r 346/ 347/ 348 Accessit positoque genu Titania terram pressit, ut hauriret gelidos potura liquores; rustica turba vetat.

Transcriptie

1 Ovidius, Goden en mensen in vie Metamofosen Oanje = Nominativus Paas = Geundivum Blauw = Genitivus Roze = Geundium Goen = Dativus Zalmoze = Paticipium Rood = Accusativus ondesteept = Indicativus Geel = Ablativus dubbelondesteept = Conjunctivus Donkeblauw= Stijlfiguen Mosgoen = Supelativus/ compaativus Latona en de Lycische boeen Latona smeekt om wate De oppegod Jupite was vaak veliefd op andee vouwen. Nu was hij veliefd gewoden op de godin Latona en had haa zwange gemaakt. Sindsdien gunde Jupite's vouw, de jaloese Juno, de ame Latona geen ust. Zelfs na de bevalling van een tweeling wed ze opnieuw opgejaagd. Met de kleine Apollo en Diana vebogen in de plooien van haa gewaad vluchtte Latona voo Juno's toon. Na een lange tocht kwam ze uitgeput en dostig aan bij een meetje in Lycië, Tukije. 346/ 347/ / 349/ 350/ 351/ 352 Latijn/ vetaling Accessit positoque genu Titania team pessit, ut hauiet gelidos potua liquoes; ustica tuba vetat. De Titaanse nadede en zij dukte met gebogen knie op de aade, opdat zij het ijskoude wate opschepte om te dinken; de boeenmenigte vebiedt het. Dea sic affata vetantes: 'Quid pohibetis aquis? Usus communis aquaum est; nec solem popium natua nec aëa fecit nec tenues undas: ad publica munea veni, quae tamen ut detis, supplex peto. De godin spak hen die het haa veboden zo toe: Waaom houden jullie mij weg van het wate? Het gebuik van het wate is gemeenschappelijk; de natuu maakte noch de zon, noch de lucht, noch het heldee wate tot pivébezit: ik ben gekomen naa gaven voo algemeen gebuik, toch vaag ik als smekeling dat julllie mij die geven. Aantekeningen/ veklaingen posito = deposito potuus = ptc. fut. poto patonymicum: Titania dichtelijk mv: liquoes hauiet = conj. pf. want ''ut'' alliteatie: Titania team ellips: est weggelaten bij afata vetantes = zelfstandig gebuikt quid = vagend voonaamwood ellips: me weggelaten bij pohibetis bevitas: veel ellipsen; kotheid wodt hiedoo goed uitgedukt vanaf quid speekt de godin aquis = abl. want pohibee + abl communis nmwl dl v/h gezegde nec...nec...nec stuctueende wooden: paallel zinsveband ontstaat; veel ellipsen facee + dubb. acc.: 1) solem, aëa, tenues undas 2) popium tikolon: solem, aëa, tunues undas metonymie: unda = golf => wate (pas po toto hie) ad + acc. (munea) supplex = pedicatief gebuikt detis = conj, want na ut Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

2 352/ 353/ / / / Non ego nostos abluee hic atus lassataque memba paabam, sed elevae sitim. Ik was niet van plan om hie ons lichaam en vemoeide ledematen af te spoelen, maa (ik was van plan) om de dost te lessen. Caet os umoe loquentis et fauces aent vixque est via vocis in illis. De mond van mij tewijl ik speek mist vocht en mijn keel is doog en nauwelijks is e een weg voo mijn stem daain. Haustus aquae mihi necta eit, vitamque fatebo accepisse simul: vitam dedeitis in unda. Een slok (van) wate zal voo mij necta (= godendank) zijn, en ik zal bekennen dat ik het leven tegelijketijd ontvangen heb: jullie zullen mij in het wate het leven gegeven hebben. Hi quoque vos moveant, qui nosto bacchia tendunt pava sinu.' Laten dezen ook jullie ontoeen, zij die hun kleine amen uitstekken vanaf mijn boezem. Et casu tendebant bacchia nati. En doo toeval stekten de kindeen de amen uit. Quem non blanda deae potuissent veba movee? Wie zouden de smekende wooden van de godin niet hebben kunnen ontoeen? hic = plaatsbepaling hypebaton: nostos atus lassata = bijv. gebuikt sitim elevo, elevae = de dost lessen fauces = tantum pluale alliteatie: vixque via vocis deze alliteatie benadukt Latona's doge keel: allemaal v-klanken => labiale klanken loquentis = ppa gen ev vl vocis = gen vl ev; gen. object. caeo, caet + abl. (umoe) vocis = gen. objectivus in + abl. (illis); daain => de keel fatebo + A.c.I A.c.I: (me) accepisse dedeitis + fatebo = fut. metonymie: unda = golf => wate in + abl. (unda) ellips: mihi is weggelaten moveant: conj.paes adhotativus elativum: qui hypebaton: nosto sinu hypebaton: bacchia pava dichtelijk mv: nosto nosto sinu = plaatsbepaling vanaf hie: paesens histoicum chiasme. 358/ 359: bacchia tendunt tendebant bacchia hypebaton: blanda veba potuissent = conj. plqm pf., want iealis. 360: etoische vaag; dit is vetellescommentaa (van Ov.) Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

