VERSLAG d; ': BAUXIET INSTITUUT SURINAME

Transcriptie

1 VERSLAG 1999 t a d; ': & BAUXIET INSTITUUT SURINAME

2

3 INHOUD Brief aan de Minister Verslag van de Directie Overzicht. Internationaal. Suriname - Algemeen - Ontwikkelingen in de bauxietsector Werkzaamheden. Algemeen o Bauxiet-Overeenkomstjanuari 1993 o SluitingAluminiumsmelter o Onderhandelingscommissie Natuurlijke Hulpbronnen r Promotion Bakhuysproject o Samenwerking met Trinidad o Bezoek aan Australid o Memorandum of Understanding Universiteit van Aachen r Participatie Mining Policy Workshop o Technischeassistentiebauxietovereenkomsten r Sysminfondsen. Studie en Beleidsadviezen r Scrapexporten Personeel Programma en Begroting 2 Jaanekening Financiering van de begroting - Vaststelling jaarverslagetl99t en Meeq'aren overzicht Balans per 3l decembet Staat van baten en lasten over Algemene toelichting - Accountantsverklarins ll t4 L4 15 l't t] t7 1- t l t] t9 T9 t9 t9 2 2 a1 LL 2l aa 1A 25 26

4 BRIEF AAN DE MINISTER Aan de Minister van Natuurlijke Hulpbronnen Overeenkomstig het bepaalde in artikel 19 lld 2 van het Decreet Bauxiet Instituut Suriname bieden wij U hierbij aan het door de Directie opgesteld jaarverslag, vergezeld van de door ons voor accoord bevonden balans per 31 december 1999 en de exploitatierekening over het boekjaar 1999 metde daarbij behorende toelichting. De jaarrekening van het Instituut is gecontroleerd door het Accountantskantoor ljong A Hung, welk kantoor zich hiermede, blijkens de aan het eind van dit jaarverslag opgenomen verklaring, heeft kunnen verenigen. De Raad van Toezicht, die belast is geweest met het toezicht op het door de Directeur gevoerde beheer en bestuur, heeft in 1999 bestaan uit: Dhr.H.S. Kensmil Mw.S.D. Adhin Dhr.K.S.A. Ng A Tham Mw. L.W.E. Truideman Dhr.W.W. Wirht -Voorzitter -Lid -Lid -Lid -Lid Het verslag van de Directie is een degelijke weerspiegeling van de door het Instifuut verrichte werkzaamheden. Tot slot zouden wij gaarne langs deze weg onze welgemeende dank uitspreken aan de Directeur, staf en overige medewerkers die zich in 1999 ten volle hebben ingezet om het Instiruut op een waardige wijze uit te dragen. Paramaribo, maart2}2 Namens de Raad van Toezicht H.S. Kensmil. M.P.A. Voorzitter

5 VERSLAG VAI\ DE DIRECTIE OVERZICHT INTERNATIONAAL De Aziatische crisis is gedurende het hele jaar 1998 mede de oorzaak geweest van de gestadige daling van de aluminiumprljzen. Deze dalende trend werd in het eerste kwartaal van het verslagjaar voortgezet. In april 1999 kwam een ommekeer. De lage aluminiumprijs van USct 55 per pound injanuari 1999 eindigde in december 1999 op het niveau van USct. '7,5 per pound. Het jaargemiddelde was echter vrijwel ongewijzigd in vergelijking met het vorig jaar te weten USct 61,9 per pound. Het vorig jaar was dat USct 61,6 per pound. De ommekeer van de dalende trend is deels toe te schrijven aan het herstel van de Zuid Oost Aziatische economie en de Japans economie. De Japanse economie groeide met I7o. Het vorig jaar maakte Japan een negatieve groei door van 2,97o. Daarnaast kregen de aluminiumprijzen een verdere duw opwaarts door de sterke groei van de Amerikaanse economie. De economie van Amerika groeide sterker dan het vorig jaar en wel met 4,2Vo. Het vorig jaar was dat 3,9Vo. De Europese economie groeide met 2,Vo. Het vorig jaar was dat 2,6Vo. De vraag naar aluminium in de Aziatische landen steeg enorm en wel met circa l3%o van 6,6 miljoen ton in 1998 tot 1,5 miljoen ton in In China steeg de aluminiumconsumptie metl4,37o.in Japan was de groei 3,1 7o terwijl die van de overige Aziatische landen die daarvoor te lijden hadden van de financiele crisis toenam met 237o. In Noord-Amerika steeg de aluminiurnconsumptie verder met l,9vo. De consumptie van aluminium in de wereld nam toe met bijna 1,4 miljoen ton. De aluminiumproductie steeg met circa 96. ton waarvan 58Vo in de NEA landen (Noord-Amerika, Europa en Azie) en 42 Vo in de CAMAZ- landen (CIS, Afrika, Midden Oosten, Australie en Zuid-Amerika). Het tekort werd gevoed uit de voonaden. Het overschot van vorig jaar te weten 685. mt daalde hierdoor naar een hoeveelheid van 248. mt. De aluminiumproductie steeg in vrijwel alle gebieden. De gemiddelde stijging vergeleken met het vorig jaar bedroeg 4,2 Vo. Met uitzondering van CIS en Zuid-Amerika steeg ook de consumptie in vrijwel alle gebieden. De gemiddelde stijging van de consumptie bedroeg 6,37o vergeleken met het vorig jaar. De daling van de consumptie in Zuid- Amerika heeft onder andere te maken met de financiele problemen in ons buurland Brazilie. De NEA landen consumeerden in miljoen ton aluminium terwijl de eigen productie 13,9 miljoen ton bedroeg. Hierdoor moest een hoeveelheid van J,I miljoen van elders worden aangevoerd. De CAMAZ landen produceerden in totaal 9,8 miljoen ton waarvan 2,4 milloen ton voor eigen produclie en 7,3 miljoen beschikbaar werd voor export naar de NEA landen. De dalende trend van de aluinaarde prljzen werd in het eerste halfjaar van het verslagjaar gecontinueerd. In het LME aluminium contantprijs in US ct per pound jan- ian- ian- ian- jandec'95 dec'96 dec'97, dec'98 dec'99 janjuli'

