25 B.W. verleent aan de rechter de bevoegdheid om andere bewijsmiddelen dan die van het burgerlijk recht toe te staan, zonder hem daartoe enige verplichting op te leggen. Deze grotere vrijheid: toelaatbaarheid van het bewijs door getuigen of vermoedens, want als bewijs met getuigen wordt toegelaten, kan ook met vermoedens bewezen worden. Opm: in de praktijk staat bewijzen met een getuigenis/vermoeden in een slecht daglicht. Een regelmatig gevoerde boekhouding kan door de rechter aangenomen worden om tussen kooplieden als bewijs te dienen van handelsverbintenissen. In handelszaken kan de boekhouding van een handelaar zowel in zijn nadeel als in zijn voordeel als bewijsstuk worden aanvaard (want als er iets in mijn boekhouding staat, moet dat ook in de jouwe staan). In burgerlijke zaken levert de boekhouding slechts een bewijs op tegen de handelaar. Boekhouding = schriftelijke buitengerechtelijke bekentenis van de handelaar. Overlegging is het afgeven van de boekhouding op de griffie of in handen van een door de rechtbank aangeduide bewaarnemer met het oog op de kennisneming ervan. Openlegging van boeken bestaat erin dat de handelaar zijn boeken niet uit handen geeft, maar de passages die relevant zijn voor het geschil, op de zitting van de rechtbank toont. Factuur: dezelfde bewijskracht als de boekhouding: schriftelijke buitengerechtelijke bekentenis van de handelaar. Het is het meest gebruikte bewijsmiddel. Wenst de bestemmeling-handelaar de factuur niet te aanvaarden, dan moet hij protesteren. Een gemotiveerd en tijdig protest ontneemt de factuur haar bewijswaarde. Opm: - stilzwijgen = accepteren - de verplichting om een factuur op te stellen hoort niet bij het handelsrecht, maar bij het fiscaal recht. Alleen de bewijswaarde hoort bij het handelsrecht. De belangrijkste vermelding op de factuur is de INHOUD.