3 Latona staft de boeen Latijn/ vetaling 361/ / 364/ / 367/ 368/ 369 Hi tamen oantem pestant pohibee minasque, ni pocul abscedat, conviciaque insupe addunt; Toch gingen zij doo met haa die smeekt tegen te houden, en bovendien voegden zij scheldwooden en bedeigingen toe als zij niet ve wegging. Nec satis est, ipsos etiam pedibusque manuque tubavee lacus imoque e gugite mollem huc illuc limum saltu movee maligno. En het was niet genoeg, ook hebben zij met hun voeten en handen het mee zelf toebel gemaakt, uit het diepst van het wate woelden zij zachte modde doo hun kwaadaadige gesping hieheen en daaheen. Distulit ia sitim; neque enim iam filia Coei supplicat indignis nec dicee sustinet ulta veba minoa dea tollensque ad sidea palmas 'aetenum stagno' dixit 'vivatis in isto!' De woede heeft de dost uitgesteld; en de dochte van Coeus smeekte zelfs de mensen die het niet waad zijn niet mee en zij vedaagde de wooden onwaadig voo de godin niet lange te zeggen en tewijl zij haa hand pakte en naa de steen omhoog hief, zei ze: Moge jullie eeuwig leven in die otpoel! Aantekeningen/ veklaingen oantem = zelfstandig gebuikt doogaan met + inf. (pohibee) minasque => que vebindt 2 hoofdzinnen insupe: bovendien; pocul: ve conj. indiecte eden (abscedat) chiasme.361/ 362: pestant minasque conviciaque addunt meti causa (voo de metiek): movee+tubavee: vekote wwvom (moveunt+tubaveunt) huc illuc = bepaling bij saltu; tijdsbepaling e(x) + abl. (gugite) imo e gugite = lett. uit het diepste wate, vandaa abl. metonymie: gugite hypebaton: mollem limum alliteatie: movee maligno dichtelijk mv: lacus (volgens manus) chiasme. 364/ 365 imo gugite (zfstnw.) saltu (zfstnw.) maligno NB: Coeus/ Koios is de Titaan van intelligentie; vade van Latona => patonymicum (Ov.) isto => negatief => ot(poel) indignis = zelfstandig gebuikt mino dea => lett. kleine dan dea = abl. compaationis ad + acc. (sidea) vivatis = conj. paes. optativus in + abl. (stagno in isto) hypebaton: stagno isto tollensque ad sidea palmas => Latona icht zich tot de goden Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

4 De metamofose van de boeen Latijn/ vetaling 370/ 371/ 372/ 372/ 374/ 374/ 375/ / 378 Eveniunt optata deae: iuvat esse sub undis et modo tota cava submegee memba palude, nunc pofee caput, summo modo gugite nae, saepe supe ipam stagni consistee, saepe in gelidos esilie lacus; sed nunc quoque tupes litibus execent linguas pulsoque pudoe, quamvis sint sub aqua, sub aqua maledicee temptant. De wensen van de godin gaan in vevulling: het deed hen genoegen om onde wate te zijn en nu eens alle ledematen onde te dompelen in het diepe moeas, dan wee hun hoofd tevooschijn te laten komen, dan wee om te zwemmen aan de oppevlakte van het wate, dikwijls bovenop de oeve van het wate te gaan staan en vaak om in het ijskoude mee teug te spingen, maa ook nu nog (be)oefenden zij hun schandelijke tongen met scheldwooden en nadat de schaamte vedeven was, pobeeden ze, hoewel zij onde wate waen, kwaad te speken (= te schelden). Vox quoque iam auca est, inflataque colla tumescunt, ipsaque dilatant patulos convicia ictus. Aantekeningen/ veklaingen ellips: eos bij iuvat iuvat + inf.: esse, submegee, pofee, nae, consistee, esilie sub + abl. (undis) undis = metonymie (pas po toto) hypebaton: cava palude hypebaton: memba tota alliteatie: saepe supe... stagni... saepe supe + acc. (ipam) anafoo: saepe... saepe in + acc. (gelidos lacus) summo gugite = plaatsbepaling hypebaton: tupes linguas abl.abs (pulsoque pudoe) alliteatie: pulsoque pudoe quamvis + conj. (sint) sub + abl. (aqua) => 2x! lacus = dichtelijk mv. epetitio: modo... modo epetitio: sub aqua, sub aqua alliteatie: sint sub... sub inflata = bijv. gebuikt hypebaton: ipsa convicia hypebaton: patulos ictus 379/ 380/ 381 Ook de stem was nu scho, en hun opgeblazen nekken begonnen te zwellen en de scheldwooden zelf maakten de wijd openstaande bekken beed. Tega caput tangunt, colla intecepta videntu, spina viet, vente, pas maxima copois, albet, limosoque novae saliunt in gugite anae. Hun ug aakte het hoofd, hun nek scheen weggenomen, de ug wodt goen, de buik, het gootste deel van het lichaam, is wit, en zij spingen als nieuwe kikkes in het moddeige wate. asyndeton: Tega t/m albet (geen vebindingswood) dichtelijk mv: tega + colla intecepta = ppp alliteatie: videntu... viet maxima = supelativus, congueet met pas albet = wit zijn novae... anae = pedicatief (als) hypebaton: limoso gugite hypebaton: novae anae metonymie: gugite in + abl. (gugite) Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