6 tweede halfjaar van 1999 kwam hierin een drastische verandering. De spotprijs van aluinaatde steeg fors en wel van US$ 16 in het 2e kwartaal naar US$ 235 inhet 3e kwartaal en vervolgens tot US$ 332 per ton in het 4e kwartaal. Dit is een stijging van l4vo vergeleken met het vierde kwartaal van het vorig jaar. De stijging van de spotprijs van aluinaarde is het gevolg van onder andere: - de tijdelijke sluiting van een aluinaarderaffinaderij in de USA agv. een ontploffing (een vermindering van 5. ton per maand), - de toename van de aluminiumproduktie, en de toegenomen vraag naar spot aluinaarde door Russische smelters aangezien de traditionele aluinaardeleveranciers de leveringen aandeze smelters had stopgezet. De contractprijzen van aluinaarde die gekoppeld zijn aan de aluminiumpijzen zijn niet zo drastisch gestegen. De stijging was gematigder en wel circa ITVo vatt US$163 per ton in het vierde kwartaal 1998 tot US$ 19 in dezelfde periode van het verslagjaar. Verwacht wordt dat de hoge spotprijzen voor aluinaarde pas in het tweede halfjaar van het nieuwe jaar 2 zullen kelderen. In die periode wordt namelijk verwacht dat de 8. mt/jr Gramercy raffinaderij van Kaiser (gesloten vanwege de ontploffing) wederom in gebruik zal worden genomen. De aankondiging van Alcoa om bijna de helft van haar eerder gesloten aluminiumcapaciteiten wederom in productie te brengen zal geen extra druk uitoefenen op de huidige aluinaardeproductie aangezien in dezelfde periode diverse aluinaardecapaciteiten wederom in productie genomen zullen worden. Ruim 5O7o van de wereldaluinaardeproductie is geconcentreerd in Zuid-Amerika en Australid. De wereldaluinaardeproductie was in 1999 ruim 45 miljoen ton. Circa twee derde deel hiervan is bestemd voor de export naar de andere regio's, de zgn. NEA groep te weten Azie, Europa en Noord -Amerika. De explosie in de aluinaarderaffinaderij van Kaiser heeft negatieve effecten gehad voor de bauxietproductie, met name de bauxiet-productie van Jamaica. Jamaica wist dit in het jaar 2 op te vangen door met Point Comfort, een raffinaderij van de Alcoa Inc. in de USA, een overeenkomst aan te gaan voor levering van 4. mt aluinaarde.

7 Tabel lb (Table) Productie en Consumptie van Metallurgische Aluinaarde in kt (Production and Consumption of Metallurgical Grade Alumina in kt) Eoverundeing '99/98 Vo Metallurgische Aluinaarde (Metallureical Grade Alumina) Productie (Production) in W.W t28 +2.I7o Consumptie (Consumption) in W.W t Aanbodoverschot (Supply Surplus) in W.W Netto Exporten naar Oostblok landen (Net Exports to Eastern Countries) Aluinaarde Overschot/Tekort (Net Surplus /Deficit) Vo Noot : : W,W=We sters e Wereld Tabel 1c (Table) Productie van Bauxiet in kt (Production of bauxite) Bauxietnroductie (Bauxite production) Eoverandering '99/' 98 chan Westerse landen (Western World) Oostbloklanden (Eastern World) Totaal (Total) r9l77 1, t6r2 t6643 t ,9Vo +.3vo +2.5Vo Source): World Metal Statistics Tabel 2a (Table) LME contantprijzen van primair aluminium,spotprijzen en l-jarige contractprijzen van metallurgische aluinaarde in US$/ton (LME cash prices of primary aluminium, spotprices and one year contractprices of metal-grade alumina) LME contantprijzen van Primair Aluminium (LME cash prices of primary aluminium) Voverandering '99l' Vo chan +.4Vo Spotprijs van Aluinaarde (Spotprice of Alumina) 22L ,3Vo Contractprijs van Aluinaarde ice of Alumina L83 r Vo

8 Tabel 2b (Table) Netto winsten van 3 grote aluminiummaatschappijen in mln US$ ( Net profits of 3 major aluminium companies) Alcan Alcoa Reynolds L r996 r ro 263 Ls r 455 )A' ) SURINAME Algemeen 1999 bleek eer zeet turbulent jaar te zijn geweest. Het verslagjaar werd onder meer gekenmerkt door: - de aanhoudende stijging van de wisselkoers; - de stijging van de kosten van levensonderhoud; - de onduidelijke situatie ten aanzien van parastatale bedrijven zoals Stichting Machinale Landbouw, Bruynzeel en de Grassalco N.V.; - de onduidelijke situatie rond de Rechterlijke Macht. Na diverse werkonderbrekingen resulteerde deze situatie uiteindelijk in straatdemonstraties van delen van de bevolking waarbij vakbond 6n bedrijfsleven gezamenlijk hebben geageerd tegen deze ontwikkelingen. De Centrale Bank van Suriname die de officiele wisselkoers gedurende 3 jaren lang vrijwel costant heeft gehouden en niet heeft gecorrigeerd ondanks de verdere stijging van de paralel koers was genoodzaakt om deze per 1 januari 1999 wel aan te passen. De Surinaamse gulden deprecieerde van Sf 41,- per 31 december 1998 naar Sf 75,- per 1 januari De wisselkoers werd in de loop van het verslagjaar meerdere malen gedeprecieerd. Eind december 1999 bedroee de offici le o\s.{- I wisselkoers Sf 988,- voor 1 US dollar terwijl de paralel koers een piek van Sf 2,- in oktober 1999 bereikte om in december 1999 te dalen tot een nivo van Sf 14,- per US$. De aanpassing van de wisselkoers was noodzakelijk binnen het kader van de financiele ondersteuning van de IDB (Inter Development Bank) De Regering van Suriname kreeg in 1999 van de IDB een bedrag van US$ 3 miljoen geschonken deels bestemd voor de hervorming van de agrarische sector en deels bestemd als betalingsbalanssteun. De continue prijsstijging van het binnenlands prijspeil gedurende het hele jaar is een duideiijke reflectie geweest van de gestadige stijging van de wisselkoers ten opzichte van de US dollar. Consumer price indices ian 1998-dec1999 ^s s'.sa \s u"q oo $c ao6' \.)t u"q,n* ^{ av 8

