Jeugdgezondheidsmonitor Strijen. Jongeren jaar. Conclusies Strijen

Transcriptie

1 Jeugdgezondheidsmonitor 11 Jongeren jaar Deze factsheet bevat de resultaten uit de Jeugdgezondheidsmonitor jaar 11. Conclusies De conclusies bevatten de meest opvallende resultaten uit het onderzoek, waarbij zo nodig vergelijkingen worden gemaakt met de regio Zuid-Holland Zuid. Minste schulden en leningen van regio In heeft 5 van de jongeren schulden of geld geleend, dit is het laagste van de regio. Het gaat altijd om een bedrag van minder dan 5,-. Minste condoomgebruik Jongeren in gebruikten het minst vaak altijd condooms bij geslachtsgemeenschap. se jongeren beste gezondheid Samen met jongeren van Zederik, ervaren de se jongeren hun gezondheid het vaakst als (heel) goed (87). Tolerant tegenover homoseksualiteit Jongeren van staan relatief tolerant ten opzichte van zowel homo s als lesbiennes. Beste ouder-kind relatie regio Jongeren in ervaren het vaakst een goede ouder-kind relatie van de regio. Wel is het percentage jongeren dat met zowel vader als moeder in huis woont relatief laag. Leeftijd eerste glas alcohol jongst Ondanks dat alcoholgebruik vóór de leeftijd van 16 jaar sterk wordt afgeraden, heeft 44 van de jongeren onder de 16 jaar al alcohol gedronken, een vijfde van de 14- jarigen deed in de afgelopen maand zelfs aan bingedrinken. De gemiddelde leeftijd van het eerste glas alcohol is met 12,4 jaar in (samen met Cromstrijen en Korendijk) het jongst. Percentage gehoorklachten laag Het aantal jongeren dat wel eens gehoorklachten heeft gehad is relatief laag te noemen. Inhoud factsheet Conclusies en aanbevelingen Inleiding, methode en achtergrondkenmerken Voeding, beweging en gewicht Op school Ervaren gezondheid, gehoorklachten Psychosociaal welbevinden Middelengebruik Seksualiteit Financiële situatie Veiligheid en criminaliteit Samenvattende vergelijkingstabellen

2 Aanbevelingen Hieronder volgen adviezen die behulpzaam kunnen zijn voor het maken van beleid. 1. Verbreed je speelveld In de toekomst worden gemeenten verantwoordelijk voor de zwaardere vormen van de jeugdzorg. Dit moeten zij bovendien met minder middelen beter organiseren. Om dit zo efficiënt en effectief mogelijk te doen is het noodzakelijk om alle spelers in het veld te betrekken: ambtenaren, professionals (zoals scholen, politie, welzijns- en zorginstellingen) en de jongeren zelf. Ga integraal aan de slag: ambtenaren op het gebied van jeugd, onderwijs, volksgezondheid, sport, veiligheid, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting zullen meer moeten gaan samenwerken en gegevens uitwisselen. 2. Praat met professionals en jongeren Alvorens beleid te maken is het raadzaam de resultaten van de Jeugdgezondheidsmonitor jaar voor te leggen aan een platform van professionals, de mensen in het veld en jongeren zelf. Dit levert inzicht op in de achtergrond van problemen en creëert draagvlak voor het uiteindelijk gekozen beleid. Geef professionals een actief participerende rol: te denken valt aan organisaties voor ouders, het Centrum voor Jeugd en Gezin, het Zorg Advies Team, Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten en natuurlijk de scholen zelf. Vergeet niet om jongeren zelf bij de besluitvorming te betrekken: het uiteindelijk beleid is immers bedoeld om hen tot steun en stimulans te zijn in hun ontwikkeling. Praat met hen en betrek jongeren op een manier die aansluit bij hun leefwereld. Vorm bijvoorbeeld focusgroepen om te discussiëren over onderwerpen waarvan nog weinig over bekend is, zoals het gebruik van energiedrank. 