5 Daedalus en Icaus Daedalus wil weg van Keta De Atheense achitect Daedalus had zijn talentvolle neefje, Talos, als leeling aangenomen. Toen Talos de zaag en de passe uitvond, wed Daedalus jaloes en gooide hem van een hoge toen. De godin Mineva (gieks: Pallas Athena) geep in en veandede de jongen tijdens zijn val in een patijs (pedix). Om een aanklacht wegens mood te ontlopen, vluchtte Daedalus vevolgens met zijn zoontje Icaus naa Keta. Daa bouwde hij op vezoek van koning Minos een labyint (doolhof) voo de Minotauus (een monste; half mens half stie). Hiena wilde hij vanwege gote heimwee teug naa zijn vadestad, maa koning Minos liet hem niet gaan. 183/ 184/ / Latijn/ vetaling Daedalus inteea Ceten longumque peosus exilium tactusque loci natalis amoe clausus eat pelago. Daedalus, intussen Keta en de lange ballingschap hatend en aangeaakt doo de liefde voo zijn gebooteplaats, was opgesloten doo de zee. 'Teas licet' inquit 'et undas obstuat, at caelum cete patet; ibimus illac! Ook al vespet hij het land en het wate, zei hij, toch staat de hemel zeke open; daalangs zullen wij gaan! Omnia possideat, non possidet aëa Minos.' Ook al bezit hij alles, de lucht bezit Minos niet. Aantekeningen/ veklaingen hypebaton: longum exilium loci natalis: gen. object. Ceten => giekse acc. => poeta doctus tactus = metafoisch gebuikt (aangeaakt doo => ontoed zijnde doo de liefde jegens zijn gebooteplaats) dichtelijk mv: teas metonymie (pas po toto):undas ibimus = fut. Ook al vespet hij =>hij = Minos zei hij => hij = Daedalus illac = plaatsbepaling alliteatie: caelum cete obstuat = conj.paes, want je vetaalt ook al assonantie: ibimus illac achteopplaatsing Minos => dit geeft veel naduk! chiasme:. 187 Omnia possideat possidet aëa Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

6 Daedalus maakt vleugels Latijn/ vetaling 188/ / 190/ 191/ / 194/ 195 Dixit et ignotas animum dimittit in ates natuamque novat. Zo spak hij en hij vediepte zich in onbekende kunsten en hij venieuwde de natuu. Nam ponit in odine pennas, a minima coeptas, longam bevioe sequenti, ut clivo cevisse putes: sic ustica quondam fistula dispaibus paulatim sugit avenis. Want hij plaatste de veen op een ij, te beginnen bij de kleinste, tewijl de kotee de langee volgde, zodat je zou denken dat ze op een heuvel zijn gegoeid: zo ontstond langzamehand een panfluit uit ongelijke ietstengels. Tum lino medias et ceis alligat imas atque ita compositas pavo cuvamine flectit, ut veas imitetu aves. Toen vebond hij de veen in het midden met een daad en de ondeste (veen) met bijenwas en hij boog de zo vebonden veen met een kleine komming, zodat hij de echte vogels nabootste. Aantekeningen/ veklaingen vanaf hie: paesens histoicum in + acc. (ates) hypebaton: ignotas ates alliteatie: natuamque novat metafoo: animum dimittit: hij stuude de geest => hij vediepte zich (in onbekende kunsten) in + abl. (odine) a minima coeptas = te beginnen bij de kleinste abl.abs: bevioe sequenti ut + conj. (putes) alliteatie: clivo cevisse hypebaton: ustica fistula hypebaton: dispaibus avenis enjambement: 189; egelafbeking bij de zin; Dixit t/m ates op. 188; natuamque novat. op 189. dichtelijk mv: ceis alliteatie: alligat atque alliteatie: imas ita hypebaton: veas aves imitetu = deponens medias = plaatsbepaling Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