9 De maandelijkse prijsstijging bedroeg gemddeld 6,7%o met een piek van 2,7Vo in de maand mei. Het jaarlijks prijspeil was uiteindelijk toegenomen van gemiddeld I97o in 1998 tot gemiddeld 98,8Vo in Evenals het vorig jaar hadden de uitgaven van de Overheid voor een belangrijk deel betrekking op: - de financiering van de salarisaanpassingen van de ambtenaren die ca 4O 7o uitmaken van het totale arbeidersbestand van de formele sector van ons land: - de verdere implementatie van het bruggenbouwproject (de bouw van de Coppenamebrug, de Surinamebrug); alsmede - hethuizenbouwproject. Aan de inkomstenzijde van het budget van de Overheid bleken er ook tegenvallers te zijn geweest die het gevolg zijn geweest van: - de sluiting van de aluminiumsmelter in apr1il 1999, - de verminderde exporten van rijst; - de Tage prijzet internationaal van onze grondstoffen zoals aluinaarde, rijst en aardolie; - de verminderde accijnzen op brandstof die tot vrijwel nul waren gereduceerd omdat die niet regelmatig aangepast werden bij koerswijzigingen en bij prij sstijgingen internationaal. Positieve ontwikkelingen waren onder andere: - de verdubbeling van de bananenproductie vergeleken met het vorig jaar; - de verdere vergroting van de aardolieproductie van Staatsolie met2vo; - de sluiting van een nieuwe energieovereenkomst met de Suralco waarbij leveringen tot gemiddeld 8 MW zijn overeengekomen. Voorheen werd contractueel 34,1 MW afgenomen en werd door ons staatsbedrijf, Energie Bedrijven Suriname, in totaal een gemiddelde van 6 MW gedistribueerd (zie verder hoofdstuk Werkzaamheden pag. 17). - Met de ondertekening van de nieuwe energie overeenkomst is ook de aanzet gezet voor het onderzoeken van de mogelijkheden voor het opzetten van een nieuwe moderne smelter met een capaciteit tenminste driemaal zo groot als de vorige. - Ten aatzien van energie kan ook melding gemaakt worden van de implementatie en afronding van het Brokopondo transmissielijn waarbij ook de bevolking van Brokopondo voorzien werd van electriciteit afkomstig van de Brokopondo Waterkrachtcentrale. De productieverhogende effecten van de toetreding tot de CARICOM in 1995 zijn nog steeds uitgebleven. Integendeel zagen diverse Surinaamse bedrijven hun marktaandeel op de Surinaamse markt inkrimpen terwijl zij niet concurrerend genoeg waren om met succes hun toetreding te doen op de grotere CARICOM markt met haar 6 miljoen inwoners. Het handelstekort met de CARICOM wordt geschat op US$ 5 miljoen. De export naar CARICOM landen bedraagt circa US$ 25 miljoen terwijl de importen circa US$ 75 miljoen bedragen. Een positieve ontwikkeling als gevolg van de toetreding tot de CARICOM is wel geweest het feit dat de grotere bedrijven.drastische aanpassingen ten voordele hebben moeten aanbrengen in hun bedrijf. Deze aanpassingen hebben geresulteerd in een concurerend product van betere kwaliteit. In het kader van de globaliserende ontwikkelingen zullen de bedrijven continue hun concurrentiepositie moeten evalueren en aanpassen. In 1999 werd met grote vooftvarendheid gewerkt aan de verbetering van de condities voor het aantrekken van nieuwe investeerders. Met financile ondersteuning van de Europese Unie werden drie juridische documenten voorbereid door een Britse consultantgroep. Het betreft de Mijnwet, een Standaard Mineralen overeenkomst en een wet tot oprichting van een Mineralen Instituut. De aanpassingen in de wet betreffen voornamelijk milieuaspecten, de positie van de binnenlandbewoners, fiscale stabiliteit en zekerheden bii het toekennen van concessies. Teneinde deze aanpassingen te toetsen aan de wensen van de respectieve belanghebbenden is daartoe in oktober een seminar georganiseerd met name " Mining Sector Policy Workshop". De aanbevelingen van de workshop zijn neergelegd in resoluties en zullen verwerkt worden in de concept-wetten van de Britse consultants. De Overheid hoopt deze wetten op heel korte termijn te kunnen aanbieden aan de Assemblee ter goedkeuring. 9

10 Daarnaast is de Staatsolie binnen het kader van het productiestimulerend beleid van de Regering, ook zeer actief bij het aantrekken van investeerders. In 1999 zijn twee belangrijke production sharing overeenkomsten getekend. E6n betreffende het offshore gebied met een consortium bestaande uit Shell, Total Fina en een Koreaans bedrijf en 66n betreffende een deel van het onshore gebied met name het Wayambo gebied met een Canadees bedrijf Koch. De verwachtingen zijn erg hoog. Indien de verwachtingen mochten uitkomen dan zal de aardoliesector de jarenlange dominante rol van de bauxietsector overnemen. Via het Bauxiet Instituut Suriname is de Regering ook bezig met het aantrekken van investeerders die geinteresseerd ziin in de expansie van de bauxietseetor in ons land ruet namc in het Eakhuysgebied. Het beleid van de R.egering is er op gerieht de bauxietvoorkornens in het Bakhuysgebied te bestemmen voor vergroting van de anuinaardecapaciteit in ons land middels uitbreiding rran de capaciteit van cle bestaande aluinaanderaffinaderi.j fe Faranaln enlof l-let opzetten van een nieuwc raffinaderi.j te Bakhuys" F{et vorig jaar werden de aandeclhouders van Suratrco en i/an tsh4s hierovcr persoonlijk geinformeerd door de Regering. In 1999 zijn er nok contacten getregd n:ret het Fnans aluminiurmbedrijf.f.eclline],. f,)e onderhandelingscommissie van het ministerie van i\iatuurniil<e F{ulpLrrc,nnen voerden in rnaart I9ag de e*rste ges{rreicken rnet Fechiney.,Als gevolg van de lage goudpri.jzen is het Gross Rosebel Goudproject gestagneerd. De Regering hecft wel de optie geboden het project opnieuw te bekijken tegen de achtergrond van eventueel goedkopere energieleveringen die de Overheid zou kunnen bieden vanwege de eerder genoemde nieuwe energie overeenkomst. daarvoor. De productie daalde van 3,9 miljoen ton tot 3,7 miljoen ton. Deze vermindering dat het resultaat is van ongunstige weersomstandigheden en relatief hoge voorraden is evenwel niet van invloed geweest op de aluinaardeproductie, Suriname's voornaamste exportproduct. In de aluinaarderaffinaderij werd de productie met ruim 4,6Vo ofwel 22 mt per dag opgevoerd. De aluinaardeproductie steeg van gemiddeld 4861 ton per dag tot 5O7l tonper dag. Dit is 77 ton per dag hoger dan de planning. Ondanks het proces van vernieuwing van de aluminiurnpotten hesloot de Suraleo de aluminiumsrnelter toch rnaar uit bedrijf fe halen" Na april werd geen aluminium meer geproduceerd. Fer eind deeember bedroeg de productie siechts 6d38 ton zijnde 25Vo'",en de capaciteit van de smelter. Hxaves&eriNageaa Zoais verwaeht eijn de investeringen in 1999 verder geetraald. Na een periode van relatief hoge investeringen gekoppeld aan rle uitvoerirrg \,/an een revlsieprogramrla i'-r rie a.luiriaarcierafiiir-raderij ci1 een ontwikkelingsprogranuna in de nri.jnen, zi.jn de investeringen teruggebraeht naar het voor deze industrie gangbare nivo waarbi3 eie irrvesterillgen voornametijk gericht zijn op normaal ondertroud ofwen "sustaiaring investments',. Daarnaast is laet belangrijk te verunetrclen dat de Suraleo [-T-C bestroten heef't om de gepiande investeringen in de modernisering van de aluminiumsmelter in april van het verslagjaar stop te zetten en vervolgens deze smelter per I mei te sluiten. Ontwikkelingen in de bauxietsektor Productie De totale bauxietproductie was in het verslagjaar ruim 2. mt ofwel 5,5Vo lager vergeleken met het jaar 1