3. Ga in gesprek met scholen Alle deelnemende scholen ontvangen een schoolfactsheet met daarin de resultaten van de eigen school. Zij krijgen ook de kans om deze te bespreken met de GGD. Plan als gemeente een bijeenkomst met deze scholen en bespreek met hen of gezamenlijk beleid kan worden opgesteld. Dit geldt voor scholen die zich in de eigen gemeente bevinden, maar ook voor scholen in de aangrenzende gemeenten waar leerlingen onderwijs volgen. Samenwerking op gemeentelijk niveau is dan belangrijk. 4. Zet interventies structureel in Zet interventies niet ad hoc, maar structureel in. De uitvoeringsprogramma s waar de GGD ZHZ regie over voert, werken op deze manier aan gezondheid: Mentale Weerbaarheid, Gezond Gewicht en het alcoholpreventieprogramma Verzuip jij je Toekomst?! zijn integraal en bovenlokaal en kunnen worden gestimuleerd vanuit de gemeenten. De programma s richten zich op een betere samenwerking tussen alle regionale partijen die zich bezighouden met een bepaald gezondheidsprobleem (zie Tevens kan gebruik worden gemaakt van het overzicht van het Nationaal Jeugd Instituut (NJI) met best practice en evidence based interventies (zie 5. Werk bovenlokaal en regionaal Niet alle onderwerpen kunnen enkel lokaal aangepakt worden. De leefstijl, de gezondheid en de school van jongeren hebben stuk voor stuk ook een bovenlokale en regionale dimensie. Jongeren wonen niet altijd in dezelfde gemeente als waar ze op school zitten en gaan ook vaak uit in omliggende gemeenten. Om meer grip te krijgen op deze opgaven, is het vanzelfsprekend dat bovenlokale en regionale interventies nodig zijn. Betrek daarom ook andere gemeenten bij het beleid, zoek waar nodig naar bovenlokale en regionale aansluiting en samenhang. 2

3 Inleiding De Jeugdgezondheidsmonitor 11 is een vragenlijstonderzoek dat in de regio Zuid- Holland Zuid via scholen is uitgevoerd onder jongeren van jaar. Het doel is de gezondheid, leefstijl en sociale omgeving in kaart te brengen. Methode Vragenlijst De vragenlijst is grotendeels samengesteld uit landelijk gestandaardiseerde vragen die andere GGD-en ook gebruiken (zie De onderwerpen die aan bod komen zijn voeding, beweging, school, pesten, genotmiddelen, ingrijpende gebeurtenissen, psychosociale gezondheid, veiligheid en criminaliteit. De vragenlijst is anoniem afgenomen en jongeren vulden hem op school via internet in één lesuur in. Door de anonimiteit worden de vragen naar verwachting eerlijker ingevuld. Respons In totaal namen 29 van de 44 middelbare scholen deel aan het onderzoek. Doordat geen van de MBO scholen uiteindelijk meedeed, is de groep deelnemers van 17 en 18 jaar klein. Ruim 11. jongeren vulden de vragenlijst in. Achtergrondkenmerken Via deelnemende scholen hebben 157 jongeren uit de vragenlijst ingevuld. Dit is 19 van de jarigen. Zo n 8 van de jongeren van die hebben deelgenomen volgt praktijkonderwijs, 66 zit op het VMBO, 16 op de havo en zit op het vwo. Hiervan is 41 jongen en 59 meisje. Etniciteit en geloof Van de jongeren heeft 88 de Nederlandse etniciteit. De meeste jongeren noemen zichzelf niet-gelovig: 85. Daarna wordt het meest aangegeven protestants christelijk (12) en islamitisch (2). Dataverzameling In het najaar 11 hebben jongeren op het voortgezet onderwijs in de regio Zuid- Holland Zuid de vragenlijst ingevuld. Ouders werden tevoren schriftelijk op de hoogte gesteld van het onderzoek en konden bezwaar maken tegen deelname van hun kind. Woonsituatie Het grootste deel van de jongeren woont in een gezinssituatie met zowel hun vader als moeder (71). Een kind uit een eenoudergezin heeft meer kans op problemen tijdens het opgroeien dan een kind uit een tweeoudergezin. Rapportage In deze gemeentefactsheet staan de cijfers van de jongeren woonachtig in. Achterin de factsheet zijn twee overzichtstabellen toegevoegd met de belangrijkste onderwerpen, vergeleken met de gehele regio Zuid-Holland Zuid en per doelgroep. Ook ontvangt elke deelnemende school zijn eigen schoolfactsheet, met daarin de gegevens van de school, vergeleken met de regio Zuid-Holland Zuid Grafiek 1. Achtergrondgegevens leerlingen regio ZHZ Nederlands Niet gelovig Woont met beide ouders 3