7 195/ 196/ 197/ 198/ 199/ / 201/ 202 Pue Icaus una stabat et ignaus sua se tactae peicla oe enidenti modo, quas vaga moveat aua, captabat plumas, flavam modo pollice ceam mollibat lusuque suo miabile patis impediebat opus. De jongen Icaus stond ebij en hij pobeede, onwetend dat hij zijn eigen gevaen aanaakte met alleen zijn stalende gelaatstekken, nu eens de veen, die een onddwaelend biesje had bewogen, te pakken, dan wee maakte hij de goudgele bijenwas zacht met zijn duim en doo zijn spel belemmede hij het bewondeenswaadige wek van zijn vade. Postquam manus ultima coepto inposita est, geminas opifex libavit in alas ipse suum copus motaque pependit in aua. Nadat de laatste hand was gelegd aan de ondeneming, heeft de make zijn lichaam zelf in evenwicht gebacht tussen beide vleugels en hing in een bewogen biesje. una + A.c.I (sua se tactae) hypebaton: sua peicla meti causa: peicla (objects.acc) sua = subjects.acc quas = betekkelijk vnw. hypebaton: vaga aua hypebaton: flavam ceam hypebaton: miabile opus hypebaton: suo patis miabile gaat volgens fotis enjambement: 200; egelafbeking bij de zin; Pue (195) t/m patis (199); impediebat opus. op. 200 polysyndeton: et (196), veel komma's en que (199) chiasme:. 198/ 199 captabat plumas ceam mollibat pospectie: we zien late in het vehaal dat Icaus neestot doodat hij nu met de veen speelt Postquam + pf. = plqmpf. vet.! ultima hoot bij manus inposita coeptum lett. het begonnene => de ondeneming zfst.gebuikt ptc coepto = dat. want manus inposita est + dat. in + acc. (geminas alas) hypebaton: opifex ipse opifex = make = Daedalus hypebaton: mota aua in + acc. (aua) Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

8 Daedalus is bezogd Latijn/ vetaling 203/ 204/ 205/ 206/ 207/ / / 211 Instuit et natum 'medio' que 'ut limite cuas, Icae,' ait '(te) moneo, ne, si demissio ibis, unda gavet pennas, si celsio, ignis aduat. Hij ondeichte ook zijn zoon en hij zei: Icaus, ik waaschuw je, zei hij, dat jij in het midden van de baan vliegt, opdat niet, als jij lage zult gaan, het wate de veen zwaa zullen maken, en als jij hoge zult gaan, het vuu ze veschoeit. Inte utumque vola, nec te spectae Boöten aut Helicen iubeo stictumque Oionis ensem: me duce cape viam!' En vlieg tussen elk van beiden en ik beveel je niet te kijken naa de Boötes of Helice en het getokken zwaad van Oion: Onde mijn leiding moet je de weg afleggen! Paite paecepta volandi tadit et ignotas umeis accommodat alas. Tegelijketijd gaf hij de vooschiften van het vliegen en hij maakte de onbekende vleugels vast aan zijn schoude. Inte opus monitusque genae maduee seniles, et patiae temuee manus. Onde het wek en de waaschuwingen weden de wangen van de oude man nat en de handen van de vade begonnen te tillen. Aantekeningen/ veklaingen Lees: Et instuit natumque ait: Icae, (te) moneo, ut medio limite cuas... Icae = vocativus ne + conj. (gavet) ut + ind. (cuas) cuas = metafoisch (ennen => vliegen) medio limite = plaatsbepaling ellips: ibis (bij si celsio) asyndeton: pennas, si (et weggelaten) metonymie: ignis => vuu => zon impeativi: vola + cape poeta doctus: Giekse accusativi Boöten (steenbeeld Ossendijve) + Helicen, steenbeeld Gote bee) Oion = Jage tikolon: Boöten, Helicen, Oionis hypebaton: stictum ensem abl.abs: me duce: lett. ik leide zijnde => onde mijn leiding alliteatie: paite paecepta volandi: geundium, want zelfstandig gebuikt (het vliegen) hypebaton: ignotas alas waaom ignotas (onbekend)? nog nooit eede mee gevlogen accommodat + dat. patiae: gen. ev. mnl.; niet te vewaen met patiae: vadeland meti causa: maduee => 3de mv => madueunt inte + acc. (opus en monitus) chiasme:. 210/ 211 maduee seniles patiae temuee Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