11 Exporten en Exportwaarden In het verslagjaar is ruim 3,8 miljoen ton droog bauxiet ge xporteerd in de vorm van aluinaarde en aluminium tegen een waarde van US$ 35 miljoen. In totaal is 1,858 miljoen ton aluinaarde verscheept tegen een gemiddelde prijs van US$ 16 per ton. De prijs was J,l7o lager dan het vorig jaar, terwijl de exportvolume J,27o hoger was. Evenals het vorig jaar was meer dan 67o van de exporten bestemd voor Noorwegen en de Verenigde Staten van Amerika. Doordat de aluminiumsmelter werd gesloten is slechts mt aluminium geexporteerd, tegen een gemiddelde prijs van USct55 per pound. Dit komt overeen met een benutting van minder dan 25Vo. De totale aluminiumoroductie was bestemd voor Nederland. De tabel hiernaast geeft een vergelijkend overzicht van de gerealiseerde cif aluinaardeprijzen van de belangrijkste concuffenten van Suriname. cif-prijzen in US$ per ton aluinaarde Suriname Australie Jamaica Cif-prijzen in US$ per ton aluinaarde Suriname Australie Jamaica Export naar Noorwegen (Export to Norway) I't7 Export naar USA (Export to USA) r t r E 2oooo 1 Aluminium exporten en prijzen ""d..+.r* e* C C s"" ""4 C C Iexportvolume Al uinaardeexporten en prrjz en +-exportprice tooo E o 5oo r Importen en Importwaarde De totale importen door beide maatschappijen bedroegen US$116 miljoen waarvan het leeuwendeel te weten circa 47o voor de aankoop van stookolie en caustic soda. Stookolie en caustic soda zrjn de belangrijkste hulpstoffen bij de verwerking van bauxiet tot aluinaarde. Vorig jaar bedroeg de importwaarde circa US$ 14 miljoen. De daling in het verslagjaar is voornamelijk het gevolg van de lagere investeringen Ff ""t* ffi +prii "" in USMI De hogere olieprijzen resulteerden in een hogere import-waarde voor olie terwijl de lagere prijzen van caustic soda en limestone resulteerden in een lager aandeel in de importen. Het lager aandeel van de briketten wordt verklaard door de sluiting van de aluminiumsmelter in april van het verslagjaar. n

12 lmport van grond en hulpstoffen (raw materials) (US$ s2,9 miljoen in 1999) fuel oil Import van grond en hulpstoffen(raw materials imports) (US$ 6,2 miljoen in 1998) Tabel 3 (Tab1e) Exportvolume en exportwaarde (transactiebasis ) in 1999 en (Exportvolume and exportvalue, on transactionbasis) 1998 Volume (Quantity) in ton Equivalentehoeveelheid bdmt bauxiet (Equivalent amount of dry bauxite) Waarde (Value) xus$, 1999 Aluinaarde (Alumina) Primair Aluminium (Primary) Totaal (Total) ,857 8,273 35, Aluinaarde (Alumina) Primair Aluminium (Primary) Totaal (Total) r r1' ,r2 37, i 7o verandering 1999 / 1998 (Vochange) Aluinaarde Primair aluminium Totaal (Total) +7.2Vo -74.7Vo +l.3vo -87.8Vo -7.4Vo -.47a -78.7o -ot L2

13 Tabel 4a (Table) Verschepingen van Aluinaarde naar land van bestemming/regio (Shipments of alumina by country/region of destination) t999 t998 Land/Regio van bestemming (Country/Region of destination) Absoluut (Absolute) in mt Relatief (Relative) in%o Absoluut (Absolute) in mt Relatief (Relative) invo v.s.a. rusa) 63s r Totaal Noord Amerika (North-America) Nederland (Holland) Noorwegen(Norway) Frankrijk (France) Ijsland (Iceland) Finland t '7379 3t9t7 t Jt. t Total West EuroDa (Western Europe) Rusland(Russia) Totaal Oost Eurona (East-Eurooe) a', Totaal Europa (Total Europe) Brazil (Brazil) Trinidad Arsentinie (Arsentina) Totaal Latiins Amerika (Latin America) t Zuid Afrika (South Africa) Cameroen Totaal Afrika (Africa) Generaal totaal (Overall ) r8s r73292r L t U Totaal Equivalente hoeveelheid bdmt bauxiet. (Total equivalent amount ofbone dry bauxite) '74669 Tabel 4b (Table) Verschepingen van primair aluminium naar land van bestemming/regio (Shipments of primary aluminium by country/region of destination) Land/Regio van bestemming (Country/Region of destination) Absoluut (Absolute) in mt Relatief (Relative) invo Absoluut (Absolute) in mt Relatief (Relative) in7o Nederland (Holland) Spanje (Spain) Generaal totaal (Overall ) Totaal Equivalente hoeveelheid Bdmt bauxiet. (Total equivalent amount of bone dry bauxite) t4271 lt72l 13