4 Voeding, beweging en gewicht Ontbijt Goed ontbijten is belangrijk. Er is een verband tussen het overslaan van het ontbijt en slechte concentratie en prestatie op school. Ook kan niet ontbijten leiden tot overgewicht, doordat meer ongezonde producten worden gegeten als vervanging van het ontbijt. Driekwart van de jongeren (78) ontbijt elke dag en 5 ontbijt (bijna) nooit. Groenten- en fruitconsumptie Groenten en fruit leveren vitamines, mineralen, vezels en bio-actieve stoffen die nodig zijn om gezond en fit te blijven en weerstand te bieden aan bijvoorbeeld verkoudheid en griep. Aanbevolen wordt dagelijks twee stuks fruit en twee ons groenten te eten. Slechts 29 van de jongeren eet elke dag fruit. Een nog kleiner percentage van alle jongeren voldoet aan de norm van twee stuks fruit per dag (13). Van de jongeren eet 27 elke dag groenten. Jongens eten vaker dagelijks groente dan meisjes (39 versus 19). Lichaamsgewicht Op basis van zelfgerapporteerde lengte en gewicht is de BMI (Body Mass Index) van jongeren berekend. De BMI is een maat waarmee wordt bepaald of jongeren een (on)gezond gewicht hebben: ondergewicht, normaal gewicht, matig overgewicht en ernstig overgewicht (obesitas). Van zelfrapportage is bekend dat lengte wordt overschat en gewicht wordt onderschat. Dit leidt tot lagere BMI cijfers dan in werkelijkheid het geval is. Matig overgewicht komt voor bij van de jongeren en 1 heeft ernstig overgewicht. Grafiek 2. Voeding, beweging en overgewicht Ontbijt dagelijks Eet dagelijks 2 stuks fruit 1 uur beweging per dag Heeft overgewicht regio ZHZ Vindt zichzelf te zwaar Lichamelijke activiteit Voor jongeren onder de 18 jaar geldt als Nederlandse Norm Gezond Bewegen dagelijks een uur matig intensieve lichamelijke activiteit, waarbij de activiteiten minimaal twee maal per week gericht zijn op het verbeteren of handhaven van lichamelijke fitheid (kracht, lenigheid en coördinatie). Van de jongeren voldoet 33 aan de beweegnorm van een uur matig intensieve beweging per dag. Een derde (63) van de jongeren is lid van een sportvereniging of sportschool. Ruim de helft (54) van alle jongeren sport twee keer per week of vaker bij een sportvereniging. Subjectief (over)gewicht Van de jongeren vindt 19 zichzelf te zwaar. Van degenen met overgewicht vindt 55 zichzelf niet te zwaar. Opvallend is ook dat van de jongeren met een normaal gewicht, 21 zichzelf te zwaar vindt. Met name geldt dit voor meisjes. 4

5 Op school Sfeer op school Op school leveren verschillende factoren een bijdrage aan een prettige sfeer en goede leeromgeving. De leerkracht speelt hierin een belangrijke rol, zowel in relatie tot jongeren afzonderlijk als tot de hele klas. Ook jongeren zelf hebben hierin met hun manier van omgang met elkaar een belangrijke rol. De meeste jongeren vinden het (hartstikke) leuk op school (65). Degenen die dit niet vinden, noemen daarvoor de volgende redenen het vaakst: de manier van lesgeven is niet leuk (35), de meeste vakken zijn niet leuk (27), of het nut wordt er niet van ingezien (19). Pesten Pesten in het onderwijs vormt een wezenlijk probleem. Dagelijks hebben veel jongeren last van pesterijen. Zij worden door één of meerdere jongeren psychisch en/of lichamelijk