9 211/ 212/ 213/ 214/ 215/ 216 Dedit oscula nato non iteum epetenda suo pennisque levatus ante volat comitique timet, velut ales, ab alto quae teneam polem poduxit in aëa nido, hotatuque sequi damnosasque eudit ates et movet ipse suas et nati espicit alas. Hij gaf zijn zoon kussen die niet nog eens hehaald zouden woden en zich opheffend met zijn vleugel vloog hij vooop en hij is bezogd voo zijn viend, als een vogel, die de tee koost van het hoge nest naa buiten leidde naa de lucht, en hij spoot hen aan te volgen en leet de schadelijke kunsten en zelf beweegt hij zijn vleugels en kijkt om naa de vleugels van zijn zoon. pospectie: kussen die niet nog eens hehaald zouden woden => Ovidius laat al weten hoe het vehaal afloopt hypebaton: nato suo metonymie (pas po toto): pennis (vee => vleugel) ab + abl. (alto) assonantie: ab alto alliteatie: polem poduxit hypebaton: alto nido timeo + dat. (comiti) metonymie: ales: lett. gevleugeld quae = bet. vnw. als een vogel => dit is een vegelijking poeta doctus: aëa=>giekse acc ante = hie bijwood (vooop) in + acc. (aëa) poeta doctus:aëa (gieks wood) pospectie: damnosas => Ovidius laat nu al weten dat de kunsten schadelijk zijn! hypebaton: damnosasque ates hypebaton: suas nati ellips: alas (bij suas) polysyndeton: -que (212), -que (213), -que (215), -que (215) polysyndeton: et (216), et (216) Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

10 Icaus is ovemoedig Latijn/ vetaling 217/ 218/ 219/ / 221/ 222/ 223/ 224/ 225/ / 228/ 229/ 230 Hos aliquis temula dum captat haundine pisces, aut pasto baculo stivave innixus aato vidit et obstipuit, quique aethea capee possent, cedidit esse deos. Iemand zag hen, tewijl hij met een tillende hengel vissen pobeede te vangen, of een hede steunend op zijn stok, of een ploege steunend op zijn ploegstaat en hij stond stomvebaasd en hij geloofde dat zij, die de hoge hemel konden plukken, goden waen. Et iam Iunonia laeva pate Samos - fueant Delosque Paosque elicta -, dexta Lebinthos eat fecundaque melle Calymne, cum pue audaci coepit gaudee volatu deseuitque ducem caelique cupidine tactus altius egit ite: apidi vicinia solis mollit odoatas, pennaum vincula, ceas. En eeds was het aan Juno gewijde Samos aan de linkekant - zowel Delos als Paos was achtegelaten - aan de echtekant waen Lebinthos en Calymnos, ijk aan honing, wannee de jongen zich begint te veheugen ove het ovemoedig vliegen en zijn leide velaat en getokken doo de begeete naa de hemel zijn tocht hoge ovevoet: de nabijheid van de veschoeiende zon maakt de bijenwas, de vebinding van de veen, geuig. Tabueant ceae: nudos quatit ille lacetos emigioque caens non ullas pecipit auas, oaque caeulea patium clamantia nomen excipiuntu aqua, quae nomen taxit ab illo. De bijenwas was gesmolten: hij sloeg die (stomme) bijenwas met zijn blote bovenamen en tewijl hij zong ving hij, zijn oeituig missend, geen enkele luchtstoom op en zijn mond, die de naam van zijn vade iep, wed opgevangen doo het blauwgoene wate, die zijn naam ontleende aan hem. Aantekeningen/ veklaingen dum + ind. (captat) hypebaton: temula haundine stivave => -ve = of quique = et qui => qui = bet.vnw aethea = de hoge hemel chiasme:. 218 pasto baculo stiva aato alliteatie: capee cedidit eilanden zijn altijd vl. pate: abl. van plaats ellips: pate (bij dexta) hypebaton: fueant elicta fecundus + abl. (melle) cum + ind. (gaudee) alliteatie: Calymne cum coepit alliteatie: deseuitque ducem gaudee + abl. (audaci volatu) hypebaton: audaci volatu caeli: gen. object. alliteatie: caelique cupidine altius = compaativus hypebaton: apidi solis hypebaton: odoatas ceas dichtelijk mv: ceas pennaum vincula = bijstelling -que(224)vebindt 2 hoofdzinnen dichtelijk mv: ceae hypebaton: ullas auas quatio + acc. (nudos lacetos) hypebaton: nudos lacetos ellips: ceae (bij ille) dichtelijk mv: oa patium nomen = object bij clamantia hypebaton: caeulea aqua aqua = de Icaische zee quae = elativum taho a(b) + abl. (illo) Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