14 Deviezenopbrengsten De deviezenopbrengsten uit de bauxietsector bedroegen in het verslagjaar US$ 97,6 miljoen. Hiervan was circa US$ 23 miljoen ten gunste van de Staatsolie Maatschappij Suriname (SOM) voor levering van circa 1,5 miljoen barrels olie ten behoeve van de aluinaarderaffinaderij te Paranam. Vergeleken met het vorig jaar zijtt de deviezenopbrengsten afgenomen met circa l4%o hetgeen voornamelijk het resultaat is van de verminderde investeringen enerzijds en varr de aanpassing van de wisselkoers anderzijds.de wisselkoers van toepassing op de bauxietsector werd aanpepast van Sf 46 voor 1 US$ eind december 1998 tot Sf 75 begin januari 1999, waarna deze geleidelijk werd opgevoerd tot Sf 98 voor 1 US$ eind september Gedurende de rest van het jaar bleef de officiele koers ongewijzigd. De transfers waren goed voor financieing van 39Vo van de importen van de rest van de economie. Vergeleken met het vorig jaar is dit 2 procentpunten hoger ondanks de lagere deviezenopbrengsten. De toename is toe te schrijven aan de verminderde importen van de overige sectoren. Staatsinkomsten Vergeleken met het vorig jaar zijn de staatsinkomsten (exclusief loonbelasting) verdubbeld van Sf 12 miljard tot Sf 24 miljard. Dit is duidelijk een reflectie van de aanpassing van de wisselkoers (zie vorige paragraaf) van toepassing op de bauxietsector terwijl de belastingverplichtingen sedert 1993 in US$ zijn genoteerd. De aanpassing van de wisselkoers is ook van invloed geweest op de Sf inkomsten van de rest van de economie. Hierdoor is de bijdrage van de bauxietsector aan de ontvangstenzijde van de Overheid met slechts 1 procentpunt toegenomen. De bijdrage van de bauxietsector aan de uitgavenzijde van de Overheid daarentegen is toegenomen met 4 procentpunt n. Dit is toe te schrijven aan de minder snelle toename van de uitgaven van de Overheid vergeleken met de toename aan de inkomstenzijde. Terwijl de inkomsten met 877o stegen namen de uitgaven met slechts 43Vo toe. T4

15 Werkgelegenheid In het verslagjaar werd het werknemersbestand in de bauxietsector drastisch ingekrompen en wel met ruim 27o of 5 man. De internationale globalisatie ontwikkelingen blijven grote druk uitoefenen op de productiesector in ons land. De bauxietsector vormt daarop geen uitzondering. De circa 4 jaren oude aluminiumsmelter werd per eind, april 1999 geheel uir bedrijf gehaald. Mede hierdoor daalde het werknemersbestand per eind december 1999 onder het nivo van 2 man tot 1843 man. De trend van "outsourcing" werd ook dit jaar voortgezet. Het aantal werknemers dat via de contractors zich ten dienste hebben gesteld van de bauxietsector wordt geschat op circa 1 man. Tabel 5 (Table) Bijdrage van de bauxietsector in de Deviezenbesteding van de Rest van de Economie (Contribution of the bauxite industry in the foreign component of the expenditures of the other sectors in the economv) Gerealiseerde importen en netto betalingen in de rest van de economie in US$ mln (A) (Realized imports and net payments in the other sectors of the economy) Deviezeninkomsten uit de bauxietsector in US$ mln (B) (Foreign export eamings bauxite industry) r3.6 r32.1 t Bijdrage bauxietsector B/A x l%o (Contribution bauxite 39Vo 37Vo 48Vo 5Vo TgVo industrv) Tabel6 (Table) Bijdrage Staatsinkomsten (excl. LB. En Aov.) op kasbasis in mln Sf. (Contribution to Government income (withholding tax and AOV.not included) on cashbasis in mlnsf.) 1999-) r996 r t t r.368 Bauxietsector, Overheidsontvangsten (1) (Bauxite sector, Government receipts) Totale economie (Total economy) Lopende Overheidsontvangsten(2) (Current Government Receipts) Lopende Overheidsuitgaven (3) s r Bijdrage van de bauxietsector in de lopende ontvangsten ( Contribution of the bauxitesector in the current receipts) (I)/ (2) x 1 Vo ll.3%o IjVo 18.97o 2.87o 32.77o Bijdrage van de bauxietsector in de dekking van de lopende uitgaven (Contribution of the bauxitesector in financing current expenditures) (1)/(3) x 1 Vo *) Voorlopig (prelimlnary) l3,7%o 9.lVo I8.7Vo 28.l%o 34.7Vo 15

16 Tabel 7 (Table) Inkomstenbelasting (Income tax) Retributie (Royalty) Statistiek en consentrecht (Statistical and consentduty) Invoerrechten (Importduty) Koersmarge (Exchange rate differential) Overise (Others) Betaling aan de Staat op kasbasis naar inkomstenbron in US$'mln (Payments to the Government on cashbasis, according to type of income in US$'mln) r997 t996 r995 2t r r T t Totaal (Total) in US$ mln r s3.861 Totaal in Sf x 1' (in Surinamese suilders) , , , ,968 2I.368,84 Tatrel S (Table) Overzicht belangrijke statistieken bauxietsector (Some important statistics of the bauxite industry) 1999 r r996 r995 Productie (Production) Bauxiet in bdmt (Bauxite ) Aluinaarde in mt (Alumina) Total Aluminium in mt (Aluminium) of which Primary Aluminium in mt 37t4s9s 18s tt1r ' Exporthoeveelheden(Export quantities) Aluinaarde in mt (Alumina) Aluminium in mt ( Aluminium) t8s r73292r r6162t t Totale exportwaarde in mln US$ (Exportvalue) Aluinaarde (Alumina) Aluminium ( Aluminium) 3s r 37, r '7.9 4r Gemiddelde exportpriizen (f.o.b.) in US$ /ton (Average exportprices) Aluinaarde (Alumina) Aluminium ( Aluminium) 1s r , Deviezenopbrengsten in mln USg (Foreign 97.6 tt3.6 t32.r exchangearnings) volgens de CBvS. 1) Staatsinkomsten in mln US$ (Government income) Personeelskosten in mln US$ (Wages and t Salaries) Aantal werknemers per 31 december (Workers) Investeringen in mln US$ (Investments) ) inclusief betalingen aan SOM (includes payments abroad on behalf of State Oil Compant) t6