gepest. Pesten vindt voornamelijk plaats op en rond school, waardoor jongeren met tegenzin naar school gaan. Pesten is niet uitsluitend een individueel probleem, maar vooral een groepsprobleem met verschillende partijen. Pesten kan leiden tot een vervelende sfeer in de klas en kan, als er niets aan gedaan wordt, escaleren in grote individuele, maar ook klassikale problemen. In de afgelopen drie maanden is 18 van de jongeren op school gepest en 8 heeft één of meerdere keren per week te maken met pesterijen. Pesten gebeurt meestal in de kantine (61), in de gang (5) en op het schoolplein (4). Zelf pesten gebeurt ook: 38 zegt afgelopen drie maanden gepest te hebben op school, 8 pest één of meerdere keren per week. Ook via internet wordt gepest: 7 van de jongeren was afgelopen drie maanden slachtoffer van internetpesten. Ziekte en verzuim Van de jongeren is 38 in de afgelopen vier weken wel eens ziek thuis gebleven. Daarnaast wordt ook wel eens gespijbeld van school: 8 van de jongeren heeft in de afgelopen vier weken minstens één lesuur gespijbeld, gemiddeld zijn de spijbelaars 7 uur afwezig. Van alle jongeren in heeft 2 in de afgelopen vier weken een hele dag of meer gespijbeld Grafiek 3. Sfeer op school, pesten en spijbelen. Vindt het (hartstikke) leuk op school Is in de afgelopen 3 maanden gepest Ervaren gezondheid regio ZHZ Heeft gespijbeld in de afgelopen 4 weken Jongeren denken bij ervaren gezondheid met name aan fitheid en leefstijl. Over het algemeen ervaren jongeren hun gezondheid als goed. 87 geeft aan deze als (heel) goed te ervaren en 3 geeft hier als antwoord niet zo best of slecht. Gehoorklachten Gehoorklachten, zoals oorsuizen, piepgeluiden, een doof gevoel, minder goed kunnen horen, last hebben van harde geluiden of het vervormen van geluid, worden onder andere veroorzaakt door het luisteren naar te harde muziek. Van de jongeren heeft 28 wel eens last gehad van dergelijke gehoorklachten en 12 had in de afgelopen maand wel eens klachten na het luisteren van muziek door een kop- of oortelefoon. In de afgelopen maand had 5 van de jongeren voortdurend last van het gehoor. 5

6 Psychosociaal welbevinden Psychosociale gezondheid In de vragenlijst is de SDQ (Strenghts and Difficulties Questionnaire) opgenomen, bestaande uit 25 vragen die weergeven of sprake is van een verhoogde score op psychosociale problemen. Hierin zijn vijf subschalen opgenomen: hyperactiviteit/aandachtstekort, emotionele problemen, gedragsproblemen, problemen met prosociaal gedrag en problemen met leeftijdsgenoten. Prosociaal gedrag is gericht op het welzijn van anderen. Een deel (6) van de jongeren heeft een verhoogde totaalscore op de SDQ. Tabel 1: Percentages op subschalen SDQ Verhoogde score op subschaal Hyperactiviteit/aandachtstekort 21 Emotionele problemen Gedragsproblemen 11 Problemen prosociaal gedrag 6 Problemen met leeftijdsgenoten 3 Vrienden Van de jongeren geeft iedereen aan genoeg vrienden/vriendinnen te hebben. Uit een samenvatting van zes vragen komt naar voren dat 9 van de jongeren een lage sociale steun ervaart, 19 een gemiddelde en 72 een hoge sociale steun ervaart. Ouders Een slechte ouder-kind relatie kan een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van het kind en de leerprestaties. De meeste kinderen hebben een goede ouder-kind relatie. Toch is bij 15 van de jongeren deze relatie slechter dan gemiddeld te noemen Grafiek 4. Verhoogde SDQ-score, lage sociale steun van vriend(inn)en, slechte ouder-kind relatie regio ZHZ Verhoogde SDQ score Lage sociale steun van vriend(inn)en Slechtere ouder-kind relatie Ingrijpende gebeurtenissen Jongeren is gevraagd naar verschillende ingrijpende