11 Vediet én veugde Latijn/ vetaling 231/ 232/ 233/ 234/ / 237/ 238/ 239/ 240 At pate infelix, nec iam pate, 'Icae,' dixit, 'Icae,' dixit 'ubi es? Qua te egione equiam?' 'Icae' dicebat: pennas aspexit in undis devovitque suas ates copusque sepulco condidit, et tellus a nomine dicta sepulti. Maa de ongelukkige vade, (die) al geen vade mee (was), zei: Icaus, Icaus, zei hij, waa ben jij? In welke steek moet ik jou zoeken? Icaus, zei hij: steeds wee zag hij de veen in de golven en hij vevloekte zijn kunsten en hij bog zijn lichaam op in een gaf, en het land is genoemd naa de naam van de begavene. Hunc misei tumulo ponentem copoa nati gaula limoso pospexit ab elice pedix et plausit pennis testataque gaudia cantu est: unica tunc volucis nec visa pioibus annis factaque nupe avis, longum tibi, Daedale, cimen. Een luid snateende patijs zag hem tewijl hij het lichaam van zijn ongelukkige zoon plaatste in een gafheuvel vanuit een moddeige geppel en klapte met zijn vleugels en getuigde van zijn veugde met gezang toen een unieke vogel, niet eede gezien in de voige jaen en onlangs gemaakt tot een vogel, als lange aanklacht van jou, Daedalus. Aantekeningen/ veklaingen conj.paes dubitativus (equiam) undis: golven => het wate als pas po toto mag hie ook dicebat: het is nog niet afgesloten, dus impefectum in + abl. (undis) anafoo: Icae (231), Icae (232), Icae (233) (alle 3 vocat.) de anafoo ondesteept het ongelukkig zijn van Daedalus alliteatie: egione equiam dicee a(b) + abl. (nomine) zijn lichaam: Icaus' lichaam de naam van de begavene: het land is genoemd naa Icaus en heet Icaia Daedalus vevloekte zijn kunsten omdat zijn ontwep niet wekte Een luid... zag hem hem => Daedalus A.c.P: Hunc ponentem hypebaton: hunc ponentem (Daedalus) hypebaton: misei nati dichtelijk mv: copoa hypebaton: gaula pedix alliteatie: plausit pennis hypebaton: limoso elice ab + abl. (elice) hypebaton: testata est testata est + acc. (gaudia) hypebaton: unica volucis hypebaton: longum cimen inhoudelijk: NB: neefje Daedalus (Talos) = pedix! (zie inleiding) vocativus: Daedale => apostofe; Ovidius oept iemand aan (nml. Daedalus) Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

12 Pygmalion Pygmalion schept een beeld Op cypus, het eiland waa Venus bijzonde wed veeed, leefde eens de beeldhouwe Pygmalion. Toen hij zag dat de vouwen op Cypus zich postitueeden, besloot hij niet te touwen. 247/ 248/ / 251/ 252 Latijn/ vetaling Inteea niveum mia felicite ate sculpsit ebu fomamque dedit, qua femina nasci nulla potest, opeisque sui concepit amoem. Ondetussen beeldhouwde hij succesvol sneewwitte ivoo met wondebaalijk vakmanschap en hij gaf haa schoonheid, waamee geen enkele vouw geboen kon woden, en vatte liefde op voo zijn wek. Viginis est veae facies, quam vivee cedas, et, si non obstet eveentia, velle movei: as adeo latet ate sua. Het gezicht van het meisje was dat van een echt meisje, je zou kunnen geloven, dat zij leefde, en als schoom niet in de weg stond, dat zij zich wilde bewegen: de kunstmatigheid was zozee vebogen doo haa eigen kunstvaadigheid. Aantekeningen/ veklaingen vanaf hie: paesens histoicum hij = Pygmalion alliteatie: nasci nulla hypebaton: niveum ebu hypebaton: mia ate ate: lett. kunst subject bij nasci potest = femina ellips: haa (bij fomam dedit) opeis sui = gen. object. alliteatie: viginis veae vivee ellips: facies (bij viginis veae) conj. potentialis: cedas cedas + 2x A.c.I A.c.I: (se) vivee A.c.I: (se) velle movei = eflexief gebuikt: zich is toegevoegd eveentia: schoom bij het beeld as: lett. kunst assonantie: as adeo ate Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