17 WERKZAAMHEDEN Algemeen 1999 was voor het Instituut het jaar van nieuwe uitdagingen. Meer dan ooit werd van haar verwacht een rol van betekenis te vervullen bij de implementatie van het bauxietbeleid naast de uitvoering van haar monitorende en adviserende taken. De regering was vastbesloten de productiesector versneld tot verdere ontwikkeling te brengen. Tegelijkertijd werd bijzondere aandacht van het Instituut gevraagd voor het milieuprobleem en het feit dat we te maken hebben met "non-renewable resources". Bauxiet-Overeenkomst januari L993 Binnen het kader van de bauxiet overeenkomst z4n de volgende zaken geimplementeerd. o Meer dan US$ 2 miljoen is geinvesteerd in de veiligstelling van de bauxietleveringen aafi de aluinaarderaffinaderij te Paranam tot tenminste het jaar 26 en de efficiencyverhoging van de aluinaarderaffinaderij, o Alle belastingen worden thans verplicht in US$ genoteerd en voldaan, o De productiecapaciteit van de aluinaarderaffinaderij is verhoogd met meer dan lj%o, o De Bakhuys feasibility studie is uitgevoerd, o De marktconforme wisselkoers werd ook gehanteerd voor transacties van de bauxietsector evenwel met een vertraging van enkele maanden. Zaker die nog niet afgerond zijn, zijn onder andere: o De studies voor ontwikkeling van de Kaaimangrassie en Klaverblad reserves,. De onderhandelingen rond de herbeschouwing van de Brokopondo Overeenkomst,. De aftandeling van de lokale schulden van de NV BMS per l januari Opmerkelijk is dat terwijl in de bauxietovereenkomst is opgenomen dat de Suralco zich zal beijveren al het nodige te doen teneinde de productie van aluminium te verhogen, de smelter wordt gesloten. De sluiting van de aluminiumsmelter heeft negatieve multipliereffecten gehad waarbij circa 26 vaste arbeidsplaatsen verloren gingen. Sluiting Aluminiumsmelter per, L mei L999 Hoewel de problemen in de oude aluminiumsmelter te Paranam niet onbekend waren, was de bekendmaking van Suralco op 28 maart L999 dat zij de aluminiumsmelter zal sluiten per 1 mei 1999 toch geheel onverwachts. De sluiting was tegen de door de Suralco geschetste verwachtingen voor herstel, enkele maanden geleden, Temeer daar de directeur van de Suralco Ir. Henk Ramdin in zijn jaarafsluitingsrede eind december 1998 zeer optimistisch gestemd was en hierover geen gewag maakte. Het voor 1999 begroot programma werd niet verder uitgevoerd. De smelter leverde niet het gewenste resultaat en op de wereldmarkt was er een overschot aan aluminium. De smelter was bovendien milieu zeer onvriendelijk. De sluiting van de aluminiumsmelter was voor de Overheid aanleiding om technische assistentie in te roepen. Het Instituut is hiermede belast. De Overheid verwacht technische assistentie via de UNDP. De voorbereidinsen hieromtrent zijn in vergevorderd stadium. Onderhandelingscommissie Natuurlijke Hulpbronnen De onderhandelingscommissie, waarin ook het Instituut is vertegenwoordigd, heeft in het verslagjaar met de Suralco onderhandeld over een nieuwe energie-leveringsovereenkomst. Met de Suralco werd onder andere overeengekomen T7

18 dat zij jaarlijks aan Suriname zal leveren een maximum van kwh. Voorheen was dat een maximum van kwh. Deze overeenkomst trad in werking op 1 juli 1999 en is geldig tot 233 ofwel tot de beeindiging van de bekende Brokopondo Overeenkomst van 27 januari De Brokopondo Overeenkomst is gesloten voor een periode van 75 jaren tot 233. Promotion Bakhuysproject Het Instituut legde contact met het Frans aluminiumbedrijf Pechiney dat te kennen gaf geinteresseerd te zijn in de Bakhuysvoorkomens. In maart van het verslagjaar kwam een vertegenwoordiger van Pechiney naar Suriname. Met de onderhandelingscommissie Natuurlijke Hulpbronnen werden de eerste aftastende besprekingen gevoerd ten kantore van het Instituut. Een jaar later in maart 2, werd een vervolg bezoek gebracht aan Suriname waarbij een 2 man sterke delegatie gedurende een week nadere informatie heeft vergaard. Tevens heeft zij een orientatiebezoek gebracht aan de Bakhuyslokatie te West- Suriname. Het bezoek aan Suriname werd afgesloten met de ondertekening van een "Memorandum of Understanding". Hierin is onder andere het stappenplan aangegeven voor de implementatie van een economische haalbaarheidsstudie inzake de ontwikkeling van de Bakhuys bauxietreserves en de verwerking daarvan tot aluinaarde in een op te zetten aluinaarderaffinaderii in West- Suriname. Samenwerking met Trinidad Trinidad blijkt nog steeds geinteresseerd te zijtt in Surinaamse bauxiet en aluinaarde. De Trinidadiaanse regering streeft naar een aluminiumsmelter gebaseerd op haar goedkope gasbronnen. Suriname zou in dit geval aluinaarde kunnen leveren. De besprekingen met Suriname betroffen participatie in een consortium. Helaas is dit consortium opgeheven en raakten de besprekingen op een dood spoor. Bezoek aan AustraHe In de periode van 2I-26 maart was het Instituut vertegenwoordigd tijdens de "International Alumina Quality Workshop" gehouden te Bunburry, Australie. Deze workshop had ten doel recente technologische ontwikkelingen, gericht op productie verhoging middels kwaliteitsverbetering en kostenminimalisatie, in het aluinaardeproces te presenteren en te bespreken. Een belangrijke bevinding die genoemd mag worden is dat verwerking van laagwaardig bauxiet door toepassing van verbeterde processen economisch winbaar moet zijn en dat het ook mogelijk moet zijn de organische bestanddelen in het erts op economisch haalbare wijze te verwijderen. Er zqn in totaal 6 presentaties gehouden. Deze zijn gebundeld in 2 boekwerken getiteld "Proceedings International Alumina Quality Workshop", Bunburry 2l- 26 march 1999, vol. I en II en zijn ter inzage in de bibliotheek van het Instituut. Ook is een orientatiebezoek gebracht aan de Pinjana en Wagerup raffinaderij van de Alcoa aldaar en de Worsley raffinaderij waarin de Billiton aandelen heeft. Daarnaast is van de gelegenheid gebruik gemaakt om contact te maken met delen van het management team van de Alcoa-bedrijven in West Australi en met het maiagement team van de Department of Resource Development van Australid. Memorandum of Understanding Universiteit van Aachen Met de universiteit van Aachen in Duitsland zijn contacten gelegd voor samenwerking op het gebied van ontwikkeling van de bauxietsector en de energiesector in ons land. In dat kader is een concept "Memorandum of Understanding" voorbereid. Met deze samenwerking wordt getracht meer informatie te verkrijgen van de energie- en bauxietpotenties van ons land waardoor de Overheid beter in staat zal zijn een rechtvaardig aandeel uit de sector te behalen. Ook zal bijzondere aandacht worden besteed aan de specifieke chemische en logistieke problemen die inherent zijn aan 18