gebeurtenissen. Het vaakst hebben zij meegemaakt: Overlijden vader, moeder, broer, zus of iemand anders van wie je hield (53) Ziekenhuisopname van jezelf, je ouders of je broer of zus (4) Echtscheiding van je ouders (32) Van de psychische ziekte van een ouder/ broer/zus wordt de meeste last ondervonden als dat speelt: 69 geeft dit aan. Mishandeling Van de jongeren is 21 weleens geestelijk mishandeld (zoals vaak getreiterd, gekleineerd of uitgescholden) en 8 is wel eens lichamelijk mishandeld (zoals geschopt, geslagen of vastgebonden). Daarnaast geeft 6 van de jongeren aan wel eens een ongewenste seksuele ervaring met iemand te hebben gehad. Dit gaat bijvoorbeeld om zoenen, intiem betasten of met iemand naar bed gaan tegen de wil in. Suïcide Na verkeersongevallen is suïcide de tweede doodsoorzaak onder jongeren in Nederland. Signalen die wijzen op depressiviteit of zelfmoordneigingen zijn bijvoorbeeld spijbelen, slechte schoolresultaten, zichzelf afsluiten van de buitenwereld of uitermate emotioneel reageren op kleine incidenten. Zelfverminking kan ook een signaal zijn. In de laatste 12 maanden heeft 21 van de jongeren wel eens serieus aan zelfmoord plegen gedacht en 3 heeft in die periode daadwerkelijk een poging ondernomen. 6

7 Middelengebruik Roken Roken is verslavend en slecht voor de gezondheid. In tabaksrook zitten kankerverwekkende stoffen, stoffen die rokershoest veroorzaken en de conditie laten afnemen. Jongeren die vroeg beginnen met roken, hebben bovendien een grotere kans cannabis te gaan gebruiken. Van de jongeren heeft 31 wel eens gerookt (tenminste één sigaret, sigaar of pijp). Jongens hebben vaker gerookt (38) dan meisjes (27). Momenteel rookt 8 van de jongeren tenminste wekelijks en 6 van de jongeren geeft aan dagelijks te roken. Alcohol Veel jongeren komen al jong in aanraking met alcohol. De makkelijke verkrijgbaarheid, aanbod van ouders en sociale invloed in de puberteit spelen hierbij een grote rol. De negatieve gevolgen van drinken op jonge leeftijd worden steeds duidelijker. Alcoholgebruik verstoort het proces van de hersenontwikkeling. Het leidt tot verminderde concentratie en schoolprestaties, een lager onderwijsniveau en een verminderde schoolmotivatie. Alcoholgebruik wordt tot de leeftijd van 16 jaar sterk afgeraden. Van alle jongeren heeft 45 wel eens alcohol gedronken. Van degenen die nog géén 16 jaar zijn, heeft 44 wel eens alcohol gedronken. De leerlingen die wel eens alcohol dronken, dronken de eerste slok alcohol op gemiddeld 11,1 jaar, het eerste glas volgde op 12,4 jaar. Van alle jongeren heeft in de afgelopen vier weken aan binge-drinken gedaan (vijf of meer alcoholische drankjes bij één gelegenheid). Dit percentage loopt op van 5 van de 12-jarigen tot 37 van de 15- jarigen. Ook het aantal keren dat dit gebeurt neemt toe met de leeftijd. 13 van de jongeren geeft aan in de afgelopen vier weken een keer aangeschoten of dronken te zijn geweest. Grafiek 5. Bingedrinken afgelopen vier weken 4 35 regio jaar 13 jaar 14 jaar 15 jaar Drugs Van de jongeren heeft wel eens drugs gebruikt. De meest genoemde drugssoorten zijn: cannabis (), XTC (1) en cocaïne (1). In de afgelopen vier weken heeft 3 van de jongeren cannabis (hasj of wiet) gebruikt. Energiedrank De laatste jaren verschijnen steeds vaker negatieve berichten over het toegenomen gebruik van energiedrank onder jongeren. Met name taurine en cafeïne, maar ook de grote hoeveelheid suiker in energiedrank, kan schade veroorzaken. Leerkrachten geven regelmatig aan negatieve effecten hiervan te ervaren tijdens de lessen, zoals drukke leerlingen in de klas. In de afgelopen vier weken dronk 63 van de jongeren wel eens energiedrank en 15 dronk minstens één blikje per dag. Tabel 2: Middelengebruik Rookt dagelijks Gemiddelde leeftijd eerste glas alcohol Bingedrinken in afgelopen vier weken Heeft wel eens drugs gebruikt Minstens één blikje energiedrank per dag 6 12,4 jaar 15 ZHZ 6 12,9 jaar