13 Pygmalion veliefd Latijn/ vetaling 252/ / / 257/ 258/ 259/ 260/ 261/ 262/ 263/ 264/ 265/ 266 Miatu et hauit pectoe Pygmalion simulati copois ignes. Pygmalion bewondede zich en donk het vuu van de liefde voo het nagebootste lichaam in in zijn bost. Saepe manus opei temptantes admovet, an sit copus an illud ebu, nec adhuc ebu esse fatetu. Vaak legde hij zijn handen op het wek, die aftastten of dat het een lichaam was of dat ivoen (wek), en hij gaf niet toe dat het nog steeds ivoo was. Oscula dat eddique putat loquituque tenetque et cedit tactis digitos insidee membis et metuit, pessos veniat ne livo in atus, et modo blanditias adhibet, modo gata puellis munea fet illi: conchas teetesque lapillos et pavas voluces et floes mille coloum liliaque pictasque pilas et ab aboe lapsas Heliadum lacimas; onat quoque vestibus atus: dat digitis gemmas, dat longa monilia collo; aue leves bacae, edimicula pectoe pendent: cuncta decent; nec nuda minus fomosa videtu. Hij gaf (afscheids)kussen en meende dat de kussen weden teuggegeven en hij paatte en hij hield het vast en hij geloofde dat zijn vinges vezonken in de aangeaakte ledematen, en veesde dat e een blauwe plek kwam op haa ledematen die gedukt waen en nu eens gebuikte hij vleiende woodjes, dan wee bengt hij haa geschenken, aangenaam voo meisjes: schelpen en gladde stenen en kleine vogels en bloemen van duizenden kleuen en lelies en beschildede ballen, de van de bomen gegleden tanen van de Heliaden; hij vesiede ook haa lichaam met kleen: hij geeft aan de vinges edelstenen, hij geeft aan haa nek lange halskettingen; aan haa oo hangen lichte paels, kettingen hangen op haa bost: allen staan (haa) goed; maa naakt lijkt zij niet minde mooi. Aantekeningen/ veklaingen metonymie: ignes (vuu)=> liefde hauit ignes => het vuu van de liefde indinken alliteatie: pectoe Pygmalion simulati copois: gen. object. admovet + dat. (opei) temptantes + conj. (sit) sit = conj.paes, want indiecte eden assonantie: admovet an an assonantie: ebu esse ellips: oscula (bij eddi) A.c.I (passief): (oscula) eddi A.c.I: digitos insidee insidee + dat. (membis) hypebaton: tactis membis in + acc. (atus) ne na metuit => ne = positief! haa = illi ab + abl. (aboe) alliteatie: pictasque pilas assonantie ab aboe poeta doctus: Heliadum lacimas alliteatie: pectoe pendent alliteatie: nec nuda metonymie: voluces (261) dichtelijk mv: colla aue = auibus (meti causa) litotes: minus fomosa (iets ontkennend zeggen maa positief bedoelen) chiasme. 264: digitis gemmas monilia collo anafoo: et ( ) et et et anafoo: dat... dat (. 264) metafoo: tanen van Heliaden van een boom => bansteen ( 263) Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

14 267/ 268/ 269 Conlocat hanc statis concha Sidonide tinctis appellatque toi sociam adclinataque colla mollibus in plumis, tamquam sensua, eponit. Hij plaatste haa op kussens gevefd met Sidonisch pupe en hij noemde haa bedgenoot en hij legde haa nek, alsof die dat zou voelen nee in de veen, zodat die leunde in de zachte veen. alliteatie: statis Sidonide hypebaton: statis tinctis tinctis = abl. toi sociam => lett. deelgenote van het bed pollepsis: adclinata: zodat ze leunt (iets van tevoen noemen wat esultaat aanduidt, bv ik sla een blauw oog) in + abl. (plumis) sensua = ptc. fut. Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