19 belangrijke delen van onze bauxietvoorkomens en aan het milieuaspect bij de productie van bauxiet, aluinaarde en energie. Teneinde de implementatie van de voorgenomen samenwerking te optimaliseren zijn ook contacten gelegd met de Universiteit van Suriname en de bauxietmaatschappijen hier te lande. De medewerking van de zijde van de bauxietmaatschappijen is inmiddels toegezegd. Met de Universiteit van Suriname zijn de besprekingen nog gaande. Participatie Mining Policy Workshop In oktober werd door het Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen een twee daagse Mining policy workshop georganiseerd. Het Instituut was goed vertegenwoordigd tijdens deze workshop. Ook bij de voorbereiding van de workshop was het Instituut intensief betrokken. De bedoeling van de workshop was de concept mijnwet, delfstoffen overeenkomst en de oprichting van een Mineralen Instituut voor te leggen aan het groter publiik, in het bijzonder de directe belanghebbenden. De resultaten van de workshop zullen in de concept-wetten verwerkt worden rekeninghoudend met het aantrekken van nieuwe investeringen enerzijds en het efficidnter aanpakken van de sector met bijzondere nadruk op commercialisering van onze natuurlijke hulpbronnen anderzijds.?echnischae assistentie overeenkomsten bauxietmaatschappijen In het verslagjaar heeft het Instituut de procedure ingezet voor de aanvraag van buitenlandse technische assistentie bij de herbeschouwing van diverse overeenkomsten met de bauxietmaatschappijen hier te lande. Bij de herbeschouwin! zal rekening gehouden worden met de gewijzigde omstandigheden in de bauxietsector internationaal en nationaal. Sysminfondsen In het verslagjaar werd Suriname, op basis van een rapport voorbereid door het {nstituilt "eligibie" verklaard voor Sysrninfondsen ter financiering van projecten gericht op versterking van de Surinaarnse economie. Dit houdt in dat Sr-erinarne in aanrnerking kora komen voor een bedrag groot eirca US$25 rniijoen Ecu ter financiering van vorenbedoelde projecten. Helaas zijn de projecten die toen via onze nationale ordonateur werden gepresenteerl niet goedgekeurd door de EU en rnoesten deze aangepast worden. Studie ena HeBeidsadviezen De volgende studies eq. treleidsadviezen kunnen genoemd worden, Advies inzake de samenwerking met de universiteit van Aachen, Duitsland; Advies inzake verlenging van tijdelijke additionele leveringen van thermische energie door Suralco aan de Overheid: Advies inzake de energieovereenkomst met Suralco in het kader van de sluiting van de aluminiumsmelter; Advies inzake de ontwikkeling van het Bakhuysbauxietproject; Advies inzake de herbeschouwing van de overeenkomsten met de bauxietmaatschappijen; Vergelijkende studie inzake concessievoorwaarden en fiscale faciliteiten in de miinbouwsector: Advies inzake belastingverplichtingen bauxietmaatschappijen; Advies inzake het op te zetten Mineralen Instituut. Scrapexporten In het verslagjaar heeft het Instituut advies uitgebracht over de prijs van ruim 28 mt metaalscrap. De totale exportwaarde bedroeg circa US$ 37.. Behalve dat het Instituut adviseert bij de fob-waarde van het product, controleert zij ook de ladingen en verschepingen van deze producten. 19

20 PERSONEEL Het personeelsbestand was per eind december 1999 ongewijzigd. Een jubilaris werd in de bloemedes gezel en mocht de gebruikelijke enveloppe in ontvangst nemen. PROGRAMMA EN BEGROTING 2OOO Programma 2 Bijzondere aandacht zal besteed worden aan de onderhandelingen rond de herziening van diverse overeenkomsten met de bauxietmaatschappijen, de ontwikkeling van de Bakhuysvoorkomens, de samenwerking met de Universiteit van Aachen, de wisselkoersproblematiek in de bauxietsector, alsmede de institutionele versterking van het Instituut. Daarnaast is het programma van het Instituut voor 2 een voortzetting van dat van het verslagfaar enziet er alsvolgt uit. o controle op de naleving van alle wettelijke regelingen en overeenkomsten op het gebied van de bauxietindustrie met uitzondering van regelingen en overeenkomsten m.b.t. de volksgezondheid en arbeid waaronder de Brokopondo-Overeenkomst en de Bauxiet Overeenkomst; o controle op de naleving van alle wettelijke regelingen en overeenkomsten op het gebied van de bauxietindustrie, met prijsadviezen en controle van exporten van aluminium-, koper-, en ijzerafval; r ondersteunen van Staatscommissies en/of organen die tot doel hebben de Regering nader van advies te dienen omtrent de implementatie van de Bauxiet Overeenkomst van 15 januari 1993; o becijferen van de macro-economische consequenties van diverse maatregelen van de Overheid en/of de maatschappijen de bauxietsector rakende;. de voortzetting van de routinematige werkzaamheden zoals: het verzamelen, verwerken en analyseren van alle data die betrekking hebben op de industrie; - het verzamelen van gegevens t.b.v. andere locale instanties en/of personen (studenten) in Suriname (SPS, CBvS, Min. van N.H., Min. van Financien,Ambassades,etc.) en internationale organisaties (IMF,IDB); - het begeleiden van stagiaires; het bijwonen van internationale conferenties voor het verzamelen van/ en uitwisselen van informatie over de industrie. Concept begroting 2 Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoorkosten Abonnement & Literatuur Exploitatie dienstvoertuig Externe uitgaven Aanschaffingen Totaal In guldens Paramaribo, april 2 De Directie Mw. Drs. R.L. Vaseur-Madhoeban 2