8 Seksualiteit Financiële situatie Geslachtsgemeenschap, condooms en zwangerschap Of iemand wel eens geslachtsgemeenschap heeft gehad is met name afhankelijk van de leeftijd: hoe ouder, hoe groter de kans daarop. In heeft van de jongeren wel eens geslachtsgemeenschap gehad, dit loopt op van van de 12- jarigen tot 23 van de 15-jarigen. Hierbij gebruikte 33 van hen altijd condooms. Geen van de jongeren zijn zwanger geraakt of hebben iemand zwanger gemaakt. Homoseksualiteit Jongeren met homo- of biseksuele gevoelens hebben vaak moeite om hier openlijk over te praten, met name als de sfeer daar niet naar is. Een schoolklimaat kan hierin als een veilige of minder veilige omgeving worden ervaren. Er is gevraagd hoe jongeren tegenover homoseksualiteit staan en of dat op de eigen school wordt geaccepteerd. De meeste jongeren geven aan geen moeite te hebben met homoseksualiteit: 84 zit er niet mee dat een jongen homo is en 76 zit er niet mee dat een meisje lesbisch is. 4 van de jongeren denkt dat degene dit op school aan iedereen kan vertellen en 4 denkt dat dat alleen aan de eigen vrienden en vriendinnen kan worden verteld Grafiek 6. Acceptatie homoseksualiteit Zou er geen moeite hebben als een homoseksueel in de klas zou zitten Zou er geen moeite mee hebben als een lesbisch meisje in de klas zou zitten regio ZHZ Denkt dat dit eerlijk aan ieder op school kan worden verteld 8 Geld lenen of schulden hebben komt niet alleen voor onder volwassenen, maar ook onder jongeren. Steeds vaker blijkt dat jongeren meer geld uitgeven, dan dat ze hebben. Zo lenen jongeren bij de bank, bij vrienden of bij hun ouders om bijvoorbeeld een nieuwe telefoon, beltegoed, cadeautjes of kleding te kopen. Het aantal jongeren dat zich in de schulden steekt is de laatste jaren gegroeid. In heeft 5 van de jongeren op dit moment schulden of geld geleend. Van degenen die dit aangeven, gaat het in alle gevallen om een bedrag minder dan 5. Van de jongeren geeft 1 aan dat zowel hun vader als moeder geen betaald werk heeft. Veiligheid en criminaliteit Veiligheid Gevoelens van onveiligheid komen vaker s avonds en s nachts voor dan overdag: 17 van de jongeren zegt zich in het eerste geval soms of vaak onveilig te voelen. Overdag is dit percentage lager: 9. Plaatsen waar deze jongeren zich onveilig voelen zijn: op straat (72), thuis (9), op school (14) of ergens anders (37). Criminaliteit Aan de jongeren is gevraagd of ze zich wel eens schuldig hebben gemaakt aan verschillende vormen van kleine criminaliteit, zoals graffiti spuiten of iets stelen. Het meest genoemd zijn: betrokken geweest bij gevecht of onenigheid tussen mensen op openbaar terrein (23), dingen beklad (15) of een brandje gesticht (13). Colofon GGD Zuid-Holland Zuid Afdeling GBO, epidemiologie Telefoon: mail@ggdzhz.nl

9 Gezondheid jongeren in vergelijking met jongeren Zuid-Holland Zuid, 11 Gezondheids(risico)factoren* Zuid-Holland Zuid** Aantal jongeren N= 157 N= jongeren dat de Nederlandse etniciteit heeft jongeren dat met vader én moeder thuis woont jongeren dat dagelijks ontbijt jongeren dat dagelijks fruit eet jongeren dat dagelijks groente eet jongeren dat voldoet aan de beweegnorm (uur matig intensieve inspanning per dag) jongeren dat overgewicht heeft jongeren dat zichzelf te zwaar vindt jongeren dat het op school (hartstikke) leuk vindt jongeren dat één of meerdere keren per