15 Het feest van Venus Nedelandse tekst vetaald doo M. d'hane-scheltema 270/ /272/ /274/275 / /278/279 Het beeld komt tot leven Latijn/ vetaling 280/ 281/ 282/ 283/ 284/ 285/ / 288/ 289 Het feest van Venus, oveal op Cypus hoogtijdag, was aangeboken. Jonge koeien met vegulde hoens vielen ten offe aan de slagen in hun blanke nek en wieook geude op. Pygmalion bleef na het offe bij 't altaa staan en spak een stille wens: O goden, als u alles geven kunt, geef mij een vouw..., - hij had de moed niet die van ivoo te zeggen, wel die lijkt op mijn ivoen... De gouden Venus, zelf aanwezig bij haa feest, begeep wat deze wens beduidde: diemaal schoot de vlam hoog op en blies een vuutong in de lucht, ten teken van genade. Ut ediit, simulaca suae petit ille puellae incumbensque too dedit oscula: visa tepee est; admovet os iteum, manibus quoque pectoa temptat: temptatum mollescit ebu positoque igoe subsidit digitis ceditque, ut Hymettia sole cea emollescit tactataque pollice multas flectitu in facies ipsoque fit utilis usu. Zoda hij teuggekeed was ging hij naa het beeld van zijn meisje en tewijl hij ging liggen op het bed gaf hij het kussen: zij scheen wam te zijn, hij bewoog opnieuw zijn mond enaatoe, met zijn handen aakte hij ook haa bosten aan: nadat het was afgetast wed de ivoo zachte en nadat de hadheid was afgelegd, week het voo zijn vinges, en de bijenwas wed zacht, zoals de beg van Hymettus zacht wodt doo de zon en bewekt doo de duim boog het zich tot veel vomen en wed zelf een lichaam doo het gebuik van een voowep. Dum stupet et dubie gaudet fallique veetu, usus amans ususque manu sua vota etactat; copus eat: saliunt temptatae pollice venae. Tewijl hij stomvebaasd was en zich aazelend veheugde en veesde dat hij wed bedogen, betastte hij steeds opnieuw, haa beminnend, het voowep van zijn wens met zijn hand; het was een lichaam: de adeen bonsden, aangeaakt doo de duim. Aantekeningen/ veklaingen ut + ind. (ediit) dichtelijk mv: simulaca visa est => het meisje schijnt echt te bestaan ille = Pygmalion alliteatie: simulaca suae alliteatie: temptat temptatum dichtelijk mv: simulaca incumbens + dat (too) abl.abs: positoque igoe chiasme:. 282 admovet os pectoa temptat cedit + abl. (wijken voo iets) ellips: emollescit (bij ut Hymettia sole) in + acc. (multas facies) hypebaton: multas facies ellips: atus (bij fit) alliteatie: flectitu facies fit copus = nmwl deel v/h gezegde dubie = bijwood A.c.I: (se) falli tikolon: stupet gaudet veetu dichtelijk mv: sua vota Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012

16 Eind goed al goed 290/ 291/ 292/ 293/ / 296/ 297 Latijn/ vetaling Tum veo Paphius plenissima concipit heos veba, quibus Venei gates agat, oaque tandem oe suo non falsa pemit dataque oscula vigo sensit et eubuit timidumque ad lumina lumen attollens paite cum caelo vidit amantem. Toen spak wekelijk de held van Paphos een vloed van wooden, waamee hij Venus dank betuigde en uiteindelijk dukte hij met zijn mond op de wel degelijk echte mond en het meisje voelde de gegeven kussen en begon te blozen, gelijktijdig met de hemel zag ze haa geliefde tewijl ze haa schuchtee blik naa het licht opichtte. Coniugio, quod fecit, adest dea, iamque coactis conibus in plenum noviens lunaibus obem illa Paphon genuit, de qua tenet insula nomen. De godin was aanwezig bij het huwelijk, dat zij heeft gesloten, nadat de sikkels (hoons) van de maan tot een volle cikel 9 maal bij elkaa gebacht waen, baade zij Paphos, aan wie het eiland de naam ontleent. Aantekeningen/ veklaingen poeta doctus: Paphius => Paphos was een stad op Cypus met een tempel van Venus (gieks: Aphodite) alliteatie: Paphius plenissima hypebaton: Paphius heos hypebaton: plenissima veba litotes: non falsa (niet onecht => wel degelijk echt!) oa = de mond van het beeld oe suo = met Pygmalion's mond dichtelijk mv: lumina ad + acc. (lumina) attollens + acc. (lumen) alliteatie: lumina lumen paite cum + abl. (caelo) alliteatie: cum caelo hypebaton: timidum lumen ethiologisch aspect => mythe van Cypus coniugio = plaatsbepaling alliteatie: coactis conibus hypebaton: conu lunaibus hypebaton: in plenum obem illa = zij = ivoen beeld (nu een vouw) Paphon = naam dochte Pygmalion, ook wel Paphia tenet de + abl. (qua) chiasme:. 297 illa genuit tenet insula Fabe quisque fotunae suae est Iede is de beweke van zijn eigen geluk LA tekstveklaing Ovidius: Metamofosen Taa Fokke 2012