21 JA A R R E K E N I N G 1999 Financiering van de Begroting Begroting 1999 Op de vergadering van 21 februari 2 is de begroting over 1999 vastgesteld door de Raad van Toezicht. Van de realisatie getoetst aan de vastgestelde begroting over het boekjaar 1999 verstrekken wij het volgend samenvattend overzicht. Vastgesteld in Sf. Realisatie in Sf. Verschil in Sf. Investeringen 4.57s s s Exploitatie begroting Totaal rss.7s s8 Over 1999 bedroeg de afwijking Sf De belangrijkste oorzaak van de afwijking is de overrealisatie in de investeringen als gevolg van de aanschaf van een directie-auto die was begroot in 1997 en gerealiseerd in Financiering 1999 Ter financiering van de begroting over 1999 werd Sf aan het Instituut ter beschikking gesteld. Het financieringstekort over 1999 bedroeg Sf De aansluiting met de overrealisatie groot Sf 2.27 I.458 kan alsvolgt worden weergegeven 1999 sf sf. Beschikbaar gestelde middelen Bestedingen Onder(Over) realisatie Financiele baten en (lasten) Buitengewone baten(lasten) 13s.481. (1ss.7s2.4s8) ( s8) (37.61s) 6.7 9r ( ) (26.244) (s6.82s) Financieringsoverschot(tekort) Iopend jaar (2.33.3) 3; l

22 Financieringsoverschot per 31 december 1999 Het financieringsoverschot per 31 december 1999 bedroeg 5f ,= welk bedrag als volgt kan worden herleid sf sf. Financieringsoverschot (tekort)lopend jaar (2.33.3) ren 31 december s6.3\ Schulden en transitoria per 31 december Af: vorderingen en transitoria per 31 december Saldo vordering per 31 december uide middelen per 31 december Niet verbonden vorderingen en liquide middelen per 31 december t8.34s s r r Vaststelling jaarverslag 1997 en 1998 Volgens artikel 19 lid 2 vandecreet E-9 moet door de Raad van Toezicht het vastgestelde jaarverslag aan de Minister van Natuurlijke Hulpbronnen worden aangeboden. De jaarverslagen over 1997 en 1998 zijn door de Raad van Toezicht goedgekeurd en vastgesteld tijdens de vergadering van 1 juli 2. Op 12 september 2 zijn de jaarverslagen 1997 en 1998 aangeboden aan de Minister van Natuurlijke Hulpbronnen. ),

23 Meerjaren Overzicht Balans (x Sf.1.) ACTIVA 3l r r r996 3r Materiele vaste actiya 17.s r.268 Vorderingen r.163 Liquide middelen r ' PASSIVA Eigen Vermogen , Kortlopende schulden Staat van baten en lasten (x Sf.1.) 17.s48 t r r995 BATEN r77 r LASTEN L r 5.95 Financiele baten (lasten) 38 8 A 1 (s.8ss) r Buitengewone baten en (lasten) 6 (s7) (2) Voordelig (nadelig) saldo (s.84e)

24 Balans per 31 december ,-12-t999 3r-r ACTIVA Materiele vaste activa Inventaris Transportmiddelen Verbouwing huur pand t, t ,594 3.r t Vorderingen+Transitoria s r Liquide middelen (kas en bank) 27.t r95.7s2 Totaal Activa r PASSIVA Eigen vermogen Begin kapitaal Vrij besteedbaar vermogen Bestemmingsreserve Kortlopende schulden (Transitoria) 9s r9.t I r.386 rr Totaal Passiva r7.s47.s Staat van baten en lasten over 1999 L BATEN - Overheidssubsidie r.r77.5 LASTEN Personeelskosten Huisvestingskosten Algemene kosten Afschrijvingen 1,41, r t66.24r FINANCIELE BATEN (LASTEN) (37.61s) (26.244) BUITENGEWONE BATEN EN (LASTEN) 6.7 (56.825) BATIG (NADELIG) SALDO (s ) t9 24

25 Algemene Toelichting Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Vergelijking met het voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling z4n ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaand jaar. Materiele vaste activa Deze post is gewaardeerd tegen de aanschaffingswaarde onder aftrek van afschrijvingen. Overige activa en passiya Voor zover in het bovenstaand'e niet anders is aangegeven, worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde, Hierbij wordt op vorderingen indien dit noodzakelijk is, een voorziening in mindering gebracht. Resultaatbepaling Het exploitatieresultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het jaar. Op de materiele vaste activa wordt afgeschreven op basis van de aanschaffingswaarde. De afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Baten De baten, die uitsluitend bestaan uit de toegekende overheidssubsidie, worden verantwoord in het jaar waarop de subsidie betrekking heeft. Lasten De lasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Vreemde Valuta Voor zover van toepassing worden de schulden in vreemde valuta omgerekend tegen de koers per balansdatum; zoals gepubliceerd door de Centrale Bank van Suriname, met uitzondering van de accountantskosten die tegen de parallelkoers zijn gewaardeerd. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaanekening verwerkt tegen de koers op het moment van afwikkeling. De gehanteerde koersen voor de US dollar en de Nederlandse gulden luiden alsvolgt: r999 US dollar 98 Nederlandse guldens

26 Ac c ountants verklaring Opdracht Wij hebben de jaarrekening 1999 van het Bauxiet Instituut Suriname te Paramaribo gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de leiding van het Instituut. Het is onze verantwoordeliikheid een accountantsverklaring inzake de j aarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controle - opdrachten.volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van grondslagen voor financiele verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding van het Instituut daalbrj heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen van het Instituut op 31 decembet 1999 en van de baten en lasten over 1999 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiele verslaggeving. Paramaribo, 6 september 2 Tjong A Hung, Accountant 26