week wordt gepest 8 6 jongeren dat afgelopen drie maanden via internet werd gepest jongeren dat afgelopen vier weken een hele dag heeft gespijbeld jongeren dat de eigen gezondheid als (heel) goed ervaart jongeren dat wel eens gehoorklachten heeft gehad jongeren met een hoog risico op psychosociale problemen jongeren dat lage sociale steun ervaart van vrienden/vriendinnen jongeren dat een slechtere ouder-kind relatie heeft thuis jongeren dat het afgelopen jaar wel eens serieus aan zelfmoord heeft gedacht jongeren dat dagelijks rookt 6 6 Gemiddelde leeftijd waarop jongeren hun eerste glas alcohol dronken 12,4 jaar 12,9 jaar jongeren dat afgelopen 4 weken een keer aangeschoten of dronken is geweest jongeren dat wel eens drugs heeft gebruikt 7 jongeren dat dagelijks één of meer blikjes energiedrank drinkt jongeren dat wel eens geslachtsgemeenschap heeft gehad 3 13 jongeren dat aangeeft geen moeite te hebben met een jongen die homo is jongeren dat op dit moment schulden heeft of geld heeft geleend 5 12 *Groen gekleurde percentages zijn relatief gunstiger dan de regio Zuid-Holland Zuid en rood gekleurde percentages zijn relatief ongunstiger dan de regio Zuid-Holland Zuid. ** Zuid-Holland Zuid cijfer betreft alle leerlingen tenzij: 1 (zonder Dordrechtse scholen), 2 (zonder praktijkscholen) of 3 (zonder Wartburg College). Dit nummer staat achter de items vermeld.

10 Gezondheid leerlingen Zuid-Holland Zuid 11, naar geslacht, leeftijd en leerniveau Gezondheids(risico)factoren jongen meisje 12 jr 13 jr 14 jr 15 jr 16 jr 17 jr 18 jr praktijk* VMBO HAVO VWO ZHZ** Aantal leerlingen leerlingen dat een Nederlandse etniciteit heeft leerlingen dat met vader én moeder thuis woont leerlingen dat dagelijks ontbijt leerlingen dat dagelijks fruit eet leerlingen dat dagelijks groente eet leerlingen dat voldoet aan de beweegnorm leerlingen dat overgewicht heeft leerlingen dat zichzelf te zwaar vindt leerlingen dat het op school (hartstikke) leuk vindt leerlingen dat één of meerdere keren per week wordt gepest leerlingen dat afgelopen drie maanden zelf heeft gepest leerlingen dat afgelopen drie maanden via internet werd gepest leerlingen dat afgelopen vier weken heeft gespijbeld leerlingen dat de eigen gezondheid als goed of heel goed ervaart leerlingen dat wel eens gehoorklachten heeft gehad leerlingen met een hoog risico op psychosociale problemen leerlingen dat lage sociale steun ervaart van vrienden/vriendinnen leerlingen dat een slechtere ouder-kind relatie heeft leerlingen dat wel eens lichamelijk is mishandeld leerlingen dat het afgelopen jaar wel eens serieus aan zelfmoord dacht leerlingen dat wel eens heeft gerookt leerlingen dat tenminste wekelijks rookt leerlingen dat wel eens alcohol heeft gedronken leerlingen dat afgelopen vier weken minstens één keer bingedronk leerlingen dat wel eens drugs heeft gebruikt leerlingen dat dagelijks minstens één blikje energiedrank drinkt leerlingen dat wel eens geslachtsgemeenschap heeft gehad leerlingen dat geen moeite heeft met jongen die op jongens valt in klas leerlingen dat geen moeite heeft met meisje die op meisjes valt in klas leerlingen dat zich wel eens onveilig voelt overdag Praktijk*: De cijfers in deze kolom zijn weergegeven als de praktijkscholen dezelfde vraag hebben ingevuld. Op de praktijkscholen is bij de leerlingen een andere vragenlijst afgenomen, waardoor een aantal gegevens niet beschikbaar of exact vergelijkbaar is. ZHZ**: De cijfers in deze kolom zijn weergegeven als de scholen in Dordrecht dezelfde vraag hebben ingevuld. In Dordrecht is bij de leerlingen een andere vragenlijst afgenomen, waardoor een aantal gegevens niet beschikbaar is.